Minister dient wetsvoorstel in voor betere gegevensuitwisseling tussen overheden

Het moet makkelijker worden voor verschillende overheden om onderling gegevens uit te wisselen in de strijd tegen misdaad, vindt minister Grapperhaus van Justitie. Hij maakt daarvoor een nieuw wetsvoorstel, dat niet meer tegen de Grondwet zou moeten zijn.

Overheidsorganisaties moeten 'ruimere mogelijkheden' krijgen om informatie te delen en te analyseren, schrijft minister Ferdinand Grapperhaus aan de Tweede Kamer. Grapperhaus dient daarvoor, samen met minister Sander Dekker van Rechtsbescherming, het wetsvoorstel Gegevensverwerking Door Samenwerkingsverbanden of WGS in. Via de wet wordt het mogelijk voor instanties, zoals de politie, het Openbaar Ministerie en de Belastingdienst, om onderling data over burgers uit te wisselen.

Grapperhaus probeerde vorig jaar ook al zo'n wet door de Tweede Kamer te krijgen. De Afdeling Advisering van de Raad van State had eind vorig jaar echter stevige kritiek op dat voorstel. De Afdeling stelde dat het wetsvoorstel ongrondwettelijk was. De wet zou teveel inbreuk maken op het recht van bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Ook waren de voorgestelde regels veel te ruim opgesteld en te weinig specifiek. De Afdeling raadde aan om de wet beter af te kaderen door concrete doelen van de gegevensuitwisseling, de deelnemers en hun bevoegdheden erin op te nemen.

In het nieuwe wetsvoorstel heeft Grapperhaus geprobeerd dat te doen. Er worden specifieke samenwerkingsverbanden genoemd waarin overheidsinstanties gegevens mogen uitwisselen. Daarmee is volgens Grapperhaus het juridisch kader van de wet uitgetekend.

Dat zijn een Financieel Expertisecentrum om integriteit in de financiële sector te behouden, waarin naast het OM en de Belastingdienst ook de Autoriteit Financiële Markten, de FIOD en de Financial Intelligence Unit zitten. Ook is er de Infobox Crimineel en Onverklaarbaar Vermogen om fraude en witwassen tegen te gaan. Daar zitten het OM, de Rijksrecherche, het CJIB, de Inspectie Leefomgeving en Transport en de Voedsel- en Warenautoriteit in. De Regionale Informatie- en Expertisecentra moeten georganiseerde misdaad kunnen aanpakken. Daarin zitten ministeries, gemeenten en andere bestuursorganen, evenals de Marechaussee en de FIOD. Tot slot zijn er nog de Zorg- en Veiligheidshuizen, die zich richten op 'complexe casuïstiek'. Dat zijn bijvoorbeeld verwarde personen met psychiatrische- of verslavingsproblematiek die in de toekomst een mogelijk gevaar voor anderen kunnen vormen.

In het wetsvoorstel staat ook de mogelijkheid om in de toekomst nieuwe samenwerkingsverbanden toe te voegen via een Algemene Maatregel van Bestuur. Opvallend is dat in sommige samenwerkingsverbanden niet alleen overheidsinstellingen, maar ook commerciële partijen gegevens kunnen delen. Dat zijn bijvoorbeeld banken die informatie kunnen delen om witwassen en fraude tegen te gaan.

Volgens Grapperhaus is de wet hard nodig. "De legale economische structuren en goede infrastructuur van Nederland zijn ook voor criminelen aantrekkelijk om hun illegale handel te bedrijven en hun illegaal verkregen vermogen wit te wassen", schrijft hij. De wet zou het verzamelen en verwerken van gegevens makkelijker moeten maken, terwijl er genoeg waarborgen instaan om de privacy van burgers te beschermen.

Het wetsvoorstel is geen opvolger van het Systeem Risico Indicatie of SyRI. Dat is een controversieel algoritme waarbij overheidsinstanties zoals de Belastingdienst informatie konden uitwisselen met bijvoorbeeld het Ministerie van Sociale Zaken. Dat gebeurde om fraude preventief op te sporen via een sleepnet, maar het systeem heeft nog nooit een fraudegeval opgespoord. De overheid heeft inmiddels besloten te stoppen met SyRI nadat dat door de rechter was verboden. Hoewel het ministerie van SZW zei dat er een opvolger zou komen, is dat niet dit nieuwe wetsvoorstel.

Reacties (44)

[gekkie]

In het wetsvoorstel staat ook de mogelijkheid om in de toekomst nieuwe samenwerkingsverbanden toe te voegen via een Algemene Maatregel van Bestuur.

Kortom het is afgekaderd, tot het moment dat de inkt net droog is, vervolgens kan er als nog aan toe worden gevoegd (tweede en eerste kamer buitenspel) wat men beliefd tot dat een rechter het eventueel als nog eventueel terugdraait na een aantal jaar procederen ?

[PCeend]

Ik ben het met eens dat je dit soort keuzes het liefst langs de kamers laat lopen voor transparantie en een zorgvuldig proces, maar dit proces kost vaak maanden of jaren. Veel specifieke gevallen zijn te klein om een dergelijke procedure te starten. En er kunnen nieuwe situaties ontstaan die overduidelijk actie nodig hebben, maar die nog niet duidelijk zijn opgenomen in eerdere juridische kaders. Neem bijvoorbeeld de komst van cryptocurrencies, waar overduidelijk veel mee witgewassen werd.

Ik kan me voorstellen dat de angst bestaat dat het 'willekeurig' wordt toegepast, maar binnen dit soort samenwerkingsverbanden wordt uitgebreid in kaart gebracht in welke situaties welke informatie uitgewisseld mag worden. Natuurlijk zijn de voorbeelden waar dit niet is goed gegaan breed uitgemeten, maar dit wil niet zeggen dat iedere overheidsdienst lukraak alles aangrijpt om je leven in kaart te brengen. Dat mag ook wel eens genuanceerd worden.

Ik heb in het verleden voor dit soort plekken gewerkt en zie de waarborging van burger- en privacyrechten als een groot goed. Tegelijkertijd vind ik het belangrijk dat toezicht- en opsporingsysteem het werk kan doen dat de samenleving van hen verwacht.

Zelfs informatie uit publieke registers die bedoeld zijn om eerlijkere markten te creeren kunnen vaak tussen overheidsinstellingen niet uitgewisseld worden, omdat er onvoldoende juridische grondslag is, terwijl de noodzaak en doelbinding wel degelijk duidelijk gemaakt kan worden.
Wetgeving zoals voorgesteld, helpt om wel duidelijkheid te geven wat wel en niet de bedoeling is.

[edit: typo's]

[Reactie gewijzigd door PCeend op 28 juli 2024 14:52]

[gekkie]

Ik zou er ook wel mee kunnen leven, bijvb als je zelf (na bepaalde tijd of afronding onderzoek geinformeerd wordt en inzage kan krijgen. En er flinke sancties staan op misbruik. Hetzelfde geldt voor mijn vertrouwen in patientendossiers etc. De reden dat ik vind dat je er zelf over geinformeerd moet worden en inzage ik kan vragen is omdat jij de enige bent die er echt belang bij heeft, alsmede de enige die het eventueel in verband kan brengen met andere (wellicht niet toegestane) gebeurtenissen in je leven.
(bijvb opeens stelselmatige weigeringen van iets die beginnen op een bepaalde datum, waarvan dan blijft dat dat aan zo'n onderzoek gekoppeld blijkt terwijl het onderzoek daar niet voor bedoeld was etc.)

Helaas laten bijvb de rapportages aangaande de AIVD, of lekken van medische gegevens en het "laatste" "akkefietje" bij de belastingdienst zien dat het niet geheel overbodig is.

[Reactie gewijzigd door gekkie op 28 juli 2024 14:52]

[turtles3]

Ze hebben haast met de NWO en liberalisering die er nog erger uitziet dan het Oost Duitsland voor de val van de Muur. Volgend jaar een totaal andere samenstelling van de regering.

[Anoniem: 85014]

ot slot zijn er nog de Zorg- en Veiligheidshuizen, die zich richten op 'complexe casuïstiek'. Dat zijn bijvoorbeeld verwarde personen met psychiatrische- of verslavingsproblematiek die in de toekomst een mogelijk gevaar voor anderen kunnen vormen.

Worden hierdoor bepaalde psychologen en psychiaters verplicht om informatie met de politie te delen?

Ik vermoed dat er dan nog maar weinig mensen met een 'complexe casuïstiek'-, en ook maar weinig mensen met een verslavingsproblematiek zullen zijn die bereid zullen zijn hulp te gaan zoeken bij Zorg- en Veiligheidshuizen.

Dat zorgt er dan weer voor dat die mensen niet (op tijd) geholpen gaan worden. En dat zorg voor een net onveiligere samenleving i.p.v. een veiligere samenleving.

[_--[]--__]

[...]Worden hierdoor bepaalde psychologen en psychiaters verplicht om informatie met de politie te delen?

Nee, die hebben een beroepsgeheim dat slechts in uitzonderlijke gevallen doorbroken mag worden, deze wet veranderd daar niets aan.

Ik vermoed dat er dan nog maar weinig mensen met een 'complexe casuïstiek'-, en ook maar weinig mensen met een verslavingsproblematiek zullen zijn die bereid zullen zijn hulp te gaan zoeken bij Zorg- en Veiligheidshuizen.

Je zoekt geen hulp bij "Zorg- en Veiligheidshuizen" die ondersteunen alleen zorgprofessionals bij complexe gevallen waar de reguliere hulpverlening niet toereikend is. Dat gebeurt nu ook al, het uitwisselen van informatie is hier echter problematisch omdat daarvoor tot nu toe een wettelijke grondslag ontbrak in die gevallen waar iemand geen toestemming wil geven

Dat zorgt er dan weer voor dat die mensen niet (op tijd) geholpen gaan worden. En dat zorg voor een net onveiligere samenleving i.p.v. een veiligere samenleving.

Dat is dus de huidige situatie waarbij bijvoorbeeld een wijkagent geen informatie met maatschappelijk werk mag delen over iemand die zorg mijd en vanwege psychische klachten in een zwaar vervuild huis woont waarbij de buren daardoor last hebben van een rattenplaag.

Dat wil niet zeggen dat het de goede kant op gaat met deze wet. M.i. nog te breed geformuleerd en geen politieke toetsing bij uitbreiding van samenwerkingsverbanden omdat dat via een AmvB gedaan kan worden.

[Anoniem: 85014]

Dat is dus de huidige situatie waarbij bijvoorbeeld een wijkagent geen informatie met maatschappelijk werk mag delen over iemand die zorg mijd en vanwege psychische klachten in een zwaar vervuild huis woont waarbij de buren daardoor last hebben van een rattenplaag.

Ja maar, je haalt twee zaken bij elkaar om het eerste te bemantelen. Wanneer de buren last hebben van een rattenplaag, dan kan dat een politionele zaak zijn. Sure.

Maar de psychische klachten van de bewoner waar die rattenplaag zich bevindt heeft wel of niet te maken met die rattenplaag. Oorzaak en gevolg zijn hier niet duidelijk. Bovendien, wat dan nog? Die persoon met mentale problemen had moeten geholpen worden (met zijn hygiene) i.p.v. de politie er maar meteen op af te sturen.

Wanneer de buren dit melden bij de politie, dan is dat misschien iets waar de politie eens voor kan komen kijken en eventueel tijdelijk kan ingrijpen indien het om een acuut veiligheidsprobleem gaat (hoewel ik vermoed dat de politie geen expertise met ratten heeft, en dus zullen ze toch via bv. onderzoeksrechter het moeten regelen dat er onmiddellijk een ongediertebestrijder of dat de brandweer langskomt of zo).

Wanneer die persoon die maatschappelijk werk doet bezorgd is om het vuile huis, dan kan toch niet zomaar vanuit de politie plus die maatschappelijk werker beslist worden om die persoon eens een politionele pandoering te gaan geven? Dat klinkt echt wel als een heel erg zware vorm van politiestaat waarbij mentaal zwakkeren kei hard aangepakt gaan worden door politie.

[_--[]--__]

[...]Die persoon met mentale problemen had moeten geholpen worden (met zijn hygiene) i.p.v. de politie er maar meteen op af te sturen...[knip]... Dat klinkt echt wel als een heel erg zware vorm van politiestaat waarbij mentaal zwakkeren kei hard aangepakt gaan worden door politie.

