Autoriteit Persoonsgegevens heeft kritiek op transparantiewet voor accountants

De Autoriteit Persoonsgegevens heeft bezwaar tegen een wetsvoorstel dat de accountancyindustrie transparanter moet maken. Met het voorstel wordt 'een inbreuk gemaakt op de persoonlijke levenssfeer van accountants'.

De Nederlandse privacytoezichthouder schrijft in een advies aan de minister dat de wet moet worden aangepast voor die naar de Tweede Kamer wordt gestuurd. Het advies gaat over de Wet toekomst accountancysector. Die moet onder andere voor meer transparantie zorgen in de sector. Minister Sigrid Kaag van Financiën heeft een wetsvoorstel opgesteld waarin overwegingen van een onderzoekscommissie zijn overgenomen. Onderdeel van de wet is dat accountantskantoren in bepaalde gevallen individuele accountants moeten beoordelen 'op basis van kwaliteitsindicatoren'. Die rapportages worden openbaar beschikbaar. Dat keurt de Autoriteit Persoonsgegevens af.

Het rapporteren over en vervolgens openbaar maken van prestaties op naam van de accountant levert 'een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de betrokken accountant op', schrijft de AP. "De publicatie van een slechte score kan grote impact hebben op de reputatie en de loopbaan van de accountant."

De toezichthouder zegt dat het huidige wetsvoorstel die privacyinbreuk niet rechtvaardigt. De minister zegt dat de accountancysector in kwaliteit verbetert. Dat zou een rechtvaardiging moeten zijn, maar daar is de AP het niet mee eens. De minister kan niet aantonen dat de belangen van die kwaliteitsverbetering opwegen tegen de privacyinbreuken. Sterker nog, in het wetsvoorstel is die belangenafweging volgens de waakhond helemaal niet gemaakt.

Daarnaast zijn er te weinig manieren om de privacyimpact te beperken. De AP noemt daar verschillende opties voor, zoals de mogelijkheid een score aan te vechten voor die openbaar wordt. Zulke voorbeelden staan niet in het wetsvoorstel opgenomen. Tot slot ontbreekt een bewaartermijn in de wet waardoor niet duidelijk is hoe lang gegevens opgeslagen blijven.

De minister had de AP eerder al gevraagd advies over de wet uit te brengen. In mei bracht de AP al een advies uit aan de minister. Daar had het toen al kritiek op. Die kritiek blijft staan, ook nu het wetsvoorstel is aangepast, schrijft de AP. "Een dergelijke grote inbreuk op iemands privacy zoals nu is voorgesteld, is niet zomaar toegestaan", schrijft voorzitter Aleid Wolfsen. "Dit mag alleen als andere, minder ingrijpende opties niet mogelijk zijn."

Reacties (24)

[WoLFjuh]

Wat jammer is in dit geval is dat de Autoriteit Persoonsgegevens hier mee bezig moet zijn. Zeer overbevraagde organisatie maar met heel veel kennis over de materie.

Nieuwe wetgeving wordt over het algemeen (verplicht) gecontrolleerd door de Raad van State die wetgeving toetst aan de juridische haalbaarheid. Hier zou ook privacy onder moeten vallen. Waarschijnlijk mist hier juist deze kennis en dat is zonde.

Dat bij dit geval toevallig de AP is geraadpleegd terwijl deze hier geen bindende uitspraak in kan doen is een gemiste kans.

[Reactie gewijzigd door WoLFjuh op 23 juli 2024 09:50]

[TijsZonderH]

Toezicht houden op wetsvoorstellen, zowel gevraagd als ongevraagd, is juist een van de kerntaken van de AP. Dat is dus helemaal niet gek, het is hun bestaansrecht. Het is ook Europees vastgelegd in de AVG dat dit een van de hoofdfuncties is van een nationale toezichthouder.

Bovendien kun je de uitspraak van de AP wel degelijk als bindend ervaren. Technisch is het dat niet, maar praktisch kan de minister niks anders doen dan dit advies overnemen.

[berzerker]

Bovendien kun je de uitspraak van de AP wel degelijk als bindend ervaren. Technisch is het dat niet, maar praktisch kan de minister niks anders doen dan dit advies overnemen.

Zou je dit kunnen uitleggen? Waarom zou het parlement (want dat is de wetgever) het advies van de AP niet terzijde kunnen leggen op basis van andere afwegingen of politieke overwegingen?

