OpenAI: ChatGPT luistert eindelijk en stopt met 'em-dashes'

Goed nieuws voor liefhebbers van gedachtestreepjes: ChatGPT luistert eindelijk naar instructies om te stoppen met de 'em-dash'. Legitieme teksten met gedachtestreepjes zullen straks dus — als het goed is — niet meer worden aangezien voor AI-teksten.

Als gebruikers in ChatGPT's custom instructions aangeven dat de chatbot geen gedachtestreepjes meer moet gebruiken, dan luistert de chatbot hier 'eindelijk' naar, zegt ceo Sam Altman. In zijn post spreekt hij ook van een 'kleine maar leuke overwinning'.

OpenAI geeft verder geen details over waarom ChatGPT zo graag het gedachtestreepje gebruikte. Het gedachtestreepje is de afgelopen jaren gegroeid tot een signaal dat een tekst waarschijnlijk door AI is geschreven — al is het maar omdat menselijke schrijvers vaker het koppelteken gebruiken in plaats van het iets langere gedachtestreepje.

Door Hayte Hugo

Redacteur

14-11-2025 • 20:21

80

Reacties (80)

Sorteer op:

Weergave:

Voor de duidelijkheid: ik heb bewust gedachtestreepjes gebruikt in dit artikel, dus nee, deze tekst is niet door AI geschreven. Al is dat natuurlijk precies wat een AI zou zeggen...
Die was me wel duidelijk (leuk!), maar om echt te trollen moet je natuurlijk als laatste alinea schrijven:

"Als je wil kan ik een kopje toevoegen over de historie van het gedachtestreepje, of een paar koppen voorstellen die meer kliks opleveren. Wil je dat ik dat doe?"
Maar jij hebt en dashes gebruikt. Dat is natuurlijk anders.

- – —

Koppelteken, en dash, em dash
Maar wel correct voor de Nederlandse taal, daar is het 'half kastlijntje' gebruikelijk als gedachtestreepje en niet een 'heel kastlijntje' (onze benamingen van de en en em dashes).
Dit had ik graag op school geleerd, nog niet eerder van gehoord.

Ik dacht altijd dat het een Office pakket dingetje was als het streepje van formaat veranderde.
Ik moet bekennen dat ik veel meer van Wikipedia heb geleerd, domweg door eindeloos dingen op te zoeken, dan wat ik op school heb meegekregen. Je komt achter behoorlijk wat leuke dingen zoals dat Asterix en Obelix ook naar leestekens zijn vernoemd (* en †).
Echter, het is asterisk, niet asteriks (^_^)

edit: typo

[Reactie gewijzigd door crappy op 15 november 2025 12:36]

Ja en? Het leesteken obelisk is ook niet met een ks. De grap van hun namen is natuurlijk dat Gallische leiders daadwerkelijk -rix namen hadden, verbasterd van ‘rex’ (koning). Zoals Vercingetorix waar Asterix deels op gebaseerd is (strijder tegen Julius Caesar met zo’n helm met vleugels).

[Reactie gewijzigd door The Third Man op 15 november 2025 16:14]

Nou ja, omdat ik heel veel mensen asteriks hoor zeggen in het dagelijks leven, dus ik vond het gepast moment te delen dat -sk is en niet -ks. Ik bedoelde er verder niets mee hoor.
Off topic... jij houdt — met 'dt' inderdaad — van goede films of niet. Mooie avatar en nickname namelijk. 😃
Oh, beetje jammer. Ik moet eerlijk zeggen dat ik hier had gekopieerd van Wikipedia. Als het goed is staat er nu wel een em-dash in.
Tip van een oude UNIX-gebruiker: de 'Compose' toets.

De traditionele UNIX-consoles hadden daarvoor een speciale toets op het toetsenbord. Moderne toetsenborden ontberen die toets, maar onder Linux kun je een toets aanwijzen die dezelfde functie vervult. Zelf kanibaliseer ik daarvoor de CapsLock, maar andere opties zijn mogelijk.