Bij de beoogde informatie-uitwisseling met de veiligheidshuizen gaat het er juist om te voorkomen dat iemand (verder) in aanraking met justitie komt, niet om iemand "keihard aan te pakken". Ik beoordeel regelmatig convenanten op dit vlak en de bedoeling hiervan is bijvoorbeeld: voorkomen dat iemand die overlast veroorzaakt en geen zorg wil, uit zijn/haar huis gezet wordt door overleg tussen politie, maatschappelijk werk en woningbouwvereniging mogelijk te maken zodat ze samen naar oplossingen kunnen zoeken.

Dat houdt natuurlijk niet in dat alle informatie dan zomaar gedeeld moet kunnen worden. Medische informatie zal vanwege het beroepsgeheim in principe nooit zonder toestemming met niet bij de behandeling betrokken personen gedeeld mogen worden.

[DeKaerften]

Dat, inderdaad.

... die in de toekomst een mogelijk gevaar voor anderen kunnen vormen.

Pre-crime anyone? Misschien zou het beter zijn om de GGZ weer genoeg middelen te geven, zodat die hun werk kunnen doen, in plaats van zwakke en zorgbehoevende mensen aan te merken als verdachte en door de politie in de gaten te laten houden...

[WillySis]

Dat maar in zeer beperkte mate. Er gelden immers beroepsgeheimen en dat is in onze rechtstaat nog altijd heilig.
Het delen dat iemand "een mogelijk gevaar" voor anderen of de samenleving is, is nu net een punt wat als uitzondering op het medisch beroepsgeheim geld. Het geven van details valt daar wel over. In aanvulling daarop: Priesters kennen het biechtgeheim. Alles wat in vertrouwen tegen een geestelijke wordt gezegd valt daaronder. Ook de meest vreselijke plannen om anderen in gevaar of om het leven te brengen.

[voske]

Het Financieel Expertisecentrum, de Infobox Crimineel en Onverklaarbaar Vermogen, de Regionale Informatie- en Expertisecentra en de Zorg- en Veiligheidshuizen zijn overigens geen nieuwe samenwerkingsverbanden: dat zijn bestaande samenwerkingsverbanden die van een wettelijke basis worden voorzien.

Het Financieel Expertisecentrum bestaat sinds 1997.
De Infobox Crimineel en Onverklaarbaar Vermogen bestaat sinds 2013.
De Regionale Informatie- en Expertisecentra bestaan sinds 2008.
De eerste Zorg- en Veiligheidshuizen dateren al van voor 2000. In 2010 waren er 45 Veiligheidshuizen.

[CyberMania]

Typisch weer van de VVD. De partij die zelf de meeste misklappen kent. Misschien daar eens hun aandacht oprichten, oh nee wacht die legaliseren hun eigen onethische gedrag onder het mom van de wet.

Zoals fractievoorzitter Dijkhoff die 115.000 euro p/jaar verdient als fractievoorzitter. Hij strijkt elk jaar daar nog eens 37.000 euro wachtgeld bovenop "omdat hij in het kabinet-Rutte II staatssecretaris van Asiel en minder dan vier weken minister van Defensie was."
(bron: https://www.ad.nl/politie...uitgesteld-loon~adc70f53/ ). Dat wachtgeld is bedoeld om je inkomen aan te vullen, maar met 115.000 kan je echt niet zeggen dat je het nog nodig hebt.

En wat van de belastingontwijkers van multinationals te denken? Hoeveel brievenbusmaatschappijen worden nou werkelijk aangepakt?

En wat van de belastinggeldverspilling bij dure ICT en bouwprojecten te denken?

Nee, we breken liever hard in op de privacy van de burgers om die aan te pakken.

[Reactie gewijzigd door CyberMania op 28 juli 2024 14:52]

[Smuey]

Grapperhaus is CDA'er, niet VVD

[Havelock]

Grapperhaus is CDA'er, niet VVD

Maar hij werkt wel samen met eentje van de VVD!

Sander Dekker is VVD

Grapperhaus dient daarvoor, samen met minister Sander Dekker van Rechtsbescherming, het wetsvoorstel Gegevensverwerking Door Samenwerkingsverbanden of WGS in. Via de wet wordt het mogelijk voor instanties, zoals de politie, het Openbaar Ministerie en de Belastingdienst, om onderling data over burgers uit te wisselen.

