AP: laat NL-overheidsinstanties niet beslissen over hergebruik persoonsgegevens

De Autoriteit Persoonsgegevens wil dat overheidsinstanties niet kunnen beslissen over het hergebruik van persoonsgegevens. Een wetsvoorstel van het kabinet maakt dat mogelijk, maar volgens de AP zou dat alleen moeten mogen als betrokkenen toestemming hebben gegeven.

Volgens de AP moeten overheidsinstanties altijd toestemming gaan vragen voor ze gegevens voor hergebruik beschikbaar stellen. "De AP adviseert om in het concept de hoofdregel op te nemen dat hergebruik van persoonsgegevens in de openbare registers is uitgesloten. In specifieke wetgeving kan bepaald worden dat in afwijking hiervan hergebruik van bepaalde persoonsgegevens is toegestaan onder nader te bepalen beperkingen en voorschriften, zoals een instemmingsvereiste."

Die opt-in is er nu niet. Volgens een conceptaanpassing van de Wet hergebruik van overheidsinformatie komt meer data onder die wet te vallen. Het kabinet stemde vorige maand in met die wijziging. "Aangezien overheidsinformatie met publieke middelen is gegenereerd, is de gedachte dat deze meerwaarde ook weer aan de maatschappij ten goede moet komen. De Who ziet op het voor iedereen
beschikbaar stellen van gegevens die al openbaar zijn, in herbruikbaar en machineleesbaar formaat, op toegankelijke wijze en zoveel mogelijk vrij van kosten en beperkende rechten."

Waar de AP vooral over valt, is dat overheidsinstanties moeten beslissen of persoonsgegevens beschikbaar komen, terwijl die keuze bij burgers zelf zou moeten komen te liggen. Bovendien denkt de AP dat ambtenaren de richtlijn ruim zullen opvatten. "Niet uitgesloten kan worden dat verwerkingsverantwoordelijken belang hebben bij een ruime interpretatie van de mogelijkheden tot hergebruik. Zonder duidelijke grenzen aan de hergebruikmogelijkheden is er dan ook geen reden om aan te nemen dat alle verwerkingsverantwoordelijken de belangen in juist evenwicht met elkaar brengen." Het kabinet heeft nog niet gereageerd op het advies van de Autoriteit Persoonsgegevens.

Door Arnoud Wokke

Redacteur Tweakers

11-08-2022 • 11:17

55

Submitter: MrCostanzo

Reacties (55)

Sorteer op:

Weergave:

Het artikel vermeldt (de onderstrepingen heb ik toegevoegd):
Volgens de AP moeten overheidsinstanties altijd toestemming gaan vragen voor ze gegevens voor hergebruik beschikbaar stellen. "De AP adviseert om in het concept de hoofdregel op te nemen dat hergebruik van persoonsgegevens in de openbare registers is uitgesloten. In specifieke wetgeving kan bepaald worden dat in afwijking hiervan hergebruik van bepaalde persoonsgegevens is toegestaan onder nader te bepalen beperkingen en voorschriften, zoals een instemmingsvereiste."
De conclusie die Tweakers trekt lijkt niet te volgen uit het citaat: dat maakt immers duidelijk dat toestemming slechts een mogelijke beperking zou zijn, dus niet de enig denkbare beperking.

Uit het advies:
Het beginsel van doelbinding komt ook tot uitdrukking in het toepassingsbereik van de Who: de wet is niet van toepassing op ‘informatie die betrekking heeft op openbare persoonsgegevens waarvan hergebruik onverenigbaar is met de doeleinden waarvoor ze zijn verkregen.'
Dat eventuele persoonsgegevens in de data niet voor nieuwe doeleinden mag worden gebruikt, volgt uit de AVG, en wordt dus bevestigd door het wetsvoorstel. Lees ik het advies goed, dan zegt het voornamelijk dat de wet meer duidelijkheid moet geven aan de instanties die de wet moeten uitvoeren omdat sommige normen nogal vaag zijn:
Naar het oordeel van de AP zou het niet aan de verwerkingsverantwoordelijke in kwestie overgelaten moeten worden om zonder duidelijke wettelijke criteria een afweging te maken tussen de belangen van betrokkenen en het belang bij (een concrete vorm van) hergebruik. (...) Zonder duidelijke grenzen aan de hergebruikmogelijkheden is er dan ook geen reden om aan te nemen dat alle verwerkingsverantwoordelijken de belangen in juist evenwicht met elkaar brengen. Het is dan ook aan de wetgever om te bepalen of bepaalde persoonsgegevens, gelet op het doel van het hergebruik en gelet op het grondrecht op bescherming van persoonsgegevens, in aanmerking komen voor hergebruik en de vorm daarvan.
Dus de instanties die de wet moeten uitvoeren kunnen de wet verkeerd uitleggen en daarom moet de wet duidelijker.

Voor de bepalingen over anonimisering geldt per saldo hetzelfde: de AP stelt voor duidelijker te maken wanneer data anoniem is.

Persoonlijk lijkt mij dat de AP daarmee te veel van de wetgever vraagt; open normen zijn m.i. nodig in wetten.

[Reactie gewijzigd door berzerker op 23 juli 2024 23:07]

"Aangezien overheidsinformatie met publieke middelen is gegenereerd, is de gedachte dat deze meerwaarde ook weer aan de maatschappij ten goede moet komen. De Who ziet op het voor iedereen
beschikbaar stellen van gegevens die al openbaar zijn, in herbruikbaar en machineleesbaar formaat, op toegankelijke wijze en zoveel mogelijk vrij van kosten en beperkende rechten."
Dat is nog eens een mooi staaltje double-speak.
Daarnaast is het ook nog eens niet waar.....

Mijn naam is niet met overheidsmiddelen gegenereerd. Noch mijn geboortedatum, welke ziektes ik heb of welke sexuele voorkeur ik heb.

Het feit dat de overheid dit vastlegd als data komt met behulp van publieke middelen. Dat betekend nog niet dat het niet mijn eigendom blijft.

Maar ja, onze huidige regeringspartijen zien 1984 nogsteeds als handleiding in plaats van als waarschuwing :-(
Yep, het lijkt erop wat de mensen in het toeslagen schandaal is overkomen, hun gegevens werden ongevraagd met allerlei departementen gedeeld zonder dat ze zelf wisten waar hun gegevens allemaal bekend waren.

Krijg je nul op het rekest zonder dat je weet waarom.
Je hebt gegevens (zoals je geboortedatum) waarmee overheidsinformatie kan worden gegeneerd: hoeveel inwoners met een bepaalde leeftijd hebben een uitkering?

Om dit laatste te bedenken/genereren/analyseren zijn mensen, kennis en middelen nodig die met publieke middelen worden bekostigd.

Even los van de doeleinden/rechtmatigheid van het gebruik van de data: de snippet "Aangezien overheidsinformatie met publieke middelen is gegenereerd" klopt dus wel.

Gegevens ≠ informatie.

[Reactie gewijzigd door headphoneguy op 23 juli 2024 23:07]

De conclusie dat het met publiek geld is betaald en daarom beschikbaar moet zijn is natuurlijk onzin.
Dat opent wel mogelijkheden. Kan ik lekker aanschuiven bij de borrel van de tweede kamer ;-)
Ik wilde eigenlijk bij onze koning een vorkje meeprikken vanavond.

Maar ik kan me de insteek van "met publiek geld betaald en daarom beschikbaar" goed indenken, alleen wel beperkt tot "data" en waarvan de herkomst/eigenaarschap van de gemeente is.

Dus data over wegen, prima. Geboortedatums inwoners: nope. Gegenereerde informatie uit die geboortedatums: prima.

[Reactie gewijzigd door Calypso op 23 juli 2024 23:07]

Dat er informatie beschikbaar komt kan ik begrijpen. Veel overheidsinformatie is ook gewoon beschikbaar. Ik het er wel mee eens dat persoonsgegevens niet inzichtelijk openbaar gemaakt mogen worden. Al helemaal niet zonder tussenkomst van de burger.