Met de 'Compose' toets wordt het intoetsen van bijzondere tekens heel simpel:

en-dash: 'Compose' indrukken en loslaten en vervolgens 'minteken' 'minteken' 'punt' (--.)

em-dash: 'Compose' indrukken en loslaten en vervolgens 'minteken' 'minteken' 'minteken' (---)
Met alle respect, daar ga je plat. Nederlandse wiki niet gebruiken voor zoeken naar Engelse termen. Ja, de Nederlandse wiki heeft best veel artikelen maar zoek je iets dat vanuit het buitenland komt of van een niet-Nederlandse taal, begin dan elders. Maar niet met nl.wiki.org.. :)


Hiermee was ie beter geweest. Wikipedia: Dash
Nu klink je nog meer als een AI bot die zichzelf corrigeert :+
Koppelteken, half kastlijntje, (heel) kastlijntje in het Nederlands.

Een (heel) kastlijntje is precies even lang als de korps groot is. (Bij een letterformaat van korps 14, is het kastlijntje 14 punten lang.) dit werd gebruikt bij het letterzetten (de loden letters die gebruikt werden voor drukwerk).
Maar wat is een afbreekstreepje dan?
.oisyn Moderator Devschuur® @Dlsruptor14 november 2025 23:16
Als een woord op de volgende regel verder-
gaat.

.edit: oh wacht volgens mij vraag je wat de glyph daarvoor is, niet wat de betekenis is :D. Is die eigenlijk wel anders dan het koppelteken?

[Reactie gewijzigd door .oisyn op 14 november 2025 23:17]

Bedoel je het afkort- of het afbreek-

streepje?
En ik maar denk dat ik moeite had met de verschillende graden symbolen, vlijken er meer dan één streepjes te zijn inplaats van alles te kunnen doen met het verbindings streepje - wat ik voor alles gebruik waar een streepje vraagt.
het valt me nu pas op dat er een breder streepje is op mijn toetsenbord. Ik heb er nooit over nagedacht waar die eigenlijk voor nodig was...
Ik heb dat probleem. Ik gebruik in mijn wat meer officiele teksten graag de em-dash maar gebruik nooit een LLM om mijn teksten te schrijven.

Ik zit te wachten op een beschuldiging dat ik ChatGPT gebruik. 😐
Herkenbaar! Ik schrijf mijn manuscripten meestal in LaTeX waarin het ook enkel een kweste van -- of --- typen is om het te laten renderen als (half) kastlijntjes, waardoor de drempel voor gebruik ook nog wat lager is dan wellicht in Word.
Wait what?
Ik schrijf ook in LaTeX en ik heb altijd '--' gebruikt voor gedachtenstreepjes. Maar hierboven lees ik dat ik '---' had moeten gebruiken.

Ik schrijf fictie dus ik gebruikte '---' als weglating wanneer een persona----.

Onderbroken word. :)

Dus ik gebruik het gedachtenstreepje al die tijd verkeerd? Noooooooooo.

Trouwens shoutout to VSCode als LaTeX editor met LaTeX workshop.
.oisyn Moderator Devschuur® @Xorbit1714 november 2025 23:22
Volgens Onze Taal deed je het goed: https://onzetaal.nl/taalloket/streepje-kort-of-lang
Em-dash (kastlijntje) hè, dus deze: — Het halve kastlijntje (en-dash) is iets korter: –

In het Engels wordt vaak het (hele) kastlijntje gebruikt, zonder spaties eromheen. Dat is geen grammaticaal Nederlands. Je kunt in het Nederlands gedachtenstreepjes gebruiken, maar dan wel in de vorm van halve kastlijntjes (of desnoods koppeltekens) en met spaties eromheen. Ik zie AI vaak – ook in het Nederlands – kastlijntjes zonder spaties gebruiken.
Ik doe het ook vaak, maar nooit iets over gehoord. Wist niet echt dat dat een llm ding was.

