Bestaande en toekomstige dronebezitters opgelet: de regels zijn flink op de schop gegaan. En dat betekent zowel goed als slecht nieuws. Voordat we de nieuwe regels bespreken, eerst even de beginsituatie. Tot 31 december 2020 had ieder EU-land zijn eigen droneregels. In Nederland mocht je als consument 120 meter hoog vliegen, maar in België maar 10 meter en ook alleen boven eigen terrein. Voor wie zijn of haar beelden ook weleens commercieel gebruikte, waren de mogelijkheden beperkt. Zonder ontheffing mocht je bijvoorbeeld niet boven 'aangesloten bebouwing' vliegen, maar zo'n ontheffing was lastig te regelen, zeker als het vliegen slechts een bijzaak was en niet bijvoorbeeld voor inspectiedoeleinden. Dat betekende dat makelaars vaak een eventuele boete voor lief namen en toch illegaal opstegen om foto's van huizen te maken.
Ook consumenten gingen regelmatig de fout in - soms bewust, soms simpelweg door onwetendheid. Dat leverde mondjesmaat boetes op, die konden oplopen tot 7800 euro. Heel gek was die onwetendheid niet: bijna in ieder tv-programma en op diverse YouTube-kanalen zie je de mooiste dronebeelden voorbijkomen - ook boven de stad, evenementen en natuurgebieden. Soms is daar netjes toestemming voor aangevraagd, maar soms ook niet. Voor een consument was dit vaak niet duidelijk en de drones zelf gaven dit aanvankelijk ook niet aan: een drone kopen op Schiphol en buiten direct opstijgen was tot enkele jaren terug gewoon mogelijk. Nieuwe regelgeving en duidelijk beleid over wat wel en niet mag, was dus echt noodzakelijk.
Recreatieve vliegers vielen tot voor kort onder de Regeling modelvliegen - gebaseerd op modelvliegtuigen - en professionals onder de Regeling op afstand bestuurde luchtvaartuigen. In plaats daarvan komen er een drietal categorieën waarin dronevluchten worden ingedeeld: open, specific en certified. Daarbij wordt veel beter gekeken naar het daadwerkelijke risico van een dronevlucht, wat in veel gevallen neerkomt op een versoepeling van de regels. Het uitgangspunt wordt dus nu 'ja, mits' in plaats van 'nee, tenzij'.
Het verschil tussen recreatieve dronepiloten en beroepsvliegers komt te vervallen. Drones worden voortaan ingedeeld op basis van hun gewicht, waarbij het uitgangspunt is: hoe zwaarder de drone, hoe hoger het risico en des te strenger de regels. Er komen, in de Open categorie, drie klassen: A1, A2 en A3, waarbij A1 de lichtste klasse is die de meeste mogelijkheden biedt. In de toekomst krijgen nieuwe drones een Cx CE-label, waarbij de x een bepaalde classificatie aangeeft. Op zowel de subcategorieën als de verschillende klassen gaan we verderop in dit artikel uitgebreider in.
Met zo'n toekomstig CE-label moet het vooraf duidelijk zijn in welke klasse de drone valt en wat de mogelijkheden en beperkingen zijn. Maar omdat de vereisten en specificaties nog niet definitief zijn, zijn er nog geen drones met een dergelijk label. Dronemakers hebben tot 1 januari 2023 de tijd om hun toekomstige producten geschikt te maken en tot die tijd geldt een overgangssituatie voor bestaande drones. Dat heeft overigens als nadeel dat praktisch alle huidige drones met een gewicht boven de 250 gram na die tijd in een zwaardere klasse zullen vallen waarvoor meer beperkingen gelden - zie pagina 4. Deze noemen we vanaf nu 'legacy'-drones.
Het betekent ook dat dronebezitters zich vanaf nu moeten registreren als 'operator' bij de RDW. Dit kost zo'n 23 euro en de registratie dient ieder jaar te worden verlengd. Voor drones zwaarder dan 250 gram komt daar een theorie-examen bij. Dit examen bestaat uit 40 vragen, kan online worden afgelegd en een goede uitslag is vijf jaar geldig. Voor toekomstige drones boven de 900 gram waarmee je eventueel in de buurt van mensen wil vliegen bevat het theorie-examen 30 extra vragen plus een verklaring dat de operator ervaring heeft.
In dit artikel bespreken we wat er allemaal gaat veranderen, wat je als huidige of toekomstige dronebezitter moet weten en waar je wel en niet mag vliegen. Voor de totstandkoming hebben we contact gezocht met Wiebe de Jager, een autoriteit op dit vlak. Hij vliegt sinds 2014 met drones, is oprichter van Dronewatch en schrijver van diverse artikelen en boeken over dit onderwerp. Ook voert hij in binnen- en buitenland filmklussen uit. Zo maakt hij drone-opnamen ten behoeve van tv-programma’s, 360º-luchtfototours en promovideo’s voor reisorganisaties.
Populariteit van consumentendrones
Op Tweakers hebben we sinds het prille begin verslag gedaan van ontwikkelingen rondom drones, zowel in de vorm van nieuwsberichten als in previews, reviews en achtergrondartikelen. Na een stormachtig begin waarbij consumentendrones soms alweer binnen een jaar werden opgevolgd door een nieuw model, is het sinds 2018 wat rustiger. Dat is ook te zien in de Pricewatch.
De lijngrafiek hierboven toont het aantal clicks in de Pricewatch in de drone-productgroep, genormaliseerd naar 100%. Het grijze gebied geeft het verschil aan tussen het jaar van de hoogste activiteit, 2018, ten opzichte van 2020 - de rode lijn. In november schoot de activiteit even omhoog, maar inclusief een piekje in mei is de activiteit duidelijk veel lager dan gemiddeld.
Heel verwonderlijk is dat niet. Vooral in de jaren 2016 tot en met 2018 waren drones relatief populair. In de beginjaren moest je zelf prutsen met actiecamera's en drones, maar dat veranderde langzaam toen DJI de Phantom-serie zelf ging uitrusten met camera's. Nu was dat een vrij grote en logge drone die lastig was mee te nemen, zeker in het vliegtuig. Die hobbel werd in 2016 overwonnen met de komst van de Mavic Pro. Deze was inklapbaar, zodat hij met gemak in een tas paste. Ideaal voor op vakantie.
Sindsdien zijn drones nóg compacter en goedkoper geworden, maar de nieuwigheid is er ondertussen ook wel een beetje vanaf. Los van fanatieke dronevliegers kwamen veel consumenten erachter dat het vliegen met een drone vooral in de zomermaanden leuk is, maar dat het in de herfst en winter te koud en nat is. Bovendien werden steeds meer locaties verboden gebied, waardoor de lol er een beetje afging. Veel natuurgebieden vallen nu onder het 'Natura 2000'-label waarvoor steeds strengere regels gelden. Als je op de dronekaart kijkt, lijkt de meerderheid van het Nederlandse grondgebied verboden terrein. In de stad mocht tot 2021 niet gevlogen worden en zelfs het IJsselmeer, dat volledig is aangemerkt als Natura 2000-gebied, is verboden terrein. Ietwat gechargeerd kun je stellen dat er vooral boerenlandschappen overblijven als je legaal wilt vliegen, en daar is weinig spannends aan. Verder kun je er natuurlijk nog mee aan de slag tijdens een vakantie, in landen die minder dichtbevolkt zijn en veel natuurschoon hebben. De rest van het jaar lagen veel drones te verstoffen en zagen we ze steeds vaker verschijnen op V&A en Marktplaats.
Ook Wiebe de Jager van Dronewatch ziet deze trend. "De afgelopen paar jaar was er volgens mij sprake van twee recreatieve gebruikersgroepen. Aan de ene kant had je de die-hard dronevliegers die ondanks de strenger wordende regels en toenemende kritiek op drones in natuurgebieden lekker bleven doorvliegen en af en toe een nieuw model drone kochten. Aan de andere kant kwam er in 2019 dankzij de introductie van de relatief goedkope Mavic Mini - en meer recent de Mini 2 - veel nieuwe aanwas van mensen die een cameradrone voor die tijd te duur of te groot vonden. Ondertussen heeft een andere tak van sport, die van het droneracen, zich niet echt veel verder ontwikkeld, behalve bij de echte enthousiastelingen. Deels kwam dat door het verbod op fpv-vliegen (first person view, -red) in de buitenruimte. Dat verbod verplicht je om de drone altijd in het zicht te houden, wat natuurlijk niet gaat met een videobril op."
Dronemarkt
Ook dronefabrikanten hebben de vraag in de consumentenmarkt zien afnemen en richten zich steeds meer op zakelijk gebruik. Partijen als Parrot en Yuneec konden lastig opboksen tegen DJI, dat wereldwijd een marktaandeel van 70% heeft. Beide merken kwamen nog maar mondjesmaat met nieuwe modellen en Parrot is na een ontslagronde zelfs volledig gestopt met de productie van goedkope drones. Toch staat ook marktleider DJI onder druk van afnemende verkoopcijfers. Wat de situatie niet makkelijker maakt, is het recente verbod in de VS voor Amerikaanse bedrijven om technologie te leveren aan DJI. Vooralsnog mogen drones verkocht blijven worden, maar goed voor het vertrouwen zijn de maatregelen niet. De VS is goed voor zo'n 34% omzet in de wereldwijde dronemarkt. Verder kent de dronemarkt meer bedrijven die zich terugtrekken uit de markt dan nieuwe bedrijven die erin participeren. Sony is mogelijk een uitzondering; het Japanse bedrijf zou van plan zijn in 2021 onder de naam Airpeak de dronemarkt te betreden. Vermoedelijk gaat het daarbij om een drone voor filmmakers.
Open, specific en certified
Tot voor kort werd er verschil gemaakt tussen recreatief hobbymatig, zakelijk en commercieel gebruik. Professionele vliegers hadden aanvankelijk zelfs meer beperkingen dan consumenten, maar dat is veranderd. Bovendien is het nu makkelijker om foto's en video's legaal te gebruiken en eventueel te verkopen. Ideaal voor fotografen die ook vanuit de hoogte wat beelden willen maken, ook in de buurt van huizen, wat tot voor kort niet toegestaan was.
Drie groepen: Open, specific en certified
De meeste vluchten van hobbyvliegers, maar vaak ook die van zakelijke gebruikers, vallen in de 'Open categorie'. Dat betreft dronevluchten met een zogenaamd laag risico. Het gaat dan om vluchten met een lichtgewicht drone (of een zwaardere drone, maar dan uit de buurt van mensen). Lichtgewicht is een relatieve term, maar het gaat veelal om drones met een gewicht van een kilo of iets daarboven, zoals uit de Mavic- en Phantom-serie. Professionele drones zijn niet per se zwaar, maar wegen vaak meerdere kilo's en kunnen soms ook worden voorzien van een payload, zoals een bepaald type camera en lens. Ook is de aanname dat vliegers in deze categorie niet over mensenmenigten zullen vliegen. In combinatie met het relatief lage gewicht worden deze drones daardoor ingeschat als laag-risicovluchten. Consumenten zullen over het algemeen alleen actief zijn in de Open categorie, maar ook onder professionals zal dit een veelvoorkomende categorie zijn. Er is namelijk geen verschil meer tussen recreanten en professionals op dit vlak, al zijn er wel verschillen op basis van de classificatie van een drone. Meer daarover lees je op de volgende pagina.
Registratie
Tot voor kort moesten drones waarmee zakelijk gevlogen werd geregistreerd worden en voorzien zijn van een PH-nummer. Vanaf nu hoeven alleen toestellen in de Specific en Certified categorieën die een certificatie vereisen vanwege de uitkomst van de risicoanalyse worden geregistreerd. Het gaat dan meestal om vliegen boven gebied waar dat normaal gesproken niet zomaar mag. Daarvoor komen vluchtvergunningen, onder andere op basis van vooraf vastgestelde scenario's. In de Open categorie hoeven drones zelf niet meer geregistreerd te worden, maar dat geldt wel voor de 'operators'.
In de 'Specific categorie' vallen vluchten met een hoger risico. Het kan daarbij bijvoorbeeld gaan over een zwaardere drone; als die om de een of andere reden neerstort, is de schade mogelijk groot. Bovendien kan daarmee boven stedelijk en industrieel gebied gevlogen worden, of in een ctr-gebied, waardoor de kans op schade dus ook fundamenteel groter is dan wanneer het bijvoorbeeld een natuurgebied betreft. Voor deze categorie is een vluchtvergunning nodig van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Dat betekent dat bewezen moet zijn dat de dronepiloot over voldoende kennis en ervaring beschikt en dat hij of zij op de hoogte is van alle regels. Ook moet er een concreet plan zijn voor de vlucht, en met welke drone(s) deze wordt uitgevoerd. Een vluchtverklaring is ook een optie, wanneer het een zogenaamd 'standaardscenario' betreft, zoals beschreven door de EASA. Daarbij gaat het om van te voren vastgestelde condities voor bepaalde scenario's. Het voordeel is dat zo'n aanvraag veel tijd scheelt. Een voorbeeld van een standaardscenario heet STS. Zo staat STS-01 bijvoorbeeld voor dronevluchten boven bebouwing en STS-02 voor situaties waarbij je geen zicht meer hebt op je drone en hij op maximaal 2km afstand vliegt. Denk bijvoorbeeld aan de inspectie van een hoogspanningslijn.
De Ehang 184 AVV taxidrone zou een bereik van 16km of 23 minuten hebben en kan ladingen tot 120kg vervoeren
Tot slot is er nog de 'Certified categorie'. Dit betreft vluchten met een zeer hoog risico. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om drones met ontvlambare brandstof, maar ook om zware drones die goederen of mensen vervoeren. Voor deze categorie gelden zeer strenge eisen die vergelijkbaar zijn met de eisen die gesteld worden aan de bemande luchtvaart. Deze categorie is in het leven geroepen omdat verwacht wordt dat het in de toekomst vaker zal voorkomen dat drones goederen vervoeren, zoals pakketjes die bezorgd worden. Maar daarbij wordt ook aan vliegtaxi's gedacht, zoals de Chinese Ehang.
Nederlandse afwijkingen
De nieuwe regels gelden dus in de hele Europese Unie. Goed nieuws, behalve dat een land de vrijheid heeft toch wat afwijkingen op te nemen. In Nederland gaat er een verbod gelden op het ‘s nachts vliegen met een drone en mag je niet in de buurt van 80km-wegen, autowegen en snelwegen vliegen. Er komen nieuwe no-flyzones, onder andere rond ‘vitale objecten’, industriegebieden, zeehavens en detentiecentra. "Van echte uniformiteit is dus geen sprake" zegt Wiebe de Jager. "Ook het handhaven van alle regels wordt een uitdaging, want het wordt er niet overzichtelijk op met die labels en subcategorieën. Ik ben ook kritisch op de hoge kosten die de ILT wil gaan vragen voor de behandeling van aanvragen voor vergunningen als je in de Specific categorie wilt gaan vliegen. Bovendien is het nog altijd onduidelijk hoe je actief kunt worden in de Specific categorie en hoe de huidige roc-operators overgezet gaan worden naar de nieuwe situatie. Het probleem met brede publieksvoorlichting en later ook de handhaving is vooral dat de nieuwe regelgeving erg complex is, mede door de overgangsregelingen voor bestaande vergunningen en legacy-drones."
CE-label, A1/A2/A3-categorieën en theorie-examen
Voor hobbyvliegers gelden een aantal algemene én specifieke regels. De eerste regels gelden voor iedereen, de tweede zijn afhankelijk van het type drone en het gewicht. Op basis daarvan wordt bepaald welke subcategorie van toepassing is. In een later stadium krijgen drones, zoals eerder kort aangestipt, een Cx CE-keurmerk dat direct duidelijkheid verschaft en ook na 2023 blijft gelden. CE staat voor Conformité Européenne en beslaat de Europese wetgeving.
CE-label en subcategorieën
Het Cx CE-label, van C0 tot C4, bepaalt in welke subcategorie een drone valt. En dat wordt, misschien ietwat verwarrend, weer aangegeven als A1, A2 en A3. Recent aangekondigde lichte drones, zoals de DJI Mini 2, hebben geen Cx CE-keurmerk maar vallen op basis van hun gewicht in een bepaalde A-klasse en dat blijft ook zo. Voor drones die zwaarder zijn dan 250g geldt dat niet. Bovendien zijn de Cx CE-standaarden nog niet helemaal uitgekristalliseerd; dronefabrikanten moeten pas vanaf 2023 voldoen aan de nieuwe eisen. DJI heeft eerder geclaimd dat het ook met terugwerkende kracht zou kunnen gelden voor bestaande drones, maar tot nu toe is dat nooit bevestigd.
Bestaande drones
Vanaf 1 januari worden drones ingedeeld in drie categorieën op basis van hun gewicht. In de toekomst krijgen nieuwe drones een Cx CE-label en daarmee moet de onderverdeling duidelijker worden. Maar hoe zit het dan met bestaande drones? Daarvoor komt er een overgangsperiode die geldt tot 1 januari 2023. Er wordt dan puur gekeken naar het gewicht van een drone, en eventueel wat je ermee wilt doen, om te bepalen in welke A-categorie deze valt. Een DJI Mini (2) valt met zijn 249g net onder de 250g en komt daardoor in de A1-subcategorie terecht. Vanaf 1 januari 2023 vallen andere legacy-drones zonder Cx CE-label in de A3-klasse en is er een dronebewijs nodig op basis van een kennistest.
Er komen in de toekomst dus vijf CE-keurmerken voor consumentendrones: C0, C1, C2, C3, C4. Bij aanschaf van een drone zou het keurmerk op of in de verpakking aangegeven moeten zijn. Er zijn ook nog C5- en C6-keurmerken, maar die zijn bedoeld voor drones waarmee operaties volgens standaardscenario's in de Specific categorie worden uitgevoerd. Zolang er nog geen Cx CE-labels zijn, is het gewicht het voornaamste uitgangspunt om te bepalen of een drone in de relatief gunstige A1-klasse valt of in A2 of A3. Na 2023 vallen alle legacy-drones, met uitzondering van modellen onder de 250g, in de A3-subcategorie.
