ACM: tekort aan transportcapaciteit in stroomnetten houdt nog 5 tot 10 jaar aan

Toezichthouder ACM concludeert op basis van ontwerpinvesteringsplannen van vier netbeheerders dat het huidige tekort aan transportcapaciteit, dat zich op meerdere plaatsen in de elektriciteitsnetten voordoet, in de komende vijf tot tien jaar nog zal bestaan.

De ACM stelt op basis van zijn beoordeling dat de Nederlandse netbeheerders Liander, Enduris, Enexis en TenneT niet tijdig alle noodzakelijke investeringen kunnen realiseren om het probleem op te lossen. Volgens de toezichthouder kan dit leiden tot een vertraging in de voortgang van de energietransitie. Dat de huidige investeringsplannen het tekort aan transportcapaciteit niet oplossen in de komende jaren, noemt de waakhond zorgelijk. De ACM stelt dan ook dat nadere inspanningen van alle partijen nodig zijn om de transitie te laten slagen.

De toezichthouder benadrukt verder dat de problematiek van een vraag naar transportcapaciteit die groter is dan het aanbod, in de komende jaren alleen maar zal toenemen, doordat de timing van de voorgenomen investeringen geen gelijke tred houdt met de voorspelde vraag. Met bepaalde oplossingen, zoals congestiemanagement, kunnen netbeheerders dit in sommige gevallen tijdelijk oplossen, maar dat kan weer leiden tot een situatie waarin bijvoorbeeld transportcapaciteit voor duurzame energie tijdelijk wordt geweigerd.

Tijdens de toets van de plannen van de netbeheerder heeft de ACM de partijen gevraagd hun plannen aan te passen. Zo waren de investeringsplannen op bepaalde onderdelen nog onvoldoende onderbouwd. Daarin zijn volgens de toezichthouder wel verbeteringen doorgevoerd, maar de plannen zouden nog niet aan alle eisen voldoen. Waarschijnlijk zal de ACM daar geen nadere actie op ondernemen, omdat de netbeheerders inmiddels al zijn begonnen met de voorbereiding voor de volgende toetsingsronde in 2022, en omdat een verdere verbetering van de plannen op dit moment veel tijd zou kosten. De ACM zegt dat zij er nu voor kiest om de plannen voor 2022 verder te verbeteren.

De landelijke en regionale netbeheerders voor elektriciteit en gas hebben dit jaar voor het eerst moeten voldoen aan een wettelijke eis om ontwerp-investeringsplannen op te stellen. Die taak vloeit voort uit de Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet. Deze investeringsplannen moesten uiterlijk op 1 juli bij de ACM zijn ingediend voor de toetsing. Elke twee jaar moeten de netbeheerders dit doen. In de plannen moeten investeringen staan die noodzakelijk zijn voor de uitvoering van de wettelijke taken van de netbeheerders. Omdat de ACM heeft geconstateerd dat de beheerders onvoldoende in staat zijn om te voorzien in de gewenste kwaliteit en capaciteit, heeft de toezichthouder conform de wettelijke verplichting hierover melding gedaan bij de minister.

Reacties (125)

[JonPalle]

Heel veel informatie is te vinden op:

http://www.hoogspanningsnet.com

Verder kan je op oude staf/landkaarten vanaf rond 1900 zien hoe het zich heeft ontwikkeld.
Voor wat betreft spanning en stroom (P=UxI : vermogen is spanning keer stroom) kan dit niet zo maar worden veranderd op basis van eerder gemaakte keuzes. Het zijn steeds dezelfde (standaard) spanningen, waarbij de dikte van de kabel het toelaatbare vermogen bepaald. En ook het bovengrondse hoogspanningsnetwerk is "genormaliseerd". Zie e.e.a. in Europees verband. Los daarvan is het elektriciteitsnetwerk in Nederland een van de beste netwerken ter wereld.

[Tweakert2020]

Wat houd het "tekort aan transportcapaciteit" precies in dan?

Dat er straks windmolens en zonnepaneel parken niks staan te doen?

[Anoniem: 42901]

Vergelijk het met een waterleiding: de diameter moet groot genoeg zijn om meer water te kunnen transporteren. Of je moet meer waterleidingen aanleggen.
Als de vraag naar stroom stijgt (bijvoorbeeld door elektrische auto's, elektrisch verwarmen, meer zonnepanelen), dan moet men die stroom natuurlijk ook kunnen transporteren! Men heeft dan meer/dikkere kabels nodig om dat te kunnen doen, net als men met water meer of dikkere leidingen nodig zou hebben.

(edit1:) Het grote probleem is dat men niet zomaar even wat extra capaciteit aanlegt. Kabels onder de grond leg je niet zomaar even erin (dat moet ingepland worden etc.), maar grote distributiepunten voor stroom (hoogspanning) zijn een stuk lastiger: die kan je niet zomaar op eender welke plek neerzetten.

(edit2:) Als we dus een meerderheid van de auto's willen wisselen van benzine naar elektriciteit, en als we gas willen inruilen voor elektrisch verwarmen (of waterstof?) dan moeten we dus nú al plannen gaan maken.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 42901 op 22 juli 2024 16:04]

[wmkuipers]

Ik ben toevallig werkzaam bij een van de netbeheerders. Waardoor een groot probleem is ontstaan is doordat men middels subsidies het aantrekkelijk heeft gemaakt om landbouwgrond te converteren naar grote zonneparken, veelal ver buiten de randstad.

Het doorlooptraject (vergunning) van een nieuw zonnepark is zo ongeveer 6 maanden, en dan begint de bouw. Het net is op deze plaatsen onvoldoende voor dit soort grote stromen, en het daadwerkelijke aansluiten door ons als netbeheerder is dan een traject waarmee we graafwerkzaamheden door tig verschillende percelen moeten doen, en dit is een juridisch traject dat meerdere jaren kan duren. Daarnaast is de netbeheerder verplicht om het zonnepark op piekvermogen (halve dag per jaar) aan te sluiten, en mogen wij geen vorm van curtailment toepassen, terwijl tweakers hier die zelf een PV installatie hebben geinstalleerd bijvoorbeeld ook weten dat het overdimensioneren van je pv-array t.o.v. je omvormer, gunstig is.

Verder is in nederland een versnelde doorloop in aardgasvrije woningen, gesterkt door de aardbevingen in Groningen. We moeten wel beseffen dat het energieverbruik van een doorsnee gezin een gemiddeld gezin, in elektriciteit : gas verhouding zo rond de 1 : 5 is. Nederland verbruikt 5 keer meer energie in gas dan in elektriciteit, voornamelijk voor het verwarmen van woningen.

Mochten bestaande woningen ook aardgasvrij willen, dan zijn deze verre van optimaal geisoleerd of aangelegd om aardgasvrij te gaan, met veel energieverlies/verbruik tot gevolg.

De elektrische auto's zijn het probleem niet eens zozeer, dat is met relatief eenvoudige bestaande smartgrid oplossingen zeer goed te regelen.

[Reactie gewijzigd door wmkuipers op 22 juli 2024 16:04]

[WillySis]

Op basis van internationale milieuafspraken hadden de netbeheerders de toename van wind- en zonne-energie al aan moeten zien komen. Volgens het klimaat akkoord van Parijs moet in 2020 20% van de energie uit herbruikbare bron komen. In 2050 moet dat zelfs 50% zijn. Die getallen zelf komen ook niet uit de lucht vallen. Op eerdere klimaat-tops is er er ook al over gesproken.

De doelen kunnen domweg alleen gehaald worden als er grootschalige projecten uit de grond gestampt worden. Dat betekent in de praktijk dat in regio's met veel ruimte grond opgeofferd moet worden voor zonne- en windparken. Afwachten totdat de vergunningen daadwerkelijk worden aangevraagd is dan niet de juiste weg. Er had direct een onderzoek naar de knelpunten gedaan moeten worden. Een aantal knelpunten die nu naar voren komen hadden toen al gemakkelijk herkend kunnen worden. Daar zat men al tegen de maximale capaciteit aan.

De aansluiting op piekvermogen is duur, terwijl dat in de praktijk maar een paar keer per jaar voorkomt. Een netbeheerder moet de geleverde energie onder alle omstandigheden kunnen verwerken, maar dat betekend niet automatisch dat dit gelijk het net op moet. Het plaatsen van buffers (in de vorm van accu's) kan de pieken ook opvangen en even later weer vrijgeven.

Het aardgas vrij maken van woningen gaat ook een flinke extra belasting voor het elektriciteitsnetwerk vormen. Wanneer het gas gaat verdwijnen gaat de elektriciteitsvraag met een factor drie tot vijf omhoog. De netbeheerders lijken hier nog helemaal niet mee bezig te zijn. Toch heeft de politiek al meerdere malen laten weten dat men in 2050 alle woningen van het gas af wil. Als men dat wil halen moet men nu al begonnen zijn met een grootscheepse inventarisatie naar de te verwachten vraag in bepaalde gebieden en de capaciteit van het netwerk.

Elektrische personen wagens zijn met smartgrid oplossingen nog wel op te lossen. Anders wordt het als een transportonderneming elke nacht 20 tot 40 vrachtwagens op wil laden. Zeker voor transportbedrijven die in de lokale en regionale distributie werkzaam zijn, kunnen elektrische vrachtwagens wel een interessant worden.

[wmkuipers]

Ik snap je post maar het is iets te ongenuanceerd. Netbeheerders hadden echt niet kunnen zien aan komen dat middels overnachtte subsidies het plots financieel aantrekkelijk is om gigantische zonneparken te bouwen. Dat is echt van de ene op de andere dag op landelijk niveau synthetisch rendabel gemaakt, en is niet meegenomen in de planning van de kleinere regiooverleggen.

En je stelt dat aardgasvrij maken van woningen logischerwijs een verzwaring op het elektriciteitsnet betekent, daar zijn ons ingenieurs het ook niet mee eens. Het doel is niet van het gas af, het doel is van het aardgas af. Een ander molecuul kan prima als energiedrager fungeren binnen het bestaande reeds aangelegde aardgas netwerk.

Nieuwbouwwoningen worden al slimmer gebouwd met die warmte vraag in het achterhoofd, waarbij rekening gehouden wordt met lagetemperatuursverwarming middels een luchtwarmtepomp, met de wijk een collectieve aardwarmtepomp, of “ouderwetse” stadswarmte-achtig oplossingen.

