Inleiding
Op 14 september, vlak voor de Photokina 2010, kondigde Olympus de opvolger van de drie jaar oude Olympus E-3 aan. De nieuwe dslr, de Olympus E-5, lijkt vooral bedoeld om bestaande klanten van Olympus tevreden te houden en is mogelijk de laatste pure dslr van Olympus.
Olympus heeft nog niet bevestigd dat de E-5 het eindstation is voor Olympus-dslr's, maar heeft wel verklaard dat er geen nieuwe Four Thirds-lenzen meer ontwikkeld worden. Het bedrijf heeft zich de afgelopen twee jaar vooral geconcentreerd op de ontwikkeling van zijn Micro Four Thirds-camera's, zoals de redelijk goed verkopende E-PL1.
Dat maakt de keuze voor de E-5 wel wat lastiger. Dankzij hun contrastdetectie-af-systeem zijn m4/3-camera's echter nog altijd trager dan dslr's met fasedetectie, zoals de E-5. Ook heeft Olympus een high-end dslr nodig voor een evenwichtige productlijn.

De kloeke body is op een paar punten na gelijk aan die van de E-3, terwijl ook onder de motorkap eerder een evolutie dan een revolutie heeft plaatsgevonden. Zo heeft Olympus de E-5 een wat grotere lcd met vga-resolutie gegeven en er is, om niet bij de concurrentie achter te blijven, de mogelijkheid toegevoegd om video op te nemen. De spiegelreflex is uitgerust met een nieuwe beeldsensor en -processor en voor de sensor zit een minder sterk laagdoorlaatfilter. Verder heeft de E-5 de zogeheten Art Filters van de Olympus Exx0-serie, de E-30 en de E-P-m4/3-camera's gekregen.
Wel gebleven zijn de fijne bediening, het grote formaat dat ook goed geschikt is voor bediening met handschoenen, de goede stof- en vochtbestendigheid en de snelle autofocus.
Tweakers werd door Olympus in de gelegenheid gesteld om de E-5 met de befaamde Olympus Zuiko Digital 12-60mm-lens te testen.
Prijzen en specificaties
Merk en Type |
Merk |
Olympus |
Type |
E-5 |
Eerste prijsvermelding |
dinsdag 23 november 2010 |
Specificatie body |
Cameraresolutie |
12,3 megapixel
|
Sensortype |
nmos |
Sensorformaat |
four/thirds |
Minimale iso-gevoeligheid |
iso 100 |
Maximale iso-gevoeligheid |
iso 6400 |
Beelden per seconde |
7fps |
Eigenschappen |
ingebouwde flitser, live view, stabilisatie |
Schermdiagonaal |
3" |
Videoresolutie |
1280x720
|
Videoframerate |
30fps |
Mount |
four/thirds |
Aantal autofocuspunten |
11 |
Focusmechanisme |
automatische focus (motor in lens) |
Geheugenkaarttype
|
Secure Digital, Secure Digital eXtended Capacity, Secure Digital High Capacity |
Aansluitingen |
audio, composite, hdmi, usb 2.0 |
Gewicht
|
813g |
Kleur |
zwart |
Specificatie overig |
Bijzonderheden |
stof- en spatwaterdichte behuizing |
Een brok metaal
Formaat en gewicht
De Olympus E-3 staat bekend als de tank onder de semi-pro-dslr's en de E-5 neemt die kwalificatie probleemloos over. De E-5 is met 148x111x74mm en 820 gram, inclusief accu, vergelijkbaar met de EOS 7D van Canon. De Nikon D300s is ongeveer even groot, maar is met een gewicht van 918 gram toch beduidend zwaarder. De Pentax K-5 is, net als zijn voorganger K-7, een dreumes in vergelijking met de drie bovengenoemde camera's. Al deze camera's hebben een body die van een magnesiumlegering is gemaakt.
