Op de voorgaande pagina’s hebben we ruim tien standaarden en technieken besproken waarmee je een veelzijdig en geïntegreerd domoticasysteem kunt bouwen. Welke oplossing is nu het geschiktst voor jou? Allereerst is het belangrijk om je te realiseren dat je keuze niet exclusief hoeft te zijn. De meeste domoticasoftwarepakketten en sommige controllers zijn compatibel met een veelvoud aan standaarden. Zo is het mogelijk om een draadloze technologie als z-wave te gebruiken voor apparaatjes waar je niet met een draad bij kunt komen en kunnen apparaten die wel bedraad bereikbaar zijn via knx aangestuurd worden. Protocollen zoals dmx en 1-Wire zijn geëigend voor specifieke toepassingen en kunnen een goede aanvulling zijn op een standaard die geschikt is voor generieke doeleinden.
Een goed uitgangspunt om de keuze van een domoticasysteem te beperken is de vraag of er draadloos of bedraad gecommuniceerd kan worden. Een bedraad systeem is in principe betrouwbaarder, maar zal in bestaande bouw vaak geen optie zijn vanwege de heftige ingrepen die nodig zijn om draden te trekken. Een uitzondering is een systeem dat het stroomnet gebruikt voor communicatie, zoals DigitalStrom doet. Een tweede selectiepunt is het budget. De kosten van de verschillende systemen lopen enorm uiteen. Dit geldt overigens ook voor de kwaliteit. Een tweaker zou ook de tweakbaarheid van een systeem als criterium kunnen nemen.
Van de in dit achtergrondartikel besproken standaarden en technieken zijn er vijf die uitblinken wat prijs, kwaliteit, ondersteuning, mogelijkheden of gebruiksgemak betreft. 433MHz is een leuke categorie voor mensen die voor een zachte prijs aan de slag willen gaan met draadloze domotica en voor lief nemen dat het systeem geen ultieme betrouwbaarheid en schaalbaarheid biedt. 433MHz is ook leuke spielerij voor zelfbouwers. Een stap hoger op de ladder is z-wave, minder tweakbaar, maar wel voorzien van alle features die draadloze technologie betrouwbaar en veilig maken. Er is veel apparatuur voor verkrijgbaar en de kosten blijven in de hand.
Bedraad schakelen met knx of een plc is een flink stuk duurder dan draadloos en dan tellen we de kosten voor kabels en het leggen van leidingen nog niet mee. Hiervoor krijg je wel betrouwbare apparatuur van industriële kwaliteit. Knx is de de facto standaard voor bedrade gebouwautomatisering. Het biedt een flexibele netwerktopologie en een systeem dat autonoom en decentraal functioneert. Een plc heeft lagere kosten en biedt een hogere tweakbaarheid, omdat de sensors en actoren losgekoppeld zijn van de aansturing. In tegenstelling tot knx is er geen ingebakken intelligentie en om een plc autonoom te laten werken, dat wil zeggen onafhankelijk van een domoticaserver, zul je tijd moeten investeren in het leren van plc-programmeertalen.
Gaan installatie- en configuratiegemak voor jou boven lage hardwarekosten en wil je tegelijkertijd de betrouwbaarheid van een bedraad systeem, dan biedt DigitalStrom een mooi alternatief. Er zijn weliswaar nog niet zoveel componenten voor verkrijgbaar, maar het is wel tot in de puntjes afgewerkt.
Dan de afvallers. EnOcean heeft interessante energy-harvesting-technieken, die draadloze sensors zonder batterij mogelijk maken, maar is fors duurder dan z-wave. Knx-rf biedt geen noemenswaardige voordelen ten opzichte van z-wave en EnOcean, behalve de naadloze integratie met bedrade knx-netwerken. Voor zowel knx-rf als EnOcean geldt wel dat er hoogwaardige producten voor de professionele markt verkrijgbaar zijn. De fabrikanten van z-wave-apparatuur bekommeren zich meer om de consument voor wie prijs een allesbepalende factor is.
Domotica over ip-netwerken is nu nog een ongeorganiseerde bende, waarin misschien structuur komt als standaarden als upnp meer tractie krijgen. Het is niet verstandig om er een compleet domoticasysteem op te baseren. Je ip-netwerk leent zich beter als backbone tussen je domoticaserver en interfaces naar bijvoorbeeld een 433MHz-transceiver of plc. Ten slotte zijn er nog de buitenbeentjes dmx en 1-Wire. Deze protocollen dienen een beperkt doel. Dmx is gericht op lichtsturing en 1-Wire is een goedkope oplossing om waarden uit te lezen van sensors die geen snelle responstijd nodig hebben.
(1) Aantal hops met gebruikmaking van routers of repeaters.
(2) Kosten exclusief server, bekabeling en montagetoebehoren. Zie pagina 2 voor samenstelling van voorbeeldinstallaties.
Dit artikel kwam mede tot stand dankzij bijdragen van ThinkPad, GENETX, HeroS, Cobaltjeh, vincenttor en tss68nl, en de feedback van gebruikers in het Duurzame Energie & Domotica-forum op GoT.
Wil je meer te weten komen over het bouwen van een domoticasysteem, lees dan verder in de volgende artikelen en topics: