Focus op social en customization
FIFA 22
FIFA 22 legt nog meer dan zijn voorgangers de nadruk op social en customization. Natuurlijk blijft Ultimate Team, met daarin nu ook Preview Packs, centraal staan en die modus belooft spelers weer een jaar flink bezig te houden. Daarbuiten is de spoeling dunner. Zo is in de Career Mode aan de managerkant niets veranderd. De minder populaire spelerscarrière heeft wel wat veranderingen ondergaan en voor Pro Clubs werkt het 'drop-in'-systeem flink drempelverlagend. Volta is echter flink uitgekleed ten opzichte van vorige edities en voelt bovendien niet lekker. Op het grote veld komt de gameplay wisselend voor de dag. Er zijn positieve ontwikkelingen, zoals verbeterde keepers, slimmere verdedigers en effectievere dribbels en versnellingen, maar er gebeuren ook te veel rare dingen. Spelers die een bal over twee meter met een lob naar elkaar passen, bijvoorbeeld. Daarnaast gaat de bal nog weleens door een been of hand heen en kunnen benen in FIFA 22 ook prima door elkaar heen bewegen. Dat maakt het er natuurlijk niet beter op. Wel beschikt FIFA 22 nog altijd over een fantastische sfeer, wat een upgrade voor gamers met een PlayStation 5 of Xbox Series X een stuk makkelijker te verantwoorden maakt, want op die platformen ziet de game er prachtig uit. Wie niet over een van die consoles beschikt of FUT over het algemeen links laat liggen, heeft weinig reden om FIFA 22 in huis te halen.
Games als een service: het is niet nieuw, het is geen verrassing en we hebben het allang geaccepteerd als onderdeel van het huidige tijdperk. Bij deze service hoort natuurlijk een periodiek bedrag, al kan dat op verschillende manieren in de game zijn verwerkt. Andere basisingrediënten zijn periodiek nieuwe content, doorlopende ondersteuning en vaak primair op social en online gerichte gameplay. Dat jasje past een game als FIFA niet direct als gegoten, maar het zit er toch niet ver vandaan. De maandelijkse acties in Ultimate Team, de steeds meer naar online opschuivende balans in de gamemodi en natuurlijk de doorlopende geldstroom die jaar in, jaar uit op gang komt door de verkoop van pakjes in Ultimate Team: FIFA is allang niet meer het voetbalspel waarin de Carrièremodus jaarlijks de belangrijkste spelmodus is. Is dat erg? Niet per se. Maar het beïnvloedt wel allerlei keuzes bij de ontwikkeling, die merkbaar zijn wanneer de nieuwe game in de winkels ligt.
Een van die keuzes was een letterlijk verplicht nummer: de previewpacks keren terug in FIFA 22. EA moest immers van de kansspelautoriteit iets doen aan het gokelement in FIFA en previewpacks doken in FIFA 21 op als antwoord. Spelers kunnen daarbij een pakje bekijken alvorens ze het kopen. Koop je het vervolgens niet, dan duurt het 24 uur voor er een volgend previewpack beschikbaar komt. In de tussentijd kun je alleen nog ‘blinde’ pakjes kopen. Uit ervaring kunnen we zeggen dat het best lastig is om een etmaal te wachten op het volgende veilige pakje, waardoor de verleiding om toch op dichte pakjes te gokken aanwezig blijft. Dat klinkt ons niet in de oren als oplossing voor het onderliggende probleem - namelijk dat het pakjessysteem als gokken kan worden gezien en mensen op die manier in de problemen kan brengen - maar het is een stap vooruit ten opzichte van de situatie in vorige games.
Toen we enkele maanden geleden kennismaakten met FIFA 22 was er vooral veel aandacht voor de gameplay. Dat is goed en daar komen we op de komende pagina’s natuurlijk op terug. Kort achter de gameplay was er echter veel aandacht voor de vernieuwingen in FIFA Ultimate Team (FUT) en FIFA Volta. De rode draad? Aanpasbaarheid van je avatar. In Volta betekent dit dat er bakken vol spullen zijn die jouw speler, letterlijk je avatar dus, er hip uit kunnen laten zien. In Ultimate Team kun je je eigen club op meer manieren dan ooit vormgeven en aankleden, met allerlei te verzamelen kaartjes om je stadion verder uit te bouwen. In beide spelmodi draait het uiteindelijk met name om online confrontaties met andere spelers, terwijl je je avatar ook kunt importeren naar de Career Mode en Pro Clubs. Centraal personage, nieuwe pakjes vrijspelen: het is allemaal moderner dan ooit.