3"-vga-lcd
De grootste wijziging bij het uiterlijk van de E-5 is de 3"-lcd. Deze is net als bij de E-3 draai- en kantelbaar en heeft als eerste Olympus-dslr de vga-resolutie van 920.000 subpixels. Net als bij de overige spiegereflextoestellen van Olympus is de lcd van het HyperCrystal-type. Deze is deels lichtdoorlatend en heeft een reflecterende laag achter de lcd. Hierdoor is de lcd ook in het zonlicht nog goed te zien.
Het uitklap- en draaimechanisme van de lcd is bijzonder stevig en klikt goed vast in de uitsparing in de body. Het mechanisme maakt de camera wel wat dikker, maar daar staat tegenover dat het scherm naar de camera gedraaid kan worden, zodat er geen krassen op kunnen komen.
Droomgrip
Of een camera goed in de hand ligt is een kwestie van smaak, maar de E-5 heeft volgens ons een onovertroffen greep. Die is groot, maar niet té, en is bekleed met een fijn soort rubber. We kunnen wel zeggen dat we nog geen camera hebben gehad die zo prettig is vast te houden.
Aan de voorkant van de camera treffen we naast de grip een melkwit raampje aan, waarachter de witbalanssensor schuilgaat. Bovenaan de grip zit het voorste draaiwiel, dat met rubber is bekleed, en de ontspanknop. Onderaan zit naast de mount een functieknop en aan de rechterkant zit de knop voor de lensbevestiging. Rechtsboven zit de aansluiting voor externe flitsapparatuur. Deze is voorzien van een plastic draaidopje ter bescherming, maar dat is nergens aan bevestigd en kan dus makkelijk kwijtraken.
:fill(white)/i/1291925552.jpeg?f=thumb)
Als de lens wordt verwijderd, wordt duidelijk hoe klein de spiegel en de beeldsensor ten opzichte van de body zijn. De kleine spiegel heeft wel als voordeel dat hij bij het afdrukken zeer weinig geluid maakt, zelfs in de burstmodus.
De eerder genoemde 3"-lcd is beduidend groter dan die van de E-3. Daardoor hebben de vier knoppen die bij de E-3 onder het scherm waren geplaatst, bij de E-5 een andere plek gekregen. De 'menu'- en 'info'-knop zijn verhuisd naar linksboven en dat is volgens ons een verbetering. De 'display'-knop is verplaatst naar een iets moeilijker te bereiken positie rechts boven het scherm. De 'trash'-knop is naar de rechterkant verplaatst.
De IS-beeldstabilisatieknop van de E-3 is verdwenen; deze functie moet nu via het menu worden bediend. Ook de vergrendelingsknop voor het geheugencompartiment moest wijken. Om het klepje te openen moet het nu naar achteren worden geschoven.
De rest van de bedieningselementen aan de achterkant is niet gewijzigd. Zo is er een verrassend ver naar links geplaatst instelwiel, dat na enige gewenning zeer prettig te bedienen is, een d-pad, een afspeelknop, een AE-L/AF-L-lock, een Fn-toets en een toets voor de selectie van de af-punten. De laatste wordt ook gebruikt om video-opnames te starten.
:fill(white)/i/1291926311.jpeg?f=thumb)
Achter het klepje aan de linkerkant van de camera zijn de usb 2.0- en video-out-aansluitingen te vinden. Nieuw bij de E-5 zijn de hdmi-uitgang en een ingang voor een stereomicrofoon. Verder is er aan de linkerkant een aansluiting voor een bedrade remote, die met een schroefdopje kan worden afgedekt. Ook dit dopje is weer niet gezekerd en kan dus kwijtraken.
