Processors kunnen altijd sneller. Bijvoorbeeld door meer cores toe te voegen, of door meer vermogen toe te staan waardoor de kloksnelheden omhoog kunnen. Een 'trucje' dat AMD sinds begin vorig jaar op zijn desktopprocessors toepast, is het toevoegen van een flinke hoeveelheid L3-cache. AMD noemt dat '3D V-Cache'. Dat extra grote geheugen was altijd voorbehouden aan desktopprocessors, maar nu is ook een laptopprocessor voorzien van de extra grote cache. Die processor, de Ryzen 9 7945HX3D, tref je vooralsnog in één laptop aan. Die laptop hebben we getest en in dit artikel lees je of AMD's claim dat de 7945HX3D the world's fastest mobile gaming processor is, een beetje hout snijdt.
De laptop: bekende ASUS ROG SCAR 17
Mobiele processors zijn geen op zichzelf staande producten. Er zit een hele laptop omheen en in dit geval is dat een bekend systeem: de ASUS ROG Strix Scar 17. Die laptop hebben we in mei 2023 gereviewd en toen was hij voorzien van een Ryzen 9 7945HX-processor, zonder 3D-Cache dus. De 7945HX3D is in feite dezelfde cpu, maar dan met 128 in plaats van 64MB L3-cache. Wil je je verdiepen in die laptop, dan kun je de review hier vinden.
| |
Ryzen 9 7945HX |
Ryzen 9 7945HX3D |
| Cores/threads |
16/32 |
16/32 |
| Basisklokfrequentie |
2,5GHz |
2,5GHz |
| Maximale klokfrequentie |
5,4GHz |
5,4GHz |
| Ctdp |
55-75W |
55-75W |
| L1/L2-cache |
1MB/16MB |
1MB/16MB |
| L3-cache |
64MB |
128MB |
Wat doet die cache? Dat kun je lezen in dit achtergrondartikel. En wat heb je eraan? Ook daar schreven we eerder al eens over. Op de desktop bracht AMD als eerste de Ryzen 7 5800X3D uit, gevolgd door de 7950X3D, 7900X3D en 7800X3D. Wil je die artikelen niet allemaal van begin tot eind lezen, dan komt het inhoudelijk ongeveer op het volgende neer. Dankzij een groter cache-geheugen staat de juiste data vaker klaar voor de cpu om eraan te werken. Zit die data niet in de L3-cache, dan moet hij uit het veel tragere werkgeheugen gehaald worden. Zo'n cache miss levert vertraging op en komt vaak voor bij moeilijk voorspelbare workloads. Games zijn over het algemeen lastig voorspelbare workloads en profiteren daarom bij uitstek van de grotere cache.
We hebben onze gebruikelijke benchmarks gedraaid op de nieuwe Scar 17, maar daarbij is nauwelijks verschil te zien met de score van de Scar 17 met de gewone 7945HX-processor.
- PCMark 10 Extended
- PCMark 10 Essentials
- PCMark 10 Productivity
- PCMark 10 Digital Content Creation
- PCMark 10 Gaming
In alle subtests van PCMark 10 zijn de testresultaten vrijwel identiek, zelfs in de gamingtest. Het mag duidelijk zijn dat de verschillen niet in dit soort workloads gemaakt worden.
- Cinebench 23 - Multi
- Cinebench 23 - Single
Ook in Cinebench zien we nauwelijks verschillen tussen de 7945HX en de 7945HX3D.
De echte verschillen die de 3d-cache oplevert, verwachten we te zien in games en daarvan hebben we vijf stuks gedraaid, op drie verschillende resoluties.
- 3DMark Time Spy - Graphics
- 3DMark Time Spy
- 3DMark Time Spy - CPU
Om te beginnen hebben we 3DMark Time Spy gedraaid, waarin de 7945HX3D een procent of 7 hogere prestaties levert dan de 7945HX.
- Total War: Troy - 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Ultra
- 2560x1440 - Medium
- 2560x1440 - Ultra
- 3840x2160 - Medium
- 3840x2160 - Ultra
De volgende benchmark is een cpu-intensieve game, Total War: Troy, waarbij de 3D-cache vrij weinig verschil maakt. De X3D-processor is gemiddeld genomen 4 procent sneller dan de gewone 7945HX.
- Far Cry: New Dawn - 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Ultra
- 2560x1440 - Medium
- 2560x1440 - Ultra
- 3840x2160 - Medium
- 3840x2160 - Ultra
Far Cry: New Dawn is een game waarbij het verschil juist bijzonder groot is, gemiddeld bijna 41 procent. We hebben de benchmark meer dan eens gedraaid om te zien of er een fout in geslopen was, maar de framerates bleven hetzelfde. De Dunia-engine, waarop Far Cry New Dawn draait, blijkt veel profijt te hebben van de extra cache. Op de 5800X3D draaiden we Far Cry 6, dat ook gebruikmaakt van een verbeterde versie van de Dunia-engine en daar zagen we ook verschillen van een procent of 20.
- F1 2020 (DX12) - 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Ultra
- 2560x1440 - Medium
- 2560x1440 - Ultra
- 3840x2160 - Medium
- 3840x2160 - Ultra
F1 2020 is een game waarvoor je echt geen RTX 4090 nodig hebt om hem op de hoogste instellingen te spelen, maar in de onderlinge vergelijking blijkt de X3D-processor wel 8 procent hogere framerates op te leveren.
- Metro Exodus - 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Ultra
- 2560x1440 - Medium
- 2560x1440 - Ultra
- 3840x2160 - Medium
- 3840x2160 - Ultra
- 1920x1080 - Ultra (DXR - High)
- 2560x1440 - Ultra (DXR - High)
Ook in Metro: Exodus levert de nieuwe processor een gemiddeld 8 procent hogere framerate op.
- Cyberpunk 2077 - 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Ultra
- 2560x1440 - Medium
- Cyberpunk 2077 - 2560x1440 - Ultra
- 3840x2160 - Medium
- 3840x2160 - Ultra
- 1920x1080 - Ultra (DXR - Ultra)
- 2560x1440 - Ultra (DXR - Ultra)
- 3840x2160 - Ultra (DXR - Ultra)
In Cyberpunk, tot slot, zijn de verschillen niet zo groot, behalve op de laagste instellingen die we testen. Gemiddeld gezien ben je in de vijf door ons geteste games een procent of 13 sneller uit met de X3D-processor dan met de gewone Ryzen 9 7945HX, die - laten we dat niet vergeten - ook al niet voor de poes is. Haal je de uitschieters van Far Cry: New Dawn uit het eindresultaat, dan ben je alsnog 6,3 procent sneller uit. Het meeste profijt van de snellere processor heb je op lage resoluties. Er zijn dan meer draw calls en de bottleneck ligt meer bij de processor dan bij de videokaart. Bij een 1920x1080-pixelresolutie is de X3D-processor bijna 19 procent sneller. Bij 2560x1440 beeldpunten iets meer dan 13 procent en op 4k-resolutie 6.
Om de nieuwe Ryzen 9 7945HX3D-processor te testen, stuurde AMD ons een Scar 17-laptop van ASUS en het geval wilde dat we een vrijwel identieke configuratie zonder 3d-cache in mei ook al eens hadden gereviewd. Het komt bij laptops niet vaak voor dat je appels met appels kunt vergelijken, maar in dit geval kan dat dus wel.
Wat levert de X3D-processor dan op? Kort gezegd: hogere framerates in games, gemiddeld 13 procent. Iedere game die we getest hebben, profiteert ervan, maar niet in dezelfde mate. In Total War: Troy is de winst een paar procent, terwijl Far Cry: New Dawn een liefst 40 procent hogere framerate liet noteren. Relatief gezien boekt de 7945HX3D de meeste winst bij lage resoluties en (al) hoge framerates. In de 1080p-games gingen we er gemiddeld bijna 19 procent op vooruit, terwijl games op 4k-resolutie slechts 6 procent sneller draaiden.
AMD noemt de 7945HX3D 's werelds snelste gamingprocessor en in de door ons geteste games prijkt die cpu inderdaad steeds bovenaan de grafieken. In tegenstelling tot bij desktopprocessors, staat de 7945HX3D alleen niet op zichzelf. Er zit een laptop omheen en de Scar 17 is de enige laptop waarin je deze processor kunt bemachtigen. Of dat in de toekomst gaat veranderen, is niet bekend, maar met ASUS' 7945HX3D-monopolie rijst wel de vraag of die 13 procent winst genoeg is om 4300 euro uit te geven aan de Scar 17. Helemaal omdat we bij de eerdere review van de Scar 17 met 'gewone' 7945HX-processor tot de conclusie kwamen dat die RTX 4090 een leuke videokaart is, maar dat een RTX 4080 ruimschoots voldoet voor het 1440p-scherm in de Scar 17. Bovendien, de gewone 16-core-7945HX is ook al geen misselijk stukje silicium.
De Scar 17 is daarom een laptop voor degene die alles maxed out wil hebben. Hij is voorzien van de snelste mobiele videokaart en de snelste processor die AMD kan leveren. Als je voor het snelste van het snelste gaat, is de prijs misschien secundair.
:strip_exif()/i/2006053798.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006053800.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2006011778.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2005651656.jpeg?f=fpa)
/i/2005551282.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005279580.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005547756.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2003633040.jpeg?f=fpa)
/u/208684/crop5d9c7a25578e1.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/57378/xmen.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/113834/crop5cf7d28f8e445_cropped.gif?f=community){kind=small}
/u/175440/crop5b5f0d899a5e8_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/669281/crop61ec109c82449_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/341611/crop59bdeb03f3805_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/472627/crop5c83fe498b36e_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/381607/have%2520a%2520nice%2520day%2520-%2520small.png?f=community){kind=small}
/u/34200/crop6554f56fe2075_cropped.png?f=community){kind=small}
, of andersom, minder tijd nodig om hetzelfde aantal calls af te handelen.
:strip_exif()/u/45096/Jumpman.gif?f=community){kind=small}