Natuurlijk kun je dat onderdeel desgewenst negeren; wie gewoon zijn potje carrièremodus wil opstarten, kan dat nog steeds. Wie FIFA 22 als game voor op vrijdagavond met vrienden wil gebruiken, heeft die mogelijkheid nog steeds - met meer onderlinge stats en geinige minigames dan ooit. Wat we alleen proberen uit te leggen, is dat het zwaartepunt in de game blijvend is veranderd en dat dit gevolgen heeft. Deze FIFA heeft bijvoorbeeld minder echt nieuwe features dan veel voorgaande games in de serie. Volta voelt zelfs een stuk uitgekleed ten opzichte van vorig jaar en de Career Mode is inhoudelijk amper veranderd. Het is dus een meer gestroomlijnde voetbalgame. Bijna als een service.
Fijne verbeteringen, maar ook flinke fouten
Ook voor deze voetbalgame geldt dat de gameplay nog steeds het centrum is van alles, dus laten we daar vooral mee beginnen. Het is belangrijk om te vermelden dat we op een PlayStation 5 hebben gespeeld. De versie voor PS5, Xbox Series X en S en Google Stadia is de betere versie, voorzien van alle moderne toeters en bellen die deze FIFA naar een hoger plan dan alle voorgaande FIFA’s moeten tillen. Een van de elementen waar dat mee begint, is Hypermotion, de verzamelnaam voor een hele reeks aan engine-vernieuwingen die ervoor moeten zorgen dat FIFA 22 een sprong vooruit maakt op het gebied van animaties.
Realistischer bewegende teams
Voor het eerst heeft EA Sports motion capturing op een heus voetbalveld met twee teams van elf man uitgevoerd, in plaats van dat losse spelers in een studio worden opgenomen. Dat moet leiden tot een geloofwaardiger totaalbeeld. Nu zou je kunnen denken dat dit niet iets is dat je echt merkt tijdens het spelen, maar dat is niet waar. De manier waarop een team ‘kantelt’ op het moment dat de bal van links naar rechts gaat, heeft veel invloed op hoe ‘echt’ het voetbal eruitziet in de game. FIFA 22 heeft op dit vlak echt een stap gezet. Dat zie je, maar je merkt het ook. Beter meebewegen met de flow van het spel betekent ook dat spelers vaker dan ooit op de juiste momenten instappen en voor hun man komen. Dit is misschien wel onze favoriete verbetering in de gameplay van FIFA 22. Verdedigers lijken eindelijk eens echt slim. Ze doorzien passes voordat die worden gegeven en zijn zo in staat counters in te leiden.
:strip_exif()/i/2004649232.jpeg?f=imagearticlefull)
Voor we naar de andere gameplaypunten kijken, blijven we nog even bij de animaties. FIFA 22 moet spelers zelf namelijk ook weer wat beter en geloofwaardiger laten bewegen. Dat komt tot uiting op verschillende manieren, die soms wat meer en soms wat minder succesvol zijn. Zo zijn we enorm fan van de ‘tussenaanrakingen’. Elke voetballer kent ze: het kleine tikje dat je de bal geeft om ‘m precies op de goede plek voor je te hebben of alvast in de richting van waar je naartoe wil dribbelen of passen. Het zijn kleine animaties met een groot effect. Ook gebruiken de digitale voetballers hun lichaam zichtbaar op andere manieren om visueel beter in balans te zijn. Het belang daarvan is niet te onderschatten. Als je nu als aanvaller ineens een andere kant op kapt, zie je dat een verdediger moeite heeft met diezelfde beweging omdat zijn momentum hem nog de andere kant op wil duwen. Dat ziet er uitstekend uit en draagt bij aan de geloofwaardigheid van de bewegingen in FIFA 22.
Veel slordigheden
Er is echter ook een keerzijde. Een nieuw systeem heeft vaak kinderziektes en dat geldt ook voor Hypermotion. Zo zagen we meerdere keren animaties die niet helemaal lekker op elkaar leken aan te sluiten en waarbij een speler ineens een stukje ‘verspringt’. Ook zagen we spelers wel érg interessante schijnbewegingen maken waarbij de bal dwars door een been of voet ging of waarbij de benen van de speler dwars door elkaar gingen. Dat zijn schoonheidsfoutjes en daarvan bevat FIFA 22 er nogal veel. Ook zien we weer over elkaar buitelende spelers, zoals je in het verleden wel vaker zag in FIFA. Het tekent de rauwe staat waarin het nieuwe, onderliggende systeem lijkt te verkeren. De aanwezigheid ervan is positief en zal de game de komende jaren mogelijk nog stukken verder helpen, maar voor deze versie betekent het wel dat je de nodige schoonheidsfoutjes moet accepteren.