Wanneer netbeheerders nu tientallen miljarden extra gaan investeren om te speculeren op verzwaring van netten zonder plan van aanpak, gaat het vastrecht met honderden procenten omhoog en spreek je echt van ondoordacht weggegooide gelden en effort. Daarnaast is het verboden en mogen beheerders alleen reactief op aanvragen en plannen het net verzwaren. Ook al weten we het zeker, zonder aanvraag van een derde partij mag er geen schep in de grond.

[Reactie gewijzigd door wmkuipers op 22 juli 2024 16:04]

[WillySis]

De subsidies zelf kwamen misschien onverwacht, maar dat ze zouden komen was wel te voorspellen. Zonder de subsidies zouden er geen zonne-parken komen en zouden de klimaatdoelen absoluut onhaalbaar zijn. De komst van de zonne-parken zelf was beslist niet onverwacht.
Van een netbeheerder mag je wel verwachten dat ze de toekomstplannen continu in de gaten houden en daar ook continu op reageren door de knelpunten bij elke ontwikkeling in kaart te brengen en eventueel al scenario's te ontwikkelen om de knelpunten op te lossen.

Voor het van het gas af halen van huizen is de warmtepomp de meest logische vervanging. Of dit nu individueel of grootschalig wordt gedaan maakt voor het uiteindelijke energiegebruik niet heel veel uit. Bij particulieren betekent de overschakeling van gas naar een warmtepomp dat de elektra rekening een factor drie tot vijf omhoog gaat. Bij grootschaliger systemen en inzetten van industriële restwarmte wordt de vraag naar elektra (consumenten deel) minimaal verdubbeld. Een ander molecuul als drager is onwaarschijnlijk. Als dat binnen 30 jaar op grote schaal ingevoerd moet zijn, zouden daar nu minimaal de eerste proefopstellingen al van moeten draaien.

Het bijhouden van economisch en politieke ontwikkelingen is iets wat elk bedrijf moet doen. Zodra ontwikkelingen wat concreter gaan worden moet je daarmee gewoon aan de slag. Dat kan heel lang bij bureauwerk blijven, maar zodra er een probleem dreigt te ontstaan moet men meteen in actie kunnen springen. Dat kan beginnen bij het aanvragen van vergunningen. Als je al zeker weet dat het net binnenkort overbelast raakt zal men het vergunningen traject al op moeten starten. Het is dan aan de politiek om te beslissen of de werkzaamheden dan proactief gestart moeten worden of niet. Zeker bij de planning van bedrijventerreinen is dat helemaal niet ongewoon.

[Glashelder]

Bij particulieren betekent de overschakeling van gas naar een warmtepomp dat de elektra rekening een factor drie tot vijf omhoog gaat.

Hoe kom je aan die cijfers? Is dat niet wat overdreven?

[migjes]

dit is een vraag met ja en nee te beantwoorden.

grofweg 1m3gas is 9,2 tot 9,6kWh aan elektra.
maar gas ketel doet geen 110% rendement, dat is meer marketing geneuzel als werkelijkheid.
je kunt beter zeggen dat een gasketel 80-90% van de warmte uit gas gebruikt.
grofweg kom je dan op 1m3 = 8kWh uit.

gaan we uit van 3200kWh en 1100m3 als gemiddeld gebruik van een huis.
1100m3 x 8kWh = 8800kWh extra gebruik, dat kun je wel zien als een 3x van gewoon elektra gebruik.

maar ja, dan word er niet gerekend met de warmtepomp.
die is vaak nog een 2 tot zelfs 5x (COP) zo effectief als een elektra verwarmings-element.
gaan we dan uit van een COP van 5 en dan een sCOP (seizoen gecompenseerde) van 3.
1100 x 8 / 3 = 3000kWh.
dus nog niet eens een verdubbeling.
(en dit is voor mijn huishouden zonder warmtepomp al het normale gebruik, ik gebruik eigenlijk altijd al 6000kWh en nog nooit problemen mee gehad.)

het is maar waar je selectief wil shoppen, dan kun je alle cijfers naar je eigen punt toe beredeneren.
in werkelijkheid, zullen er zeker problemen komen, maar of die problemen echt groot gaan worden is maar de vraag.
(en pas op, dit soort vraag stukken zijn soms ook politiek gestuurd, of beter gezegd subsidie zuigen gestuurd, waarheid is vaak ver weg te vinden.)

(en dan heb ik het nog niet over nog betere systemen, ik vervang een 600m3 met 1200kWh.
kan ik niet heel mijn huis mee verwarmen, maar is wel erg effectief.)

[WillySis]

Die cijfers komen van een installatie bedrijf die al heel lang warmtepompen installeren. Bij kennissen die in hun huis een warmtepomp lieten installeren ging het elektragebruik met iets meer dan vier keer omhoog.

Verwarmen met gas is zeer efficiënt. Verwarmen met een lage temperatuur systeem is minder efficiënt. De efficiëntie daalt ook nog eens snel als een huis niet optimaal geïsoleerd is. Bij een hoge temperatuur installatie met radiatoren vlak bij de koudebron blijft het gemakkelijk overal comfortabel. Bij lage temperatuur verwarming dringt de koude verder in de woning door, waardoor je eigenlijk overal meer gaat stoken.

Een warmtepomp draait zowel zomer als winter. In de zomer moet een buffer aan warmte aangelegd worden, die in de winter weer gebruikt wordt. Ik heb de verwarming (gas) van half april tot half oktober gewoon uit staan. Zo'n warmtepomp heeft nog best een krachtige pomp nodig en die vraagt daarom best veel energie. De pomp voor het woning deel is vergelijkbaar met die van een normale installatie.

[Glashelder]

Dat is dus water/water warmtepomp. Die dingen maken het inderdaad niet waar.

Hier verwarm ik met lucht/lucht warmtepompen die gebruiken echt aanzienlijk minder dan wat ik aan gas kwijt was. En dan zijn ze in de zomer ook nog eens nuttig omdat ze uitstekend kunnen koelen, in tegenstelling tot W/W of L/W.

Maar die cijfers zijn volgens mij wel heel extreem. Ik volg de verschillende topics hier over warmtepompen redelijk en bij dat soort idiote hoeveelheden verbruik is vrijwel altijd de installatie niet goed ingeregeld of te klein voor de woning, OF (en dit komt echt bizar vaak voor) het elektrisch element is vrijwel permanent ingeschakeld. Die heeft een COP van 1.

Dat installatiebedrijf moet dus heel nodig aan de bak! Want doorgaans ga je met een WP flink minder betalen dan met een gasketel. Als dat niet ‘t geval is dan doen ze echt iets heel erg verkeerd.

(En de schuld natuurlijk weer geven aan de warmtepomp.. En Henk en Ingrid slikken dat weet als zoete koek natuurlijk. Gelukkig is dit tweakers).

[Reactie gewijzigd door Glashelder op 22 juli 2024 16:04]

[WillySis]

Dat zijn inderdaad de water/water warmtepompen. Lucht/lucht warmtepompen zijn relatief nieuw en voor bestaande bouw (volgens mijn bron) slechts zelden geschikt.
Ik heb in mijn kennissenkring ook al regelmatig klachten gehoord dat warmtepompen (veel) te weinig capaciteit hebben. Zelfs afgelopen winter kregen ze het huis niet warm. De kennis bij de installateurs is gemiddeld genomen ook zwaar onvoldoende. Daardoor krijg je wel idioot hoge verbruiken. Bij een water/water warmtepomp in een bestaande woning moet je (volgens een goede installateur) toch rekenen op een twee à drie keer zo hoge elektra rekening. Dan ben je in het totaal wel minder kwijt aan energie. Je bespaart aan gas nog altijd meer dan je aan elektra extra kwijt bent.

[Glashelder]

Het doel is niet van het gas af, het doel is van het aardgas af. Een ander molecuul kan prima als energiedrager fungeren binnen het bestaande reeds aangelegde aardgas netwerk.

Is dit ook echt de visie?

Waarom proberen de netbeheerders zo wanhopig gasverlaters te dwingen om hun gasaansluiting te laten verwijderen als zij hun energiecontract opzeggen?

[wmkuipers]

Ja dat is wel echt de visie.

Over die tweede vraag, daar durf ik echt geen antwoord op te geven. Ik ben een fysicus/ingenieur die bij de keiharde IT-afdeling werkt, over dat laatste kan/ga ik niet speculeren.

[Gwaihir]

Netbeheerders hadden bij uitstek kunnen en moeten zien aankomen dat een stroomversnelling in de transitie onvermijdelijk was - en dat er eigenlijk nog wel eentje aan zit te komen zodra mogelijk - én dat zij vanaf dat moment direct de bottleneck zouden vormen.

Inderdaad lijkt de overheid erg zwaar op gasloos - als in zonder gasaansluiting - in te zetten. Maar dan lijkt het me aan netbeheerders om de kosten daarvan uiteen te zetten en evt. met concrete betere alternatieven te komen. Het is toch niet aan een uitvoeringsorgaan om de gegeven opdracht doelbewust tegen te werken? Zijn de netbeheerders net gezellig saampjes op bedrijfsbezoek bij de Belastingdienst geweest of zo?

[exorbitex]

Welke sector werkt je eigenlijk en wat is je functie daar? Je praat nl. best makkelijk over het werk van de netbeheerder. Ze zijn nog op zoek naar goed personeel en misschien kun je de sector disrupten

Voordat afspraken in Parijs werkelijkheid worden in Den Haag en afhankelijk van het gekozen subsidiebeleid kan het zo zijn dat je netbeheerder investeringen doet die niet renderen.
Een netbeheerder is zeer terughoudend in investeringen vooruit doen door het verdienmodel dat erachter zit.
Een netbeheerder is geen traditioneel bedrijf dat nee mag verkopen aan zijn klanten er is een aansluitplicht. Een netbeheerder heeft grotendeels gereguleerde tarieven.

Voormalig directeur Netbeheer Nederland André Jurjus heeft een tijdje geleden een interessant gesprek gehad hierover in Studio Energie.

[WillySis]

Ik heb een tijd in de gemeentelijke en provinciale politiek gezeten. Ik ken de beperkingen van de netbeheerders. Het zijn geen commerciële bedrijven en er is geen concurrentie. Dat is aan de houding van de bedrijven duidelijk te merken. Bedrijven als Ziggo en KPN houden elkaar bijvoorbeeld continu in de gaten en maken achter de schermen continu strategische plannen om de ander voor te blijven of in weer snel te kunnen bijbenen. Daarvoor zijn geen investeringen nodig, alleen een kleine afdeling plannenmakers.