A1
De A1-klasse geldt voor kleine en lichte drones tot 250g (CE-C0) en maximaal 500g voor legacy-drones en 900g voor nieuwe drones met een C1 CE-label. Dit worden ook wel microdrones genoemd. Met deze drones mag kortstondig boven mensen gevlogen worden, zolang het niet om een menigte gaat. Het moet dan gaan om mensen die direct betrokken zijn bij het vliegen met de drone, zoals vrienden of kennissen van de dronepiloot of bijvoorbeeld een persoon die met toestemming gefilmd wordt. Vermeden moet worden om boven mensen te vliegen die niet betrokken zijn bij het vliegen. Voor drones tot 250g is registratie voldoende. Voor drones tussen de 250 en 900g is een dronebewijs op basis van een online examen verplicht. Voor drones zonder Cx CE-label - dus alle legacy-drones - en een gewicht tot maximaal 500g geldt dat ze tot 2023 in de A1-categorie vallen, mits de piloot een kennistest heeft afgelegd en een vliegbewijs heeft behaald. Dit geldt ook voor zelfbouwdrones tot 500g. Vanaf 2023 vallen zij in de A3-categorie.
A2
De A2-klasse is bedoeld voor drones met een maximaal gewicht van 4kg (of 2kg voor legacy-drones). De DJI Mavic 2 Pro of Zoom vallen hier bijvoorbeeld onder, want die wegen respectievelijk 905 en 907g - dus te veel voor A1. Ook de Phantom-serie, die zowel geliefd is onder professionals als consumenten, valt in deze categorie. Overigens vallen legacy-drones boven de 2kg sowieso in de A3-klasse.
Met toekomstige drones, voorzien van C2 CE-keurmerk, moet je minimaal 30 meter afstand houden tot mensen én dieren. Boven mensen vliegen is niet toegestaan. Alleen wanneer de drone voorzien is van een lagesnelheidsmodus waarmee hij minder dan drie meter per seconde kan vliegen, mogen mensen tot op vijf meter worden benaderd. Voor A2-klasse-drones zonder Cx CE-label geldt dat trouwens tot 2023. Met legacy drones in de A2-subcategorie moet je 50m afstand aanhouden tot 2023, daarna komen deze in de A3-subcategorie terecht. In de A1- en A2-subcategorie moet minstens 50 meter afstand worden gehouden van snelwegen, autowegen en 80km-wegen - voor spoorlijnen is dat 25 meter.
Voor drones in deze categorie is registratie van de operator verplicht, evenals een extra online examen. Dit examen bevat 30 vragen extra, bovenop de 40 van het standaard theorie-examen. Verder moet je bij het aanvragen van een dronebewijs ook aangeven dat je praktijkervaring hebt. Een praktijkexamen is niet nodig voor A2.
A3
Vliegen boven mensen en gebouwen
In de subcategorieën A1 en A2 is er geen verbod meer op het vliegen boven aaneengesloten bebouwing. Met een drone van minder dan 250g mag je zelfs boven bebouwing vliegen zonder theorie-examen te hebben afgelegd. In subcategorie A1 mag je ook kortstondig boven mensen vliegen (maar dat mogen geen menigten zijn). In A2 moet je enige afstand houden van mensen. En in A3 moet je minstens 150 meter afstand houden van ‘niet-betrokken personen’ en bebouwing.
De A3-klasse geldt voor zwaardere drones en modelvliegtuigen. Het gaat dan om modellen met een gewicht tot maximaal 25kg (C3- en C4 CE-label). Het kan zowel gaan om kant-en-klare drones als zelfbouw. Volgens de nieuwe regelgeving moet een piloot met een A3-klasse-drone gevaar voor niet-betrokken personen voorkomen. Dat betekent dat er niet boven mensen mag worden gevlogen, tenzij deze personen direct betrokken zijn bij de vlucht en bijvoorbeeld met toestemming worden gefilmd. Zij moeten wel op de hoogte zijn van instructies en veiligheidsvoorschriften. Verder moet minimaal 150 meter afstand worden gehouden van de bebouwde omgeving, zoals woonhuizen, industriegebieden en recreatiezones.
De A3-klasse kent meer beperkingen en veiligheidsvoorschriften dan A1 en A2. Dat is ook niet verwonderlijk, aangezien het om drones gaat met een hoger gewicht - dus potentieel meer risico. Zoals eerder benoemd is er wel een adder onder het gras: drones zonder Cx CE-keurmerk die zwaarder zijn dan 250g komen vanaf 2023 automatisch in de A3-categorie terecht. In de Open-categorie hoef je nog steeds geen praktijkexamen te doen, maar dat geldt wel wanneer je opdrachten wilt uitvoeren die in de Specific of Certified categorie vallen.
Hier hangt onze drone boven een weiland, maar vanaf nu zou met kleine drones dus ook boven bebouwing gevlogen mogen worden.
Theorie- en praktijkexamen
Resumerend: iedere dronebezitter met camera zal zijn toestel moeten registreren bij de RDW. Voor drones boven de 250g is ook een dronebewijs verplicht, waarvoor je een theorie-examen moet doen. De prijzen daarvan beginnen in Nederland bij circa 100 euro. Bij selecte aanbieders kun je ook een los examen afnemen in plaats van in combinatie met de opleiding. In België is de registratie evenals de opleiding en het examen voor categorie A1/A3 helemaal gratis. Omdat de Europese regels uitwisselbaar zijn, kun je in principe ook in een ander land het dronebewijs halen. Ook bij de Ierse luchtvaartautoriteit kan dat gratis (dronebewijs A1/A3) nadat je bij hen een trainingsvideo hebt bekeken en online examen hebt gedaan. Dat werkt niet in alle gevallen: de RDW kan bij de aanvraag van een A2-certificaat niets met een Iers dronebewijs, omdat er nog geen Europese database is waarin certificaten centraal worden geregistreerd. Dat betekent dus dat je voorlopig ook het A1/A3-certificaat in Nederland moet behalen voordat je aan A2 kunt beginnen. Wiebe de Jager merkt verder op dat er ook een verschil in kwaliteit en diepgang zit tussen de gratis ‘Ierse route’ en de opleidingen van Nederlandse aanbieders: "Het was te voorzien dat er sluiproutes zouden komen via andere landen, omdat het EU-dronebewijs nu eenmaal over de grens geldig is. Sommige lidstaten pakken het opleiden en examineren zelf op, andere lidstaten - waaronder Nederland - besteden het uit aan de markt, vandaar deze ongelijkheid."
Een dronebewijs is vijf jaar geldig. Daarna zul je opnieuw theorie-examen moeten doen. Als je een 'Operator ID' hebt ontvangen moet je dit zichtbaar aanbrengen op al je drones. De operator-registratie bij de RDW moet ieder jaar worden verlengd, en een verlenging kost 13 euro.
Hobbyvliegers, fpv en commerciële opdrachten
Nederland hobbyvliegers die een drone gebruiken, zijn dus vanaf nu verplicht hun drone te registreren bij de RDW, waar een zogenaamd exploitantnummer kan worden aangevraagd. In België ging de registratie al begin december van start en kan dat (gratis) bij de Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer. De enige uitzondering voor deze verplichte registratie geldt voor drones onder de 250g die géén camera hebben. Na registratie, en een eventueel theorie-examen voor drones boven de 250g, ontvang je een vliegbewijs. Iedere piloot met een drone van meer dan 250g moet dit vliegbewijs altijd bij zich hebben.
Basisregels
Voor alle hobbyvliegers gelden, ongeacht het type drone, een aantal basisregels. Deze regels komen grotendeels overeen met de regels die al van kracht waren. Zo mag je onder geen enkel beding vliegen in no-flyzones zoals luchthavens en ook niet in andere zones die verboden zijn voor drones. Ook moet je altijd voorrang geven aan ander vliegverkeer en moet je zicht houden op je drone. Dat laatste heet vlos: visual line of sight. Er is dus geen harde afstandslimiet, maar je moet hem kunnen zien; in de praktijk komt dat neer op enkele honderden meters. Er is wel een maximale hoogte: 120 meter. Daarboven wordt het luchtruim gebruikt voor licht vliegverkeer, zoals zweefvliegtuigen en helikopters, en vormt vliegen met een drone dus een risico.
Verder moet je minimaal 16 jaar oud zijn en mag je nog steeds alleen bij daglicht vliegen. Zodra de zon onder is, moet je dus stoppen. Als je mensen filmt moet je rekening houden met de privacywetgeving. Je mag mensen dus niet zonder toestemming herkenbaar filmen of fotograferen en al helemaal niet zonder toestemming hun beelden publiceren. Ook iemand bespioneren of volgen mag niet. Verder is een goede verzekering sterk aan te raden als je met een drone gaat vliegen. Niet alle aansprakelijkheidsverzekeringen bieden dekking voor schade of letsel met een drone.
Tot nu was boven het water of een weiland vliegen noodzakelijk om legaal een foto van een dorp of stad te maken.
Commercieel gebruik
Het verschil tussen beroepsmatig en recreatief vliegen komt te vervallen. In de nieuwe situatie is het risico dat uitgaat van een bepaalde vlucht bepalend voor de regels waar je mee te maken krijgt, niet de aard van die vlucht. Ook als je een drone beroepsmatig wilt inzetten, kan dat in veel gevallen via de Open categorie. Dat is goed nieuws voor bijvoorbeeld makelaars en beroepsfotografen die voor hun werkzaamheden af en toe een drone inzetten. Tot nu toe was dat illegaal - zelfs ROC-light-houders moesten minimaal 50 meter afstand houden van aaneengesloten bebouwing.
Ook voor professioneel gebruik worden kleine en lichte drones nu interessanter. Wiebe de Jager: "Met een DJI Mini 2 mag je bijna alles, ook binnen de bebouwde kom, zolang je je aan de algemene regels houdt. Een shot voor in een tv-programma, een huizenbrochure of een krantenartikel kun je prima met een kleine drone maken zonder dat je eerst door allerlei hoepels hoeft te springen. Als je met een wat zwaardere drone, zoals een DJI Inspire 2, nabij bebouwing en mensen wilt vliegen, dan kom je terecht in de Specific categorie. Je zult dan eerst een vergunning moeten aanvragen bij de ILT, voor het type operatie dat je voor ogen hebt. Een beetje vergelijkbaar met hoe het tot nu toe geregeld was: als je beroepsmatig drones wilde inzetten, moest je per definitie een ontheffing of vergunning hebben."
De Jager denkt dat er nu meer mogelijkheden komen om professioneel drones in te zetten, maar dat de concurrentie aan de onderkant van de markt zal toenemen. "Het beroep van dronepiloot zal onder druk komen te staan. Enerzijds door de automatisering, denk bijvoorbeeld aan geautomatiseerde dronemissies, zoals bij inspecties. Anderzijds doordat de drempel om beroepsmatig met drones te mogen vliegen een stuk lager wordt. Operators die nu beschikken over een ROC-light-ontheffing of ROC-vergunning, mogen nog een jaar blijven doorwerken zoals ze gewend waren. Na 31 december 2021 verliezen alle nationale papieren en brevetten hun geldigheid. In de loop van 2021 moet iedereen dus over naar de Open of de Specific categorie. Die eerste betreft vermoedelijk het merendeel van de ROC-light-vliegers en die tweede het gros van de ROC-bedrijven."
Fpv, zelfbouw en modelvliegers
Op Tweakers is fpv-droneracen populair, evenals het zelf bouwen van drones. Fpv staat voor first-person view en het gaat meestal om kleine en lichte radiografisch bestuurbare drones die worden bestuurd op basis van wat je live ziet via een videobril. Hoewel fpv binnen een kleine groep fanatiekelingen erg populair is, heeft het zich niet breed ontwikkeld. Volgens De Jager komt dit vooral door nieuwe regelgeving. "Er kwam de regel dat je altijd je drone in het zicht moet houden, en dat gaat niet met een videobril op. In feite kwam er daardoor dus een verbod op fpv-vliegen in de buitenruimte en kon het alleen nog maar binnen. Als je zelf fpv-drones wilt bouwen, moet je toch wel een tweaker zijn. Daardoor is droneracen in mijn optiek toch een beetje een underground-fenomeen gebleven. Misschien komt daar verandering in, want de nieuwe regelgeving voorziet wel in dronevliegen met een videobril op, zolang er een waarnemer naast je staat die het luchtruim in de gaten houdt. En DJI lijkt met een ‘ready to fly’ fpv-drone te komen. Als fpv-vlieger of als zelfbouwer kom je al snel in Open categorie A3 terecht. Dat betekent: jezelf registreren als operator. In subcategorie A3 moet je 150 meter afstand houden van niet-betrokken personen, bebouwing, recreatiegebieden, enzovoort. Kortom, je bent aangewezen op een weiland in de middle-of-nowhere. Je kunt je als modelvlieger, fpv-piloot en zelfbouwer ook aansluiten bij een erkende modelvliegclub. Er komt een soort uitzondering voor clubleden; die hoeven zich niet zelf te registreren en ook geen dronecertificaat te halen, zolang ze zich conformeren aan het clubreglement."
Waar mag je vliegen?
Voor dronevliegers is het goed nieuws dat bepaalde regels versoepeld zijn. Er is nu iets meer vrijheid om in stedelijk gebied te vliegen. Tegelijkertijd gelden grote delen in Nederland als no-flyzone. Het kan dan gaan om natuurgebieden, grote luchthavens, militaire laagvlieggebieden, helihaves en gevoelige gebieden. Als je de dronekaart verderop op deze pagina bekijkt, zie je talloze kleine blauwe cirkels, maar ook grote rode. Die rode zijn ctr's, wat staat voor control regions. Dit zijn gebieden rondom een luchthaven waarvan het luchtruim wordt beheerd door de luchtverkeersleiding.
Zo ongeveer de hele regio Amsterdam is verboden gebied vanwege Schiphol
Zo'n ctr wordt niet heel nauwkeurig bepaald, het is in feite een grote cirkel. In het rode gebied hiernaast zie je de ctr van Amsterdam die vrij ruim is. Hij reikt van Haarlem en Hillegom in het westen tot en met Abcoude in het oosten. In het noorden valt slechts een klein reepje van Amsterdam-Noord er buiten. In dit hele gebied is het vliegen met een drone verboden, zelfs op een paar meter hoogte boven je eigen tuin - toch niet een plek waar je snel een vliegtuig zult tegenkomen. Alleen met een ROC-ontheffing en toestemming van de luchtverkeersleiding mag in een ctr-gebied worden gevlogen. Zo'n zelfde gebied is ook te zien in de Flevopolder, maar dan rechthoekig in verband met de luchthaven Lelystad. Ook bij luchthavens in Brabant, Leeuwarden, Rotterdam en Groningen zijn grote rode vlakken verboden terrein.
Op deze kaart is te zien dat je slechts op een paar plekken mag vliegen, nog los van stedelijke gebieden. (beeld: Aeret kaartviewer)
De Aeret kaart kan ook tijdelijke afsluitingen van het luchtruim tonen, bijvoorbeeld voor speciale evenementen. Verder is er ook de GoDrone-app of www.godrone.nl van de Luchtverkeersleiding Nederland. Deze kaart was op het moment van schrijven nog niet geactualiseerd met nieuwe no-flyzones die sinds 31 december 2020 actief zijn geworden. De Belgische kaart hieronder toont vergelijkbare rode gebieden waar het verboden is om te vliegen.
De Belgische dronekaart (bron: Droneguide.be)
Natuurgebieden
Wat verder opvalt, is dat vrijwel alle natuurgebieden in Nederland zijn gemarkeerd. Dit zijn Natura 2000-gebieden en die zijn in veel gevallen verboden terrein. Dat kan overigens verschillen per Natura 2000-gebied. Voor elk gebied wordt namelijk een beheerplan gemaakt door de daarvoor verantwoordelijke instantie, zoals de provincie of de rijksoverheid. Een al dan niet gedeeltelijk verbod om te vliegen met drones is pas officieel als dit verbod is opgenomen in het beheerplan. Helaas is deze informatie vaak moeilijk te vinden. We kunnen in ieder geval stellen dat vliegen in Natura 2000-gebieden ontmoedigd wordt.
Het bekijken, filmen of fotograferen van natuurschoon is juist iets dat vliegen met een drone zo interessant maakt. Vanuit de lucht zie je dingen die je normaal niet ziet en kun je vanuit een perspectief beelden vastleggen die normaal onmogelijk zijn. Je zou een drone kunnen zien als een camera met een flexibel statief van 1 tot 120 meter. Naarmate drones populairder werden, gingen steeds meer provincies en gemeenten ertoe over hun natuurgebieden gedurende het hele jaar tot verboden gebied te verklaren.
Schaapskudde Westerheide. Foto: Wiebe de Jager/Dronewatch
Volgens Wiebe de Jager is Natura 2000 één van de hoofdpijndossiers in de dronesector. "Aan de ene kant is het begrijpelijk dat je niet altijd en overal in de natuur met drones moet willen vliegen, zeker niet in het broedseizoen of bij foerageergebieden. Maar om dan meteen alles aan banden te leggen, dat vind ik te ver gaan. Dat je bijvoorbeeld nergens boven het IJsselmeer mag vliegen met je drone vind ik onbegrijpelijk. Helaas geldt in veel Natura 2000-gebieden tegenwoordig een vergunningplicht voor dronevluchten. Alleen is zo’n vergunning kostbaar en vaak ook moeilijk te verkrijgen. Het is ook onhandig dat alles decentraal geregeld is en er niet één centraal aanspreekpunt is. Voor andere natuurgebieden geldt dat een boa of boswachter helemaal geen zeggenschap heeft over het luchtruim, maar wel kan handhaven op de Wet Natuurbescherming. Maar dan moet zo’n boa of boswachter kunnen aantonen dat een drone daadwerkelijk tot blijvende verstoring leidt, en dat is in de praktijk heel moeilijk te bewijzen. Gelukkig worden drones steeds kleiner en stiller. En als je als dronevlieger je gezond verstand gebruikt en niet bewust de rust van dieren verstoort, is er heus wel wat mogelijk. Dat bleek ook uit een onderzoek dat is uitgevoerd door Rijkswaterstaat. Daaruit kwamen richtlijnen voor recreatieve en professionele dronevliegers voort, en ik hoop van harte dat deze richtlijnen verder worden verspreid, ook onder natuurbeheerders. Het zou zonde zijn als dadelijk alle Natura 2000-gebieden worden aangemerkt als no-flyzone. Ik pleit voor restricties waar nodig, zoals broedgebieden, en verder voor een gedragscode voor dronevliegers."
