Introductie
Samsung brengt elk jaar drie verschillende oledmodellen uit. De Samsung S95F, het QD-oledtopmodel van dit jaar en de directe concurrent van de LG evo G5, hebben we al eerder gereviewd en dat is een van onze aanraders van het moment. Het instapmodel is de Samsung S85F; die hebben we nog niet in ons testlab gezien. Daartussenin valt de Samsung S90F; een midrangeoled-tv in dezelfde prestatieklasse als de populaire LG evo C5. In deze ruime quicktest kijken we hoe die twee tv's zich tot elkaar verhouden.
De S90F is inmiddels verkrijgbaar in zes verschillende schermformaten: 42", 48", 55", 65", 77" en 83". Samsungs eigen QD-oledtechnologie is dit jaar alleen terug te vinden in de door ons geteste 65"-uitvoering. Alle andere formaten gebruiken in Europa een woledpaneel van LG Display, hetzelfde paneel dat LG inbouwt in zijn C5. Onze meetgegevens van de S90F hebben daardoor vooral betrekking op de 65"-versie. De kleurweergave en piekhelderheden van de andere uitvoeringen kunnen door de afwijkende oledtechnologie net even anders uitvallen, al verwachten we ook weer geen wereld van verschil.
:strip_exif()/i/2007653274.jpeg?f=imagenormal)
Samsung heeft daarnaast verschillende varianten van de S90F uitgebracht die technisch gelijkwaardig zijn. Zo vind je de S90F-tv's in de Pricewatch gegroepeerd met de S92F en S93F en verkoopt Samsung in zijn eigen webshop ook een S94F. Dit zijn dus dezelfde televisies, waarbij de 65"-uitvoering steeds een QD-oledpaneel heeft en de andere formaten een woledpaneel.
De Samsung 65S90F is sinds medio juni te koop en kost op het moment van schrijven minstens 1898 euro. Voor 55" beginnen de prijzen bij 1599 euro en het goedkoopste formaat is 48" met een vanafprijs van 1198 euro. Daarmee is de tv vooralsnog een smak duurder dan zijn grootste concurrent, de LG evo C5. Die kost pakweg 940 euro voor 48", 1285 euro voor 55" en 1694 euro voor 65". Een andere belangrijke concurrent is de Samsung S90D van vorig jaar; deze voorganger kost op dit moment 1298 euro als je voor 65" gaat.
Uiterlijk, aansluitingen en afstandsbediening
De S90F heeft nog maar nauwelijks een frame rond het beeldpaneel. We meten nog net een stukje lijst van anderhalve millimeter dik, met daarbinnen een zwarte, beeldloze rand van zo'n 5mm. De tv is voor het overgrote deel ook ontzettend dun: het scherm meet op de meeste plekken 4mm. Alleen onderin, waar de elektronica en logica achter het scherm zijn verwerkt, is de tv met 38mm wat dikker. Het scherm wordt geleverd met een stevige, centrale voet van metaal. Die tilt de tv 72mm op, zodat er voldoende ruimte overblijft voor een soundbar. Je kunt de tv uiteraard ook vlak tegen de muur hangen, maar een wandbeugel wordt niet meegeleverd.
Met het oog op eventuele wandmontage is het fijn dat de aansluitingen voor beeld en geluid allemaal opzij of omlaag wijzen. Gebruik je de meegeleverde CI+-kaartmodule, dan bevestig je die achterop naast de aansluitingen, maar doordat Samsung deze interface in een nis heeft geplaatst, steekt die module niet uit. De beschikbare aansluitingen vind je in onderstaande tabel. Linksachter vind je nog een stroomaansluiting; de meegeleverde kabel sluit je aan via een achtjesconnector en deze is dus eenvoudig te vervangen. Alle vier HDMI-poorten ondersteunen variabele refreshrates (vrr) tot 144Hz. Verder is de tv voorzien van Wi-Fi 5, Bluetooth 5.3 en Apple AirPlay 2. Je bedient het toestel met de compacte Samsung-afstandsbediening die we eerder bespraken in onze reviews van de S95F en QN90F.
| Aansluitingen |
Bijzonderheden |
| USB |
2x |
| Optische digitale audio-uitgang |
|
| HDMI 2.1 |
4x; allemaal met vrr tot 144Hz; (e)arc via HDMI 3 |
| Lan |
|
| Satelliet |
2x |
| Tv-kabel |
|
| Common interface |
Via houder die achter op de tv |
Smart-tv, gamefuncties en geluid
(In) de doos
De Samsung S90F wordt geleverd in een doos van ongebleekt karton. De tv is verpakt in een kunststof zak, met daaromheen piepschuim (polystyreen) dat niet biologisch afbreekbaar is. De verpakking bevat naast het scherm ook een afstandsbediening, een netsnoer en een poster met installatie-instructies. De handleiding is online beschikbaar.
