De rechter heeft bepaald dat consumenten die van het gas af willen, niet hoeven te betalen voor het verwijderen van de gasleiding, mits ze de netbeheerder daar ook geen opdracht voor hebben gegeven. Behoorlijk wat Gathering of Tweakers-leden speelden een belangrijke rol in deze zaak.
De rechtbank Noord-Nederland heeft in een uitspraak Rendo in het ongelijk gesteld en het bedrijf veroordeeld tot de betaling van de proceskosten. Deze netbeheerder vorderde bij een consument kosten voor het verwijderen van de gasaansluiting nadat hij als gasverlater de aansluit- en transportovereenkomst (ato) voor gas had opgezegd. De consument had echter geen opdracht gegeven om die aansluiting te verwijderen en volgens de rechter heeft Rendo onvoldoende onderbouwd dat er een wettelijke grondslag is om de kosten in rekening te brengen voor het ongevraagd verwijderen van de gasaansluiting van een consument.
De zaak begon toen Stefan Boerma uit Meppel in 2018 geconfronteerd werd met een factuur voor het verwijderen van de gasaansluiting, waar hij toen 400 euro voor moest betalen. Boerma, die onder meer op GoT over de uitspraak heeft bericht, zegde eind 2018 zijn leveringscontract voor gas op bij de energieleverancier, omdat hij na de installatie van zonnepanelen en een warmtepomp geen gas meer nodig had. Daarmee werd ook de verbintenis met netbeheerder Rendo beëindigd. Boerma ging niet in op het verzoek van Rendo om te betalen, waarna het bedrijf de aansluiting uit eigen initiatief kwam verwijderen en later alsnog een factuur stuurde. Boerma weigerde die te betalen en dat mondde uit in een rechtszaak.
Rendo vond dat de verplichting tot betaling onder meer voortvloeide uit zijn eigen algemene voorwaarden, die in principe bindend zijn en dus onderdeel van de overeenkomst. Individuele voorwaarden zijn echter te vernietigen en dat gebeurde in dit geval, omdat Boerma niet voorafgaand aan het afsluiten van de overeenkomst in staat was om kennis te nemen van de verplichting. De algemene voorwaarden werden namelijk pas na het sluiten van de overeenkomst aan hem verstrekt. Boerma stelde ook dat hij alleen een aansluit- en transportovereenkomst voor elektriciteit had afgesloten als hij had geweten dat hij bij opzegging van de overeenkomst met aanzienlijke verwijderingskosten zou worden geconfronteerd. Boerma was destijds al van plan om zijn woning op korte termijn gasvrij te maken.
De netbeheerder stelde dat de verplichting om de verwijderingskosten te betalen overeind blijft, ook als de algemene voorwaarden niet van toepassing zijn. Dat zou voortvloeien uit de Tarievencode Gas, een besluit van de ACM uit 2016 waarin staat beschreven hoe netbeheerders de tarieven moeten berekenen voor het transport van gas en voor de andere wettelijke taken van netbeheerders. Volgens de rechter is dit een algemeen verbindend voorschrift, maar de verplichting tot het betalen van de verwijderingskosten geldt alleen als die zijn basis vindt in een formele wet. Dat is een wet die door de regering en het parlement is aangenomen. Dat betreft hier de Gaswet, specifiek artikel 12a. De rechter stelt vast dat niet duidelijk is of de wetgever bij de invoering van dit artikel heeft gedacht aan deze kwestie van het verwijderen van de gasaansluitingen en ook daadwerkelijk heeft willen regelen dat deze kosten bij een normale beëindiging van de ato door de consument moeten worden betaald. Rendo heeft volgens de rechter niet voldoende toegelicht waarom dat het geval zou zijn. Aldus is er geen of onvoldoende wettelijke basis voor de betaling.
