Onderzoekers kunnen verband mobieltjes en tumoren niet aantonen

Uit de resultaten van een tien jaar durend onderzoek naar de effecten van gsm-straling vallen geen harde conclusies te trekken. Volgens de onderzoekers is er geen direct verband gevonden, maar meer onderzoek zou nodig zijn.

Het onderzoek, waaraan 12.848 mensen uit Engeland, Canada, Frankrijk, Duitsland en Japan deelnamen, liep de afgelopen tien jaar en werd uitgevoerd door The International Agency for Research on Cancer, een onderdeel van de Wereldgezondheidsorganisatie. De wetenschappers wisten geen verbanden te ontdekken tussen normaal gebruik van mobiele telefoons en de ontwikkeling van kanker of goedaardige tumoren.

De onderzoekers houden een flinke slag om de arm bij de conclusies, omdat het onderzoek op verschillende punten beter had gekund. Zo moesten mensen bijvoorbeeld uit hun herinnering aangeven in welke mate ze de afgelopen tien jaar het linker- en rechteroor hadden gebruikt om te bellen. Bij sommige deelgroepen leek het zelfs alsof het gebruik van mobiele telefoons de kans op tumoren verkleinde, iets wat de onderzoekers 'onwaarschijnlijk' noemen. Tevens vonden de onderzoekers aanwijzingen dat de lengte van telefoongesprekken mogelijk meer invloed had dan de frequentie.

In de toekomst zou ook moeten worden gekeken naar de effecten van langdurige blootstelling aan telefoons die op standby staan, het effect op kinderen en het gebruik van handsfree apparaten, zeggen de wetenschappers. Ook geven ze toe dat de mate waarin mensen mobiele telefoons gebruiken sinds 2000 sterk is veranderd. Dat feit alleen zou al genoeg aanleiding voor nieuw onderzoek zijn. Overigens is vorige maand een grootschalig onderzoek gestart onder 250.000 mensen in vijf landen naar de langetermijneffecten van gsm-straling op de gezondheid.

Het onderzoek is voor bijna een kwart door de telecomindustrie betaald, maar de Wereldgezondheidsorganisatie benadrukt dat de objectiviteit van het onderzoek daardoor niet in het geding is gekomen.

Reacties (105)

[eelkevdbos]

Zelf ben ik van mening dat dit soort onderzoeken elkaar zullen blijven tegen spreken / concluderen dat er meer onderzoek nodig is. Enige indicatie dat er iets mis is met telefoneren zou gaan blijken als de levensverwachting van de gemiddelde mens plotseling drastisch zou dalen (lees: de mensen die sinds 1991 'begin commerciele uitbating van GSM' frequent aan het bellen zijn plots allemaal last krijgen van tumoren).

Waarom precies de conclusie dat het zelfs een remmende factor zou kunnen zijn in het ontstaan van hersentumoren 'onwaarschijnlijk' is vind ik evenwel dubieus. Als eerste lijkt mij dat het niet wenselijk is dat je een onderzoek instapt met het idee dat het schadelijk zal zijn. Ten tweede lijkt het me een prachtige conclusie als dit werkelijk zo was en juist een reden om ook rekening te houden met dit onverwachte resultaat.

[SkyFlyer]

Tot nu toe zijn de meeste onderzoeken behoorlijk duidelijk. Namelijk er wordt *geen* effect gemeten. Alleen ieder goed onderzoek geeft meer nieuwe vragen dat antwoorden op oude vragen, zei mijn Biologie leraar op de middelbare school al. Er zal dus altijd meer onderzoek gedaan moeten worden.

Overigens wordt regelmatig gevonden dat de " blootgestelde" groep een iets mindere kans op hersentumoren heeft.

Daarmee geef je echter geen causaliteit aan. Aangezien er geen enkele reden is, om met onze huidige natuurwetten een beschermd effect te verwachten, en de verschillen zo miniem zijn, kun je inderdaad een beschermend effect als "onwaarschijnlijk" wegzetten.

[Verwijderd]

De uitspraak "er is meer onderzoek nodig" wordt in dit geval puur en alleen gedaan omdat de onderzoekers anders werkloos worden...

[Koploper]

Deze uitkomst had ik eigenlijk ook wel verwacht.
Het is namelijk zo dat de fotonenergie van radiogolven (10^-5 - 10^-12 elektronvolt) lang niet voldoende is om DNA-schade te veroorzaken. Dit in tegenstelling tot röntgenstraling, deze heeft een fotonenergie van 10⁵ eV, wat zeker wel genoeg is om DNA-schade te veroorzaken!

[JonathanP]

Als er medicijnen eerst worden uitgetest op dieren en daarna op mensen, waarom kunnen ze dit principe hier dan ook niet toepassen?
Zet er een zender naast, die de sterkte van het signaal aanpast aan het gewicht van de muis/rat/etc. Dan is er in ieder geval sneller resultaat en de variabelen zijn beter te controleren.

[SkyFlyer]

Dat is al uit en ten treure gedaan. Het enige effect wat je van electromagnetische straling kan meten, is een lichte verhoging van de hersentemperatuur (als in, nog geen koorts) bij extreem hoge stralingsniveau.

Dit is ook een logisch effect, aangezien electromagnetische straling ook wel bekend staat als "licht" en "warmte". Helaas wordt ze vaak verward met ioniserende straling, waarbij veel zwaardere deeltjes dan fotonen rondvliegen. (en dat is dus de "radioactive straling" )

[Verwijderd]

Warmte is niet per definitie straling. Infrarood straling word uitgezonden door objecten "warmer" dan 0K, daar doel je denk ik op.

Gamma straling ioniseert ook en is fotonische straling. Waar jij op doelt is Alpha straling.

Nogmaals, geen flame maar jebus wat een onwetenschappelijk gemod bij dit artikel.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 25 juli 2024 22:49]

[Sorcerer8472]

Zover ik weet zijn er wel effecten in tumoren gevonden in ratten. Echter daar werd gewoon de volle 2 Watt op afgestuurd terwijl ze veel en veel kleiner zijn en ook minder bescherming hebben om hun hersenen (dunnere schedel).

Onderstaand onderzoek spreekt ook van het gebruik van een FM-signaal terwijl GSM QPSK-achtig is. Kan me voorstellen dat dit ook meespeelt. Geen idee wat ze in het signaal hebben gemoduleerd ook. Is het een stil signaal dan heeft het een constante golflengte, waarbij ik me kan voorstellen dat dat een groter effect heeft dan iets dat heen en weer springt (bij FM-radio is het audiosignaal gemoduleerd in de frequentie waardoor die heel snel heen en weer danst).

