Monitor-innovatie op CES 2018

5k-ultrawide, hdr, oled en BFGD's

Meer hdr, thunderbolt 3 en 4k met 144Hz

Naast exotische schermformaten -resoluties en -technieken hebben verschillende fabrikanten monitoren aangekondigd die wellicht minder spectaculair zijn, maar uiteindelijk voor veel gebruikers relevant zijn. Een duidelijk trend die we zien is dat er steeds meer hdr-monitoren komen en dat steeds meer schermen een thunderbolt 3-aansluiting krijgen.

DisplayHDR-standaard

In december presenteerde standaardenorganisatie VESA de DisplayHDR-standaard. Hiermee kunnen fabrikanten aangeven wat de hdr-capaciteiten van hun monitoren zijn. Dat moet het voor consumenten makkelijk maken om te zien waar een monitor echt tot in staat is. Dat is in de afgelopen jaren niet altijd even duidelijk geweest. Herhaaldelijk hebben fabrikanten monitoren als hdr-scherm in de markt gezet, alleen maar omdat het scherm een hdr-signaal kan verwerken, zonder daadwerkelijk een hoge maximale helderheid en een backlight met local dimming te bieden.

Op de CES-stand van VESA troffen we een aantal monitoren van verschillende merken, die tentoongesteld waren om te laten zien wat de verschillen zijn. Vooralsnog gaat het om HDR 400- en HDR 600-schermen, die respectievelijk tot 400cd/m² en 600cd/m² kunnen weergeven. VESA laat bijvoorbeeld de PA27AC van Asus zien, een 27"-monitor met een resolutie van 2560x1440 pixels en een piekhelderheid van 600cd/m². Daarnaast staat de LG 32UK950, een nieuwe 4k-monitor van 32" die dezelfde helderheid haalt.

Monitoren met een piekhelderheid van 1000cd/m², die het HDR 1000-logo zouden mogen dragen, zijn er nog nauwelijks. Asus heeft overigens wel zo'n scherm gepresenteerd: de Pro Art PA32UC. Dat is een 32"-4k-monitor met een backlight dat verdeeld is in 384 zones. Dat scherm staat niet op de VESA-stand, maar hebben we wel kunnen zien bij Asus.

Asus ProArt PA32UC-monitor met 4k-resolutie en helderheid van 1000cd/m²

Veel van de monitoren die VESA toont, hebben nog geen officiële Display HDR-aanduiding, al hebben ze wel de eigenschappen om eraan te voldoen. Alleen het Samsung CJ791-scherm dat op de stand staat, heeft daadwerkelijk een DisplayHDR 600-logo.

Samsung 34CJ791-monitor met DisplayHDR 600-certificering

We hadden eigenlijk verwacht tijdens deze CES meer monitoren te zien met DisplayHDR-aanduiding, maar waarschijnlijk is de standaard daar te nieuw voor. Fabrikanten werken al veel langer aan de monitoren dan dat de standaard oud is. Waarschijnlijk krijgen veel recente hdr-schermen nog wel met terugwerkende kracht de DisplayHDR-aanduidingen, mits ze aan de eisen voldoen. Dat gebeurde eerder bijvoorbeeld al met het 32:9-scherm van Samsung.

Hoewel veel monitoren die op de CES zijn aangekondigd nog geen DisplayHDR-logo hebben gekregen, zijn er wel een flink aantal hdr-schermen aangekondigd en in de loop van het jaar zal je als consument dus de keuze hebben uit steeds meer opties. Volgens een medewerker van VESA kunnen we dit jaar ook nog nieuwe schermen verwachten die aan de DisplayHDR 1000-standaard voldoen.

In veel gevallen zal het gaan om prijzige high-end monitoren, maar er komen ook enigszins betaalbare opties, zoals de door Dell aangekondigde S2419HM en S2719DM. Eerstgenoemde is een 24"-1080p-monitor en het andere model is een 27"-1440p-variant. Beiden hebben een ips-paneel en een maximale helderheid van 600cd/m² met ondersteuning voor hdr-weergave. De 24"-monitor gaat 300 dollar kosten en het 27"-model verschijnt voor 500 dollar, europrijzen zijn nog niet bekend.