Netbeheerders baseren zich op artikel 2.9 lid 2 van de Tarievencode Gas bij hun opstelling dat consumenten moeten betalen voor het verwijderen van de gasaansluiting als ze geen gas meer gebruiken, ongeacht of ze daar opdracht voor hebben gegeven. "Netbeheerders zwaaien al minstens drie jaar met die Tarievencode Gas om bij gasverlaters de suggestie te wekken dat ze wettelijk verplicht zijn om een fors bedrag voor verwijdering van de gasaansluiting te betalen. Die Tarievencode is echter niet meer dan een gedragscode voor en door de netbeheerders. De rechter maakt terecht korte metten met dit misleidende argument", zegt Boerma. Hij en andere gasverlaters van GoT zijn overigens van mening dat de algemene voorwaarden geen grond bieden voor het sturen van een rekening zonder opdracht, los van de vraag of ze op tijd zijn verstrekt.
Bram Bos, een metgezel van Boerma die mede op het forum van Tweakers aan dit onderwerp heeft bijgedragen en ook elders uitvoerig over deze juridische materie heeft geschreven, toont zich ook blij met de uitspraak. "Politiek Den Haag heeft altijd voetstoots aangenomen dat gasverlaters verplicht zouden zijn om te betalen voor verwijdering van de gasaansluiting. Maar dat zijn ze alleen als ze daar zelf opdracht toe geven. Wij roepen en onderbouwen dat al jaren. Voor het eerst spreekt nu ook de rechtbank zich hier inhoudelijk gemotiveerd en bevestigend over uit."
Er zouden inmiddels al zo'n 215 Nederlandse gasverlaters op Tweakers zijn die deze zogeheten 'Tweakers-route' hebben gevolgd en dus zonder verdere kosten van hun vaste lasten voor gas zijn afgekomen. Deze route betekent dat gasverlaters zonder hoge kosten van hun gas af kunnen, zonder dat ze de aansluiting en de meter kwijt hoeven te raken. Zij dienen het leveringscontract voor gas op te zeggen bij hun energieleverancier, waarmee ook automatisch de ato met de netbeheerder wordt ontbonden. Dat kan kosteloos. Vervolgens kunnen er verzoeken van de netbeheerder komen om opdracht te geven tot verwijderen en soms volgt een factuur. In de topic-start van het bewuste topic op het forum van Tweakers zijn links naar dossiers te vinden van zo'n tachtig leden die de soms jarenlange correspondentie en communicatie met hun netbeheerder over deze kwestie hebben gebundeld.
De juridische kosten voor deze rechtszaak zijn gedekt door een crowdfundingactie die buiten Tweakers om is georganiseerd. Bos zegt dat binnen 24 uur al het benodigde bedrag binnen was en dat geldt volgens hem ook voor de kosten die om de hoek komen kijken bij een huidige, nog lopende, tweede zaak die redelijk vergelijkbaar is met de zaak tussen Rendo en Boerma. In deze tweede zaak is nog geen uitspraak gedaan, maar Bos heeft er vertrouwen in dat deze zaak op dezelfde wijze zal verlopen, mede omdat het over dezelfde kwestie gaat. Hij benadrukt dat de advocaat in de zaak van Rendo en Boerma ook aanzienlijk is geholpen door allerlei Tweakers-leden die van alles hebben uitgezocht en aangeleverd om de zaak te helpen en het onderwerp te doorgronden. Bos stelt dat deze bijdrage vanuit de community erg belangrijk is geweest.
Overigens is in juni in de Tweede Kamer een motie van GroenLinks-Kamerlid Van der Lee aangenomen waardoor via een ministeriële regeling het verwijderen van een gasaansluiting voor de helft goedkoper wordt. De helft van de kosten komen nu voor rekening van de netbeheerder. Dat staat verder los van de opvatting van Boerma, Bos en de andere betrokken GoT-leden die nu de rechter aan hun zijde hebben gekregen bij hun stelling dat er in zijn geheel geen wettelijke basis is voor het in rekening brengen van kosten.