'Apple wil meer iPhones laten produceren in India'

Apple wil de komende tijd procentueel meer iPhones laten produceren in India. Daarom is een fabriek van Foxconn in India al begonnen met de productie van iPhone 15-modellen. Leveringen moeten beginnen enkele weken na de release van de telefoon.

Het verplaatsen van een groter deel van de iPhone-productie naar India moet het risico verlagen voor Apple, zo schrijft Bloomberg. Daarom is de massaproductie van iPhone 15-modellen in de Indiase stad Sriperumbudur al begonnen. De 'Indiase' modellen moeten enkele weken na de exemplaren uit China op de markt verschijnen.

Een van de moeilijkheden van productie in India is de aanlevering van onderdelen. Veel leveranciers zitten in China, waardoor Apple de onderdelen moet importeren in India voor de assemblage. Bij productie in China ligt de fabriek dichterbij die van de toeleveranciers, wat het proces sneller maakt. Het is al langer duidelijk dat Apple een deel van de productie van zijn producten verplaatst naar India en Thailand. Inmiddels komt 7 procent van de wereldwijd gemaakte iPhones al uit India.

Renders iPhone 15 Pro, bron: 9to5Mac

Reacties (68)

[Jan Onderwater]

China is gewoon erg duur geworden om te produceren. Men wijkt uit naar India, Vietnam..

[jdh009]

Deze overweging zal zeker meespelen; het lijkt me tevens een vorm van risicomanagement. In het geval dat China in de toekomst een vergelijkbare actie onderneemt in Taiwan, vergelijkbaar met de huidige situatie waarin Rusland door hun illegale acties Oekraïne verkeert, zou het risico voor Apple met betrekking tot mogelijke financiële gevolgen aanzienlijk afnemen.

Edit: @pharmacist Ik doel hiermee niet op de dictatoriale leiding van het land, maar meer op de stabiliteit van het land en de mogelijkheid voor apple om zonder risico handel te drijven. Als China echt Taiwan 'terug' wil voegen onder hun vlag zullen er op zijn minst sancties en boycots op producten uit China volgen en die zullen Apple dan ook raken.
Edit: Wat niet eens zo gek is, gezien dit nog steeds de officiële lijn is van de partij (en dus het land) en ze recent nog geoefend hebben op een aanval.

2023: https://en.wikipedia.org/...y_exercises_around_Taiwan
2022: https://en.wikipedia.org/...y_exercises_around_Taiwan

[Reactie gewijzigd door jdh009 op 24 juli 2024 12:06]

[pharmacist]

Als men toch aan risicomanagement wilt doen: waarom dan een land als Thailand, waar een militaire dictatuur is of in het eveneens dictatoriale Vietnam. Het excuus van China vanwege te dictatoriaal is dus gewoon quatsch: want dan zou dat ook gelden voor de andere landen. Dan kan men gewoon beter naar een democratisch land zoals Tsjechië of Duitsland verplaatsen....maar ja: de winst moet maximaal zijn he. Als er slavernij zou zijn, dan zouden ze zelfs daar voor kiezen: winst is geen criterium, maar meer winst.

[Reactie gewijzigd door pharmacist op 24 juli 2024 12:06]

[Fly-guy]

Omdat China daadwerkelijk sterk genoeg is om iets te verpesten voor Apple. Als ze bv Taiwan aanvallen, dan zal de VS daar niet blij mee zijn. Alle Amerikaanse bedrijven in China hebben dan meteen een probleem.
Thailand heeft geen plannen om gebieden waarin Amerika geïnteresseerd is aan te vallen of anderszins lastig te vallen.

Daarnaast is de band tussen de twee landen ook beter dan die met China

[Cafe Del Mar]

Vergis u niet: de "de-risking" van China via India lijkt enkel op papier een succes. Voor de assemblage in India zijn namelijk een massa componenten nodig en die componenten komen uit... China. Dus de afhankelijkheid van China is *niet* afgebouwd, enkel schimmiger gemaakt.
Hetzelfde met het uitbesteden van Chinese "productie" (veelal assemblage) naar andere Aziatische landen. Een beetje later zie je in de cijfers van die landen dat de import uit China fors omhoog gaat.

Een beetje achtergrond: https://www.economist.com...a-strategy-is-not-working

[Fly-guy]

Waarschijnlijk schimmig genoeg voor apple om bij een eventuele escalatie hun imago schoon genoeg te kunnen houden.

