Item: Olympus PEN E-P3 Body Wit
Rating: 8
Author: Pieter Molenaar

Inleiding

Olympus kondigde op 30 juni een nieuwe lijn Pen-m4/3-camera's aan. De features van de drie aangekondigde camera's verschillen eigenlijk niet zoveel van elkaar: de toestellen hebben dezelfde beeldsensor, dezelfde beeldprocessor en hetzelfde, snelle autofocussysteem.

Olympus claimt dat dit nieuwe af-systeem sneller scherpstelt dan de eigen E-5, een professionele dslr met inderdaad een zeer snelle autofocus. Dat zou een bijzondere prestatie zijn: de fasedetectie-af van dslr's is tot op heden de snelste focustechnologie.

Er zijn wel degelijk verschillen tussen de drie toestellen. Zo heeft de E-P3 als enige een ingebouwde flitser en een vast amoled-scherm met touchbediening, terwijl de E-PL3 een gewone lcd heeft, die zowel naar boven als naar beneden uitgeklapt kan worden. De E-PM1 ten slotte is de kleinste en goedkoopste van het drietal.

Tweakers.net nam de E-P3, het topmodel van de nieuwe Pen-serie, onder handen en probeerde uit te vinden of de af-snelheid inderdaad zo bijzonder is.

Olympus E-P3 inleiding

Prijzen en specificaties

Merk en Type
Merk	Olympus
Productserie	PEN
Type	E-P3 Body
Specificatie body
Cameraresolutie	12,3 megapixel
Type body	interchangeable-lens compact
Sensorformaat	four/thirds
Minimale iso-gevoeligheid	iso 200
Maximale iso-gevoeligheid	iso 12800
Beelden per seconde	3
Eigenschappen body	ingebouwde flitser, live view, stabilisatie, video-opname
Schermdiagonaal	3"
Videoresolutie	1920x1080
Videoframerate	60fps
Mount	Micro Four/Thirds
Aantal autofocuspunten	35
Geheugenkaarttype	Secure Digital High Capacity
Verbinding (Extern)	mini-hdmi, usb 2.0
Gewicht body	321g
Kleur body	zwart
Specificatie overig
Verkoopstatus	body
Bijzonderheden	oled-scherm

Verwisselbare grip

Ongelijke hoogte

Officieel is de E-P3 is de opvolger van de E-P2, die in november 2009 geïntroduceerd werd, maar in de praktijk is het nieuwe toestel een allegaartje van features en eigenschappen van zowel de E-P2 als de E-PL2. Die laatste werd begin dit jaar op de CES 2011-beurs aangekondigd.

Net als bij andere Pen-toestellen heeft de E-P3 een kenmerkende, getrapte bovenkant; een erfenisje van het allereerste model uit de serie, de Pen F uit 1963. Net als de E-P2 en de E-PL2 heeft de E-P3 een body van metaal, waarbij de horizontale chromen randen aan de boven- en onderkant duidelijk van de E-P2 geleend zijn.

Olympus E-P3 ongelijke hoogte

Verwisselbare grip

Olympus heeft de E-P3 uitgerust met een verwisselbare grip, zodat de gebruiker zelf voor minder of meer houvast kan kiezen. De grip kan met een muntje worden los- of vastgeschroefd en er zijn niet alleen verschillende maten: de fabrikant levert onder meer grips met een koolstofvezel- en een marmer-uiterlijk. De grip kan overigens ook probleemloos worden weggelaten.

De dunne grip van ons recensie-exemplaar lag vanwege het opstaande randje toch goed in de hand. Wel vinden we de welving van de E-PL2 nog wat prettiger in het gebruik. De grip van de E-P3 is overigens van hetzelfde harde plastic dat werd gebruikt bij de E-P1 en de E-P2, die minder houvast boden.

Het idee van de verwisselbare grip is niet nieuw. Zo kon er op de Olympus OM-20/OM-G uit 1983 ook een ander gripplaatje worden geschroefd, en Canon rustte zelfs al in 1978 de analoge spiegelreflexcamera A-1 uit met een verwisselbare grip. Beter goed gejat dan slecht verzonnen, zullen we maar zeggen; het is in ieder geval een onderscheidende feature ten opzichte van concurrerende ilc's.

