Vier, vijf jaar geleden was de drone hét nieuwe speelgoed van de landbouw. Drones zouden een revolutie teweegbrengen in de landbouw en deze automatiseren; precisielandbouw zou de toekomst worden. Zelfs koning Willem-Alexander wilde alles weten over de inzet van drones in de voor Nederland zo belangrijke landbouwsector. Inmiddels hangt er nog steeds niet boven elk stuk akkerland en in elke kas een autonoom vliegende quadcopter of op afstand bestuurbaar vliegtuig dat gewassen besproeit. Waar ligt dat aan en wat doet de landbouwsector wel met drones? Tweakers vroeg het ondernemers, onderzoekers en agrariërs. "We dachten toen dat drones alle problemen in de landbouw zouden oplossen."
Dat zegt Wilco Stollenga. In 2016 haalde de toen negentienjarige Groningse student en akkerbouwer het landelijke nieuws met zijn landbouwdrone: een minivliegtuigje waarmee hij akkers in kaart kon brengen om zo te zien waar gemest, gesproeid en gerooid kon worden. Hij mocht als een van de eersten experimenteren met 5G, zodat hij live de beelden van zijn vliegtuig naar zijn pc kon sturen. Dat lukte, iets wat hem eerder uren kostte. Nu kijkt hij anders naar drones. "Drones zijn toen enorm gehypet. Inmiddels weten we wat we echt aan een drone hebben. De verwachting dat er zo'n beetje elke maand een drone over het land van een boer zou vliegen, is niet uitgekomen."
Stollenga in gesprek met koning Willem-Alexander. Foto: Agrifly
Drones worden nu in de landbouw voor pakweg drie dingen ingezet: luchtbeelden, datacollectie voor precisielandbouw en het daadwerkelijk besproeien of zaaien. Voor die luchtbeelden hebben boeren vaak genoeg aan een high-end consumentendrone of een instapmodel professionele drone, zoals een DJI Mavic, Phantom of Inspire. Voor precisielandbouw, waarbij gebruik wordt gemaakt van hittecamera's en multispectrale camera's die de bodemgezondheid kunnen meten, zijn er opties als de senseFly eBee SQ, Sentera Omni Ag of een aangepaste DJI-drone, waarvoor verschillende multispectrale of hittecamera's beschikbaar zijn. Voor besproeien zijn er ook al opties. Zo heeft tractormaker John Deere de VoloDrone, kwam het Chinese XAG met zijn Xplanet-quadrotor en zet zelfs DJI sinds vorig jaar maximaal in op de landbouw met de octorotor Agras. Dat de techniek er nu is, wil alleen nog niet zeggen dat Nederlandse landbouwers er ook bovenop springen.
Dat ziet ook Stollenga. Zijn bedrijf Agrifly helpt boeren tegenwoordig door hen met luchtbeelden meer inzicht te geven in hun akkerland. "Ik gebruik drones met een multispectrale camera die plantgezondheid kan afleiden." De camera registreert biomassa en stikstofopname, en vertaalt dat in een gewasreflectiekaart. "Door op een stuk land meer of minder te zaaien, of wel of niet te sproeien, kan een boer meer leren over de effecten van de keuzes die hij maakt." Onder de drone hangt ook een 5G-streamer die de gemaakte foto's tijdens het vliegen verstuurt, zodat ze verwerkt kunnen worden tot een grotere kaart.
Stollenga verwerkt de verzamelde data in landbouwsoftware van het Emmense bedrijf Dacom. Op basis van de data van de drone kan die software inzicht geven in de teelt en in ziektemanagement. De software kan de data koppelen aan alle andere sensordata die een boer verzamelt, bijvoorbeeld van een grond- of weerstation. "Wij verzamelen en verwerken die data en gaan met boeren om de tafel voor bijvoorbeeld een teeltplan." Volgens Stollenga is dat de realiteit van precisielandbouw; zo nu en dan wil een boer inzicht in zijn land. Daarvoor huurt hij een gespecialiseerd bedrijf in, zoals dat van Stollenga, of een of loonwerker met een drone, waarvan er een handjevol zijn in Nederland. Met de informatie die boeren uit zulke luchtbeelden halen, kunnen ze een plan maken voor het telen, sproeien of oogsten. Dat gebeurt echter nog maar sporadisch.
De landbouwdrone van Stollenga, foto: Agrifly
In tegenstelling tot wat een aantal jaren geleden werd voorspeld, vliegt niet elke boer zijn eigen drone om constant inzicht te hebben in zijn land. Een uitzondering is aardappelteler Jacob van den Borne. Sinds 2013 gebruikt hij al drones boven zijn land. "Toen werkte ik met onbetrouwbaar speelgoed met amper vliegtijd, dat veel crashte. Inmiddels gebruik ik een drone van 20.000 à 30.000 euro met multispectraalcamera. De belofte van drones is voor mij dat ik daarmee op plantniveau kan boeren. Ik heb een machine gekocht die individuele planten kan bestuiven op basis van de zeer nauwkeurige data die ik krijg van mijn drones. Drones gebruiken levert mij wat op, maar ik ben wel de uitzondering; ik ben een fanatiekeling."
Regelgeving en investering
Dat nog niet elke boer drones boven zijn land heeft vliegen, heeft volgens Van den Borne een aantal redenen. De belangrijkste is regelgeving. "We hebben nu een aangepaste wetgeving voor 2021. Voor die tijd was het duur om drones te laten vliegen. Je hebt keuringen nodig, een vliegbrevet en cursussen. Dan was je zo 10.000 euro verder. Autonoom vliegen mag niet en route programmeren al helemaal niet. Je moet line-of-sight vliegen, dus altijd je drone in het oog houden en zelf aan het stuur zitten." Dat leidt tot de tweede reden dat er nog weinig drones vliegen boven boerenland: "Drones inzetten is veel te duur en de marge is te klein om in drones te investeren." Hij legt uit dat de marges die boeren verdienen met het gebruik van een drone voor precisielandbouw, niet opwegen tegen de operationele kosten. Een boer kan 7 tot 9 euro besparen per hectare, legt hij uit, maar het kost 20 euro per hectare om een drone te laten vliegen. "Of een boer moet honderden of duizenden euro's investeren in de drone, en in software, brevetten en machines die iets kunnen met de data van de drones, of hij betaalt dure manuren om een bedrijf in te huren, zoals Dronewerkers. Dat zijn loonwerkers met drones die je inhuurt voor precisielandbouw."