Als je stelt dat de advies van het AP bindend is, dan ga je er kennelijk vanuit dat de AP
1. de waarheid in pacht heeft op het gebied van privacy. Dat is echter niet per definitie het geval, zoals we recent zagen in de Voetbal-TV zaak: ook de AP maakt fouten en legt de privacywetgeving wel eens verkeerd uit.
En belangrijker nog dat de AP:
2. in staat is om andere belangen dan privacy (andere maatschappelijke belangen en andere fundamentele rechten) af te wegen tegen het privacybelang. Daar is de AP echter helemaal niet voor toegerust.

[TijsZonderH]

Dat kunnen ze best. Maar de AP zegt nu vrij duidelijk "de huidige opzet van de wet is in strijd met de AVG". Als de wetgever dat dan doorzet, is het vrij duidelijk dat de AP daar een boete voor gaat (of tenminste kan) geven. Dat is een situatie die de wetgever echt niet zal willen.

Natuurlijk kunnen ze het er niet mee eens zijn en moet de rechter het daarna uitzoeken. Maar dat zou niet logisch zijn - als ze die zaak verliezen moeten ze toegeven dat ze een wet hebben aangenomen waarvan ze wisten dat die in strijd was met een andere wet, ik zie het niet gebeuren dat ze dat risico nemen.

De AP weegt zelf constant belangen af. Dat is juist wat ze in ieder onderzoek doen, ze zijn daar bij uitstek geschikt voor. Maar inderdaad, daar zijn ze niet altijd perfect in, dat klopt. Bij VoetbalTV hadden ze belangen niet meegenomen terwijl dat wel moest. In deze wet is de belangenafweging helemaal niet gemaakt. Is wel een verschil.

[Joostlek]

Maar als de nieuwe wet in strijd is met de AVG, waarom wordt hij niet door de Raad van State tegen gehouden onder het mom van juridische haalbaarheid?

[berzerker]

Ik zie nergens in het advies dat het wetsvoorstel in strijd is met de AVG. Wel zie ik

Het rapporteren over en vervolgens openbaar maken van prestaties op naam van de accountant is een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de betrokken accountant en kan grote impact hebben. De
noodzaak daartoe is niet aangetoond. De AP heeft op dit punt bezwaar tegen het concept en adviseert de procedure niet voort te zetten, tenzij het bezwaar is weggenomen.

Het gaat om de vraag of de verwerking noodzakelijk is:

Voor zover de AFM informatie over prestaties op persoonsniveau nodig heeft voor
het uitvoeren van haar toezichtstaken, volstaat het verstrekken van deze informatie aan de AFM.

En om de vraag of een afweging van belangen überhaupt heeft plaatsgevonden (dat laatste zou een motiveringsgebrek kunnen zijn, nl als de afweging wel heeft plaatsgevonden maar niet expliciet is gemaakt):

Ook blijkt uit de toelichting niet dat er een afweging heeft plaatsgevonden tussen het belang van openbaarmaking en het belang van de accountant.

Een wet is gewoon een geldige grondslag voor verwerking van persoonsgevens (net als toestemming, contract, etc). Een dergelijke wet kan toch ongeldig zijn indien hij inbreuk maakt op fundamentele rechten (zoals we zagen met de Wet Bewaarplicht Telecommunicatiegegevens). Ik zie niet dat de AP hier de positie inneemt dat daar in dit geval sprake van zou zijn.

Overgens voor de goede orde: het advies van de AP komt mij redelijk voor en ik zou verwachten dat de minister het overneemt, maar dat is louter op grond van de kracht van het advies, net als bij adviezen van de Raad van State het geval is.

[Zer0]

Maar de AP zegt nu vrij duidelijk "de huidige opzet van de wet is in strijd met de AVG".

Als ze dat al zouden zeggen, zij kunnen daar geen uiteindelijk geen definitief besluit over nemen, dat is aan een rechter, en zoals Bezerker al aangeeft, ze zijn al een keer eerder (deels) teruggefloten door een rechter.

[TijsZonderH]

zij kunnen daar geen uiteindelijk geen definitief besluit over nemen

De AP kan boetes geven. Dat is een wettelijk bindend besluit. De regering kán dat daarna inderdaad aanvechten bij de rechter voor een definitief eindoordeel maar snijdt zichzelf zo ongelofelijk in de vingers als ze dan weer terecht worden gewezen dat ik me moeilijk kan voorstellen dat ze dat zullen doen.