Olympus E-P3 verwisselbare grip vs. Canon A-1 grip

Ingebouwde flitser

Nieuw voor de E-P-lijn is de ingebouwde flitser. Hiervan was linksboven bij de E-P1 en de E-P2 geen ruimte, omdat daar de verzonken modusknop zat. Het ontbreken van de flitser was direct ook een van de meest gehoorde kritiekpunten op die twee camera's. De ingebouwde flitser was wel al terug te vinden in de twee eerdere modellen van de E-PL-serie.

Het uitklapmechanisme van de E-P3-flitser is ten opzichte van de E-PL2 gewijzigd, mogelijk om het gewicht van de camera te verlagen. Bovendien is het afdekplaatje van de flitser verzonken in de body, terwijl dit bij de E-PL2 meer als een dekseltje op de body ligt. Net als bij de E-PL2 gebeurt de ontgrendeling van de flitser mechanisch.

Nieuw voor de gehele E-P-lijn is de toevoeging van een af-hulplicht. Dit is een grote verbetering, omdat de camera nu ook bij minder licht goed kan scherpstellen. Hoewel de E-PL2 ook al over een ingebouwde flitser beschikte, kon deze niet gebruikt worden om het af-systeem bij te lichten.

Olympus E-P3 flitser

Externe modusknop

Vanwege de toevoeging van de flitser was het nodig om de modusknop bij de E-P3 aan de rechterkant te plaatsen. Ook is deze knop niet langer in de behuizing verzonken, maar boven op het toestel bevestigd.

De symbolen op de modusknop van de E-P3 zijn ingebed, zodat ze ook na veelvuldig gebruik niet slijten. Bij de E-PL2 waren de symbolen nog op de knop gedrukt. Een nadeel is echter dat de nieuwe modusknop behoorlijk plat is. Met duim en wijsvinger is de knop nog wel goed te bedienen, maar we hadden liever een wat hoger exemplaar gezien. De modes op de knop zijn overigens niet gewijzigd: we zien dus de vier PASM-modes, een Art- en een Scene-modus, een filmmodus en de volautomatische stand.

Olympus E-P3 modusknop

Oled-scherm en extra knoppen

De oled-display van de E-P3 meet 3" en heeft 614.000 subpixels. Een nadeel vinden we dat het scherm al bij relatief kleine kijkhoeken, zowel vertikaal als horizontaal, een groene waas krijgt. Mogelijk is dit een gevolg van de ongelijke verdeling van de subpixels vanwege de gebruikte pentile-layout. Groen is daarbij dominant. Ook ogen de kleuren van het scherm wat verzadigder dan op de foto's die de E-P3 uiteindelijk vastlegt.

Een groot voordeel van het oled-scherm is echter wel dat het ook bij veel omgevingslicht goed af te lezen is. Dat is des te belangrijker omdat de E-P3 geen ingebouwde evf heeft. Overigens kan het toestel wel worden uitgerust met de los leverbare VF-2- en VF-3-evf's.

Het oled-scherm is verder aanraakgevoelig. Olympus gebruikt voor de E-P3 een capacitief touchscreen. In vergelijking met de resistieve schermen van bijvoorbeeld Panasonics Lumix G-toestellen is dit echt een verademing. De camera reageert vloeiend op aanrakingen, terwijl het afdrukken via het touchscreen zo mogelijk nog sneller gaat dan met de fysieke ontspanknop.

Extra knoppen

De configuratie van de knoppen aan de achterkant is die van de E-PL2 met een vleugje E-P2. Van de laatste is met name het vertikale scrollwiel overgenomen. De E-P2 hebben we niet getest, maar de E-P1 wel, en daarvan vonden we het scrollwieltje destijds te stroef. De E-P3 heeft dit probleem gelukkig niet; het wieltje werkt soepel met duidelijke kliks.

Hoewel een extra instelwiel altijd prettig is, is deze bij de E-P3 niet echt nodig. Zo kan bij het inzoomen met de d-pad door de foto gescrold worden, terwijl met de draairing naar vorige en volgende foto's gesprongen kan worden. Het vertikale scrollwiel komt daarbij niet van pas.

In tegenstelling tot bij de E-P1 en E-P2, waarbij de symbolen van de knoppen op de behuizing gedrukt waren, zitten ze bij E-P3 op de knoppen zelf. Dat is overzichtelijker.