Van den Borne met een van zijn drones
Daar komt bij dat het inzetten van drones zoals Van den Borne en Stollenga doen, gespecialiseerde kennis vereist. Bij landbouwdrones komt veel meer kijken dan even een drone de lucht in gooien. Stollenga: "Als je met een drone kunt vliegen, ben je er nog lang niet. Je hebt alle systemen voor dataverwerking nodig, tractoren moeten erop voorbereid zijn en je moet begrijpen wat het voor je teeltplan betekent. De realiteit is dat boeren met drones stoppen als ze een keer crashen, of dat de apparaten liggen te verstoffen omdat updates uitvoeren niet lukt." Van den Borne vult aan: "Vliegen kan iedereen. De truc zit 'm in de data-analyse en daar vervolgens iets mee doen."
Voor Van den Borne is de drone maar een van zijn middelen. Zijn veld staat vol met bodemvochtsensoren, er is een Dualem-sensor voor het in kaart brengen van boomgaarden en er staat een RTK-gps-systeem van Fendt. Hij gebruikt satellietdata en informatie die hij verzamelt met zijn Matrice 210-drone met thermische camera van Flir, een 20-megapixel rgb-camera van DJI, of met zijn aangepaste Inspire 2 met multispectrale camera van Micasense. De verzamelde data wordt verwerkt tot een teeltplan dat hij vervolgens kan sturen naar zijn inmiddels grotendeels autonoom rijdende landbouwmachines, die vastgestelde rijpaden kunnen aanhouden en zelfs autonoom bochten kunnen maken. Die zijn ook weer uitgerust met sensoren om kluiten en stenen te herkennen en sproeisystemen die heel precies bepaalde planten meer of minder kunnen besproeien. "Er komt dus veel meer bij kijken dan alleen de drone."
Er bestaan oplossingen die data-analyse behapbaar maken voor een gemiddelde boer, zoals software van het Amerikaanse Drone Deploy. Voor ongeveer 82 euro per maand krijgt een boer het eerste stukje inzicht in het land op basis van beelden die met een professioneel instapmodel-drone, een DJI Mavic of Inspire, zijn geschoten. Alternatieven zijn software van het Zwitserse Pix4D, het Russische Agisoft en het Amerikaanse Precision Hawk. Alle drie maken software voor het soort high-end drones dat Van den Borne gebruikt. Die diensten kosten echter allemaal meer dan 2000 euro of een maandelijks bedrag en vereisen daarnaast een flinke kennisinvestering van de boeren. Voor grote bedrijven kan het interessant zijn, maar voor kleine boeren die zelf naast de teelt ook nog de administratie, het wagenpark en de vermarkting moeten doen, is investeren in precisielandbouw en drones een uitdaging.
Ook uit onderzoek van de Rabobank uit 2020 onder 2650 akkerbouwers blijkt dat boeren nog weinig bereid zijn te investeren in precisielandbouw. Ze vinden de investeringskosten te hoog, ze zien niet direct financiële voordelen en de techniek is nog niet toegankelijk genoeg. Niet alleen de kosten van alle apparatuur en software, maar ook de tijds- en arbeidsinvestering voor het inzetten van drones en precisielandbouw weerhoudt boeren ervan om ermee te beginnen. Plus, een veel gehoorde terugkoppeling van boeren in het onderzoek is dat er nog een kloof zit tussen de systemen die data verzamelen over het land en de machines die daar vervolgens op moeten handelen. De onderzoekers concluderen: voor akkerbouwers is het lastig te bepalen waar je een drone nu echt voor gebruikt.
Beperkingen en oplossingen
De beperkingen die de wetgeving oplegt aan de inzet van drones in de landbouw, weerhouden droneondernemers er natuurlijk niet van om op zoek te gaan naar mogelijkheden. Een voorbeeld is het bedrijf PATS. "Regelgeving is reden nummer een dat er niets vliegt boven akkers", stelt PATS-medewerker Kevin van Hecke. "Sinds een paar maanden mogen bedrijven extended line of sight vliegen, waarbij de drone verder weg is, maar nog steeds in zicht. Beyond line of sight is nog steeds een lastig verhaal en echt autonoom staat nog niet eens op de roadmap. Dat schaalt niet; daarom zijn wij verhuisd naar de kas. In de kas mag alles, want dat is binnen."
Van Hecke (links) werkt met een collega aan het tweaken van de PATS-drone
Van Hecke en compagnons Sjoerd en Bram Tijmons hebben een minidrone ontwikkeld die volledig autonoom insecten kan verdelgen in een kas. De drone is simpel, eigenlijk niet meer dan een projectiel. De techniek zit 'm in het bijgeleverde camerasysteem: een kastje met een stereocamera dat aan een paal in de kas hangt en in 3d vliegende insecten kan herkennen. "We gebruiken daarbij een combinatie van zelfontwikkelde computervisiealgoritmes en klassieke machinelearning", legt Kevin uit. In een paar frames herkent de camera een voorbijvliegende mot en meteen worden de propellers van de zeven bij zeven centimeter kleine quadcopter op toeren gebracht. "Het camerasysteem berekent dan het optimale pad om de mot te onderscheppen", voegt Bram toe. De drone wordt gekatapulteerd om het insect te onderscheppen. "Een tot twee seconden later is het: ja, pats!" zegt Bram lachend. "Motconfetti", voegt Kevin toe.
Het idee voor de drone ontstond in 2016 en het systeem hangt nu bij klanten in de kas. "Dit jaar verwachten we helemaal, zoals dat heet, marktrijp te zijn. We moeten nog wat hardware- en softwareslagen maken", vertelt Bram. In de kas zijn de makers niet gebonden aan allerlei droneregels, omdat het binnen is. Dat betekent dat de drones 's nachts kunnen vliegen, dat ze volledig autonoom kunnen vliegen, zonder menselijke piloot, en dat de tuinder geen dronebrevet nodig heeft om het systeem te gebruiken, zelfs niet volgens de nieuwe Europese regels. Bovendien scheelt het de tuinder een hoop regels op het gebied van verdelgingsmiddelen. Dat maakt het voor een tuinder aantrekkelijker om de drone aan te schaffen, denkt Bram. Het is een kwestie van aansluiten en aanzetten. "En omdat de drones klein zijn en simpel, zijn ze heel vervangbaar. Dus als een drone crasht, is het ook niet zo erg."