De Samsung S90F maakt gebruik van hetzelfde vlotte Tizen 9-smart-tv-systeem als de S95F. Het hoofdscherm heeft ook in dit geval drie tabbladen voor Ontdekken (met aanbevolen streams), Live en Apps. Tizen biedt apps voor alle grote internationale en Nederlandse streamingdiensten. Na initialisatie is er 7,3GB aan interne opslag beschikbaar voor de installatie van die apps. De ingebouwde mediaspeler kan overweg met de meeste gangbare audio- en videoformaten, inclusief Dolby Atmos, maar ondersteuning voor DTS-geluid en Dolby Vision ontbreken.
Ook de gamefuncties zijn hetzelfde als bij de eerder gereviewde S95F. HDMI-kabels sluit je in dit geval direct op de tv aan in plaats van via een One Connect Box. Bovendien gaat de vrr-ondersteuning op de S90F niet verder dan 144Hz, terwijl de duurdere S95F tot 165Hz ondersteunt.
De S90F is uitgerust met een vrij eenvoudig 2.1-kanaalsgeluidssysteem dat het moet doen zonder ruimtelijke Atmos-hoogte-effecten. Wel produceren de speakers een breed stereobeeld. Basgeluid klinkt niet per se krachtig, maar is voldoende gedetailleerd. Voor het kijken van lineaire televisie volstaan de speakers prima. Voor een meeslepende game- of bioscoopervaring is het aansluiten van een losse soundbar of speakersysteem echter zeker aan te raden.
Paneel en beeldverwerking
De 65"-uitvoering van de S90F maakt gebruik van een quantumdotoledpaneel, waarmee het toestel in theorie een groter kleurbereik haalt dan de LG C5 met zijn woledtechnologie. Onze metingen onderschrijven dat: in onderstaande grafiek is te zien dat de S90F (donkerblauw) de verschillende kleurruimtes net een stukje vollediger afdekt dan de C5 (lichtblauw). In de praktijk resulteert dat in een kleurrijke weergave, waarbij de S90F zich met name in felle highlights onderscheidt van de C5. De Samsung geeft de allerlichtste tinten zonder verlies van verzadiging weer, waar de C5 door het bijmengen van witlicht op hoge helderheden juist wat aan saturatie inboet. Een nadeel van de QD-technologie in de 65"-S90F is dat zwart in een verlichte ruimte wat grijziger oogt, waar de C5 onder alle omstandigheden diepe zwarttinten laat zien. Kijk je in het donker, dan is zwart ook op de S90F diepzwart.
- Dekking Rec.709-kleurruimte
- Dekking Rec.2020-kleurruimte
- Dekking DCI P3-kleurruimte
De kijkhoeken van de S90F zijn uitstekend. Ook van opzij bekeken blijft de kleurweergave vrijwel onveranderd; wel neemt de helderheid iets af. De uniformiteit van ons 65"-testmodel bleek uitstekend: van zichtbare banding was geen sprake. In tegenstelling tot de S95F heeft dit goedkopere model geen matte Glare Free-afwerking. Het glossy paneel levert duidelijk scherpere reflecties op, zoals je hieronder kunt zien in een vergelijking tussen de Samsung S90F (midden) en Samsung QN90F (links), die een vergelijkbare matte afwerking heeft als de S95F. Toch is het paneel aardig ontspiegeld; in vergelijking met de TCL C8K (rechts) ogen reflecties van lichtbronnen duidelijk minder fel.