Die houding is bij de netbeheerders niet terug te vinden. Die lijken pas te reageren als een probleem zich daadwerkelijk voordoet. Mocht een verbinding tegen de max. capaciteit aanlopen, dat zijn er wel degelijk mogelijkheden om dat vooraf aan de politiek aan te geven. Binnen provincies zijn er ook mogelijkheden om daar extra geld voor vrij te maken.
Men mag geen NEE verkopen, maar bij mij in de wijk kunnen geen laadpalen voor elektrische auto's worden bijgeplaatst omdat het net dat niet meer aankan. Het duurt minimaal drie jaar voordat het net is aangepast. Dat is geen NEE verkopen, maar mensen met een kluitje in het riet sturen voelt hetzelfde. Vanuit de gemeente was dit al vijf jaar geleden gesignaleerd en gecommuniceerd!

[XO101]

Hoeveel impact heeft het wel/niet hebben van personeel in jou ogen een probleem?

In mijn werk krijg ik vaak te horen dat capaciteit problemen bij de netbeheerders ervoor zorgen dat de doorlooptijd van het verzwaren van een aansluiting al zo 50+ weken heeft.

[wmkuipers]

Alle netbeheerders kampen met een tekort aan geschoolde monteurs. Dit zijn echt vaklui die dit soort tamelijk gevaarlijke werkzaamheden op een goede en veilige manier kunnen doen

Maar vergis je niet, een hoop van de problematiek in het net is toch echt ontstaan door juridische en politieke problemen, waardoor tijdslijnen totaal niet met elkaar synchroniseren.

[Glashelder]

We moeten wel beseffen dat het energieverbruik van een doorsnee gezin een gemiddeld gezin, in elektriciteit : gas verhouding zo rond de 1 : 5 is. Nederland verbruikt 5 keer meer energie in gas dan in elektriciteit, voornamelijk voor het verwarmen van woningen.

Ik heb altijd begrepen dat je uit 1m3 gas ongeveer 10kWh zou kunnen halen.

Ik kom er niet helemaal uit hoe deze 1:5 verhouding tot stand komt dan?

Begrijp me niet verkeerd, er zal vast een uitleg zijn, maar mijn ervaring met netbeheerders is dat ze doorgaans nog rekenen met getallen uit 1995. Bijvoorbeeld die mailtjes die je van ze krijgt om je gasverbruik te kunnen vergelijken, dat is allemaal gebaseerd op cijfers van eind jaren 90. Behoorlijk misleidend.

Als ik bijv de mail van Eneco erbij pak van december met gemiddelde verbruik:

Flat 148m3
Tussenwoning 211m3

Dat klopt echt geen pepernoot van.

[wmkuipers]

Neem een doorsnee winterdag, het energieverbruik aan elektriciteit is ongeveer 1 petajoule, het energieverbruik in gas is ongeveer 5 petajoule dan (in enexisgebied, maar die verhouding is redelijk hetzelfde overal. Hoewel een flat niet met een vrijstaand landelijk huis te vergelijken is, maar dit is een totaal, en die verhouding kun je dus zien als een gemiddelde, met uitschieters naar hoger op echt koude dagen waar nog meer energie nodig is)

Bij -20 kun je never nooit via elektriciteit je huis verwarmen, daar zijn moleculen als energiedrager voor nodig (gas, waterstof, ... )

Zie slide 12 van https://www.aanmelder.nl/...0b16de?forcedownload=True

Daar klopt gewoon een pepernoot van

Edit: overige interessante publieke slides, te vinden op https://energietransitie....wiki/440652/sprekers-2019

[Reactie gewijzigd door wmkuipers op 22 juli 2024 16:04]

[chrisborst]

Bij -20 kun je prima via elektriciteit je huis verwarmen, is vooral een kwestie hoe je huis is gebouwd. In duitsland hebben ze passieve woningen ontwikkeld. De basis is erg simpel, heel veel isolatie en zo luchtdicht mogelijk. Vervolgens alle ventilatie via een warmtewisselaar laten lopen. Op deze manier heb je een enorm comfortabel en energiezuinig huis. In Canada hadden ze een jaren 50 huis gerenoveerd op deze wijze. Bij -30 C was het huis te verwarmen met 1500W, dat is een haardroger.
Dus stap 1 in de hele energietransitie is en blijft, isoleren en nog eens isoleren. En dat is niet nieuw en kan direct mee gestart worden.
We moeten dus niet op dezelfde manier blijven bouwen en enkel een cv-ketel voor iets elektrisch vervangen. En ook anders gaan denken hoe we met energie omgaan. Veel mensen gaan nu overdag weg en zetten bij terugkomst pas de verwarming aan. Waarom niet (als je huis goed geïsoleerd is) overdag je huis opwarmen middels je zonnepanelen?

[wmkuipers]

Ik ben het helemaal met je eens. Ons nieuwbouwwoningen zijn ook niet ambitieus genoeg qua isolatie, maar de grootste problematiek is gewoon alle bestaande bouw. Voor al die woningen die al staan, is het ondenkbaar om bij de excessieve koude winterdagen deze te verwarmen met een energie dat over het elektriciteitsnet gaat.

Maar, ik ben het helemaal met je eens verder! Energieconsumptie reduceren is beter voor je portemonee, beter voor de energietransistie en beter voor de wereld!

[Glashelder]

Interessant. Dan hebben we dus eigenlijk een enorme bak met huizen in dit land die nauwelijks geïsoleerd zijn?

Maar die gemiddeldes die in die mailtjes komen, zijn die naar jouw mening nou van recente jaren?

Verder zie ik niet in waarom je bij -20 niet elektrisch kan verwarmen? Ik heb hier 3 warmtepompen die tot -20 gaan en dan nog 8kW totaal leveren. Als dat niet genoeg is gaat er een elektrische kachel aan

Buiten dat -10 hier in NL gemiddeld niet eens 1 dag per jaar voorkomt

[wmkuipers]

Wij hebben jarenlang “gratis” gas uit Slochteren kunnen tappen, en er is dan ook weinig tot geen incentive geweest om met duurdere/betere isolatie te werken.

Daarnaast worden veel moderne nieuwbouwhuizen keurig conform specificatie gebouwd, waarbij isolatievereisten vaak net aan de minimumeis voldoen, heel erg ambitieus wordt er veelal niet gebouwd.

Als individu klinkt het prima om met een warmtepomp je huis te verwarmen, maar wanneer die 5 petajoule uit elektriciteit moet komen, of in jouw geval met warmtepomp met een cop van 4 ongeveer 1,25 PJ, betekent dit minimaal een dubbele belasting op het elektriciteitsnet, dat zal niet gaan.

Via curtailment de “redundante”/overcapaciteit benutten, zou uitkomst kunnen bieden voor die enkele dag dat er zoveel warmte vraag is. Maar dan verliezen we redunantie en dat is verboden.

We zijn in NL ook erg verwend met een bizar betrouwbaar elektriciteitsnet met een bizar hoge SLA

[Glashelder]

[fastedje]

Wat ik hier mis is het volgende: Het rendement bij wen gasinstallatie zal niet boven.de 90 a 95% uitkomen. Een warmtepomp (omgekeerde airco) kan een rendement van 400% tot 450% halen, waardoor het verschil in energieverbruik tussen gas en electriciteit te verwaarlozen is.

Als in combinatie met een warmtepomp ook zonnepanelen installeren dan is het verschil nog veel kleiner

[wmkuipers]

Dat is ook niet meteen te doen. Verwarmen met gas betekent hogetemperatuursverwarming, een warmtepomp betekent lagetemperatuursverwarming.

Maar mocht je huis er wel op aangepast zijn, dan belast je het elektriciteitsnet alsnog 1.25-2 PJ extra, op die incidenteel koude dag. Dat is een belasting van 200-300%, voor vele uren achter elkaar, dat zal niet gaan. Het elektriciteitsnetwerk is geen cloud waar je tijdelijk extra capaciteit in kan zetten.

Ik ga er van uit dat tijdens die koude week, jouw zonnepanelen een verwaarloosbare opbrengst hebben

[Reactie gewijzigd door wmkuipers op 22 juli 2024 16:04]

[Nas T]

[...]
Ik heb altijd begrepen dat je uit 1m3 gas ongeveer 10kWh zou kunnen halen.

Ik kom er niet helemaal uit hoe deze 1:5 verhouding tot stand komt dan?

Het lijkt me dat je inhoud ten opzichte van elektrische energie vergelijkt.
Ik ga er van uit dat de verhouding 1:5 is op basis van kWh die via gas wordt geleverd/gevraagd ten opzichte van kWh die via elektriciteit wordt geleverd/gevraagd bij consumenten.

Ik denk dat de gemiddeldes die je worden voorgeschoteld, wel kunnen kloppen. Ik verbruik in een twee onder één kap gemiddeld zo'n 120m^3 per maand, dus ongeveer het dubbele voor een tussenwoning in december (wat een dure stookmaand is), lijkt me niet gek. Wat zou het volgens jou anders moeten zijn?

[Fermion]

120m^3 is wel erg zuinig hoor. In mijn vorige woning (1979) zat ik rond de 2400m^3 per jaar.

De nuts bedrijven moeten wel heel conservatief rekenen.

[Ford_Prefect]

Valt wel mee hoor; mijn verbruik (gas) is 980m3 voor een gezin van 5

[carlo]

Vermoedelijk was er in die oudere woning dan nog veel te winnen met isolatie.
Mijn hoekwoning met uitbouw uit 1978 lijkt vergelijkbaar, is redelijk goed geïsoleerd en had vorig jaar 1470m3 (123 m3 / mnd) (4 personen)..

[carlo]

Hier wat data van het CBS uit 2018 (blz. 11), cijfers zijn voor 2 of meer bewoners:
Oud, klein appartement 2880 kWh /1090 m3
Oude, kleine rijwoning 2860 kWh / 1330 m3
Nieuwe, middelgrote rijwoning 3340 kWh / 1170 m3
Oude, middelgrote rijwoning 3290 kWh / 1510 m3
Oude, grote rijwoning 3950 kWh / 2100 m3
Oude, grote vrijstaande woning 4490 kWh / 2620 m3

Een rijwoning is een tussen-, hoek- of 2-onder-1-kapwoning; oud heeft betrekking op woningen tot 1992, nieuw op woningen die zijn gebouwd in 1992 of daarna; klein geeft aan dat woningen kleiner zijn dan 100 m2, middel duidt woningen aan van 100 tot 150 m2 en bij groot zijn woningen 150 m2 en groter.