Bebouwing
Voor Open categorie A1 en A2 geldt in principe geen verbod op het vliegen boven bebouwing. Voor drones in de A1-categorie mag je niet over mensen heen vliegen, tenzij het een exemplaar onder de 250g betreft. Met zo'n drone behoort een rondje over een dorp of stad dus tot de mogelijkheden, mits er verder geen algemeen verbod is in die regio. Met een drone boven de 250 gram moet je voorkomen dat je boven niet-betrokken personen vliegt, dus dat maakt het al wat lastiger om in de bebouwde kom rond te vliegen. Maar het is niet onmogelijk: zolang je de omgeving en de aanwezigheid van mensen op de grond waar je boven vliegt maar in de gaten houdt. In categorie A2 moet je met een legacy-drone minstens 50 meter afstand aanhouden ten opzichte van niet-betrokken personen op de grond, en dat betekent dat het al snel lastig wordt om boven bebouwing te vliegen. Als er drones met een C2 CE-label komen worden de afstandseisen wat anders. Voor A3-klasse-drones staat letterlijk in de regels dat je 150 meter afstand moet houden 'van woon-, handels-, industrie- of recreatiezones'.
Aangezien vliegen boven woonwijken met bepaalde drones dus legaal is, is het de vraag of dat tot meer overlast en klachten zal zorgen. "Ik verwacht wel issues op dat vlak", zegt Wiebe de Jager. "Het is nu voor het eerst mogelijk dat je legaal boven bebouwing mag vliegen. Daarbij moet je hoe dan ook rekening houden met de privacy en privacybeleving van anderen. Ik denk dat privacyzorgen het grootste probleem zijn als het gaat om de maatschappelijke acceptatie van drones. Dronevliegers hebben hierin zeker ook een eigen verantwoordelijkheid."
Dronezones
Een onderdeel van de nieuwe Europese regelgeving is de invoering van zogenaamde ‘dronezones’. Het idee is dat dronezones veel fijnmaziger worden gedefinieerd dan nu het geval is bij bijvoorbeeld ctr's en Natura 2000-gebieden. Dat hoeft niet per se restrictief te zijn, het kan ook juist voor vrijstelling van een bepaald gebied zorgen. En het is ook denkbaar dat in bepaalde gebieden wel gevlogen mag worden, maar met iets andere restricties, zoals bijvoorbeeld een lagere maximale hoogte. Andersom kan ook: bepaalde gebieden, zoals bij modelvliegvelden, zouden een hogere maximale hoogte kunnen krijgen.
Wiebe de Jager: "Natura 2000-gebieden zijn nog niet meegenomen in de eerste versie van de nieuwe zonering. Wel wordt er overleg gevoerd met beheerders.Het is denkbaar dat gemeentebesturen en andere lokale overheden ook inspraak willen als het gaat om het aanwijzen van nieuwe dronezones. Op zich begrijpelijk, maar zo dreigt wel het gevaar dat op den duur een onwerkbare lappendeken van no-dronezones ontstaat."
Slot Zeist. Foto: Wiebe de Jager/Dronewatch
Geofence
Iets anders dat we nu al kennen en steeds vaker zullen gaan zien, betreft geofences: virtuele hekken die een stuk afbakenen waar je niet meer kunt vliegen. Die bestaan nu al in de buurt van vliegvelden. Waar je enkele jaren terug in een winkel op Schiphol een drone kon kopen om deze buiten direct te laten opstijgen, controleert de software nu eerst de positie van de drone om te zien of de betreffende locatie wel is toegestaan, op basis van een kaart met verboden zones. Dergelijke geofences kunnen ook geplaatst worden rond andere gevoelige locaties, zoals energiecentrales, detentiecentra en kwetsbare industriegebieden. In de toekomst moet het merendeel van de nieuw verkochte drones deze geofences verplicht kunnen inladen in het geheugen, en de technische implementatie ervan kan worden gewaarborgd door de nieuwe Cx CE-labels. EU-landen hebben nog tot 2022 om de dronezones te definiëren. Het is de bedoeling dat deze zones dan ook geïntegreerd worden in de software van drones.
Wiebe de Jager verwacht niet dat de huidige no-flyzones gaan verdwijnen of dat ctr's kleiner worden. "Op de lange termijn komen er misschien meer mogelijkheden om als dronevlieger in de Open categorie in de buitenringen van ctr’s te vliegen. Als het zover is, kun je misschien via de GoDrone-app toestemming aanvragen voorafgaand aan je vlucht. In de VS is zo’n systeem al geïmplementeerd. Maar voorlopig zullen alleen drone-operators in de Specific-categorie vluchten mogen uitvoeren in ctr-gebied."
De gevolgen van de nieuwe regels
De nieuwe regels hebben dus zowel voor- als nadelen. Lichte drones kennen bepaalde vrijstellingen waardoor ze voor consumenten en zelfs commerciële bedrijven interessanter worden. Dat roept de vraag op wat dit betekent voor de andere drones.
Huidige en nieuwe drones
Vooral voor bestaande drones boven de 250g zijn de gevolgen groot. Die hebben immers nog geen Cx CE-label en vallen tot 2023 in een overgangsregeling. Daarna worden ze ondergebracht in de A3-klasse waarvoor veel strengere regels en meer beperkingen gelden dan voor de andere drones. Dronemaker DJI heeft eerder aangegeven te onderzoeken of Cx CE-labels ook achteraf toegekend kunnen worden aan bestaande drones, maar volgens Wiebe de Jager is het de vraag of dat wel realistisch is. "Het is afwachten totdat de technische standaarden zijn vastgesteld en dronefabrikanten ze kunnen gaan implementeren in nieuwe modellen. Ondertussen wordt ook in de VS besproken over hoe iets als Remote ID kan worden geïmplementeerd. Dat is een techniek om onder meer de Operator ID uit te zenden, maar ook gegevens over de vlieghoogte, vliegrichting en de locatie van de piloot. Dit gaat zeker onderdeel uitmaken van de aankomende CE-labels."
Lichte drones populair, rest waardeloos?
Omdat voor drones tot 250g alleen registratie nodig is en geen examen, is het denkbaar dat dit soort drones in Europa populairder zal worden ten koste van de meer geavanceerde modellen. Het gaat dan bijvoorbeeld om de DJI Mavic Mini en Mini 2. Met die drones heb je bovendien meer vrijheden, zoals de mogelijkheid om over mensen en gebouwen te vliegen. Tegelijkertijd zijn dit juist de drones die minder veiligheidsfuncties hebben, zoals obstacle avoidance dat voorkomt dat je tegen iets aanvliegt. Juist voor beginnende en minder ervaren vliegers is dat best belangrijk.
Ook De Jager verwacht een toenemende populariteit van kleine drones. "Ik heb zelf ook een Mini 2 aangeschaft, want daarmee kan ik nu shots maken die ik in 2020 onmogelijk legaal zou kunnen maken, zelfs niet met mijn huidige ROC-vergunning. De populariteit van de Mini 2 gaat zeker ten koste van de ‘gewone’ Mavic-serie. Op drones blijkt de Wet van Moore ook van toepassing: de drones worden kleiner, vliegen langer en kunnen meer, en dat voor een steeds lager bedrag. De zwaardere drones zijn in de toekomst meer bedoeld voor specialistische toepassingen of high-end filmwerk."
Zodra er drones op de markt komen met een Cx CE-label, is het aannemelijk dat ook drones boven de 250g populair worden. Met drones tot 900 gram mag je in de Open subcategorie A1 vliegen en daarvoor gelden dezelfde vrijheden als voor de lichtere drones. Er komt dus alleen een dronebewijs met theorie-examen bovenop een registratieplicht. Bij bestaande legacy-drones ligt de grens tussen A1 en A2 lager, op 500 gram.
Volgens De Jager is er best veel mogelijk tot 900g - ook voor specialistische drones. "DJI heeft net een nieuwe versie van de Mavic 2 Enterprise aangekondigd, met 32x-zoomcamera en warmtebeeldcamera. Die zit net boven de 900 gram, maar het zal vast wel lukken om te zijner tijd een versie met C1 CE-label op de markt te brengen die net onder die 900 gram zit. Dan kun je ook in de Open categorie serieuze zakelijke inspecties gaan uitvoeren. Ik denk niet dat fabrikanten speciaal voor de Europese markt afwijkende modellen gaan ontwikkelen, hoewel DJI van de Mavic Mini speciaal voor de Japanse markt wel een variant maakte die net geen 200 gram woog."
Legacy-drones
Bestaande drones zonder Cx CE-label mogen dus nog twee jaar worden gebruikt in Open subcategorieën A1, A2 of A3. Daarna komen ze dus in de A3-subcategorie terecht waarvoor meer beperkende regels gelden. Alleen drones onder de 250g zijn hiervan uitgezonderd. Het is aannemelijk dat met name consumentendrones in de A3-subcategorie dan nog maar weinig waard zullen zijn, vanwege de afgenomen vraag.
Volgens De Jager is dat anders voor drones die in de Specific-categorie vallen. "Als jij als operator kunt aantonen een bepaald soort vlucht veilig te kunnen uitvoeren met een legacy-drone, dan is dat verder prima. Maar ook voor de Specific-categorie komen er drones met een Cx CE-label, speciaal bedoeld om vluchten uit te voeren volgens één van de Europese standaardscenario’s voor vluchten buiten het zicht van de piloot (bvlos) en vluchten boven bevolkt gebied."
Boertange. Foto: Wiebe de Jager/Dronewatch
Andere problemen
De Jager heeft namens Dronewatch feedback geleverd op een conceptversie van de nieuwe droneregels van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. "Ik zou graag zien dat de nationale luchtverkeersregels, zoals een minimale afstand tot wegen, worden geschrapt. Verder moeten de voorgenomen kosten voor de aanvraag van autorisaties en vergunningen bij de ILT omlaag, anders prijst Nederland zich echt uit de markt. En hopelijk komt het ministerie in de loop van 2021 met niet al te veel nieuwe no-flyzones."
Uit de definitieve regeling blijkt dat de kritiek deels heeft geleid tot aanpassingen. Zo zijn de aanvankelijk geopperde afstanden tot wegen en spoorlijnen verlaagd tot respectievelijk 50 en 25 meter en is de afstandseis ten opzichte van kunstwerken, bruggen en sluizen geschrapt. Nachtvluchten in de Open categorie blijven in Nederland verboden, terwijl dat elders in de EU - zoals in België - wel is toegestaan.
"Een punt van zorg betreft de lobby vanuit bepaalde telecomoperators om in de toekomst Remote ID zoveel mogelijk via mobiele netwerken te laten verlopen. Ik hoop niet dat het zover komt dat gekozen wordt voor zo’n netwerkoplossing, want dat zou betekenen dat je bijvoorbeeld een extra data-abonnement moet afsluiten voor je drone. Verder heb je simpelweg lang niet overal dekking. Ik hoop dus dat hier vanuit de industrie wat tegengas op komt. Ik zie meer in het lokaal uitzenden van het Remote ID en dat handhavers dan via een smartphone-app kunnen zien van wie een bepaalde drone is die in de buurt vliegt."
"Verder houd ik mijn hart vast voor U-space. Dat is een set aan afspraken, protocollen, communicatiemiddelen en standaarden die er gezamenlijk voor moeten zorgen dat de groei van het onbemande luchtverkeer in de toekomst ordentelijk gaat verlopen; ook met het oog op de integratie van bemand en onbemand luchtverkeer. Ik vermoed alleen dat hier veel te weinig regie op gaat komen en dat bepaalde marktpartijen te veel zeggenschap naar zich toe gaan trekken, met ongewenste resultaten tot gevolg. Zonder U-space wordt het moeilijk om medicijnvervoerende drones of luchttaxi’s te realiseren, dus er moet wel iets gebeuren op dit vlak. Maar als ik nu al zie hoe moeizaam de invoering van de Europese droneregels verloopt, vrees ik het ergste."
Tot slot
De nieuwe droneregels moeten een einde maken aan de grote verschillen binnen de EU. Hoewel er diverse nadelen zijn te noemen en de regels nog steeds best complex zijn, bieden ze over het algemeen wel meer vrijheid - zeker voor kleinere drones. Het verschil tussen zakelijk en recreatief gebruik verdwijnt, en met kleine drones is er meer vrijheid om boven gebouwen en in de nabijheid van mensen te vliegen. Zo kun je nu legaal je eigen dakgoot inspecteren, als bruiloftfotograaf een foto van boven maken of als makelaar een foto maken van een huis dat te koop komt. Tot voor kort mocht dat officieel niet en kon zoiets een boete tot wel 7800 euro opleveren. Er ligt nog wel een taak voor de overheid, want de nieuwe regels geven weliswaar meer duidelijkheid, maar ze zijn ook best complex. En omdat het nog even zal duren voordat er daadwerkelijk drones met een Cx CE-label in de winkels liggen, zal dat nog een tijdje aanhouden.
Een overzicht van de drie subcategorieën en de vijf C0-C4-klassen voor drones (beeld: DroneWatch)
Vooral voor zakelijk dronegebruik zijn de mogelijkheden flink toegenomen. Commerciële vliegers kunnen in veel gevallen in de Open categorie aan het werk, waarvoor veel meer vrijheden gelden. Wie voor opdrachten in gebieden wil filmen waar dat normaal niet mag, kan via de Specific categorie een vluchtvergunning op basis van vooraf vastgestelde scenario's aanvragen. Vliegers in deze groep moeten wel een praktijkexamen doen, maar als het je werk is, is dat een gerechtvaardigde investering.
De nieuwe regels hebben de meeste impact op bestaande dronebezitters. Die hebben vanaf nu zogenaamde legacy-drones. Tot 2023 geldt een overgangsregeling waarbij je deze, met registratie en een online toets, onder gunstige condities kunt blijven gebruiken. Maar daarna vallen ze, met uitzondering van drones onder de 250g, in de A3-subcategorie waarvoor veel meer restricties gelden. Voor fpv-vliegers en zelfbouwers worden de mogelijkheden iets verruimd, omdat het vanaf nu is toegestaan met een videobril te vliegen, mits iemand het luchtruim in de gaten houdt. Na 2023 vallen zelfbouwdrones wel in de A3-subcategorie. Zoals benoemd is de verwachting dat er ook fpv-drones met Cx CE-label komen.
De bestaande no-flyzones blijven voorlopig intact, wat nog steeds betekent dat je in heel veel gebieden niet mag vliegen. Nieuwe dronezones moeten daar in de toekomst meer duidelijkheid over geven. Zelf mooie cinematische opnamen maken van steden of natuurgebieden, zoals je die in menig tv-programma, documentaire of film ziet, is wel mogelijk, maar niet met ieder type drone en niet in alle gebieden. Voor het overige blijven drones vooral leuk voor op vakantie. Vooral in landen met veel natuurschoon, minder mensenmassa's en ... misschien ook minder regels.
Oosterscheldekering. Foto: Wiebe de Jager/Dronewatch
En deze nieuwe regeling betekend feitelijk het einde van mijn 25 jarige hobby.
Sinds m'n 15e bouw ik modelvliegtuigen. Begonnen met lichte indoor kistjes, met rubber aandrijving, grote vrijvliegende vintage vliegtuigen met een dieselmotor, en later RC bestuurde kisten. Soms gekocht, maar veelal zelf ontworpen.
Ik ben geen clubtype. Heb dat een paar jaar geprobeerd, maar was geen succes. Ik vind het veel leuker om alleen, of met vrienden in een weiland te vliegen. (het zgn "wildvliegen")
Later ontdekte ik het hellingvliegen. Bij windkracht 5 op het duin gaan staan, en doordat de wind wordt opgestuwd tegen het duin, ontstaat een liftband waarin je modelvliegtuig oneindig kan blijven vliegen. Er is zelfs zoveel energie, dat je grote hoogte en snelheden kunt bereiken, en dus ook volop aerobatics kunt beoefenen. Zo gaaf als de kisten op z'n kop fluitend met hoge snelheid op ooghoogte voorbij komen. Het is dynamisch vliegen, door het grillige duinlandschap ontstaan plekken met veel en weinig lift. Landen zonder schade is altijd een uitdaging.
De vloot bestaat inmiddels uit een stuk of 10 vliegklare kisten, en een vijftal projecten in wording. De gemiddelde waarde van een kist is sterk afhankelijk van de grootte. Kleine toestellen uit duurzaam EPP schuim (overleven met gemak 10 jaar misbruik) beginnen bij 200,-. De grotere kisten, met een spanwijdte van 3 tot 4 meter, kosten nieuw zomaar 2500,- per stuk. (vliegklaar). In onze vriendengroep vliegen ook 7m kisten.
Eigenbouw projecten zijn het leukste, maar kosten tijd. Ik heb me als engineer hobbymatig nogal verdiept in aërodynamica, en constructieleer. Dit heeft geresulteerd in zelf ontworpen vleugels met eigen profielfamilie's. Die vleugels kan ik ook volledig doorrekenen op sterkte en stijfheid, waarbij je prachtig het effect kunt zien van een andere ligger, een extra laagje carbon, de oriëntatie van dat weefsel, en bijvoorbeeld de dikte vh profiel.
De nieuwe regels zien mijn vliegtuigen als drones. Ze verbieden ook het vliegen boven mensen, iets wat ik als helling vlieger boven het openbaar toegankelijke strand niet kan voorkomen. Ook al zou ik me volgens de strengste categorie laten certificeren, ben ik nog steeds in overtreding.
Ik heb dit probleem samen met andere helling vliegers aangekaart met een zienswijze, maar zoals verwacht heeft dit geen effect gehad.
Dus dankzij een fenomeen waarmee ik totaal geen affiniteit heb, is mijn hobby op Europees niveau om zeep geholpen.
[Reactie gewijzigd door Prop-er op 23 juli 2024 01:06]
Ik begrijp je chagrijn, ook ik vlieg al een aantal jaren met een DJI Spark waarvoor ik nu een registratie van 23 euro per jaar moet betalen en een eenmalige investering van >100 euro in een "opleiding". Ik weet nog niet of ik dat ga doen.
Maar met Europa heeft dit erg weinig van doen, ook zonder Europa had Nederland droneregels opgesteld en er is wel wat voor te zeggen dat die regels in Nederland een heel stuk strenger zouden zijn geweest dan de nieuwe Europese regels, alleen al vanwege de neiging in Nederland om via polderen te komen tot een ongelooflijk complex maar super-risico-vrij beleid...
Sterker nog: ik lees net dat de regels voor vliegen over bebouwing soepeler zijn geworden dan ze waren onder de oude (Nederlandse!) regelgeving.
