C64 legende & SID‑pionier - Polderpioniers: Jeroen Tel - Gaming - Video's

Het tweede seizoen van Polderpioniers vervolgen we met een bezoek aan Jeroen Tel. In de muziekstudio van z'n broer spreken we met de man die als tiener tot de eerste lichting componisten van game-muziek behoorde. Eind jaren tachtig, begin jaren negentig produceerde hij voornamelijk soundtracks voor Commodore 64-games, maar later richtte hij zich ook op de Amiga, Gameboy en NES. Tel maakte deel uit van de muziekgroep Maniacs of Noise, die hij samen met Charles Deenen in 1987 oprichtte. Robocop 3, Cybernoid II, Turbo Outrun, Golden Axe en Supremacy zijn een aantal van de bekendste games waar hij muziek voor schreef.

Het bijzondere was dat Jeroen Tel de muziek niet met instrumenten maakte, maar met een Commodore 64. Hij programmeerde daar de muziek in assembly door noten bepaalde lengtes en hoogtes mee te geven. Dankzij de revolutionaire SID-chip van de computer konden er ook allerlei filters worden toegepast en technieken zoals ring modulatie, pulse width modulation en noise. Charles Deenen, mede-oprichter van Maniacs of Noise schreef uiteindelijk een programma waarmee deze mogelijkheden benut konden worden.

Reacties (175)

Ronnerd 8 november 2015 08:11

De goeie ouwe tijd. Wellicht dat sommige hier de naam Audial Arts ook nog kennen. That was me en een aantal vrienden.

Baal nog steeds dat ik Jeroen's optreden in waterfront gemist heb. Had er graag bij geweest om de oude nostalgische gevoelens weer aan te slingeren.

Omdat ik ook behoorlijk aanwezig was in de C64 scene en ook een composer was kende ik Jeroen uiteraard, maar eigenlijk hebben we elkaar zeer weinig gezien. Een vriend van hem uit Venray die hij wel vaak zag was onderdeel van Ruthless, dezelfde group waar ik ook een tijdje bij gezeten heb, maar tot ontmoetingen is het niet gekomen. Ik geloof dat het bij een busrit gebleven is van een Lan party in utrecht terug naar het centraal station.

Buiten het feit dat veel Nederlandse C64 Composers geboren zijn in Mei 1972 (zo ook Jeroen) vond ik het bizar om te zien hoeveel overeenkomsten mijn C64 tijdperk heeft met die van Jeroen. Opa die in de muziek zit, naspelen wat je op de radio hoort, geleende spullen om mee te beginnen, in tegenstelling tot andere mensen boeken tot het uitertste uitpluizen. Ik zat bijvoorbeeld als Jochie van 14 de gehele zomervakantie in de bibliotheek. Daar hadden ze twee C64's staan en mocht je bij overhandiging van je bibliotheek-pas een uur gebruik maken van een C64. Dat duurde ongeveer 3 dagen alvorens de dames simpelweg de linker van de twee voor mij gereserveerd hadden en ik er van opening- tot sluitingstijd zat. Vaak moesten de dames me erop wijzen dat het bijna etenstijd was want ik vergat de tijd gewoon. Het was ook de ideale plek want de benodigde boeken waren allemaal aanwezig. Meestal begon mijn dag met de benodigde boeken uit de kast halen en die lag dan als stapel naast de C64, en aan de slag ging ik. Op dat moment bezitte ik nog niet zelf een C64, maar was bezig met een krantenwijk in de ochtend om ervoor te sparen. Ik was al zeer bekwaam in Assembly voordat ik uberhaupt zelf een C64 bezitte.

Nadat ik eindelijk een C64 kon kopen ging het eigenlijk snel. Uit school ging de schooltas de hoek in en ik was tot het tijd was om naar bed te gaan bezig met programmeren.

Muziek maken is er iets later bijgekomen. Ik was onder de indruk van de muziek van bijvoorbeeld Rob Hubbard omdat dit wat geluidskwaliteit betreft zo veel verder was dan de muziek van andere games in die tijd. Dat wekte mijn interesse om erachter te komen hoe ik ook het uiterste uit de SID chip zou kunnen halen.

In mijn eentje was ik toen Audial Arts begonnen en tijdens Venlo meetings kwamen daar snel twee members bij. Rodney Balai en Francois Prijt. Beide na de C64 tijd lange tijd actief geweest in de Dance music scene. Francois Prijt is lang actief geweest als DJ Chosen Few (en wellicht nog, ben hem uit het oog verloren)

We hebben in die tijd veel muziek gemaakt voor met name Demo's en wat later zijn Rodney en Ik ook muziek gaan maken voor een aantal games.

Optimalisatie en pushing the limits

Aangezien mijn muzikale kwaliteiten minder waren dan mijn programmeer kwaliteiten ben ik me meer gaan richten om de SID en de C64 nog verder te pushen. Met name door de gebruikte CPU cycles te verminderen die nodig zijn om de muziek af te spelen. Om niet in te leveren op de mogelijkheden pakte ik nummers van andere Composers en die bouwde ik geluidstechnisch volledig na in mijn programma. Daarna heb ik avonden met uitgeprinte assembly code op tafel zitten zoeken waar ik CPU cycles kon winnen en dat toegepast. Dat leverde uiteindelijk een winst op van ongeveer 30% aan CPU cycles zonder in te leveren op de muzikale mogelijkheden. Voor een C64 was dat goud waard. Zeker voor games omdat elke CPU cycle heel waardevol is voor een machine met een 1Mhz processor(tje).

Een voorbeeld is Dwarf Fly, oorspronkelijk gemaakt door Klaus Grongaard (Link) van de Vibrants.

SID file van Klaus:
http://www.sannic.nl/hvsc...IANS/L/Link/Dwarf_Fly.sid

SID file van mij:
http://www.sannic.nl/hvsc...Pasch_Ronny/Dwarf-Fly.sid

(om af te spelen, gebruik sidplay/w -> http://csdb.dk/release/?id=103781 )

Als je dit zou analyseren dan komen de golfvormen pretty much exact overeen. Zelfde tune, veel minder CPU cycles. En als ik daar in dit tijdperk over zou moeten oordelen dan zou ik zeggen "ja und?" maar voor de tijd was de een bizar grote winst.

Samples

Naast optimalisatie van m'n assembly code die de SID chip aanstuurd en feitelijk de muziek speelt ben ik ook gaan kijken waar ik de SID nog meer kon pushen. Jeroen had het er al over in de video. Samples afspelen op een SID chip. Voor de mensen die denken "sample afspelen, ja en? niet zo bijzonder toch?". Voor de SIDchip was dat in feite wel bijzonder omdat hij daar niet voor gemaakt was. Sterker nog, het heeft niks te maken met de specificaties van die chip. Bij toeval is erachter gekomen hoe je samples kunt afspelen. De volume instelling van de SID maakte namelijk een klik geluidje als je het volume van 0 naar 15 (max) zette. Als je het echter van 0 naar 8 zette was dat klikje zachter. Door bestudering op een oscilater is men erachter gekomen dat je door het volume van de SID simpelweg te feeden met een geluidsgolf gestampt in 4 bits, dat je die dan terug kon horen. Voila! samples afspelen!

Dat was een revolutie en alhoewel Jeroen niet de eerste was die dit deed was hij wel de persoon die er het bekendst mee is geworden. Zeker door het succes van Outrun.

Ik wilde het echter nog wat verder pushen dan dat. Na gepuzzel en gerommel is me het volgende gelukt:

- De 3 standaard SID kanalen gebruiken
- 2 samples tegelijkertijd afspelen
- Samples een volume kunnen geven.

Ik weet het niet zeker (ik ben er rond 1992 uitgestapt) maar dat kunstje is daarna dacht ik niet meer nagedaan.

Voor songs daarmee (Assembly code van mij, muziek van Rodney):

volume's in samples:
http://www.sannic.nl/hvsc...ey/Puke-Box_Main_Menu.sid

2 samples tegelijkertijd
http://www.sannic.nl/hvsc...Rodney/Acid_House_Mix.sid

2 samples tegelijkertijd + 3 SID kanalen
http://www.sannic.nl/hvsc...dney/Sign_of_da_Times.sid

Filters

De filters waren altijd een issue bij een C64. Muziek op de ene C64 klinkte altijd net even anders dan op de andere C64. Dat kwam, zoals jeroen ook al aangaf in het filmpje, door een onderdeeltje op de print naast de chip. Veel composers (ik ook) vervingen dat ding door een potmetertje zodat je tijdens het afspelen de diepte van de filter kon afstellen.