In België mag veel meer
Waar Bram Tijmons en Kevin van Hecke hun heil in de kas zoeken met een minidrone, pakt Winfried Rijssenbeek van Drone4Agro het bijna tegenovergesteld aan. Hij ontwikkelde een zes meter lange drone die volledig zelfstandig een akkerland kan besproeien met bestrijdingsmiddelen, die volgens de huidige regels niet in Nederland mag vliegen. "De Nederlandse wetgeving is dat grote drones niet mogen en dat een drone niet autonoom mag vliegen. Als je op de regelgeving wacht, kun je tot sint-juttemis wachten. Je moet proactief zijn." Daarom kijkt Rijssenbeek met zijn drone over de grens. Zijn eerste drone heeft hij in september verkocht aan een Belgische loonwerker. "Formeel mag het ook niet in België, maar daar zijn ze wat toleranter." Behalve uit België krijgt Rijssenbeek ook al aanvragen uit Peru en de Dominicaanse Republiek. Dat herkent ook aardappelteler Van den Borne, die op de grens met België werkt. Hij haalde in België al zijn certificaten en mag daar meer. "Op mijn licentie mag ik in België met drones van 150 kilo vliegen. In Nederland is dat met dezelfde licentie 25 kilo. Dat is toch belachelijk?"
De drone van Rijssenbeek, die rond de 70.000 euro kost, kan veertig tot tachtig liter bestrijdingsmiddelen dragen. De drone is speciaal gemaakt voor het spuiten van biologische middelen, zoals nematoden. "Elke propeller heeft een spuit. Wat we doen, is een spuitboom nabootsen die normaal achter een tractor hangt. De drone verschilt technisch niet zoveel van een kleine, zelfgebouwde quadcopter, maar dan met grotere motoren en een flinke accu, legt Rijssenbeek uit. De drone vliegt heel laag, op niet meer dan een paar meter, alleen boven het land van de boer en niet daarbuiten. Daarvoor zorgt de custom software die bij de drone zit. "Er kan vrij weinig fout gaan en met biologische gewasmiddelen zit je ook helemaal goed."
Rijssenbeek is zich ervan bewust dat zo'n grote drone desondanks risico's met zich meebrengt, helemaal als die autonoom vliegt. "De definitie van autonoom is: niet-beïnvloedbaar tijdens de missie. Wij vliegen altijd in line-of-sight en kunnen te allen tijde ingrijpen, bijvoorbeeld door de drone terug te laten vliegen of direct te laten landen. Ook als we de zender uitzetten, merkt de drone dat en gaat hij terug naar de basis of landt hij direct. Bovendien heb ik hem zoveel mogelijk idiot proof gemaakt. De drone wordt geprogrammeerd in gps-modus en heeft een RTK-gps voor verhoogde nauwkeurigheid. Je maakt een planning op een laptop, je drukt op start en dan gaat de drone aan de slag. Hij is zo gemaakt dat hij alleen boven het land van de boer vliegt. Er zit zoals dat heet een triple redundant systeem in om wegvliegen te voorkomen. Buiten de grenzen stijgt ie niet op en kan ie gewoon niet vliegen."
Winfried Rijssenbeek met zijn besproeiingsdrone
Rijssenbeek beargumenteert dat dit soort drones precies doen wat de overheid al jaren probeert te stimuleren met subsidiepotten en innovatiebeleid. "Maar op het moment dat je daadwerkelijk iets in die hoek doet, is er ineens regelgeving." Hij heeft zijn hoop gevestigd op de nieuwe Europese dronewet. "De EU is er al mee bezig. Als de omstandigheden weinig risico opleveren, kan het goedgekeurd worden. Daar komt bij: als iets niet mag in Nederland, komt het er wel door zodra er een belang is. Als de landbouwsector dit soort drones wil, mag het binnenkort echt wel." Hij denkt dat als hij er een paar kan verkopen in Nederland en naar de Inspectie Leefomgeving en Transport stapt, er echt wel mogelijkheden komen. "Dat zag je ook bij de brandweerdrone. Dat heeft twee jaar geduurd, maar die vliegt nu ook."
Van de Borne kijkt ook optimistisch naar de toekomst. "De nieuwe wetgeving is een goed begin voor de landbouw. Als je autonoom wil vliegen, weet ik het nog niet. Onbemand mag nu alleen het leger nog. Voordat er een drone-airspace is, denk ik niet dat we autonoom vliegende landbouwdrones gaan zien in Nederland. Ik denk echter dat ik over dertig, veertig jaar geen tractoren meer heb, maar een zwerm minidrones die de bodemkwaliteit monitoren, oogsten, zaaien en stuiven."
De volgende stap is machinelearning
Aangezien precisielandbouw vooralsnog de belangrijkste toepassing is voor drones in de landbouw, zijn daar ook veel ontwikkelingen. De drones zelf zijn jaren geleden eigenlijk wel uitontwikkeld, zeggen Van de Borne en Stollenga. Ze vliegen nu goed, gps is accuraat genoeg om in een patroon boven een akker te vliegen en ze kunnen lange vluchten maken. Ook de camera's die voor precisielandbouw worden gebruikt, zijn inmiddels goed. Ze kunnen hogeresolutiefoto's en -video's schieten, en er zijn multispectrale en thermische camera's die nog meer inzicht kunnen geven in het land.
De ontwikkeling zit 'm nu in de verwerking van die beelden met behulp van machinelearning, legt onderzoeker Saskia Keesstra van de universiteit van Wageningen uit. Haar lab werkt met beeldherkenning: computervisiealgoritmes die planten en dieren kunnen herkennen. "Zelf zet ik het in voor onderzoek in Spanje. De algoritmes zijn getraind op het herkennen van de Europese palm op een berg waar na afloop van een bosbrand werkzaamheden zijn verricht tegen erosie", legt ze uit. "De hypothese is dat de palm last heeft van de werkzaamheden. Met behulp van het algoritme kan ik efficiënt die palmen automatisch uit de beelden halen die we met een drone verzamelen. Dan hoef je ze niet met de hand te tellen." De WUR zet hetzelfde algoritme in in Nederland, getraind op de dotterbloem en zuring. "Je geeft het algoritme duizend foto's van een dotterbloem en vervolgens kan het de bloem herkennen tussen andere bloemen op dronebeelden."