Een oudere tussenwoning zit dus op 125m3 / maand en die flat moet het ook met 100m3 kunnen doen.

[supersnathan94]

Een flat heeft veelal maar 1 gevel aan de atmosfeer bloodgesteld en wordt omgeven door andere flats. Een gemiddeld verbruik van 148 kuub per maand voor een nieuwbouw flat is dan ook van de zotte. Zoals je terecht aangeeft is een 2 onder 1 kapper dan nog zuiniger.

[Offens1490]

Omdat ik de meeste wilde verhalen hoor om me heen misschien een vraag dicht bij de bron te stellen.

Dat energie transport zag men al aankomen en zeker pv en nu langzamerhand ev.
Nu is als ik goed begrijp onze energienetwerk aan vervanging toe op basis van toekomstbestendig.

Echter de meesten vragen zich af of netbeheerder niet willen investeren( kosten baten teruglevering dikker kabels etc ), geen geld hebben of liever wachten tot de overheid ingrijpt.((kapitaal injectie in trend van zie je wel netwerk wordt slechter we hebben meer nodig)

Begrijp niet verkeerd maar als gemiddelde leek wordt het nl nooit uitgelegd.

[wmkuipers]

Een goede vraag, ik snap het. Netbeheerder mogen alleen bepaalde kabels/stations/etc verzwaren als er een daadwerkelijk aanvraag ligt. Als alle netbeheerders "op goed geluk" verzwaringen aanbrengen, kost dit vele maanden/jaren tijd en echt miljarden euro's.

Kuyichi legt het hieronder ook heel mooit uit

zelf vind ik het ook erg jammer dat wij consumenten/eindgebruikers niet actief mogen helpen met energiereductie. Netbeheerders mogen alleen het transport verzorgen. Jouw energieleverancier zou je wel mogen helpen/coachen met energiereductie. Dat terwijl het verkopen van energie hun verdienmodel is, en tussen eindgebruikers en netbeheerder een common interest is in het reduceren van de totale energievraag.

[Reactie gewijzigd door wmkuipers op 22 juli 2024 16:04]

[bouwfraude]

Er zitten in mijn wijkje minstens 250 huishoudens op een transformator. Ze hebben allemaal een auto.
Er staan nu 4 laadpalen.

[xszander]

Nu al? Nu pas zul je bedoelen. Zelfs zonder elektrische auto's had je aan kunnen zien komen dat er meer en meer stroom gebruikt zou worden in de nabije toekomst. Ze zijn er gewoon te laat mee en nu komt men aan zetten met "we zagen het niet op tijd aankomen sorry". Dan maar wat meer investeren wellicht, of andere netbeheerders voor welke echt steken hebben laten vallen.

[martijn10010]

Iedereen zag al jaren aankomen dat er meer elektrische energie verbruikt zou gaan worden. Er wordt niet voor niets al jaren onderzoek gedaan door universiteiten, netbeheerders en andere organisaties o.a. naar hoe dit het beste aangepakt kan worden.

Echter het "zien" en "investeren" zijn nog wel twee andere dingen. Het probleem in (o.a.) Nederland is dat de vrije markt zowel bepaald waar opwek (zonneparken, windmolens e.d.) komen én waar de grote piekvraag (nieuwe gasloze wijken, elektrische laadstations e.d.) komen. De netbeheerders zijn verplicht om deze aan te sluiten en worden/werden vaak niet meegenomen in de besluitvorming (werden omdat investeerders nu pas inzien dat het anders lang kan duren voordat het project kan worden aangesloten). Netbeheerders konden tot nu toe dus alleen reactief netverzwaring toepassen terwijl alternatieven voor netverzwaring zoals curtailment, opslag e.d. lang niet altijd (wettelijk) mogelijk zijn/waren.

Verder duurt het aanleggen van nieuwe (transport) verbindingen best lang (10 jaar is geen uitzondering) en is het erg lastig om goedkeuring te krijgen voor een nieuwe verbinding, omdat mensen liever geen hoogspanningsmasten in hun achtertuin willen hebben.

Zo gek is het dus niet dat de capaciteit even op is. We zitten in een overgangsfase waarin technische, wettelijke en sociale verandering plaatsvind, en dat duurt nou eenmaal lang.

[IKON]

Hoogspanningsmasten komen er sowieso niet meer bij, dus die kun je weg strepen Het probleem is enerzijds de stroperigheid van organisaties als netbeheerders, die soms lang nodig hebben voor een project eindelijk start (hoe hoger de spanning en groter het project, hoe langer het duurt). Maar ook gemeenten enz. waar een bedrijf als TenneT(heeft hier meer last van dan regionale netbeheerders)/Liander/Enexis/enz. weer afhankelijk van is in het kader van vergunningen, de hoeveelheid onderzoeken die gedaan moeten worden voor netbeheerders een kabeltracé (of stuk grond voor een station) kunnen toewijzen en benutten. Echt een heel gedoe allemaal.

Wij hadden (regionaal netbeheerder) jaren geleden al hele sessies over de komst van de energietransitie, zijn jaren terug al gereorganiseerd om hier meer op in te kunnen spelen. Het mogen investeren is inderdaad een jarenlange uitdaging geweest. Het komt er simpelweg op neer dat we (uiteraard) elke investering moeten kunnen uitleggen en maatschappelijk gezien zo efficiënt mogelijk moeten doen. In die zin zijn we als netbeheerder inderdaad altijd reactief. We kunnen niet zomaar miljoenen pompen in een plek waarvan wij denken dat die handig is terwijl de markt zich daar misschien niet eens ontwikkeld.

Ander probleem is dat toen men eindelijk door had dat dit integraal gepland moet gaan worden (en men dus bijvoorbeeld aan de slag is gegaan met Regionale EnergieStrategiën (RES)) het sowieso al te laat was, maar ineens ook allemaal gemeenten en andere instanties betrokken werden bij het planning van waar en wanneer duurzame opwek moet komen, zonder dat ze ook maar enig verstand van zaken hadden. Hierdoor zitten we in de gesprekken met onze omgeving dus continu in een soort kip-ei dilemma. Gemeenten willen weten waar ze aanspraak kunnen maken op capaciteit en netbeheerders zeggen: dat mogen wij niet bepalen, zeggen jullie maar waar jullie het willen hebben, dan zeggen wij wel hoe lang het gaat duren. Dat begint nu eindelijk wat te bewegen. Gemeenten schetsen in groepjes (RES-regio) scenario's voor mogelijke invulling van opwek in hun gebied -> netbeheerders rekenen dit door en koppelen terug wat de impact is -> daarop worden de scenario's weer aangepast -> etc tot er een heel aannemelijk scenario ligt.

Daarbij komen wel een aantal problemen nog om de hoek kijken: als alle RES-regio's hun plannen helder hebben dan zal er geprioriteerd moeten worden, we kunnen tenslotte niet het hele Nederlandse net verbouwen in 1 keer (tekort aan handjes, financiëel niet te doen, soms bedrijfsvoeringstechnisch niet, etc). De plannen zijn zo omvangrijk dat het nog heel lang gaat duren voor we ze uitgevoerd hebben.

Daarnaast speelt wettelijkheid een rol. Netbeheerders mogen bijvoorbeeld niet sturen in de markt. Dus we mogen curtailment niet actief promoten, we mogen geen opslag plaatsen in ons net in het kader van balans handhaving. Eigenlijk komt het erop neer dat we ons nergens mee mogen bemoeien, maar dat we alleen maar plicht tot aansluiten hebben, met alle gevolgen van dien. (Zo mogen we even simpel gezegd ook geen gebruik maken van de redundantie in onze netten om extra capaciteit voor opwek te creëren.) Hier komt met wetswijzigingen wel wat positieve verandering in. Maar ja: wetswijzigingen -> politiek bij betrokken -> mega langzaam allemaal.

We hadden zo graag oneindige capaciteit, alle vrijheid en een oneindige put geld gehad zonder dat we verantwoording moeten afleggen aan de BV Nederland. Dan was het net ready

Maar we roeien met de riemen die we hebben en paddelen zelfs nog met onze handen en voeten. Wordt echt met man en macht gewerkt om het net klaar te maken voor de vraag.

[Reactie gewijzigd door IKON op 22 juli 2024 16:04]

[styno]

Hoogspanningsmasten komen er sowieso niet meer bij, dus die kun je weg strepen

Waarom niet? De nieuwe Zuidwest-380 Oost verbinding gaat een nieuw type mast gebruiken genaamd Moldau.

[IKON]

Dat klopt. Zit echter een grote MAAR aan:

TenneT heeft afspraken met Den Haag over dat er geen nieuwe extra lengte hoogspanningslijnen meer bij mogen, enkel kabels. De totale hoeveelheid kilometer hoogspanningslijn en de daarmee gepaard gaande hoeveelheid masten blijft dus maximaal gelijk, maar neemt in de basis af omdat ook TenneT het liefst van de masten af wilt waar dat mogelijk is.

Het hele Zuidwest-380 traject ineens gaan bekabelen en een totaal nieuw tracé kiezen kost natuurlijk klauwen met geld, waar voor een groot deel op dat traject al e.e.a. aanwezig is. Het zal dus vooral gaan om het verzwaren van reeds bestaand tracé. In de netkaart van TenneT (openbare informatie) klik vind je de huidige netopzet (van TenneT) terug. Hier zie je al een 150kV tracé lopen tussen Rilland en Tilburg. Ze zullen uiteraard masten die enkel de 150kV kunnen dragen moeten vervangen voor de gecombineerde stukken. Dat zijn de masten waar jij het over hebt. Daarvoor verdwijnen dus simpel gezegd in ruil weer oude masten. In dit geval zal bekabelen duurder zijn dan wat ze nu doen.

Er zijn ook tracés die ze verkabelen (waar nog niks ligt, of waar ze te maken hebben met masten die aan vervanging toe zijn bijvoorbeeld), maar dat zal geen verassing zijn gezien wat ik in de eerste alinea schets.

Bij een andere reactie gaf ik ook al aan: ik versimpel zo nu en dan e.e.a. voor de begrijpelijkheid.