Toevalstreffer

De meest bizarre situatie die ik meemaakte was dat Thomas E. Petersen (Laxity) en ik beide een nummer gemaakt hebben rond dezelfde periode (hij eind 1989 en ik begin 1990) waarvan we beiden niet wisten dat we dat nummer gemaakt hadden. Het begin van onze nummers lijken bizar op elkaar:

Laxity's nummer: http://www.sannic.nl/hvsc...ICIANS/L/Laxity/Alibi.sid
Mijn nummer: http://www.sannic.nl/hvsc...ch_Ronny/Wave_Goodbye.sid

Overigens is zijn nummer veel beter, maar dat terzijde ;-)

Carriere

Ahum, nee die had ik niet echt in de C64. We hebben wat muziek gemaakt voor een aantal kleine spelletjes van met name Duitse bedrijven. Rodney heeft dat wat meer gedaan dan ik, bijvoorbeeld http://www.sannic.nl/hvsc...dney/Wotty_Goes_Weird.sid

Samen hebben Rodney en ik nog een keer de muziek gemaakt voor Hi-Ska-Do. De opdracht was "We hebben twee oosters-klinkende muziekjes nodig, en snel". Rodney een nummer gemaakt, ik een nummer gemaakt. Rodney zijn nummer op disk naar mij gestuurd. Ik die gecombineerd in dezelfde file met mijn nummer en opgestuurd. Resultaat: http://www.sannic.nl/hvsc...Audial_Arts/Hi_Ska_Do.sid
Tijd later (ik was toen al gestopt met de C64 scene) hoorde ik van Rodney dat de producers van the Last Ninja remix na het horen van die tunes eerder van ons hadden willen weten, omdat ze dan de muziek van LN-remix wellicht bij ons hadden willen uitzetten omdat het meer overeenkwam met de wensen die ze hadden voor de muziek. (ze vonden het meer oosters klinken dan de muziek die Reyn en Anthony gemaakt hadden) Dat zou leuk zijn geweest! Maar ach, zo is dat helaas niet gelopen.

Wat dan wel weer grappig is om te zien is dat zelfs in juni van die jaar nog muziek van me gebruikt is in een C64 demo!
http://csdb.dk/scener/?id=2076

Easter Egg

Alhoewel ik op de C64 niet zo'n grote bekendheid ben geworden als bijvoorbeeld Jeroen Tel, vond ik het dan wel weer eervol om van de tienduizenden SID tunes die er zijn met twee nummers opgenomen te zijn in een lijst van 450 nummers die verstopt zijn als Easter Egg in de Spider Jam van Line 6. http://www.musicgeardaily...ider-jam-sid-easter-eggs/

Als ik er zo op terugkijk en nu die oude SID tunes weer hoor, dan wordt ik warm van nostalgie. Heb een verschrikkelijk leuke tijd gehad met de C64 en alle mensen daaromheen.

[Reactie gewijzigd door Ronnerd op 23 juli 2024 04:41]

Redneckerz @Ronnerd • 9 november 2015 16:31

Hartstikke leuk dat de oude meesters van weleer hun kijk op die tijd weergeven. Erg vet om te zien voor iemand zoals ikzelf die net te laat voor die tijd was (van 1990).

Maar:

- De 3 standaard SID kanalen gebruiken
- 2 samples tegelijkertijd afspelen
- Samples een volume kunnen geven.
Ik weet het niet zeker (ik ben er rond 1992 uitgestapt) maar dat kunstje is daarna dacht ik niet meer nagedaan.

Ook vandaag de dag pushen coders en geluidsdoctoren de C64. Zo zitten we inmiddels op 4 sample kanalen met 8 bits kwaliteit en 2 SID kanalen, en alle 6 kanalen kunnen gefilterd worden. Onder andere Vicious Sid, van Soundemon en The Human Coding Machine maakt hier gebruik van - https://www.youtube.com/watch?v=ZMioAPZcays voor deel 1, https://www.youtube.com/watch?v=5CFCyQ7s2JQ voor deel 2.
CSDB link - http://csdb.dk/release/?id=72678
Uitleg van de muziekroutine - http://codebase64.org/dok...id_demo_routine_explained
En een interview met Soundemon over de demo - https://chipflip.wordpres...on-the-sound-chip-hacker/

Ook losse tracks zijn met deze techniek gemaakt, wat neerkwam op een Amiga module met 2 extra SID kanalen. Beluister Fanta in Space waar alle effecten, inclusief filters worden tentoongesteld - https://www.youtube.com/watch?v=Y6mXLxUZvzg

Een trapje lager vinden we Aleksi Eeben. Deze creatieveling bedacht rond 2005 een editor voor sample gebaseerde muziek op de C64. Polly Tracker was geboren, waarmee we 4 sample kanalen, evenveel als de Amiga, tot ons beschikking hadden. Hoe dat klinkt? Beluister hier - https://www.youtube.com/watch?v=NmG8ledOcAQ
Pouet link naar de tracker - http://www.pouet.net/prod.php?which=18134

Een laatste, maar ook niet de minste vermelding gaat naar Pex 'Mahoney' Tufvesson, die je wellicht kent van zijn significante contributie begin jaren 90 aan de Amiga scene met Noisetracker. In recentere jaren heeft Mahoney zich gekeerd op het oudere broertje van de Amiga, de C64. En dat leverde bijzondere resultaten op. Zo verlegde Mahoney de grenzen van de SID chip met Cubase64, een geluidsdemo waar allerlei geavanceerde geluidseffecten die je normaliter op een PC zou horen, worden gemaakt met de C64. Stretchen, echo, vocoders? Het kan, en allemaal tegelijkertijd! Beluister hier - https://www.youtube.com/watch?v=PTGkf21UpJ8
Pouet link - http://www.pouet.net/prod.php?which=56010
(Zeer) uitgebreide uitleg van Mahoney over hoe hij dit gedaan heeft - http://www.livet.se/mahoney/cubase64

Maar Mahoney was nog niet klaar. MP3 afspelen, dat moet de C64 toch niet lukken, toch? Mahoney bewees ons allemaal dat dit ook niet onmogelijk was voor de homecomputer van Commodore. Beluister hier - https://www.youtube.com/watch?v=0mF9kXZAjsI
Pouet link - http://www.pouet.net/prod.php?which=54384

Tevens heeft Mahoney een sample routine met de meest ''cleane'' samples op zijn naam staan (Samen met The Human Code Machine): De Musik Run/Stop demo. Ooit een gesampled orkest gehoord op de C64? Beluister hier - https://www.youtube.com/watch?v=BM8anS_5nbA
Pouet link - http://www.pouet.net/prod.php?which=62583

Zijn laatste werk is Stereophonik, Eigen de bovenstaande demo, maar in stereo op 2 sids (Alleen de muziek) Pouet link - http://www.pouet.net/prod.php?which=65284

Zoals je kan horen, zijn de mogelijkheden van de C64 eindeloos

Veel luisterplezier gewenst!

Ronnerd @Redneckerz • 11 november 2015 00:11

Holy Crap! Ik dacht dat ik in m'n tijd de SID nogal tot z'n limit gepushed had (en wellicht was dat voor die tijd ook wel zo), maar niets is minder waar! Echt bizar dit en ontzettend knap gedaan!

Thx voor deze info man, erg gaaf om te zien hoe ver de SID gepushed is en hoe vindingrijk de mensen zijn die er nog steeds mee bezig zijn. Petje af voor hen!

Overigens wel jammer dat de muziek die ermee gemaakt is niet zo bijzonder is. Had graag gezien dat muzikale grootheden op de C64 met deze techniek een nummer hadden gemaakt. (ik zou zeggen, Jeroen go for it! ;-))

[Reactie gewijzigd door Ronnerd op 23 juli 2024 04:41]

Redneckerz @Ronnerd • 11 november 2015 01:34

Wat ontzettend vet dat ook een ander icoon reageert! Echt geweldig! Erg blij dat de info goed ontvangen wordt

Holy Crap! Ik dacht dat ik in m'n tijd de SID nogal tot z'n limit gepushed had (en wellicht was dat voor die tijd ook wel zo), maar niets is minder waar! Echt bizar dit en ontzettend knap gedaan!