[Reactie gewijzigd door multikoe op 23 juli 2024 01:06]
We leven in Nederland in een relatief dicht bevolkt land, waar belangen elkaar heel vaak raken. Dat verhoogt de complexiteit om te komen tot oplossingen die aan die belangen tegemoet komen, vandaar dat we zo goed in polderen zijn geworxen. Het alternatief is dat we bepaalde belangen/mensen niet meer willen zien en ze weg willen hebben.
Als inwoner van Kinderdijk vind ik extra regelgeving op drone gebruik prima, als die leidt tot het minder met drones vliegen rond de molens hier, in het Natura 2000 gebied. Toeristen vinden echter het juist mooi om daar drone opnames van te maken. De molenaars, die met hun gezinnen in de molens wonen balen van de drones. Natuurliefhebbers vinden de drones verstorend voor de vele vogels die hier foerageren.. ..
En jij denkt dat die Chinezen allemaal de curcus hier gaan doen en de drone registreren ?
Dat gaat gewoon door.
En ja, dan kan je dat gaan handhaven en dikke boetes uitdelen maar daar zijn die toeristen niet blij mee en heb je een grote kans dat je ze kwijt raakt.
Straks na Corona denk ik niet dat een gemeente dat risico gaan nemen om Drone regels te handhaven met uiteindelijk boetes die ook de gemeente niets opleveren en feitelijk alleen maar het toerisme kan beperken.
Jij denkt dat die door jezelf genoemd Chinese toeristen wegblijven omdat ze/een andere Chinese tourists een boete gekregen heeft door het vliegen met drone?
Buiten dat ik denk dat dit op z'n zachtst gezegd nogal mee valt; Nederland kan wel een rem op tourisme gebruiken.
Rem op tourisme in NL ?
Slaap rustig verder ....
Kijk, ik snap de inwoners wel hoor maar de diverse gemeentes hebben flink wat financiele schade in te halen en genoeg regio's zijn behoorlijk afhankelijk van toerisme. Die gaan echt geen rem toepassen omdat het de belasting betalende inwoners goed uitkomt.
Vergeet niet dat het belang van inwoners niet altijd hetzelfde is als dat van een gemeente of de staat.
Wacht al weken op status update vanuit Ierland.. Vanmorgen Oostenrijk gezocht en gevonden. In 19 min zonder studie met goed gevolg de online test doorlopen. Direct online het certificaat. Super. Prima info
Dat gaat over het registratie nummer, niet over de test. Overigens moet je in NL ook een registratienummer hebben. Kost bij RDW 23 euro en ik dacht 10 euro voor jaarlijkse verlenging. Slecht 1 nummer dit is voor al je drone's.
Het registreren kost daar ook gewoon geld, ik had het niet over de test:
Die Registrierung kann von jedem Drohnenbetreiber unkompliziert online durchgeführt werden. Der Betreiber erhält nach erfolgreicher Registrierung eine Registrierungsnummer, die er auf allen von ihm verwendeten Drohnen anbringen muss (dies kann auch ganz einfach durch händisches Beschriften der Drohne erfolgen). Die Registrierung einzelner Geräte ist nicht erforderlich, es reicht die einmalige Registrierung durch den Betreiber der Drohnen. Die Registrierung kostet 31,20 Euro und ist für 3 Jahre gültig.
Eerlijk gezegd klinkt jouw hobby dan ook alsof je er best wel andere mensen mee in gevaar brengt... Leuk als je over strand loopt even uit te waaien en er stort zo'n 7 meter gevaarte neer.
Jammer van de hobby, maar we zijn nou eenmaal met erg veel mensen en niet alles kan zomaar, vooral in ons drukbevolkte landje.
Leuk als je over strand loopt even uit te waaien en er stort zo'n 7 meter gevaarte neer.
Je hebt natuurlijk gelijk maar dit doet me denken aan een incident waarbij een Duits echtpaar heel boos op mij was omdat mijn vlieger op de heer was gevallen. Zij waren van mening dat ik niet mocht vliegeren als er mensen liepen; ik vroeg me af waarom er mensen onder mijn vlieger door liepen. Ik zou willen zeggen: gelukkig zijn er nog geen regels voor vliegers, maar ze zouden wel iets verbeteren.
Hier maak je een foutje.
Voor vliegers zijn wel degelijk regels.
Ga maar eens kijken op welke stranden je met meer lijns vliegers mag komen.
Met mijn hobby kite-buggy rijden mag dat misschien nog maar op 1% van alle stranden( hier staan borden "extreem sport strand" bij de dtrand opgangen), helaas denken veel honden bezitters dat hun hond ongestoord op ons af mogen rennen, en ja ik rij rustig tegen de 60/70 kmh.
Afstand houden van wandelaars heeft dus ook niet altijd een gewenst effect.
1 lijns vlieger mochten bij mijn weten ook niet hoger dan 150 meter, maar ik weet even niet of dat ooit is veranderd.
[Reactie gewijzigd door Alexander.nl op 23 juli 2024 01:06]
Tja, aan dr andere kant heb je 25 jaar lang je hobby uit kunnen voeren zonder regels of vergunningen. Dat ze er ooit aan zaten te komen lijkt me duidelijk, ook 10 jaar geleden.
Ik heb een tijd geleden ook een drone gekocht, en ben daar zonder nadenken mee gaan vliegen. Ding was binnen enkele weken dan ook kapot (DJI Phantom 3).
Ik had gewild dat er strengere regels waren, voor mezelf maar helemaal voor anderen. Hadden best wat nare dingen kunnen gebeuren.
Heeft de overheid een hobby kapot gemaakt? Nee dat denk ik niet, ze hebben regels toegevoegd die toegevoegd moeten worden, dat dat negatief voor mensen uitpakt.. vliegen boven mensen is gewoon gevaarlijk ook al heb je 25 jaar ervaring.
Autorijden is ook gevaarlijk, surfen is gevaarlijk, met de boot varen is gevaarlijk... Moeten we hier nu allemaal mee gaan stoppen? Er is zeker wat te zeggen voor regelgeving en opleidingen, maar wat deze man hier omschrijft is het compleet verbieden van iets wat door anderen als gevaarlijk wordt gezien.
Als iets té gevaarlijk is kan je het natuurlijk altijd verbannen, maar "over mensen heen vliegen" is verre van gevaarlijk en het is onredelijk te verwachten dat mensen zich hieraan kunnen houden als ze hun hobby willen uitvoeren.
Er worden nu gewoon regels gemaakt voor mensen met een drone, niks mis mee toch? Vooral nu ze voor Jan en alleman beschikbaar zijn.
Het gevaar dat een drone of model zweefvliegtuig neerstort is aanwezig, er kan van alles gebeuren. Nu zorg je er in ieder geval voor dat de meeste mensen niet boven mensen vliegen en er niks gebeurt.
Ik rij ook wel eens (veel) te hard op de snelweg, is toch niet gevaarlijk verder?
Ja, leuk, totdat iemand met zijn 7 meter lange vliegtuig een scheurtje over het hoofd ziet, een vleugel afbreekt, en het ding "fluitend met hoge snelheid" bovenop een stel spelende kinderen dondert. Verre van gevaarlijk noem je dat?
Met surfen of een boot varen is vooral voor jezelf gevaarlijk (en je mag ook niet zomaar met een boot weg), en voor autorijden moet je al zo dertig, veertig uur cursus doen en meerdere examens afleggen juist omdat het zo gevaarlijk is. Je mag ook niet met je auto lekker met 140 door een schoolgebied rijden. Natuurlijk erg jammer als dat nou net je hobby is, maar misschien moet je dan een plek opzoeken waar je niet anderen in gevaar brengt? Ik weet het, heel erg onredelijk...
Ja en zo zijn er ook wel artikelen te vinden van een surfer die even iemand met zijn hoofd raakt.
Risico's houd je altijd wetgeving kan daar een middel in zijn dit te beperken. Maar om 100% alle risico's te vermijden moet je inderdaad compleet verbieden. Naar mijn inziens zijn dit OK regels als afweging tussen veiligheid en hobby beschikbaar houden. En dat zeg ik als een fanatieke zelfbouwer. Regels worden waarschijnlijk strenger (droneID) daar zit ik dan weer niet op te wachten.
T enige is wel: ik vindt het wel wat geldklopperij.
Sterk staaltje cherry-picking waarmee je zo ongeveer elke activiteit verboden kunt verklaren. Het gaat niet om n=1 maar om statistiek natuurlijk. Drones hebben al voor bijzonder veel gevaarlijke situaties gezorgd waardoor er terecht regels voor zijn gekomen. Over modelvliegtuigen hoor je nooit wat, op een enkel verhaal zoals het jouwe in de journalistieke marge na.
Je mag niet zo maar met een boot weg zeg je?
Als jij een boot hebt van 10.000 kilo (is geen limiet op) die 14.99 meter lang is en slechts 19.99 kilometer per uur vaart heb je in Nederland géén vaarbewijs nodig en mag je naar hartelust het water op, op de meeste plaatsen. (Westerschelde, rijngebied, ijsselmeer en markermeer, dollard en eemsmonding en gedeelde maas uitgezonderd)
En daar is dan ook heel veel kritiek op, iedereen verwacht dat dit gaat veranderen en in alle omringende landen is dit al het geval of is er een overgangsregeling.
Voor een boot geld dus het zelfde als voor een drone, helaas is het voor een drone wat eerder ingevoerd
Autorijden is ook gevaarlijk, surfen is gevaarlijk, met de boot varen is gevaarlijk...
Voor autorijden zijn toch ook regels opgesteld? Of heb ik me mooi laten beetnemen door dat bedrijf waar ik duizenden euro’s voor lessen en examens betaalde?
Voorheen had je geen rijbewijs nodig in een auto. Tegenwoordig ook, met strenge eisen aan het voertuig. Daarbij heeft de auto ook nog een groter nut, om verplaatsingen mogelijk te maken. Dus het is niet de sterkste vergelijking. Wel vind ik de regels rondom drones bovengemiddeld streng.
Vroeger had je ook geen rijbewijs nodig om te mogen autorijden (tot 1905). Tot 1927 hoefde je geen examen te doen, je kon het gewoon aanvragen. Inmiddels moet je al jaren praktijk en theorie examen doen.
Voor vaartuigen geldt iets soortgelijks (vaarbewijsplicht boven bepaalde lengte/snelheid/vaargebied.
Waarom zou het dan voor drones anders zijn?
Boven mensen kan wel degelijk gevaarlijk zijn. Ik vlieg al 7 jaar met zelfbouw drones, heb er al talloze zien neerstorten, van mezelf maar ook van zeer ervaren piloten.
Kortom, ik ben voor duidelijke regels. Dan snappen onervaren piloten ook dat er risico’s zijn.
Ik ben ook een enorme hellingzwever fan, ik heb wel enkel epp toestellen. Als het er niet gevaarlijk uit ziet gaat de politie niet moeilijk doen. 3 meter houten bakken kan ik wel inkomen dat er dan best geen omstaanders zijn. Met mijn radian pro (2m, ook uit foam) had ik soms toch wel al een beetje schrik, die heeft een harde punt en kan best wel hoge snelheden halen.
Heb ooit een nightflyer stuntplane uit epp gemaakt die 200gram woog en als een pijl recht omhoog kon vliegen.
Daar was ik snachts mee op het strand aan het vliegen en de politie heeft mij een bezoekje gebracht wegens ufo meldingen. De agent vroeg om even te landen, keek naar het lichte schuimen toestel (prop achteraan), was onder de indruk en liet me gewoon verder vliegen.
Alleen heb je wel affiniteit met het fenomeen, want je valt ook onder de nieuwe wetgeving.
Ik snap ook niet dat je niet inziet dat vliegen boven mensen niet zomaar kan en mag. Zeker op openbaar domein waar mensen het niet verwachten lijkt mij dat toch een evidentie dat zoiets niet zomaar is toegestaan. Je spreekt zelfs van spanwijdtes tot 7m, dat zijn geen kleine, onschuldige dingen meer. Dat kan aankomen, zelfs al is het grotendeels schuim.
En ik zou net willen zeggen dat dankzij de nieuwe wetgeving het duidelijker is geworden dat de regels voor iedereen gelijk zijn in heel de EU. Het maakt niet meer uit of je in NL of DE zit. De regels zijn dezelfde.
Zodra je de wet overtreedt is de kans erg groot dat je niet verzekerd bent. Vrijwel alle verzekeraars hebben dat in de kleine lettertjes staan.
Verder is het maar de vraag of dronevliegen onder jouw reguliere WA verzekering valt, waarschijnlijk niet (net zo min als een auto of bromfiets, die moet je dus separaat verzekeren).
Ik voel met je mee, helaas is de onschuldige nette hobbyist de sjaak op een aantal vlakken.
Maar ik voel ook mee met de mensen die wat willen doen aan wildgroei en misstanden.
Ik heb de oplossing ook niet.
Ik vlieg zelf ook al sind begin jaren 90.
En met die nieuwe regels komen er veel vragen naar boven en dingen die ik niet zou willen.
Bv een schaalmodel van een spitfie heeft een eigen nummer. Ik wil daarnaast niet nog een raar nummer erop zetten want dan is het geen schaalmodel meer.
Moet ik voor ieder vliegtuig die ik heb een theorie test doen of is 1 genoeg voor alles?
Waarom zou ik extra locatie apparatuur in mijn vliegtuigen willen zetten? Wordt dan zwaarder, gevaarlijker en misschien in andere categorie.
Ik zie alleen maar theorie test, maar waar staat dat je echt veilig leert vliegen? De meeste die een drone hebben kunnen niet eens vliegen. Alles gaat automatisch.
Wat wordt verstaan onder drone? Als je letterlijk gaat kijken is een drone(robot) iets wat een voor geprogrammeerde handeling doet.
Ik heb zelf een quadcopter die niets zelfs kan. Alleen een paar giro’s om het te kunnen laten vliegen. Vindt ik dus geen drone.
Dus ik mag nu met mijn stick (klein vliegtuig van 1 meter spanwijdte) met 4 cc 2takt met 200 per uur door bebouwde kom vliegen?
Is onder de 250 gr te maken.
Hoe weet ik wanneer en waar een drone vliegt of gevlogen heeft met camera als particulier, nu je binnen de bebouwde kom mag vliegen?
Ik zou mij huis niet op de foto willen zien wanneer bv een makelaar of iemand anders een foto maakt van het huis van de buren en ons huis er ook op te zien is zonder mijn toestemming.
Hoe zit het met verzekeringen?
Bv iemand verliest controlle met een drone en valt op mijn auto met een deuk als oorzaak of dat deze door het raam gaat?
Ook als de persoon waarschijnlijk er snel vandoor gaat. Wordt de schade dan uitbetaald zonder verlaging van no claim?
Of andersom ik heb schade aan mijn vliegtuig of drone. Is dit verzekerd?
Stel een helicopter crashed. Rotor draaid stationer 400 km per uur. De tientallen kleine projectielen van de houten of carbon rotor gaan door iemand zijn arm. (Heb ik zien gebeuren met kleine indoor heli) is het dan wel verstandig om binnen bebouwde kom te vliegen door mensen die alleen wat theorie geleerd hebben?
Wel een mooi artikel.
Ik heb er heel wat van geleerd.
Alleen geef ik ook eerlijk toe dat ik niet wist dat er zoveel regels eromheen waren.
Natuurlijk is het voor de veiligheid van mezelf en m'n omgeving. Maar gezien het niveau van verantwoording wat er om de hoek komt kijken is m'n smaak/interesse om ooit met een drone te vliegen zo-goed-als-weg.
Tsja, ik kan me voorstellen dat het niet leuk is, maar het probleem is dat er al diverse gevaarlijke situaties zijn geweest met bijna-botsingen, en zelfs échte botsingen, tussen vliegtuigen en drones. Tot nu toe allemaal goed afgelopen gelukkig, maar laten we proactief regels invoeren, en vooral niet wachten tot de eerste crash plaatsvind.
Zoals je in het tweede artikel kan lezen, kunnen daardoor dus ook al mensenlevens in gevaar gebracht worden.
Daarnaast is door gebruik van drones ook al eens een vliegveld helemaal stilgelegd moeten worden. Met alle overlast voor reizigers (gemiste aansluitingen, vertragingen, geannuleerde vluchten etc) vandien. Plus natuurlijk de economische schade (schadevergoedingen die aan reizigers betaalt moet worden ivm vertragingen, produkten die te laat aanwezig zijn bij winkels, fabrieken, inzet politie etc etc). Zie bijvoorbeeld nieuws: Vliegverkeer London Gatwick Airport ligt stil door overvliegende drones
En dan zijn er ook nog zaken als privacy. Niet iedereen heeft er behoefte aan dat ze zomaar gefilmd kunnen worden.
In het verleden waren hiervoor ook al regels ingevoerd (zie bijvoorbeeld reviews: De vogelkooi wordt kleiner - Bestaande en nieuwe regels voor drones), maar kennelijk hielpen die niet (voldoende). Het gaat nu dus om een aanscherping van de regels, het is dus zeker niet zo dat het zomaar uit de lucht komt vallen.
En dan zijn er ook nog zaken als privacy. Niet iedereen heeft er behoefte aan dat ze zomaar gefilmd kunnen worden
Ik vindt het altijd bijzonder dat door omstanders gelijk de privacy erbij wordt gehaald. Het is vaak onwetendheid
Begrijp mij niet verkeerd, natuurlijk is privacy heel belangrijk maar daar is al een hele goede wedgeving voor.
Ik zou mij meer zorgen maken om al die ring deurbellen, dash cams en bewaking camera's etc overal te pas en te onpas op de openbare ruimtes worden gericht. En dan nog de smartphones waarbij ik regelmatig al dan niet tegen mij wil wordt gefilmt.
En natuurlijk is dat goed voor het gebruik van jou en mij veiligheid, maar je ziet tegenwoordig dat alles maar te pas en te onpas op het internet gegooit wordt.
Als je een keer een gek dansje maakt op een festival sta je gelijk met je gezicht op Dumpert.
Drone filmpjes die inbreuk maken op je privacy kom ik daar nagenoeg nooit tegen.
Wil ik inbreuk maken op iemands privacy dan pak ik geen drone maar mijn 300mm en maak ik een foto van buurvrouw die zich staat om te kleden. Maar daar hoor je nooit iemand over.