[Reactie gewijzigd door IKON op 22 juli 2024 16:04]

[luappul]

Aanvullend hierop: 380kV-verbindingen verkabelen (ondergronds uitvoeren) brengt nog weer flinke aanvullende uitdagingen en nadelen met zich mee, en heeft zeker over grotere afstanden niet de voorkeur. Wat je dus vaak ziet is dat er nu stukken 150kV-net onder de grond worden gedaan, zodat er 'compensatie' is om nieuwe 380kV-netten wel bovengronds uit te kunnen voeren.

[denkster]

Alles duidelijk: de privatisering is een fiasco. Eén overheidsbedrijf voor het realiseren van infrastructuur is een (noodzakelijke, niet voldoende) voorwaarde voor het functioneren van onze energievoorziening.

[wmkuipers]

M.I. Ligt het probleem niet bij de privatisering, maar bij het besef dat een energienet dat de grond in gaat daar 40 jaar probleemloos moet functioneren. Bij de energietransitie vraagt dat dan ook een totaalvisie van het plaatje en niet een instabiel politiek klimaat.

[shadowrune]

Vergeet niet dat in 2009 alle hoogspanningsstations (110-150kV) van de regionale netbedrijven naar de nationale stroom transporteur is gegaan. Die stations zijn door deze overgang niet altijd even goed onderhouden. De laatste 10 jaar is er dus meer gedaan om het net beschikbaar te houden.

Pas de laatste jaren worden windparken en zonnevelden uit de grond gestampt. Het is dan ook eenvoudiger om een wind/zonnepark aan te leggen, dan deze te integreren in een bestaand netwerk. Grote infrastucturele projecten duren nu eenmaal gemiddeld 8 jaar in voorbereiding en 2 jaar voor de uitvoering, want voor elke stap is er een vergunning nodig. Dan nog is het een record wanneer er binnen 5 jaar een nieuw hoogspanningstation wordt gebouwd.

Netbeheerders hebben een aansluit'verplichting' maar het is niet eenvoudig om eventjes zo'n aansluiting te regelen. De beschikbaarheid moet namelijk ook nog gewaarborgd worden. Het is dan een balansspel om zonder uitval een nationaal elektriciteitsnetwerk uit te bereiden en voor te bereiden op de toekomst. Wanneer je denkt dat dat een eenvoudige opgave is, heb je het mis. Je loopt namelijk altijd achter de techniek aan, wispelturige politiek, belangengroepen voor maatschappij en klimaat en de verschillende wetten en overheden.

[SpiceWorm]

Is de apparatuur van die hoogspanningsnetten ook te vervangen waardoor er hogere voltages mogelijk zijn en zo de capaciteit uit te breiden is?

[martijn10010]

Dit is beperkt mogelijk. Een storing op de verkeerde plek of het verkeerde moment in 100+kV hoogspanningsnetten (zoals die van TenneT) kan flinke economische en sociale impact hebben. Zoals je je waarschijnlijk kan voorstellen worden componenten daarom ontworpen met relatief grote veiligheidsmarges.

Deze marges kun je (tijdelijk) overschrijden, echter kun je er dan vanuit gaan dat je componenten sneller slijten (bijv. de isolatie in transformatoren) wat kan leiden tot hogere kosten én een lagere betrouwbaarheid. Deze kosten zou je kunnen afwegen tegen de baten en zou in sommige gevallen een tijdelijke oplossing kunnen bieden.

Een vergelijkbare oplossing is bijvoorbeeld "dynamic component rating". Hierbij worden netcomponenten tijdelijk overbelast als de kosten van de "slijtage" lager zijn dan bijv. de kosten van het verlagen van de output van zonnepanelen. Dit werkt voornamelijk goed omdat deze overbelasting meestal tijdelijk is en netcomponenten dit prima aankunnen.

[SpiceWorm]

Er is dus geen redundancy ingebouwd waarin een deel out of service genomen kan worden voor onderhoud?
Dan staan we best wel voor een complexe uitdaging.

[florisvdk]

Hang er van af of de masten geschikt hiervoor zijn. Als dit is kunnen de isolatoren vervangen worden door andere met hogere isolatie en dan ook alle transformatoren. maar om dit te doen moet wel de lijn buiten dienst.

[IKON]

Ook de 380 kV hoort bij TenneT. Dus alle 380kV stations, kabels / lijnen, 380/150kV stations en 150kV bekabeling / lijnen en overige 150kV installaties op HS/MS-stations (onderstations) tot aan de transformatoren.

Mooi verwoord allemaal Is inderdaad een mooie samenvatting van de uitdaging.

[IKON]

Het probleem is niet de vraag naar energie, het probleem waar we tegen aan lopen is het terugleveren van energie. Knelpunten in de afname zien we al jaren en die worden eigenlijk al jaren niet echt meer of erger. Op een datacentertje links of rechts na.

Wat ons qua vraag naar energie overigens wel om aandacht vraagt en waar we goed naar kijken is elektrificatie van bijvoorbeeld fabrieken (die van het gas af moeten en dus elektrisch gaan stoken) of andere ontwikkelingen zoals elektrisch vervoer. Maar ik zou het geen probleem noemen nu.

[Reactie gewijzigd door IKON op 22 juli 2024 16:04]

[Bruin Poeper]

@xszander
Sorry je hebt het mis!
Het stroomverbruik daalt al jaren. In 2010 verbruikten we nog 1619 m3 gas en 3218 kWh stroom, in 2018 was dat 1269 m3 gas en 2765 kWh stroom. https://www.debeterewerel...uishoudens-daalt-gestaag/

Ik kan je zeggen dat die trend in mijn huishouden helemaal op gaat. Vooral door zuiniger electrische apparaten. CRT's van TV/computer werden LCD's.Gloeilampen werden spaarlampen. Vrieskast weggedaan. VVpomp vervangen door zuiniger type. Koffiezetter zonder warmhoudplaat.
Als je er op let kan je bijna elk apparaat vervangen door iets veel zuinigers.
Ik geloof dat we 20j geleden ruim boven 3000kWh zaten, nu is het 1500. Volgend jaar zal het weer 5 a 10% lager zijn vanwege de zuinige VVpomp: die loopt nu op ~7W ipv 40W.

[Reactie gewijzigd door Bruin Poeper op 22 juli 2024 16:04]

[IKON]

Klopt. Een andere ontwikkeling die maakt dat de afname van energie minder schrijnend is, is opwek in het laagspanningsnet. Bijvoorbeeld zon op het dak van een particulier.

[bouwfraude]

Huishoudelijke apparatuur is juist zuiniger geworden. Elektrisch verwarmen en auto's opladen is gewoon dom.

[Bo Diddley]

Precies! Daarom erger ik mij enorm aan het huidige beleid. PR-Politiek voor de likes.
We MOETEN van het gas af, maar een echte visie en gedegen meerjarenbeleid is er niet, blindstaren op slechts enkele mogelijkheden, de gas infrastructuur verkwanselen, alsof synthetisch gas in de toekomst niet tot de mogelijkheden zou kunnen behoren.
Kan mij nog een mijnheer Samsom voor de geest halen die doodleuk beweerde dat warmtepompen gauw goedkoper zouden worden, omdat de vraag zou stijgen. De beste man was zich er niet van bewust dat airco's ook warmtepompen zijn, en dat er al een enorme markt en industrie voor bestaat, dus weinig kans op grote kostendalingen. (Nog los van de eventuele geluidsoverlast voor omwonenden, die een lading van die installaties kan veroorzaken.)

Ach ja....

[Caelestis]

Het is nog altijd een combo van diameter + snelheid + druk wat de water transportcapaciteit bepaalt, diameter op zich zelf betekent helemaal niks.

Er kunnen veel zaken zorgen voor een zwakke schakel in de keten en vaak zijn de transport mediums (waterpijp/stroomkabel) niet de beperkende factor. Het gaat meer over opslag en verbruik dus wat er gebeurt bij het begin en eind punt van een transport medium.

[martijn10010]

Bij elektriciteit is het transport medium wél een van de beperkende factoren aangezien geleiders warm worden door verliezen in de lijnen/kabels en een spanningval plaatsvinden over de lijnen/kabels.

Dit zou inderdaad niet het geval zijn als we elektriciteit net zoals water makkelijk massaal lokaal konden opslaan, maar hier hebben we helaas nog geen efficiënte technologie voor. Alle elektrische energie die we nu gebruiken wordt op hetzelfde moment ergens anders opgewekt.

[Caelestis]

Ik zeg nergens dat het geen mogelijk beperkende factor kan zijn. Ik zeg dat er veel meer mee speelt en dat de kabels in de grond meestal zeer ruim berekend zijn op toekomstig uitbreiding. De kabels moeten immers ook prima werken met pieken die heel ver boven de normale transport niveau liggen.
Het probleem is wat te doen als je teveel stroom opwekt en het nergens kan opslaan om transport op gang te krijgen of als er ergens een knop punt overbelast wordt omdat er teveel stroom wordt afgenomen. De kabels zijn dan niet het beperkende factor maar juist het apparatuur wat aan de uiteinden zit is het probleem.
Transportcapaciteit is niet uit te leggen middels een enkele claim van "diameter" of het nou gaat om water of stroom.

[martijn10010]

Wat het grootste probleem is (kabels, transformatoren, andere components) ligt volgens mij meer aan de locatie.

Het hele probleem is dat componenten (dus ook kabels) ruim berekend, waren, op toekomstige uitbereiding, maar dat onze visie van "toekomstige uitbereiding" is veranderd. In het distributienet bijvoorbeeld, waar netbeheerders kabeldiameters berekende op 1kW gemiddeld per huishouden door de lage gelijktijdigheid en uitgingen van een groei van procentpunten per jaar kan je nu soms rekenen op 10+kW voor een elektrische auto mét hoge gelijktijdigheid. Dit kan zeker voor problemen in de kabels én andere componenten zorgen.

[Caelestis]

Of het probleem is dat men zo graag alle zonnepanelen en windmolens direct willen koppelen aan het hoofdnet ipv lokale opslag om het direct lokaal te gebruiken waardoor het beheer totale chaos wordt.
Accu's zijn de toekomst om het net te stabiliseren zoals bijvoorbeeld tesla heeft gedaan in Australië.
Er zijn ook alternatieve methodes om energie op te slaan zoals het markerwaard project wat waarschijnlijk nooit tot stand zal komen.

Het zijn juist zulke investeringen die steeds opgeschoven worden en is het bekabeld netwerk niet prio nr 1 als je het heb over (transport)capaciteit.

[martijn10010]

Tja, maar in Nederland is kabels leggen vaak nog steeds de goedkoopste en meest betrouwbare oplossing.