De C64 zal nog vele geheimen kennen waar we niets van weten. Wie weet, straks kan het ding nog Adlib muziek spelen.

(ik zou zeggen, Jeroen go for it! ;-))

Ik juich een Polly Tracker tune van de man himself zeer zeker toe

Ronnerd @Redneckerz • 11 november 2015 19:44

icoon?! Zover zou ik ook weer niet willen gaan. Ik was wellicht wel "enigzins" bekend, maar icoon zou ik mezelf niet noemen. Jeroen daarentegen is wel degelijk een icoon. C64 en hem noem je in één adem, net zoals Rob Hubbard of Jens Christian Huus of Martin Galway etc.. maar een "cody" c.q. "Ronn" van Audial Arts/Ruthless/Flash Inc een icoon noemen? nah. Dank je voor de eer, maar zo zie ik mezelf niet

Redneckerz @Ronnerd • 11 november 2015 22:41

Ach, iedereen die met pijn en moeite rond de SID chip ging knutselen verdient sowieso credits

Je hebt immers zelf ook je eigen bijdrage geleverd aan de C64 scene, dus die eer is wel enigzins gerechtvaardigd, denk ik zo

Ronnerd @Redneckerz • 11 november 2015 23:07

Effort heb ik er zeker in gestoken, maar effort alleen levert geen icoon status op

Laat ik het anders zeggen.. IK heb geen wikipedia pagina ;-)

[Reactie gewijzigd door Ronnerd op 23 juli 2024 04:41]

Redneckerz @Ronnerd • 12 november 2015 00:05

True, true.. Maar een grote bijdrage heb je zeker geleverd!

Anoniem: 707507 @Ronnerd • 11 november 2015 22:43

Je hebt met je uiteenzetting wel bewezen dat je de totale passie had om zelfs in de publieke bibliotheek een Commodore 64 zo'n beetje voor jezelf te claimen om alles uit te vissen. Dat is passie. :-)

Ronnerd @Anoniem: 707507 • 11 november 2015 23:14

Ja ok, maar icoon zou ik mezelf niet noemen. Jij hebt uiteraard wel de mazzel gehad dat je Charles z'n music-routine kon gebruiken, maar dat laat niet onverlet dat jij tunes hebt gemaakt die waardig zijn van icoon status.. ik noem een Cybernoid I en II en een Eliminator, een Outrun, een Rubicon etc... dat zij icoon-waardige contributies tot een tijdperk.

Overigens, let me know of je in Nederland ergens een gig hebt in de komende tijd, dan kom ik zeker..

Anoniem: 707507 @Redneckerz • 10 november 2015 00:30

Heel erg cool dat je de nieuwe ontwikkelingen op SID-gebied hier uiteenzet.
Ik ben erg onder de indruk dat de SID na "mijn" tijd gewoon verder gepushed is (Aleksi Eeben) met de 4 sample kanaals tracker was echt een gouden vondst. :-)

Redneckerz @Anoniem: 707507 • 10 november 2015 00:58

Heer Tel,
Ik vind het heel erg cool dat een levende legende in de wereld van game muziek een reactie heeft geplaatst!

Ik voel mij dan ook wel enigzins vereerd. Ik heb helaas nooit de beschikking gehad over een Commodore apparaat, maar de hardware, wat er destijds werd gepresteerd (o.a door uzelf met Maniacs of Noise, samen met Charles Deenen) en wat er vandaag mee wordt gedaan leveren programmeurs en geluidtechnici bijzondere inspiraties op bij de ontwikkeling van hun eigen game/sound. Je kan inderdaad meer, met minder, en de C64 en diens nakomelingen zijn daar het levende bewijs van. Ik dank u voor het leveren van een essentiele bijdrage aan de legende die de Commodore 64 is met uw muziek.

Vooruit, nog 1 klein dingetje waar ik tijdens het maken van de uiteengezette post niet aan toe kwam:
Muziek in C64 games kostte CPU tijd, zogeheten rasterlijnen. Uzelf, maar ook anderen waren er op gebrand om hun eigen tools beter en beter te maken. Twee jaar geleden kwam ontwikkelaar Hermit met een SID editor die maar 1 rasterlijn in beslag nam, de zogeheten 1 Raster Tracker. Die vind je hier - http://csdb.dk/release/?id=117935
En hoe klinkt muziek die maar 1 rasterlijn in beslag neemt? Welnu, Linus Akesson, alias lft, staat bekend om zijn hardware, maar ook diens SID experimenten. Zijn Air on a Rasterline vormde de inspiratie voor de editor hierboven. Een MP3, maar ook SID download vind je hier om te beluisteren - http://www.linusakesson.n...f/air-on-a-rasterline.php

Nogmaals hartelijk bedankt en ook hier weer: Veel luisterplezier!

Anoniem: 707507 @Redneckerz • 11 november 2015 22:41

Graag geen "u" maar "jij" ;-)

De 1 Raster Tracker is leuk, maar update de SID maar 1 keer per 1 kanaal per 3 raster-lijnen, dus dat is een vorm van "cheaten"... als je "strak" geluid uit de SID wil, moet je de SID ook echt updaten op 1 rasterlijn. (Zover ik kan horen is dat in de 1 Raster routine verdeeld over 1 update van 1 SID kanaal per rasterline.

Ook hoor ik weinig effecten (PWN, filter-sweeps)...

Maar... het streven naar minder cycles (CPU-time) is altijd iets positiefs, daar kunnen nog veel mensen (zelfs met de huidige technologie) nog een puntje aan zuigen.

Dus, respect voor het streven, maar elke vorm van vooruitgang blijft toch altijd onderhevig aan (constructieve) kritiek... anders kom je nergens en volg je alleen maar hypes.

Conclusie: Super vet en alleen maar loof voor het anders te doen dan hoe het ooit voorheen is gedaan. :-)

Redneckerz @Anoniem: 707507 • 11 november 2015 22:55

Nog een reactie van Dhr Tel! Geweldig

De 1 Raster Tracker is leuk, maar update de SID maar 1 keer per 1 kanaal per 3 raster-lijnen, dus dat is een vorm van "cheaten"... als je "strak" geluid uit de SID wil, moet je de SID ook echt updaten op 1 rasterlijn. (Zover ik kan horen is dat in de 1 Raster routine verdeeld over 1 update van 1 SID kanaal per rasterline.

Het is inderdaad een gelimiteerde tracker, maar dat was dan ook de insteek van Hermit. Sowieso is deze auteur zeer productief: Diens SID Wizard is vandaag de dag de leidende editor als het om SID muziek gaat. Meer info en releases - http://csdb.dk/scener/?id=18806

Ook hoor ik weinig effecten (PWN, filter-sweeps)...

Again, bewust

Er kunnen maar weinig effecten ondersteund worden binnen 1 rasterlijn. 1 Raster Tracker is eigenlijk een mooi voorbeeld hoe je op een gelimiteerd apparaat toch iets nieuws weet te verzinnen, helaas loop je door de 1 rasterlijn tegen nieuwe limieten aan, waaronder dus het missen van bepaalde effecten.

Maar... het streven naar minder cycles (CPU-time) is altijd iets positiefs, daar kunnen nog veel mensen (zelfs met de huidige technologie) nog een puntje aan zuigen.

Een opinie die ik absoluut deel. Als je iets hoeveel er uit 8 bit en 16 bit machines wordt gehaald denk ik er dan ook zeker aan dat het met PC's niet anders hoeft te zijn. Maar ja, tijd, geld.. Kosten en baten

No-XS @Ronnerd • 8 november 2015 14:13

Ronny,

Natuurlijk herinneren we dat. Ik zag dat Rodney een soundcloud account had en af en toe wat met muziek doet op die account: https://soundcloud.com/rodney-balai

Ik zie dat je ook een link van CSDB linked. Op die site is te merken dat er nog een groot aantal mensen actief is op de c64:

Voorbeeld van C64 muziek anno 2015: https://www.youtube.com/watch?v=ELpnGDHo0Bg
Of iets wat ik zelf dit jaar nog heb gemaakt als invitation voor een party: https://www.youtube.com/watch?v=0IS1TcjY_kY

En als je ooit ook de kriebels krijgt. Er zijn nieuwe manieren om SID muziek te maken op de c64:
Goattracker2 voor PC: http://cadaver.homeftp.net/tools.htm
Sidtacker voor iPad : http://sidtracker64.com/

Last but not least: Over iets minder dan 1 jaar is X2016 !! Misschien kan je je oude crew weer bij elkaar brengen voor een dag of 2: https://www.facebook.com/events/620146584780383/

Ook op X2014 waren opeens meerdere reunies van oude groepen besloten. Zo kwam Action Jackson en Defbeat en meerdere andere TRC leden elkaar opeens tegen weer. Kijk niet raar op als er op X2016 een TRC release is

Verwijderd @No-XS • 8 november 2015 19:33

Er is nog zelfs SID hardware in de vorm van Elektron SID station.
https://en.wikipedia.org/wiki/SidStation
Tweedehands nog te vinden her en der.