Soortgelijke algoritmes worden inmiddels overal in de precisielandbouw ingezet om de interpretatie van de dronedata makkelijker te maken voor boeren, zodat drones nuttiger worden. Zo zijn er algoritmes die temperatuur, vocht en koolstof- en stikstofniveaus interpreteren om boeren bruikbare inzichten te geven. In België zet de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek computervisie in om bacterievuur en perenvuur in boomgaarden te ontdekken. Aangetaste fruitbomen worden door drones herkend en kunnen individueel worden aangepakt. Ook worden algoritmes ingezet om reekalfjes en vogels te vinden in weideland, zodat ze in kaart gebracht kunnen worden als er gemaaid moet worden. De toekomst van landbouwdrones zit dan niet eens zozeer in de drones zelf, als wel in software om ze makkelijker op grote schaal in te zetten. Stollenga concludeert: "Die drones en de camera's, die waren drie jaar geleden al goed, toen de hype op zijn hoogtepunt was. Ik denk dat als je wereldwijd kijkt, het de ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie en beeldherkenning zijn die een mooie toekomst betekenen voor drones in de landbouw."
Als pootaardappel boer in het noorden van het land zie bij mij in de buurt eigenlijk niet veel toekomst in (vliegende) drones die alleen detecteren. Ik moet wel zeggen dat ik me er hierom al een tijdje niet meer in heb verdiept .
-Het land hier is vlak en egaal (weinig verschil op een perceel, de bodem is eigenlijk overal hetzelfde), variabel kunstmest strooien levert niet veel op, hetzelfde voor beregenen. Beregenen met oppervlakte water mag overigens niet voor pootgoed in verband met quarantaine ziektes, en een put slaan levert alleen zout water op.
-Iedereen heeft zijn land wel dichtbij en er wordt weinig met land geruild/verhuurd, dus iedereen is wel redelijk bekend met zijn land/het neemt amper tijd om iets te checken.
-Een drone gebruiken om ziektes te detecteren heeft voor pootaardappels geen nut. Zit er iets in dan ben je al te laat. Ziektebestrijding is dan eigenlijk ook altijd preventief.
-Pootgoed gaat tot bepaalde maten weg, dus die wil je niet zo groot mogelijk laten worden. bij extra bemesten is het belangrijkste hoe groot de aardappels zijn, daarna hoe de plant er zelf bij staat. (de bemesting die wij geven is vooral op het moment dat de aardappels de grond in gaan en dan wordt er nog wat bij bemest wanneer er knolletjes beginnen te vormen. Helaas is dit niet uit te lucht te zien)
-voor dingen als onkruid detectie is het een stuk makkelijker om dit te doen met cameras op de spuitmachine zelf
Wat voor MIJ wel toekomst heeft
-Heel precies de bodem scannen en bemonsteren, zodat je precies in kaart hebt hoe de grond in elkaar zit, en daarnaar kunt handelen. Je bodem goed voor elkaar hebben is vele malen belangrijker dan tijdens de teelt bij moeten sturen
-Plagen op tijd detecteren, zoals virus overbrengende luizen, waar ook automatische systemen voor zijn. Je bent altijd wel al preventief luizen aan het bestrijden, maar wordt er geconstateerd dat er meer luizen zijn dan weet je ook dat je vaker moet spuiten en door het gewas moet om zieken planten er zoveel mogelijk uit te halen.
-Drones die werkzaamheden uit kunnen voeren. Een spuitdrone is dan denk ik het enige vliegende. Al zal die ook wel even bezig zijn. Voor mijn areaal (iets bovengemiddeld denk ik) aardappels is zo'n 25000 liter water per keer nodig, wat elke 5-6 dagen gebeurt. Rijdende drones (zoals https://www.futurefarming...first-impression-675236E/) gaan we heel veel zien in ieder geval
Voor het zuiden van het land (zoals bij van den borne, die heeft volgens mij ook overal en nergens stukjes land) en het buitenland, waar de stukken land vaak lang niet zo egaal zijn, stukken verder weg liggen, er veel meer land wordt verhuurd (dan bij mij in de buurt in ieder geval) en het heuvelachtiger (bodem samenstelling kan op een perceel heel verschillend zijn) is zal een drone wel handiger zijn.
Het probleem blijft (ook met de bodemscan!) het vertalen van de gegevens naar een taakkaart. Hoeveel groener zou het gewas moeten zijn en hoeveel zou er hiervoor bij moeten worden bemest? Zolang dat lastig blijft zijn er niet veel die het willen proberen, en al is het meeste voor elkaar dan zullen de meesten nog zeggen eerst maar bij de buren.
Drones zijn verder wel leuk, zelf heb ik een dji s900 die nu misschien nog 5x per jaar de lucht in gaat om wat foto's te maken..
Zij zijn er echt heel ver in, en in die samenwerkingsverband worden goede resultaten geboekt, als je het mij vraagt is dit de Landbouw van de toekomst.
In een kostengedreven industrie is een goedkope drone een stuk beter te verantwoorden dan peperdure satellietbeelden (die drone heb je er na een jaar satellietshots wel uit als je hem met regelmaat gebruikt)
Daarnaast is een satelliet weergevoelig, kan niet door een bomendek heen kijken etc. Een drone kan die problemen omzeilen.
Ik heb in een grijs verleden me in een bijbaan bezig gehouden met het (toen nog) handmatig cloudmasken van satellietbeelden zodat ze voor inzicht in gewasomstandigheden gebruikt konden worden.
In Nederland heb je te vaak lange periodes met (gedeeltelijke) bewolking waardoor je tijdens een groeiseizoen geen regelmatige data kan bieden. Drones kunnen inderdaad een veel regelmatiger datareeks bieden.
Edit: Overigens zijn in Europa veel van de benodigde satellietbeelden open data. De kosten zitten in het bruikbaar maken van ruwe data.
[Reactie gewijzigd door Jelle E op 22 juli 2024 22:32]
Overigens zijn in Europa veel van de benodigde satellietbeelden open data
Dat is waar, maar de open en 'gratis' data is juist van een te lage resolutie om te gebruiken in de landbouw.