De grootste wijziging ten opzichte van de E-PL2 is de plaats van de rode knop om direct video op te nemen. Deze zat bij de E-PL2 op de plek waar nu het vertikale instelwiel zit, maar is bij de E-P3 iets naar links verplaatst. De rode knop zit nu boven de vier knoppen voor achtereenvolgens in- en uitzoomen, de afspeelknop en de delete-knop. De uitzoomknop fungeert overigens ook als programmeerbare functieknop.

Net als bij de E-PL2 biedt de d-pad directe toegang tot het instellen van de af-punten, de belichtingscompensatie, de flits en de transportmodus. Door op de ok-knop in het midden te drukken verschijnt het snelmenu op het scherm.

De E-P3 heeft er in vergelijking met de E-PL2 overigens nog een functieknop bijgekregen. Deze kleine knop zit rechts naast de sluiterknop.

Olympus E-P3 knoppen

FAST-af-systeem

Olympus E-P3 beeldsensor rechts Het is publiek geheim dat Olympus voor zijn m4/3-camera's de beeldsensors van Panasonic gebruikt. Hoewel noch Panasonic, noch Olympus meer dan 12,3 megapixels benutten, beschikken de gebruikte sensors over een resolutie van 13,1 megapixels.

Inmiddels heeft Olympus bevestigd dat het in de E-P3, de E-PL3 en de E-PM1 sensors van Panasonic gebruikt, maar het gaat hierbij om een nieuw model. Olympus zegt dat het een dikke vinger in de pap heeft gehad bij het ontwerp. Zo zou de nieuwe sensor een groter dynamisch bereik hebben en heeft de E-P3 een lichtgevoeligheid van iso 12.800, waar de E-PL2 nog op iso 6400 begrensd was.

FAST

Olympus E-P3 TruePic VI logo De hogere lichtgevoeligheid is mede mogelijk door de toepassing van de nieuwe TruePic VI-beeldprocessor. In combinatie met de vernieuwde beeldsensor kan 120 keer per seconde autofocus-informatie worden uitgelezen - twee keer meer dan bij de voorgangers. Olympus noemt deze nieuwe technologie Frequency Accelaration Sensor Technology, oftewel FAST. De technologie lijkt sterk op die van Panasonic en dat zal geen toeval zijn.

Olympus claimt zelfs dat de af-snelheid van de nieuwe E-P3 en de twee andere nieuwe m4/3-modellen hoger is dan die van de eigen E-5-dslr, die toch wordt gezien als een van de snelst scherpstellende camera's van dit moment.

Wel gaat het hierbij om de af-snelheid bij het eenmalig scherpstellen; voor continue autofocus zijn dslr's nog steeds ongeslagen. Ook gaat het scherpstellen langzamer zodra de hoeveelheid omgevingslicht daalt, ondanks de aanwezigheid van een oranje af-hulplicht. Dat lijkt alleen bij kleine afstanden tot het onderwerp effectief te zijn.

Razendsnel

Het nieuwe af-systeem is in de praktijk inderdaad razendsnel. Waar je bij de E-PL2 de contrastdetectie nog zag 'hunten', is de E-P3 bijna direct klaar met scherpstellen. De af-snelheid ligt mogelijk net iets hoger dan bij de Lumix G3, het huidige topmodel van Panasonic, maar het is vooral het vrijwel ontbreken van de ontspanvertraging na het scherpstellen die de camera zo snel doet aanvoelen. De Lumix G-camera's hebben daar iets meer tijd voor nodig. De huidige NEX-toestellen van Sony en de NX-modellen van Samsung zijn merkbaar langzamer.

Burstsnelheid

Als het om aantallen foto's per seconde gaat, moet Olympus de concurrentie voor laten gaan: net als de E-PL2 kan de E-P3 maximaal drie beelden per seconde opnemen. Bij continue scherpstelling doet bijvoorbeeld de NEX-5 het zelfs nog iets minder goed, maar als het tussendoor niet hoeft scherp te stellen, kan dat toestel een framerate van 7fps halen.

De buffer van de E-P3 is goed voor ongeveer negen opnames, zodat je ongeveer drie seconden de beschikking hebt over burst. Daarna wordt ongeveer één foto per seconde weggeschreven.