Reflecties van een studiolamp die tegenover de tv staat. Links de Samsung 65QN90F, in het midden de Samsung 65S90F en rechts de TCL 65C8K
De Samsung S90F beschikt over dezelfde NQ4 AI Gen3-processor als oledtopmodel S95F en Samsungs QN90F-miniledtelevisie. De beeldverwerking is dan ook grotendeels gelijk aan wat we in de review van de S95F schreven. De tv beschikt over erg goede upscaling van sd- en hd-beeldmateriaal naar 4k. De bewegingsscherpte bij 50Hz- en 60Hz-beelden is ook goed, maar te agressief afgestelde bewegingsinterpolatie levert bij 24Hz- en 25Hz-filmcontent nog wel beeldfouten op. Over de nieuwe AI-beeldmodi zijn we minder enthousiast; voor de beste prestaties stel je de tv nog steeds het beste in op de Filmmaker-modus.
Ook deze Samsung-tv kan overigens geen Dolby Vision-signalen weergeven; de hdr-ondersteuning is beperkt tot HLG, HDR10 en HDR10+. Dat is jammer, want Dolby Vision wordt in de praktijk het meest toegepast, al ondersteunt Netflix tegenwoordig ook HDR10+. Met name bij ultra-hd-blu-rays en streamingdiensten zonder HDR10+ is dit een probleem; de tv valt dan terug op HDR10, dus zonder metadata die de tv helpen om de weergave per scène te optimaliseren.
Beeldkwaliteit
Meetapparatuur
We hebben de beeldkwaliteit van de tv's gemeten met Portrait Displays' Calman Color Calibration-software in combinatie met onze SpectraCal C6-colorimeter, Jeti-spectrofotometer en een VideoForge Pro-signaalgenerator. Voor tests met een pc als beeldbron gebruiken we een INNO3D GeForce RTX 3060 Ti iChill X3-videokaart.
We hebben de sdr- en hdr-weergavekwaliteit van de Samsung S90F doorgemeten in de netjes afgestelde Filmmaker-modus. In onze sdr-metingen valt de maximale helderheid nog wat tegen: de S90F scoort hier met ruim 180cd/m² nog niet de helft van wat de C5 neerzet. Ook Samsungs eigen S95F doet het met bijna 290cd/m² een stuk beter. Daarmee is de S90F niet de meest voor de hand liggende keuze als je woonkamer grote ramen heeft en je overdag veel reguliere tv kijkt. De tv is wel prima voor een minder verlichte woonkamer. Kleurtinten worden nagenoeg perfect weergegeven, met een afwijking die met het blote oog niet te zien is. De tv geeft de donkerste grijstinten wat te donker weer en medium grijstinten juist te licht, maar ook hier blijven de afwijkingen ruim binnen de perken.
Ben je meer van de moderne games en videostreams, dan zul je vaker gebruikmaken van de hdr-modus. Daarin blinkt de S90F juist uit. De piekhelderheden liggen rond het niveau van de oledtopmodellen van 2024 en zijn een stuk hoger dan bij de C5, althans zolang het gaat om kleine highlights. Grotere lichte vlakken, vanaf 25 procent van het scherm, geeft de C5 iets feller weer, terwijl de S90F juist weer de bovenliggende partij is als het gaat om de maximale fullscreenhelderheid. Daarmee heeft de S90F wat ons betreft een klein streepje voor bij hdr, ook omdat die op hogere helderheden meer kleurverzadiging behoudt, zoals we al eerder aanhaalden. De kleur- en grijsweergave is ondertussen erg netjes: de afwijkingen blijven ruim onder de zichtbare grens van 9ΔE ITP.
Meetresultaten
Hieronder vind je onze metingen van de Samsung 65S90F. In alle grafieken zijn de balken met scores van de S90F donkerblauw. Die van zijn grootste concurrent, de LG C5, zijn lichtblauw.