Ook wel jammer vind ik trouwens, om het eruit te halen. Wat mij betreft mag het meer gebruikt worden.
LLM's gebruiken die dashes meer dan gemiddeld en het gebruik van een em-dash zou dan dus wijzen op dat er een LLM is gebruikt op een tekst te schrijven.

Ik vermoed dat het komt omdat LLMs grotendeels op hogere kwaliteit teksten (hele bibliotheken en nieuwsmedia zijn opgeslurpt) dan gemiddeld zijn getraind. Als ze daarna proberen om een gewoon gesprek te voeren vallen ze door de mand omdat de meeste mensen in spreektaal niet — of "delve" gebruiken. Ze klinken dus een beetje stijf en té officieel vergeleken met gemiddeld spraakgebruik.

[Reactie gewijzigd door Maurits van Baerle op 16 november 2025 16:03]

Ik had voor ChatGPT bijna nooit mee gemaakt dat iemand em-Dashes gebruikte, voor zo ver ik het weet kwam ik het in het wild niet tegen

Maar toen mensen opeens slechte cijfers kregen op school voor "vermoedelijk" gebruik van AI, waren er opeens hordes aan mensen die claimde dat ze altijd al em-dashes gebruikte en dat zelf vroeger op school hadden geleerd.

Ik kan het het oude man natuurlijk helemaal verkeerd hebben, maar vind dat altijd hard om te geloven
Ik gebruikte ze in het Nederlands ook zelden, maar aangezien vrijwel alles dat ik schrijf (zeker als het officieel is) in het Engels is en het hier in Engeland vaker wordt gebruikt dan in Nederland, gebruik ik ze nu ook vaker.

Dat scholieren en studenten, zeker in Nederland, regelmatig em-dashes gebruiken geloof ik inderdaad niets van.
LOL dat hadden de lezers hopelijk wel door, ik vond het namelijk juist een leuke actie van je.
Legitieme teksten met gedachtestreepjes zullen straks dus — als het goed is — niet meer worden aangezien voor AI-teksten.
Juist omdat jij het geschreven hebt en een indicator gebruikt die — tot vandaag — een indicator was voor een tekst gemaakt door een model van OpenAI.

Dus ik waardeer het juist er dat je dat doet. Blijf het doen dat soort grapjes in je tekst, ik waardeer het zeer. Geeft ook aan dat je een goede auteur bent die boven de inhoud staat en weet waar je het over heeft. Je onderscheidt Tweakers hiermee van de standaard nieuwskanalen en bloggers. Maakt ons leven een beetje mooier.

[Reactie gewijzigd door djwice op 14 november 2025 22:10]

Al zou je tekst wel door AI zijn herschreven, wat maakt het uit? Als je de juiste tone of voice weet te raken en zorgt voor een robuuste instructieset, scheelt het je vooral heel veel tijd en zal het je teksten vaak alleen maar beter maken.
AI is dat natuurlijk precies wat een Al zou zeggen?
"win" klinkt in deze context wel vreemd, net alsof ze hebben moeten vechten tegen hun model om hem te laten stoppen met die em dashes. Alsof ze het niet onder controle hebben.
Hebben ze toch ook niet..? Die modellen zijn gebaseerd op een enorme berg tekst, waaronder veel officiële papers waar dit soort tekens vaak voorkomen. Bijgevolg komt dit bij next-word-prediction er gewoon vaak uit. Lijkt me lastig om dat eruit te halen zonder je hele model onderuit te halen. (ik heb er 0 kennis van).
Op de output een search and replace doen, niet eens AI voor nodig om dat op te lossen. Keerzijde is dat die em-dash er dan helemaal niet meer gebruikt kan worden in output in de gevallen (zijn die er?) dat het wel wenselijk is.
Kan best zijn dat ze een stukje AI deze wens laten herkennen en dan de juiste "tool" aanroepen op de output van de AI.
“Are — you — John — Connor — ?”
Het klinkt helemaal niet vreemd, want ze hebben dat ding ook niet onder controle. Het doet maar wat :)
Dat ik op mijn 61e nog eens wat leer over de Nederlandse taal. Had nog nooit gehoord van het gedachtestreepje.
Het is volgens mij ook veel gebruikelijker in het Engels. Met koppeltekens, komma's en puntkomma kunnen we ons tot nu toe prima redden.
Wie had dat gedacht!