Nieuwe lenzen

Nieuwe 14-42mm-kitlens

Olympus levert een nieuwe kitlens bij de E-P3. Deze M.Zuiko Digital 14-42mm 1:3.5-5.6 II R heeft hetzelfde bereik als zijn directe voorgangers, en ook de vorm, de filtermaat en het gewicht zijn zo goed als onveranderd.

De belangrijkste reden dat Olympus een nieuwe kitlens heeft gebouwd, is het snellere autofocussysteem van de E-P3. Om het 120Hz-af-systeem bij te houden, moesten de constructie en de firmware aangepast worden.

Daarnaast heeft Olympus het achterste gedeelte van de lens in het zwart in plaats van in het zilver uitgevoerd, en aan de voorkant is er een plastic afdekring voor de bayonetsluiting van de zonnekap bijgekomen. Olympus levert overigens, net als bij de eerdere uitvoeringen, standaard geen zonnekap mee.

Olympus heeft de zoomring voorzien van een fijn ribbeltjespatroon, die wij wat minder prettig vinden dan de grove ribbels van de voorganger. Ook de ribbels van de focusring zijn wat smaller geworden. De nieuwe versie voelt mede hierdoor wat goedkoper aan dan de vorige versie. De autofocus geschiedt redelijk geruisloos, al zijn er bij video-opnames wel lichte tikjes te horen.

Metalen 12mm f/2

Naast de E-P3, de E-PL3 en de E-PM1 kondigde Olympus op 30 juni ook twee nieuwe high-end prime-lenzen aan; een 12mm f/2- en een 45mm f/1,8-objectief. Naast de kitlens kregen we bij ons testexemplaar ook de beschikking over de 12mm f/2-lens.

Deze 12mm-lens is onderdeel van Olympus' nieuwe premium-lensserie en heeft een metalen behuizing en mount. De bescheiden afmetingen en het grootste diafragma van f/2 hebben wel een premium-prijs gekregen: de lens kost bijna 800 euro.

In het menu van de E-P3 kan worden gekozen tussen handmatig en automatisch focussen. Om handmatig scherp te stellen kan ook de focusring naar de camera toe worden getrokken; dan verschijnt er een afstandsschaal met indicatoren voor de te behalen scherptediepte. In deze stand biedt de focusring wat meer weerstand en heeft de ring vaste eindpunten; in de normale stand kan de ring gewoon doorgedraaid worden.

Opvallend is ook dat het scherpstellen met de focusring in de manual-stand stapsgewijs verloopt, terwijl er in de af-modus wel traploos wordt scherpgesteld. Het is ons niet duidelijk of dat by design is of om een productiefoutje gaat. In elk geval is het een genot om met de soepele, licht gedempte focusring te werken. Bovendien versterkt de nieuwe 12mm het retro-uiterlijk van de E-P3.

Olympus 12mm f/2 snapshot-modus

Verfraaid menu

Oude wijn in nieuwe zakken

Olympus heeft de menu-interface van de E-P3 een moderner uiterlijk gegeven. In plaats van stemmig zwart heeft de E-P3 een achtergrond met kleurverloopjes en elk tabblad heeft een bijpassend plaatje gekregen. Ook zien de icoontjes er wat beter uit en zijn de geselecteerde opties omkaderd.

Olympus E-P3 menuinterface

In essentie is de menu-interface echter nog identiek aan die van eerdere Digital Pen-toestellen. Deze lijkt overzichtelijk, totdat je de uitgebreide opties van het menu ontsluit. Hoewel de casual shooter daar geen behoefte aan zal hebben, kunnen gevorderde gebruikers hun hart ophalen - al is het in het begin flink zoeken.

Aanpasbare bediening

De E-P3 heeft in totaal vijf knoppen waar functies aan gekoppeld kunnen worden: de Fn1- en de Fn2-knop, de rode videoknop en twee toetsen van de d-pad. Aan de eerste drie knoppen kunnen de meeste functies toegekend worden.

Zo kan de Fn1-knop onder meer worden gebruikt als AEL/AFL-knop voor het vastzetten van belichting en focus, voor handmatige witbalansmeting, voor het afwisselen van automatische en handmatige scherpstelling, en om het toestel naast jpeg- ook raw-bestanden te laten opslaan. Ook kan deze knop worden gebruikt voor een van de vier custom-instellingen van de camera en kan de digitale tweevoudige zoom ermee geactiveerd worden.