Linkje: http://cancerres.aacrjour...ontent/abstract/60/7/1857

Het lijkt in ieder geval wel verstandig om uit te kijken bij erg kleine kinderen en bij extreem gebruik. Hoewel roken waarschijnlijk een stuk slechter voor je gezondheid zal zijn dan mobiel bellen

[Stoney3K]

Zover ik weet zijn er wel effecten in tumoren gevonden in ratten. Echter daar werd gewoon de volle 2 Watt op afgestuurd terwijl ze veel en veel kleiner zijn en ook minder bescherming hebben om hun hersenen (dunnere schedel).

Nu geloof ik gelijk het onderzoek al helemaal niet meer. 2W aan full-blast op een rat af schieten, ja, dank je de koekoek, zo kan ik ook mijn onderzoek wel 'aantonen'. Gezien een rat (<500g) voor een aardig aandeel uit water bestaat, loop je daar even 2W aan warmte in te pompen.

Bij ons mensen (lichaamsgewicht ~70kg) maakt die 2W in verhouding niet zoveel uit, dat kunnen we makkelijk weer afvoeren. Maar een rat heeft daar iets meer moeite mee...

Je kan ook een hamster in de magnetron stoppen. Maar bewijst dat dat microgolven voor ons als personen in kleine vermogens schadelijk zijn?

[Verwijderd]

Wat ze kennelijk niet hebben onderzocht is de straling van gsm- en umts-masten in woningen. Alleen de straling van een telefoon die je af en toe tegen je oor houdt. De alomtegenwoordige straling van diverse bronnen zou misschien enige invloed op het menselijk lichaam kunnen hebben, zou je denken. Waarom hebben ze dat niet onderzocht?

[Verwijderd]

Wat ze kennelijk niet hebben onderzocht is de straling van gsm- en umts-masten in woningen. Alleen de straling van een telefoon die je af en toe tegen je oor houdt. De alomtegenwoordige straling van diverse bronnen zou misschien enige invloed op het menselijk lichaam kunnen hebben, zou je denken

Een mobieltje naast je oor geeft een veel hogere stralingsdosis dan een GSM/UMTS mast.

Voorbeeldje:
Een UMTS telefoon zend ongeveer 200 mW uit en daarvan zou je hoofd ongeveer de helft opvangen als je de telefoon tegen je oor aanhoudt. Dat is dus 100mW aan vermogen
Een UMTS zender levert typisch 3x20W in een voornamelijk schuine zijwaartse bundel
Stel op 20 meter afstand is die bundel 5 meter hoog en 120 meter rondom. Dat is omgeveer 600 m2. Je hooft is ongeveer 0,1 meter groot in oppervlak.
Sta je dus op slechts 20 meter afstand van de 3 zenders en nog in die zijwaartse bundel ook en zonder tussenliggende opstakels dan ontvangt je hoofd dus ongeveer 1/6000 van 60 Watt = 10 mW vermogen (dat is veel en veel minder dan bijvoorbeeld de hoogfrequente straling van een lamp in je huis)

[crizyz]

Ja ok, daar heb je zeker een punt in.
Toch zou het effect in mijn geval in verhouding wel groter kunnen zijn. Ik SMS bijna alleen, bel bijna nooit. wel 2-3 meter van me af een draadloze router staan (al vermoed ik dat die niet zo heel sterk zijn aangezien hun bereik nogal beperkt is?) En een GSM/UMTS mast aan de overkant van de straat ongeveer staan.

Edit: Eigenlijk nogal offtopic misschien, aangezien het ging over het effect van een GSM naast je hoofd terwijl je belt, als ik me niet vergis.

[Reactie gewijzigd door crizyz op 25 juli 2024 22:49]

[crizyz]

Ja vraag ik me ook wel eens af. Die ene GSM die ik bij me draag tegenover al die zendmasten, draadloze netwerken etc. Vraag me dan toch serieus af of die gsm zoveel schade zou doen in verhouding met de langdurige (continue) blootstelling aan al die andere straling.

Maar daar valt waarschijnlijk niks zinnigs op te zeggen zolang er geen uitgebreider onderzoek is verricht.

[Rannasha]

Stralings-intensiteit valt af met het kwadraat van de afstand. De straling die van een mast op 100m afstand komt is daarom 1 miljoen keer zo zwak als dezelfde hoeveelheid straling uitgezonden door iets op 10cm afstand. Dus ondanks dat een mobieltje veel zwakker is en er meerdere masten in de buurt kunnen zijn, blijft de bijdrage van die masten vrij beperkt.

[Verwijderd]

Stel je een signaal voor dat vanuit 1 punt wordt uitgezonden in alle richtingen (technisch niet correct, het zijn meer antennes..). Het signaal verminderd met:
Lfsl = r² (4π)²/λ²

λ = f / c
c = 299.792.458 m/s (snelheid van het licht door lucht of vacuum)
f = 2100.000.000 Hz (2100MHz UMTS band)
2100.000.000 / 299.792.458 = 0,142 m

Dus op 10 m van de mast..
r = 10 m
P = 100 W (met de natte vinger, is aan de hoge kant..)

10² (4π)²/0,142² = 783146,550 x zo klein signaal
100W / 783146,550 = 120uW

En dat op 10 meter.. Op 100 meter is er nog maar 1,27 uW over.. Nogmaals het is natte vinger werk, geen wetenschappelijk onderzoek. Wat ik wel heb aangetoond is dat een mast op een dak geen kwaad kan, reken nog mee dat dit signaal verlies door lucht is.. niet door bakstenen.. En dan wordt nog niet eens rekening gehouden met het oppervlak waarop de straling valt.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 25 juli 2024 22:49]

[Relief2009]

Omdat daar genoeg onderzoeken naar zijn gedaan waaruit blijkt dat het allemaal tussen de oren zit.

[bbob]

Zit het tussen de oren. Als ik het eens goed gelezen heb mag een technicus niet te lang, zeg meer dan 15 minuten werken aan een active gsm mast. Wat zou de reden daarvan zijn denk je.

Veel van de masten staan ook op flatgebouwen met daaronder, juist mensen. De enige is er misschien gevoeliger voor dan de ander.

[Verwijderd]

Die masten stralen echter zijwaarts uit, en niet naar onderen. Daarom dat die mensen in de flatgebouwen er geen last van hebben.