[Reactie gewijzigd door headphoneguy op 23 juli 2024 23:07]

Dat is anonieme data uit de GBA. Dat kan prima.. anoniem.
De gegevens waar hier over gesproken wordt lijkt echter niet anoniem EN zijn geen gegevens uit de GBA. Daar wil ik toch wel mijn zeggenschap over hebben en anders zou het recht van vergeten zo ver mogelijk doorgevoerd moeten worden.
Anoniem uit de GBA is heel moeilijk. Als je opvraagt wie er in jaar x van plaats y naar z is verhuisd in de leeftijdscategorie 20-30 is de kans groot dat je er een individueel persoon mee identificeert.
Eigendom is echt een verkeerd woord. Vervang het door Zeggenschap.
Zeggenschap is ook verkeerd.
Wellicht vervangen voor: privacy.
De meningen over wat privacy is, lopen mijlenver uiteen.

Wellicht vervangen door "risico's die je loopt" als (min of meer) identificerende gegevens worden gedeeld met de eerstvolgende partij.

Nog even los van het feit dat als jouw gegevens (plus-artikel) door een tweede partij met een derde worden gedeeld zonder dat jij dit weet, jij daar niet eens bezwaar tegen kunt maken.
Heel simpel, mijn naam, adres, telefoonnummer, geboortedatum, BSN, etc. zijn gegevens die min-of-meer naar mij herleidbaar zijn.

Meningen lopen uiteen omdat mensen de nadelen niet ervaren hebben. 1984 is een steengoede waarschuwing, maar wel fictie. Je zou "komt een vrouw bij de hacker" een moeten lezen. Daar staan waargebeurde, Nederlandse, verhalen in. Geschreven door een onderzoeksjournalist.

Het is écht geen pretje als je het slachtoffer bent. Bijvoorbeeld geen baan kunnen houden omdat de politie je regelmatig oppikt, thuis of op je werk. Familie gaat aan je twijfelen enz.

De overheid moet nou eenmaal deze gegevens nodig om de publieke taak uit te voeren. Maar niet elke instantie heeft al die gegevens nodig. Zeker niet als ze foute gegevens gaan delen.

Privacy is een groot goed. Als er nooit meer privacy is, ga je het ook nooit meer terug krijgen. Hoe slecht je het dan ook hebt. Als er 1 ding in de wereld is om voor te vechten is het wel privacy. De rest is secundair.
Na op security.nl hier een draad over te hebben gestart (met tig meningen als gevolg), heb ik mijn definitie van privacy iets bijgesteld naar:

Privacy is omgekeerd evenredig met het risico dat er misbruik wordt gemaakt van gegevens van en/of over mij, en/of van mijn bezittingen en/of van mijn tijd, in mijn nadeel of van mijn naasten.

Zoiets als "het recht om met rust gelaten te worden" is veel te vaag; je hebt er bijvoorbeeld niets aan als een bank jou een hypotheek weigert na op illegale wijze te hebben achterhaald dat jouw risico op de een of andere ernstige ziekte groter is dan gemiddeld.

Andere (in aantallen) toenemende risico's zijn phishing, fraude met jouw identiteit, misinformatie en/of concrete beïnvloeding, bedreiging en geweld (bijv. als je ergens een uitgesproken mening over hebt en niet wilt dat tegenstanders weten waar jij woont).

De tijd dat we vrijwillig ons telefoonnumer achter onze naam en adres in een telefoonboek publiceren, is voorbij sinds de ongekeerde opzoekactie (telefoonnumer -> NAW) eenvoudig werd en daar misbruik van gemaakt werd, aanvankelijk vooral door adverteerders. De potentiële voordelen wegen simpelweg niet meer op tegen de potentiële nadelen - risico's dus.

Het gaat allang niet meer alleen over af en toe een ongevraagde brief met een donatieverzoek van een "goed" doel (waarbij ik niet weet hoe ze aan mijn adres komen).

Van een aantal organisaties weet ik dat ik in hun databases sta (en kan daar in theorie bezwaar tegen maken), maar ik ga ervan uit dat dit een topje van een enorme ijsberg is.

Inzagerecht, wijzigingsrecht en het recht om vergeten te worden zijn in de praktijk complete flauwekul.

Want zelfs als je van een partij weet dat zij jouw gegevens hebben opgeslagen, moet je vaak meer persoonsgegevens (zoals een kopie van een identiteitsbewijs - dat niets zegt maar wel risicivol is) aanleveren om "aan te tonen" (onzin) dat jij jij bent, waarna je in de meeste gevallen als antwoord krijgt dat ze een legitieme reden hebben om jouw gegevens te behouden en/of dat ze deze moeten bewaren van de belastingdienst.