Het voordeel van een professionele drone is dat er vaak een andere camera op zit. Deze meet bijv. near infra red. Dat kan gebruikt worden om te bepalen hoeveel gewas er staat op een vierkante meter. Dit moet je dan meerdere keren doen en vergelijken om ontwikkeling in kaart te brengen.
Gewone (zichtbaar licht) beelden zijn hiervoor minder- of on-geschikt.
Een drone vliegt op veel lagere hoogte vaak zo'n 120m dat is ook inzetbaar met bewolking. De drone wordt bij het veld nog gekalibreerd en kun je bij slechte beelden zo nog een keer inzetten (als je er zelf één hebt).
Er zijn verschillende satellieten die nabij infrarood vastleggen zoals de sentinel-2.
Verder ben ik het volledig met je eens dat drones (in ieder geval in Nederland) praktischer zijn, sowieso betere resolutie en flexibiliteit bieden dan satellietbeelden.
Er zijn nog wel landen waar het gaat om grote velden, grote afstanden en weinig bewolking bewolking is. Daar richt het betreffende bedrijf zich nu vooral op.
Klopt maar de resolutie van de sentinel-2 is dan weer minder, 1 pixel is 10 meter bij 10 tot 60 meter. Dat is niet echt geschikt voor precisielandbouw. Met een dergelijke resolutie biedt praktisch geen toegevoegde waarde.
Kijk je naar resolutie dat heeft een sat beeld gewoon een beperkte resolutie 1 pixel 1 meter ?
Met een drone zit je bovenop de planten en kun je i.p.v 1 pixel per m2 bijna op bladniveau kijken.
Met een satelliet zoals de Maxar's WorldView-3 kun je al tot stoeptegel niveau kijken (0.31mx0.31m per pixel). Echter, naast de betere resolutie van een camera die onder een drone hangt is het gemakkelijker om te upgrade naar een nieuwe sensor dan bij een satelliet. Daarbij komt ook nog eens een specifiek nadeel voor Nederland, het is hier erg bewolkt en dat zorgt ervoor dat het zicht bij het gebruik van de regulieren bandbreedtes) regelmatig geblokkeerd wordt als de satelliet overvlieg en je dus voor die dag/week geen beelden hebt. Een boer in Peru zal hier aanzienlijk minder last van hebben.
[Reactie gewijzigd door jdh009 op 22 juli 2024 22:32]
Jacob van den Borne vertelde me dat omdat drones laag vliegen en goede camera's hebben, je op veel hoger detailniveau kan kijken en dus boeren. Daar komt bij dat je onder een done multispectraalcamera's en warmtebeeldcamera's kunt hangen.
Vanaf 2015 mag een satelliet wettelijk gezien foto's maken van waarbij iedere pixel 30x30 cm is, dat is natuurlijk niet heel scherp maar kan zeker voldoende zijn.
(defensie hoeft zich hier uiteraard niet aan te houden)
Het gaat hier over precisie landbouw, zoals bijvoorbeeld per plant meer of minder spuitmiddel gebruiken. Je wil kunnen zien hoe het er met de individuele plant voorstaat. Dan heb je echt helemaal niks aan pixels van 30x30cm.
Hoe zie je voor je dat 30x30cm per pixel genoeg is? Dan staan er een handvol planten onder 1 pixel, een boer die langs/door zijn veld rijd ziet dan meer detail dan die satelliet beelden.
Het doel van de drones is juist tzt autonoom laten vliegen en met luchtbeelden zieke planten herkennen zodat ze snel verwijderd kunnen worden voor de plaag overdraagt naar andere planten.
"Drones worden nu in de landbouw voor pakweg drie dingen ingezet: luchtbeelden, datacollectie voor precisielandbouw en het daadwerkelijk besproeien of zaaien."
Besproeien en zaaien zie ik een satelliet niet doen.
Plus een boer die een drone thuis heeft liggen (en hem mag gebruiken volgens alle regelgeving), kan die drone gebruiken wanneer hij wil, om te doen wat nodig is.
Een satelliet die bij de boer om de hoek kan aflezen hoe groot of groen iedere individuele aardappelplant is, die hebben de Amerikaanse NROL of de Chinese equivalent misschien, maar die zullen die data niet snel delen.
Je hebt al flink geluk als je op commerciële satellietbeelden de auto van de buurman kan herkennen, laat staan een individuele aardappelplant. De hoge-resolutiebeelden van Google Maps komen nog steeds van luchtfotografie.
Eigenlijk is alleen resolutie het voordeel, zowel multispectraal als IR satelietbeelden zijn gewoon te koop en worden ook in de landbouw ingezet.
In Nederland is het efficient om met drones te vliegen aangezien de percelen/bedrijven niet heel groot zijn. In bijvoorbeel Australië of de VS waar de bedrijven vele malen groter zijn is het minder rendabel om met een drone te vliegen en dus worden daar satelietbeelden ingekocht. Het verlies aan resolutie en dus precisie bij bespuiting of bemesting wordt dan voor lief genomen
De afmetingen van de bedrijven zal dit lang moeilijk maken.
Leuk de apparatuur om op de plant specifiek te kunnen spuiten en strooien, maar in de praktijk niet zo nauwkeurig als hier wordt genoemd en de kosten hiervan (deze machines) zijn dermate hoog dat het helemaal niet opweegt tegen een aantal plantjes wat minder productie oplevert.
Als je de schaal gaat vergroten, zoals in de grote landbouwlanden dan zijn de kosten van een m2 weer zoveel lager dat ook hier de kosten niet snel zullen opwegen tegen de baten.
Ook blijft de vraag over duurzaam omgaan met de bodem leven. Als we precisie landbouw inzetten om de bodem nog beter uit te melken en gewassen nog 'schoner' lees vrij van 'onkruid' en 'ongedierte' houden is dit wellicht slecht voor de biodiversiteit. Uiteraard is het mooi als er minder bestrijdingsmiddelen lees vergif wordt gebruikt. Let wel dit wordt momenteel al dermate beperkt dat deze techniek vooral ingezet zal worden om de limiet efficiënter in te zetten lees de ene plant die het niet nodig heeft minder bespuiten zodat we de plant die het wel nodig heeft meer kunnen bespuiten. Per saldo levert dit eerder risico's op voor de gezondheid omdat er dan opeens planten zijn die fiks meer bespuiting kunnen krijgen waardoor enkele aardappelen wel hogere gehaltes meuk binnenkrijgen. Op de grote hoop gaat dit niet snel opvallen maar dit kan voor gevaarlijke situaties gaan zorgen.
eigenlijk logisch om als alternatief satellieten te noemen.