Voorbeeld: de bal gaat door een been heen en benen gaan door elkaar heen. Dit is veelvuldig te zien in FIFA 22.
Gelukkig krijg je er dus positieve elementen voor terug. De positionering van de verdedigers heeft natuurlijk meer met kunstmatige intelligentie te maken, maar is mede mogelijk gemaakt door de nieuwe manier van motion capturing. Onze op een na favoriete verbetering is ook weer zo’n samenspel tussen animaties en gewoon betere prestaties van de spelers. De keepers zijn namelijk goed. Ballen die in FIFA 21 strak in de hoek verdwenen, worden soms door de wat betere keepers nog net langs de paal getikt. Intikkertje voor open goal? De keeper gaat een ultieme poging doen en als jij niet goed genoeg afmaakt, maakt hij nog kans ook. Buiten dat soort ultieme reddingen gaan veel op het oog houdbare ballen er echt niet meer in. Toch is er een kans dat dit hoopgevende beeld ineens wordt kapotgeslagen wanneer je de game speelt. Heel af en toe maakten we namelijk mee dat de knop voor het laten uitkomen van de keeper ervoor zorgde dat de keeper uitkwam richting de penaltystip, ook als de man met de bal vanaf de zijkant komt. Het gebeurde maar een paar keer, maar het is een vervelende bug die onherroepelijk tot een tegendoelpunt leidt. Dat verpest het spelplezier op dat moment enorm.
Heerlijke sfeer
Wat verder opvalt, is dat het detailniveau in de animaties van de voetballers een stuk hoger ligt. Let bij een schot bijvoorbeeld eens op de spieren in de benen die worden aangespannen en kijk in herhalingen naar de gezichtsuitdrukkingen, die aardig reflecteren wat er in de wedstrijd gebeurt. Is dat soms zeer ongemakkelijk, lelijk, slecht, cringe tot en met? Jazeker. Maar vaak genoeg gaat het ook goed en voegt het iets toe aan de beleving. Beleving is overigens iets dat al jaren een positief gevoel opwekt in FIFA. Mede dankzij wat nieuwe licht- en geluidseffecten zijn met name Champions League-avonden in FIFA 22 een audiovisueel hoogtepunt. Wie met Ajax speelt in de carrièremodus komt dit seizoen in het Signal Iduna Park van Borussia Dortmund terecht en zal daar de Champions League-hymne horen overgaan in het traditionele ‘Heja BVB’ dat van de Gelbe Wand afrolt. Dat is echt genieten.
:strip_exif()/i/2004649216.jpeg?f=imagearticlefull)
Die audiovisuele prestaties worden uiteraard geholpen door het feit dat dit de eerste FIFA-game is die met de nieuwe hardware van de PS5 en de Xbox Series X in het achterhoofd is gemaakt. Spelers zien er daardoor beter uit dan ooit en ook vanaf het hoogste camerastandpunt - wij spelen FIFA standaard met de co-op-camera - is er duidelijk meer detail zichtbaar dan ooit tevoren. Daarbij moet trouwens wel even worden benoemd dat de prestaties per console kunnen variëren, want hoewel de Xbox Series S in een adem met de PS5 en Series X wordt genoemd, laat hij volgens meerdere gamers duidelijk mindere prestaties zien. Sterker nog, mocht je niet beschikken over een PlayStation 5 of Xbox Series X, dan zou de Stadia-versie weleens de beste versie voor je kunnen zijn. De pc-versie beschikt dit jaar immers niet over de 'next-gen features' als Hypermotion, maar de Stadia-versie wel. We hebben die versie niet zelf kunnen testen, dus of de game zich goed leent voor het streamingplatform durven we niet te zeggen. Het zou een interessante optie kunnen zijn.