Vanaf de zijkant is ook duidelijk dat de zoekerbult op de E-5 groter is dan gebruikelijk bij semi-pro-dslr's. Aan de bovenkant van de body zijn links drie knopjes te vinden. De bovenste is voor de flitscompensatie, de middelste voor de programmakeuze en de transportmodus, terwijl de laatste wordt gebruikt voor het instellen van zowel het af-systeem als de belichtingsmetingmethode. Door de laatste twee knoppen tegelijkertijd in te drukken, is het mogelijk om via bracketing foto's met verschillende belichtingen te maken voor bijvoorbeeld hdr-foto's.
Links van het oculair zit een wieltje voor de diopteraanpassing, terwijl het oculair met een klein hendeltje kan worden afgesloten. Zo kan worden voorkomen dat invallend licht in het oculair de belichting beïnvloedt.
Aan de rechterzijde zijn de knoppen voor witbalans en belichtingscompensatie goed te bereiken, terwijl de helemaal rechts geplaatste knop voor de iso-waarde een wat meer gespannen wijsvinger oplevert.
Technologie
Waar de E-3 nog was voorzien van een Live MOS-4/3-beeldsensor met 10,1 megapixels, heeft de E-5 de nieuwere 12,3-megapixelsensor die ook is terug te vinden in de E-620, de E-450 en de m4/3-camera's van Olympus. Net als die camera's heeft de E-5 een lichtgevoeligheidsbereik van iso 100 tot en met iso 6400. De originele E-3 heeft een bereik tot iso 3200.

De E-5 is uitgerust met de nieuwe TruePic V+-beeldprocessor. Dit is een verdere ontwikkeling van de TruePic V-chip in de 'Digital Pen'-m4/3-camera's die vooral aan rekenkracht heeft gewonnen. Olympus heeft bij de E-5 een zwakker laagdoorlaatfilter voor de sensor geplaatst. Dat levert in principe scherpere beelden op, maar heeft als nadeel dat moiré en kleurfouten eerder de kop opsteken. De TruePic V+ heeft genoeg spierballen om deze effecten te onderdrukken.

Olympus heeft de spiegelconstructie bij de E-5 niet gewijzigd en ondanks de krachtige TruePic V+-chip heeft de camera niet aan snelheid gewonnen. In de burstmodus is nog steeds een maximale snelheid te behalen van vijf beelden per seconde.
De buffergrootte is niet meegegroeid met het aantal megapixels. In de snelste burstmodus zijn nu maximaal 16 raw-beelden te schieten voordat de camera naar het externe geheugen moet schrijven. Bij de E-3 was dat pas na 19 raw-foto's. Het sluitergordijn van de E-5 moet net als bij de E-3 150.000 sluiterbewegingen meegaan.
Overigens maakt Olympus, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Canon en Nikon, gebruik van in-body-beeldstabilisatie. Dit heeft als voordeel dat beeldstabilisatie bij elke lens beschikbaar is. Sensorstabilsatie is echter minder effectief dan beeldstabilisatie door verschuiving van lenselementen.

Zoeker
De meeste Olympus-dslr's hebben door de kleinere sensor een niet al te indrukkend zoekerbeeld, maar de pentaprisma in de E-5 heeft, net als bij de E-3, een vergrotingsfactor van 1,15x en dat levert een mooi groot beeld op. De zoeker heeft een honderdprocents beelddekking. De E-30-zoeker heeft een vergrotingsfactor van 1,02x, terwijl die van de kleinere E-620 0,96x bedraagt.

De hoge zoekerbult van de E-5 huisvest niet alleen het pentaprisma, maar ook de opklapbare, ingebouwde flitser. Prettig is dat de flitser in uitgeklapte toestand relatief hoog is, waardoor minder snel slagschaduwen van lenzen of rode ogen zichtbaar zijn.
Op het smalle lcd-display onderaan het zoekerbeeld wordt zeer veel informatie over de camerainstellingen getoond. Uiteraard wordt de gebruikelijke informatie als de sluitertijd, het diafragma en de programmakeuze getoond. Daarnaast zien we echter ook de gebruikte iso-waarde, de af-stand, de transportmodus, de witbalans, de belichtingsmeting en de flitscompensatie. De uitgebreide informatie zorgt dat je niet snel het oog voor de zoeker weg moet halen.