Tuurlijk kunnen die satellieten enkel beelden nemen (niet saaien of sproeien).
met 1 ervan, regelmatige scan van Nederland, heb je alle boeren gediend, en ook alles in hetzelfde formaat. Dit i.p.v. duizende drones...
Zelf is het af en toe bewolkt, 't maakt niet uit, dagelijks moet je geen beelden hebben in de landbouw.
i.v.m. wetgeving rondom bemesting, kan je het ook zo controleren.
Ik vraag me enkel af of de satellieten ook alles kunnen dat drones doen i.v.m. beelden: warmtebeelden, andere spectra, ... zou je daar door de grote/hogere lagen atmosfeer geen problemen hebben?
Je satelliet moet ook al heel klein zien (zonder al te veel vervorming) om problemen op plantjes te zien.
Als melkveehouder heb ik vorig jaar een consumenten drone aangeschaft.
Ik wilde in eerste instantie beelden maken van het werk op het land en naar mijn opa sturen omdat hij vanwege corona niet meer langs kon komen.
Uiteindelijk ben ik hem steeds meer gaan gebruiken voor de boerderij zelf en zie het als een goede toevoeging ( ook al is het misschien best prijzig)
Ik gebruik hem nu bijvoorbeeld om te kijken of er plassen op het land staan na regen.
Ik tel de schapen vanuit de lucht. ( dat gaat een stuk makkelijker dan van de zijkant)
En in de zomer kan de laatste koeien met de drone ophalen als ze naar binnen moeten komen.
Er zijn vast nog veel meer dingen die ik er mee zou kunnen doen. en dan heb ik nog niet eens speciale sensoren en software waarmee je de informatie weer naar je werktuigen kan sturen.
Ik zie hier zeker toekomst in, maar uiteindelijk zit overal een prijskaartje aan en op dit moment worden we door de overheid niet meer gestimuleerd om efficiënter te werken maar eerder extensief. hierdoor is het straks niet meer interessant om hier in te investeren.
Als de koeien mij aan zien komen lopen weten ze wat ik van ze wil.
Zo werkt het met de drone eigenlijk ook, ze zien of horen hem en ze gaan lopen richting de stal.
Eigen,ijk ben ik ook niet blij met mensen die met een drone boven mijn land vliegen omdat de koeien daar behoorlijk van kunnen schrikken als je te laag en snel over vliegt.
Mijn boerderij ligt midden in de randstad dus dit komt wel eens voor.
Ik denk eerder dat de koeien er van weglopen als je dicht bij komt. Dus koeien benaderen vanuit de tegenovergestelde richting om ze in de gewenste richting te sturen.
Koeien zijn gewoonte dieren, ze leren dus snel routine. Als je dus dagelijks komt om de koeien te halen herkennen ze je in combinatie met het tijdstip. Als je dan dus de drone ook al bij je hebt heb je dus kans dat ze drone met melktijd gaan associëren en dan dus naar voren komen zodra de drone naar achter gaat.
Mooi stuk om te lezen! Uiteindelijk heb je toch wat meer tech nodig tegenwoordig, en kan dat er eventueel ook voor zorgen dat mensen weer voor het boerenbestaan kiezen!
Met alle Stikstof - CO2 wetten niet echt dat iemand dan ook maar denkt om boer te worden.
Ik zie veel boeren in de polder met mega grote zonnen panelen farms op hun stallen , biomassa , ook geregeld windmolens voor sloot pompen enz , en nog worden ze steeds meer verdreven uit ons land.
Blijkbaar kan een boer niet gewoon boer blijven "TechFarmer" is wat er zo in mij opkomt want Nederlands kunnen wij al bijna niet meer.
Gewoon boer blijven is gewoon niet efficiënt genoeg, dus de meeste agrarische bedrijven zijn al decennia bezig technologie in te zetten om de efficiëntie te verhogen. Dus het is allemaal niets nieuws. Het is waar praktisch het hele westland op draait.
Klopt de hele landbouw/veeteelt is gebaseerd op efficiency. Koeien die meer melk geven, gewassen die per m2 meer opbrengen. Het industrialiseren van een natuurlijk product.
Nu neem ik aan dat drones vooral ideaal zijn voor landbouw voor menselijke consumentisme. Genoeg boeren die natuurlijk voor hun vee zelf ook zaken verbouwen. De veeteelt en dan voor vlees daarbij zal het de vraag zijn met de stijgende vraag naar vleesvervangers of die sector over 10 jaar niet zal krimpen.
Landbouw, akkerbouw zal zeker nog een grote toekomst hebben met deze systemen.
De boer zelf zal steeds minder worden, het is al geïndustrialiseerd en met drones en straks zeg tractors die zelfstandig kunnen werken is het nog maar de vraag wat de taak van de mens is. controle ?
De landbouw/veeteelt is in Nederland al vrij ver met de automatisering. Tractoren kunnen al een aantal dingen zelf. Ploegen van het land is met de moderne trekkers de hoekpunten in de gps zetten en de trekker doet eigenlijk de rest. Maaien, keren en in balen verpakken gaat ook al grotendeels automatisch.
In de modernste stallen kunnen koeien zich laten melken wanneer ze zelf willen. Voer wordt per koe op maat aangeboden enz.
De volgende stap is dat de stikstof productie ook nog zoveel mogelijk gereduceerd wordt. Daar zal de overheid wat in moeten sturen, maar ook dit kan stapje voor stapje meegenomen worden in het hele proces van modernisering in de landbouw/veeteelt. Voor de kleinere en oudere veehouders is deze ontwikkeling minder gunstig. Het vraagt investeringen die eigenlijk alleen met schaalvergrotingen rendabel zijn. Loonbedrijven zijn een alternatief.
Met de drones en in bodem irrigatie zijn weer een aantal stappen mogelijk om de landbouw nog effectiever te maken. Het bestrijden van ongedierte kan zo heel precies alleen daar waar het nodig is gebeuren en daarmee worden chemicaliën uitgespaard (goed voor portemonnee en milieu). Met de combinatie van drones en in bodem irrigatie kan het vochtgehalte van het veld precies in de gaten worden gehouden en met een minimum aan water kan de vochtigheid weer op peil gebracht worden.
