Inleiding, uiterlijk en aansluitingen
ASUS ROG Strix Scar 17 G733PY
De ASUS ROG Strix Scar 17 is de eerste laptop met een AMD Ryzen 9 7945HX-processor in ons testlab, en die cpu presteert werkelijk uitstekend. Ook over de gamingprestaties van de RTX 4090 zijn we tevreden, maar aangezien in het Benelux-model een RTX 4080 zit, zullen die net wat lager uitpakken. ASUS heeft de laptop op bepaalde punten getweakt en dat bevalt prima, al had de eindelijk weer teruggekeerde webcam wel een geavanceerder exemplaar mogen zijn. Ook de kalibratie van het scherm had beter gekund, maar de Scar 17 is dan ook relatief betaalbaar voor een laptop met een RTX 4080-gpu.
Intel claimt je de meeste cores in een laptopprocessor te geven, maar daarbij gaat het wel om een mix van Performance- en Efficient-cores. AMD gaat met zijn nieuwste serie cpu's tot zestien cores, waarbij het volledig om volwaardige Zen 4-cores gaat. In deze review bekijk ik de eerste laptop met zo'n nieuwe Ryzen 9 7945HX-processor die ons testlab heeft bereikt, namelijk de ROG Strix Scar 17 (2023) G733.
Het is de laatste jaren gebruikelijk geworden dat AMD en Intel hun meest luxe laptopprocessors baseren op wat eigenlijk desktop-cpu's zijn. In feite gaat gewoon de heatspreader eraf en worden de kloksnelheden en spanningen wat lager ingesteld. Dat zagen we eerder dit voorjaar bij Intels HX-serie, waarvan we de i9-13950HX testten in de Razer Blade 18 en de i9-13980HX in de ASUS ROG Strix Scar 18, en is ook wat AMD heeft gedaan bij zijn Ryzen 7000HX-processors. Net als de Ryzen 7000-chips voor desktops, zijn de laptop-cpu's opgebouwd uit chiplets en beschikken ze over een simpele igpu.
:strip_exif()/i/2005721364.jpeg?f=imagearticlefull)
Naast 'optimalisatie van het spanningsbereik', in feite onderklokken en -volten, heeft AMD de laptopprocessors ook enkele nieuwe powerstates voor het geheugen gegeven. Die zijn niet aanwezig op de desktopvarianten, maar moeten een 'significante' hoeveelheid stroom besparen wanneer de laptop op de accu werkt. Overigens zijn deze laptopversies volgens AMD niet vatbaar voor het probleem waardoor Ryzen 7000-cpu's konden 'ontploffen'.
Model |
Cores/Threads |
Kloksnelheid |
Gpu |
L3-cache |
Tdp |
Ryzen 9 7945HX |
16C./32T |
Standaard: 2,5GHz Boost: 5,4GHz |
RDNA2, 2 CU's |
64MB |
55W |
Ryzen 9 7845HX |
12C/24T |
Standaard: 3,0GHz Boost: 5,2GHz |
RDNA2, 2 CU's |
64MB |
55W |
Ryzen 7 7745HX |
8C/16T |
Standaard: 3,6GHz Boost: 5,1GHz |
RDNA2, 2 CU's |
32MB |
55W |
Ryzen 5 7645HX |
6C/12T |
Standaard: 4,0GHz Boost: 5,0GHz |
RDNA2, 2 CU's |
32MB |
55W |
De Ryzen 7000HX-line-up, waarvan topmodel 7945HX in deze laptop zit
ASUS heeft het topmodel uit die serie, de 16-core-Ryzen 9 7945HX, in de vernieuwde editie van de ROG Strix Scar 17-laptop geplaatst. Die lijkt op het eerste gezicht behoorlijk op de gelijknamige 17"-laptop die we vorig jaar reviewden, toen nog met een Intel Alder lake-cpu en een RTX 3000-gpu. Nu zit er een RTX 4080 of RTX 4090 in, waarover verderop meer.