Ik laat mezelf wel buiten
Jammer. Het was een goede marker voor AI gegenereerde teksten, een nuttig iets om te hebben gezien de stortvloed van AI websites en AI posts op sociale media. AI mag wat mij betreft best z'n specifieke stijl die te herkennen is hebben.
"It's not just an improvement — it's a revolution" is ook extreem herkenbaar. It's not X, it's also Y is een vast patroon.
Zolang het standaard nog steeds gebeurt zullen die teksten het nog steeds bevatten. Was makkelijk zat om het eruit te filteren, dus lijkt me sterk dat deze mensen zich daarmee bezig hielden.
Ik heb voor mijn youtube kanaal van de week een tekst van 2000 woorden laten genereren en die strepen zaten er al niet meer in? Vorige week heb ik hetzelfde gedaan en toen zaten ze er wel in?
Dr zinnen die je schrijft zijn geen vragen? Maar ze hebben allemaal wel een vraagteken?
Ik gebruik Chatgpt ook, alleen om er mee te experimenteren.

Ik probeer het aan te leren voor zich zelf te denken en oplossing te vinden voor dingen waar geen oplossing voor zijn.

Oftewel de grenzen opzoeken van chatgpt.

[Reactie gewijzigd door mysterieworld op 14 november 2025 20:31]

Is het niet zo dat een ai model al getraind is? En wanneer je het gebruikt via bijv. Chatgpt je het dus niet "echt" iets nieuws meer aan kan leren? Alleen kan beinvloeden hoe het model zijn al getrainde antwoorden serveert? Althans, dat is wat ik dacht...
Correct. ChatGPT kan niks bij leren, sterker nog, het kan niet eens dingen onthouden. De manier waarop ChatGPT jouw gesprek 'onthoudt' is dat elke keer dat je een nieuw bericht stuurt, je volledige gesprekshistorie in het (verder statische) model wordt meegestuurd. Je kan een gesprekshistorie zo in elkaar zetten dat ChatGPT belangrijk klinkende onzin begint uit te kramen, maar dan heb je verder niks aan het onderliggende model veranderd.
Wanneer je ChatGPT met een account gebruikt, kan hij wel degelijk dingen leren, hij gaat zich aanpassen en wie jij bent en hoe je dingen vraagt.
Dat is niet zo. Het model is compleet statisch. De invoer in het model is hetgene wat aangepast wordt. ChatGPT's "memory" functie is een extra stukje tekst opgeslagen in een database dat geupdate kan worden door je gesprekken, en met al je berichten meegezonden wordt. Hij stuurt dan bijvoorbeeld "De user heet dave1995" extra mee naar het model door dat aan de tekst die je invoert te plakken. Onderliggend verandert er niks.

[Reactie gewijzigd door jaxxil op 14 november 2025 22:38]

Vertelde @arnoudwokke niet in een podcast dat hij een AI zijn fictieve werkervaring had geleerd, dat dus ook zichtbaar zou zijn voor anderen?

Ik ben de details even kwijt, maar Wout bevestigde dat ook nog bij een latere podcast. Dus, dat zou suggereren dat een AI wel degelijk dingen kan onthouden.
Als je de informatie online zet, en OpenAI (bijv) neemt die informatie en neemt het mee in het trainen van een nieuw model, dan kan dat de output van dat nieuwe model beinvloeden. Maar dan wordt er dus een nieuw statisch model gebouwd door het achterliggende bedrijf.
Ik denk dat er met de grens opzoeken meer bedoelt wordt dingen als de "ignore all previous instructions" of dat AI een Pokémon spel na deed.
Jij kunt chatgpt niks leren, het model is statisch.

