Jongeren die in het uur voor het slapengaan een scherm gebruiken, hebben meer slaapklachten. Deze jongeren kunnen bijvoorbeeld slechter in slaap vallen, slapen korter en worden tussendoor wakker. Veel slaaptekort komt waarschijnlijk doordat deze jongeren later in slaap vallen.
Dat blijkt uit onderzoek van het RIVM, het UMC in Amsterdam, het Herseninstituut en biobank Lifelines. Voor het onderzoek vulden meer dan 1350 jongeren een vragenlijst in over hun schermgebruik en slaapklachten. Ook was er een studie met 25 jongeren tussen de twaalf en zeventien jaar die buiten school meer dan vier uur per dag een scherm gebruiken. De conclusie is dat jongeren die dagelijks een scherm gebruiken in het uur voor het slapengaan, meer slaapgerelateerde klachten hebben. Ook hebben ze overdag meer last van slaaptekort.
Jongeren van tussen de dertien en achttien jaar die in het laatste uur voor het slapengaan nog hun smartphone gebruiken, slapen gemiddeld bijna veertig minuten minder dan jongeren die dat niet doen. Bij tablets en computers ligt dit punt rond de twintig minuten. Vreemd genoeg slapen jongeren die voor het slapengaan tv-kijken, juist twintig minuten langer. Hiervoor geeft het onderzoek geen verklaring.
Om de kwaliteit van slaap te meten, maakten de onderzoekers gebruik van de PSQI en CSRQ. Beide zijn vragenlijsten die de testpersoon zelf moet invullen. PSQI schat de slaapkwaliteit op een schaal van 0 tot 21. Een hogere waarde staat voor een slechtere slaap, een waarde van 5 of hoger is een slechte slaper. De CSRQ gaat over slaaptekort en kent een schaal van 6 tot 27.
Voor jongeren die voor het slapengaan een computer, smartphone of tablet gebruiken, valt de PSQI-score 1 hoger uit. Voor de CRSQ-score is de verhoging voor tablets ook 1, maar is het met smartphones 1,5 en bij computers bijna 2. Dat blijkt uit de vragenlijsten onder 1350 jongeren. Uit de resultaten blijkt volgens de onderzoekers dat jongeren die voor het slapengaan een scherm gebruiken, relatief gezien meer kans hebben om slaapklachten te krijgen. Van alle respondenten tussen de dertien en achttien jaar had 26 procent een hogere PSQI-score dan 5 en dus een slechte slaap. Gemiddeld genomen was de PSQI-score van deze groep 4,2. De gemiddelde CRSQ-score van dezelfde groep was 13,9.
Volgens de onderzoekers komt de kortere slaapduur voornamelijk doordat deze jongeren later in slaap vallen. Het onderzoek suggereert dat het blauwe licht van ledschermen ook van invloed is. De 25 jongeren kregen namelijk een week lang een speciale, oranje bril op die dit licht tegenhoudt. Hiermee werden de slaapklachten ook minder. Jongeren die frequent naar beeldschermen kijken en de oranje bril droegen, hadden een PSQI-score die 1,3 lager was dan normaal. Dezelfde frequente gebruikers zonder bril hadden een score van 5.
De onderzoekers schrijven dat het belangrijk is dat mensen zich bewust zijn van hun schermgebruik in het uur voordat ze gaan slapen. Mensen met slaaptekort kunnen zich namelijk slechter concentreren en presteren. Gezondheidsproblemen kunnen volgens het RIVM eveneens ontstaan.
Het is niet voor het eerst dat een onderzoek slaaptekort koppelt aan schermgebruik. Dit onderzoek bevestigt dan ook eerdere resultaten, schrijft het RIVM. Het nieuwe project richtte zich echter specifiek op jongeren. Volgens de onderzoekers moet vervolgonderzoek uitwijzen of blauwlichtfilters van bijvoorbeeld smartphones de effecten op slaap kunnen verminderen.