De veeteelt en dan voor vlees daarbij zal het de vraag zijn met de stijgende vraag naar vleesvervangers of die sector over 10 jaar niet zal krimpen.
Das de vraag. De afgelopen jaren zijn zowel de consumptie van vlees als van vleesvervangers toegenomen. Terwijl in de jaren daarvoor de vlees consumptie wel afnam link.
Bovendien zorgt met name de vleesdieren voor de verwerking van een grote reststroom die niet voor menselijke consumptie geschikt is.
Ik verwacht dat die industrie er over een jaar of 20 compleet anders uit gaat zien. De ontwikkelingen op het gebied van kweekvlees gaan ontzettend snel en diervriendelijke methodes (o.a. zonder kalfsbloed) worden goedkoper, efficiënter en lekkerder. Een tijdje geleden (2014) kostte het nog een kwart miljoen euro om een hamburger te maken. In 2018 zou het door Aleph Farms ontwikkelde stuk biefstuk ongeveer $50 kosten en verwacht word dat de kiloprijs zal zakken tot 10-20 euro of zelfs goedkoper komende jaren.
Hier kun je straks als veeboer niet tegen op concurreren en ik verwacht dus ook een grootte overstap van landgebruik richting natuurontwikkeling, tuinbouw of huizen.
[Reactie gewijzigd door jdh009 op 22 juli 2024 22:32]
Nou, het draait om efficiency binnen het huidige paradigma.
Er zijn andere manieren om veel meer hoogwaardige biomassa van het land te krijgen terwijl je de inputs (kunstmesten, bestrijdingsmiddelen, diesel voor de trekker) onwijs naar beneden kan brengen. Kijk eens naar regeneratieve agriculture, bijv Joel Salatin. Daar zit de echte en duurzame toekomst van de landbouw.
Hij heeft onder andere vleeskoeien als primaire productie, maar zijn bijproductie, de eieren van kippen die op dezelfde grond lopen, is groter dan wat zijn collega's in de buurt qua vlees van hun grond halen per hectare.
Dus met andere woorden, door het toepassen van regeneratieve principes kan Joel Salatin vlees + eieren van een stuk grond halen, waarbij het aantal kilo's eieren groter is dan kilo's vlees bij de buurman per hectare.
Daarbij wordt met regeneratieve veeteeld CO2 vastgelegd in de bodem en kan een boerderij zo een negatieve broeikasgasuitstoot hebben (netto opname dus). Dat is een waanzinnig goed resultaat. Als we deze principes wereldwijd toepassen hebben gaan we weer omlaag met de CO2 ppm in de atmosfeer.
Een heel ander doel dan "de opwarming onder de 1,5 graad houden" wordt dan mogelijk, bijvoorbeeld, terug naar de co2 niveaus's van 1970.
[Reactie gewijzigd door SpiceWorm op 22 juli 2024 22:32]
Voedselbossen (in rijen), permacultuur, boeren betalen voor het vastleggen van co2. Dat is de toekomst. Alleen men weet niet beter, wat we nu doen is door klimaatverandering en competitie uit het buitenland echt niet meer mogelijk in de toekomst. Je kunt niet met buitenlandse aardappelen concurreren want die grondprijzen zijn zoveel lager en de schaal zoveel groter. Dus je moet naar hogere kwaliteit, biologisch, circulair, zorg voor de bodem want dat levert een gezonder product op met meer micronutriënten. Met de natuur werken, niet ertegen. Dus ook de andere helft van Wageningen nu aan het woord laten, niet alleen die gesponsord door de agri-industrie. Een veel hogere marge op je productie, voor een hectare mais krijg je nog geen 500 euro, wat dacht je dat daar vanaf kan komen aan waarde aan biologische blauwe bessen, frambozen, tamme kastanjes, appels, walnoten, etc Je kunt de hoogte in, meerdere gewassen dus risicospreiding en veel planten groeien beter bijv, in de schaduw, niet in de volle zon. Veel meer opbrengst op den duur, en nauwelijks kosten want je hoeft niet te ploegen, bemesten, zaaien, spuiten, etc etc wat nu onze natuur, onze buitenwereld vernietigd.
[Reactie gewijzigd door KleineJoop op 22 juli 2024 22:32]
Je wordt gemind, maar je hebt flink gelijk. Ook hier in de buurt zijn er plannen om de 'natuur' gewoon weer natuur te maken. Niemand is tegen natuur, maar wat is natuur? En kan je mensen daarom verdrijven van de plek waar ze nu wonen of een bedrijf hebben? Zelfs als ze alles eraan doen om de omliggende natuur zo min mogelijk vervuilen? Eerlijk, ik denk dat de gemiddelde plattelandsbewoner meer respect heeft voor zijn directe omgeving dan de stedeling. Qua verbruik van (fossiele) brandstoffen e.d. zal er dan wel weer een verschil zijn in het voordeel van de stedeling.
Er zijn zoveel factoren, zo'n discussie is niet makkelijk; uiteindelijk heb ik het te doen met de boeren die zo in de clinch met de (lokale) overheid liggen. Het is niet gek dat veel boeren er klaar mee zijn, naar het buitenland is dan de makkelijkste optie. Ik kan nou ook niet zeggen dat aansluiten bij een club als FDF mijn persoonlijke voorkeur zou hebben.
[Reactie gewijzigd door NullZer0 op 22 juli 2024 22:32]
Je zult wel moeten met de huidige populatie op de wereld die je van eten moet voorzien. Nederlandse boeren zijn de meest efficient boeren qua opbrengst per hectare en om dit nog verder op te voeren en verspilling te voorkomen is het gewoon nodig om de preciezer te voldoen aan de behoefte van de plant zelf. Zoals in het artikel aangegeven wordt zal voor die percentages winst steeds meer kennis en techniek nodig om dit te verwezenlijken. Uiteindelijk zal dit zowel voor het milieu als de economie de beste weg zijn naar verdere groei van de wereldpopulatie te kunnen supporten.
Blijkbaar kan een boer niet gewoon boer blijven "TechFarmer" is wat er zo in mij opkomt want Nederlands kunnen wij al bijna niet meer.