[Cafe Del Mar]

Voor Apple zal het dan weinig met "imago" te maken hebben, maar alles met "supply chain". Die loopt namelijk nog steeds volledig langs China, alleen is de "final shipping" naar de US niet meer vanuit China, maar vanuit India of een ander Aziatisch land.
Als er echter een handelsoorlog komt (God behoede ons van een échte oorlog) of anderszins serieuze belemmeringen van/voor China, zit de ganse supply-chain nog steeds in de cross-hairs.
Een 10-tal jaar geleden was er een overstroming in een Aziatisch land, waar "per toeval" zowat alle HDD/SDD fabrieken stonden. Het heeft meer dan 2 jaar geduurt eer de prijs en beschikbaarheid min of meer stabiel was. Enig idee wat het met een bedrijf als Apple zou doen, als het 2 jaar duurt eer de aanvoer van smartphones, tablets, pc's, ... terug stabiel zou zijn?
En vergis u niet: de marktkapitalisatie van Apple is ondertussen zo gigantisch geworden, dat een forse correctie op hun aandeelprijs, repercuties zal hebben op zowat alle indexen, op zowat alle institutionele beleggers, ... en dus veel kans ook op uw en mijn pensioenopbouw. Laat staan de pensioenopbouw van de gemiddelde Amerikaan. Dit gaat vér voorbij wat elektronisch speelgoed met het juiste fruit-logo.

[pharmacist]

Begrijp je nu de schijnheiligheid: aangezien Thailand en Vietnam militair en vooral economisch niet veel in de pap te roeren hebben, negeren we het gewoon. China is militair sterk en machtig en economisch een grootmacht.....Onze vijand, waar we ons tegen moeten verzetten en maatregelen moeten nemen, want het is een autocratisch bewind, alhoewel je als vrouw of homo bijna net zo vrij kunt leven en werken, studeren, rijk worden en reizen als in het democratische westen, zolang je maar aan de soms benauwende regeltjes houdt i.t.t.Iran of nog erger in Afghanistan: de situatie qua mensenrechten en volledige afwezigheid van zelfs de meest elementaire democratische principes en mensenrechten zijn daar zo schrijnend, dat zelfs het autocratische China nog een verlichte despotie daarmee vergeleken is.

[Reactie gewijzigd door pharmacist op 24 juli 2024 12:06]

[izamani]

Ja je hebt gelijk, het gaat alleen maar om meer winst. Al zou het hele proces om een telefoon te maken gratis zijn, dan worden de nieuwe telefoons alsnog niet goedkoper.
Al zouden ze de fabriek vestigen in Noord Korea en dat de gevangenen die daar in kampen zitten het werk voor niks laten doen. Maakt allemaal niks uit. Ik verwacht dat de telefoons toch meer dan € 1000,- gaat kosten.

[KoffieAnanas]

Het gaat hier niet om dictatuur. Het gaat om stabiliteit en de speelruimte die buitenlandse bedrijven krijgen binnen die landen. Het ging lange tijd de goede kant op met China, voor Xi Jinping. Al was de communistische partij oppermachtig, het stelde China open voor het buitenland en handelde voorspelbaar. Sinds Xi is de stabiliteit afgenomen, de onzekerheid toegenomen en het is buitenlandse bedrijven moeilijker gemaakt in China te opereren. Thailand en Vietnam zijn al lange tijd stabiel gebleken voor buitenlandse bedrijven. Het mag soms intern rommelen in Thailand, buitenlandse bedrijven hebben daar vrij weinig last van gehad.

[Fidesnl]

Ik denk dat de overweging van kosten toch de grootste drijfveer is. Ik werk zelf in de supply chain en 4 jaar geleden de business case gemaakt om te verhuizen naar India. Zij zijn omgerekend 40 cent per uur per persoon goedkoper en voor ons dus zinvol om daar een nieuwe fabriek neer te zetten en daar te laten produceren. Dat project loopt nu dan dus ook.