Olympus E-P3 Fn-knoppen

De Fn2-knop heeft grotendeels dezelfde mogelijkheden, maar in plaats van de AEL/AFL-functie en de witbalansinstellingen kunnen met deze knop de belichtingscompensatie en de beeldstabilisatie worden aangepast.

De d-pad-pijltjes naar rechts en beneden worden standaard gebruikt voor respectievelijk de flitsinstellingen en de transportmodus, maar deze twee kunnen ook worden gebruikt voor het instellen van de iso-waarde, de witbalans en de belichtingscompensatie, en het uitschakelen van de draairing rond de d-pad.

Prettig is dat de belichtingsmetingmethode kan worden gewijzigd als de AEL/AFL-functie wordt gebruikt. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om een puntbelichting van de achtergrond te gebruiken terwijl je op een onderwerp op de voorgrond scherpstelt. Ook kan je zo bij tegenlicht de belichting van gezichten goed krijgen.

Snelmenu

Het snelmenu is ten opzichte van de vorige modellen ongewijzigd gebleven. Daar hoefde ook niets veranderd te worden; wij vinden het Olympus-snelmenu bruikbaarder en vollediger dan die van alle concurrenten.

Met de ok-knop van de d-pad wordt dit snelmenu opgeroepen. Aan de rechterkant verschijnen de verschillende functies, terwijl onderin de opties worden getoond. Zo kan je onder meer de beeldstabilisatiemodus, de flitscompensatie, de iso-waarde inclusief de auto-stand, de beeldmodus, de af-stand, de transportmodus en de witbalans instellen. Overigens is het erg prettig dat in de M-stand niet de automatische iso-modus wordt gebruikt, al kan die wel worden ingesteld.

Beeldmodes en grafische effecten

De E-P3 kent verschillende opties voor de weergave van informatie bij live view en het tonen van genomen foto's en video's. Bij het nemen van foto's kan je ervoor kiezen om alleen het beeld te tonen en er is een stand waarbij onder meer programmakeuze, belichting, af-stand, belichtingsmethode en beeldmodus getoond worden.

In de derde stand wordt weer wat minder informatie getoond, maar is er wel een live histogram. Daarbij wordt de lichtverdeling van het hele beeld in het wit getoond, terwijl de verdeling van het middelste deel in het groen wordt weergegeven. Deze drie standen kunnen ook bij het opnemen van video worden gebruikt.

In de vierde weergavestand wordt realtime over- en onderbelichting getoond wordt. Overbelichte gebieden worden hierbij oranje weergegeven, terwijl de te donkere gebieden in het blauw worden getoond. De vijfde en laatste weergavestand laat het zoekerbeeld vier keer zien, met steeds afwijkende belichtings- of witbalanswaarden. Met de d-pad kan dan voor de gewenste instellingen worden gekozen.

In de live-viewstand kan worden ingezoomd met de inzoomknop of met het vertikale draaiwiel. Een keer daarop drukken geeft een groen vierkantje, dat met de d-pad verschoven kan worden, en na een tweede klik wordt het ingezoomde beeld getoond. Met de Info-knop kan dan de default-zoomstand op 5x, 7x, 10x of 14x worden ingesteld.

De weergavestanden voor het afspelen van foto's kunnen onafhankelijk van die van de live-viewweergave worden ingesteld. Daarnaast is er nog een uitgebreide stand met daarin een thumbnail van de foto, histogrammen voor luminantie en rgb, en uitgebreide informatie over de gebruikte camerainstellingen.

Beeldmodes en scènestanden

De camera heeft zes verschillende beeldmodes: enhance, vivid, natural, muted, portrait en monotone. De muted-stand komt het meeste overeen met de werkelijkheid, maar de foto's zijn wel wat aan de warme kant: zoals zoveel Olympus-camera's levert de E-P3 behoorlijk gesatureerde foto's af.

Verder heeft het toestel diverse scène-presets, waarbij de belichtingsinstellingen worden aangepast aan specifieke omstandigheden, zoals landscape+portrait, kids, en high- en low-key-opnames.