No-XS @Verwijderd • 10 november 2015 16:36

Ja, erg nice! Bas Bron had er eentje ook. Die wilde hij gebruiken om op x2014 op te treden maar hij ging net die week kapot. Toen hebben we maar sidjes op een laptop uitgezocht en die gedraaid. Gewoon de bas omhoog en iedereen danste mee

Ronnerd @No-XS • 9 november 2015 13:18

LMan - Vortex is een zeer vette tune gezien het feit dat dit uit een 6581 komt! Erg mooi en subtiel gebruik van samples.

Kriebels om weer muziek te maken zal ik niet zo snel gaan hebben. IIG niet op de C64. Dan zal ik eerder in de dance muziek uitkomen of weer gaan draaien zoals vroeger, maar helaas helaas. Ik heb het veel te druk met m'n bestaan als ZZP-er en vader

Anoniem: 707507 @Ronnerd • 10 november 2015 00:08

Hoi Ronnerd,

Wat een ongelofelijk goed uiteengezet verhaal zeg!
Ik had geen flauw idee dat jij zo intensief bezig was met de SID en ook op plekken met de Commodore 64 aan de slag ging toen je er zelf geen had. Boeken naploos op wat de SID soundchip kon (en niet kon) en hoe dat te programmeren.

Bedankt voor je uitgebreide verhaal! Jammer dat we elkaar niet meer gesproken hebben vooral in die tijd, maar alles was toen gigantisch hectisch... :-)

Ronnerd @Anoniem: 707507 • 11 november 2015 00:08

Hey Jeroen,

Leuk dat je ook even reageert

Het was in die tijd inderdaad erg hectisch, maar dat maakte het ook wel weer leuk.

Zoals ik al zei in m'n post vond ik het erg jammer dat ik je gig in de Waterfront in Rotterdam gemist heb. Zag wat filmpjes op Youtube en dacht "fuck! hoe kan ik dat nou missen!"

Komen er nog meer van dit soort gigs van je aan in Nederland? Zo ja, please let me know!

Oh en btw, welk nummer van de Jeugd van Tegenwoordig zit het rubicon stukje ook alweer in?

[Reactie gewijzigd door Ronnerd op 23 juli 2024 04:41]

Diminish @Ronnerd • 11 november 2015 13:14

https://www.youtube.com/watch?v=8cWL89fjfUU

bastian - you've got my love

Ronnerd @Diminish • 11 november 2015 19:39

aaah thx!

Onaangename clip ook ;-)

trogdor @Ronnerd • 10 november 2015 09:27

Je verdient minstens een +4 voor deze post.
Ook ik ben uit 72 en heb ook maanden in de assembly boeken doorgebracht, maar hoewel ook met een muzikale familie ben ik zelf een veel nerdy-er kant op geslagen: je had het over clock cycles wegschaven, wat was daar nou beter voor dan hidden / illegal opcodes?
Daar heb ik me toen op gestort, van die opcodes die twee of meer dingen tegelijk deden, bijvoorbeeld store(A and X).
Met snelheids benchmarking en alles, tot ik me opeens op een dag realiseerde dat die instructie zo werkte omdat hij simpelweg een kortsluiting van de X en A registers op de bus veroorzaakt. Vandaar die And, maar ook vandaar dat mijn C64 steeds vaker vreemd ging doen. Einde project :-)
Het was een geweldige tijd, en ik wens nog wel eens dat de wet van Moore in 1980 was gestopt.

Ronnerd @trogdor • 11 november 2015 00:09

Nou nou nou.. +4, toe maar!

Met cycles wegschaven doelde ik meer op de code efficiënter te maken daar waar dat nog kon. Assembly is voor mij echter alweer zoooo lang geleden, dat als ik het nu zie dat ik echt vier keer moet nadenken voordat ik er nog iets van snap

Anoniem: 707507 @Ronnerd • 11 november 2015 23:00

Het gaat om het concept in je hoofd, niet om de programmeertaal. :-)
Talen kun je leren, concepten niet. :-)

8bitfanaat @Ronnerd • 8 november 2015 13:46

Bedankt voor jouw heldere uitleg! Leuk om van de oude meesters de trucs en uitleg te horen. Dit hele artikel is genieten. Beperkingen zorgden ervoor dat creativiteit tot het uiterste werd gedreven. Sinds er gewoon mp3 bestanden afgespeeld worden in games heb ik er ook minder mee. Het klinkt allemaal erg uitwisselbaar en niet uniek in mijn optiek. Ik begin denk ik oud te worden maar authenticiteit link ik altijd nog aan gebruik maken van een specifieke machine (met beperkingen) als het om gamemuziek of demo muziek gaat. Ik zie regelmatig nieuwe demo,s voorbij komen die de C64 nog verder pushen dan mogelijk werd gehouden 10 jaar terug.

Anoniem: 707507 @8bitfanaat • 11 november 2015 22:56

Er is per 2 jaar een Commodore 64 meeting genaamd X
Daar komen nieuw demo's voorbij en tot 2010 kon ik de coding, graphics en muziek mogelijkheden nog perfect volgen (theoretisch).

Er zijn een paar dingen bijgekomen waarvan ik niet snap (zonder research te doen) hoe het gedaan wordt, maar ik leef me volledig in in wat die nieuwe generatie old-skool new-skool sceners doen. Dat is wat ik toen deed en dat maakt het uniek.

Op X2012 stond ik ff zonder vooroordeel een demo te bekijken en te denken hoe dat technisch in elkaar zat, maar ik kwam er niet op... dus... geniaal! :-)

Het leuke is van dit gelimiteerde platform (Commodore 64) dat het nog steeds dezelfde specificaties heeft als in 1982 maar toch nog door geniale mensen verder geduwd wordt zonder meer kleuren, resolutie, kanalen, geheugen, kloksnelheid... een soort van "test of time"... en toch blijven er mensen bijkomen die iets "zien" wat anderen over het hoofd hebben gezien.

Tjeerd @Ronnerd • 9 november 2015 09:40

Voor de geinteresseerden die de naam Vibrants niet zoveel zeggen, zij hebben voor zover ik me kan herinneren o.a. echt geweldige Adlib-muziek gemaakt voor o.a. de EdLib-tracker (bron: Vibrants thuispagina. Voorbeeldmuziekje is hier te zien en horen. De EdLib-tracker is o.a. geinspireerd door de Commodore 64 qua technieken.

JCH created his own AdLib player that would play FM music in 9 channels. In contrast to most AdLib music found in games at that time, JCH made use of the advanced techniques he had learned on the Commodore 64 such as e.g. vibrato, slide and arpeggio tables. He even created a special version of the player with an additional 10th digitized track for Sound Blaster cards, although this was only used in three tunes. Later, JCH made an editor for the AdLib player that used the same track editing technique as found in his C64 editor.

Begin jaren '90 zat ik op koude winteravonden 's avonds op mijn kamer met mijn versterker en luidsprekers en een kerosinekacheltje (ja, tochtig huis) en dan AdLib-muziek af te spelen van o.a. Vibrants. Bijna elk spel dat AdLib-muziek gebruikt geeft mij een nostalgisch gevoel door het semi-analoge-digitale-synthgeluid dat het maakt.