[darkchief]

Vermijd India, (bijna) zelfde shit als China. Netals China heeft India ook een onderdrukt groep moslims, netals China heeft India ook contested grondgebied. Ze zijn beiden groot, sterk en hebben ambities. Je had veel beter naar Vietnam of Thailand kunnen kijken. Maar ik begrijp het men zegt India of China en dat is dan waarschijnlijk ook enige wat je hebt meegenomen in je business case. 40 cent goedkoper... speelt niet op tegen de lange termijn problemen die India gaat tegenkomen aangezien zo een fabriek waarschijnlijk langer dan 10 jaar moet blijven werken hoop ik. Als je een klein land pakt kan je veel effectiever druk op uitoefenen mocht het de verkeerde kant op gaan. India is netals China verdoemd en misschien zelfs erger met hun kastenstelsel. Succes

[Groningerkoek]

Ja en Nee, we zullen China bij een inval in Taiwan nooit zo hard aanpakken als dat we dat nu met Rusland doen, dat kunnen we ons simpelweg niet veroorloven. We zijn voorlopig nog veel te afhankelijk van China. Het gevaar is denk ik eerder dat China economische sancties zal beantwoorden met een exportverbod op veel kritische producten en grondstoffen.

[WillySis]

China zal om een hele lijst van redenen geen militaire actie ondernemen tegen Taiwan. Militair gezien kan Taiwan rekenen op veel steun uit andere landen en ook economisch zal het voor China een zelfmoordactie zijn. Door de verslechterende relatie met Amerika brengen steeds meer bedrijven een deel van de productie over naar andere landen. Dat maakt de weg vrij voor stevige sancties.

Voorlopig heeft China er alleen baat bij om de dreiging van een aanval in stand te houden.

[redslow]

Vergeet niet dat China hard aan de vergrijzing is en India niet.

[Wazzim]

Dit boeit steeds minder met de mechanisering van de productie, het is geen 1980 meer.

[TheVivaldi]

Dat ook, en wie zegt dat oude mensen niet kunnen werken? Er zijn aardig wat mensen in Nederland die na hun 70e nog werken, hetzij in loondienst/bedrijfseigenaar, hetzij vrijwillig. En in landen als China, India, Thailand, diverse arme landen, etc. zijn dat er nog een stuk meer (en niet op vrijwillige basis, want geld is voor hun uiteraard nóg belangrijker dan hier).

[musje83]

want geld is voor hun uiteraard nóg belangrijker dan hier

Geld niet zozeer, inkomsten vooral Geld is 'hier' ook heel belangrijk maar wij hebben een sociale structuur met dubbel pensioen (AOW + eigen pensioen). In de meeste andere landen droogt je inkomen grotendeels of geheel op zodra je stopt met werken en als je geen familie hebt om bij in te trekken, zul je inderdaad door moeten werken op hoge(re) leeftijd.

[TheVivaldi]

Dat is inderdaad wat ik bedoelde.

[Lekker Ventje]

Boeit nog steeds genoeg, anders zouden de telefoons wel in de VS gemaakt worden.

[stefanhendriks]

Vs is ondanks alle automatisering te duur.

[Geim]

Dat wordt al meer dan 150 jaar beweerd en op dit moment is er gewoon een schreeuwend te kort aan personeel.

[batjes]

Men beweerde tijdens de industriele revolutie ook dat we door automatisering minder hoefde te gaan werken. Men beweerd dit nu al doodleuk zo'n 200 jaar, maar niets is minder waar.

We werken nog altijd zo'n 400 uur meer per jaar dan de gemiddelde middeleeuwse boer.

Ook werken we een heel stuk harder dan de boomer generatie om maar wat te noemen, we zijn een heel stuk productiever geworden en dat is de afgelopen 40-50 jaar heel hard gegaan.

Maar de lonen en vrije tijd zijn niet meegegroeit met mogelijkheden en werkdruk.

[pharmacist]

ik denk eerlijk gezegd dat het excuus voor China een excuus is om de prijs lager te laten produceren: China is aanzienlijk rijker geworden en de lonen navenant. India is in naam een democratie, echter Modi heeft toch autocratisch trekjes en Hindoe's worden voorgetrokken ten kosten van de Moslims en Thailand is een militaire autocratie. Waarom dan niet naar Europa of volledig in de USA produceren. Nu staat er: designed in California, assembled in China.....

[jpsch]

Op dit moment is er deflatie in China.

https://www.bnr.nl/nieuws...t-herstel-na-covid-hapert

[RaJitsu]

Denk dat het vooral een politiek verhaal is en gerelateerd is aan beoogde moeilijkheden die in de toekomst steeds prominenter worden rond de import uit China. Voor de VS, maar ook India. En ondanks dat India gemiddeld arm is, is het absolute aantal mensen dat wel een iPhone kan betalen nog altijd veel groter dan in de meeste markten.