Af-systeem
Het af-systeem van de E-5 heeft elf focuspunten die allemaal kruisgevoelig zijn. Dit systeem lijkt direct te zijn overgenomen van de E-3. De focuspunten zijn goed verspreid en hebben zowel in portret- als in landschapsoriëntatie nut.
Olympus claimde voor de E-3 al het snelste af-systeem van alle camerafabrikanten te hebben en ook bij de E-5 zijn we aangenaam verrast door het rappe reageren van het systeem. Zelfs bij zeer weinig licht verschijnt al snel een groen af-vierkantje in de zoeker, ten teken dat de camera heeft scherpgesteld.
In live view-modus is het scherpstellen natuurlijk trager dan bij fasedetectie-af, maar Olympus heeft dit toch beter voor elkaar dan bijvoorbeeld Canon met zijn EOS 60D. De lens 'hunt' niet om het maximale contrast in het beeld te vinden. Onderstaand filmpje demonstreert het af-systeem in de live-view-modus onder optimale omstandigheden.
Menu en bediening
De belangrijkse bedieningselementen van de E-5 zijn goed benaderbaar en instellingen kunnen snel worden gewijzigd. Er is geen draaiknop voor de programmakeuze: als er op de modusknop links van de zoeker wordt gedrukt, is met het achterste draaiwiel een van de PASM-modes te kiezen. Ook kan dan met het voorste instelwiel de transportmodus worden ingesteld.
Ook de knop onder de modusknop heeft een dubbele functionaliteit: deze laat zowel de af-stand als de belichtingsmetingmethode instellen. De knop boven de programmaknop is gereserveerd voor de flitscompensatie. Door de modus- en af-knop tegelijkertijd in te drukken, is het mogelijk om opnames te 'bracketen' voor bijvoorbeeld hdr-foto's. De camera heeft geen specifieke scènestanden voor bijvoorbeeld portretten of nachtopnames.
Krachtig snelmenu
Het menu is ten opzichte van eerdere Olympus-dslr's en -m4/3-camera's niet wezenlijk gewijzigd. Nog steeds is het voor de leek behoorlijk zoeken naar de juiste menuopties, maar voor de geoefende Olympus-gebruiker leest het menu als een boek.
:fill(white)/i/1292248232.jpeg?f=thumb)
Wij zijn liefhebbers van het snelmenu van Olympus. Hoewel het er antiek uitziet, biedt het een snelle manier om zeer veel camera-instellingen te overzien en te wijzigen. Met de d-pad kan naar de juiste optie worden genavigeerd, waarna met het achterste draaiwiel de waarde gewijzigd kan worden.

Weergavestanden
Door op de display-knop rechts boven het scherm te drukken, kunnen opgeslagen foto's worden bekeken. Daarbij zijn er vijf opties: alleen het beeld zonder verdere informatie, een stand met wat bestandsinformatie en de datum, een stand met zeer uitgebreide informatie en aan de linkerkant een thumbnail en de luminantie- en rgb-histogrammen, een stand om te donkere of overbelichte delen te tonen en een stand met een groot luminantiehistogram in het midden.
:fill(white)/i/1292246208.jpeg?f=thumb)
Aangezien informatie als de iso-waarde alleen in de meest uitgebreide weergavestand te vinden is, hebben wij die het meest gebruikt. Ondanks het postzegelformaat van de foto's, is in die stand nog best een redelijke indruk te krijgen vanwege het goede vga-scherm.
Ook bij het nemen van een foto is er de keuze uit een vijftal displaystanden. Naast de stand met alleen het beeld, zijn er twee standen met beknopte en uitgebreide informatie over de camerainstellingen, een stand die over- en onderbelichting laat zien en een stand met een realtime histogram.