Het kabinet beargumenteerde naar verluidt: "Aangezien overheidsinformatie met publieke middelen is gegenereerd, is de gedachte dat deze meerwaarde ook weer aan de maatschappij ten goede moet komen".

Dat klinkt Norks (Noord Koreaans). Jouw risico's spelen geen rol, je bent een misbare mier in een onmisbaar mierennest.

Edits 17:20: url gecorrigeerd en erbij geschreven dat het kabinet de stelling een stukje hierboven poneerde.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 23:07]

Ik denk dat de Wikipedia versie wel aardig is. Ingekort door mii:

"Privacy [...] schermt personen of groepen af van bespieding en beïnvloeding. [...] Privacy gaat om de afscherming van persoonsgegevens, het eigen lichaam, de woning of leefruimte, familie- en gezinsleven. Privacy omvat ook het recht vertrouwelijk te communiceren, zoals via brief, telefoon, e-mail."

Als samenleving hebben we het nu zo gemaakt dat de overheid selecte gegevens nodig heeft om hun werk richting de samenleving te doen. Een voor allen. En terecht, zonder een basisregister kan de overheid niks natuurlijk. Je moet kunnen bijhouden wie er belasting betaald, hoeveel mensen waar wonen en wie er een crimineel verleden heeft.

Wat de overheid fout doet is denken dat de burgers er voor hun zijn. Ze denken verkeerd om. Ze moeten de oren niet naar een paar gekozen stropdassen laten hangen, maar tegengas geven als er zaken niet kloppen. Zoals bij het belastingschandaal.
Bij elke regel moet de betreffende club denken "doet dit recht aan wat we horen te doen"? Gaat alles nog goed?

De overheid is een baantjes carrousel geworden met volledige eigenbescherming met het excuus van politieke onschendbaarheid. Verantwoordelijkheid wordt vaak geroepen maar never nooit écht genomen. Er is nog nooit iemand slechter geworden na een 'straf'.

Privacy is het laatste wat de burger nog heeft ter bescherming van zichzelf. En keer op keer breekt de overheid) nationaal of EU) dit af. Stukje bij beetje. Let maar eens op. Wat hou je nu nog over? Wie gelooft je dadelijk nog tegen de brote boze overheid? (wederom, zie belastingschandaal)
Privacy? Is dat niet dat utopie gedoe uit die film... hoe heet ie ook alweer... ergens uit 1984.
Ik ga Opa ff vragen wat privacy nu precies is.
..sarcasme uit.
Zeker.

En dus ook bijzonder typisch van deze overheid; Onze definitie cq. identiteit is dus - volgens deze tekst - letterlijk een uitvloeisel van publieke middelen. Filosofisch gezien ook niet heel fijn.

En ziektes zijn dus ook een gevolg van diezelfde publieke middelen? De diagnose en/of behandeling misschien.
Maar hoe dan ook: het hoort prive te zijn.
Mijn naam is niet met overheidsmiddelen gegenereerd. Noch mijn geboortedatum, welke ziektes ik heb of welke sexuele voorkeur ik heb.
Maar de database waarin de overheid dit bijhoudt is wel gegeneerd. Dat is waar het echt om gaat. Jouw naam op zich heeft geen enkele waarde (sorry, dat bedoel ik natuurlijk niet persoonlijk), maar een database met namen van alle inwoners heeft wel waarde. Kale persoonsgegevens zijn niet interessant, dat worden ze pas in context.
Het feit dat de overheid dit vastlegd als data komt met behulp van publieke middelen. Dat betekend nog niet dat het niet mijn eigendom blijft.
Dat is misschien zo maar daar gaat die wet niet over. De overheid heeft jouw informatie al , dat is een feit, of je dat nu wil of niet. Deze wet gaat over hoe de overheid met openbare informatie omgaat, of in ieder geval om data die openbaar zou moeten zijn. Als het openbaar is dan is het dus niet geheim. Als het niet geheim is mag iedereen het weten. Dan is het niet de bedoeling dat de overheid de data alsnog verstopt door de informatie domweg niet publiek te maken of alleen in een geheim bestandsformaat aan te bieden of er geld voor vragen.

Ik sta achter je standpunt over privacy en de overheid hoor maar je valt de verkeerde wet aan, WHO is wel nuttig. Sterker nog, als je de overheid niet vertrouwt moet je juist voor wetten als deze zijn die transparantie afdwingen. De vraag welke informatie wel of niet openbaar of privé is speelt geen rol, daar zijn andere wetten voor.
Het essentiële onderdeel van de quote is: "...gegevens die al openbaar zijn...".
Info over ziekte en seksuele voorkeur is niet openbaar en valt dus niet onder het voorstel om de info her te gebruiken.
Dacht dat ze de KvK registers net wat verder dicht begonnen te gooien, tegen alle SPAM, phishing, en ID-fraude. Maar dat maakt dus helemaal niet uit, want nu gaat de Basisregistratie Bevolking zelf wijd open? |:(
Dit is bizar. In principe geven ze instanties een vrijbrief om je data te verkopen. UWV, sociale dienst, politie, medische gegevens die in een database staan om dat er een subsidieaanvraag is gedaan? Schuldhulpverlening?

En aan wie? … Naar eigen inzicht.

Je kan net zo goed de hele autoriteit persoonsgegevens opheffen en alle wetgeving betreffende persoonsgegevens schrappen. Als iemand wat data nodig heeft, de overheid verkoopt het wel.

Hoe heeft iemand het lef om hardop zo’n voorstel te doen?

[Reactie gewijzigd door Zo af en toe... op 23 juli 2024 23:07]

Sinds Bernhard en wat hij allemaal bekokstoofd heeft.
We zitten nu met de gebakken peren en lopen achter zaken aan die al jaren of zelfs decennia, spelen.
Vertrouwen in de politiek (groot deel) of koningshuis? Ik allang niet meer.
Als je denkt dat iets te gek voor woorden is, dan is het vaak een veilige aanname dat je het niet goed hebt begrepen. Zo ook in dit geval, lijkt het. Dit wetsvoorstel is geen vrijbrief om persoonsgegevens te verkopen: alles moet binnen de beperkingen van de AVG. En het gaat ook niet om verkoop, want de data wordt zo mogelijk kostenloos beschikbaar gesteld. Dit wetsvoorstel is een implementatie van een Europese richtlijn, denk je werkelijk dat daar niet goed over is nagedacht?
En het gaat daarnaast om informatie die al openbaar is.

Dus om gegevens die al op een ingewikkelde manier via allerlei diverse openbare registers is te raadplegen, maar dan makkelijk te raadplegen in een eenvoudig overzicht.
Hadden we laatst niet een staatssecretaris die zich hard ging maken voor onze privacy. Daarvoor was ze ook al zo succesvol in de toeslagen affaire. Maar eigenlijk willen ze onze data gewoon verkopen.
Maar eigenlijk willen ze onze data gewoon verkopen.
We zijn 'ze'?
Ik lees anders in het artikel "De Who ziet op het voor iedereen beschikbaar stellen van gegevens die al openbaar zijn, (....) zoveel mogelijk vrij van kosten(...)".
Vergeet ook niet de woorden 'gegevens die al openbaar zijn' te onderstrepen. Iedereen hier schijnt te denken dat ze je meest geheime informatie vrij op internet willen gooien.
Maar wat valt onder "gegevens die al openbaar zijn"?
Is dat ook die datadump van een hack(er)?
Dan krijg je dus onder een formulier ergens "Mogen de gegevens met andere overheidsinstellingen gedeeld worden?" en de ambtenaar zegt dan "ja dat moeten we formeel vragen, maar het moet anders kan verzoek niet behandeld worden." 99% zegt dan ja is goed.