[Reactie gewijzigd door RaJitsu op 24 juli 2024 12:06]

[WillySis]

China is als productieland zeker een stuk duurder geworden, maar dat is niet de enige rede om de productie (deels) naar andere landen over te brengen. De corona maatregelen die China heeft genomen heeft Apple gewoon veel geld gekost. Fabrieken en havens werden soms weken lang gesloten. Zonder productie of transport krijg je geen producten in de winkel en valt er niets te verdienen.

[obimk1]

China is ook een onbetrouwbare "supply chain" partner geworden door de vele COVID lockdowns.

[kidde]

Exact! Bijna alle grote bedrijven halen productie weg uit China en verplaatsen die voor Azie naar Vietnam, Maleisië en Thailand, voor Amerika vaak naar Mexico en voor Europa naar een land naar keuze.

Dat heeft ook te maken met het blokkeerschip in het Suez kanaal, en met de vele handelsoorlogen die wereldwijd gevoerd worden.

Globalisatie is dood. Protectionisme regeert.
Grote kans dat Foxconn India met name voor de lokale markt produceert.

[obimk1]

"Blokkeerschip" (eenmalig) in het Suez kanaal heeft maar een paar weken geduurd (NL heeft daar een belangrijke rol gespeeld bij het opruimen). Dit was ook voor de "globale" handel een ramp.

Ik denk dat de vele lockdowns (structureel) van een paar weken een veel grotere schade hebben gedaan.

[Reactie gewijzigd door obimk1 op 24 juli 2024 12:06]

[kidde]

Het gaat niet om schade, het gaat om besef.
In de Verenigde Staten was een wachtrij van weken voor de haven (personeelstekort).
Bij het Suez kanaal ook.
Inderdaad waren er lockdowns, waardoor in China de havens stil lagen.
Er is ook een tekort aan zeecontainers geweest.


Alle vier samen zorgden voor het besef, dat we afhankelijk zijn van scheepvaart; en dat dat fout kan gaan.

Im Taiwan zijn twee ABF fabrieken afgebrand. Ook daar had Apple last van. Alles zat in Taiwan geconcentreerd.
Nu is in Oostenrijk een fabriek daarvoor in de maak. Niet per se omdat bedrijven zoveel schade hadden; die twee branden verklaarden het hele tekort aan GPU's en de woekerwinsten die NVidia maakte.

Dus het gaat om een toegenomen besef; niet om schade.

[obimk1]

Het "besef" dat de globale wereldhandel afhankelijk is van scheepsvaart is al zeker een eeuw oud (bv we hebben zeer grote havens) En waarom denk je dat het Suez en het Panama kanaal zijn gegraven?

Er bestaan zelfs "Panamax" schepen.

[kidde]

Scheepvaart gaat al decennia goed.
Sinds ABF is uitgevonden is er ook nog geen tekort geweest .

Het besef van de laatste 3 jaar is niet dat we afhankelijk zijn, maar dat het fout kan gaan.

[meadow]

.

[Reactie gewijzigd door meadow op 24 juli 2024 12:06]

[Vlizzjeffrey]

Precies, en dan kunnen ze tegelijk zeggen dat ze het doen om politieke redenen, zodat ze goed lijken.

[Bjorn89]

Ze zien de bui al hangen natuurlijk tussen America en China, op deze manier kan Amerika (mischien) india in een sterkere bondgenoot veranderen(neem aan dat andere bedrijven volgen). Of ben ik te geopolitisch aan het denken?

[Reactie gewijzigd door Bjorn89 op 24 juli 2024 12:06]

[Blokker_1999]

Het is niet eens zozeer het dispuut tussen die twee. Ja, dat kan de plannen wat versnellen, maar reeds jaren terug werd al duidelijk dat Apple een aanzienlijk deel van de productie wenst te verschuiven van China naar India. Niet alleen gaat het prijsvoordeel stilaan naar India, maar het is ook een veel grotere groeimarkt voor hen.

En ik denk niet dat India zich ooit als bondgenoot van de VS zal vestigen. Ook niet vijandig gezind, maar wel neutraal. Historisch hadden ze bijvoorbeeld ook altijd al goede banden met Rusland en hoewel die wat bekoeld zijn nu, zijn ze zeker niet verbroken.

[cariolive23]

De VS is wel extreem belangrijk voor India, het is de grootste partner met een (voor India) positive trade balance. En wat export betreft, is de VS veruit de grootste, en dus belangrijkste partner.