[WoLFjuh]

We hebben het hier niet over een overheidsinstelling die zich niet aan de wet houdt, dit is de regering die nieuwe wetgeving maakt en is volgens mij als entiteit helemaal niet te sanctioneren.

Bovendien kun je de uitspraak van de AP wel degelijk als bindend ervaren. Technisch is het dat niet, maar praktisch kan de minister niks anders doen dan dit advies overnemen.

Dat kan een minister dus wel. Ze kunnen het naast zich neer leggen want het is een advies. Alleen de Raad van State, de koning of de parlementaire kamers kunnen naar ik weet deze wetgeving tegen houden.

[TijsZonderH]

Dat is wat ik bedoel met technisch versus praktisch. Het is hetzelfde als een politieagent die je op straat tegenhoudt en waarschuwt: 'als je deze afgesloten straat inrijdt, ga ik je een boete geven'. Technisch doe je op dat moment nog niks verkeerd en technisch gezien kun je die straat meteen inrijden. Maar praktisch ga je dat natuurlijk niet doen.

[-En4Cer-]

Het rapporteren over en vervolgens openbaar maken van prestaties op naam van de accountant levert 'een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de betrokken accountant op',

Hier ben ik het wel mee eens. Het is uiteraard goed dat er een strenge kwaliteitscontrole op accountants aanwezig is, maar de meerwaarde om dit openbaar te maken op naam van de accountant zie ik niet.
Een account moet weten wat er niet correct is en de ruimte krijgen dit te verbeteren. Wanneer de kwaliteit structureel beperkt is, moet de titel ingenomen worden.

[buzz]

Het gaat er vooral om dat de accountant een publieke rol vervuld en verifieerd of een bedrijf of instelling de juiste cijfers rapporteert. Waarom zou de kwaliteitsscore niet publiek gemaakt worden? We zijn als samenleving erg gebaat bij een goede accountantscontrole.

Er is veel te weinig verantwoordelijkheid van individuele accountants terwijl deze vaak een spil zijn in bijvoorbeeld de extreme omkopingsschandalen en andere gevallen van falen van grote bedrijven. Ook buiten de extreme gevallen vind ik dat de RA wel degelijk aan een standaard gehouden mag worden en erop afgerekend mag worden als deze ondermaats presteert.

Belangrijke vraag is, is de maatstaf objectief? En wie gaat dit bepalen?

En wat is het alternatief? Het huidige systeem zorgt voor: zoek even op boekhoudschandaal + naam van big4 accountant. Het is niet de accountantsorganisatie die hier de fout in gaat, het is vaak de individuele partner die bewust meewerkt aan zaken die het daglicht niet kunnen verdragen.

[C64Boy]

Ik kom zelf uit de accountancy branche. Ik heb het de rug toegekeerd, met name door alle regeldruk. Het probleem zit niet bij de individuele accountant. Er is een situatie ontstaan/ gecreëerd waarbij een onafhankelijke controle (onafhankelijkheid is een van de belangrijkste pijlers van het beroep) niet meer mogelijk is. Het voorgestelde wetsontwerp laat waarschijnlijk de vennoten/partners grotendeels buiten schot en zal vooral de accountants treffen onder dat echelon. Stel je voor je moet onder druk van een vennoot iets 'over het hoofd zien, vanwege commercieel belang'. Daar wordt geen vastlegging van gemaakt. De fout wordt later geconstateerd en wordt de accountant die heeft 'gehoorzaamd' aangerekend. Hij krijgt de slechte beoordeling en de vennoot gaat vrijwel zeker vrijuit. Houd je je rug recht dan krijg je alsnog een slechte beoordeling en wordt je vanaf dat moment op een zijspoor gezet.

De voorgestelde wetgeving doet ook niets aan de situatie dat er nog maar 4 grote kantoren over zijn die een oligopolie vormen als het aankomt op wettelijke controle. Sterker nog: wetgeving heeft ervoor gezorgd dat er een oligopolie is ontstaan. De wetgeving doet er ook niets aan af dat bedrijven vaak veel druk uitoefenen op de accountants en dan (groten)deels hun zin krijgen, ook al gaat het soms over het randje.

De wetgeving is daarenboven ook nog eens expliciet in strijd met de AVG. Maar ook: stel je eens voor dat van jou alle beoordelingen die er ooit van jou zijn geweest openbaar zouden zijn? Het gebeurt best wel een dat je ten onrechte een mindere beoordeling krijgt.