Jep en voor velen is het een gimmick die ze zich 10 jaar na datum nog gaan betreuren. Zoals iemand anders al heeft gezegd. Het maakt niet uit dat die drones sneller, nauwkeuriger curatief nutrienten of pesticides kunnen bijspuiten en of individuele insecten kunnen doden. De schade is al geleden (een magnesium tekort merk je bv. pas na 4-5 weken). En hoeveel wilt m'n uiteindelijk besteden aan "damage control" ? Misschien in de floricultuur waar m'n (te) veel betaald voor een marketingedreven esthetische waardering en/of fruitbomen of andere perennials. Maar niet voor het gros van de voedergewassen (tarwe, aardappelen, mais, rijst, ...)
Veel aspecten van (conventionele) landbouw komen neer op keiharde economie. Hoe kan je met zo min mogelijk inputs zo veel mogelijk produceren. Drones kunnen daar zeker hij helpen. Het is daarbij ook weer een afweging. Wegen de kosten van de drone en de softwarepakketten op tegen verminderde kosten of vermeerderde opbrengst van de in- en outputs? Want puur op merite van met drones kunnen vliegen worden mensen geen boer
Super leuk artikel. Echter.... Is er gekeken naar de 'business case'? Ik ken het verhaal van een startup, met als doel drones voor de landbouw. Super product, super veel interesse, veel toepassingen. Maar... geen boer die het ging kopen. Want veel te duur, toekomst voor boeren in NL is niet goed (politiek), drones zijn leuk, maar daardoor kan je beter schalen. En laat nu schalen een probleem zijn in NL, boeren moeten eerder krimpen dan schalen.
Onder de streep veel succesvolle pilots, geen sales. Toen kwam er iemand die wel een link zag voor de drones. Inspecteren van pijpleidingen... Kijk daar zit wel geld. Goodbye landbouw start-up, hello pipeline inspectie!
Dat is toch precies wat er in het eerste stuk gezegd wordt? De marge is (nu nog) te klein voor boeren om grootschalig in te zetten op drones, vooral vanwege de investering.
2k is voor een boer echt peanuts, maar drones levert gewoon geen meerwaarde op. Wat denk je dat de trekker van ee. Gemiddelde akkerbouwer kost? Meer dan de hypotheek van een huidige starterswoning.
Onder de streep veel succesvolle pilots, geen sales. Toen kwam er iemand die wel een link zag voor de drones. Inspecteren van pijpleidingen... Kijk daar zit wel geld. Goodbye landbouw start-up, hello pipeline inspectie!
Jep als infrastructuurcontrole is het heel goed inzetbaar in heel wat markten.
Tja, echte vleermuisen zijn wellicht minder handig qua rabies... ( en andere virussen )
Ooit gehoord van de guano wars (https://thebreakthrough.org/articles/remember-the-guano-wars). Insect etende vleermuizen die hun stikstof rijke guano droppen op velden is mogelijk nog niet zo'n slecht idee. Uiteindelijk is het de job van de landbouwer om zoveel mogelijk te doen met zo weinig mogelijk inputs en om zijn afhankelijkheden te verminderen. Echter zonder de aardappel en externe mest (guano, synthetisch (Haber-Bosch), gedelft fosfaatgesteente uit Marokko, etc ...) zou Europa en de rest van het Noorden nu nog altijd kampen met tweejaarlijkse nationale voedseltekorten !
Mooi om ook actief in te zetten tegen vogelverjaging bij bijvoorbeeld kersen- en andere fruitbedrijven. Wie weet in de toekomst ook om wolven bijvoorbeeld bij schaapkuddes weg te houden...de sky is the limit
[Reactie gewijzigd door litebyte op 22 juli 2024 22:32]
Bijzonder leuk om te lezen hoeveel technologie een boer als Van den Borne gebruikt: drones, bodemvochtsensoren, Dualem-sensor, satellietdata, HD camera's, multispectrale camera's, etc etc.
Vervolgens lees je dan:
"Drones gebruiken levert mij wat op, maar ik ben wel de uitzondering".
Het zou leuk zijn om in meer detail te lezen hoe hij al deze technologie gebruikt, en hoe hij de verkregen data omzet in bruikbare informatie waarop hij actie kan ondernemen. Ook ben ik wel benieuwd wat dit nu eigenlijk opbrengt (en met andere woorden: wanneer zou je als boer deze technologische overstap willen maken aangezien het een flinke investering vraagt qua tijd, geld en studie). Uit van den Borne's reactie lijkt het bijna een uit de hand gelopen hobbieprojectje, terwijl hij in de praktijk gewoon een professioneel bedrijft draait en dit dus effectief een bewuste keuze is. Maakt deze technologie de belofte waar? Wat brengt deze technologie financieel, maar ook uit andere perspectieven als winst op? Bijvoorbeeld hogere oogst opbrengst, minder water/bestrijdingsmiddelen, tijdswinst door hogere autonomie of efficientie winst?
Naar mijn idee geeft het artikel zicht op waarom deze technologie niet heel snel wordt omarmd in de landbouwsector (o.a. door stroeve regelgeving, instapkosten etc), maar geeft het geen inzicht in de voordelen die het oplevert voor boeren die wel op deze technologie zijn overgestapt?
:strip_exif()/i/2004142014.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004142016.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004142936.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004142032.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004143070.jpeg?f=imagenormal)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004839412.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004272870.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004127138.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004080230.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2004636404.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2003588876.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2000614887.jpeg?f=fpa)
/u/45865/crop62338715be02f.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/164707/lync_small_icon.jpg?f=community){kind=icon}
:strip_icc():strip_exif()/u/58227/crop6626a7982351d_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/606955/crop5fe33038848c1.jpeg?f=community){kind=small}
/u/10340/bender2.png?f=community){kind=small}
/u/411173/Untitled.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1068591/crop5aec0dfa6a0d6_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/45209/1052_11.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/464616/wvo-porsch-gif.gif?f=community){kind=small}
/u/221550/crop5fe07fea87d40_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/406693/nuke_supersmall.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/467778/crop5d7a5dd1f296a.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/389388/DaftPunkDigitalArt1.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/26289/ahxp68H.gif?f=community){kind=small}
)/u/333334/crop5c62c9c096e4b_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/88719/crop624ccd84437db_cropped.jpg?f=community){kind=small}