Een van de redenen dat elektrochemische opslag in Australië in situaties al voordeliger kan zijn dan kabels of lijnen plaatsen is dat de afstanden zo groot zijn. In Nederland is het vaak veel goedkoper en betrouwbaarder om kabels te plaatsen. Laten we daarnaast ook niet vergeten dat kabels vaak 50+ jaar mee gaan, terwijl batterijen de 10 jaar lang niet altijd halen en capaciteit verliezen.

Voor het stabiliseren van het net heb je wel een punt, we verliezen steeds meer net gekoppelde roterende massa, wat mogelijk opgevangen kan worden door batterijen.

[IKON]

En we moeten ook nog zorgen dat dit in balans is (opwek en afname) zo niet, onstaan er problemen. (Spanningsprobelemen, uitval, frequentie veranderingen, apparatuur die stuk gaat, enz.)

[IKON]

Klopt, maar kabels zijn wel over te belasten en andere assets niet. Verdeelinstallaties en vermogensschakelaars zijn eigenlijk niet echt goed voor langere termijn te bedrijven boven hun nominale belasting. Transformatoren en kabels daarintegen weer wel, als ze na niet al te lange tijd maar weer ademruimte krijgen om af te koelen. Daarmee zijn kabels lang niet altijd de bepalende factor.

[matroosoft]

Is zo'n Tesla batterij-opslagsysteem wel interessant/wordt hier door netbeheerders naar gekeken?


https://electrek.co/2018/...y-australia-cost-revenue/

[Fagussylvatica]

Ze zijn bezig om stroom om te zetten in waterstof dat ze gaan opslaan, bij vraag maken zeer weer stroom van, maar dat staat nog in de kinderschoenen.
https://www.agbzw.nl/over-ons/hystock

[Geim]

Nee, dat nieuwe parken niet aangesloten kunnen worden, of dat wijkcentrales te klein worden om alle warmtepompen bij -15°C te laten draaien.

https://www.parool.nl/nie...n-stroominfarct~b74c497c/

[Vlizzjeffrey]

Volgens mij betekend het dat er meer stroom wordt opgewekt of verbruikt dan dat er door de kabels kan, de kabels zorgen voor de transportcapiciteit, en die voldoen niet meer doordat de piekbelastingen steeds hoger worden.

[Onno !]

In het merendeel van de gevallen komt het doordat er niet meer kabels op de installatie op een onderstation aangesloten kan worden (zegmaar de stekkerdoos die al vol zit). Het verkrijgen van grond, vergunningen, het bouwen en inpassen in het hoogspanningsnet van een nieuw onderstation kost al snel 5 jaar doorlooptijd.
Wat daarnaast ook een deel van de problemen veroorzaakt zijn de datacenters. Behalve dat ze 'stopcontacten' bezetten en stroom afnemen speelt hierin ook mee dat ze op papier een hele grote stroomcapaciteit aanvragen. Dit benutten ze vaak bij lange na niet, maar zorgt er wel voor dat de concurrent vervolgens te horen krijgt dat het energienet lokaal 'vol' zit als zij een aanvraag doen bij de netbeheerder.

De kabels zelf zijn allemaal redundant aangelegd en er wordt per situatie gekeken of deze reservecapaciteit gebruikt kan worden voor aansluiten van wind/zon. Door de 'vluchtstrook' van het net te benutten kunnen meer klanten aangesloten worden. En alleen in het geval er een kabel tijdelijk niet beschikbaar is (vanwege storing of onderhoud), dan heeft het aangesloten wind/zonnepark even pech.

[IKON]

Ik snap dat je wat meer info wilt geven, maar dit is ook erg summier en mist heel veel nuances.

Datacenters zijn overigens echt geen probleem. In ieder geval niet in deze context. Op een enkele plek biedt een data center een uitdaging, maar dat zorgt lang niet voor de problematiek die hier genoemd is. Het probleem zit hem in de teruglevering van energie.

[Reactie gewijzigd door IKON op 22 juli 2024 16:04]

[wmkuipers]

- removed -

[Reactie gewijzigd door wmkuipers op 22 juli 2024 16:04]

[IKON]

Jij bent toch Cloud / DevOps Platform engineer of niet?

[Stanmeijer]

Mij lijkt het grote probleem niet zozeer het hogere verbruik van mensen tegenwoordig. Als je kijkt naar het verleden werd al het stroom opgewekt op specifiek punten waar vanuit het gedistribueerd werd door heel het land. Hierdoor had je genoeg aan aftakkingen. (steeds dunnere kabels vanaf energie centrale naar de gebruiker)

Tegenwoordig is daar een verandering in gekomen. Dit komt omdat iedereen en overal nu energie opwekt. nu zijn er i.p.v. alleen enkele grote centrales ook heel veel kleinere centrales (woonwijken met zonnepanelen op de daken) die veel stroom opwekken en terug leveren. Hierdoor zal uiteindelijk het gehele stroomnet hierop aangepast moeten worden omdat. Denk aan dikkere kabels tussen verschillende woonwijken om de geproduceerde energie verder te verspreiden.

[IKON]

Ja en het feit dat grote wind- en zonneparken op plekken komen waar nooit iemand gewoond heeft en dus ook geen E-net is.

[styno]

Het is inderdaad mogelijk dat de spanning door gebrek aan capaciteit soms te ver oploopt (>10%) waardoor PV-omvormers en windturbines automatisch afschakelen omdat dit moet vanwege de netcode. Noot: windturbines zijn meestal aangesloten op MV, niet op LV waar veel van de capaciteitsproblemen spelen.

Een ander probleem dat door capaciteitstekort kan(!) ontstaan is dat de noodzakelijke kortsluitvermogens niet geleverd kunnen worden en daarme voldoet zo'n staiton niet meer aan de netcode.

[Reactie gewijzigd door styno op 22 juli 2024 16:04]

[IKON]

Dit komt echt niet per definitie door te weinig capaciteit. Het ontstaan van spanningsproblemen heeft andere redenen. Ligt er zelfs maar net aan wat je allemaal als onderdeel van "capaciteit" ziet of je dat woord in deze context kunt gebruiken.

[styno]

Het ontstaan van spanningsproblemen heeft andere redenen.

Leg eens uit graag?

Ligt er zelfs maar net aan wat je allemaal als onderdeel van "capaciteit" ziet of je dat woord in deze context kunt gebruiken.

Waarom kan dat niet? Ik zie zelfs Liander het woord veelvuldig gebruiken in hun 'Vooraankondiging verwachte congestie verdeelstation [X]' documenten. Voorbeeldje hier.

[IKON]

[...]
Leg eens uit graag?

We hebben in onze netten zogenoemde regeltransformatoren of regelbare vermogenstransformatoren die in staat zijn om met een schakelaar de spanning aan hun secundaire te verhogen of te verlagen. Hiermee regelen we de spanning om tussen de wettelijke normen te blijven. Als in een klein gebied heel veel energie het net word ingestopt, dan loopt de spanning op. Andersom, wordt er niet genoeg energie aangeboden maar is er heel veel vraag, kan de spanning inzakken. In principe wordt dit bijgeregeld, maar als de hoeveelheid opwek op een "hotspot" zo groot is dat dit buiten het regelbereik komt, stijgt de spanning verder tot problematische niveaus. Het vergroten van het regelbereik zou een oplossing kunnen bieden, door bijvoorbeeld extra regeltransformatoren te plaatsen. Andere oplossing zou zijn om de "hotspot" op te knippen en een deel via een ander netdeel terug te laten leveren waar nog ruimte in het regelbereik is. Het leggen van meer kabels en creëeren van meer capaciteit voor de hotspot biedt eigenlijk niet echt soelaas als dit binnen hetzelfde netje gebeurd.

Deze problematiek kan ook ontstaan in een netdeel waar nog heel veel capaciteit is. Andersom weer, als er te weinig capaciteit is en er dus overbelastingen optreden dan krijg je met dingen te maken als assets die stuk gaan of beveiligingen die afschakelen. Als er afgeschakeld wordt heb je geen spanningsprobleem meer, dan is er geen spanning

[...]
Waarom kan dat niet? Ik zie zelfs Liander het woord veelvuldig gebruiken in hun 'Vooraankondiging verwachte congestie verdeelstation [X]' documenten. Voorbeeldje hier.

Zo een congestiemanagement rapport als door jou gelinkt is een document dat in het leven is geroepen n.a.v. de elektriciteitswet. Het is al vaker voorgekomen: een klant wilt een aansluiting -> er is geen capaciteit dus we kunnen geen offerte aanbieden -> klant klaagt netbeheerder aan -> rechter kijkt droog naar de wet en zegt: netbeheerders hebben aansluitplicht, dus aansluiten! Om overbelasting en daarmee afschakeling van klanten te voorkomen zouden we dan in principe verplicht zijn om congestiemanagement toe te passen (beetje kort door de bocht, maar ter verduidelijking wat handiger).

Congestiemanagement houdt in dat we klanten afschakelen of terug regelen waarbij elke klant dus bijvoorbeeld maximaal 50% van hun vermogen mag terugleveren (we mogen hierin niet discrimineren overigens) zodat het net niet afgeschakeld wordt door overbelasting.

Vaak is congestiemanagement niet mogelijk, er zijn namelijk een aantal voorwaarden waaraan voldaan moet worden. Technische haalbaarheid, waar lang niet altijd sprake van is. We kunnen maar heel weinig klanten regelen en soms duurt het een aanzienlijke periode om extra capaciteit te genereren. Daarnaast mogen we ook gewoon heel veel klanten niet regelen, omdat we ze niet kunnen verplichten deel te nemen aan congestiemanagement en ze dus bijvoorbeeld weigeren om deel te nemen. Daarnaast zijn er klanten die wel verplicht zouden kunnen worden maar die hebben belangrijke bedrijfsprocessen waardoor ze hier "vrijstelling" van hebben. Deze kunnen we dus ook niet verplichten. De klanten die dan over blijven die we kunnen verplichten en die technische mogelijkheden hebben om te regelen moeten voldoende aantallen en vermogen vertegenwoordig om een eerlijke marktwerking te garanderen. (Anders kan die ene klant de hoofdprijs als vergoeding vragen voor het gemiste terugleververmogen, dat moeten de netbeheerders namelijk vergoeden.)