Zelf ben ik helaas niet verder gekomen dan in Pascal en assembly in DOS proberen om mijn AdLib-compatible geluidskaart direct via poorten te programmeren. Wat op zich niet eens zo heel ingewikkeld was. Kwestie van bepaalde waarden naar een poort sturen om bepaalde registers in te stellen en te activeren/stoppen, waar op zich met de opkomst van internet wel wat schaarse documentatie van te vinden was. Maar ik kwam niet veel verder dan een simpele noot of piep omdat ik toentertijd niet genoeg verstand had van timing e.d. op poorten. Je moest wel controleren natuurlijk of de geluidskaart jouw commando's had ontvangen en niet proberen als een lompe boer alle data in één keer naar de geluidskaart toe pompen. Maar het ging mij om het leuke idee dat ik wel het geprobeerd had en zo dicht op een stukje hardware te kunnen programmeren en er zowaar een noot of piep uitkwam

[Reactie gewijzigd door Tjeerd op 23 juli 2024 04:41]

No-XS @Tjeerd • 10 november 2015 16:46

Vorig jaar nog in zitten composen:

https://www.youtube.com/watch?v=FVamEAOqpY8

lekorque @No-XS • 7 december 2015 23:23

Held

Ook voor jou geldt, once a scener always a scener.

Twynn @Ronnerd • 9 november 2015 10:35

Audial Arts ken ik nog wel ja.
Hier nog een oud C64-composer

En ook inderdaad niet zo goed in muziek toen, het maken van een player was leuker

Filters

De filters waren altijd een issue bij een C64. Muziek op de ene C64 klinkte altijd net even anders dan op de andere C64. Dat kwam, zoals jeroen ook al aangaf in het filmpje, door een onderdeeltje op de print naast de chip. Veel composers (ik ook) vervingen dat ding door een potmetertje zodat je tijdens het afspelen de diepte van de filter kon afstellen.

Grootste verschil in filters zat tussen de oude en nieuwe sid (6581 vs 8580). Meest gebruikte effect was altijd een low-pass filter op een baslijntje, waarbij er een filtersweep werd gebruikt. Dat kon op een nieuwe sid behoorlijk verrot klinken.

Ronnerd @Twynn • 9 november 2015 13:15

Per C64 klonk het anders ook behoorlijk verschillend. Dat lag echter niet aan de 6581, maar aan het weerstandje wat er naast op de print zat. Dat kon je dus opvangen door dat te vervangen met een potmetertje en op die manier kon je de filter zelf finetunen.

Het allergrootste verschil tussen de 8580 en de 6581 is echter wel dat de 8580 geen samples kon afspelen

Maar inderdaad. Eliminator (thx Jeroen!) was zo'n typisch voorbeeld. Dat nummer bestond letterlijk uit een (heerlijke) baslijn en dat nummer kon daardoor op de ene c64 heel irritant klinken en op de ander juist super vet.

innerchild @Ronnerd • 8 november 2015 11:10

Idd die goeie ouwe tijd

en ik ken Audial arts wel.... Ruthless all the way

Ronnerd @innerchild • 8 november 2015 17:45

RODNEY! ouwe rukker

viviel @innerchild • 10 november 2015 17:24

Haha, zit je rustig wat te lezen kom je opeens Rodney's naam tegen, uiteraard in een fantastische post onder een C64 muziekartikel =D

croiky @Ronnerd • 8 november 2015 12:16

De filters waren altijd een issue bij een C64. Muziek op de ene C64 klinkte altijd net even anders dan op de andere C64. Dat kwam, zoals jeroen ook al aangaf in het filmpje, door een onderdeeltje op de print naast de chip.

Is de eerste keer dat ik hierover hoor. Apart! Leuk om jouw verhaal te lezen

Auteur

TradeMarkNL Videoredacteur @Ronnerd • 8 november 2015 13:09

Grappig dat je Laxity noemt. Zoals je vast weet was hij ook lid van Maniacs of Noise. Heb nog contact met m gezocht (en gevonden) voor foto's uit de oude doos maar helaas zat ie midden in een verhuizing waardoor hij er geen tijd voor had.

j0ris57 @Ronnerd • 9 november 2015 14:50

Super tof om te lezen! Heel herkenbaar voor mij ook, hoe je werd "betoverd" door de C64 als puber. Ik denk dat het voor de huidige generatie bijna niet voor te stellen is, de magie van het leren programmeren in de tijd dat computers nog echt iets bijzonders waren. En het idee dat je zelf een beetje aan het pionieren was, want bijna niemand anders om je heen deed het, en er was nog geen internet als informatiebron en om te zien waar anderen mee bezig waren. Het rauwe analoge geluid van de SID chip gaf nog een extra dimensie. Ik heb zelf na de C64 nooit meer zo'n "band" gehad met een computer, ik denk dat de SID 'm echt een soort van "persoonlijkheid" gaf. Wel heb ik nog later zelf op een PC (386?) een softsampler geschreven om via een weerstandsbrug (covox) op de printerpoort 8-bit samples te kunnen afspelen die via midi vanaf een Atari ST van een vriend met Cubase werden getriggerd, omdat we "house" (zo werd dat toen nog genoemd) wilden maken maar geen echte sampler konden betalen.

Wat betreft de C64 muziek van Rob Hubbard, Ben Dalglish, Jeroen Tel en anderen: dat was ook een magische combinatie van echte muzikanten die direct in assembly de parameters van een analoge synth aanstuurden. Zo veel direct programmeerbare controle op een analoge synth was nieuw in die tijd, en totaal iets anders dan een (midi) studio, waar het concept toch vooral was het opnemen van menselijk inspelen van een piano-achtig klavier. Hierdoor kwamen ze met de SID op allerlei geluiden en effecten die ze waarschijnlijk nooit uit een "standaard" studio met veel duurdere synths hadden geperst. Je hoort in de beste nummers ook echt het plezier en enthousiasme van de makers er vanaf druipen, dat ze er zelf een kick van kregen dat ze aan het pionieren waren.

Dat pionieren met een bepaald apparaat houdt natuurlijk na een tijd per definitie op. Ik vind de SID nog steeds een tof geluid hebben, zeker als 'ie op een bijzondere manier wordt bespeeld/geprogrammeerd, en ben een paar jaar geleden nog wel uit m'n dak gegaan bij een optreden van Jeroen Tel in Worm (Rotterdam), toen hij het nummer van Turbo Outrun (af)speelde. Maar het enthousiasme van het pionieren uit die tijd is er natuurlijk niet meer, dus het wordt dan toch meer nostalgie. Het helpt dan ook voor mij niet dat chiptunes muzikanten nauwelijks iets echt live doen op het podium (een algemeen issue bij electronische "live" performances). En ik snap dat het naspelen van chiptunes muziek door live bands met standaard instrumenten leuk is voor de muzikanten zelf, maar voor mij als luisteraar is het onzinnig.

Het lijkt me enorm tof om de creativiteit en het enthousiasme uit die jaren weer ergens tegen te komen. Maar verhalen uit die tijd zoals die van jou zijn ook super leuk, Ronnerd!

[Reactie gewijzigd door j0ris57 op 23 juli 2024 04:41]

Tiny @Ronnerd • 9 november 2015 08:46

DUDE $_/-\o_$

Wat gaaf om te lezen... TOP!

Ronnerd @Tiny • 9 november 2015 13:19

I am humbled

spellcoder

8 november 2015 08:03

Orkestuitvoeringen
Zijn muziek is later ook vaak gecovered en zelfs door met een klein orkestje uitgevoerd.
Rond 2007 tourde het Commodore 64 orchestra door Nederland (onder leiding van Bas Wiegers die dit jaar ook het Indie Game Concert leidde) en die bracht meerdere nummers van Jeroen Tel ten gehore. Ze brachten in 2007 zelfs een CD uit genaamd 'Run 10' (te koop op bol.com).

Remixes
Op http://remix.kwed.org kan je overigens een gigantische hoeveelheid remixed van Commodore 64 muziek vinden, waaronder ook veel remixes van Jeroen Tel zijn muziek.
Voor remixes van muziek op de Amiga kan je ook op http://amigaremix.com/ terecht.

Spotify
En ook op Spotify is Jeroen te vinden: https://open.spotify.com/artist/6hxdY3HsrB32gQFuoBF3Mk

Op je mobiel
Dan heb je voor iOS ook nog de 'Sidplayer' app waarmee je alle muziek uit de High Voltage Sid collectie kan afspelen (momenteel bestaande uit 46.851 reripte C64 muziekfiles!!).