[DeMetaal]

Als ze zijwaarts uitstralen.. Hoe kan ik dan op de grond bereik hebben? Of hebben die signalen toevallig ook last van zwaartekracht?

[Jaco69]

Een andere mast, reflecties en ook een klein gedeelte wat wel de verkeerde kant op gestraald word.

[.oisyn]

Of hebben die signalen toevallig ook last van zwaartekracht?

Nou, ja, maar die is redelijk verwaarloosbaar op dergelijke korte afstanden . Het is niet zo dat de mast louter zijwaarts uitstraalt. Hij vormt een electromagnetisch veld die het sterkst is in zijwaartse richting, en vrijwel niets (maar nog wel een beetje) in neerwaartse richting. 200m zijwaarts van een mast heb je dus een enorm veel sterker signaal dan 200m onder de mast. En daartussen heb je gewoon gradaties, dus een mast op een flatgebouw kan een heel gebied serveren zonder dat je per se op dezelfde hoogte als de mast moet zijn.

[Reactie gewijzigd door .oisyn op 25 juli 2024 22:49]

[Verwijderd]

Omdat de man in de bundel staat, en de veldsterte ordes groter is dan de veldsterkte op afstand. Je weet wel, intensiteit omgekeerd evenredig met afstand in het kwadraat enzo. Bovendien lijk je je niet te realiseren dat antennes geen symmetrisch bolvorming veld produceren, maar iets dat veel meer lijkt op dat van een vuurtoren. De mensen onder een antenne hebben er zo mogelijk minder last van dan iemand die in het zichtveld van het ding zit. Overigens bleek uit ander onderzoek dat mensen al last kregen van een antenne terwijl hij nog uit stond. Tussen de oren, dus.

[mieJas]

Er is een verschil tussen "met je hoofd tegen de emiter plakken" en "op 5 meter van de mast met een aantal lagen gewapend beton er tussen". Overigens heb ik onder de mast van het ziekenhuis in de buurt zo goed als geen ontvangst, maar aan de voordeur is er geen vuiltje aan de lucht.

[Gepetto]

Weet je ook hoe het stralingspatroon van een gsm-signaal eruit ziet? Dit signaal verplaatst zich horizontaal waardoor de mensen die er recht onder wonen juist het minste last hebben.

Ik denk ook dat het tussen de oren zit. Zo is er een verhaal van een vrouw die klaagde plotselinge migraine-aanvallen nadat er vlak bij haar huis een gsm-mast was geplaatst. Bij onderzoek bleek dat die mast nog niet in gebruik was en zelfs nog niet aangesloten was op de netspanning.

(Ik moet echt sneller leren typen, cymric en AHBdV waren me voor zie ik).

[Reactie gewijzigd door Gepetto op 25 juli 2024 22:49]

[TLer]

Dat zegt niet heel veel. Een actieve mast straalt heel breed en bijna niet na beneden. Als je pal onder een mast staat heb je ook geen ontvangst. Daarnaast is het goed mogelijk de straling verder te dempen om het lekken na beneden te voorkomen (al weet ik niet of dit ook daadwerkelijk gebeurt).

[catfish]

dat lijkt mij veel interessanter...

ik vrees dat dit bewust niet wordt gedaan, stel je voor dat ze wel een verband zouden vinden: een regen aan rechtszaken en een hoop bedrijven die failliet gaan

[Verwijderd]

Ze hebben hier al wel onderzoek naar gedaan, en de conclusie die ze daaruit getrokken hebben is dat niet de straling van de mast zorgt voor meer klachten, maar alleen al de aanwezigheid van een mast zorgt voor een toename van klachten. (M.a.w als mensen denken dat er straling is gaan ze klagen en het zit dus allemaal tussen de oren)

[Woy]

Dat is ook niet helemaal waar. Ze hebben inderdaad onderzoek gedaan naar plekken waar een UMTS mast stond, en dat ook bekend was, maar waar hij zonder dat de mensen dat wisten, niet aan stond.

Daaruit bleek dat er inderdaad al meer klachten over de gezondheid kwamen, en dat er dus inderdaad ook een psychische factor meespeelt. Maar uit dat onderzoek is zover ik weet niet naar voren gekomen dat er daadwerkelijk geen effect is op de lange termijn door het wonen in de buurt van zo'n mast.

Het is alleen wel weer een factor die echt onderzoek daardoor lastiger maakt, want je weet niet zeker of de klachten komen door het psychische gedeelte of daadwerkelijk door de mast.

Het is zo met al deze onderzoeken dat het heel erg lastig goed uit te voeren is, want er spelen zo veel factoren mee, en het gaat over zo'n lange periode dat er altijd nog open eindes zullen blijven.

[mux]

Het lijkt me erg moeilijk om dit met een grote groep + controlegroep te kunnen doen, gezien... overal wel een fikse stralingsdruk op radiofrequenties is tegenwoordig. Het gaat hier om langdurig onderzoek op een grote schaal.

[Bob]

De sterkte van die velden is belachelijk klein tov een gsm tegen je oor. Daar moet je exact 5 minuten onderzoek voor doen. Klaar

[Verwijderd]

De straling kan in mijn ogen wel wat schade aanrichten, maar ik denk dat het 'kankerverwekkend' verhaal eromheen een fabeltje is, maar dat is mijn mening

[TtL8e7ay]

Welnee, dat jij dat denkt is geen mening, dat is een feit. En wel een bijzonder oninteressant feit, omdat je niet aangeeft waarom je dat denkt.

Ik denk dat het breed aangetoonde verband tussen straling en celdeling (we bestralen kankercellen om de celdeling door elkaar te gooien!) aanleiding geeft om te denken dat die effecten ook bij kleinere hoeveelheden straling aan te tonen zijn.

In de celdeling ontstaan immers fouten in het dna, als gevolg van straling. De vraag is of gsm straling sterk genoeg is om celdeling in het algemeen te verstoren. Als dat gebeurt, ontstaan miljoenen keren "kapotte" cellen die worden afgemaakt en afgevoerd door het lichaam. En heel af en toe een cel die gillend snel vermenigvuldigt en/of niet door het lichaam wordt bestreden: een tumor.

[SkyFlyer]

Straling != straling

De frequenties van GSM zijn nog minder energetisch dan infrarood, je weet wel, warmte... Totaal andere waardes dan ultraviolet, wat je minimaal nodig hebt voor DNA schade.

