Het Nederlands kabinet onderzoekt alsnog de mogelijkheid om anonieme prepaidsimkaarten te verbieden. Ook moet het mogelijk worden om telecomproviders naar de inhoud van sms'jes te laten kijken, ontdekte Security.nl.
Het kabinet is een consultatie gestart voor het veranderen van de Telecommunicatiewet. Daarin staan meerdere voorstellen die Nederlandse burgers moeten beschermen tegen spoofing, phishing en andere vormen van oplichting, zoals vriend-in-noodfraude. In het wetsvoorstel staat dat providers onder andere moeten faciliteren dat een nummer altijd achterhaald kan worden en makkelijker kan worden gelinkt aan een gebruiker. Daarnaast wil de wetgever kijken naar verschillende toekomstige maatregelen die spoofing en criminaliteit moeten tegengaan.
Een van die maatregelen is een mogelijk verbod op anonieme prepaidsimkaarten, ontdekte Security.nl. Het zou dan verplicht worden voor kopers van een dergelijke simkaart om zich te registreren, zoals dat nu ook al moet bij het afsluiten van een abonnement. "De verplichting tot registratie in combinatie met een verbod op extraterritoriaal gebruik verhoogt een nu relatief lage drempel voor kwaadwillenden om misleidingspraktijken uit te voeren vanuit het buitenland met dergelijke simkaarten, en verbetert de traceerbaarheid van de gebruikers van deze simkaarten", staat in de Memorie van Toelichting. Die maatregel is alleen een overweging: het staat nog niet in het wetsvoorstel. In de huidige Telecommunicatiewet is al een mogelijkheid opgenomen om een identificatieplicht op te zetten via bijvoorbeeld een Algemene Maatregel van Bestuur.
Het is een opvallende draai voor Nederland. De discussie over een verbod op prepaidsimkaarten speelt al jaren, maar het is er nooit gekomen. In 2017 liet toenmalig minister van Justitie en Veiligheid Ard van der Steur onderzoek doen naar de meerwaarde van een verbod. Daaruit bleek dat een registratieplicht in landen waar die geldt amper effect heeft. De registratieplicht kan makkelijk omzeild worden. In 2019 herhaalde Van der Steurs opvolger Ferd Grapperhaus die conclusie.
In de Memorie van Toelichting bij de wet staat: "Uit de praktijk blijkt dat anonieme simkaarten het plegen van online fraude vergemakkelijken en opsporing van de gebruikers kunnen bemoeilijken." Daarom wil het kabinet 'nader kijken naar de effectiviteit' van een registratieplicht.
In de Memorie van Toelichting wordt verder gesproken over de mogelijkheid om telecomproviders te verplichten de inhoud van 'berichtenverkeer' te monitoren. Ook dat staat nog niet concreet in het wetsvoorstel. In de Memorie staat dat er 'wordt geanalyseerd of er wettelijke maatregelen genomen kunnen worden' die het monitoren van sms'jes mogelijk maken. "Voorbeelden zijn het mogelijk maken dat onder bepaalde voorwaarden telecomaanbieders op vrijwillige basis de inhoud van berichtenverkeer kunnen monitoren, en een verplichting een faciliteit aan te bieden aan eindgebruikers om sms-berichten te filteren", staat in het voorstel. "Dit raakt enerzijds aan de zorgplicht voor telecomaanbieders om hun gebruikers te beschermen tegen ongewenste berichten en anderzijds aan het grondrecht van het communicatiegeheim en de bescherming van persoonsgegevens."
De wetgever erkent dat er in dat geval een grondwetswijziging nodig is, omdat het communicatiegeheim moet worden aangepast. Ook moet worden voldaan aan de AVG en de e-privacyrichtlijn.