Olympus E-P3 kleurafwijkingen muted-beeldmodus

Art Filters

Olympus was een van de eerste fabrikanten die camera's uitrustte met grafische effecten, en ook bij de E-P3 ontbreken deze zogeheten Art Filters niet. Er zijn er in totaal tien: popart, softfocus, bleke/lichte kleur, lichte tonen, korrelige film, pinhole, diorama, cross process, zacht sepia en dramatische toon.

Voor sommige filters zijn verschillende varianten beschikbaar, terwijl bij de meeste ook extra effecten zoals een artistiek randje toegevoegd kunnen worden. Er is gelukkig niet zoveel vertraging bij de live view-weergave van de Art Filters, maar voor video is het net wat te veel van het goede.

Olympus E-P3 art filter bleke lichte kleur

Olympus E-P3 art filter dramatische toon

Prestaties

Iso-prestaties

De onderstaande foto's zijn gemaakt met behulp van een stevig statief en de zelfontspanfunctie van de camera. Als lens werd de nieuwe 14-42mm-kitlens gebruikt, met een diafragma van f/8. Op de eerste foto na zijn alle afbeeldingen honderdprocentscrops, die zonder verscherping en met de maximale jpeg-kwaliteit zijn opgeslagen. Voor de ruisreductie is de 'standard'-modus gekozen. De belichting is zo gekozen dat er geen clipping optreedt.

Olympus E-P3 iso sceneoverzicht

iso 200, ruisreductie standard

iso 400, ruisreductie standard

iso 800, ruisreductie standard

iso 1600, ruisreductie standard

iso 3200, ruisreductie standard

iso 6400, ruisreductie standard

iso 12.800, ruisreductie standard

Iso 200 en iso 400 leveren geen problemen op, maar al bij iso 800 zie je dat de ruisreductie aan de bak moet - met detailverlies en minder verzadigde kleuren tot gevolg. Bij iso 1600 is dat nog een tandje erger, en dat is wat ons betreft ook de hoogste bruikbare waarde.

Bij iso 3200 lijkt de foto al op een acquarel, met een sterke reductie van detail en kleuren, en over iso 6400 en iso 12.800 hoeven we het helemaal niet te hebben. Het is onbegrijpelijk dat Olympus deze twee standen als volwaardige iso-stops ziet.

Olympus claimt dat de sensor een aangepaste versie van de Panasonic Live MOS-beeldsensor is, met onder meer een groter dynamisch bereik, maar dat is niet duidelijk uit bovenstaande resultaten af te leiden.

Ruisreductiestanden

De ruisreductie heeft drie standen - low, standard en high - en kan ook uitgeschakeld worden. Om de invloed van de ruisreductie op de beeldkwaliteit van de E-P3-jpeg-bestanden te laten zien, hebben we dus vier testfoto's gemaakt.

iso 1600, ruisreductie uit

iso 1600, ruisreductie low

iso 1600, ruisreductie standard

iso 1600, ruisreductie high

Duidelijk is te zien dat de scherpte van de foto's er baat bij heeft om de ruisreductie op 'low' in plaats van op 'standard' in te stellen. Bij die laatste worden details te veel gladgestreken. In de low-stand is er wel wat meer luminantieruis en, in lichtere mate, kleurruis, maar het eindresultaat is een duidelijk scherpere foto. Als de ruisreductie wordt uitgeschakeld, is er weer te veel luminantieruis. Wij zouden in elk geval voor de 'low'-stand kiezen en, als dat niet het gewenste resultaat oplevert, raw-foto's schieten en de ruis in de nabewerking te lijf gaan.

Raw-bewerking

Met behulp van de release candidate van Lightroom 3.5 konden we de '.orf'-raw-bestanden van de E-P3 importeren, om te kijken of we bij hoge iso-waarden een zo ruisvrij mogelijk beeld en tegelijkertijd een goed behoud van de details konden krijgen.

We kozen voor iso 1600 omdat dat de grootste uitdaging was en toch een redelijke kans op een goede beeldkwaliteit bood. We vergelijken het Lightroom-resultaat met een jpeg met ruisreductiestand 'low', omdat de camera bij die stand volgens ons het beste resultaat oplevert.

iso 1600, ruisreductie low

iso 1600, raw-nabewerking, klik voor het volledige beeld

Met de raw-nabewerking wordt iets meer detail behouden. Dit is vooral te zien bij de letters op het moederbord, die minder wollig ogen. Ook is er minder kleurruis, wat onder andere zichtbaar is bij de zwarte lens links en het zwarte vlakje van de ColourChecker-testkaart. Verder kunnen we met de raw-bewerking grotendeels de vreemde zwarte pixels in het jpeg-beeld uitbannen, zoals die op de linker condensator in de uitsnede hierboven duidelijk te zien zijn.