Effectievere dribbels en versnellingen
Een laatste gameplaypuntje dat we willen aanhalen, heeft betrekking op het aanvalsspel. De keepers doen het goed, maar dat betekent niet dat schoten van afstand nu altijd kansloos zijn. We hebben een aantal prachtige ballen tegen de touwen zien vliegen. Door de betere keepers en beter instappende verdedigers werkt niet elk aanvalspatroon meer dat in voorgaande FIFA’s altijd tot succes leidde. Juist dat was een belangrijk kritiekpunt voor ons; het voelde alsof we jaarlijks exact dezelfde handelingen uitvoerden. Dat effect is niet helemaal, maar wel deels verdwenen, en dat is mooi meegenomen. Behalve de al genoemde defensieve verbeteringen is als aanvaller spelen met snelheid nu een stuk effectiever. Door zijwaarts dribbelen en versnellen goed met elkaar te combineren, kun je spelers uitspelen zonder een echte schijnbeweging te gebruiken. Ook dit maakt de game leuker. Wel is het een probleem dat spelers weer eens overgevoelig zijn voor enige fysieke inspanning. Af en toe maakten we mee dat FIFA al voor de rust met wisselsuggesties kwam, ten teken dat spelers vermoeid raakten. Dat is natuurlijk wel een beetje raar.
Minder te beleven buiten FUT
Vermoeide spelers zijn al jaren een probleem in FIFA, met name in de carrièremodus. Lichte vermoeidheid is tot daar aan toe, maar in dit spel spelen amper spelers die twee keer in een week een wedstrijd kunnen spelen, terwijl dat in het mondiale topvoetbal inmiddels eerder norm dan uitzondering is. Dat is vervelend, want het maakt de carrièremodus er niet realistischer op. Wij bouwen meestal twee elftallen: het eerste, waarmee we de belangrijke competitie- en Europese wedstrijden spelen, en een schaduwelftal waarmee we de overige potjes spelen zodat we de spelers uit het eerste elftal rust geven. Tot op zekere hoogte hoort het bij voetbal dat je je spelers rust geeft, maar je kunt daarin doorschieten. Vraag maar na in Eindhoven.
Master League in FIFA?
Verder valt in de carrièremodus vooral op dat er niet zoveel opvalt. Dat is althans zo als je de game als manager van een bestaande club speelt. FIFA 22 zet zoals gezegd in op customization en ook hier is dat duidelijk merkbaar. Je kunt je eigen club oprichten en mee gaan draaien in jouw favoriete competitie. Net als in Ultimate Team kies je een eigen logo en shirt en verder kun je allerlei eigenschappen van je club zelf bepalen. Is het een club die inzet op de jeugd of werk je met een wat ouder team? Wat zijn de verwachtingen van het bestuur? Wat is je budget? Je kunt het allemaal invullen. Vervolgens wordt er een team van fictieve spelers voor je gegenereerd, op basis van de parameters die je zelf hebt ingevuld. Daarmee ga je dan een poging wagen de nationale en internationale competities te winnen, terwijl je je club langzaam verder uitbouwt. Klinkt misschien bekend? Inderdaad, deze manier van spelen heeft veel weg van de Master League die van oudsher altijd in Pro Evolution Soccer zat.
:strip_exif()/i/2004649224.jpeg?f=imagearticlefull)
De overige vernieuwingen in de Career Mode zijn te vinden aan de kant van de spelerscarrière. Hier levert EA Sports een meer onderhoudende spelmodus af dan voorheen, die meer nadruk legt op het veroveren van je plek binnen een selectie. Door als jonge speler sterke invalbeurten neer te zetten en specifieke doelstellingen te behalen, krijg je steeds meer speeltijd en stijg je in de achting van je manager, tot je uiteindelijk doorbreekt en in de basis mag beginnen. Door wedstrijden te spelen en te trainen, verdien je ervaringspunten en met die ervaringspunten speel je Skill Points vrij. Die punten geef je uit aan allerlei vaardigheden. Dat is anders dan hoe het voorheen ging, want toen ontwikkelde je speler zich automatisch. Nu heb je daar meer controle over en kun je beter toewerken naar de speler die jij voor ogen hebt. Het is trouwens raadzaam om trainingssessies zoveel mogelijk handmatig af te werken, want voor trainingen die je zelf doet en niet simuleert krijg je altijd bonus-XP. De nieuw ingestoken spelerscarrière wordt door dit alles iets leuker en is een klein goedmakertje voor het feit dat er aan de managerkant niets is veranderd.