[Verwijderd]

Hoe kan dit nou als informatief worden gemod? No offense

Het is helemaal nooit aangetoond dat er NIETS is dat in je lichaam kan gebeuren qua DNA schade of andere kankerverwekkende methodes, alleen is aangetoond dat opwarming gelijk aan het vermogen van de ingevangen straling plaatsvind. Wél is aangetoond dat áls je het lichaam in een stralingsbundel plaatst van x vermogen, het een bepaalde aantal graden verwarmd(met je kop in een radarbundel gaan staan is dan ook geen goed idee)

De straling van mobieltjes, en WiFi zenders(waarvan het stralingsvermogen als men dichtbij komt vele malen hoger dan de specificaties is) kunnen WEL DEGELIJK effect hebben. Het is alleen nóg niet aangetoond. Laten we nou uit het verleden weten dat dat wel eens vaker gebeurd, en dat het beter is om gewoon voorzichtig te werk te gaan voor we weer met een asbest type schandaal zitten. Denk na, echt.

ps. Directe DNA schade is niet de enige oorzaak van kanker.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 25 juli 2024 22:49]

[Marcks]

Hoe kan dit nou als informatief worden gemod? No offense

Omdat hij, zij het op heel basaal niveau, aangeeft dat er een energetische grens bestaat tussen ioniserende straling, welke chemische consequenties voor de materie (of de persoon) die eraan wordt blootgesteld, en niet-ionisernde straling, welke, enkel thermische gevolgen heeft.

Het is helemaal nooit aangetoond dat er NIETS is dat in je lichaam kan gebeuren qua DNA schade of andere kankerverwekkende methodes, alleen is aangetoond dat opwarming gelijk aan het vermogen van de ingevangen straling plaatsvind.

Correct, maar dat zal nooit gebeuren. Met zekerheid vaststellen dat iets niet bestaat, is buitengewoon lastig, zo niet onmogelijk. Uit die onmogelijkheid volgt echter niet dat hetgeen je zoekt wél bestaat, noch dat het bestaan ervan waarschijnlijk is. Wel kunnen we stellen dat eventuele kankerverwekkende schade van de door gsm's uitgezonden straling niet volgt uit onze kennis omtrent elektromagnetisme, welke sinds Maxwell tamelijk compleet is.

Wél is aangetoond dat áls je het lichaam in een stralingsbundel plaatst van x vermogen, het een bepaalde aantal graden verwarmd(met je kop in een radarbundel gaan staan is dan ook geen goed idee)

Feitelijk onjuist, maar het beginsel is waar. Door massa geadsorbeerde elektromagnetische straling wordt grotendeels omgezet in warmte. Dit is echter hetzelfde fenomeen dat je ondervindt als je in de zon ligt of je handen warmt aan een kampvuur. Dat je dat straling noemt, prima, dat is het namelijk, maar het zaait paniek op basis van woordkeus in plaats van inhoud, zie ook: dihydrogen monoxide.

De straling van mobieltjes, en WiFi zenders(waarvan het stralingsvermogen als men dichtbij komt vele malen hoger dan de specificaties is) kunnen WEL DEGELIJK effect hebben. Het is alleen nóg niet aangetoond. Laten we nou uit het verleden weten dat dat wel eens vaker gebeurd, en dat het beter is om gewoon voorzichtig te werk te gaan voor we weer met een asbest type schandaal zitten. Denk na, echt.

Dat ze effect hebben, is 'wel degelijk' aangetoond. Dat die effecten schadelijk zijn voor de gezondheid echter niet. De wetenschappelijke consensus is dat er geen aanwijzingen voor deze schade zijn, dus zelfs voorzichtigheid is misplaatst. Ja, mogelijk hebben we te maken met een equivalent van het fameuze asbestschandaal, maar dat geldt eveneens voor rode Opels, je linkerschoen pas strikken na je rechter, de spatiebalk bedienen met je duim in plaats van je elleboog, ineens van Nederland 1 naar SBS6 zappen, je boterham in partjes snijden en deze oppeuzelen in een volgorde met de klok mee in plaats van ertegenin... 'k Zou het maar laten!

De wetenschap kan er heus falikant naast zitten, maar het is een betrouwbaarder instrument dan onderbuikgevoelens en borreltafelpraat.

[Verwijderd]

Ik heb het niet over onderbuikgevoelens en borreltafelpraat. Ik heb het over resultaten die genegeert worden, onderzoeken die niet gefinancierd worden noem maar op.

Het is niet feitelijk onjuist wat ik zei over opwarming van x Kg weefsel, door x vermogen straling. Het is juist de essentie, dat jij dit nou op een iets andere manier weet te verwoorden, en het dan meteen linkt aan de aanname dat ik een of andere pseudo wetenschappelijk angstidee aanhang.

Onze kennis van straling en of andere natuurkrachten staat juist de laatste 10 jaar op trillende benen, omdat er een hoop mist qua een compleet model. Het is juist ondenkbaar dat we nu durven te zeggen dat er "waarschijnlijk" geen schadelijke invloeden van een bepaalde frequentie en vermogen straling zijn. Maar goed, probeer dan ook onbevooroordeeld naar dit soort dingen te kijken.

Ik denk persoonlijk van wat ik nu heb gezien dat de mogelijkheid (hoewel vrij klein) kan zijn dat DNA regulatoire eiwitten/ribozymen direct of indirect een effect kunnen ondervinden aan straling(de frequentie kan dan ook prima nog in het nu "veilig" geachte deel zitten). Waarom ik dit denk? Het kennis gebied is nieuw, er zijn aardig wat onderzoeken die desondanks dat ze soms verkeerd opgezet zijn, of verkeerde conclusies trekken, toch mogelijke verbanden aantonen.

[vgroenewold]

Als je dit laatste gelooft, geloof je dus potentieel alles... dat is precies wat Marcks bedoelt. Slechte onderzoeken moet je links laten liggen, simpel, je zijn niet voor niets slecht en verbanden zou ik dan al helemaal niet proberen te leggen.

[Verwijderd]

"Als je dit laatste gelooft, geloof je dus potentieel alles... dat is precies wat Marcks bedoelt. Slechte onderzoeken moet je links laten liggen, simpel, je zijn niet voor niets slecht en verbanden zou ik dan al helemaal niet proberen te leggen."

Weet je het zeker? Ik denk eerder dat jij gewoon bevooroordeeld kijkt, aan de hand van wat anderen jou vertellen qua betrouwbaarheid van een onderzoek. Think again, en niet oordelen voordat je iets werkelijk snapt. Volgens mij snap je mijn reactie nieteens. Ik bedoel te zeggen dat het té vroeg is voor conclusies trekken, en dat in der daad het verleden leert dat heel veel ridicule en gezeik geen goede indicatie is van de kwaliteit van een onderzoek. Je zou eens moeten zien hoe 50 jaar geleden tegen DNA aan gekeken werd. Of tegen quantum mechanica. Of 100 jaar geleden tegen de evolutietheorie.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 25 juli 2024 22:49]

[SkyFlyer]

Als je refereert aan de commotie rondom zgn. Hawk radar installaties ( Degrave et al. getiteld „Causes of death among Belgian professional military radar operators: A 37-year retrospective cohort study“ ); De Hawk installaties geven röntgen (ioniserende) straling af, tijdens normaal gebruik (Opstart fase).

Verder accentueer je het verkeerde worden in "kunnen WEL DEGELIJK", je bedoelt "KUNNEN wel degelijk". (bijna) alles KAN, het kan zijn dat we met z'n alleen in in computersimulatie leven, zoals in de Matrix. Echt waarschijnlijk acht ik dit alleen niet. (en toch zijn er inmiddels heel veel mensen die ook dat geloven)

[vgroenewold]

Ieder dag onstaan er in je lichaam tumor-cellen, het is een balans van je afweersysteem wat zorgt dat je gezond blijft. Echter, door meerdere factoren die je oploopt over de jaren heen, komt er een moment dat deze balans net de verkeerde kant op staat. En die factoren zijn al voor een groot deel bekend; nummer 1: de zon, roken, luchtvervuiling, werk-situaties met schadelijke stoffen e.d. Straling door mobieltjes is nog nergens aangetoond als uberhaupt schadelijk en als dat al zo zou zijn, zijn de effecten van bovenstaande factoren vele malen groter en een reden om je echt zorgen over te maken.

[Verwijderd]

Ik denk dat het breed aangetoonde verband tussen straling en celdeling (we bestralen kankercellen om de celdeling door elkaar te gooien!) aanleiding geeft om te denken dat die effecten ook bij kleinere hoeveelheden straling aan te tonen zijn.

Ehmmm... Juist. De zaak wordt inderdaad erg eenvoudig als we even negeren dat bestraling van kankercellen gebeurt met EMS met een golflengte in hondersten tot duizendsten van nanometers, en dat een GSM werkt met golflengtes van 15 tot 30 cm.

[TheekAzzaBreek]

(...) aanleiding geeft om te denken dat die effecten ook bij kleinere hoeveelheden straling aan te tonen zijn.

Dat is nou juist het punt: het wordt al lang heel hard geprobeerd, maar het is nog nooit gelukt dat aan te tonen. Daarmee weet je feitelijk nog niks, want dat kan ook aan de meetmethode liggen, real life onderzoek is nou eenmaal niet zo simpel wegens de enorme hoeveelheid variabelen die meespelen.

[Verwijderd]

De vraag is of gsm straling sterk genoeg is om celdeling in het algemeen te verstoren.

Inderdaad, dat is de relevant vraag. En die vraag is allang beantwoord. GSM straling is niet energetisch genoeg om je DNA te beschadigen, en/of celdeling/werking te verstoren. Daarvoor moet je naar veel kortere golflengtes, minimaal UV.

De enige andere mogelijkheid die er dan nog is, is via opwarming. Maar de opwarming van je hoofd door de zon is veel hoger dan die van je mobieltje..

[vgroenewold]

Wel schade aanrichten, maar kanker is dan weer een fabeltje. Hoe kom je op die conclusie, als je eerste al uit de lucht is gegrepen?

[bbob]

Het onderzoek is voor bijna een kwart door de telecomindustrie betaald, maar de Wereldgezondheidsorganisatie benadrukt dat de objectiviteit van het onderzoek daardoor niet in het geding is gekomen.

Waarom is het onderzoek niet gewoon betaald door organisaties die geen belang hebben bij de uitkomst van het onderzoek.

[Relief2009]

Haha het antwoord staat in je vraag. En juist de telecom betaalt dit omdat ze willen weten of de technologie die ze gebruiken slecht voor de gezondheid is.

Het hoeft niet altijd evil te zijn zoals het geval was bij de tabakindustrie.

[Reactie gewijzigd door Relief2009 op 25 juli 2024 22:49]

[Gepetto]

Dit soort onderzoeken is altijd een beetje omgekeerde wetenschap, de vergelijking met de onderzoeken naar roken zijn daar inderdaad een mooi voorbeeld van en ook bij gsm-gebruik gaat het weer net zo.

Men begint met de conclusie dat iets wel slecht zal zijn voor de gezondheid en gaat vervolgens net zo lang onderzoek doen tot men iets vindt dat dit aantoont. Als na 10 jaar blijkt dat er niks aan de hand is, trekt men niet de conclusie dat het niet schadelijk is, nee men wil per se aantonen dat het vooraf gestelde waar is, dus gaat er gewoon nog meer geld tegenaan om dit te bewijzen.
En erger nog, onderzoeken die juist het tegengestelde uitwijzen, (nicotinegebruik verkleint de kans op diverse aandoeningen, gsm gebruik verkleint de kans op Alzheimer) worden het liefst zo snel mogelijk in de doofpot gestopt, omdat ze nu eenmaal niet stroken met de algemene gedachtengang.

[Verwijderd]

Men begint met de conclusie dat iets wel slecht zal zijn voor de gezondheid en gaat vervolgens net zo lang onderzoek doen tot men iets vindt dat dit aantoont. Als na 10 jaar blijkt dat er niks aan de hand is, trekt men niet de conclusie dat het niet schadelijk is, nee men wil per se aantonen dat het vooraf gestelde waar is, dus gaat er gewoon nog meer geld tegenaan om dit te bewijzen.
En erger nog, onderzoeken die juist het tegengestelde uitwijzen, (nicotinegebruik verkleint de kans op diverse aandoeningen, gsm gebruik verkleint de kans op Alzheimer) worden het liefst zo snel mogelijk in de doofpot gestopt, omdat ze nu eenmaal niet stroken met de algemene gedachtengang.

Ik denk dat dit geen bias is maar inherent aan wetenschappelijk onderzoek op het gebied van gezondheid. Je kunt namelijk nimmer aantonen dat iets gezond is.

Geen een product, ook geen voedsel is namelijk gezond. Er bestaat niet zo iets als gezond voedsel. Gezondheid is een evenwichtstoestand. Een evenwichtstoestand is niet iets dat door enige factor daarin tot stand komt maar enkel door alle factoren samen.

We kunnen dus alleen maar onderzoeken of er factoren zijn die in bij een bepaalde dosis de gezondheid uit evenwicht brengen. De nulhypothese, de toetsbare hypothese zal dus altijd gezondheidsschade onderzoeken. Het is normaal in de wetenschap een hypothese voorlopig aan te nemen als men deze niet kan weerleggen. Geen één theorie wordt als absoluut bewezen beschouwd. Een onweerlegbare theorie voldoet niet aan de vereisten die de wetenschap stelt aan theorien.

Een groot probleem van gezondheidsonderzoek is dat we de invloed van factoren nauwelijks kunnen isoleren. De ceteris paribus clausule (al het andere gelijkblijvend) is niet te realiseren, omdat alle proefpersonen enerzijds anders zijn en tegelijkertijd weer bloot staan aan veel dezelfde leefonstandigheden die ook weer invloeduitoefenen.

We weten dat mensen steeds vaker kanker, astma, suikerziekte etc krijgen. Alle volksziekten stijgen continu. Mensen worden steeds zieker en de behandelingen worden steeds beter. Ofwel de mens wordt steeds afhankelijker van zijn gezondheidssysteem.

Het is duidelijk dat het evenwicht door een veelheid van factoren wordt verstoord sinds wij de natuurlijke leefwijze verlaten hebben en dat wij steeds ongezonder gaan leven. Maar juist omdat wij een systeem zijn, en dit systeem steeds de neiging heeft om terug te keren naar evenwicht, weten we vaak niet wat ons uit evenwicht brengt.

We kunnen jarenlang dingen doen die onze gezondheid ondermijnen zonder er last van te hebben tot we een bepaalde opeenhoping hebben bereikt die de tolerantie grens van ons systeem overschrijdt. Daarom berweerden vroeger mensen ook: aan het roken kan het niet liggen, ik rook al dertig jaar zonder ergens last van te hebben.

Het is dus erg moeilijk om nadelige effecten op de gezondheid op het spoor te komen tenzij het een direct effect heeft. Het kan best zijn dat de tumoren als gevolg van bellen pas na dertig jaar optreden. En dan kan het nog moeilijk zijn om het effect te onderscheiden van al die andere electrosmog en chemische stoffen in ons eten etc.

Het is ook niet zo dat geneesmiddelen ons genezen. De genezing komt altijd van het lichaam zelf. Geneesmiddelen fasciliteren slechts daarbij. En aan de positieve kant, ons lichaam is erg sterk in het herstellen van het evenwicht. Sterker dan men vaak aanneemt. Zo is nu gebleken dat de genetische schade die bevolking in Japan door de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki heeft opgelopen, minder is dan men aanvankelijk aannam. Het blijkt dat het lichaam over onvermoede mogelijkheden beschikt om de schade te herstellen. Aan de andere kant begint men in te zien dat men de invloed van de geest o.a. stress op de gezondheid onderschat heeft.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 25 juli 2024 22:49]

[Aham brahmasmi]

@degener: Bedankt voor een echt informatieve post. Stress kun je wel als dé grootste factor die de gezondheid negatief beïnvloedt beschouwen, want onnatuurlijk, zelfschadend (en anderen schadend) gedrag komt voort uit stress (en resulteert ook weer in meer stress). Wat er in het lichaam gebeurt is slechts een weerspiegeling van de gezondheid van de geest.

[SkyFlyer]

We gaan nu off-topic, maar je historisch besef en wetenschappenlijke kennis is om te janken.

"Vroeger" was er zelfs een sterke stroming die dacht dat roken gezond was. Immers vlees en vis conserveerde je ook door ze te roken.

Echter zo'n 20 jaar nadat er door de mannen was begonnen met roken, kwam er opeens een epidemie opzetten van longkanker. In de zoektocht naar de oorzaak, is ontdekt dat dit werd veroorzaakt door het roken.

Dat er nu een negative sfeer om het roken heen hangt, is vanwege de schade die je aan jezelf en anderen toebrengt door te roken. Dit is een voortvloeisel vanuit het onderzoek, niet andersom.

Wat betreft je beeld van de wisselwerking tussen maatschappij en wetenschappenlijk onderzoek, zou ik je aanraden Richard Olsen eens te gaan lezen..

[humbug]

Het is onmogelijk te bewijzen dat iets onschadelijk is. Er is altijd een geval wat je gemist hebt en wat je dus niet kunt uitsluiten. Bewijzen dat iets schadelijk is is ook lastig maar dat kun je redelijk aannemelijk maken (statistiek). Sigaretten zijn een leuk voorbeeld. Er zijn vele mensen die nooit enige hinder van roken hebben ondervonden. Toch is het aannemelijk dat als je gaat roken je er op langere termijn hinder van hebt. Als van de 100 mensen die gaan roken 90 mensen ziek worden, 9 niets merken en 1 gezonder wordt, is het niet verstandig om te verwachten dat jij die ene bent voor wie het goed is.

[Gepetto]

Voor het grootste deel ben ik het wel met je eens, maar statistieken zijn nou juist een vorm van onderzoek waarbij je de uitslag zelf kunt bepalen. Als blijkt dat 20% van alle ongelukken wordt veroorzaakt door dronken automobilisten, dan is het dus een stuk veiliger om je eerst vol te laten lopen voordat je gaat rijden. Nuchtere bestuurders zijn immers verantwoordelijk voor 8 van de 10 ongelukken.

Maar zonder gekheid. Wat i bedoel t zeggen, is dat bij dit soort onderzoeken moet naar veel meer factoren gekeken moet worden dan alleen maar 1 percentage. Misschien hebben vrouwen meer last van straling dan mannen, of zijn er erfelijke factoren in het spel. Ik denk niet dat hiervoor tijd genoeg is, omdat mocht er al iets uitkomen, de technieken tegen die tijd alweer veranderd zijn en dan kun je weer opnieuw beginnen. Ik neem aan dat er ook verschillen zijn tussen de signalen van WiFi, Bluetooth, GSM en UMTS. Over 10 jaar is er vast weer iets anders, dus loopt men altijd achter de feiten aan.

[jbtbnl]

... maar statistieken zijn nou juist een vorm van onderzoek waarbij je de uitslag zelf kunt bepalen. Als blijkt dat 20% van alle ongelukken wordt veroorzaakt door dronken automobilisten, dan is het dus een stuk veiliger om je eerst vol te laten lopen voordat je gaat rijden. Nuchtere bestuurders zijn immers verantwoordelijk voor 8 van de 10 ongelukken.