Daisy chainen met thunderbolt 3

Thunderbolt 3-aansluiting

Veel van de nieuwe hdr-monitoren hebben ook een thunderbolt 3-aansluiting, met name de varianten met een hoge resolutie. Diezelfde poort is ook op steeds meer high-end-laptops te vinden en dat heeft verschillende voordelen. De thunderbolt 3-aansluiting voorziet in zoveel bandbreedte, dat er op één aansluiting meerdere 4k-schermen met een verversingssnelheid van 60Hz aangesloten kunnen worden. Dat kan door ze te daisy chainen, ofwel een opstelling te maken waarbij het videosignaal wordt doorgegeven via de ene monitor naar de andere monitor. Onder andere LG's 32UK950-monitor ondersteunt dit, net als Lenovo's ThinkVision P32u.

Ook kunnen schermen met thunderbolt 3 een laptop opladen met 60 watt via dezelfde aansluiting. Heb je een monitor met thunderbolt en sluit je daar een passende laptop op aan, dan hoef je die dus niet meer aan de stroomtoevoer te hangen. Ook LG's 21:9-scherm met 5k-resolutie heeft een thunderbolt 3-aansluiting, net als Samsung's C791-monitor en de Asus ProArt PA32UC.

Twee LG 32UK950-4k-monitoren aangesloten op één thunderbolt 3-aansluiting

 

4k-schermen met 144Hz

Precies een jaar geleden toonde Asus op de CES de PG27UQ, de eerste 4k-monitor met een verversingssnelheid van 144Hz. In april kondigde Acer met de Predator X27 een vergelijkbare high-end gamemonitor aan. In beide gevallen ging het om 27"-monitoren met een Nvidia G-Sync-module en een maximale helderheid van 1000cd/m² en een backlight dat in zones is opgedeeld. Dat zou indrukwekkende hdr-weergave mogelijk moeten maken.

De monitoren kwamen echter nooit op de markt. Rond augustus vorig jaar werd bekend dat zowel Acer als Asus de topmodellen uitstelden tot begin 2018. Een reden voor het uitstel werd niet gegeven, maar de monitoren maken gebruik van hetzelfde ahva-paneel van AU Optronics en vermoedelijk liep de massaproductie ervan vertraging op.

We zijn inmiddels een jaar verder en benieuwd hoe het er nu voor staat met de Asus PG27UQ en Acer Predator X27. Beide bedrijven vertellen ons dat de monitoren dit jaar daadwerkelijk op de markt zullen komen en waarschijnlijk zal dat zijn in het tweede kwartaal van dit jaar. Dat is dus nog iets later dan wat de bedrijven eerder aangaven. Exacte data en prijzen zijn nog niet bekendgemaakt, maar vermoedelijk zullen de schermen een flinke duit kosten. Overigens lijken de schermen wat betreft specificaties te voldoen aan de DisplayHDR 1000-standaard, dus mogelijk worden ze daar nog voor gecertificeerd.

In berichtgeving over de monitoren wordt vaak aangehaald dat de displayport 1.4-aansluiting niet genoeg bandbreedte kan leveren om 144Hz weer te geven op een resolutie van 3840x2160 pixels. Sommige mensen vermoeden dan ook dat het uitstel van de monitoren daar mee te maken zou hebben, of dat de schermen nu ze later uitkomen wellicht een andere aansluiting krijgen, die meer bandbreedte kan leveren. Dat is niet het geval volgens zowel Acer als Asus. Een nieuwe aansluiting zullen we op de monitoren niet aantreffen. Om beelden met 144Hz weer te geven op de 4k-resolutie, zal gebruikgemaakt moeten worden van Display Stream Compression, dat onderdeel is van de displayport 1.4-standaard.

Asus PG27UQ, 4k-monitor met verversingssnelheid van 144Hz

• Volgende pagina 4. Oled-uitzondering