Het jpeg-beeld van de E-P3 is wel duidelijk contrastrijker. Daardoor oogt het op het eerste gezicht mogelijk wat scherper, maar het nabewerkte raw-beeld kan ook nog verscherpt worden.

Verder waren we benieuwd of raw-nabewerking bij de E-P3-bestanden zinvol is voor een maximale scherpte bij lage iso-waarden. Onderstaande uitsnedes tonen achtereenvolgens de foto die de E-P3 van onze IEEE 122333-scherptekaart maakt en de met Lightroom 3.5 RC nabewerkte versie.

Olympus E-P3 iso 200 nr stnd scherptekaart

iso 200, jpeg

iso 200, raw

Er blijkt bij de laagste iso-waarde niet heel veel scherpte te winnen te zijn door raw-beelden te schieten. De scherpte is vergelijkbaar met de foto die direct uit de camera komt, maar die heeft weer beduidend meer contrast en lijkt daardoor scherper.

iso 200, raw met 12mm f/2-lens

De 12mm f/2-lens geeft voor de hogere prijs veel detail terug. Waar foto's met de 14-42mm-kitlens nogal zacht kunnen ogen, hebben foto's met de 12mm-lens duidelijk meer microdetail. Dit geldt niet alleen voor het midden, maar vooral ook voor de randen van de afbeelding, waar de 14-42mm-kitlens niet echt sterk in is.

De 12mm-lens laat echter wel behoorlijk wat tonvormige vertekening zien. Dat is niet ongebruikelijk bij een dergelijke groothoeklens, maar het is wel iets om op te letten.

Fotogalerij

Onderstaande foto's zijn genomen zonder statief. Voor de beeldmodus is de 'Natural'-stand gekozen. De foto's zijn zowel met de nieuwe 14-42mm-kitlens als met de 12mm f/2-lens gemaakt. Alle jpegs zijn geplaatst zoals ze uit de camera rolden, zonder nabewerking. Enkele jpeg's zijn in portrait-mode geschoten en zijn daarom lossless geroteerd.

Concurrentie en conclusie

We hebben niet alleen de E-P3, maar ook de tegelijk aangekondigde E-PL3 al in handen gehad. Dit toestel, dat ook wel 'Pen Lite' wordt genoemd, is veel kleiner is dan de E-P3. Het heeft, in tegenstelling tot de E-P3, een kantelbaar scherm zonder touch-functionaliteit. Prettig is dat het scherm nagenoeg horizontaal gedraaid kan worden, zodat het toestel ook bij lage cameraposities nog goed bediend kan worden.

De E-PL3 heeft net als de E-P3 een 3"-scherm, maar met een breedbeeldverhouding van 16:9. Dat is vreemd, omdat de native aspectratio van de beeldsensor 4:3 is, waardoor je bij foto's links en rechts zwarte balken overhoudt. Olympus vult deze loze ruimte op met informatie over de camera- en beeldinstellingen. Het scherm is dan ook vooral geschikt voor het bekijken van video. Het scherm heeft een lagere resolutie van 460.000 subpixels. Omdat de subpixels van het scherm niet recht onder elkaar staan, kunnen dunne lijntjes en tekst er wat kartelig uitzien.

De E-PL3 heeft verder minder bedieningselementen en de grip aan de voorkant is vlak en glad, waardoor dit toestel minder lekker in de hand ligt. Ook is er geen ingebouwde flitser, al wordt er wel een opzetflitser meegeleverd.

De E-PM1, die ook wel de Pen Mini wordt genoemd, heeft hetzelfde brede scherm als de E-PL3, maar zonder kantelmechanisme. Daardoor is de E-PM1 nog wat dunner dan de E-PL3, al steekt de mount bij dit toestel wel iets uit.

Het aantal knoppen is bij de E-PM1 nog kleiner: we zien een d-pad met draairing, een rode videoknop, een menuknop en een afspeelknop, en dat is het wel. Zowel de E-PL3 als de E-PM1 hebben vreemd genoeg een snellere burstmodus dan de E-P3, maar alle drie de toestellen beschikken over dezelfde sensor en hetzelfde snelle af-systeem.