Voor geinterreseerden: op Spotify heb ik ook nog wat gerelateerde playlists gemaakt:
- Chip / 8-bit influenced (met originelen, remixes, orkestuitvoeringen en nieuwe muziek door 8-bit geinspireerd)
- [url="spotify:user:1118933328:playlist:4u1kTcOdx3eiTlUG50Wzsy"]Amiga & C64 playlist[/url]

[Reactie gewijzigd door spellcoder op 23 juli 2024 04:41]

Fermion @spellcoder • 8 november 2015 13:08

Hier nog composer op de C64, Rob Hubbard. Schreef behoorlijk aantal muziek stukjes, zo ook voor Monty On The Run. Deze is meerdere keren gecoverd, Klassikaal met en groot orkest of modern heavy metal uitvoering, dat laatste vind ik persoonlijk meest geslaagd. Frappant te zien dat veel van het oude C64 muziek of tijdperk een inspiratiebron is is geweest voor veel mensen.

Orgineel muziek Monty on The Run:
https://youtu.be/4EcgruWlXnQ

Heavy Metalifting Cover van Tammo Sachs:
https://youtu.be/uKssGfAtTP4

Klassieke cover van NorrlandsOperan:
https://youtu.be/7IEqsHHbKkw?t=341

[Reactie gewijzigd door Fermion op 23 juli 2024 04:41]

djwice

@Fermion • 8 november 2015 14:04

De klassieke versie is wat te langzaam/rustig het mist de rush van het origineel dat wel in de heavey metal versie is behouden.

[Reactie gewijzigd door djwice op 23 juli 2024 04:41]

Anoniem: 707507 @spellcoder • 10 november 2015 00:09

Spellcoder, bedankt voor al de extra informatie... zéér gewaardeerd.

bogy @spellcoder • 8 november 2015 10:29

oh ik zag golden axe .. is die muziek van hem ??? een, van de beste soundtracks EVER in games .... (originele double dragon is ook meesterlijk btw; zelfde tijdperk)

In golden axe zitten ook zeer coole samles voor die tijd: bij het vermoorden van een vijandige mens of een skelet hoor je leuke dingen; vooral het skelet vond ik altijd een cool geluid....
en dan die grappige geluidjes die die kaboutertjes maken in de 'tussendoorlevel" aan het kampvuur waar je de powerups uit moet slaan

god dit spel heb ik zo vaak uitgespeeld; ik kan het niet meer tellen... heb het later ook op verschillende mogelijke platformen gehad van de sega mastersystem en megadrive versie , c64 versie, pc versie, mame versie (=arcade versie uiteraard)...
de arcade versie vond ik toch altijd het beste.. die heb ik vroeger ook het vaakst gespeeld; veel geld in die machines gestopt... Het spel is ook veel eerlijker dan een double dragon; waar je op het einde zit met een level waarin je bijna altijd een credit verliest aan onvoorziene omstandigheden (blokken uit de muur enzo, de omgeving maakt je daar af ipv de vijanden), bij golden axe is er maar 1 'gevaarlijk punt' om geld aan te verliezen da's wanneer je van het land op het luchtschip moet springen (daar is een put die je levens kan kosten); in double dragon zijn er zo meerdere punten..

Jep, Golden axe is echt het beste actie-spel uit de 2d-wereld

Rinzwind @bogy • 8 november 2015 12:33

De c64 uitvoering is van hem.

bogy @Rinzwind • 8 november 2015 15:26

https://www.youtube.com/watch?v=SgzRXxskpko
is de beste die er is ... de originele ... (eerste 6 minuten)

al de overige gameversies zijn erop gebaseerd ... dus hij heeft ofwel de originele gemaakt ofwel een conversie naar de c64, maar ik vermoed eerder dat hij de originele zal gemaakt hebben als ik zo hoor hoe hij praatte over de geluidjes in de achtergrond...

daarna heb je nog allemaal muziek van de verschillende levels (battlefield, wilderness) dan met die belletjes is de 'thiefs theme";

daarna komt een van de beste actiethemes ... het level waarin je de draken die vuur spuwen kan gaan berijden ... zalige actiemuziek (zo'n 15 minuten in de set) (je loopt dan eerst voorbij een plein van waaruit een ganse menigte je al schreeuwend voorbij loopt...
vanaf minuut 22 krijg je zo'n vier minuten lang de finale theme; dit is de eindronde met de grote eindbaas wiens bijl bij het verslaan de lucht ingaat enop hem neerkomrt (de golden axe)

dan komt de conclusion theme; dit is heel funny als je het spel uitspeelt; alle karakters springen dan namelijk uit een arcadekast en lopen weg terwijl de credits rollen...

beetje verder hoor je dan de muziek van de tussen levels waarin je powerups kon stelen.. (er was zelfs een truk om volledig genezen te geraken; je moest daarvoor wel met twee spelen, en zorgen dat je te genezen karakter samen stond met zo'n dwergdiefje; en dan moest de andere die samen raken in 1 hit; coole bug)

man man man ... dit is toch uit zijn tijd een van die games die echt super was; elk level z'n eigen (VETTE!) muziek, zalige karakters, coole game fx (ik speelde altijd de vrouweijke ridder; die had de allercoolste magic als hij helemaal vol zat; een vuurspuwende draak)

ik had vroeger btw ook eens een cd van sega ontvangen toen ik nog in sega club zat... ook met allemaal chiptunes op van games.. ben hem ondertussen wel kwijt (is al meer dan twintig jaar geleden).

ik hoop dat ze van dit spel echt een remake maken; zoals bij double dragon neon gebeurd is .. dit spel verdient het gewoon, het mag dan wel iets langer dan het origineel (ik geloof datr je op een half uurtje er volledig door zat; maarjah coinop games kan je natuurlijk moeilijk iemand 6 uur laten spelen voor 1 credit als hij goed is in het spel éh)

mataartsen @bogy • 8 november 2015 12:30

Dat maakt emoties los he? Ik heb dat vroeger exact zo ervaren zoals jij het omschrijft. Er zijn maar weinig andere games waarbij de muziek zó goed bij het spel past.

Geteisem @bogy • 9 november 2015 08:17

Heerlijke game inderdaad. Start af en toe de MAME versie nog op. Nog steeds top!

Zeror

@spellcoder • 8 november 2015 12:47

Twee zeer vette afspeellijsten

Ik luisterde in het verleden weleens naar de Chiptunes radio channel van di.fm. Helaas zijn ze met die channel gestopt.

[Reactie gewijzigd door Zeror op 23 juli 2024 04:41]

cavey @Zeror • 9 november 2015 08:52

Je kan altijd intunen op scenesat.com en scenemusic.net (het vroegere nectarine scene radio)

Zeror

@spellcoder • 18 november 2015 22:33

Ik heb nog een leuke kandidaat voor de spotify-afspeellijst

Dj Cutman ft Kevin Villecco - Strike the Earth (remix)
Remix van de soundtrack uit het vorig jaar uitgekomen Shovel Knight spel.

En ja, die staat ook op Spotify

[Reactie gewijzigd door Zeror op 23 juli 2024 04:41]

BikkelZ 8 november 2015 14:26

Dankzij de revolutionaire SID-chip van de computer konden er ook allerlei filters worden toegepast zoals ring modulatie, pulse width modulation en noise

Dat zijn géén filters maar andere manieren om geluiden te maken. Bij Ring modulatie moduleert één oscillator een andere oscillator qua amplitude. Dat kost je dus twee oscillatoren maar je hebt wel een vorm van synthese waarmee je bijvoorbeeld bel-geluiden kunt maken (Master of the Lamps bijvoorbeeld) of industriële herrie. De Casio CZ-reeks had dit ook.

Pulse Width Modulatie is simpelweg het veranderen van de breedte van een puls oscillator, als je dat met een LFO doet dan krijg je een soort effect wat lijkt op het gebruiken van twee licht ontstemde zaagtandoscillatoren waardoor je een redelijk vol geluid krijgt van één enkele oscillator. Doe je het wat langzamer of met een envelope dan krijg je een ander effect. Veel gebruikt op oude Roland synthesizers uit die tijd zoals de SH-101.

Noise is geen echte noise zoals analoge synths dat hebben maar een random algoritme wat ook gepitcht kan worden: http://www.sidmusic.org/sid/sidtech5.html Dit algoritme werd ook gebruikt voor de random functies.

Dat heeft als voordeel dat je ook "lage ruis" kan maken wat beter werkt voor dingen als ontploffingen maar het geeft wel een specifiek blikkerig randje.

De echte filters zijn low pass, bandpass, high pass en notch.