Als aan zowel de technische haalbaarheid en marktechnische haalbaarheid niet voldaan kan worden dan is congestiemanagement niet mogelijk en betekend het aansluiten van een nieuwe klant dus overbelasting en mogelijke uitval of zelfs gevaarlijke situaties. Als we kunnen aantonen dat dit aan de hand is, pas dan en alleen dan kunnen we ook daadwerkelijk zeggen dat er geen aansluitmogelijkheid meer is voor terugleverende klanten.

Dit hele traject, congestiemanagement enzovoorts, gaat puur over capaciteit in het kader van transportvermogen / energieinhoud. Niet over spanningsniveau. In die context gebruiken we het woord capaciteit eigenlijk nooit en ik heb bij je eerste vraag enigszins uitgelegd.

Hoop dat het zo een beetje helder is? Als er nog vragen zijn hoor ik ze graag, anders probeer ik het nog wat helderder uit te leggen.

Het net en daarin de samenhang van processen/invloeden/principes/etc. is erg complex, je merkt dat de journalistiek erg hun best doet om hier mooie artikels over te schrijven, maar deze zijn enorm versimpeld. Ook de uitleg die ik hier geef is erg versimpeld, dus ik hoop dat het de juiste context schetst

[TheekAzzaBreek]

Wat houd het "tekort aan transportcapaciteit" precies in dan?

Dat er straks windmolens en zonnepaneel parken niks staan te doen?

Bij ongewijzigd beleid zou dat zo maar kunnen.

Een mogelijke oplossing zou meer lokale opslagcapaciteit kunnen zijn, zodat je de pieken en dalen kan gladstrijken.

[gp500]

Moet je wel de zonneparken retro-actief kunnen opleggen dat ze xx-MWh accu's aanleggen.
Dat zal niet gebeuren, dus is het vooral de kosten/baten van de netwerk uitvoerder.

[gp500]

Is al het geval buiten de randstad, grote zonneparken slokken alles op en bedrijven krijgen nu een nee om zonnepanelen op hun loods te leggen en die dan zo op het net aan te sluiten.

[Keypunchie]

Waar moet ik hier aan denken. Het gebrek aan aansluitingen voor zonneparken in Drenthe, of woonwijken waar op zonnige dagen de panelen tegen de spanningsbegrenzing aan lopen?

[Blokker_1999]

Het recente nieuws dat de regio rond Amsterdam beperkingen oplegt aan de bouw van nieuwe datacentra bijvoorbeeld.

[dehardstyler]

Dat is alweer oud nieuws toch?

nieuws: Amsterdam laat weer nieuwe datacenters toe

[Blokker_1999]

Alleen wanneer ze aan bepaalde voorwaarden voldoen zoals grote centra die zichzelf moeten aansluiten op het hoogspanningsnet en zelf in een inkoopstation moeten investeren. Daarnaast is er ook een beperking op hoeveel het stroomverbruik jaarlijks gemiddeld mag stijgen.

[dehardstyler]

Ahh oke, dank voor de aanvulling!

[watercoolertje]

Ik zat ook al in die richting te denken, of de stroomvraag door bijv elec. auto's die mogelijk vrij hoge pieken van het netwerk vragen?

[IKON]

Die zijn nog niet echt een probleem. Opwek is het probleem. Er worden wel analyses gemaakt voor de komende 10 jaar waarin we proberen scenario's te schetsen voor de groei naar vraag door elektrificatie van fabrieken en de groei van elektrische auto's. Het duurt nog even voor we hier echt last van krijgen. De groei van opwek helpt hier wel een beetje bij, daar dan lokaal wat energie wordt opgewekt om die pieken op te vangen. Probleem hierbij is dat er nog lang niet overal lokaal genoeg wordt opgewekt om dit te doen, soms zelfs al te veel waardoor spannings- en andere klachten ontstaan en de opwek lang niet altijd gelijktijdig loopt met wanneer de meeste energie gevraagd wordt. Kortom: Voorlopig nog niet, verwachten we wel, wordt naar gekeken.

[Reactie gewijzigd door IKON op 22 juli 2024 16:04]

[hoi3344]

Een goed voorbeeld is jouw eigen huis. Standaard installatiedraad van 2.5 mm dikte heeft een capaciteit van ongeveer 4600 watt (20A). Ga je hier over heen dan kan de kabel doorfikken. in principe gebeurt dit niet door de zekeringen in jouw meterkast (16A).

Zo heeft het energienet in NL ook een bepaalde capaciteit over de verschillende draden en kasten.

[Reactie gewijzigd door hoi3344 op 22 juli 2024 16:04]

[Groningerkoek]

3680W voor een standaard eindgroep van 16A, tevens geef je de capaciteit van een kabel/draad nooit in Watt aan, maar geef je de maximale stroomcapaciteit aan die ook weer afhangt van de installatie-methode, en je geeft de maximale isolatiewaarde aangaande de spanning aan.

[Reactie gewijzigd door Groningerkoek op 22 juli 2024 16:04]

[hoi3344]

nou bedankt voor je correctie hoor

[StGermain]

Dus een lanparty met 20 personen met moderne pc’s met videokaarten die alleen al 300 watt slurpen gaat niet meer lukken?

[Groningerkoek]

Pak je toch meerdere eindgroepen

[styno]

Linkje naar Liander waarvandaan je veel info kunt vinden.

In de afgelopen twee weken zijn er vijf nieuwe knelpunten op het elektriciteitsnet in Gelderland en Noord-Holland bijgekomen. De knelpunten ontstaan met name door de forse groei van zonneparken, datacenters en andere energie-intensieve sectoren zoals de glastuinbouw.

Edit:
Net het documentje van Zutphen gelezen. Bij één station betreft dit duidelijk een industrieterrein met enkele woningen waarbij een nieuwe grootverbruiker (of groot PV dak, dat is me niet direct duidelijk) wordt aangesloten in 2021 waardoor er naar verwachting regelmatig capaciteitsproblemen optreden.

Bij andere stations ze je ook wel de invloed van PV bij kleinverbruikers. De aansluitcapaciteiten van de kleinverbruikers worden niet 100% meegenomen in de transportcapaciteit omdat de netbeheerder traditioneel er vanuit gaat dat de verbruiken ervan niet synchroon lopen maar PV levert wel min of meer synchroon en dan is meer capaciteit nodig.

[Reactie gewijzigd door styno op 22 juli 2024 16:04]

[Jefboy]

Heb je het rapport gelezen waar in het artikel naar gelinkt wordt? Het antwoord op je vraag staat erin.

[IKON]

Het probleem in een notendop:

Net is ontworpen voor afname in druk bewoonde gebieden -> ineens komen er ontzettend veel aanvragen voor zonne- en windparken in gebieden waar geen hond woont en dus ook niet echt een sterk e-net aanwezig is -> regionale netbeheerders moeten zoveel uitbreidingen in hun net realiseren dat ze tegen uitvoeringscapaciteit aan lopen (te weinig handjes) && er komt ineens zoveel vraag naar terugleververmogen binnen dat elke netbeheerder voor bijna elk station of nieuwe stations bij TenneT aan klopt -> dit soort trajecten hebben al lange doorlooptijden, maar zeker met al die projecten die nu voortvloeien uit de ontploffing van zonne- en windpark aanvragen om aangesloten te worden.

Komt er dus op neer dat het soms gewoon (voorlopig) vol is en klanten dus niet aangesloten kunnen worden.

[Reactie gewijzigd door IKON op 22 juli 2024 16:04]

[Groningerkoek]

Men zou een andere tactiek kunnen proberen welke her en der voor een enorm vrijkomende capaciteit op het net zou zorgen, her en der staan enorme energie verbruikende fabrieken waar men eigenlijk ook wel vanaf wil i.v.m. bodemdaling, vervuiling of andere redenen. Denk aan Nedmag Veendam, of ESD-SIC Farmsum, Geld wat anders voor uitbreiding van het net zou moeten worden gebruikt kan nu deels worden ingezet voor geweldige sociale plannen voor de werknemers en afkoop eigenaren. En er komt onmiddellijk enorme capaciteit vrij voor datacenters aldaar en de Eemshaven ligt om de hoek.

[Blokker_1999]

Euhm, je noemt 2 relatief kleine bedrijven. Ik zie niet in wat voor een impact dat zou hebben.

[Groningerkoek]

Het gaat er niet om hoeveel werknemers ze hebben, het gaat erom hoeveel energie ze verbruiken. En dan zijn dit echt grote jongens. ESD-SIC verbruikt jaarlijks tussen de 350 en 400 Gigawattuur, dat staat gelijk aan rond de 120.000 huishoudens en daarmee staat het in de top 10 van de grootste verbruikers in Nederland. Nedmag heeft als extra voordeel dat de gaskraan gelijk wat verder dicht kan.

Natuurlijk is het erg duur om die bedrijven te sluiten, maar de anders benodigde extra investeringen zijn ook zeer fors.

[Naafkap]

Wat ik mij afvraag: kunnen we niet de spanning in de kabels verhogen? Hogere spanning bij gelijkblijvende stroomsterkte betekent hoger vermogen. De capaciteit van een kabel wordt namelijk bepaald door de maximale stroomsterkte.

[Maurits van Baerle]

Als ik het goed begrijp is een van de problemen van het Nederlandse net (en waarschijnlijk in meer landen) dat het ingericht is in andere tijden. De "dikste" leidingen liggen in de Randstad en Brabantse stedenrij omdat driekwart van alle gebruikers daar woont. De elektriciteitsproductie is daar ook deels op ingericht zodat die niet te ver van de meeste gebruikers ligt.

Dan is een lijn naar Rotterdam dus een stuk dikker dan een lijntje naar Delfzijl ("aan de rand van de wereld"). Maar, als je dan ineens een windmolenpark of gascentrale gaat bouwen in Noord Groningen is dat lijntje naar Delfzijl dus veel te dun om die productie overheen te sturen. Datzelfde geldt voor ineens een gigantisch datacentrum bouwen in een dunbevolkt gebied. Het net moet daar op voorbereid worden en dat kost tijd en geld.

[Ellej_Harmsen]

Ja dit is inderdaad de kern van het probleem. Het is wel zo dat andere landen hier eerder op in hebben gespeeld. Er lijkt dus wel een beetje vooruitzicht te missen.

Het andere probleem is dat het wijzigen naar een ander systeem (met bijvoorbeeld een ander voltage) heel complex is omdat allemaal randapparatuur dan ook vernieuwd moet worden. Ook is er vaak lokaal veel weerstand als er nieuwe infrastructuur voor het net gebouwd moet worden. Een transformator veld is best groot en lelijk, maar deze moeten wel ergens gebouwd worden. Soms zijn mensen ook bang voor straling die daar bij vrij zou komen. Het vinden van een geschikte locatie hiervoor is vaak moeilijk. In dat opzicht is ons land wel een beetje te klein.