De concurrentie

Een aantal concurrenten voor E-P3 is al wel aangekondigd, maar nog niet leverbaar. Sony's NEX-7, waar we al even mee hebben mogen spelen, ligt goed in de hand, heeft veel bedieningselementen en is voorzien van een beeldsensor met een recordaantal megapixels. Dit toestel heeft bovendien een ingebouwde oled-viewfinder. Doordat deze aan de linkerkant van de camera ingebouwd is, heeft de NEX-7 niet de kernmerkende zoekerbult zoals concurrenten als de Lumix G3 of de Samsung NX11. De adviesprijs ligt met ongeveer 1200 euro echter wel flink hoger dan die van de E-P3.

Sony heeft nog twee troeven achter de hand. Zowel de NEX-C3 als de NEX-5N maken gebruik van een 16,1-megapixelbeeldsensor met een hoogste lichtgevoeligheid heeft van iso 25.600 - een volle stop meer dan de E-P3. Ook hebben deze camera's een hogere burstrate, maar ze missen een ingebouwde flitser en het lensaanbod voor de Sony E-mount is nog onder de maat.

Ook Samsung heeft net een nieuwe ilc-camera aangekondigd: de NX200. Deze heeft een nieuwe cmos-beeldsensor met 20,3 megapixels, terwijl de burstrate is opgetrokken naar 7fps. Net als zijn voorganger heeft de NX200 geen ingebouwde flitser, maar er wordt een los flitsertje meegeleverd. De NX200 ligt behoorlijk goed in de hand, maar mensen met dikke vingers kunnen last hebben van de beperkte ruimte tussen de lensmount en de grip.

Panasonic heeft in het segment van de E-P3 geen serieuze concurrent beschikbaar. De GF1 was weliswaar van hetzelfde kaliber als het nieuwe Olympus-topmodel, maar met de GF2 en de GF3 schurkt Panasonic steeds meer tegen de eenvoud van point-and-shootcamera's aan. We zouden dan nog eerder aan de Lumix G3 denken. Dat toestel is beduidend groter, maar heeft wel een ingebouwde evf, een betere beeldsensor en een draaibare lcd.

Conclusie

Olympus heeft met de nieuwe Pen-cameralijn wat vreemde keuzes gemaakt. Zo heeft de E-P3 met zijn oled-touchscreen wel het beste en scherpste scherm van de drie nieuwelingen, maar is de kantelbare lcd voorbehouden aan de E-PL3. Het scherm van de E-P3 heeft echter als enige van de drie een beeldverhouding die bij de gebruikte 4/3-beeldsensor past.

De grootste vernieuwingen in de nieuwe Pen-toestellen zijn het nieuwe af-systeem en het snelle sluitermechanisme. Bij voldoende licht is er nagenoeg geen vertraging bij zowel het scherpstellen als het afdrukken. De E-PL2 was al geen slak, maar de E-P3, de E-PL3 en de E-PM1 zijn in dit opzicht een klasse apart.

Van de sensor in de E-P3 hadden we iets meer verwacht. Het lijkt erop dat het nagenoeg dezelfde sensor is als in de E-PL2, maar met wat kleine wijzigingen en een betere beeldprocessor. Foto's op iso 1600 bevatten al wel redelijk wat ruis, maar zijn nog goed bruikbaar als de ruisreductie op low wordt gezet.

De verwisselbare grip bij de E-P3 is een leuke ergonomische vondst, al vonden we eigenlijk dat de grip van de E-PL2 niets te wensen overliet. Ten opzichte van de E-PL2 krijg je er ook nog een functieknop en een videoknop bij, terwijl de vertikale draaiknop van de E-P1 en E-P2 is overgenomen. Wel is het toestel in vergelijking met zijn concurrenten wat groter en zwaarder.

De E-P3 is geen revolutionaire camera, maar wel een stap voorwaarts ten opzichte van vorige modellen, waarbij vooral de razendsnelle autofocus opvalt. Momenteel bedraagt de straatprijs van de E-P3 met de 14-42mm-kitlens wel bijna 800 euro. Daarmee ligt dit toestel al behoorlijk ver in dslr-terrein.