:fill(white)/i/1292246962.jpeg?f=thumb)
De Fn-toets is zo in te stellen dat er in live view snel ingezoomd kan worden. Er zijn vier zoomstanden: 5x, 7x, 10x en 14x. Daarbij is het prettig dat de camera de laatst gekozen zoomstand onthoudt, ook als de camera wordt uitgeschakeld.
Picture Modes
De Olympus E-5-gebruiker heeft de keuze uit zes beeldmodes. 'iEnhance' en 'Vivid' zijn beiden zwaar overgesatureerd. 'Natural' en 'Muted' zijn wat natuurgetrouwer, terwijl de 'Portrait'-stand nog het best met de werkelijkheid overeenkomt. Voor zwart/wit-foto's is er ten slotte de 'Monochrome'-stand.
:fill(white)/i/1292243287.jpeg?f=thumb)
Art Filters
Onder de Picture Mode-menuopties bevinden zich ook de zogeheten Art Filters. Olympus had deze al in zijn goedkopere dslr's en m4/3-camera's verwerkt, maar de oudere E-3 had ze nog niet. De E-5 heeft tien van deze 'realtime' beeldeffecten.
:fill(white)/i/1292244882.jpeg?f=thumb)
Diverse Art Filters doen echter een zwaar beroep op de rekenkracht van de beeldprocessor. Een paar filters worden zonder vertraging getoond, maar als bijvoorbeeld Dramatic Tone wordt ingeschakeld, levert dat een slideshow van beelden op.
Prestaties
Iso-prestaties
Onderstaande foto's zijn genomen vanaf een Manfrotto-statief, met de door Olympus meegeleverde Zuiko Digital 12-60mm-lens en de zelfontspanfunctie van de camera. Het gebruikte diafragma is f/8 en de beeldstabilisatie van de lens is uitgeschakeld voor een zo scherp mogelijk beeld.
Voor de foto's hieronder hebben we gekozen voor ruisreductiestand 'medium'. Met uitzondering van de bovenste foto zijn alle afbeeldingen 100%-crops en zijn ze zonder verscherping en met de maximale jpeg-kwaliteit opgeslagen. Er is scherpgesteld net onder het aluminium koelblok van het moederbord.

iso 100
iso 200
iso 400
iso 800
iso 1600
iso 3200
iso 6400
Tot en met iso 400 valt er niets af te dingen op de beeldkwaliteit en hebben de foto's zowat een driedimensionaal karakter. Bij iso 800 is te zien dat de ruisreductie flink aan het werk wordt gezet. Het lijnenpatroon van het moederbord is al niet meer zo scherp, de letters en de lijntjes op de condensators verliezen detail en de glans van het doorzichtige '01'-stickertje is verdwenen.
Terwijl fabrikanten als Nikon en Canon bij hun moderne dslr's de kleurruis bij middelhoge iso-waarden redelijk hebben weten uit te bannen, stelt iso 1600 de E-5 al voor forse problemen. Vooral op de twee condensators zijn verkleuringen al zichtbaar.
Daarna gaat het heel snel bergafwaarts. Bij iso 3200 gaat het kleurbereik al flink achteruit, terwijl het rood van het moederbord de witte lijntjes 'besmet'. Ook is er veel luminantieruis en zijn letters moeilijk leesbaar. Bij iso 6400 gaat het helemaal mis: het koper van de spoel is zwaar aangetast door het omliggende groen en in de donkere gebieden verschijnt een blauwe gloed. Iso 3200 en vooral iso 6400 zijn in de praktijk onbruikbaar, terwijl iso 1600 op het randje is.