[Reactie gewijzigd door Tasz op 23 juli 2024 01:06]
Tsja, thuis weet ik vanuit welke richting er geen stuk land of gebouw bij mij naar binnen keek, enkel vanuit de lucht kon je op bepaalde koekeloeren. Met drones is dat laatste stukje vertrouwen van buiten ook weg. Zeker nu de zoom technieken van telefoons hun weg snel genoeg gaan vinden naar kleine drones, verwacht ik dat er zat kwajongens, en ook genoeg oudere viespeuken, hier toch wat mee proberen. Dat hoeven er maar een paar te zijn, je kan er het leven van zeker bijv. gevoelige tieners flink mee verpesten. Ik vind regels dan ook niet ongepast.
Daarom vind ik die netwerk eis helemaal niet ongepast. Als jij melding maakt van verdacht drone gebruik, laat de politie dan maar gelijk weten wie er in de buurt was volgens de opgegeven beschrijving. Idem, laat automatisch maar de registratie ingetrokken worden als iemand de regels overtreed. Als je echt graag wilt drone vliegen is data ook niet zo duur. Als je een paar keer bij de buren wilt gluren wordt het je misschien net teveel gedoe.
Zelf vlieg ik ook graag met drone, maar een kleintje binnenhuis. Voornamelijk omdat ik zo'n schijt hekel heb aan andere drones die vaak zat de boel verzieken waar ik woon (je kan geen dagje langs de zee boulevard lopen zonder dat op minstens 1 a 2 plekken zo'n drone loopt te brommen, op de stranden in de buurt zijn er ook regelmatig drones op jacht naar meiden in bikini dat het je blij maakt dat je een man bent).
Ik denk dat het vooral is dat die drones heel duidelijk aanwezig zijn en mensen het GEVOEL geven dat hun privacy aangetast wordt.
Natuurlijk zijn die deurbellen of een dwaas met een dikke camera erger, maar dat ervaren mensen denk ik niet zo.
Daarnaast: het is niet zo dat twee keer fout goed is ofzo, zowel de drones als de deurbellen kunnen de privacy aantasten. Dat de een wellicht erger is dan de ander wil nog niet zeggen dat we de ander dan maar moeten accepteren.
Ik zou mij meer zorgen maken om al die ring deurbellen, dash cams en bewaking camera's etc overal te pas en te onpas op de openbare ruimtes worden gericht. En dan nog de smartphones waarbij ik regelmatig al dan niet tegen mij wil wordt gefilmt.
Ik maak mij totaal niet druk om deurbellen met camera of reguliere bewakingscamera's. Die zijn statisch opgesteld. Je weet waar je ze kan verwachten. Dashcams idem dito, al vallen ze niet onder statisch opgestelde camera's. Je weet waar je kan ze verwachten en zitten laag van de grond af.
Waar ik afgelopen zomer mij wel druk om maakte zijn onbekende mensen die in onze straat staan en met een drone rondjes zitten te vliegen rondom appartementen. Opeens had ik inkijk op vier hoog. De ene keer zweeft zo'n drone op een aantal meter van mijn balkon af en een paar seconden later heb ik inkijk in mijn slaapkamer.
Ik heb drones altijd wel fascinerend gevonden. Nog steeds! Alleen zou ik nooit zo dichtbij appartementen vliegen.
[Reactie gewijzigd door Aurora op 23 juli 2024 01:06]
Ik vindt het altijd bijzonder dat door omstanders gelijk de privacy erbij wordt gehaald. Het is vaak onwetendheid
Begrijp mij niet verkeerd, natuurlijk is privacy heel belangrijk maar daar is al een hele goede wedgeving voor.
De bestaande wetgeving ging vooral om situaties dat mensen beperkt waren in wat ze konden zien. Met de komst van drones is daar zo veel meer mogelijk mee geworden dat er wel extra regels nodig waren. En als gebruikers van een drone de wet niet kennen terwijl we recht op privacy van miljoenen mensen belangrijker vinden dat het individuele/commerciele plezier dan is er weinig op tegen om de regels nog eens te verscherpen en te benadrukken.
Ja het kan altijd erger of makkelijker, maar dat zijn slechte excuses om te stellen dat deze regels dus niet nodig zijn. Want het gaat er juist ook om waar de meeste overlast en hinder mee is of dreigt.
Er bestaat nog steeds een klein verschil tussen privacy op privéterrein en op openbaar terrein... ik vind het zeer onwelkom dat elke henkie met een drone maar bevoegd is om over mijn tuin te vliegen en daar te kunnen filmen.. niet iedereen heeft een tuin/erf wat vanaf de straat zichtbaar is.. je kan ook bij iedereen 5 camera's ophangen in en rond huis dan leven we allemaal in big brother.. Hier gaat een beperkt aantal mensen een hoop last mee krijgen.. afhankelijk van je woonlocatie of sociale status..
[...]
Ik vindt het altijd bijzonder dat door omstanders gelijk de privacy erbij wordt gehaald. Het is vaak onwetendheid
Begrijp mij niet verkeerd, natuurlijk is privacy heel belangrijk maar daar is al een hele goede wedgeving voor.
Ik zou mij meer zorgen maken om al die ring deurbellen, dash cams en bewaking camera's etc overal te pas en te onpas op de openbare ruimtes worden gericht. En dan nog de smartphones waarbij ik regelmatig al dan niet tegen mij wil wordt gefilmt.
En natuurlijk is dat goed voor het gebruik van jou en mij veiligheid, maar je ziet tegenwoordig dat alles maar te pas en te onpas op het internet gegooit wordt.
Als je een keer een gek dansje maakt op een festival sta je gelijk met je gezicht op Dumpert.
Drone filmpjes die inbreuk maken op je privacy kom ik daar nagenoeg nooit tegen.
Wil ik inbreuk maken op iemands privacy dan pak ik geen drone maar mijn 300mm en maak ik een foto van buurvrouw die zich staat om te kleden. Maar daar hoor je nooit iemand over.
Ik vind privacy een van de belangrijkste dingen om eerlijk te zijn. Dan heb ik het niet over een filmpje wat gemaakt wordt op het strand, een natuurgebied of mensen die ergens lopen.
Maar meer bij het rondvliegen met de drone in een woonwijk. Zo heeft mijn buurman iets verder op zo'n ding en de halve zomer hangt de drone op een aantal meter (20+ neem ik aan, geen idee) boven onze tuinen.
Dat geeft mij het gevoel dat ik bekeken wordt in mijn eigen achtertuin, ookal is dat niet zo. Het is meer irritatie dan daadwerkelijk schending van mijn privacy. Maar het voelt een beetje alsof het zoontje van de buren constant over de schutting hangt om bij mij in de tuin te kijken.
De enige manier om dit uit te drukken is om het privacy te noemen. Niet dat je er iets aan kon of kan doen, want ik zie de BOA nog niet achter een drone aanrennen welke een berijk heeft van X kilometer
Kan zijn dat kutding daar legaal vliegt. Want privacy schending is ten 1ste een mening en moet ook geschonden zijn volgens definitie van de wetgeving. Dus die drone ten 1st filmen voor bewijs. Kan ook zijn dat juist zijn onschuld bewijst. En jij bent in overtreding omdat je andermans eigendom opzettelijk sloopt.
mocht droner ook fout bezig zijn dan worden jullie beiden dan ook aangepakt.
Eigenlijk zou iedere burger zich moeten kunnen aanmelden voor geofencing. Ik wil niet dat er drones in de buurt van mijn huis vliegen.
Het zou zelfs breder ingevoerd kunnen worden: geofencing voor smartphones, camera's, tablets, etc. Mijn smartphone zendt dan een signaal uit dat automatisch alle camera's in straal van 200 meter uitgeschakeld.
Het is leuk dat wet zegt dat toestemming gevraagd moet worden, maar in praktijk gebeurt dit niet en wordt er ook niet op gehandhaafd. Daarnaast is het zonder toestemming opnemen van beeld en geluid niet in het strafrecht ondergebracht en kan worden afgekocht met een boete.
Helaas blijkt het wel nodig om de privacy en veiligheid van kinderen te beschermen gezien het aantal mensen wat gewoon van alle kinderen opnamen maakt in scholen, speelplaatsen, sportvelden, enz.
Het zou zelfs breder ingevoerd kunnen worden: geofencing voor smartphones, camera's, tablets, etc. Mijn smartphone zendt dan een signaal uit dat automatisch alle camera's in straal van 200 meter uitgeschakeld.
En dat lijkt jou verder wel een werkbare situatie? Een zender waarmee iedereen dan dus alle camera in een straal van x meter uit kan schakelen. Waarom zou men dan überhaupt nog security camera's op hangen toch?
Wat niet wil zeggen dat er geen incidenten zijn geweest waarbij luchtvaartuigen gevaarlijk dicht genaderd zijn door drones, of dat er zelfs (bewezen) sprake is geweest van een botsing. Dan gaat het overigens voornamelijk over laagvliegende helikopters.
Helaas is er ook bewijs (video's die geplaatst zijn door 'stunters', of data opgevangen door dronedetectiesystemen) dat er met consumentendrones honderden meters hoog of zelfs kilometers hoog is gevlogen, ook in Nederland. Op die hoogte zitten ook grote vliegtuigen die een approach maken op bijvoorbeeld Schiphol.
Nou ik denk niet dat de regels er zijn als aanscherping. De zaken die je aanhaalt zijn sowieso al crimineel, ook zonder droneregels Met een object in de baan van een helicopter komen, hulpdiensten verstoren etc. Kijk idioten blijf je houden en heel eerlijk, ik ken buiten de genoemende zaken bijzonder weinig incidenten als "mensen geraakt door drone" oid.
Er is ook bijna geen handhaving, ik noem elders in een reactie als voorbeeld makelaars die binnen de bebouwde kom hier vliegen zonder vergunningen. Hoe makkelijk wil je overlast binnen de bebouwde kom aanpakken? Laat maar zien voor al die commerciele doeleinden hoe je aan die shots komt. Ik vind dat ook wel een beetje een klap in het gezicht van de partijen die alles netjes volgens de regels doen hoor. Merk zelf ook wel dat ik partijen moet teleurstellen omdat ik ergens niet voor hen kan/mag dronen (keurig met ROC light). "Ow mag dat niet? Die en die filmt hier wel altijd gewoon".
De regels zijn een mooie start om in de EU de basisregels gelijjk te houden. Helaas zijn er altijd mensen die zichzelf niet op de hoogte stellen van geldende regels of zich er simpelweg niet aan houden (en beide is strafbaar natuurlijk). Zonder handhaving en opvolging hebben regels niet heel veel zin.
ik noem elders in een reactie als voorbeeld makelaars die binnen de bebouwde kom hier vliegen zonder vergunningen.
Voor vliegen binnen de bouwde kom heb je ook helemaal geen vergunning nodig. Vliegen binnen de bebouwde kom is gewoon toegestaan.
Bebouwde kom is een term die niet eens gebruikt wordt binnen de regelgeving
Wel moet er (in de huidige regelgeving) minimaal 150m afstand worden gehouden van aaneengesloten bebouwing.
Deze regel geldt zowel in al buiten de bebouwde kom.
Zoals in het artikel te lezen is word in een paar gevallen die 150 versoepelt of zelfs weggenomen.
Sterker nog: als je kijkt naar de wetteksten voor de Open subcategorieën A1 en A2 dan komen daarin de termen 'bebouwing', 'aaneengesloten bebouwing' of 'bebouwde kom' helemaal niet voor. Voor A3 is het een ander verhaal.
Je hebt creeps die dat proberen te doen via webcams, en creeps die in de bosjes gaan liggen met een telelens. Ik zou als ik creep was niet zo snel voor een drone kiezen, want de meeste drones verraden zich al snel door het geluid dat ze maken. Bovendien hebben veel drones een camera met een groothoeklens. Niet echt geschikt om op enige afstand mee te spieken.
Ik snap je punt, maar we moeten het niet overdrijven.
Ik zei al dat ik je punt wel begrijp . De vraag is of het allemaal zo'n vaart gaat lopen. We zullen zien, ik houd het nauwlettend in de gaten en doe mijn best om eigen verantwoordelijkheid te onderstrepen bij dronevliegers.
Dat kunt snap ik ook. Maar in sommige landen is er momenteel een plaag van mensen die bvb in kleedhokjes cameraatjes verstoppen. Hier kom je voor mijn gevoel nog makkelijker weg mee. Ik heb nu ontdekt dat ik in een crt zone woon. Maar ik ben wel blij dat mijn dochter niet de proefpersoon is om te ontdekken hoe veel vaart het loopt ;-)
"Zo kort na oud en nieuw"? Sorry maar ik bergijp werkelijk niets van deze reactie. Tegeltjeswijsheid is indicatief voor gebrek aan handhaving? Met als toevoeging dat het net na oud en nieuw is.
Als ik het goed begrijp mogen drones nu gewoon in woonwijken gebruikt worden? Ik vind dit echt heel erg slecht en een grote privacy schending. Ik snap werkelijk waar niet waarom dit is toegestaan.
Je gaat hier nooit op kunnen handhaven. Wat moet ik doen als ik een drone zie vliegen boven mijn woning? Of waar ik wandel? Dat ding gaan achtervolgen om de eigenaar op te sporen? En denk je nou echt dat die eigenaren zich iets gaan aantrekken van de privacy van anderen? Met de huidige Nederlandse "fuck you" mentaliteit?
Ik vind drones vooral privacy verstorende, lawaai makende dingen die wat mij betreft niets te zoeken hebben in het luchtruim. In 2019 bij een concert geweest waar een bepaald moment een drone werd gebruikt boven het podium voor een registratie. Je voelt je constant bekeken die zo'n irritant zoemend ding. Helemaal niet prettig.
Ik vind het artikel ook vooral geschreven vanuit de visie van een drone liefhebber, die de regels maar onhandig vindt. Die teneur zit in het hele artikel. Ik had liever een objectiever artikel gezien, waar ook de privacy issues toegelicht worden. En de gevaren voor mensen en andere dieren (waaronder vogels het meest voor de hand ligt)
[Reactie gewijzigd door segil op 23 juli 2024 01:06]
Dat klopt, met de lichtste drones mag je nu legaal boven bebouwing vliegen (zo lang je de ander no-flyzones respecteert, in de buurt van vliegvelden etc).
Maar jij hebt dus geen probleem met overvliegende satellieten die opnames maken voor Google Maps? Of met laagvliegende vliegtuigen die zeer gedetailleerde opnames maken voor cartografen etc? En de hoogvliegende (niet hoorbare of zichtbare) drones van defensie, die o.a. tijdens de jaarwisseling rondvlogen?
Een beetje flauw om hierover te beginnen misschien, maar wat ik bedoel is dat je tegenwoordig op heel veel manieren vanuit de lucht wordt bekeken en vastgelegd. Om nog maar niet te beginnen over de talloze manieren waarop je doen en laten online wordt gevolgd door allerlei instanties en bedrijven.
Dat er een (hobby)drone overvliegt, wil nog niet zeggen dat er daadwerkelijk inbreuk wordt gemaakt op je privacy, al zul je dat misschien wel zo ervaren. Daar zit hem de crux, denk ik.
Inderdaad krijgen dronevliegers een grote verantwoordelijkheid. En niet iedereen zal daarmee om kunnen gaan. Aan de andere kant trokken de kwaadwillenden en ongeïnformeerde dronevliegers zich toch geen zier aan van de oude regels (dus waarbij je nog niet boven bebouwing mocht vliegen), dus wat dat betreft verandert er niet zoveel.
Verschil is wel dat die satellieten en vliegtuigen niet voor iedereen beschikbaar zijn en de beelden niet zomaar op het internet verschijnen. In tegenstelling tot iemand uit de buurt die het leuk vindt om al z'n video materiaal op youtube te gooien. Daar zit wel een groot verschil in. En wie gaat daartegen optreden? Denk niet dat dat gaat gebeuren.
Daarnaast hoor je die satelliet niet en de vliegtuigen vaak ook niet. Drones wel met die herrie.
Ook gaan vliegtuigen niet met velen tegelijk boven mijn gebied vliegen. Iets dat wel mogelijk wordt met die drones.
En er zit wel een verschil in het signaal of je niet boven bewoond gebied mag vliegen of niet. Degenen die kwaad willen zullen dat sowieso gaan doen. Maar de meesten houden zich wel aan die regel (anders flinke boete). Maar de privacy schending gaat komen zodra vliegen boven woongebied mogelijk wordt.
Drones voor wetenschappelijke doeleinden prima. Maar voor fun en entertainment? Nee, liever niet.
Het luchtruim was nog ongeveer het enige gebied dat vrij was van bezetting door de individuele burgers (in tegenstelling tot het land, waar al veel auto's en andere voertuigen rijden). Maar helaas gaat dat ook verdwijnen.
ps. ik lees nu jouw artikel en over het neerschieten van die drone. Ik kan mij dat heel goed voorstellen dat die persoon dat gedaan heeft. Zeker wanneer de bestuurder weigert ermee te stoppen.
[Reactie gewijzigd door segil op 23 juli 2024 01:06]
Ik snap je punt wel. Ik zeg dan ook vaak dat (een gebrek aan) maatschappelijke acceptatie de grootste belemmering voor de verdere ontwikkeling van de dronesector.
Overigens maak je wel een interessant punt: "Daarnaast hoor je die satelliet niet en de vliegtuigen vaak ook niet. Drones wel met die herrie". Dus als ik met mijn stille en kleine minidrone hoog boven jouw huis vlieg, zodat je niks hoort en ik ook geen inbreuk maak op je privacy, doordat eventuele beelden geen tot personen herleidbare details bevatten, dan heb je daar geen probleem mee?
Als het zich zou beperken tot drones die stil waren en zo hoog vlogen dat er geen tot personen herleidbare beelden gemaakt werden zou dat de acceptatie van drones vast ten goede komen.
In de praktijk worden drones heel vaak niet op die manier gebruikt maar zijn het dingen die irritant geluid maken en mensen het gevoel geven bekeken te worden (zelfs als dat niet het geval is).
Ik zou het beter vinden als er plekken aangewezen werden waar het WEL mag. Net als een circuit voor auto’s en trajecten voor mountainbikers en sportvelden voor voetbal en hockey. Dan kunnen mensen die drones maar niks vinden daar wegblijven.
Hobby moet kunnen, ook met drones, maar liefst op een manier dat anderen er zo min mogelijk last van hebben.