Dat is niet een probleem van statistisch onderzoek Het is een misinterpretatie of een interpretatie van te weinig factoren. Bij een goed statistisch onderzoek worden er ook heel veel achteraf irrelevante gegevens van de proefpersonen genoteerd omdat men vooraf niet weet of deze relevant zijn of niet.

[SkyFlyer]

Statistieken zijn prima, mits goed uitgevoerd en goed geïnterpreteerd. Jouw voorbeeldje is door iemand met ook maar basiskennis van statistiek doorheen te prikken, omdat je eerst een populatie statistiek aangrijpt en vanuit hieruit een kans berekent. Verder vergeet je dat er meer staten zijn dan dronken en niet dronken...

Niet perse richting jou bedoelt, maar ik wordt altijd zo gek van dit soort "voorbeelden dat wetenschap/statistiek niet van toepassing is"...

[Jaco69]

"Jouw voorbeeldje is door iemand met ook maar basiskennis van statistiek doorheen te prikken, omdat je eerst een populatie statistiek aangrijpt en vanuit hieruit een kans berekent. Verder vergeet je dat er meer staten zijn dan dronken en niet dronken... "

Je prikt er zelf ook niet doorheen. jbtbnl doet dat beter.

[SkyFlyer]

jbybni en ik zeggen precies hetzelfde, alleen met andere bewoordingen... Voor de rest een beetje rare opmerking, vind je niet?

[Verwijderd]

Ja, maar dat nicotineonderzoek is wel een beetje twijfelachtig (niet gepubliceerd / peer-reviewed, gebaseerd op een boek dat geen bronvermeldingen heeft...). Het tweede onderzoek is trouwens wel gepubliceerd.

[postbus51]

Deze langdurig bestraalde alzheimermuizen presteerden op hoge leeftijd even goed bij geheugentests als controlemuizen

mooi onderzoek maar menselijk brein is wat complexer dan die van muizen
plus de straling gaat door al het weefsel niet echt gedoseerd of op de preciese plaats
die behandeld zou moeten worden

[PhilipsFan]

Haha het antwoord staat in je vraag. En juist de telecom betaalt dit omdat ze willen weten of de technologie die ze gebruiken slecht voor de gezondheid is.ze schadeclaims kunnen gaan verwachten

Het hoeft niet altijd evil te zijn zoals het geval was bij de tabakindustrie.

[fevenhuis]

Je kunt je afvragen hoe objecttief een onderzoek is wat de coclusie al van te voren trekt, namelijk of het kanker veroorzaakt of niet. Dat is bepaalt compleet geen antwoord op in hoeverre mobiele straling schadelijk kan zijn.

En zelfs voor eenduidige conclusie voor kanker lijkt het veelst te vroeg, aangezien het vaak lange termijn oorzaken zijn.

Het is ook nog lang niet duidelijk hoe schadelijk alle types van datacommunicatie tegelijk zijn. Inmiddels wordt er heel wat meer uitgestraald dan alleen mobiel.

Telkens als ik weer onderzoeken met deze conclusies over kanker voorbij zie komen, moet ik denken aan goochelaars die zich vooral bezig houden met misdirectie.

[Verwijderd]

"Je kunt je afvragen hoe objecttief een onderzoek is wat de coclusie al van te voren trekt, namelijk of het kanker veroorzaakt of niet. Dat is bepaalt compleet geen antwoord op in hoeverre mobiele straling schadelijk kan zijn."

Laat ik het zo zeggen kanker is één van de gevaarlijkste en meest algemene lange termijnziekten die we kennen. Er zijn anderen: hartproblemen, permanent overgewicht, enzovoort. Maar het is duidelijk dat een mobieltje geen hartfalen veroorzaakt, noch overgewicht. Het is stukken eenvoudiger om eerst de bekende ziekten, waar we een redelijk beeld van oorzaak en gevolg van hebben, af te vinken. Een open onderzoek, waar we zelfs niet eens weten wáár we naar zoeken, is onbetaalbaar en onuitvoerbaar.

"En zelfs voor eenduidige conclusie voor kanker lijkt het veelst te vroeg, aangezien het vaak lange termijn oorzaken zijn."

Maar heftig mobiel telefoneren doen we nu al ongeveer 15 jaar, en er komen---heel belangrijk---vooral steeds meer mensen bij. 15 jaar is voldoende om 'gevoelige' mensen tumoren te laten kweken, hetgeen nog niet het geval is, en over nog eens 10 tot 15 jaar zijn onderzoeken van het WHO niet meer nodig omdat we gewoon kunnen turven hoeveel vreemde hersentumoren er zijn ontstaan. Ik vermoed dat het oordeel zal zijn 'niet significant meer'.

"Het is ook nog lang niet duidelijk hoe schadelijk alle types van datacommunicatie tegelijk zijn. Inmiddels wordt er heel wat meer uitgestraald dan alleen mobiel."

En dat is allemaal zeer langgolvige, weinig intense EMS, waar we al tientallen jaren aan worden blootgesteld. Roken, vet eten, weinig bewegen, autorijden, wonen in een drukke stad: het is allemaal veel gevaarlijker. En zelfs al zou er een verband worden aangetoond: het is té nuttig om te worden verboden. Er komen dan hooguit limieten aan wat zenders mogen uitstralen, en dat is het dan.

"Telkens als ik weer onderzoeken met deze conclusies over kanker voorbij zie komen, moet ik denken aan goochelaars die zich vooral bezig houden met misdirectie."

Met alle respect, de misdirectie komt vooral van mensen die niet gehinderd door kennis van zaken van alles en nog wat beginnen uit te kramen.

[Skagerak]

Omdat die organisaties daar geen geld en/of belang voor/bij hebben...

[Yezpahr]

@bbob
Omdat die bedrijven hunzelf niet langzaam in de vingers willen snijden met een kartelmes. Wie wel .

@Skagerak
Die bedrijven zijn bang voor bijvoorbeeld dit nieuwsbericht:
nieuws: Mobieltje veroorzaakt stress in sperma

Maar dan in de context van Mobieltje-veroorzaakt-stress-in-hersencellen.html.

Nu is dat bericht al een keer naar voren gekomen, hier is die link dan. Komt gelijk uit de eerste link die ik gaf: http://news.sky.com/skynews/Home/Health/Mobile-Phones-Increase-Tumour-Risk-For-Children/Article/200809415104349

[roy-t]

Er zijn geen organisaties die wel geintresseerd zijn in de uitkomst maar geen belang hebben bij een bepaalde uitkomst.