Hoewel de grotendeels plastic body met aluminium bovenklep nog goed herkenbaar is, heeft ASUS enkele tweaks doorgevoerd. Het semitransparante gedeelte van de toetsenbordcover is ingeruild voor zwart plastic met een matte coating en ook de opening voor een ROG Keystone om usersettings af te wisselen, is verdwenen. Dat geeft de laptop een wat strakker, misschien zelfs zakelijker uiterlijk. Wie zijn laptop ook wil gebruiken om vanuit huis op te werken, zal ook blij zijn om te vernemen dat ASUS eindelijk weer een plekje voor een webcam heeft gevonden. Die zit netjes bovenin en biedt een weinig spannende 720p-beeldkwaliteit, maar dit bekritiseerde relikwie uit het precoronatijdperk is in elk geval opgelost.
:strip_exif()/i/2005721382.jpeg?f=imagearticlefull)
Het merendeel van de aansluitingen zit achterop. Tussen de grote ventilatieopeningen aan weerszijden zitten twee USB-C-poorten, helaas beperkt tot 10Gbit/s, een HDMI 2.1-poort en een 2,5Gbit-ethernetaansluiting. Aan de linkerkant van de laptop kom je nog twee USB-A-poorten (5Gbit/s) en een headphonejack tegen. Al met al vind ik het aansluitingengamma van deze laptop best karig, zeker als het om de geboden snelheden gaat, wat voor een deel veroorzaakt zal zijn door de gekozen processor. De Ryzen 7000-desktopchips hebben immers geen ingebouwde USB4-ondersteuning, terwijl de 'echte' laptopchips met maximaal acht cores dat tegenwoordig wel hebben.
Aan het toetsenbord en touchpad lijkt weinig te zijn veranderd, wat naar onze mening geen schande is. Het touchpad is lekker groot en het toetsenbord, inclusief numpad, tikt lekker met voldoende travel. Vanzelfsprekend is het voorzien van rgb-verlichting, net als de voorzijde van de laptop. Die kun je naar wens afstellen via de meegeleverde software. De laptop beschikt nog altijd niet over een mogelijkheid voor biometrische authenticatie, zoals een Windows Hello-webcam of een vingerafdruklezer, waardoor je bent aangewezen op een ouderwetse pincode of wachtwoord.
Specificaties en upgrades
Voor deze review ontvingen we om precies te zijn de ASUS ROG Strix Scar 17 (2023) G733PY-XS96, wat een Amerikaans model betreft. In de Benelux zal, zowel met qwerty- als azerty-toetsenbord, de variant G733PZ-LL026W worden verkocht. Het enige verschil tussen die versies is de geïnstalleerde videokaart: in het door ons geteste model zit een RTX 4090, in de retailversie een RTX 4080. Uit onze eerdere reviews weten we dat die gpu tussen de 10 en 20 procent langzamer is. Het scheelt wel in de prijs: in de Benelux betaal je op het moment van schrijven een dikke 3300 euro voor de laptop, in de VS kost het 4090-model omgerekend en met btw bijna 3900 euro.
|
ASUS ROG Strix Scar 17 (2023) G733PY-XS96 |
Processor |
AMD Ryzen 9 7945HX (55W) |
Cores / threads |
16 / 32 |
Max. klokfrequentie |
5,4GHz |
Gpu |
Nvidia GeForce RTX 4090 (175W) |
Werkgeheugen |
32GB DDR5-4800, dualchannel |
Ssd |
SK hynix PC801 1TB (PCIe 4.0) |
Gewicht |
3 kilogram |
Wifi |
MediaTek Wi-Fi 6E MT9722 (RZ616) |
Ethernet |
Realtek RTL8125 Gaming 2,5Gbit/s |
Scherm |
17,3", 2560x1440 pixels, mat, G-Sync, 240Hz |
Accu en lader |
90Wh, 330W of 100W (USB-C) |
Besturingssysteem |
Windows 11 Pro |
De 16-core-Ryzen 9-processor mag standaard 55W verbruiken. Dat kun je eventueel handmatig opschroeven naar 75W, maar standaard ligt de focus vooral op de videokaart, die inclusief Dynamic Boost maximaal 175W mag verbruiken. Er is 32GB DDR5-geheugen geïnstalleerd, verdeeld over twee SO-DIMM's en de gemonteerde 1TB-ssd is een vlot PCIe 4.0-exemplaar afkomstig van SK hynix.
Zoals we van ROG-laptops gewend zijn, kun je de laptop makkelijk openen om het geheugen, de ssd of de netwerkkaart te vervangen. Naast de accu is nog een tweede M.2-slot beschikbaar, zodat je de capaciteit kunt uitbreiden zonder de primaire ssd per se te hoeven vervangen. Voor de koeling gebruikt ASUS een forse vaporchamber, die zowel de Ryzen-cpu als de GeForce-gpu bedekt en van frisse lucht wordt voorzien door twee forse ventilators. De verbinding tussen de vaporchamber en de twee hitteproducerende chips wordt gelegd met Conductonaut Extreme, een vloeibaarmetaalpasta van Thermal Grizzly die de warmte nog beter kan geleiden dan traditionele koelpasta.
:strip_exif()/i/2005742116.jpeg?f=imagearticlefull)
Cpu- en ssd-benchmarks
We trappen af met de cpu-benchmarks, waarin de nieuwe Ryzen 9 7945HX-processor zijn spierballen kan laten zien. De nieuwe ROG Strix Scar 17 scoort bijna 35.000 punten in Cinebench 23 - Multi, waarmee hij nog een procent of tien sneller is dan de Intel Core i9-13980HX in de ROG Strix Scar 18. AMD's zestien cores verslaan dus Intels vierentwintig cores, omdat het in het laatste geval om een combinatie van P- en E-cores gaat. In de singlethreaded test moet AMD zijn meerdere erkennen in Intel; de Raptor Cove-cores zijn in die test zes à zeven procent sneller dan de Zen 4-cores.
- Cinebench 23 - Multi
- Cinebench 23 - Single
In Geekbench 5 zijn de rollen omgedraaid; daarin staat de Ryzen-laptop juist in de Single-test bovenaan en is Intel sneller in de multithreaded test. De processors ontlopen elkaar in beide gevallen maar enkele procenten.
- Geekbench 5 - Single
- Geekbench 5 - Single Crypto
- Geekbench 5 - Single Integer
- Geekbench 5 - Single Floating Point
- Geekbench 5 - Multi
- Geekbench 5 - Multi Crypto
- Geekbench 5 - Multi Integer
- Geekbench 5 - Multi Floating Point
In DaVinci Resolve zet de ROG Strix Scar 17 een nieuwe topscore neer. In 204 seconden is ons 4k-project geëxporteerd, wat ongeveer een halve minuut sneller is dan de Intel-laptops met Core i9.
PCMark 10 meet met zijn verschillende deeltests allerlei aspecten van de prestaties van een laptop. Bij sommige tests zijn vooral de cpu-prestaties van belang, maar waar mogelijk wordt ook de videokaart ingezet. In alle deeltests doet de ASUS ROG Strix Scar 17 het uitstekend; zo nu en dan moet hij zijn meerdere erkennen in een van de Core i9-laptops, maar hij valt nooit van het podium af. In de Gaming-test is hij zelfs met enige afstand het snelst.
- PCMark 10 Essentials
- Extended
- Productivity
- Digital Content Creation
- Gaming
Ssd-benchmarks
Om de snelheid van de ssd te testen, draaien we PCMark 10 Storage. De SK hynix-ssd in de ROG Strix Scar 17 is voor een PCIe 4.0-ssd relatief langzaam. Laptops met een Samsung PM9A1, de oem-versie van de 980 Pro, zijn bijvoorbeeld een stukje vlotter.
- PCMark 10 - Storage - Totaalscore
- PCMark 10 - Storage - Totaalscore - Bandbreedte
Gamebenchmarks
De prestaties van de videokaart is in een gaminglaptop altijd wel interessant, omdat het typenummer lang niet alles hoeft te zeggen. De RTX 4080 en RTX 4090 mogen namelijk allebei maximaal 175W verbruiken, alleen doen ze dat op een andere manier: de 4090 heeft 30 procent meer cores, maar een minder hoge maximale kloksnelheid.
Van de drie laptops met RTX 4090 die we hebben getest, komt die in de ROG Strix Scar 17 het minst goed mee. Hij scoort maar 6 procent beter in 3DMark Time Spy dan de Razer Blade 18 met een RTX 4080. Vooral de cpu-score valt wat tegen; de Ryzen-processor doet het minder goed dan Intels dertiende generatie, maar ook dan enkele laptops met een twaalfde generatie processor.
- 3DMark Time Spy
- 3DMark Time Spy - Graphics
- 3DMark Time Spy - CPU
Op lagere resoluties wordt Total War: Troy enigszins gebottleneckt door de Ryzen-processor; de Intels weten net wat meer uit de Nvidia RTX 4000-gpu's te persen. Op 4k verschuift die bottleneck meer naar de videokaart en eindigt de Scar 17 dan ook (bijna) bovenaan.
- Total War: Troy - 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Ultra
- 2560x1440 - Medium
- 2560x1440 - Ultra
- 3840x2160 - Medium
- 3840x2160 - Ultra
Ook in Far Cry: New Dawn laat de laptop wat prestaties liggen in vergelijking met de Intel-gebaseerde laptops, al zijn de framerates natuurlijk nog altijd meer dan prima. Hoe hoger de kwaliteitsinstellingen, des te meer de belasting verschuift naar de videokaart, waardoor de Scar 17 dan verhoudingsgewijs beter uit de verf komt.
- Far Cry: New Dawn - 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Ultra
- 2560x1440 - Medium
- 2560x1440 - Ultra
- 3840x2160 - Medium
- 3840x2160 - Ultra
De racegame F1 is grafisch niet al te veeleisend, waardoor je zelfs op 4k-ultra nog uitstekende framerates haalt. De Scar 17 is van de laptops met een RTX 4090 doorgaans de langzaamste, maar blijft de Razer Blade 18 met RTX 4080-gpu op 4k-ultra wel voor.
- F1 2020 - 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Ultra
- 2560x1440 - Medium
- 2560x1440 - Ultra
- 3840x2160 - Medium
- 3840x2160 - Ultra
In Metro Exodus gaat de Scar 17 uitstekend van start, maar op 4k-resolutie zakt hij toch nog achter de andere RTX 4090-laptops. Zelfs op 1440p kun je nog prima gamen met raytracing aan in dit spel.
- Metro Exodus - 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Ultra
- 2560x1440 - Medium
- 2560x1440 - Ultra
- 3840x2160 - Medium
- 3840x2160 - Ultra
- 1920x1080 - Ultra (DXR - High)
- 2560x1440 - Ultra (DXR - High)
Metro: Exodus is voor de gpu een zwaar spel, en hierbij blijkt er weinig verschil te zitten tussen de RTX 4090 in de ASUS en de RTX 4080 in de Blade. De Medion X40, die in cpu limited games steeds de snelste is, is hier in sommige gevallen zelfs langzamer dan de Blade.
- Cyberpunk 2077 - 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Ultra
- 2560x1440 - Medium
- 2560x1440 - Ultra
- 3840x2160 - Medium
- 3840x2160 - Ultra
- 1920x1080 - Ultra (DXR)
- 2560x1440 - Ultra (DXR)
- 3840x2160 - Ultra (DXR)
Sinds kort hebben we Cyberpunk 2077 toegevoegd als nieuwe, zeer veeleisende game. Daarom hebben we alleen nog vergelijkingsmateriaal van de Blade 18. De Scar 17 is in vergelijking met die laptop duidelijk sneller. Op 1440p, de resolutie van het scherm van deze laptop, haal je nog altijd 111fps met ultra-settings. Op 4k komt hij wel tekort, maar dat is eigenlijk alleen relevant als je een externe monitor zou willen aansluiten. Wil je Cyberpunk spelen met raytracing aan, dan kom je niet verder dan 1080p.
Beeldkwaliteit en responstijden
In de ROG Strix Scar 18 die we in maart reviewden zat een bijzonder 18"-paneel met een 16:10-beeldverhouding. Voor de ROG Strix Scar 17 heeft ASUS een wat meer standaard 16:9-ips-paneel uitgekozen, met een wqhd-resolutie van 2560 bij 1440 pixels. Wel kan het paneel, volgens de specs althans, net als bij de Scar 18 de bredere DCI-P3-kleurruimte weergeven en bedraagt de refreshrate maar liefst 240Hz.
Goed om te weten is bovendien dat de laptop is voorzien van een mux-switch en Advanced Optimus, wat betekent dat het signaal naar je scherm tijdens het gamen rechtstreeks van de videokaart komt, in plaats van via de geïntegreerde gpu loopt. Dat levert volgens ASUS een kleine, maar meetbare prestatieboost op.
Maar hoe goed is de beeldkwaliteit? We checken het met behulp van een colorimeter en Calman-software. De maximale helderheid van wit komt uit op 328cd/m², wat in dit testveld relatief laag is. Voor gebruik binnen is dat nog altijd voldoende, maar dit is geen laptop waarmee je goed buiten kunt werken. Het contrast is met 1074:1 bijna gelijk aan dat van de Scar 18 en daarmee in orde voor een ips-paneel, al zien we het soms beter.
Het scherm dekt 98,8 procent van de DCI-P3-kleurruimte, een uitstekend resultaat. De kleurtemperatuur gemeten in die modus komt uit op bijna 7500K, waarmee het scherm duidelijk te koud is afgesteld. Vermoedelijk heeft ASUS dat gedaan om de relatief lage maximale helderheid te verbloemen; een blauwer scherm lijkt namelijk wat feller. De gemiddelde kleurafwijking van 3,11ΔE volgens de ΔE2000-norm, net boven de 'zichtbare' grens van 3 dus, valt daar ook vrijwel volledig aan te wijten. Als je de te hoge kleurtemperatuur oplost met kalibratie, kun je prima een fotootje bewerken op dit apparaat.
Responstijden
Om de hoge responstijd van 240Hz waar te maken, moet er iedere 4,17ms een nieuw beeld geserveerd kunnen worden. Dat stelt hoge eisen aan het gebruikte paneel. De transities van 0 tot 100 procent en vice versa duren wat langer dan we graag zouden zien; met 5ms zijn ze eigenlijk niet snel genoeg. Bij de 20-80%-transities excelleert het gebruikte paneel juist en bij de transitie van 20 tot 80 procent wit is het zelfs de snelste laptop uit de grafiek.
- Reactietijd 0-100%
- Reactietijd 100-0%
- Reactietijd 20-80%
- Reactietijd 80-20%
Geluidsproductie en accuduur
We meten de geluidsproductie met behulp van een Larson Davis 831C-geluidsmeter met een 378A04-microfoon die is voorzien van een voorversterker. De microfoon heeft een noisefloor van 5,5dB(A). Door onvermijdelijk omgevingsgeluid is de noisefloor van onze geluidarme ruimte ongeveer 12dB(A). Als we een veilige marge nemen, kunnen we vanaf 14dB(A) consistente metingen uitvoeren. We meten de geluidsdruk op 50cm afstand, onder een hoek van 45 graden.
Het testen doen we in vier scenario's: WebXPRT simuleert webbrowsen, PCMark 10 is representatief voor wat zwaarder desktopgebruik en Blender is een zware multithreaded workload voor de cpu. Om games te testen maken we gebruik van F1 2020. We meten de geluidsdruk over de periode die iedere test duurt en drukken het resultaat uit in een gemiddelde, LAeq, in dB.
- WebXPRT 3 - LAeq
- PCMark 10 Express - LAeq
- Blender - LAeq
- F1 2020 - 1080p ultra - LAeq
Bij een lichte belasting is de Scar 17 met 23,6dB al lichtjes te horen, maar zowel onder cpu- als gpu-belasting verandert de laptop een beetje in een vliegtuigmotor. Dat is helaas een karakteristiek die vrijwel alle laptops met de nieuwste generatie high-end hardware delen. Met een geluidsproductie van 50 decibel op een halve meter afstand, kun je maar beter een headset opzetten tijdens het gamen.