Lees ik hier nou een pleidooi voor het instellen van modelvliegvelden
Zonder gekheid, dronevliegers kunnen zich ook aansluiten bij modelclubs (alhoewel dronevliegers vaak een beetje met de nek worden aangekeken, zeker als het ready to fly drones betreft). En je bent qua fotografie en video snel uitgekeken bij dat soort veldjes. Het punt is dat het merendeel van de dronevliegers bezig is met het maken van foto's en filmpjes, niet zozeer met het vliegaspect.
Juist ze maken foto's en filmpjes.. van volgelrustgebieden.. natuurgebieden... en straks van jou achtertuin waar je dochter van 15 net even topless ligt te zonnen met haar vriendinnen..
Ik vond het in de natuurgebieden al erg genoeg .. 10.000 enthousiaste dronebezitters die met zijn allen in het weekend naar onze +- 100 kleine stukjes natuurgebied toe trekken om alles vast te leggen met bijhorend gezoem.. als ik dan aan het wandelen ben is het geluid irritant.. de vogels zijn nergens te bekennen en je voelt je bekeken.. juist omdat ze vooral vliegen om te filmen... Om die reden heb ik ook een verzoek voor een no-fly zone ingediend voor het natuurgebied(en vogelbroed/rustgebied) (van staatsbos) waar ik altijd wandel en ik verwacht dat ze dit ook gaan toevoegen gezien het geen zin heeft om iets een rustgebied te noemen als er elke week 15 drones komen overvliegen..
Je bent wel heel erg ontzettend verschrikkelijk aan het overdrijven. Er zijn niet zo heel veel achtertuinen waar je onbekeken topless kan zonnen. Vrijwel overal kijken de buren vanuit hun slaapkamer zo je achtertuin in. Dat is de reden dat wij zijn verhuisd naar het platteland, maar ik kan je vertellen: ook daar zijn volledig afgeschermde tuinen niet dikgezaaid. Boer Harms kukelt zo van zijn trekker als hij jouw dochter ziet liggen.
Want jouw tweede punt is waar ik op getriggerd werd: ik fiets (vaker dan) wekelijks in een natuurgebied. Om daar te komen fiets ik 10 kilometer door de polder, door twee dorpen en een stuk door een wat groter dorp. In die zes jaar dat ik dat nu doe, ben ik nog niet één keer een drone tegengekomen. Niet één! We hebben een lange fietstocht door Europa gemaakt deze zomer en daarbij veel natuurgebieden doorkruist. Niet één drone gezien. Ik heb zelf een drone en heb daar mee gevlogen boven de uiterwaarden van de IJssel, boven de Westfriese Omringdijk hier in de buurt. Ik maak regelmatig opnames van de molens hier in de buurt en de bollenvelden in het voorjaar. Ik ben altijd de enige. Dus ik kan me totaal niet vinden in het vreselijke beeld dat jij schetst. En dat is meteen mijn grootste probleem met klagers hier: het beeld dat geschetst wordt van de hoeveelheid drones, het gedrag van die drones en de overlast die ze veroorzaken: het is meer gebaseerd op wat eventueel zou kunnen gebeuren dan op wat er werkelijk gebeurd.
Ik overdrijf ook een beetje om een goed punt te maken natuurlijk.. zo maak je duidelijk waar de verschillen liggen.. Als je alles maar toestaat is het wel een beetje waar het om gaat.. mensen zoeken rust.. dronevliegers veroorzaken onrust op rustige plekjes.. nergens rust..
Maar in wat voor capaciteit dan ook blijft het verstoring voor een vogelrustgebied wat er anders niet was geweest, zoon drone maakt een hoop lawaai en dat maakt het lastig om dat maar onbeperkt toe te staan.. en dat zijn nou net de plekjes die droneliefhebbers vaak willen filmen (mooie natuur/cultuur).
Maar als ze over mijn tuin mogen vliegen wordt het mij wel wat te gortig.. het is toch een stukje privacy inleveren.. vooral voor de mensen die wel privacy hebben in hun tuin en nu niet zoveel rekening hoeven te houden met de buren. Als het is toegestaan dan doen bepaalde mensen het ook.. het mag immers. Ik begrijp ook best dat er ook een hoop redelijke mensen bij zitten.. maar daar kan je geen regelementen op bouwen..
[Reactie gewijzigd door klaasraak op 23 juli 2024 01:06]
Het probleem met drones en tuinen is dat je de privacy in je tuin nog een beetje onder controle hebt. Je kunt schuttingen plaatsen, ergens naakt gaan liggen waar je buren je niet kunnen zien. Mensen hebben bij drones sterk het idee dat daar niet aan te ontsnappen valt. De controle is weg en dat maakt bang.
Maar het is kennelijk lastig om dat onder woorden te brengen en/of het klinkt niet sterk genoeg en dan ontstaan verhalen zoals die van jou. Als je even niet oplet wordt jouw beschrijving van jouw natuurgebieden waarheid. Want het gevoel dat jij opwekt komt lekker binnen bij anderen die nog maar een beetje sceptisch waren.
Ik vind dat je een discussie altijd objectief moet houden, zeker als het gaat om zaken die gevolgen hebben voor grote groepen mensen en/of als de maatregelen generiek gaan worden.
Mooi voorbeeld: ik las vanmorgen dat de toeslagenaffaire mede is ontstaan omdat men er op gebrand was de fraude te bestrijden. Het blijkt dat het hele controlemechanisme werd opgetuigd op basis van een fraude die 0,06% van het totaal uitgekeerde bedrag bedroeg.... Om maar aan te geven hoe je met overdrijven enorme ellende kunt veroorzaken.
Als ik weet dat een filmpje van mijn omkledende dochter door de buurman gemaakt is, doordat ik zie dat het qua hoek vanuit zijn huis gefilmd is, dan kan ik die buurmaan daarvoor aanpakken.
Dat is voor mij een enorm verschil qua privacy met filmpje door een anonieme drone gluurder wordt gemaakt en ineens op een of andere pedo website verschijnt.
En gemaakt vanuit een hoek waar ze zich veilig waande omdat de buren daar geen inkijk hebben.
[Reactie gewijzigd door PizzaMan79 op 23 juli 2024 01:06]
Eindelijk iemand die eea in een realistisch perspectief zet. Dank!
Nog twee punten die veel mensen hier vergeten;
1. De prijstechnisch meest toegankelijke drones hebben meestal een verbinding op basis van WiFi en komen niet veel verder dan 100 meter op open gebied. Bij eventueel privacy inbreuk kun je de piloot snel vinden door de drone te volgen en hem hier op aan te spreken. Met een gemiddelde accu duur van 20 minuten heb je hier geen dagtaak aan.
2. De drones met meerdere kilometers bereik vergen een forse investering en komen dus veel minder voor. Dit zijn over het algemeen eigenaren die een passie voor fotografie hebben, en graag natuur/architectuur vastleggen. Bij dit soort foto’s heb je liever géén mensen in je shot en vlieg je vaak op dermate afstand dat personen zelden identificeerbaar zijn.
Mbt het tweakers artikel: ik kan niet anders zeggen dan dat ik een beetje treurig wordt van de nieuwe regelgeving. Alsof er niet al genoeg regels zijn. Het lijkt er op dat een paar rotte appels het wederom verpest hebben voor de meerderheid. Neem eens een kijkje op de vele galerijen van drone foto’s die te vinden zijn op internet. Dan kun je zelf concluderen dat de meerderheid bestaat uit fotografen die gewoon mooie foto’s willen schieten vanuit een perspectief wat je voorheen niet kon krijgen.
In mijn ervaring is er ook veel privacy angst omdat veel mensen deze relatief nieuwe hobby gewoon niet kennen. Ik ben vaak benaderd door mensen als ik aan het vliegen ben, die in eerste instantie een beetje huiverig waren. Maar nadat ik ze uitgebreid uitleg gaf over hoe de drone werkt, dat hij door zijn vele sensoren echt niet zomaar uit de lucht valt of ergens tegenaan botst, hoe ik bewust omga met de privacy van anderen door mensen die mogelijk in beeld staan even aan te spreken en gerust te stellen, dat ze mogen zien wat ik vastleg en alles waar ze zich niet comfortabel bij voelen op verzoek verwijder (als ik dat zelf al niet gedaan heb) dat ik rekening houdt met verkeer, niet boven mensen of dieren vlieg, gepaste afstand bewaar.. en ga zo maar door, pas dan zie je hun angst omdraaien naar nieuwsgierigheid, belangstelling en bewondering.
Pas als je deze hobby goed begrijpt zul je ook inzien dat het wel meevalt met privacy inbreuk, wat voor veel mensen het grootste pijnpunt lijkt te zijn. Om het maar simpel te zeggen; je achtertuin is niet zo boeiend voor een dronepiloot om vast te leggen...
Goed dat je er over begint. Om net dezelfde reden heb ik een verzoek ingediend om het wandelen in natuurgebieden te verbieden.
Wandelaars verstoren er de vogelbroed, laten papiertjes, blikjes en allerlei andere rommel achter.
Het moet maar eens gedaan zijn met dat wandelen in natuurgebieden. Leuk toch zo een hobby van een ander verbieden omdat het niet de jouwe is?
Die, in de regio waar ik vandaan kom in ieder geval, helaas vrijwel allemaal verdwenen zijn door nieuwe industrieterreinen, nieuwbouwwijken of geluids/milieuwetgeving. Dus dan toch maar wildvliegen, met alle risico’s van dien en zo wordt de overlast niet beperkt tot de directe omgeving van het modelvliegveld.
Niet dat ik het perse met je oneens ben, maar een vluchtje in een Cesna kost niet bijzonder veel. Als je als geile pervert foto's van je buurvrouw wil maken in de tuin dan kan je dat net zo goed met een vliegtuigje doen en over je huis heen vliegen als met een dure drone.
Maar is wel veel lastiger te regelen dan de drone die je thuis hebt liggen. Overigens is een telelens en een dakraam waarschijnlijk de beste optie om niet op te vallen mis je dat goed doet.
Zeker nooit van luchtballonnen gehoord? Deze maken herrie en de koeien hebben we 3 weken last van zure melk. Mensen hangen uit hun mandje en maken foto's en op de grond staat mens maar te zwaaien terwijl de honden helemaal flippen.
En naar een concert gaan en miepen over teveel herrie snap ik overigens niet...
Een luchtballon kost ongeveer 35.000 euro. Een drone heb je al een echt mooie voor 2000 euro. Daar zit wel verschil in. Natuurlijk kan je ook een ballonvaart huren.
Het vliegen/filmen over woonwijken vind ik wel lastig hoor. Het is natuurlijk de vraag hoe hetuitpakt. En ook hoeveel mensen daadwerkelijk hun bewijs gaan verlengen. Want vlieg je na 1 jaar maar zeer zelden. (wat ik denk bij de meeste) dan verleng je het niet. En denk je misschien toch snel ik vlieg wel even.
Ook jij kan gewoon sattelietbeelden kopen of een vliegtuig huren om van een specifiek gebied luchtfoto's te maken. Daarentegen, iemand die met een drone opnames maakt en deze op YouTube zet moet alsnog voldoen aan de privacywetgeving en kan en mag dus niet zomaar beelden online zetten waarin mensen herkenbaar zijn.
Het is alleen spijtig dat veel dronevliegers niet eerst nadenken idd.. over bebouwing vliegen lijkt ook een leuke uitbreiding maar krijg je weer veel gezeur mee.. Je zou maar op 1 van die pittoreske plekjes wonen waar het nu nog rustig is maar waar dadelijk elke dag meerdere dronevliegers komen 'filmen'. Het zou me niks verbazen als die regel nog gaat worden herzien.. ik wil ook niet elke week 10 drones over mijn achtertuin heen hebben.. das privé terrein (en kan je ook alleen inzien vanaf de lucht) als ik in mijn blote kont naast het zwembad lig dan wil ik niet het gevoel hebben dat er elk moment een drone kan langskomen en ik morgen op internet sta.. Dat er eens een luchtballon of vliegtuig/helikopter overkomt kan ik nog mee leven.. maar elke gekke henkie met een drone gaat me wat te ver..
Als ik eens rustig in de natuur loop vind ik het zware gebrom van zoon drone ook zeer irritant.. plus je verstoord ook de vogels in rustgebieden/ander wild.. Ik begrijp best dat het een leuke hobby is.. maar niet erg sociaal.. en ons landje is wel erg klein om het te doen met zoveel enthousiaste dronebezitters.. En het zijn altijd dezelfde plekjes waar ze allemaal op af komen... zo kan je al onze stukjes natuur inmiddels vanaf 100 hoeken bekijken op de utube..
Wat dat betreft juig ik de regels toe.. alleen boven huizen filmen gaat me wat te ver.. zullen BN'ers ook blij mee zijn..
[Reactie gewijzigd door klaasraak op 23 juli 2024 01:06]
Het probleem met een hobby drone is dat jan en alleman zo'n ding heeft en er te pas en onpas mee kan vliegen. In de laatste jaren is model/drone vliegen zeer toegankelijk geworden maar daarbij verlies je ook de zelfregulatie welke je hebt bij een modelvliegclub bijvoorbeeld.
Dat is een probleem welke lang niet zo groot is met een satelliet, dat is niet makkelijk toegankelijk voor derden.
Het gaat om het veiligheidsgevoel (note: gevoel!) waarin mensen aangetast worden doordat men met een drone met camera boven een woonwijk vliegt. Ik lig minder comfortabel achter in de tuin als er een drone boven mijn hoofd hangt waarbij het onbekend is wie de bestuurder is of wat er met de eventuele beelden gebeurd. In 99/100 gevallen zal het prima in orde zijn maar ik heb als huiseigenaar geen controle over wie straks beelden op zijn computer heeft staan van mijn kind welke in een zwembadje in de achtertuin zit.
Nee, je argumenten vinden bij mij geen weerklank en ik vind het een bijzonder teleurstellend dat dit de nieuwe regelgeving is, dit wordt versterkt doordat handhaving lastig gaat worden (als het al gaat gebeuren).
Ik woon zelf in de buurt van Volkel. En daar is een grote rode vlek. Die Nederlandse kaart is voor mij niet te begrijpen. Want waarom verschillende kleuren in hetzelfde gebied als je met "rood" nergens mag vliegen.
In dit geval lijk ik dus goed te zitten want mag er sowieso niet gevlogen worden.
Hmm, niks verandert zo te zien voor <250g drones. Ik mag nog steeds niet mijn huis filmen omdat er een kazerne in de buurt zit. Waarom is er geen regel gekomen dat je met een <250g drone tot 10 of 20 meter hoog mag vliegen om bijvoorbeeld je huis te filmen?
Grootste vraag is, hoe vraag ik goedkeuring aan om een in een rood gebied te vligen? Waar moet je dat indienen? Hoelang duurt het ongeveer voordat je antwoord krijgt en hoeveel geld kost het eventueel?
Verder mag ik voortaan in het centrum van Utrecht gaan vliegen met een <250g drone?
Je moet je alleen even registreren als operator, en het exploitantnummer op de drone zetten, dat is het (als je drone <250 weegt).
Als je in een CTR gebied wilt vliegen, dan moet je een ROC vergunning hebben (niet meer mogelijk om aan te vragen, oude vergunningen zijn nog een jaar geldig) en een aanvullende ontheffing om in CTRs te mogen vliegen. Dan moet je de vlucht vooraf aanmelden bij de luchtverkeersleiding, tijdens de vlucht moet je tweezijdig radiocontact onderhouden met de verkeerstoren. Niet echt iets voor de hobbyist dus . Een andere optie is om actief te worden in de Specific categorie en dan de juiste ontheffing aan te vragen bij de ILT (plus dat radiocontact verhaal).
Je mag inderdaad in het centrum van Utrecht gaan vliegen met je drone <250 gram. Wel een beetje op de privacy letten.
Dank voor je info. Ik blijf het raar vinden als ik mijn dak wil bekijken of een paar funda foto’s wil maken live contact moet hebben met een luchtverkeersleiding omdat ik aan de rand van een rode circel zit. Typisch Nederland...
Toch wil ik een keer proberen om officieel goedkeuring te krijgen om boven mijn huisje te vliegen in Utrecht. Heb je een link? Dan ga ik het gewoon een keer proberen om een statement te maken hoe treurig de regels zijn dat je niet 10 of 20m hoog mag vliegen boven je huis met een <250g drone (gaat om het gebied in Utrecht Oost).
In Utrecht zit je toch niet in een CTR? Of bedoel je dat je in de buurt zit van een helihaven (ziekenhuis)? Dan kun je die toestemming op je buik schrijven. Ivm laagvliegende traumaheli's willen ze gewoon geen drones van Open categorie vliegers in de buurt hebben. Alleen als je in de Specific categorie vliegt, bestaat de mogelijkheid om toestemming te krijgen.
NB. De straal van de no-flyzone rondom helihavens is wel verkleind. Eerst was er sprake van een straal van 3 km rondom helihavens, dat is nu 1,2 km. Bron
Het is vanwege de kazarne (naast stadion) denk ik —> “Vitale infrastructuur en beveiligde gebieden“. Maar die hele kazerne zie je niet op 10-20m hoogte bij mij. Is op de rand van de rode cirkel. Dus daarom wil ik het aanvragen, ik wil gewoon mijn dak kunnen inspecteren, o.a voor zonnepanelen. Dit moet gewoon makkelijk kunnen, dus ik wil dat er regels komen om
10 tot 20m hoog te kunnen vliegen. Ik denk dat meer mensen dit willen en het makkelijk moet kunnen, zeker met die <250g drones.
Eens, maar moet ik toch wel goedkeuring voor krijgen, al is het maar eenmalig. Ben nieuwsgierig hoe dat werkt. Volgens mij wil de gemeente ook dat ik mijn woning verduurzaam, dan wil daarvoor goede foto’s aanleveren om offertjes aan te vragen.
Ik vind het altijd grappig dat ik gewoon de mediamarkt in kan lopen en een drone kan kopen, terwijl je die eigenlijk in de hele stad en omstreken niet mag gebruiken.
Maar je zou inderdaad denken dat ze consumenten drones gewoon verplicht software matig een maximum hoogte kunnenn geven en/of ze niet laten werken in de no fly zones.
Dat zal 99% van de problemen oplossen en de paar mensen die meer willen doen dan in hun achtertuin rondvliegen of wat fotos maken zoudenn daar toch niet door worden tegengehouden.