Inputlag
- Inputlag 1080p - Gamemodus 144Hz
- Inputlag 1080p - Gamemodus 120Hz
- Inputlag 1080p - Gamemodus 60Hz
- Inputlag 2160p - Gamemodus 60Hz
Energiegebruik
- Checkerboard Filmmodus - 120cd/m²
- Checkerboard Filmmodus - 250cd/m²
- 10-minutentest Filmmodus - 120cd/m²
- 10-minutentest Filmmodus - 250cd/m²
Sdr: helderheid, grijs- en kleurweergave
- Max. helderheid Filmmodus
- Gem. grijsafwijking
- Gem. kleurafwijking
- Gem. gedetailleerde-kleurafwijking
/i/2007652072.png?f=imagearticlefull)
Hdr: maximale helderheid, kleur- en grijsweergave
- Max. helderheid hdr full screen
- Max. helderheid hdr 5% window
- Gem. grijsafwijking zonder luminantie
- Gem. gedetailleerde-kleurafwijking zonder luminantie
- Venster 1%
- Venster 2%
- Venster 5%
- Venster 10%
- Venster 25%
- Venster 50%
- Venster 75%
- Venster 100%
/i/2007652084.png?f=imagearticlefull)
Conclusie
De Samsung 65S90F is een goed presterende QD-oledmiddenklasser. Aan duurdere oledtopmodellen als de LG evo G5 en Samsung S95F kan de tv uiteraard niet tippen; die tv's halen duidelijk hogere piekhelderheden, zowel bij sdr- als hdr-content. Voor de gemiddelde gebruiker zal de S90F echter ruimschoots volstaan, vooral door de indrukwekkende hdr-prestaties. Voor de juiste prijs is de tv dan ook een uitstekend alternatief voor de populaire C5 van LG. Op het moment van schrijven is die prijs echter nog aan de hoge kant.
Samsungs televisie lijkt in best veel opzichten op de C5: ze hebben allebei vier snelle HDMI-poorten met vrr-ondersteuning tot 144Hz, de kwaliteit van de beeldverwerking is vergelijkbaar en ook het geluid uit de speakers ontloopt elkaar nauwelijks. Voor de meeste tv-kijkers zouden we zeggen: de beste koop van deze twee is de tv die op dat moment het goedkoopst is. Nu is dat nog de C5, maar dat kan in de loop van het jaar veranderen.
Als we het over de 65"-beeldmaat hebben, gaat die vlieger echter niet voor elke woonkamer op. Doordat de sdr-helderheid van de S90F met QD-oledpaneel wat lager uitvalt en zwart beeld bij invallend licht meer naar grijs neigt, verdient de C5 de voorkeur voor lineair tv-kijken in een sterk verlichte woonkamer. Kijk je vooral in een enigszins verduisterde ruimte, dan heeft de S90F juist een streepje voor, met name bij hdr-content; door het QD-oledpaneel oogt de Samsung iets kleurrijker, vooral bij hdr-highlights, terwijl die highlights ook nog eens profiteren van een iets hogere piekhelderheid. Zonder invallend licht laat ook de S90F perfect diepe zwarttinten zien.
Een andere grote concurrent voor de S90F is voorganger S90D. De S90D doet niet heel veel onder voor het nieuwe model. Wel is de S90F feller in de hdr-modus, waardoor hdr-beelden er net wat indrukwekkender uitzien. Voorlopig zouden we toch voor de S90D kiezen, die bij 65" zo'n 700 euro goedkoper is. Wanneer dat prijsverschil is geslonken, kunnen we het nieuwe model echter zeker aanraden wanneer je op zoek bent naar een mooie midrangeoledtelevisie.
Redactie: Sjef Weller Testlab: Redjiev Sardjoe, Denny Verwoert Eindredactie: Marger Verschuur
Pluspunten
-
Groot kleurbereik
-
Uitstekende gamefuncties
-
Prima oledmiddenklasser
Minpunten
-
Ondersteunt geen Dolby Vision
-
Nog vrij prijzig
-
Grijzig zwart bij invallend licht
:strip_exif()/i/2007652018.jpeg?f=imagearticlefull)
:strip_exif()/i/2007653270.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007653272.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007653268.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007459936.avif?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2007169170.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2007169174.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005376602.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2006114698.jpeg?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/111477/crop5f831139d6248_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/417072/crop668096a0f3573_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/586088/crop67f63a210249f_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/29415/crop5f23497c619bd.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/562377/vliegje.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/495455/crop5ffe156043f5f_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/121799/6d89df1809e5dffe256e3eddd2362554448.gif?f=community){kind=small}
.
:strip_icc():strip_exif()/u/552811/crop5dbd48037fc82_cropped.jpeg?f=community){kind=small}