De mogelijkheden van een C64 SID zijn zeker niet slecht te noemen, als je er twee naast elkaar zou zetten had je een aardige synthesizer met zes stemmen gehad. De klank zou niet zo goed zijn als echte analoge synths uit die tijd maar ik vind het een prachtig en karakteristiek geluid.

[Reactie gewijzigd door BikkelZ op 23 juli 2024 04:41]

koelpasta

Wetenschap

@BikkelZ • 8 november 2015 16:20

Dat kost je dus twee oscillatoren maar je hebt wel een vorm van additieve syntheses waarmee je bijvoorbeeld bel-geluiden kunt maken

Als we dan toch fouten gaan verbeteren

Ring modulatie is geen additieve synthese.
Bij additieve synthese tel je golvformen bij elkaar op, bij ring modulatie vermenigvuldig je ze.

Anoniem: 707507 @koelpasta • 10 november 2015 00:16

In ieder geval zijn de mogelijkheden van de SID chip bijzonder voor een soundchip uit 1982. Bob Yannis had nog grootsere plannen met het design van de chip, maar kreeg geen extra budget (maar gelukkig kreeg hij genoeg budget om de SID chip zoals ie nu is te ontwerpen).

koelpasta

Wetenschap

@Anoniem: 707507 • 10 november 2015 10:43

Jaaa, dat ding is geniaal

Het is half een chiptune chip en half een analoge synthesizer. Erg leuke ontstaansgeschiedennis als je het leest.

Ik kom overigens uit een andere hoek, die van de MSX.
Wij hadden ook een aantal (!!) geniale soundchips, bijvoorbeeld Konami's SCC, wat een vrij crunchy 5 kanaals wavetable chip is.
We hadden ook diverse Yamaha FM en sample chips.
En dat allemaal om de wat flauwe onboard AY-3-8910 wat moed in te spreken.
Helaas was de 'scene' op MSX nogal lame en hadden weinig mensen een beetje kennis. Er is lang niet zoveel van de grond gekomen als op de C64 wat een beetje jammer is omdat het platform qua soundchips best wel veel potentie had.

Aw, de nostalgie

Anoniem: 707507 @koelpasta • 11 november 2015 23:15

Koelpasta (belangrijk, koelpasta)... ;-)

De ontwikkelaars van de MSX durfde het aan om een EXTRA soundchip-mogelijkheid in een cartridge te duwen... dat klinkt super cool, maar er zit een grote MAAR aan... dan is het niet consistent met een platform.

Dat vind ik nog steeds het grote probleem met hoe spelen (afgezien van afgebakende consoles zoals de PS(X), XBOX(X)) ontwikkeld worden.

Als je een bepaald platform hebt (CPU/GPU/RAM/OS), weet je precies hoe het overkomt naar degene die het gebruikt. Dat mist er als platform vaak een beetje aan.

Ik kan op een i7/128GB RAM/Videokaart XXXX (laten we zeggen van €1.5k) een bepaald spel spelen en op een computer van nog niet eens half dat vermogen kan datzelfde spel "schokkerig" overkomen...

Ik denk dat er nog steeds een open markt is voor een hardware home-computer (geen PC, geen MAC), waar je je computer aanzet en in enkele seconden heb je je OS voor je kiezen (en geen enkel geïnstalleerd programma kan zich in het systeem zetten), gewoon een ROM based OS met 1 bepaald OS en dat platvorm kun je gebruiken voor je APPS ... niets meer, niets minder.

Klinkt allemaal een beetje overtrokken, maar het werkt wel als "men" zich eraan houdt voor een bepaalde tijd i.p.v. zomaar mee te huppelen in "meer CPU, meer VCP, meer RAM, meer X.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 707507 op 23 juli 2024 04:41]

BikkelZ @koelpasta • 8 november 2015 17:36

Je hebt gelijk, additief is wat specifieker dan alles wat met simpele grondtonen begint en met complexere eindigt (het is dus niet het omgekeerde van subtractief).

No-XS @BikkelZ • 8 november 2015 21:01

En dit is wat wij doen met ringmod :

https://www.youtube.com/watch?v=tihHMzhx0b4

BikkelZ @No-XS • 9 november 2015 01:02

Dikke shit! Recht in mijn straatje! Komt dat strakkere nou ook doordat je een 8580 gebruikt hebt?

Ik raak echt de tel af en toe kwijt qua polyfonie.

No-XS @BikkelZ • 10 november 2015 16:34

Deels de 8580, maar grotendeels door Linuz die echt insane is in het bedenken van geluiden. En samen met GH blijken ze de limits nog meer te pushen. Raar is overigens dat het mijns inziens in Goattracker nooit zo strak zal klinken als in Assembler, zoals bv Jeroen veelal deed. Hoe dat komt, zal ik nooit met zekerheid weten. IK heb daar met Laxity en Drax hele discussies over gehad ; Waarschijnlijk heeft te maken met compressie van patterns.. (verder kwamen we niet)

Wat ik soms jammer vind, is dat men de tune uit de video hierboven vergelijkt met tunes met samples die 8x speed afspelen etc. Dit is een 1x speed, 18 rasterlijns tune... Dat maakt het net even wat stoerder

om3ega 8 november 2015 09:40

Wat grappig

.. Ooit in mijn jeugdjaren Jeroen nog eens aan de telefoon gehad.. Wist niet meer wat ik moest zeggen tegen mijn jeugdheld

.. Gesprek was dan ook snel afgelopen.. Het begon iets met : Ben jij "DE Jeroen Tel?" ... na een bevestiging viel het stil aan mijn kant

Jammer dat het Tel me more project op indiego niet genoeg geld heeft opgebracht.. Ik hoop op een doorstart.. zeker na dit filmpje

...

Anoniem: 707507 @om3ega • 10 november 2015 00:25

om3ga,

Mmm... Normaal ben ik niet echt kort van stof ... ;-)
Misschien was ik druk met iets? Lang geleden ondertussen... Misschien was ik verlegen door te zeggen "DE" Jeroen Tel?

Je hebt gelijk dat het Indiegogo project niet volledig gefund is... als het nodig is start ik nog een vervolg-funding campagne op. Er wordt veel naar gevraagd nu dus misschien is dat wel een goede optie om het wat transparanter te maken.

Ronnerd @om3ega • 8 november 2015 11:46

Wie was jij dan in de c64 scene?

Ik ben http://csdb.dk/scener/?id=2076 (zie verhaal van me bovenin bij de comments)

om3ega @Ronnerd • 8 november 2015 16:12

Ik was niet zo populair dat ik nu een plek op die website heb

JAVE @om3ega • 9 november 2015 14:58

Zoveel was/is daar niet voor nodig :-)
Zelfs ik sta erop...

Er klopt wel het een en ander aan info niet helemaal (Als ik zo afga op de stukjes die ik goed ken), maar dat mag de pret niet drukken.

Zelfs het feit dat ik naar Denemarken ben geweest voor een party staat er :-) Good times. R-Type spelen in de lokale hamburger tent :-)

No-XS @JAVE • 10 november 2015 16:41

Je kan het zelf denk ik ook gewoon wijzigen, als je een account aanmaakt?

En om3ega kan zichzelf toevoegen en alle oude disks met zijn producties opsporen!

croiky 8 november 2015 08:57

Leuk om Jeroen Tel zelf eens te zien en te horen. Man, wat is dat typische C64 geluid (en tunes!) toch vet.

Aan de redactie: ik weet het niet van anderen maar het valt me op dat het volumeverschil tussen commentator en Jeroen aanzienlijk is

[Reactie gewijzigd door croiky op 23 juli 2024 04:41]

Rinzwind @croiky • 8 november 2015 12:16

Jeroens stem is best muffled, moeilijk te verstaan. Lijkt alsof de mic onder een pak doeken ligt. Oftewel opnameprobleem? Gelukkig wel te volgen en erg leuk item.

[Reactie gewijzigd door Rinzwind op 23 juli 2024 04:41]

BartDG @Rinzwind • 10 november 2015 15:15

Ik had hetzelfde idee. Het is de eerste keer dat ik op Tweakers ondertitels had gewenst, want ik vind Jeroen echt bij momenten ZEER moeilijk verstaanbaar.