[HAL 9000]

Wel, eigenlijk zou de overheid zo'n 'organisatie' moeten zijn.

[Verwijderd]

@bbob1970:Geloof me maar, de waarheid kom je pas te weten als het te laat is,
Mijn zus heeft voor een heel groot bedrijf onderzoek gedaan, alles sprak tegen, maar de consument heeft dit nooit geweten, onderzoekers hebben zich ook aan regels te houden, anders kunnen ze hun baan vergeten.....

tenslotte daarom juist wordt het gefinancierd door de ``grote´´ jongens.....(zij hebben de euries)
Mijn tv ligt al te trippen van mijn mobiel die op 5m afstand ligt als iemand mij belt, ik mag niet bellen in vliegtuig en ziekenhuis......omdat......als high tech-app al ligt te trippen van een mobiel, mijn lichaam is meer ``hightech`` dan al dat andere.....

[dasiro]

de andere 3/4 wordt NIET door de telecomindustrie betaald, dus waarom zouden die investeren in een bij voorbaat gemanipuleerde uitslag ?

[Verwijderd]

Ik denk dat we hier nooit uit zullen komen, zag laatst een filmpje waarbij ze met 4 telefoons een maiskorrel pofte naar popcorn, maar ik geloof niet dat de straling van telefoons er voor kan zorgen dat je kanker krijgt, misschien dat je bij een zendmast een beetje last kan krijgen van hoofdpijn, maar dit gebeurt bij mensen neem ik aan die daar overgevoelig voor zijn.

Over 20 jaar zijn we er nog niet over uit.
De een zegt het is kanker verwekkend de ander zegt niet.

[SkyFlyer]

Helaas je bent gefopt... Dat filmpje is een bekende hoax (wat je overigens ook had kunnen weten met een beetje google)

Om popcorn te krijgen, zul je mais moeten verwarmen, dan zit je kwa EM spectrum in 10-12de / ongeveer 5 eV. Bij GSM zit je op ongeveer 10-9de / 10 Micro eV.

[MClaeys]

dat filmpje is al oud en het is fake. Men heeft een microgolf-oven uit elkaar gehaald en onder die tabel een element van de microgolf geplaatst. Zo liet men die maiskorrel poffen.

[Verwijderd]

Ik zag het bij msn voorbij komen
Vond het zelf al raar, maar verder niet naar gegoogled ofzo.
Weer wat geleerd.

[MClaeys]

Ook in brainiac hebben ze dit eens getest met 100 gsm-toestellen en dat gaf ook geen resultaat. Moest het wel resultaat gegeven hebben dan zou er wel veel meer reactie op gekomen zijn en onderzoek naar de schadelijkheid (want dan was het vrijwel zeker schadelijk)

[Verwijderd]

Tevens vonden de onderzoekers aanwijzingen dat de lengte van telefoongesprekken meer invloed had dan de frequentie.

Moet ik daar uit concluderen dat ze toch wat gevonden hebben ?

[MClaeys]

Uit vorige onderzoeken is ook al gebleken dat als je enorm veel belt met je gsm (vrijwel constant) dat je hersenen hun temperatuur een graad (of een paar, weet het niet meer precies). Ik veronderstel dat dat inderdaad schadelijk kan zijn. Maar overdaad schaadt altijd, dus in dat opzicht is het wel een beetje te verwachten.

[Jaco69]

Kwam het ook door de GSM straling? Als je geconcentreerd een game speeld dan stijgt je hersentemparatuur mischien nog wel meer.

[MClaeys]

In dat bericht stond toen van wel, men kon dat afleiden uit het feit dat ze enkel opwarmden aan de kant van het oor waar het gsm-toestel steeds gebruikt werd. Ik ben hier geen specialist is en weet ook niet hoe betrouwbaar het onderzoek was want het is al wat jaren geleden.

Bij een game dat je geconcentreerd speelt zijn je hersenen dan ook erg actief, in vergelijking met een telefoontje plegen toch

En dan nog, overdaad schaadt altijd zoals ik al zei

[Verwijderd]

Als je in de zon gaat zitten lukt een graadje je ook wel denk ik

[Relief2009]

Meer betekent niet automatisch heel veel

[B-ie-r]

Dit is inderdaad een hele rare zin.. Het zegt eigenlijk niks.

[real[B]art]

De onderzoekers houden een flinke slag om de arm bij de conclusies, omdat het onderzoek op verschillende punten beter had gekund.

Gefeliciteerd, we hebben 10 jaar besteed aan een slecht opgezet onderzoek, dus hecht niet teveel waarde aan onze conclusies. We zouden graan nog een decennium aan subsidie opstrijken voor de volgende poging!

Bij sommige deelgroepen leek het zelfs alsof het gebruik van mobiele telefoons de kans op tumoren verkleinde, iets wat de onderzoekers 'onwaarschijnlijk' noemen.

Nou krijg ik toch de indruk dat er niet zozeer onderzocht wordt wat het effect van mobiele telefonie is, maar dat er gezocht wordt naar bevestiging van bepaalde veronderstellingen.

[vgroenewold]

Exact, dit soort uitspraken zijn een wetenschapper onwaardig. Straling is niet per definitie slecht, heck... het wordt zelfs gebruikt om tumoren uit de weg te ruimen. Als wetenschapper moet je dus een open mind hebben, net zo goed als het kan dat er wellicht ergens toch een zeer kleine kans is dat de straling schade geeft, kan het een positief effect hebben. Meest waarfschijnlijke; er gebeurt niks.

[SkyFlyer]

Je hebt kennelijk nooit wetenschappelijke literatuur gelezen. 1 van de belangrijkste onderdelen is de discussie. Hierin geef je critiek op je eigen onderzoek. Sterker nog, als je met literatuur onderzoek bezig bent, lees je meestal alleen de samenvatting en de discussie.

Het onderzoek is dus niet slecht opgezet, maar het in inherent aan wetenschap om aan haar eigen conclussies te twijfelen... (is meestal het verschil met wetenschap en pseudowetenschap)

[regmaster]

De vraag is kunnen of willen. Er is veel geld mee gemoeid dus de belangen liggen hoog, en dat werkt over het algemeen nooit in het voordeel van de gezondheid van gebruikers.

[Relief2009]

Een kwart betaald door telecom vind ik niet veel. Ik zou pas twijfelen als het volledig betaald zou zijn door de telecom-industrie.