Er zijn zoveel dingen die je probleemloos mag kopen, maar die je niet zonder meer mag gebruiken. Je mag ook een fietsenwinkel binnenlopen en een brommer kopen, terwijl je die zonder brommercertificaat niet mag gebruiken. Je mag sigaretten kopen bij een tankstation, maar ze daar niet aansteken. Je mag een bouwkavel kopen, maar mag er zonder bouwvergunning geen huis op bouwen. Bij een drone is dat sinds 1 januari niet anders: het feit dat je hem bij de Mediamarkt kunt kopen, wil niet zeggen dat je hem naast de Mediamarkt mag gebruiken.
Ja maar voor die dingen geld dat landelijk. Voor drones hang het van de lokatie van de mediamarkt af, bij sommigen mag je hem wel naast de uitgang gebruiken en bij sommigen niet.
Mooi artikel, maar spijtig dat jullie België niet meegenomen hebben hierin. Al was het een paar lijntjes.
De registratie is overigens ook gratis in België, en je mag ook 's nachts vliegen als er een groen knipperlicht op staat.
[Reactie gewijzigd door beOnt op 23 juli 2024 01:06]
Met het schaamrood op de kaken heb ik op basis van jouw feedback nog wat extra informatie over België opgenomen, inclusief de gratis registratie en de dronekaart met CTR's. Verder volgt België, veel meer dan Nederland, de Europese lijn. Er zijn er dus minder 'vreemde' uitzonderingen die alleen in Nederland van toepassing zijn, zoals het verbod om in het donker te vliegen. Voor dronevliegers in België een enorme vooruitgang.
[Reactie gewijzigd door Yero op 23 juli 2024 01:06]
Waarvoor is de 23-, nodig? Is het zo moeilijk om dit op bestaande rdw structuur te doen, hebben ze hier echt zoveel kosten aan gemaakt, dat jaarlijks een bezitter van een drone van een paar honderd euro kwijt is.
230 euro voor tien jaar kunnen vliegen klinkt duur. Staat er nog iets tegenover het betaalde bedrag?
Waarom zouden alle mensen zonder drone moeten meebetalen aan jou plezier? Dat doen we toch ook niet bij andere vergunningen die je nodig hebt om de weg op te kunnen, zoals bijvoorbeeld je rijbewijs?
Waarvan denk je dat alle publieke sportvoorzieningen zoals sporthallen en voetbalvelden worden betaald? Jij dacht dat je contributie daarvoor voldoende was? Vrijwel alle andere vermaak wordt ook gesubsidieerd, dus indirect betaal jij mee aan mijn theater-bezoek.
Natuurlijk betalen we allemaal mee aan elkaars plezier. En aan elkaars ellende overigens: een heel groot deel van jouw medische kosten wordt door ons allemaal opgebracht.
Dus met lichte kleine goedkope drones die voor iedereen makkelijk beschikbaar zijn mag nu legaal boven bebouwing gevlogen worden? Vind ik niet wenselijk vanuit veiligheid en privacy oogpunt.
Ik snap daar helemaal niets van. Mijn tuin is toch geen speelterrein voor anderen? De drone mag ons niet filmen, maar een drone filmt toch altijd en ziet toch pas waar hij niet naar had mogen kijken wanneer hij het al heeft gezien?
Tot op welke hoogte (hoeveel meter) is mijn tuin dan eigenlijk nog van mij - en dus zonder mijn toestemming niet te betreden? Kan je verzekeren dat als er hier zo'n ding op een meter over mijn gazon komt scheren, ik 'm zonder pardon de vijver in mep. Maar ook zo'n luchtbuks die iemand al eens hanteerde klinkt ineens zo vreemd niet meer..
Overlast van drones was hier juist door de politie eindelijk beteugeld, maar het klinkt alsof zij nu ook niets meer kunnen .
Als je wilt weten wat de politie te zeggen heeft over de handhaving van de nieuwe droneregels, en ook als het gaat om het onderwerp van privacy, dan raad ik je dit interview aan.
Het lijkt erop dat alles boven de grond (zonder minimum aantal meters) tot het luchtruim behoort.
Ondanks dat het zeer onwenselijk is om in iemands achtertuin te vliegen blijf je natuurlijk verantwoordelijk voor de vernieling van andermans eigendommen.
Daarnaast is het gevoel van privacyschending groter dan de daadwerkelijke inbreuk wanneer iemand op voldoende afstand volgens de regels ‘aan het filmen’ is. Het delen van deze beelden is momenteel al niet toegestaan onder de huidige privacywetgeving. Daarnaast bereikt een dergelijke stalker meer met een telelens. Die zie en hoor je immers niet en maakt duidelijkere plaatjes.
Een drone filmt niet altijd.
Net als op een camera of telefoon moet je op de opname knop drukken om te beginnen met filmen. Los daarvan zit er weinig zoom mogelijkheid op de kleine drones,
iemand die langs je tuin loopt met een smartphone, GoPro of AR bril zal er eerder voor zorgen dat je herkenbaar op de foto/film staat dan een op afstand vliegende 'A1' drone.
Dat klopt. En zolang je een beetje gezond verstand gebruikt, is er best veel mogelijk. Maar de kans is groot dat mensen op de grond snel een inbreuk op de privacy ervaren als er een drone op lage hoogte overvliegt, zelfs als er helemaal geen sprake is van een daadwerkelijke privacyinbreuk. Mijn overwegingen hierover lees je hier: https://www.dronewatch.nl...-eerst-nadenken-dan-doen/
Ik heb een drone gehad. Vond het heel leuk om mee te vliegen zo rond 2017. Maar heb ook veel kritiek gehad. Ik heb de bouw gedocumenteerd van mijn nieuwbouwhuis in een nieuwbouwstraat.
Ondanks dat ik in de weekenden ging, toch regelmatig verbaasde en soms zelfs boze reacties van wandelaars die zelf kwamen kijken naar de bouw. Heel af en toe een leuke reactie van iemand die geïnteresseerd was.
Heb het altijd goed kunnen uitleggen en soms gewoon de beelden laten zien. Men was vooral bang dat men gefilmd was. Wat dus niet zo ie want de lens was altijd richting m’n huis...
Beetje bitterzoete hobby. In de natuur had ik hier natuurlijk veel minder last van. Maar toch voelde het iedere keer “akelig” om hem de lucht in te laten. Bang dat weer iemand commentaar zou hebben.
Prachtige beelden kun je er mee maken. Maar in 2016 was het met soepelere regels toch een stuk leuker om te doen.
Uiteindelijk is de drone gestolen bij een woninginbraak. Heb nooit meer een nieuwe gekocht... Eerlijk gezegd mis ik het ook niet.
P.s. bestaat Limburg niet meer in de ogen van de auteur? 😉
Ik heb ook twee Drones gehad (Een Mavic Pro en een Mavic Air voor op vakantie) maar die bemoeienis van mensen vond ik heel irritant.
Zelfs op plekken waar ik volledig legaal bezig was werd ik door de vreemdste mensen aangesproken over hoe illegaal het wel niet was en vrijwel nooit zelden op een vriendelijke manier. Maar wel altijd met de verkeerde argumenten.
Dat heeft mij doen besluiten alles maar te verkopen. In Nederland vond ik er daardoor niets meer aan. Hopelijk dat het nog eens kan als er wat meer bewustwording komt bij Jan en Ingrid.
[Reactie gewijzigd door Donstil op 23 juli 2024 01:06]
Uw reactie toont al weinig marge voor verdraagzaamheid. Ook in het algemeen. Mensen gunnen elkaar niets meer, bellen direct de politie voor een paar minuten een paar decibel extra. Terwijl jij mogelijk ook al met uw auto of lijnvliegtuig genadeloos decibels tot bij mij hebt gespuwd. Maar het is je gegund door de mantel van redelijkheid.
Los van de technische details gaat het ook over de toon van verzuring. Egoïsme en zelfverheerlijking is een bron van veel kwaad.
Ja die drone maakt geluid, maar met de wetenschap dat de batterij het hooguit 15min volhoud lijkt de impact op uw leven miniem.
Maar toch moeten veel drone vliegers (vooral op vakantie) juist boven de camping gaan vliegen, boven een wandelbos of boven een rustig bergmeer. Zo egoïstisch om je die plek toe te eigenen om beelden te schieten met je drone.
Zie je hoe makkelijk dat voor beide partijen geldt?
Het probleem is dat dit soort claims vaak volgen op een incident waarbij vooral iemand anders maar verdraagzaam moet zijn over veroorzaakte overlast. Nu zit daar zonder meer een grijs gebied in, en een stuk redelijkheid, maar meestal is het toch 'iedereen heeft mijn overlast maar te accepteren'.
Ja vervelend voor jou naar zolang de regelgeving dat toelaat heb je daar niet zoveel van te zeggen natuurlijk.
Ik vind het geluid van de meeste motorrijders ook irritant maarja zolang ze een kenteken hebben en een rijbewijs kan ik er niet zo veel aan doen. Zelfde voor klussende buren, grasmaaiers, etc.
Het punt was dat er bemoeienis is zonder onderbouwing.
[Reactie gewijzigd door Donstil op 23 juli 2024 01:06]
Irritant vinden mag maar was het punt niet. Aanspreken van andere is dan ook niet direct nodig.
Ik hoef niet aangesproken te worden als ik gewoon iets doe wat binnen de regelgeving valt overigens, dat is de taak van die mensen niet.
Voor de beeldvorming. Geluid van de drone was zelden de reden waarom ik aangesproken werd. Het was vrijwel altijd “je mag hier niet vliegen” (terwijl dat dus wel mocht) of “ik wil niet gefilmd worden” (terwijl ik dat niet deed en/of het een openbare plek betrof)
[Reactie gewijzigd door Donstil op 23 juli 2024 01:06]
Als jij je ergens in de openbare ruimte bent mogen mensen je ook aanspreken.
Je hoeft niet te luisteren of het leuk te vinden, maar iemand aanspreken is net zo legaal als jij op dat moment met je drone bezig bent.
Net zo goed als jij je buren kunt vragen om niet te klussen tijdens je siësta ofzo. Ze hoeven niet te doen wat je vraagt, maar je mag ze best aanspreken.
Als jij je ergens in de openbare ruimte bent mogen mensen je ook aanspreken.
Je hoeft niet te luisteren of het leuk te vinden, maar iemand aanspreken is net zo legaal als jij op dat moment met je drone bezig bent.
Ja, maar als jij al bezig bent met je drone, en iemand komt vervolgens later aanlopen en diegene gaat er dan vanuit dat je meteen begint met opnames van hem/haar te maken dan moet diegene misschien eens verder denken dan dat hij/zij op dat moment doet, want zo interessant zij de meesten niet om te filmen, en ze kunnen ook ergens anders naar toe gaan om (bijvoorbeeld) hun hond uit te laten...
Mee eens maar als jij weet hoe we mensen bedachtzamer en beleefder kunnen maken en beter rekening laten houden met anderen hoor ik t graag. Hebben we meteen ook al die regels niet meer nodig.
Het terechte punt van @Jeroenneman is: Aanspreken/klagen bij de drone-eigenaar hoeft niet maar mag wel. Precies hetzelfde en voor beide partijen even vervelend.
Misschien ben ik te veel van de regels hoor maar om zulke zaken af te vangen hebben we die dingen wel.
Wat nu regelmatig gebeurde is dat ik ergens stond te vliegen er een auto stopt. Iemand een hond uit gaat laten en zijn hobby (de hond) dan belangrijker vind dan de mijne (legaal vliegen), daar vervolgens een discussie over ontstaat omdat hij er zogenaamd last van heeft terwijl hij wel later arriveerde. Dat is simpelweg onwenselijk als je niets verkeerd doet en daar begon ik mijn bericht dan ook mee.
Maar goed gewonnen hebben ze wel want ik heb alles verkocht
[Reactie gewijzigd door Donstil op 23 juli 2024 01:06]
Lekker de beschuldigende vinger uitsteken is populair tegenwoordig... En inderdaad regels zijn er niet voor niks. Als iets mag dan moet je het van een ander ook accepteren, of je hard maken voor andere regels.
Dat is begrijpelijk irritant ja.
Het is dan vaak de truc om zelf niet de "boeman" te zijn, en er begripvol naar de klagers in te staan.
Zelf heb ik paar jaar geleden zo'n quadcopter gebouwd. Voelde me ook altijd erg kritisch bekeken, de paar keer dat ik er mee vloog... (Heb de hobby redelijk snel opgegeven, bouwen vond ik leuker dan ermee vliegen) Als ik dan vertelde dat ik zelf had gebouwd en ze de drone liet zien waren ze vaak wel geïnteresseerd... Maar dat filmen was altijd wel een ding ja... God mag weten waarom inderdaad... Ik was meer bezig met dat ding testen en leren besturen...
Ik twijfel er niet aan dat je legaal bezig was, maar als je er zo vaak op aangesproken wordt dat je iets aan het doen bent dat anderen stoort zou je misschien even na moeten denken of je je hobby wel op de juiste plaats en tijd aan t uitoefenen bent.
Ik denk dat drones gewoon veel mensen een vervelend gevoel geven waardoor ze je er eerder op aanspreken.
Dat de meeste mensen niet weten wat er wel of niet mag doet er niet aan af dat ze zich onprettig kunnen voelen door een drone zelfs als je die op een manier gebruikt die gewoon is toegestaan en dan zijn er mensen bij die je erop aanspreken.
Dat herken ik wel. Ik heb eerder met een relatief grote Yuneeq Q500 gevlogen. Voorbijgangers denken dat de vlucht alleen om hun draait en dat je het apparaat uitsluitend gebruikt om ze te volgen, te filmen en daarna de beelden op YouTube plaatst met naam en bijnaam.
Het is een vervelende trend die de afgelopen 10 jaar is ontstaan; Alle mogelijkheden aangrijpen om beledigd te zijn en te klagen, zelfs als je geen kennis van zaken hebt en/of redenen ziet waar ze niet zijn.
Hoe dan ook heb ik het enorme gevaarte ingeruild op een Mavic Pro waar ik dit veel minder heb ervaren, gevoelsmatig omdat een compacte drone minder intimiderend is en omdat ik hem kon besturen met een smartphone wat bij veel mensen voor herkenning zorgde.
Misschien dat ik door de Ierse hoepel spring en na '23 afscheid neem van de hobby. Met het zicht op de levensduur van de batterijen vraag ik me af of m'n Mavic dat uberhaupt nog haalt :-)
Begrijp me niet verkeerd, ik vind de "ik voel me beledigd-trend" ook waardeloos, maar dat betekent niet dat je klachten van mensen die niet gefilmd willen worden mag negeren.
Het is een grondrecht dat je kunt beschikken over je eigen portretrecht en je hebt recht op privacy, dus als iemand bezwaar maakt moet je daar naar luisteren, ook in de openbare ruimte.
Mee eens hoor! Mensen mogen (en moeten!) er iets van zeggen als ze het gevoel hebben bekeken te worden, maar dan moet men wel open staan voor uitleg wat niet altijd het geval is.
Nee, ze hoeven niet open te staan voor uitleg. De wet stelt toch niet dat het wel toegestaan is als er uitleg gegeven wordt? Uitleg geven verandert in dit geval niets aan de situatie.
Maar hier ga je er vanuit dat de piloot iets illegaals aan het doen is.. Het gaat erom dat je buiten een CTR en/of Natura2000 ook (onbedoeld en ongewild) mensen kunt tegenkomen die vervelend reageren op iets waar zij geen kennis van hebben.
Heel eerlijk gezegd heb ik dat al met een smartphone. Telkens als iemand hem zogenaamd "ff op borsthoogte hebt en zogenaamd een "still" probeerd te krijgen van je!".
Ik snap de klachten wel, maar tegelijkertijd verwacht men dat wel in bijvoorbeeld Ubisoft's Breakpoint en dan is de insteek doodnormaal in een virtuele realiteit terwijl "the REAL" niet zo gek ver van die realiteit bevind.
Dat herken ik wel. Ik heb eerder met een relatief grote Yuneeq Q500 gevlogen. Voorbijgangers denken dat de vlucht alleen om hun draait en dat je het apparaat uitsluitend gebruikt om ze te volgen, te filmen en daarna de beelden op YouTube plaatst met naam en bijnaam.
Het is een vervelende trend die de afgelopen 10 jaar is ontstaan; Alle mogelijkheden aangrijpen om beledigd te zijn en te klagen, zelfs als je geen kennis van zaken hebt en/of redenen ziet waar ze niet zijn.
Heel eerlijk: ik ben ook niet blij als ik het gezoem van een drone hoor, met de angst om gefilmd/gevolgd te worden (ook al weet ik dat dat waarschijnlijk niet terecht is, je weet/ziet niet wat de intentie van de filmer is). Gelukkig heb ik dat praktisch nooit meegemaakt (althans, ik kan me niet concreet herinneren dat ik een drone heb gezien). Als het gaat om privacy zouden mensen wat mij betreft zich meer "beledigd" mogen voelen en maatregelen treffen om hun privacy te beschermen: het privacy-landschap online is simpelweg ruk (excuses voor het taalgebruik) en zelfs Tweakers lijken zich er niet echt om te bekommeren, terwijl anderen schatrijk worden van onze data (Google heeft tot 2016 20 miljard dollar winst gemaakt met Android, wat voor een deel uit onze gegevens komt).
Als ik zelf zou gaan fotograferen/filmen met een drone, dan zou ik dat het liefst uit de buurt van mensen doen, al is dat niet altijd mogelijk.
Ik zou het geweldig vinden om op vakantie te kunnen gebruiken om (uniek) beeldmateriaal te hebben op plekken waar je bent geweest. Maar ik zal op vakantie vaak in stedelijk gebied te vinden zijn, dus daar heb je denk ik weinig aan een drone.
Gezien de haken en ogen die voorlopig lijken blijven te bestaan, wacht ik nog wel even. Misschien komt DJI in de nabije toekomst wel met een model die de komende jaren in een gunstige categorie valt en nette specs (minimaal 4K 60fps, zonder beperkingen zoals HDR/tracking) biedt tegen een nette prijs.
Ben/voel jij je zo belangrijk dat je bang bent dat mensen speciaal jou aan filmen? (Nu ik het terug lees klinkt het erg hard, maar ik hoop dat je begrijpt dat mijn vraagstelling zeker niet beledigend bedoeld is)
Ik kan me voorstellen dat BN-ers dit zo misschien zullen gaan ervaren nu er de mogelijkheid is om daar in de buurt te komen met een drone, maar ik geloof niet dat het voor "de gemiddelde Nederlander" echt een punt gaat zijn dat hij/zij gevolgd en gefilmd gaat worden, als ik zelf zou gaan vliegen wil ik kijken naar de omgeving en niet naar de mensen die daar lopen, vaak lopen die eigenlijk meer in de weg dan me lief is...