Andere wetgeving zoals bijvoorbeeld Sarbanes Oxley heeft ook niet geleid tot minder boekhoudschandalen e.d. Waarom? Omdat altijd de hoogste echelons in bedrijven er niet of nauwelijks door worden geraakt. Het leidt wel tot meer regeldruk, maar het levert niets op.

Mijn afdronk. Het systeem is ziek en men bestrijdt met steeds meer middelen/ wetgeving de symptomen maar men pakt de onderliggende kwaal niet aan.

[buzz]

Helemaal eens, de partner/vennoot = de werkgever en deze moet (eind)verantwoordelijk gehouden worden. Dat is wat mij betreft ook de kern. Maar dit is in mijn hoofd ook dé accountant die uiteindelijk aftekent op een jaarrekening of dossier.

[Reactie gewijzigd door buzz op 23 juli 2024 09:50]

[beeldbuijs]

Waarom zou dit niet bekend gemaakt mogen worden? Als ik een accountantskantoor of accountant uitkies, wil ik graag heel zeker weten dat het goed zit, want het zijn peperdure krachten en ook mijn bedrijf en belangrijke beslissingen staan of vallen met de kwaliteit van de accountant. Accountants geven ook advies en dat gaat niet alleen over een aangifte of fiscale regeling, maar ook over complete bedrijfsovernames en fusies en dergelijke.

Ook wil je niet dat een accountant die er een potje van maakt, snel van kantoor wisselt of voor zichzelf begint en zodoende de slechte score 'achterlaat' bij het oude bedrijf.

Overigens hoeft dat natuurlijk niet per se aan de naam van de accountant op de website of zo te hangen maar dan kan ook 'onder nummer' of zo, zoals auto's een kenteken hebben en geen naam en adres van de eigenaar.

[Groningerkoek]

Op zich van de zotte dat een werkgever een oordeel over een werknemer publiekelijk inzichtelijk moet maken zonder dat iemand toezicht houdt op of het correct is en de werknemer het zelf ook niet aan kan vechten voor publicatie. Wie bedenkt zulke wetsvoorstellen?

[Reactie gewijzigd door Groningerkoek op 23 juli 2024 09:50]

[habbekrats]

Ik zou direct de schoonmakers ook online gooien, kan ik eindelijk een goede uitzoeken.

[jhnddy]

Terechte kritiek. Een slecht rapport over een individuele accountant hoeft niets over de kwaliteiten en integriteit van die persoon te zeggen. Bedrijfscultuur, druk vanuit management, tijdsdruk en verplichting tot overwerken zijn allemaal zaken waar een accountantskantoor voor verantwoordelijk is maar die wel invloed hebben op een controle.

Ik vraag me ook weer eens af welk probleem D66 probeert op te lossen, of hebben ze weer een niet bestaand probleem gevonden om met een kanon op te schieten?

[C64Boy]

Het probleem is dat accountants niet onafhankelijk genoeg zouden zijn, hun controle niet aan de maat is volgens de overheid en het maatschappelijk verkeer.
Probleem is echter gecreëerd door de overheid zelf. Door wettelijke controle steeds verder te reguleren zijn er feitelijk nog maar 4 wereldwijd opererende kantoren over die dat mogen.
Bij die big four is het echt niet fijn werken. Commerciële druk van hier tot Tokio zoals je ook aangeeft. En alle wetgeving ontziet de top deze 'bedrijven'. Topmanagers van grote bedrijven en criminelen verschillen vaak niet veel van elkaar. Alleen dat de eerste groep gelegitimeerd/ buiten schot gehouden wordt door overheden. Tja, elke mislukte schoolmeester- of HR functionaris-politicus wil toch uiteindelijk wel ergens een toppositie bij een groot bedrijf, waarbij het niet gaat om het werk (dat kan men toch niet), maar wel om het geld.

[lighting_]

Maar de transparantie van nevenfuncties voor kabinet en 2e kamer leden is vrijblijvend. Geef zelf eerst het goede voorbeeld.

[lighting_]

Daarom is mijn vertrouwen in de overheid gedaald. Niet 0 maar gedaald.
Ik ga helemaal mee met je stelling "in de aars kruipen van bedrijven"
We beseffen niet dat de overheid innige banden heeft met corporate. Fiscale kado's links en rechts worden uitgegeven. De rekening neerlegt bij het midden inkomen en MKB en ze als 2e rangs behandelt.

[Reactie gewijzigd door lighting_ op 23 juli 2024 09:50]