Wat eigenlijk moet komen is dat voor elke keer dat je gegevens nodig zijn dat er aan jou een verzoek wordt gedaan (bijvoorbeeld met Digid app of iets dergelijke) en dat er dan bij staat waarvoor de gegevens gebruikt gaat worden. Bijvoorbeeld, als ik een VOG aanvraag indien, dat er dan van AIVD een verzoek komt of AIVD mijn gegevens mag gebruiken. Dan weet ik waar voor het is en dan kan ik voor die specefieke taak toestemming geven.
Als jou een (publieke) dienst wordt ontzegd omdat jouw vrije keuze in de weg staat dan kun je toch naar de rechter gaan? Zou ik vooral doen.
Wel leuke oplossing naast dat een gemiddeld persoon toch niet regelmatig naar digid gaat om te kijken of er nog een leuke aanvraag oid. ligt.
De AIVD is nu juist weer geen goed voorbeeld want inlichtendiensten zijn uitgezonderd in de AVG.
Goed bezig Autoriteit Persoonsgegevens. Helaas is het slechts een advies van het AP en zal er waarschijnlijk weinig aan veranderen.
Als dat gebeurt, dan is dat met instemming van het parlement, dus democratisch gewaarborgd.
Weet je wie ook met democratische waarborging gekozen is?

Democratische waarborgen zijn niet zoveel waard als je denkt. Technische onmogelijkheden zijn de enige goede privacy bescherming.
Allleen noemt de AP niet zomaar dat personen zelf controle horen te hebben. Dat is namelijk het uitgangspunt van huidige wetgeving en zelfs de regels vanuit de EU waarom die wetgeving er is. Hooguit dat het onder heel bijzondere situaties, dat iets bijvoorbeeld echt nodig is zonder controle, niet hoeft.

Zoals ik het hier lees is het voorstel om de personen maar weinig tot geen controle te geven juist niet gevraagd of verplicht in de regels van de EU om als landen wetgeving voor open data te hebben.

Dus dan kan er misschien wel een democratisch besluit komen om dat toch maar te willen, dat wil niet zomaar zeggen dat het voldoet aan de verplichtingen die het land heeft die controle aan personen te geven.

Zelf controle willen klinkt in dit geval eerder als gemakzucht en proberen toch wat controle terug te winnen hoe de overheid met andermans gegevens kan omgaan. Maar dat lijkt niet de bedoeling van de verplichting van aan open data doen.

[Reactie gewijzigd door kodak op 23 juli 2024 23:07]

Ik heb een keer een presentatie gegeven over (onder andere) registers van de overheid waar miljoenen mensen in staan en die voor iedereen (toen nog) toegankelijk waren. Toen ik toe kwam aan het vertellen van de risico's op bijvoorbeeld uitbuiting of afpersing lachte de voorzitter van het AP die op de eerste rij zat, Aleid Wolfsen, me in mijn gezicht uit en onderbrak zelfs mijn presentatie om te zeggen dat het allemaal wel mee zal vallen. Ik ben naderhand uitgenodigd door de Rekenkamer om nogmaals over deze onderwerpen maar van de kant van het AP bleef het stil.

Ik ben blij dat ze jaren later eindelijk bijdraaien en stellen dat deze gegevens in eerste instantie juist niet standaard openbaar gemaakt mogen worden.
Een uitgerangeerde beroepspoliticus mag NOOIT zo'n functie krijgen.
Dan moet je kijken naar het proces/beleid dat er toe heeft geleid dat die persoon is aangenomen. Hoe is dat gegaan?
In verband met de privacy van de betrokkenen kunnen we daar geen openheid over geven /s
Je werd door hem uitgelachen omdat het niet zijn idee was.
Hij is erg activistisch bezig, vooral naar overheidsorganisaties toe, en drukt standpunten door waar zijn eigen juristen vraagtekens bij zetten. Maar het moet allemaal uit zijn koker komen, hij kan het niet zomaar met iemand anders eens zijn.
Dit is waarschijnlijk zijn laatste mogelijkheid om een stempel op de samenleving te drukke en die mogelijkheid wil hij gebruiken, koste wat kost.
Dit klinkt als een oplossing voor het feit dat de politie alle gegevens veel te lang bewaart. Dit zou een basis kunnen zijn om dat te blijven doen.
Uiteindelijk is kennis over de verwerking en vaststellen van de doel binding van persoonsgegevens best een complex geheel. De ervaring leert dat het schort aan de kennis om de impact te bepalen binnen de gemiddelde rijksinstelling (of dat de business ze niet weet te vinden). Een instelling heeft een wettelijke taak om uit te voeren, als ze daar al niet toe in staat zijn, handhaaf daar eerst op voordat we het verder doortrekken.
Sla mijn gegevens maar op in de SMSjes van Rutte, dan weet ik zeker dat het volgende week permanent verwijderd is.

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.