India import meer dan dat het exporteert, wat hen een zwakke positie geeft. Juist daarom is export belangrijk, en dan helemaal de VS. Al staat Nederland ook bijzonder hoog in het lijstje, op de 3e plek.

[batjes]

India verplicht bedrijven ook om lokaal te produceren, speelt ook een rol.

[Ted_W]

Ik denk dat hier toch vooral het kostenvoordeel de doorslag heeft gegeven, ook omdat Apple al langer van plan was om de productie te verplaatsen. Anders had Apple de productie maar de VS of EU verplaats, de meer bevriende of VS gezinde landen, maar dit wordt simpelweg te duur (lees: ze maken dan minder winst). Risico is wel dan India de volgende China wordt als het gaat om de bedreiging van de positie van de VS en dan weten we inmiddels wat er gaat gebeuren.

[kidde]

Apple verplaatst de productie deels naar de VS, TSMC in Phoenix wordt niet voor niets gebouwd.

[Ted_W]

TSMC produceert in Arizona alleen de chips die in Apple producten komen, maar TSMC is niet van Apple en staat los van deze discussie.

[kidde]

Hon Hai Precisiom aka Foxconn is ook niet van Apple; aangezien ze dus allebei een deel van de productie voor hun rekening nemen is dus een deel van de productie verplaatst.

[Darida]

"Al hangen"? We zagen het al jaaaaaren geleden. En ik denk dat Apple dat zelf ook al minstens 4 jaar geleden reeds doorhad. Helaas is het bijzonder moeilijk en langzaam om hun productie te verplaatsen naar andere landen. Er werken bijna volledige steden enkel voor hun onderaannemers Foxconn en Pegatron. Ik had er een artikel over gelezen dat de enkele percenten productie (minder dan 10%) verplaatsen jaren in beslag heeft genomen en dat de volledige iPhone productie te verplaatsen naar een ander land zou kunnen duren tot 2028 als alles vlot verloopt.

[wildhagen]

Ik vermoed dat ook de (arbeids)kosten wel mee zullen spelen.

In India liggen de salarissen vaak flink lager dan in China. Dat levert dus minder kosten voor in dit geval Apple op.

Als ze die vervolgens wel tegen dezelfde prijs verkopen als de In China geproduceerde toestellen, geeft dat dus meer winst per toestel.

[Shark.Bait]

Niet per se; als over de componenten invoer rechten betaald moeten worden kan dat voordeel snel verdampen.

[redslow]

Arbeidskosten kunnen wel lager liggen maar produceren ze dan ook wel net zoveel als een Chinese arbeider.

Stel de een kost 1 euro per uur en de ander 0,75 euro. Echter degene van een euro doet 2 telefoons per uur en de ander maar 1 dan ben je uiteindelijk duurder uit met die van 0,75 euro dan met die van een euro.

En nee, ik heb daar geen antwoord op in hoeverre dat ook zo geld voor India/China

[jpsch]

Als er een nieuwe fabriek wordt neergezet, mag toch verwachten dat de productiviteit hoger ligt dan bij een oudere fabriek in China.

[Tweakert2020]

Als je uit gaat van automatisering wel, maar er is nog steeds een significant kant deel wat met de hand gedaan wordt.

[jpsch]

In een nieuwe fabriek maak je de routing e.d. naar de huidige standaards. Je begint met een green field, zoals je dat in het Nederlands noemt.

[Tweakert2020]

Blijft een feit dat in India minder efficiënt gewerkt wordt. Omdat personeel daar goedkoop is worden er gewoon meer mensen ingezet.

[redslow]

Hoeft niet per se. Als de fabriek dichter bij de grondstoffen ligt en daardoor minder transportkosten heb. Kan je een lagere productie voor lief nemen, dit omdat je bepaalde processen in het geheel wegneemt of goedkoper maakt.

Er zijn dus meer variable dan alleen arbeid/productie van de fabriek.

[Vlizzjeffrey]

Het is voornamelijk omdat de lonen in China hoger zijn dan in India.

China is te duur geworden.

[CivLord]

Dat India steeds sterkere importbeperkingen instelt op technologische producten telt ook stevig mee.
Wil Apple een markt van meer dan een miljard Indiërs kunnen bedienen (waarvan de meesten zo arm zijn dat ze zich met veel moeite een opgepimpte featurephone met WhatsApp op afbetaling kunnen veroorloven, maar waarvan een klein, maar niet onaanzienlijk, aantal inwoners willen laten zien dat ze kunnen pronken met de nieuwste en duurste westerse gadgets), dan zullen ze in die markt zelf moeten produceren.