Accutest
De accuduur is natuurlijk nooit het sterkste punt van gaminglaptops met hun stroomvretende hardware. De Scar 17 houdt het na vierenhalf uur voor gezien in onze browsetest, wat iets ondergemiddeld is. Ook in de wat zwaardere PCMark-test doet hij het met nog geen twee uur niet goed.
- Accutest browsen
- PCMark 10 - Accu - Tijd
De bijbehorende benchmarkscores zijn echter wel flink lager dan aangesloten op de netvoeding. De laptop haalt gemiddeld nog 41 procent van de prestaties die we eerder zagen. Onderweg gamen op de accu is dus zowel voor de accuduur als de prestaties geen goed idee.
- Relatieve prestaties op accu
- PCMark 10 Essentials
- Productivity
- Digital
Conclusie
De ASUS ROG Strix Scar 17 is de eerste laptop met een Ryzen 7045HX-processor die we hebben getest, en de Ryzen 9-variant in ons testmodel presteert werkelijk uitstekend. Vooral in multithreaded tests vegen AMD's zestien 'echte' cores de vloer aan met Intels combinatie van acht P-cores en zestien E-cores. In singlethreaded tests zijn de cpu-kemphanen meer met elkaar in balans. Let er echter wel op dat je alleen van die maximale prestaties kunt profiteren als je de Scar 17 met netvoeding gebruikt.
Ook over de gamingprestaties van de maximaal geconfigureerde RTX 4090 ben ik tevreden, maar die zeggen wat minder over het model dat je in de Benelux daadwerkelijk kunt kopen; daar zit namelijk een RTX 4080 in. Wat mij betreft is dat een zinnige besparing, want we weten dat het prestatieverschil tussen die twee laptop-gpu's maar een procent of tien is, terwijl Nvidia een aanmerkelijke meerprijs rekent. Voor het 1440p-scherm in de ROG Strix Scar 17 zal de RTX 4080 ruimschoots voldoen.
:strip_exif()/i/2005721378.jpeg?f=imagearticlefull)
Aan de rest van de laptop heeft ASUS weinig veranderd. Het blijft daarmee een echte gaminglaptop, die in tegenstelling tot de recent gereviewde Razer Blade 18 grotendeels uit plastic is opgetrokken. Maar goed, die is dan ook ruim duizend euro duurder, en juist de kleine tweaks die ASUS wél heeft doorgevoerd, kan ik waarderen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de nu volledige zwarte body, het weghalen van gimmicks als de ROG Keystone en, eindelijk, het terugbrengen van de webcam. In combinatie met de zeer krachtige hardware maakt dat de Scar 17 ook tot een prima thuiswerkpaard, al had ik liever een wat geavanceerdere webcam met Windows Hello-ondersteuning gezien, zeker omdat deze laptop ook al geen vingerafdruklezer heeft.
Tot slot ben ik maar gedeeltelijk overtuigd door het gekozen scherm. De kleurruimte, refreshrate en responstijden zijn uitstekend, maar de maximale helderheid valt wat tegen en ook de kleurechtheid had beter gekund. Wil je buitenshuis gamen, dan kun je beter nog even verder kijken, en wil je de laptop (ook) voor beeldbewerking gebruiken, dan valt kalibratie aan te bevelen.
Helemaal compromisloos is de ROG Strix Scar 17 niet, dus hij moet het ook een beetje van de prijs hebben. Gelukkig heeft ASUS dat ook door, want alleen al in de tijd dat ik aan deze review werkte, is hij met een paar honderd euro in prijs gedaald, en krijg je er bij geselecteerde webshops zelfs een Elgato Stream Deck XL ter waarde van zo'n 200 euro bij. Ik kan me goed voorstellen dat je de paar minpunten bij zo'n deal voor lief neemt.