[bbob]

Leuk je voorbeelden maar je voorbeeld Dijkhof, laatst ook zo een lijstje gezien en links of rechts ze vullen allemaal hun zakken. Heb a.u.b nu niet de illusie dat politici er voor ons zitten, de meeste links en rechts zitten er voor zichzelf, leuke betaalde baantjes na hun loopbaan en ach die kiezers die zijn er voor hun carrière.
Het mooiste voorbeeld Wim Kok, van vakbondsman op de barricaden, naar Premier, naar Commissaris bij ING die bleef zitten en geen probleem had met de graaicultuur de de banktop.

[RobbieB]

"De legale economische structuren en goede infrastructuur van Nederland zijn ook voor criminelen aantrekkelijk om hun illegale handel te bedrijven en hun illegaal verkregen vermogen wit te wassen"

Misschien moeten die 'legale' eocnomische structuren dan eens aangepakt worden. Dit voorstel is symptoombestrijding waar duidelijk weer niet goed naar de grondwet gekeken is.

[rbr320]

Wat heeft het aanpakken van "legale economische structuren" te maken met dit wetsvoorstel? Ik ben van mening dat grote bedrijven onder andere gewoon belasting dienen te betalen en daar niet door middel van allerlei trucjes onder uit horen te komen, maar daarmee hebben we het nog steeds over bonafide bedrijven die gewoon op een legale manier aan hun inkomsten komen. Dit wetsvoorstel heeft betrekking op het bestrijden van criminele praktijken zoals witwassen en fraude. Waarmee ik niet wil zeggen dat het doel deze maatregelen rechtvaardigt, ik denk zelfs van niet, maar het een heeft niets met het ander te maken.

[bbob]

Het ene heeft helaas indirect met het andere te maken.

Er is in Nederland een hele industrie die bezig is met belastingontwijking voor grote bedrijven. Let wel legaal. De industrie weer op een legale manier voor grote bedrijven met behulp van o.a Nederlandse dubbelbelastingverdragen de belasting te ontwijken.
Deze infrastructuur kan en zal ook door criminelen gebruikt worden om hun geld via allerlei landen wit te wassen. Ik neem aan dat men het hier niet heeft over de kleine crimineel maar de grote internationale jongens.

In het algemeen ben ik van mening dat Nederland op dit gebied verrot is door het mogelijk maken van deze constructies. Er gaat op deze manier (volgens boek het belastingparadijs) rond de 5000 miljard Nederland in en uit. Hierdoor lopen landen Miljarden aan belastingen mis, miljarden die nu gewoon door andere, lees burgers en bedrijven betaald moeten worden.
Pak die industrie aan, dan maak je het criminelen ook eenvoudiger.moeilijker ;-)
Helaas is de macht op de politiek van de multinationals zo groot dat er niet aan gedaan zal worden. Mooiste voorbeeld wat de afschaffing dividendbelasting (nier doorgegaan) Stond in geen 1 partijprogramma maar kwam uit de hoge hoed van Rutte. Als de Premier daar mee komt is de vraag hoe groot is de macht van die multinationals.

[Reactie gewijzigd door bbob op 28 juli 2024 14:52]

[exorbitex]

Pak die industrie aan, dan maak je het criminelen ook eenvoudiger moeilijker.

toch?

[bbob]

je hebt helemaal gelijk is gewijzigd.

[AmigaWolf]

Ik vertrouw die minister Grapperhaus van Justitie zo ver als ik hem kan gooien, hij heeft keer op keer laten zien dat hij NIKS geeft om ons de volk, dat hij privacy en zo maar vervelend vind en dat hij het liefst heeft dat niemand dat zou hebben, nee sorry moet niks van hem hebben hij is er alleen om de regering MEER macht te geven en niks anders.

[bbob]

Vervang Grappgerhaus door de overheid en je commentaar zal nog doeltreffender zijn.

[AmigaWolf]

Precies.

[RobbieB]

Dat klopt, maar het feit dat door allerlei legale constructies belastingontwijking vrij eenvoudig op grote schaal is toe te passen maakt NL natuurlijk extra interessant voor witwaspraktijken, immers: je draagt minder belasting af over je 'witgewaste' geld, hetgeen vaak een grote 'kostenpost' is op je witwas-kosten.