Overigens snap ik helemaal je punt dat als je zelf wil gaan vliegen je dit wil doen waar je zo min mogelijk last hebt van andere mensen, als ik zelf opnames zou willen maken zou ik zelf ook geen wildvreemden op mijn opnames willen hebben staan, dat is alleen maar ontsierend...
Ben/voel jij je zo belangrijk dat je bang bent dat mensen speciaal jou aan filmen? (Nu ik het terug lees klinkt het erg hard, maar ik hoop dat je begrijpt dat mijn vraagstelling zeker niet beledigend bedoeld is)
Ik ben hartstikke saai, maar ondanks dat is het blijkbaar "nodig" dat er zoveel mogelijk gegevens van mij afgestaan wordt aan commerciële partijen. Het is dat ik niks en niemand vertrouw als het om privacy gaat dat ik er niet van gediend ben gefilmd/gefotografeerd te worden door wie dan ook, om welke reden dan ook.
Ik voel me zelfs ongemakkelijk als een goede vriend een grappige foto van me maakt en deelt met anderen, omdat je dan niet weet waar die foto in de toekomst belandt en compleet uit context getrokken gaat worden. En dan vertrouw ik die vriend zelfs enorm goed, dus kun je nagaan hoe paranoia we "moeten" zijn om geen nare gevolgen te ondervinden bij schending van privacy.
Het lastige met drones (voor mij) is dat ik het aardig indrukwekkend beeldmateriaal vind maken en graag zo'n ding in bezit zou willen hebben. Ik ben praktisch totaal niet geïnteresseerd in mensen op mijn foto's, wat op zich fijn is voor anderen, maar dit krijg je en niet uitgelegd en je zit daardoor met allerlei beperkingen. Niet alleen qua regels, maar ook op plekken waar je je drone kan gebruiken.
Voorbeeld: ik ben een keer naar cinque terre geweest, een reeks van vijf idyllische dorpjes in Italië, geschakeld met onder andere wandelpaden (écht een aanrader). Ik heb daar mooie foto's gemaakt, een paar foto's/shots met een drone zouden ook erg mooi kunnen zijn.
Maar op de mooie momenten, dan zit je met publiek en regelgeving.
Zo zou je dat ook hebben bij andere trekpleisters, dus de momenten waar ik comfortabel gebruik zou kunnen maken van een drone zullen echt heel minimaal zijn.
De regelgeving zal daar niet in helpen, dat zal sowieso beperkend zijn, al heb ik toch al niet de intentie bij publiek te gaan filmen. En ik denk dat het al erg zou helpen als een drone onherkenbaar(der) wordt: zolang je niet het typische gezoem hebt en het ding niet opvalt in de lucht, zou het al minder snel een big brother gevoel geven. Ik gok dat niemand zich ook zorgen maakt over bijvoorbeeld satellietbeelden.
Daarom gok ik dat drones nooit echt ... van de grond komen ... gezien de veranderende regelgeving en de overlast (wantrouwen) die het bij mensen teweeg brengt. Wel jammer, vind ik.
Heb zelf ook een drone, maar qua locaties is het moeilijk vinden hier in de omgeving. Moet nog veel leren en over mijn angsten heen zien te komen. Wel heel leuk om te doen, maar de no fly zones, natura2000 zones enzovoorts maakt het er niet makkelijk op om een goede plek te vinden in de buurt.
Qua wat je zegt met mensen die komen kijken of zij niet gefilmd worden heb ik dat met mijn spiegelreflex camera en portret foto's voor een goede vriend hier in de omgeving ook gehad.
Zat een 18-55 lens op (kitlens van canon) en toch kwam er een groepje jongeren even verhaal halen waarvan 1 al omgelopen was en aan onze kant stond.
Waarom we foto's van hen aan het maken waren. Ehm, jonge dame, dat redt die lens niet eens. Maar die vriend van je die al hier staat mag best wel even door de foto's kijken hoor.
Die vriend kijken waarop zij nog een opmerking maakte dat ze precies weet hoe het werkt, want haar vader heeft er ook eentje.
Flapte er naar haar uit, dat ze toch eens even met haar vader moet gaan zitten over de werking hiervan.
Iets ander verhaal dan over drones, maar principe is hetzelfde. Mensen denken dat als er iets met een camera is, dat zij er al op staan. En dan nog, dat ze er dan in alle gevallen wat over te zeggen hebben.
Ik zou heel graag tzt over willen naar een DJI oid met film mogelijkheden, maar alle regels houden me zeker wel tegen om nog die stap te maken (dat en tijd).
De zoon van goede vrienden van ons heeft er eentje en tijdens een vakantie van hen heeft hij ook gefilmd langs de kost (op grote rotsen e.d.), super gaaf natuurlijk, maar net als met fotograferen heb ik altijd het idee dat ik andere mensen tot last ben. Niet dat dat altijd zo is, maar toch.
Ik vindt het altijd bijzonder dat door omstanders gelijk de privacy erbij wordt gehaald. Het is vaak onwetendheid
Begrijp mij niet verkeerd, natuurlijk is privacy heel belangrijk maar daar is al een hele goede wedgeving voor.
Ik zou mij meer zorgen maken om al die ring deurbellen, dash cams en bewaking camera's etc overal te pas en te onpas op de openbare ruimtes worden gericht. En dan nog de smartphones waarbij ik regelmatig al dan niet tegen mij wil wordt gefilmt.
En natuurlijk is dat goed voor het gebruik van jou en mij veiligheid, maar je ziet tegenwoordig dat alles maar te pas en te onpas op het internet gegooit wordt.
Als je een keer een gek dansje maakt op een festival sta je gelijk met je gezicht op Dumpert.
Drone filmpjes die inbreuk maken op je privacy kom ik daar nagenoeg nooit tegen.
Wil ik inbreuk maken op iemands privacy dan pak ik geen drone maar mijn 300mm en maak ik een foto van buurvrouw die zich staat om te kleden. Maar daar hoor je nooit iemand over.
[Reactie gewijzigd door Tasz op 23 juli 2024 01:06]
Wat zou er eigenlijk gebeuren als je gewoon thuis bent en iemand zit jou, jouw partner of kinderen te bekijken door het raam en jij gooit iets tegen die drone, zodat hij neerstort om de privacy te beschermen van jouw zelf en jouw gezin.
Dat heet eigen rechter spelen, en dat kan je op een boete komen te staan. Als je de politie inschakelt, dan zul je aannemelijk moeten kunnen maken dat er inbreuk is gemaakt op je privacy,.
Ik vind het een interessant artikel maar je schopt, geloof ik, tegen heel veel benen. En toch ben ik voornemens om in de nabije toekomst ook een drone aan te schaffen. En niet om in tuinen en slaapkamers te loeren maar om de omgeving te filmen of te fotograferen waar ik duik en waar ik woon. En dat is in de polder!
[Reactie gewijzigd door cwrm63 op 23 juli 2024 01:06]
Tegen de tijd de politie aanwezig is als ze al zouden langskomen is die drone allang weggevlogen en ook al zouden ze wel optijd zijn en de inbreuk zien, op welke manier kan je dan daadwerkelijk de eigenaar achterhalen.
Dat is allemaal nog geen enkele reden om andermans eigendom te vernielen.
"Ja, maar, de politie doet toch niets" wordt graag gebruikt, maar leent zich ook wel tot misbruik. Bijvoorbeeld om een pedofiel van zijn fiets te trappen. Of een inbreker de vernieling in te slaan.
Overigens, en dat wist je misschien niet, is er zoiets als een burger-arrest.
Jij hebt de meeste kans om de "dader" te achterhalen en daarbij de politie te helpen. En die komt heus wel als je belt met de mededeling dat je bovenop iemand zit die een strafbaar feit heeft gepleegd.
Een burger-arrest is natuurlijk alleen mogelijk als je die burger daadwerkelijk hebt gepakt. Dat is natuurlijk wel een beetje lastig als je de piloot van de drone niet kan vinden en natuurlijk kan je de politie bellen en misschien reden ze net de straat in om te kijken en misschien zien zij dan ook direct de inbreuk. Op welke manier kan in dit voorbeeld dan de dader achterhaald worden?
Jij bent er het eerste bij. Dus de kans dat jij de dader achterhaalt is wat groter dan als de politie (veel later) komt.
Maar goed, daar ging het niet echt om, het ging er om dat jij de indruk gaf het wel OK te vinden om met dingen te gaan gooien in plaats van op de politie te wachten. En dat blijft "voor eigen rechter spelen" en daarmee dus ook verkeerd. Hoe je het ook bekijkt.
@darkboy76 @multikoe Even een vergelijking met overhangende takken boven jouw grond. Die moeten ook weg als je dat wilt. En zelfs bomen mogen niet te dicht bij de erfgrens.
Persoonlijk vind ik ook dat niets boven mijn grond mag vliegen op een hoogte dat ik kan bepalen dat het boven mijn grond is. Laten we zeggen minstens 50 meter hoogte boven het hoogste punt van mijn eigendom, maar onder de 100m wil ik ze eigenlijk niet hebben.
Als er zich geregeld drones dichtbij of boven mijn eigendom zouden vertonen zou ik maatregelen nemen.
De ongetwijfeld illegale opname van een buurman hoog, hóóg boven de Bijlmer was schitterend om te zien. Hij steeg snel op en landde snel, vanaf eigen grond, en het ging duidelijk om de overzichtsbeelden.
Bijlmer, Weesp, Duivendrecht, IJselmeer, moet op honderden meters hoogte zijn gefilmd. Jaren terug.
Ik denk dat ik met snel opstijgen tot grote hoogte geen probleem zou hebben.
Dan wordt je aangeklaagd voor het vernielen van andermans eigendom en de dronepiloot voor het schenden van jouw privacy. Dat was een makkelijk antwoord.
Maar kennelijk heb jij geen gordijnen voor de ramen en kun je (waarschijnlijk) ook gewoon naar binnen kijken als je langsloopt. Ga je dan ook stenen gooien naar mensen die op de stoep stilstaan en bij je naar binnen kijken?
Als iemand zomaar in mijn tuin komt en naar binnen gaat staan kijken krijgt ie natuurlijk geen steen naar t hoofd, maar wordt diegene daar zeker wel op aangesproken.
Als diegene daar niets te zoeken heeft kan hij om te beginnen een vriendelijk verzoek krijgen weg te gaan, escaleren naar stenen kan altijd nog
De vraag van @darkboy76 was wat er zou gebeuren als je een drone uit de lucht haalt die bij jou naar binnen kijkt. Het correcte antwoord is door mij en door @wdejager gegeven: je komt in de problemen. Jouw voorgestelde reactie is natuurlijk de correcte.
Als die persoon daadwerkelijk voor mijn huis zou staan dan gooi ik uiteraard niet gelijk een baksteen op zijn hoofd 😇 maar die persoon mag dan wel met een schandalig goede uitleg komen waarom die persoon naar binnen keek met zijn of haar drone ter hoogte van de slaapkamers die op de 1e en 2e verdieping zijn. Ik woon zelf gewoon in een rijtjeshuis met voor en achtertuin.
Niet iedereen doet zijn of haar ding op de begane grond. Ik kan mij voorstellen dat als iemand hoog woont, die persoon wat sneller naakt in huis zou kunnen lopen zonder het risico te lopen op pottenkijkers. Overigens is het vernielen van andermans eigendom inderdaad wel duidelijk ja, maar volgens mij zou die persoon zichzelf wel kenbaar moeten maken om de schade vergoed te kunnen krijgen en daarmee is de identiteit van deze privacy schender direct bekend voor het geval beelden van iemands naakte dochter of vrouw ineens op het internet beland.
Niet helemaal. Je mag tot 120 m boven de grond of x aantal meter een object vliegen. Je mag echt wel hoger boven bijv de Euromast vliegen (mits je de vergunning hebt om daar mogen te vliegen op een of andere manier)
[Reactie gewijzigd door maartend op 23 juli 2024 01:06]
Niet helemaal. Het is 120 meter hoogte vanaf de grondnivo en indien het gefilmde object hoger dan 120m is, mag je daar nog 15 meter bij op tellen. Stel je filmt een gebouw van 130 meter hoog, dan mag je uiteindelijk tot 145 meter gaan. Maar alleen binnen een beperkte straal om dat gebouw. Het is dus niet zo dat je bij dat gebouw nog eens 120 meter bij op mag tellen en dan tot 250 meter mag in dit voorbeeld.
Echter;
Voor zover ik weet is het 50 meter hoger dan het object. Voor zover ik me nog uit mijn examen kan herinneren
wdejager geeft het stukje wettekst weer:
Dit staat er in de Europese wettekst:
“Wanneer het onbemande luchtvaartuig binnen een horizontale afstand van 50 meter van een meer dan 105 meter hoog kunstmatig obstakel vliegt, dan kan de maximumhoogte, op verzoek van de entiteit die verantwoordelijk is voor het obstakel, worden verhoogd tot 15 meter boven de hoogte van het obstakel.”
In de buurt van een object mag je in de Open categorie hoger vliegen (bijv. om een inspectie uit te voeren).
Dit staat er in de Europese wettekst:
“Wanneer het onbemande luchtvaartuig binnen een horizontale afstand van 50 meter van een meer dan 105 meter hoog kunstmatig obstakel vliegt, dan kan de maximumhoogte, op verzoek van de entiteit die verantwoordelijk is voor het obstakel, worden verhoogd tot 15 meter boven de hoogte van het obstakel.”
:strip_exif()/i/2003593784.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004080184.jpeg?f=thumblarge)
In dit artikel bespreken we wat er allemaal gaat veranderen, wat je als huidige of toekomstige dronebezitter moet weten en waar je wel en niet mag vliegen. Voor de totstandkoming hebben we contact gezocht met Wiebe de Jager, een autoriteit op dit vlak. Hij vliegt sinds 2014 met drones, is oprichter van Dronewatch en schrijver van diverse artikelen en boeken over dit onderwerp. Ook voert hij in binnen- en buitenland filmklussen uit. Zo maakt hij drone-opnamen ten behoeve van tv-programma’s, 360º-luchtfototours en promovideo’s voor reisorganisaties.:strip_exif()/i/2004080120.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004080142.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004080146.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004080148.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004080156.jpeg?f=imagenormal)
:fill(white):strip_exif()/i/2004080162.jpeg?f=imagemedium)
Voor alle hobbyvliegers gelden, ongeacht het type drone, een aantal basisregels. Deze regels komen grotendeels overeen met de regels die al van kracht waren. Zo mag je onder geen enkel beding vliegen in no-flyzones zoals luchthavens en ook niet in andere zones die verboden zijn voor drones. Ook moet je altijd voorrang geven aan ander vliegverkeer en moet je zicht houden op je drone. Dat laatste heet vlos: visual line of sight. Er is dus geen harde afstandslimiet, maar je moet hem kunnen zien; in de praktijk komt dat neer op enkele honderden meters. Er is wel een maximale hoogte: 120 meter. Daarboven wordt het luchtruim gebruikt voor licht vliegverkeer, zoals zweefvliegtuigen en helikopters, en vormt vliegen met een drone dus een risico.:strip_exif()/i/2004080176.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004077002.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004077000.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004088158.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004080186.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004080180.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004080188.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004080178.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004088132.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004080182.jpeg?f=imagenormal)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004143982.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2004636404.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2003588876.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004333468.jpeg?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/356976/DSCF6977sm.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/474290/crop5612d647692a7.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/134183/Barbabeau-5.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/395925/crop64f6f5a33df02_cropped.jpg?f=community){kind=small}
met goed gevolg de online test doorlopen. Direct online het certificaat. Super. Prima info
/u/487124/crop61aca617309a4_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/322923/S.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/44074/avatar001.gif?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/116610/Baby.tux.sit-icon.jpg?f=community){kind=icon}
:strip_exif()/u/267506/crop6737566d09e92_cropped.gif?f=community){kind=small}
/u/35984/crop67a0be11e3453_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/346194/crop5fbe16c18d8f7_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/78725/train-icon3.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/319038/crop5f64c71ee6e19_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/14/wildhagen60x60.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/151605/1201277976.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/275494/crop58d0d01f1c088.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/406693/nuke_supersmall.jpg?f=community){kind=small}
/u/214173/crop5ff0383a633cf.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/395143/crop5f4762dccfeb3_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
. De vraag is of het allemaal zo'n vaart gaat lopen. We zullen zien, ik houd het nauwlettend in de gaten en doe mijn best om eigen verantwoordelijkheid te onderstrepen bij dronevliegers.
:strip_icc():strip_exif()/u/173388/crop5dbbf7660b2c7_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/337246/Laughterminion.gif?f=community){kind=small}
/u/75437/crop5daf1210eb5fc.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/678890/crop59368024e5669_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/435175/hobbes1.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1338350/crop61734cd3459e6_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/336043/crop5e96fc1c0ffd6_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/369276/crop5dbad118e94c6_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/15310/tomato60%252072%2520frames%25205%2520deg%2520per%2520frame%2520optimized%252026%2520colors.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/35401/crop624342fd85a76_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/16764/jh-avatar.jpg?f=community){kind=avatar}
/u/129323/crop589ad5a16057f_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/23145/dr.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/72870/crop5db2a0081b965.gif?f=community){kind=small}
.
/u/263650/serious_SBC.png?f=community){kind=small}
/u/227159/crop572a4e4c66270_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/172393/crop671a552786579_cropped.gif?f=community){kind=small}
/u/331213/crop56ef13408ff38_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/357567/crop5dfcfaa04d0e8_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/416158/crop5dd29666d9447_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/246225/tweakers_icoon.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/153144/crop5c6665bc7e4f6_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/67182/360.gif?f=community){kind=small}
/u/257022/crop629738e7a7bae_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1254286/crop615df5dc06cdd_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/75323/5procentoog.JPG?f=community){kind=small}
/u/78932/Jewel3GoT.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1447072/crop5f50901ca5f49_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/186071/crop58bc21e8285fa.png?f=community){kind=small}
/u/208684/crop5d9c7a25578e1.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/31989/skelet_1_60.jpg?f=community){kind=small}