[jongetje]

Dat houdt natuurlijk ook een keer op. Ergens zit een optimaal punt tussen spanning en stroom (en ik ga er vanuit dat die al gebruikt wordt in het hoogspanningsnet). Daarnaast zou je dan allemaal trafo's moeten ombouwen want je elektronica thuis doet het niet zo goed op 500volt ipv de 230 die je nu binnenkrijgt.

[rdfeij]

Dat is jaren terug al eens in gang gezet. "Vroeger" was de normale spaning ongeveer 220V. Deze is langzamerhand opgehoogd naar 230-240V. Dit ging echter zeer langzaam (10-20 jaar) zodat apparaten gezien de geschatte levensduur dan ook mee "geupgrade" werden.
Deze trend kunnen we theoretisch doorzetten. Of dat handig ik heb ik geen verstand van.

[Groningerkoek]

De spanning is gedurende een periode van 20 jaar verhoogd met net geen 5% in Nederland, dit was een veilige marge voor bestaande installaties en ook voor zo goed als alle dingen die lang meegaan zoals lampen en de grootste (eigenlijk de enige) reden was harmonisatie binnen Europa. In Engeland bijvoorbeeld is de spanning omlaag gebracht van 240V naar 230V, de spanning door heel Europa verhogen om wat extra capaciteit te winnen is geen oplossing. Wil dat zoden aan de dijk zetten moet je forse percentages aanhouden en bijna de gehele installatie van het hoofdnet tot het stopcontact bij jou in de muur is daar niet op berekent.

[watercoolertje]

Dan moet er in de wijkkast of meterkast wel iets zijn wat het weer naar 230v omzet, op zich geen hele gekke gedachte natuurlijk, om daarmee het vermogen wat over die kabels gaat te verhogen.

Denk alleen erg lastig te faseren is omdat jouw huis met de rest van de wijk via 1 punt loopt.

[IKON]

Kabels zijn ontworpen om te werken tot een bepaalde spanning. Bij bedrijfsvoering met te hoge spanning krijg je fouten in de kabels en gaat e.e.a. kapot. Zelfde met de installaties die eraan hangen aan beiden kanten.

[wmkuipers]

Nee, de gekozen kabels, moffel, hulzen, transformatoren, gereedschappen etc zijn allemaal geisoleerd op bepaalde spanningen (10-40 kV voor de middenspanning bijvoorbeeld). Deze hebben alleen geen certificering om zo op een hogere spanning te opereren.

[rdfeij]

De kabels zelf niet. Er wordt wel een hoop uitgebreid en vernieuwd met het nieuwe 380kV net. (de mooie ronde hoogspanningsmasten)
https://www.omroepwest.nl...icieel-in-gebruik-genomen

Hoe hoger de spanning, hoe lager de stroom bij hetzelfde vermogen en hoe minder transport verlies er optreed.

[Groningerkoek]

Maar ook hoe meer afstand geleiders onderling moeten hebben en anders moet de isolatiewaarde omhoog. Dit nog los van de extra kosten om bij de eindgebruikers de spanning weer op het normale niveau te brengen.

[bbob]

https://solarmagazine.nl/...jk-aan-duitsland-verkopen

Tennet 100% eigendom van de staan en medeverantwoordelijk voor het net in Ned is tijdje terug de boer opgegaan in Duitsland om daar zwaar in het net te investeren met o.a Nederlands geld.

De staat stond er gewoon bij en keek er naar.

[wmkuipers]

Tennet opereert in hoogspanning, de meeste beperkingen zitten in de middenspanning

[IKON]

Dat klopt niet. Zowat het hele Brabantse en een deel van het Limburgse net lopen bijvoorbeeld tegen beperkingen aan in het hogerliggend net. Om nog maar niet te spreken over het Noord-Oosten van het land. Je kunt in de middenspanning dan wel tig uitbreidingen doen, maar als je ze niet benutten kunt, omdat de energie in het hogerliggend net niet behapstukt kan worden heb je er niks aan. Dat is eerlijk gezegd een nog groter probleem.

[Reactie gewijzigd door IKON op 22 juli 2024 16:04]

[Maurits van Baerle]

Wat is daar mis mee dan? Als Tennet geld kan verdienen met het exploiteren van het Duitse net dan is dat toch geen probleem? Die vloeit dan weer terug in de Nederlandse staatskas. Zo verdient de NS ook geld over de grens dat terugvloeit in de Nederlandse staatskas.

[bbob]

als je het artikel hebt gelezen verdienen ze dat pas op hele lange termijn terug.

Tennet heeft zoals je kunt lezen 35 miljard geïnvesteerd 12 in Nederland 23 in Duitsland. Dat is met o.a Nederlands belastinggeld geïnvesteerd in het Duitse net. De winsten daarom komen pas heel langzaam terug. Waarom had men dat niet gewoon in Nederland geinvesteerd.
Tennet heeft nu geen geld meer om te investeren en jawel onze overheid moet nu om deze reden weer geld investeren of deel van tennet verkopen omdat ze zo nodig in Duitsland met Nederlands overheidsgeld moesten investeren.

[TheekAzzaBreek]

Dat is met geleend geld geïnvesteerd.

Los van het feit dat dat gewoon rendabele investeringen (zouden moeten) zijn: gedeeltelijk zijn die investeringen in Duitsland ook bedoeld om het mogelijk te maken goedkope stroom uit Duitsland te importeren. Daar profiteren we hier wel van.

Ik vind het wel gek dat Hoekstra de mogelijkheid niet noemt om de niet voor Nederland belangrijke delen van Tennet's duitse net af te stoten. Daar speel je een hoop kapitaal mee vrij.

[fruitbakje]

Ik ken de overwegingen niet precies, maar ik kan me voorstellen dat de duitse aanwezigheid van TenneT de internationale samenwerking op het gebied van elektriciteit ten goede komt. Als in, als TenneT eigenaar is van een deel van het HS-net in Duitsland, wordt het veel makkelijker om Nederland en Duitsland met een paar kabeltjes te koppelen. Juist die koppelingen zijn onwijs belangrijk bij het fluctuerende aanbod van zon en wind.
Daarnaast kan ik me voorstellen dat economies of scale spelen. Een grotere TenneT betekent dat ze (per meter kabel) goedkoper kunnen opereren. Alle grote Nederlandse energieleveranciers (Nuon-Vattenfall, Essent-RWE, Eneco-Mitsubishi) hebben zich immers ook vanwege die economies of scale laten overnemen.

[g_v_rijn]

Rente is 0 % - lenen & investeren is niet het probleem - dunkt mij.

[cui bono]

Kerncentrales bij o.a.Tata Steel voor elektro-ovens voor productie elektro-staal. Kan grotendeels op recycled staal draaien. Restenergie benutten voor waterstofproductie zwaar vrachtverkeer, scheepvaart.
Waterstof ook inzetten in het verwarmen van huizen via aangepast bestaand aardgasnet om overbelasting elektriciteitsnet te voorkomen.
Alle distributiecentra verordonneren om hun daken, en dat zijn er nogal watt , te v.z.v. zonnepanelen om hun electro-bestelbusjes 's nachts van energie te voorzien.
We komen er wel......met een slimmere regering

[Pasteis]

Ik voel een verhoging van doorbelastingen aankomen om de investeringen die hiervoor gedaan moeten worden.... En op deze manier wordt Nederland stukje bij beetje onbetaalbaar.

Voor mijn gevoel staat 2020 echt in het teken van tekorten, opstapelende problemen en crisissen.
Het lijkt wel alsof Nederland niet op tijd genoeg inspeelt op bepaalde trends (alhoewel dit natuurlijk ook erg lastig kan zijn).

[bloodlynx]

Ik denk dat je gelijk hebt, maar de wereld wordt ook met toenemende maten complexer. De meeste politici hebben eigenlijk nauwelijks nog echt veel inhoudelijke kennis en laten zich alleen adviseren op hoofdlijnen in grote gevalen. Helaas is dat natuurlijk ook een groot deel te wijten aan het hele media circus. Ik denk dat het de hoogste tijd wordt dat er personen met inhoudelijke kennis van zaken meer politiek gaan bedrijven en dat niet bij elke scheet een politicus 30 interviews moet geven.

[Polderviking]

Ik denk dat het landsbestuur vooral moet verjongen. De gemiddelde leeftijd in de tweede kamer is naarbij de 50.en die van de eerste kamer zelfs 60. Gemiddelde leeftijd van het land is 40.
Er zit een best wel forse generatiekloof dus hen die zeg maar het land besturen en de gemiddelde werkende milennial die nu even plat geslagen alles moet betalen en ook het meest zal moeten werken met in plaats gezet beleid.

Ik heb me nooit echt gerepresenteerd gevoeld. Of "mijn partij" nog wel of niet in het kabinet zat. Die gebrek aan inhoudelijke kennis komt m.i. vanzelf wel een beetje mee als je nog echt met je handen in de klei zit.
Maar ik heb niet echt het idee dat kamerleden die ver voorbij pensioensleeftijd zijn nog echt een feeling hebben bij (de details van) de maatschappij.
Daarmee zeg ik overigens niet dat je die zou moeten afserveren, maar de representatie in die leeftijdscategorie is wel duidelijk een stuk sterker.

Maargoed een belangrijke oorzaak in dit probleem zit kennelijk ook wel een fors deel van mijn generatie en de jongere generatie die het kennelijk structureel vertikt om even naar de stembus te gaan. Dus zo blijft dat ook wel een beetje een self fulfulling prophecy.

[Reactie gewijzigd door Polderviking op 22 juli 2024 16:04]

[Groningerkoek]

Gemiddelde leeftijd 2e kamer is op dit moment 47 jaar, en de gemiddelde leeftijd in Nederland was in 2017 41.7 jaar. Vind ik alles behalve een forse generatiekloof. 1e kamer is inderdaad ouder (58 jaar) heeft niet echt een landsbesturende functie maar vooral een controlerende functie en kan zelf geen wetgeving maken of afdwingen.

[Schurksel]

Dat gevoel heb je echt niet alleen.

[PrismSub7]

https://www.youtube.com/watch?v=k8WHS2n4Iq0 in Australië hebben ze het al goedkoper opgelost dan overal maar zwaardere kabels te trekken.