Toch inderdaad nog voldoende om het te kunnen volgen, maar ik vrees dat ik toch enkele details heb gemist. Zeer cool item, nog van dat!

bartosss @croiky • 8 november 2015 11:08

Dat volumeverschil merkt ik ook. Best irritant.
Verder wel een goede en leuke video!

vanaalten 8 november 2015 10:46

Ik weet niet of het door de opname komt of door het snelle brabantse accent, maar ik vind 'm wat moeilijk te volgen, te verstaan... desondanks leuk om weer eens terug te duiken in de C64 tijd!

En inderdaad, wat segil hierboven schrijft: wat doet Jeroen tegenwoordig?

SomerenV @vanaalten • 9 november 2015 19:21

Ik ben zelf Brabander en had er zo nu en dan ook moeite mee hoor

benchMarc @SomerenV • 9 november 2015 23:23

Voor iemand uit zummere zou dit toch geen probleem moeten zijn

Ik verstond hem helemaal prima in elk geval. Schitterende kerel trouwens, echt een vakidioot. Dit soort filmpjes zijn echt top om te zien, Tweakers.

SomerenV @benchMarc • 9 november 2015 23:24

Helmonds accent is een hel om te verstaan

En ik ben zelf niet zo'n held qua Brabants dialect. Ik kon 'm wel verstaan hoor, maar ik moest zo nu en dan wel moeite doen

Maar dat lag meer aan het feit dat ie redelijk binnensmonds praat soms

j0ris57 @SomerenV • 10 november 2015 01:07

Ik ben Rotterdammer, maar verstond 'm toch zonder al te veel problemen

Hele toffe video. Props voor de makers en Jeroen Tel zelf.

jobvr 8 november 2015 08:33

Wat een mooie aflevering weer. Hier kan je goed zien dat de je bijzonder getalenteerde mensen nodig hebt als je beperkte middelen hebt. Tegenwoordige uploaden ze gewoon een album in een game en je bent klaar. Maar de kwaliteiten van Jeroen om zijn gevoel voor muziek om te zetten via een hele basic programmeertaal naar een computer met beperkingen (hedendaagse maatstaven) is echt bewonderingswaardig.
Je zou bijna weer terugverlangen naar die tijd.

Yoozer @jobvr • 9 november 2015 14:30

Tegenwoordige uploaden ze gewoon een album in een game en je bent klaar.

Haha, nee, het is echt wel wat moeilijker dan dat; procedurele muziek die naadloos van rustig naar snel gaat als er bijvoorbeeld een vuurgevecht uitbreekt of zo. Daar zit ook nog een hap programmeer- en componeerwerk in.

Je hebt gelijk dat je inderdaad niet meer in assembly tegen een processortje moet praten, maar het is echt meer dan "even uploaden". Dat was het wellicht in de PSX tijd met Wipeout.

vlaaing peerd @Yoozer • 9 november 2015 16:06

nouja, niet alles in die tijd werd geprogrammeerd. De eerste arcade games speelden ook gewoon muziek af (van tape of zelfs vinyl (!)) met daarboven op wat bleeps en blerps van de actiebuttons.

MSX had al de Philips Music Module waar je een voorgeprogrammeerd stramien had waarin je zelf tunes kon invullen en later verscheen op de Amiga de eerste echte tracker (een soort digitale draaiorgel). Omdat de trackerbestanden niet veel groter waren dan de totale samplebestanden en de coordinaten in tijd waar de geluidjes terecht moesten komen, waren dit ideaal compacte bestandjes om in een game te gebruiken. Ze waren bovendien te triggeren, zo kon je per level of gebeurtenis een nieuwe tune inladen.

Deze mogelijkheden maakten het voor muzikanten bovendien toegankelijker om tunes te maken dan programmeren, waardoor het niet langer uitsluitend voorbehouden was aan computergeeks.

Wipeout was misschien wel 1 van de eerste spellen die gewoon botweg van de CD af muziek speelde, deze had echter geen interactie met de game behalve dan dat een bepaald liedje vanaf een bepaald level werd gestart. Eigenlijk netzoals de eerste arcade games dus.

freshy98 8 november 2015 14:21

Ik ben zelf opgegroeid met Atari 8bit home computers, niet Commodore.
Daar verbaasde ik mij als klein kind al over de muziek die geproduceerd werd met de PKI soundchip.

Familie van mij had een Atari 1040STfm. De demo's van oa the Care Bears blijven geweldig, zeker in combinatie met de muziek.
De hoeveelheid muziek die Jochem Hippel (Mad Max) heeft gemaakt is bizar.
Maar mijn favoriet daar blijft de intro, en ingame, muziek van Wings of Death.
Specifiek de Atari ST versie. Die van de Amgia is echt minder imo.
Ook lang gehad als midi en mp3 op mijn telefoons. (toch er weer eens bijzoeken....)

https://www.youtube.com/watch?v=yXokFFlROfM

Anoniem: 707507 @freshy98 • 11 november 2015 21:45

Hoi freshy98,

Niet vergeten dat de meeste muziek die Jochem Hippel (Mad Max) toendertijd naamsbekendheid gaven directe conversies waren van mijn Commodore 64 muziek. (Geen claim to fame of zo, gewoon wat ik hoorde van Atari 1040 sceners).

Gecovered worden is altijd een eerbetoon, dus ik stel me heel open op. Alleen jammer dat er weinig credit gegeven werd in de conversie-demos.

freshy98 @Anoniem: 707507 • 11 november 2015 22:58

Hoi Jeroen,

Dat wist ik helemaal niet. Ik ken Mad Max ook alleen van naam voor track credits bij demo's games.
En daar was, en ben, ik altijd erg van onder de indruk.

Als veel tracks van jouw zijn dan credits where credits due natuurlijk.

Was Wings of Death ook van jouw?

mataartsen 8 november 2015 17:28

Gave en interessante aflevering.

Wellicht ook leuk om een aflevering te maken over Michiel van den Bos:
https://en.wikipedia.org/wiki/Michiel_van_den_Bos

Keep up the good work!

enigmafan @mataartsen • 10 november 2015 08:19

Dan zou ik ook zeker Joris de Man niet vergeten.

mataartsen @enigmafan • 10 november 2015 09:16

Goede suggestie! Wat een talent hebben wij in Nederland he

DexterDee 9 november 2015 09:35

Jeroen Tel, echt wel een grootheid in de C64 SID community back in the days. Maar ik moet eerlijk zijn, in Maniacs of Noise zat nog een legendarische composer waar ik maar bitter weinig over lees hier in de comments. En dan heb ik het over Reyn Ouwehand. IMHO de betere van de twee, zijn Last Ninja III soundtrack is onnavolgbaar. En voor de C64 fanatics, wie herinnert zich Aztec Challenge niet?

Twynn @DexterDee • 9 november 2015 09:59

Reyn is inderdaad een legendarische composer. En tegenwoordig nog steeds (professioneel) bezig met muziek. Hij heeft tegenwoordig z'n eigen studio (zoek maar eens op the church). Hij heeft trouwens ook een aantal oudere c64 numers live gecoverd, staan ook een aantal mooie voorbeelden van op youtube.

Maar Jeroen was wel meer de pioneer. De eerste nummers waren ergens uit '87 meen ik. De oudere C64-sceners herinneren zich vast de future composer nog wel, gemaakt door charles deenen met muziek van Jeroen. Reyn begon pas ergens in '89 meen ik, waarbij hij later muziek begon de maken in de 20cc player. Dit zorgde ook voor een betere sound.

Naar mijn mening waren de Maniacs of Noise wel een van de eerste C64 groepen die het voor elkaar kregen om een goed geluid uit de SID te krijgen. Composers als Rob Hubbard en Martin Galway etc, hadden wel goede muziek, maar werden een beetje beperkt door de muziek routines die er toen waren. Charles Deenen heeft de wavetables goed uitgewerkt en daarmee was hun muziek vooruitstrevend.

DexterDee @Twynn • 9 november 2015 11:37

Jeroen was inderdaad meer de pionier, dat ben ik helemaal met je eens. Maar als ik echt puur de muziek onder de loep neem, dan wint Reyn het wat mij betreft, zeker met zijn co-creaties met Bjerregaard en Anthony Leest. Die church performances zijn ook echt geweldig, hoe hij daar live sequences staat te loopen met z'n drumstel, synth en elektrische gitaar. Voor mensen die die filmpjes nog niet gezien hebben een echte aanrader!

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.

C64 legende & SID‑pionier - Polderpioniers: Jeroen Tel

Lees meer

Reacties (175)

Sorteer op:

Weergave: