Samengevat
De Zenbook Duo is ASUS' tweede generatie laptop met een ingebouwd tweede scherm. Dat tweede scherm is verbeterd doordat het omhoogklapt, maar heeft helaas matige kijkhoeken. Er is ook software toegevoegd, maar die is beperkt tot vier Adobe-applicaties en werkt niet altijd even goed. De hardware is vlot, zeker in 'prestatiemodus', en het pakket is compleet met een stylus en een hoes. De plaatsing van de touchpad maakt de laptop moeilijk te gebruiken voor linkshandigen en het toetsenbord tikt onprettig door het ontwerp van de behuizing. De accuduur tijdens browsen is ruim dertien uur als je alleen het primaire paneel gebruikt, of negen uur met beide schermen actief.
In 2019 toonde Intel zijn Honeycomb Glacier-conceptlaptop. Het apparaat diende om fabrikanten te laten zien wat er mogelijk is met twee schermen op een laptop en Intel wil fabrikanten helpen om dergelijke laptops te bouwen, rondom een Intel-cpu natuurlijk. Tot nu toe zijn er weinig fabrikanten die een dergelijke laptop op de markt hebben gebracht, op ASUS na. De Taiwanese fabrikant toonde op dezelfde beurs als Intel zijn Zenbook Duo-laptops in 14"- en 15,6"-schermformaat. Later kwam er ook een Zephyrus Duo-gamelaptop. Tijdens de CES introduceert ASUS alweer zijn tweede generatie Zenbook Duo-laptop en wij kregen de kans om die laptop al voor de aankondiging te reviewen.
In deze review kijken we naar de Zenbook Duo, met 14"-scherm, die compacter is dan de Zenbook Pro Duo, met 15"-scherm. De Pro Duo krijgt voorlopig nog geen update, maar bij de gewone Zenbook Duo is aan de buitenkant duidelijk te zien dat het om een nieuw model gaat. Als je het scherm openklapt, klapt het tweede scherm namelijk een klein stukje omhoog. Bij de vorige Zenbook Duo bleef dat tweede scherm altijd plat liggen en door het omhoog te klappen wil ASUS het aflezen en gebruiken van het touchscreen bij deze tweede generatie makkelijker maken. Je kunt de hoek van het tweede scherm overigens niet aanpassen; die staat vast op 7 graden. Een grotere hoek is waarschijnlijk ook niet praktisch, want dan zou de onderkant van het primaire scherm aan het zicht worden onttrokken.
Het klapsysteem dat het scherm omhoogzet, is geïntegreerd in het metalen scharnier waarmee je het primaire scherm van de Zenbook Duo openklapt. Dat zorgt ervoor dat het geheel stevig aanvoelt. Je hoeft niet bang te zijn dat het tweede scherm, door ASUS Screenpad genoemd, tijdens gebruik doorbuigt. De rest van de laptop, die van een combinatie van metaal en plastic is gemaakt, voelt ook stevig aan. Dat mag ook wel, want de goedkoopste Zenbook Duo kost 1800 euro, terwijl het topmodel dat wij hebben getest, 2000 euro kost. Het is bovendien met 1,58 kilogram niet de lichtste 14"-laptop, al valt het gewicht mee als je in acht neemt dat er een tweede scherm op zit.
Het eerste of primaire scherm is een touchscreen met een matte afwerking, wat een vrij zeldzame combinatie is. De schermranden zijn redelijk smal, maar ASUS heeft bovenin een camera weten te plaatsen. De camera heeft een resolutie van 1280x720 pixels en ondersteuning voor gezichtsherkenning, zodat je snel kunt inloggen met Windows Hello. De luidsprekers zitten onder in de behuizing en kunnen een behoorlijk volume produceren, zodat je ook met wat achtergrondgeluid nog een (video)gesprek kunt voeren.
De zijkanten van de behuizing herbergen de aansluitingen en die zijn net even anders dan bij andere Zenbooks die onlangs zijn uitgekomen. De mini-jackaansluiting die eerder ontbrak, zien we terug op de Zenbook Duo en er is ook een kaartlezer aanwezig, hoewel dat er een is die alleen microSD-kaarten slikt. Daarnaast bevindt zich nog een conventionele USB-A-aansluiting met een maximale doorvoersnelheid van 5Gbit/s. Links zitten twee Thunderbolt 4-aansluitingen, die ook gebruikt worden om de laptop op te laden. Een HDMI-aansluiting is ook present en in tegenstelling tot bij de goedkopere Zenbooks ondersteunt deze wél versie 2.0 van het protocol.
Screenpad: wat kun je ermee?
De Screenpad is het onderdeel waarmee de Zenbook Duo zich onderscheidt en ASUS heeft zijn best gedaan om dit te verbeteren. Dat heeft het bedrijf onder andere gedaan door het scherm onder een hoek te zetten. Een van onze kritiekpunten op de Zenbook Pro Duo was namelijk dat je het scherm niet gemakkelijk afleest doordat het recht omhoog gericht staat. Doordat het scherm onder een hoek is gezet, gaat dat nu beter. De kijkhoeken lijken wel minder goed te zijn dan bij de Zenbook Pro Duo die we eerder hebben getest.
:strip_exif()/i/2004102268.jpeg?f=imagenormal)
Behalve op de positionering van het scherm hadden we bij de Zenbook Pro Duo ook kritiek op de bijgeleverde software. De software was vrij beperkt en werkte niet altijd even goed. Zo kon je verschillende applicaties groeperen en de positie van die applicaties opslaan, maar lukte dat bij één applicatie niet. Zo kon de software niet onthouden dat de tijdlijn van een Premiere Pro-project op het tweede scherm moest worden weergegeven. De bijgeleverde applicaties konden de Screenpad in een heel grote touchpad omtoveren, sneltoetsen voor knippen en plakken toevoegen of een numeriek toetsenblok tevoorschijn toveren. Dat zijn stuk voor stuk geen unieke toepassingen, maar eerder een verdubbeling of vergemakkelijking van functionaliteit die al aanwezig is.
Om toch iets unieks te bieden, heeft ASUS software toegevoegd om in vier Adobe-applicaties extra knoppen toe te voegen. Er zijn voor Photoshop, Lightroom Classic, Premiere Pro en After effects vier vooraf ingestelde panelen ingesteld die je zelf nog enigszins kunt aanpassen. Niet alle functionaliteit zit in de software en sommige knoppen zijn ook niet erg nuttig. Een sneltoets voor het aanmaken van een nieuw project in Premiere Pro had voor ons niet gehoeven, want hoe vaak maak je op een dag een nieuw project aan? Soms werken de knoppen ook niet zoals je zou willen, bijvoorbeeld in Lightroom. De sliders op de Screenpad werken van -100 tot +100, maar de kleurtemperatuur van een foto ligt tussen de 2000 en 50.000 kelvin. Gebruik je de slider, dan voer je een waarde tussen de -100 en +100 in. Lightroom blijft dan hangen op de dichtstbijzijnde waarde en je krijgt de kleurtemperatuur niet boven de 2000 kelvin. Ook de tint is met behulp van de sliders niet lager te krijgen dan -100, terwijl je die in Lightroom op -150 kunt zetten.
De bijgeleverde software ziet er leuk uit, maar werkt niet vlekkeloos. Dat geldt ook voor de software die de sneltoetsen toevoegt. Die werkt om te beginnen in combinatie met slechts vier softwaretitels en functioneert niet altijd even goed. Dat maakt de Screenpad overigens niet nutteloos; in de meeste gevallen lijkt de Screenpad ons het meest praktisch in gebruik als 'gewoon' tweede scherm. Je kunt er bijvoorbeeld je tijdlijn op te zetten of de tools van je fotobewerkingssoftware, zodat je tekening of foto het hele primaire scherm in beslag neemt. Of je kunt er je muziekspeler of video op zetten, terwijl je op het primaire scherm met iets anders bezig bent.
Toetsenbord, touchpad en stylus
De toevoeging van het tweede scherm had natuurlijk tot gevolg dat het toetsenbord en de touchpad verschoven moesten worden in de behuizing van de Zenbook Duo. Dat is meteen slecht nieuws voor linkshandigen, want die moeten waarschijnlijk een externe muis aanschaffen om met de Zenbook Duo te werken. Overigens werkt de touchpad ook niet bepaald prettig voor rechtshandigen. Het oppervlak is erg klein en het maken van multitouchbewegingen met drie of meer vingers gaat nauwelijks. Het kan wel, maar het is zo'n gepriegel dat het waarschijnlijk handiger is om dezelfde actie op een andere manier uit te voeren.
:strip_exif()/i/2004102270.jpeg?f=imagenormal)
Het toetsenbord zit dankzij de Screenpad helemaal vooraan de laptop en de toetsen lijken vrij weinig travel te hebben. We hebben de toetsentravel gemeten en die blijkt inderdaad gering te zijn. De Zenbook 13 Flip, maar ook de Zenbook Pro Duo boden beide meer travel. Toetsentravel is overigens een kwestie van smaak, waarbij er mensen zijn met voorkeuren voor veel of weinig travel en mensen voor wie het helemaal niet uitmaakt. Waar echter wel iedereen zich tijdens het typen aan zal storen, is het ontwerp van de behuizing. De behuizing onder het toetsenbord loopt omhoog en steekt net boven de spatiebalk uit. Dat betekent dat je tijdens het typen iedere keer met je duim de behuizing raakt voordat je de spatiebalk aanslaat en dat is erg onprettig.
ASUS levert, onder andere om het tikken comfortabeler te maken, een steuntje mee dat je onder op de laptop kunt plakken. De steun lijkt van hetzelfde materiaal gemaakt te zijn als veel tablethoesjes en zet de laptop een stukje schuiner. Tijdens het typen heb je dan minder last van het opstaande randje naast de spatiebalk en bovendien verbetert het de kijkhoek op de Screenpad enigszins.
Het steuntje is niet het enige dat ASUS meelevert; een stylus en een hoes zijn ook bij de prijs inbegrepen. De stylus is dezelfde als bij de UX371 geleverd wordt en kan 4096 drukniveaus onderscheiden. Het standaard meegeleverde puntje is van hard plastic gemaakt. Wij geven de voorkeur aan rubber, maar dat zal van persoon tot persoon verschillen. De stylus werkt zowel op het primaire scherm als op de Screenpad. De stylus kun je opbergen onder het lusje in de hoes. Dat ziet er op de foto praktischer uit dan het in werkelijkheid is, want bij ons wilde de pen nog weleens uit het lusje glijden. Aan de andere kant is het mooi dat ASUS een hoes bijlevert, want dat kun je bij de meeste laptops wel vergeten.
ASUS levert de Zenbook Duo in Nederland en België in twee uitvoeringen. Er zijn in alle gevallen een Core i7-processor en een 1TB-ssd aanwezig. Het verschil zit hem in het beschikbare werkgeheugen; de versie met 16GB ram zal 1800 euro kosten, terwijl de versie zoals wij hem getest hebben, met 32GB geheugen, 2000 euro zal kosten.
|
ASUS Zenbook Duo UX482 |
Processor |
Core i7-1165G7 |
Cores/threads |
4/8 |
Klokfrequentie (turbo) |
2,8GHz (4,7GHz) |
Gpu |
Intel Iris Xe 96eu |
Werkgeheugen |
32GB Lpddr4x-4266 |
Ssd |
Samsung PM981a, 1TB |
Wifi |
Intel Wi-Fi 6 AX200 160MHz |
Scherm |
14", 1920x1080 pixels, mat, touschreen 12,6", 1920x515 pixels, mat, touchscreen |
Schermpaneel |
AU Optronics B140HAN06.B BOE NV126B5M-N42 |
Gewicht |
1,58 kilogram |
Accu |
70Wh |
Besturingssysteem |
Windows 10 Home |
In andere regio's zal de UX425 ook geleverd worden met een MX450-gpu. De balls waarop de gpu en het geheugen gesoldeerd kunnen worden, zie je tussen de cpu en de ventilators op het moederbord zitten.
:strip_exif()/i/2004100850.jpeg?f=imagearticlefull)
Omdat de UX482 van Lpddr4x-geheugen voorzien is, valt er niets te upgraden en is het raadzaam om meteen bij aanschaf te kiezen voor 16 of 32GB geheugen. Het enige dat je achteraf nog kunt upgraden, is de ssd.
Benchmarks
De ScreenPad van de Zenbook Duo is niet alleen handig als tweede scherm, hij moet je laptop ook sneller maken. Volgens ASUS komt dat doordat de koeling onder het omhooggeklapte scherm makkelijker koellucht kan aanzuigen en de koeling zou dan ook een continu verbruik van 28 watt aankunnen. Zoals we vaker bij Intel-processors gezien hebben, is dat verbruik van groot belang voor de prestaties. Kun je langdurig veel energie verbruiken, dan kunnen de kloksnelheden ook hoog blijven en kun je een benchmark sneller afronden.
- Cinebench R15 - Multi
- Cinebench R15 - Single
- Cinebench 20 - Multi
- Cinebench 20 - Single
Toch leken de prestaties van de Zenbook Duo aanvankelijk niet indrukwekkend, maar om de cpu continu hoog te klokken, moet je in de MyASUS-software de laptop in 'prestatiemodus' zetten en dat maakt de cpu in één klap een stuk sneller. We draaien Cinebench 15, zodat we de vergelijking met de oude Zenbook Pro Duo kunnen maken en het nieuwere Cinebench 20. Vooral in Cinebench 20 Multi zijn de prestaties van de Tiger Lake-processor indrukwekkend, want hij streeft daarin de ASUS Zenbook 14 met zes cores voorbij, terwijl de 1165G7-processor in de Duo maar vier cores heeft. Dat zijn wel vier snelle cores, helemaal in prestatiemodus. Dat zie je ook duidelijk in Cinebench Single, waarbij één core belast wordt. De Intel-processors met minder, maar wel snellere cores zijn sneller dan de AMD-cpu's.
- 3DMark Cloud Gate
- 3DMark Cloudgate - Graphics
- 3DMark Cloudgate - Physics
- 3DMark Night Raid
- 3DMark Night Raid - Graphics
- 3DMark Night Raid - CPU
We draaien 3DMark Cloud Gate om de vergelijking met de Zenbook Pro Duo te kunnen maken, maar officieel is de ondersteuning van die test beëindigd en daarom draaien we ook Night Raid. In deze tests is de winst van de prestatiemodus duidelijk zichtbaar op de subscore van het cpu-resultaat. Op de grafische subscore heeft de prestatiemodus vrij weinig invloed. Ook in deze benchmark blijkt dat de Zenbook Duo de snelste Tiger Lake-processor van dit moment aan boord heeft.
We maken vervolgens de overstap naar DaVinci Resolve, een test waarbij de hardware wat langer op de proef wordt gesteld dan bij 3DMark en Cinebench. In de prestatiemodus is de Zenbook Duo opnieuw sneller dan een aantal AMD-hexacoreprocessors, mits je de prestatiemodus aanzet. Dan is de Zenbook Duo ook sneller dan de Medion S15449, die zich van hetzelfde trucje bedient en de processor hoog kan klokken door het verbruik van de cpu niet te veel te beperken.
Het resultaat in DaVinci geeft al aan dat de Zenbook Duo vlot is en tijdens de throttlingtest kijken we of de laptop die snelheid ook voor langere tijd kan vasthouden. We renderen daarom herhaaldelijk dezelfde afbeelding en noteren de rendertijd. Loopt die op, dan is er sprake van throttling. Dat is bij de Zenbook Duo enigszins het geval, hoewel we dat bij alle laptops met Intel-processor zien. De eerste run, in prestatiemodus, duurt 44 seconden en vervolgens loopt dat tot run 3 op naar 51 seconden, waarna de rendertijd stabiel blijft. De laptop weet de processor dus netjes koel te houden en dat maakt de Zenbook Duo op het moment van schrijven de snelste Tiger Lake-laptop.
- PCMark Storage 2.0 - Bandbreedte
- PCMark Storage 2.0 - Score
Tot slot kijken we naar de snelheid van de ssd met behulp van de traces in PCMark 8. De Samsung PM981 komen we regelmatig tegen en dat is een behoorlijk rappe ssd, zoals de Zenbook Duo in deze benchmark ook weer laat zien.
De Zenbook Duo is voorzien van twee schermen. Het primaire scherm heeft een diagonaal van 14" en een resolutie van 1920x1080 pixels. Het paneel heeft een verbruik van slechts een watt bij een helderheid van 150cd/m². Onze accutest draaien we bij 180cd/m², dus het verbruik zal tijdens die test ook op een watt of 1 liggen. Hoewel het scherm een matte afwerking heeft, gaat het gewoon om een touchscreen en dat komen we niet vaak tegen, want touchscreens zijn over het algemeen glanzend. Het is wat ons betreft het beste van twee werelden, want het matte scherm voorkomt scherpe reflecties. Het tweede scherm is even breed als het hoofdscherm, maar is iets minder dan half zo hoog. De resolutie komt uit op 1920x515 pixels en het is ook een mat touchscreen.
In beide gevallen zijn het ips-achtige panelen, maar dat voorkomt helaas niet dat de helderheid van het onderste scherm een flink stuk lager is als je 'gewoon' voor de laptop zit, dan wanneer je er recht boven hangt. Dat merk je helemaal als je elementen met een donkere achtergrond erop bekijkt. Dat het echt aan de kijkhoeken ligt, blijkt wel uit onze meting, waarbij de maximale helderheid van het tweede scherm hoger is dan die van het primaire scherm, mits je er recht op kijkt.
- Helderheid wit
- Contrast
- sRGB-dekking
Het tweede dat opvalt aan het secundaire scherm, is de kleurweergave. De bijgeleverde wallpaper van ASUS heeft wat felle kleuren rood, die je op het primaire scherm wel ziet en die op het secundaire scherm eerder oranje lijken. Als we de colorimeter en Calman-software erbij pakken, blijkt ook al gauw dat het tweede scherm maar 67 procent van de sRGB-kleurruimte kan weergeven. Dat is jammer, maar ook weer geen ramp, want het tweede scherm is vooral bedoeld om je softwaretools op te zetten, terwijl het daadwerkelijke beeldbewerken op het primaire scherm gebeurt.
Uit onze metingen blijkt ook duidelijk dat het primaire scherm een goede kleurweergave heeft. De kleurtemperatuur is wat te hoog, maar gemiddeld gezien zit de afwijking nog op 3ΔE en daarmee op de grens van wat we voor high-end laptops aanvaardbaar vinden. Bij het meten van de primaire en secundaire kleuren zien we ook een kleine afwijking. Dat is precies het punt waarop het misgaat bij de Screenpad, die die maximaal verzadigde kleuren niet kan weergeven.
Beide schermen werken dus prettig dankzij de matte afwerking en het grotere scherm is ook nog eens goed gekalibreerd. Het grootste nadeel is in de praktijk de afleesbaarheid van het tweede scherm door de schuine hoek waarin je over het algemeen op dat scherm zult kijken.
Accuduur
Het tweede scherm heeft uiteraard ook invloed op de accuduur. ASUS heeft de Zenbook Duo van een 70Wh-accu voorzien en dat is dezelfde capaciteit als in de vorige Zenbook Duo. Het 14"-model hebben we toen niet getest, maar de accuduur zou door het gebruik van het zuinige paneel beter moeten uitvallen dan bij zijn voorganger.
- Browsen (180cd/m²)
- PCMark 8 creative conv.
- PCMark 8 Creative conventional (accu)
Als we alleen het primaire paneel gebruiken, halen we in onze browsetest een accuduur van ruim dertien uur en dat is netjes. Het loont de moeite om het tweede scherm uit te schakelen als je het niet nodig hebt, want met beide panelen actief lever je vierenhalf uur in op je accuduur.
ASUS zet met zijn Duo-laptops in op het tweede scherm, ofwel de Screenpad. Bij de tweede iteratie van de Zenbook Duo heeft ASUS zijn best gedaan om die Screenpad op verschillende manieren praktischer in gebruik te maken. Om te beginnen ligt de Screenpad niet meer plat, maar is hij een stukje naar voren gekanteld. Je kijkt in principe wat makkelijker op de Screenpad, maar de schuine kijkhoek heeft helaas tot gevolg dat het scherm een vrij lage resterende helderheid heeft, terwijl de maximale helderheid van de Screenpad als je er recht op kijkt, zelfs wat hoger is dan die van het primaire scherm.
De tweede manier waarop ASUS de Screenpad handiger heeft willen maken, is door het toevoegen van extra knoppen voor vier Adobe-titels. Als je die software gebruikt, kunnen de knoppen handig zijn, maar ze werken niet altijd even goed en het touchscreen biedt bij de meeste sliders geen echt voordeel ten opzichte van het gebruik van de muis. De handigste toepassing vinden wij het gebruik van de Screenpad als tweede beeldscherm. In Premiere Pro kun je bijvoorbeeld je tijdlijn op het tweede scherm kwijt en in Photoshop kun je er bepaalde panelen naartoe verplaatsen. Bovendien werkt een tweede scherm met alle software en niet alleen de vier Adobe-titels.
De Screenpad brengt ook wat ongemak met zich mee. De touchpad verhuist naar rechts en dat is voor linkshandigen onbruikbaar. Ook voor rechtshandigen is de kleine touchpad niet altijd even handig, vooral als je veegbewegingen met meer dan één vinger wilt gebruiken. Het toetsenbord is ook verschoven en tikt niet echt prettig doordat je bij het aanslaan van de spatiebalk de opstaande rand van de behuizing raakt. Dat probleem is wel op te lossen door het bijgeleverde standaardje onder op de laptop te plakken, maar dan staat je toetsenbord ook meteen schuin en hoewel dat volgens ASUS ergonomisch zeer verantwoord is, kunnen we ons voorstellen dat niet iedereen dat even prettig vindt.
De meeste haken en ogen zitten bij deze laptop dan ook aan de buitenkant, want op de hardware hebben we weinig aan te merken. Sterker nog; je kunt de prestatiemodus inschakelen en dan is de Tiger Lake-processor bijzonder vlot voor een quadcore. De accuduur is ook niet verkeerd, dankzij de toepassing van een zuinige lcd voor het primaire paneel. De accuduur met alleen dat primaire paneel aan is prima, maar met beide schermen ingeschakeld zijn we er ook niet ontevreden over. Wat de kwaliteit van de schermen betreft zijn we te spreken over het primaire scherm, dat goed gekalibreerd is en van een mat touchscreen is voorzien. Het secundaire scherm is niet zo goed gekalibreerd en kan ook niet het volledige sRGB-spectrum weergeven.
De goedkoopste Zenbook Duo gaat 1800 euro kosten en dat is normaliter een behoorlijke som voor een laptop met Tiger Lake-processor, 16GB geheugen en een ssd van 1TB. De Zenbook Duo is dankzij de Screenpad meer dan alleen die specificaties, maar als potentiële koper zul je wel echt een goede toepassing voor dat tweede scherm moeten hebben, want van de bijgeleverde software hoef je niet veel te verwachten. Heb je een dergelijke toepassing voor ogen, dan krijg je met de Zenbook Duo een vlotte laptop in een compleet pakket met stylus en sleeve.