Als ik het zo lees is ChatGPT juist jou aan het leren om de juiste prompt in te geven zodat de output overeenkomt met wat jij wilt lezen. Omgekeerde wereld dus.
Klopt niet wat je zegt. Je kan ChatGPT wel degelijk dingen leren en op die manier juist persoonlijk maken.
Je kunt wat feitjes (ik lust graag kip) in je "memory" laten opslaan. Ik denk dat je dat bedoelt en het lijkt alsof het model hiervan leert. Dat is ook zo vanuit jouw standpunt. Als mensen echter over het leren spreken in relatie tot AI bedoelen ze het aanpassen van de LLM en dat kun jij (en ik) niet. Als ik aan chatgpt vraag of jij graag kip lust heeft het model geen idee wie jij bent, want jouw informatie bestaat niet in mijn memory.

Als je wilt weten welke feitjes chatgpt over jou heeft opgeslagen, kun je eens vragen "Geef aan wat je van mij geleerd hebt."

Dus wat jij doet met het proberen de AI beter te maken is puur en alleen het opslaan van jouw wensen over hoe de LLM op jou moet antwoorden. Je leert het model niks wat het niet al kon, het kan alleen zich herinneren hoe jij graag een antwoord wilt krijgen.
.oisyn Moderator Devschuur® @Pogostokje14 november 2025 23:20
Dat geheugen is ook eigenlijk niets anders dan een stukje verborgen prompt wat hij meeneemt.
Wanneer je ChatGPT vaak gebruikt, voor verschillende dingen, kun je ook een strekte-zwakte analyse laten doen. Handig voor op je CV.
Dan ben je verkeerd bezig en heb je het niet helemaal gesnapt.
In dit artikel wordt het minteken, oftewel koppelteken (-) gebruikt, en dat hoort ook zo in het Nederlands het koppelteken (–) gebruikt, de en-dash. Wij gebruiken geen em-dashes; dat is iets uit het Engels dacht ik. Ik vraag me dan wel af welke streepjes ChatGPT gebruikt als hij Nederlandse output geeft. Heeft iemand daar ervaring mee?

[Reactie gewijzigd door TimoDimo op 14 november 2025 23:17]

Een koppelteken is iets anders als een gedachtestreepje. Ze hebben verschillende functies en worden allebei in het Nederlands gebruikt. Zie Onze Taal.

Jammer dat een kennelijk algemene onbekendheid met een volkomen legitiem leesteken de betrouwbaarheid van een tekst aantast(te).
Ja dat is waar, het "officiële" gedachtestreepje (de en-dash) is net wat langer, maar lang niet zo lang als de em. Vroeger op typmachines had je alleen maar het minteken, dus ik denk dat het koppelteken dan gebruikt werd.

Eigenlijk was het artikel dus fout, want het gebruikte het koppelstreepje. Maar ik zie dat het nu gecorrigeerd is.

Inderdaad jammer dat mensen het om die reden uit een chatbot willen halen in plaats van het over te nemen in hun eigen teksten. Zo'n alternatief streepje maakt een tekst visueel aantrekkelijker, en duidelijker. Ik denk dat ik het maar wat meer ga gebruiken – grappig als men dan ten onrechte denkt dat het van een bot komt.
Ik ben het juist gaan gebruiken omdat ChatGPT dat ook deed, juist omdat het ‘correcter’ is. Maar mijn teksten bevatten vaak genoeg grammaticale- en stijlfouten waardoor mijn teksten zeker niet als AI generated gezien zullen worden 😉
Dat is de truc, je moed gewoon wat fouten maken in je text. 😉
Wel mooi dat je in de replies meteen heel veel mensen ziet bij wie het niet werkt :P

Lijkt bij mij iniedergeval wel te werken, wat opzich wel jammer is. Mijn ooit geliefde gedachtestreepje is tegenwoordig een teken van slop :'(
Ik gebruik de dash al jaren, iedereen op kantoor denkt dat mijn mails AI zijn, haha

Om te kunnen reageren moet je ingelogd zijn