Ruisreductie
Het ruisreductiesysteem van de E-5 heeft vier standen: off, low, medium en high. De 100%-crops hieronder laten de verschillen zien tussen deze vier standen bij iso 1600.
iso 1600, ruisreductie: off
iso 1600, ruisreductie: low
iso 1600, ruisreductie: medium
iso 1600, ruisreductie: high
De verschillende tussen de vier standen zijn goed zichtbaar. Als de ruisreductie wordt uitgezet, dan zijn er nog redelijk wat details zichtbaar, maar de luminantieruis is duidelijk aanwezig. Met de ruisreductie op 'low' worden de grofste korrels verwijderd, maar dit gaat ten koste van wat detail. De medium-stand - dat is de standaardinstelling - strijkt afwijkende pixels netjes glad, maar door de resulterende homogene kleurgebieden is kleurruis eerder zichtbaar. De 'high'-stand is voor de liefhebbers van vaseline op de lens.
Fotogalerij
Concurrenten en conclusie
Concurrenten
De Olympus E-5 opereert in een zeer competitief marktsegment. Met zijn straatprijs van bijna 1500 euro is de camera zelfs duurder dan de D300s van Nikon en de EOS 7D van Canon. Op specificaties verliest de E-5 het daarvan.
Zo hebben zowel de D300s als de EOS 7D een beduidend hogere burstsnelheid. De Nikon kan zes foto's per seconde nemen, en met een accupack zelfs acht per seconde. De 7D haalt er standaard acht. De Olympus E-5 kan maximaal vijf keer per seconde met zijn spiegel klappen.
Ook is te merken dat de Four Thirds-sensor bij hogere iso-waarden meer moeite heeft om de beeldkwaliteit van de grotere aps-c-beeldsensors in de D300s en de 7D bij te benen.
Wat de drie met elkaar gemeen hebben is de zeer stevige magnesiumconstructie, waarbij de E-5 net even wat meer vertrouwen uitstraalt, en de goede afdichting tegen stof en water. De E-5 kan bijvoorbeeld gerust onder de douche worden gehouden.
Zowel de D300s als de E-5 kunnen video op 720p opnemen, terwijl de EOS 7D een maximale filmresolutie van 1080p heeft. De E-5 is echter weer de enige met een uitklapbare en draaibare lcd.
Wat prijs betreft komt de E-5 aardig in de buurt van fullframe-camera's als de D700 van Nikon, de EOS 5D Mark II van Canon en de Alpha A850 van Sony, maar de beeldkwaliteit blijft, zeker bij hogere iso-waarden, achter op die van de D700 en de EOS 5D Mark II.
Conclusie
De Olympus E-5 biedt op allerlei terreinen verbeteringen voor de huidige Olympus-dslr-klant die al flink wat lenzen heeft. Het toestel biedt twee megapixels meer dan zijn voorganger, heeft een zwakker laagdoorlaatfilter en een opgewaardeerde TruePic V+-beeldprocossor voor scherpere beelden, en is de eerste Olympus-dslr met een high-res 3"-lcd, terwijl het uitklapmechanisme is behouden.
De prijs is stevig te noemen, maar daarvoor krijg je wel een solide body met een zeer prettige greep. Helaas lijkt het erop dat de E-5 de laatste dslr is die Olympus uitbrengt. Potentiële klanten zullen het in ieder geval moeten doen met het huidige Four Thirds-lenzenaanbod, want het bedrijf heeft officieel al te kennen gegeven geen nieuwe lenzen voor die mount te ontwikkelen. Dat maakt de levensvatbaarheid van het platform erg onzeker.
Olympus heeft duidelijk geprobeerd om met de toevoeging van de scènestanden en de Art Filters, afkomstig van onder meer de 'Digital PEN'-camera's, de camera voor een groter publiek interessant te maken. Vreemd genoeg is er desondanks niet voorzien in een eenvoudiger menu.
Huidige Olympus-gebruikers en gevorderde fotografen die gecharmeerd zijn van de bediening en de houvast van de E-5 en de typische Olympus-kleuren, kunnen we de camera van harte aanbevelen. Voor anderen is de tank onder de spiegelreflexcamera's waarschijnlijk een minder relevant toestel.
Eindoordeel