[Keypunchie]

Deze verschuiving van productieketens zal nog wel doorgaan. Het lijkt erop dat zowel de binnenlandse als buitenlandse politiek van Xi Jinping door bedrijven als bedreigend wordt ervaren.

Dit soort bewegingen kan ook niet los worden gezien van dingen als het openen van chipfabrieken in Duitsland en de VS.

[bussie66]

Ik begrijp de tekst niet, cq is m.i. tegenstrijdig.

Het verplaatsen van een groter deel van de iPhone-productie naar India moet het risico verlagen voor Apple.

Een van de moeilijkheden van productie in India is de aanlevering van onderdelen. Veel leveranciers zitten in China, waardoor Apple de onderdelen moet importeren in India voor de assemblage. Bij productie in China ligt de fabriek dichterbij die van de toeleveranciers, wat het proces sneller maakt.

Is dit niet tegenstrijdig?

[Verwijderd]

Alle grote westerse (elektronica) merken die de afgelopen 25 jaar hun totale productieketen naar China hebben verplaatst, komen er nu achter dat daarmee een afhankelijkheid is gecreëerd die je niet zomaar meer kunt opheffen.

Het totale ecosysteem van toeleveranciers en grondstoffen, plus de grote massa van goed geoutilleerde productiefaciliteiten met bijbehorende arbeidskrachten zitten momenteel 'opgesloten' in een land met een defacto dictator.

Apple probeert hier, in ieder geval een deel van, het ecosysteem los te weken, kennelijk door de eindfabricage als eerste over te hevelen. Wellicht met de achterliggende gedachte dat Indiase industriëen zich bij voldoende vraag zullen gaan specialiseren in het opzetten van een vergelijkbare keten van grondstoffen en halffabrikaten.

De Amerikaanse overheid heeft het totale Chinese chips ecosysteem een zware slag toegebracht met de CHIPS wetgeving in oktober vorig jaar. Nu raakt dat hoofdzakelijk de sectoren die met de nieuwste en meest geavanceerde technieken werkten, maar dit zal onvermijdelijk ook mee hebben gespeeld.

Verdeel en heers, de strategie van millenia oud, toegepast in de tegenwoordige tijd.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 24 juli 2024 12:06]

[mutley69]

Apple zou wel 's een fout kunnen maken, Indiërs spreken beter engels dan chinezen. Dus slavernij en uitbuiting gaan iets sneller naar buiten komen... (hoop ik)

[amigob2]

bekijk de cijfers eens van dwang arbeid ( slavernij ) en kinder arbeid en vervuiling in India, Ligt een heel stuk hoger, dan in China. Past wel bij Apple lijkt mij als je met India business wilt doen.

[FrostyPeet]

Ach, eerst in China, dan naar India en als laatste naar Vietnam of zo. Goedkope producenten.

Als ze echt risico willen spreiden hadden ze ook in Europa een fabriek kunnen neerzetten. Maar ja, Europa, regels voor werknemers en milieu en belasting op winst.

[droofx]

Na Vietnam is afrika ook nog een optie

[Roenus]

Denk dat "wil" voldoende leverage geeft om rechtstreeks te onderhandelen met de chinese overheid. Want bedrijven van dit formaat hebben rechtstreekse overheidscontacten.

En dan is nieuws om een deel van de productie te willen verplaatsen natuurlijk de uitgesproken manier om de scherpe randjes van de onderhandeling zachtjes weg te poetsen.

[MrMarcie]

Denk meer dat het met kosten te maken heeft. China ontwikkelt zich razendsnel en de lonen ook.

[Roenus]

Dat is inderdaad ook een goed perspectief. Aan de ene kant kan een groot bedrijf als Apple inderdaad de macht en invloed hebben om rechtstreeks met de Chinese overheid te onderhandelen, en strategisch nieuws vrijgeven over het verplaatsen van productie kan een onderhandelingstactiek zijn.

Aan de andere kant is het ook waar dat China's economische groei en stijgende lonen de productiekosten kunnen beïnvloeden, waardoor bedrijven overwegen te verhuizen.

Wellicht spelen beide factoren een rol in hun beslissingen.