[Smuey]

Als deze man geen Big Brother-award heeft verdiend in het verleden, dan wordt het toch echt eens tijd dat hij hem krijgt, want hij heeft hem absoluut verdiend. Ik hoor op het gebied van IT alleen maar beroerde (en vaak gewoon stupide) ideeën uit zijn mond komen, allemaal voorzien van de mooie drogredeneringen 'Tegen misdaad' of 'Tegen terrorisme' of 'Tegen kinderporno'. Punt is, dat de huidige mogelijkheden nauwelijks nog worden benut. De genoemde instanties hebben zelfs intern hun zaakjes op het gebied van IT nauwelijks op orde.

Daarbij, snapt deze man nou oprecht niet dat wanneer je zoveel data aan elkaar kan koppelen, andere groepen ineens heel goed gaan opletten? Die data is bijzonder veel waard en ik weiger te geloven dat onze overheid de veiligheid van die data kan garanderen, helemaal gezien de geschiedenis op het gebied van IT-projecten.

[elmuerte]

Als deze man geen Big Brother-award heeft verdiend in het verleden

Dat heeft hij niet. Vorig jaar gingen er wel prijzen naar SyRI en Minister Sander Dekker van Rechtsbescherming. De laatste "vanwege het risico op privacyschendingen in plannen om het Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB) bevoegdheid te geven datasets aan elkaar te koppelen om ‘betaalprofielen’ van personen op te bouwen als hulpmiddel tot beter maatwerk bij schuldeninning." Dus exact wat ze met deze wet mogelijk proberen te maken.

[Smuey]

Beiden welverdiend, overigens!

Het is bijna genant dat onze overheid alleen in privacy-schendende maatregelen zo vasthoudend is... Werkt het onder de huidige naam niet? Dan knikkeren we het er gewoon onder een andere naam en andere bewoording doorheen. Dat daarbij misbruik wordt gemaakt van reeds lopende situaties om de aandacht af te leiden en de boel er onderhands doorheen te drukken... Het is jammer dat er op Tweakers geen kots-emoji beschikbaar is, zullen we maar zeggen.

Kan iemand even een kopietje van 'Je hebt wél iets te verbergen' bij hem in zijn brievenbus te stoppen?

[magician2000]

Kan iemand even een kopietje van 'Je hebt wél iets te verbergen' bij hem in zijn brievenbus te stoppen?

Dat weet hij alang, vandaar deze fraaie initiatieven. Maak van Nederland een keurig politiestaat waar je een ieder die tegen is op laat sluiten als zijnde "niet goed bij het hoofd".

[The Zep Man]

Eerste zin:

Het moet makkelijker worden voor verschillende overheden om onderling gegevens uit te wisselen in de strijd tegen misdaad.

Als feit neergezet, maar is een mening. Niets 'moet'.

[TijsZonderH]

Ja fair enough, bouw ik ff om

[Damien65535]

Wat is het toch dat iedere MinJus maar vooral VVD'ers die deze minister leveren het als kerntaak zien om de burgerrechten en basisrechten van burgers zo ver mogelijk uit te hollen en op te rekken ?

Bij iedere aanslag lees je nimmer iets anders dan ''de dader was al in beeld'' met andere woorden, men heeft al dusdanig veel informatie dat men al niet in staat is dit correct te analyseren en toe te passen om zo terrorisme of andere zware criminaliteit te voorkomen

Maar gek genoeg toch altijd weer proberen nog meer Big Data te verkrijgen en te koppelen

[Reactie gewijzigd door Damien65535 op 28 juli 2024 14:52]

[Renoir]

Het verwarrende vind ik nog altijd dat Grappenhaus helemaal geen vvd’er is maar een cda’er. Terwijl hij voor mij echt een stereotype vvd’er is!

[maxxware]

SyRI is net afgeschoten. Je zou denken dat de politiek dan wt geleerd heeft. Maar nee, nu krijgen we über-SyRI...

[synoniem]

Het is toch al een bekende truc om als overheidsinstelling een samenwerking met de Belastingdienst aan te gaan omdat die gegevens onbeperkt mag bewaren? Geen wet voor nodig.