Pro Clubs
In het het verlengde van een spelerscarrière ligt natuurlijk de Pro Clubs-modus. We besteden er zelden aandacht aan en eigenlijk is dat onterecht, want er zijn best veel gamers voor wie het online samenspelen, waarbij iedereen alleen zijn eigen speler bestuurt, dé manier is om FIFA te spelen. Dit jaar heeft EA het makkelijker gemaakt om deze spelmodus uit te proberen, want dankzij 'Drop-in' hoef je niet zelf teamgenoten te zoeken. Drop-in koppelt je aan maximaal drie andere spelers en met hen ga je op zoek naar een wedstrijd. Die werk je samen af en daarna begint de matchmaking opnieuw. Deze potjes leveren je speler wel XP op, maar hebben geen effect op de stats van de club waar je eventueel lid van bent. In het uitwerken en verbeteren van je prof heb je ook een aantal nieuwe opties, zoals de mogelijkheid om perks vrij te spelen en aan je prof te hangen voor een extra bonus bovenop je skills. Het is ergens raar dat Pro Clubs geen prominentere plek in FIFA 22 heeft gekregen, want het past uitstekend bij wat EA voor ogen heeft met de game. Het is dit jaar trouwens ook mogelijk om een vrouwelijke Virtual Pro aan te maken, wat verder geen gevolgen heeft voor de gameplay. In Pro Clubs zul je dus mannelijke en vrouwelijke spelers op hetzelfde veld zien.
Naast de carrièremodi en Pro Clubs vind je in FIFA 22 uiteraard ook weer Ultimate Team en Volta, waar we het op de eerste pagina al even over hadden. Ultimate Team is net als in de voorgaande jaren het absolute zwaartepunt van de game. FUT is ondertussen een heel eigen wereld geworden, waarbij spelers wekelijks allerlei uitdagingen voltooien, op jacht naar specifieke kaartjes om uiteindelijk een sterrenteam bij elkaar te krijgen waarmee online de competitie met anderen kan worden aangegaan. Ultimate Team is ook de basis voor het competitieve gedeelte van FIFA: e-sporters spelen altijd met hun eigen Ultimate Teams. Voor de beginnende speler is het best overweldigend: je komt al snel teams tegen met flink wat sterren aan boord terwijl je zelf nog met allerlei mindere goden aan de bak moet. Toch is het niet moeilijk of duur om snel een redelijk team op de been te krijgen. De kracht van Ultimate Team is dat je op allerlei manieren aan nieuwe spelers kunt komen. Goede spelers zullen snel in Division Rivals en FUT Champions willen springen, maar met Squad Battles en Squad Building Challenges kun je ook best wat verdienen, zonder dat de druk meteen hoog is.
:strip_exif()/i/2004649220.jpeg?f=imagearticlefull)
Terwijl Ultimate Team uitblinkt in opties, zijn ze in Volta verrassend genoeg juist weggevallen. Wie de modus opent, ziet ten eerste een scherm waarin eventueel andere spelers zijn uit te nodigen; een lobby dus. Zoals gezegd staat het sociale element van de game meer dan ooit centraal en dat blijkt in Volta ook weer zo te zijn. De plek waar je je eigen speler kunt aanpassen, aankleden en verbeteren staat centraal, terwijl het voetballen beperkt blijft tot twee spelmodi, hoewel EA later andere opties zoals een Arcade-modus toevoegt. Op het moment van reviewen kon je Volta Squads doen, waarbij je online tegen anderen speelt, of Volta Battles, waarbij je speelt tegen de computer die daarbij teams van anderen gebruikt. De World Tour, of de optie om een team op te bouwen door spelers van andere teams te ‘stelen’, is verdwenen. Het draait om het verbeteren en mooi aankleden van je eigen avatar, terwijl je gezellig met anderen de digitale pleintjes en zalen bestormt.
Volta voelt niet lekker
Dat is op zich nog niet zo erg. Vervelender is dat de gameplay niet lekker aanvoelt. Net als vorig jaar is de normale gameplay ook de basis voor Volta, maar dat komt dit keer volstrekt niet uit de verf. De rariteiten die we beschreven, waarbij trucjes doen er weleens voor zorgt dat benen door benen gaan, maken Volta een niet serieus te nemen spelmodus. Gelukkig hoeft dat ook niet, want met de komst van speciale ‘signature abilities’ stapt FIFA 22 met Volta weer wat verder weg van enig realisme. Spelers kunnen tijdens de wedstrijden tijdelijk beschikken over een Power Strike, Pure Pace of Aggressive Tackle. Zo kan het gebeuren dat spelers kort over een haast onhoudbaar schot of idioot hoge snelheid beschikken. Die ‘gekheid’ past ergens wel bij de verdere stijl van Volta. Het moet vooral een feestje zijn en het daadwerkelijke voetbal speelt daarbij een bijrol.
Ten slotte is er nog een ander merkwaardig element waar we aandacht aan moeten besteden. FIFA 22 verwelkomt de speler namelijk met een klein verhaaltje. Je bent een jonge voetballer en mag in Parijs meetrainen met Paris Saint-Germain. Je rent al voetballend door de straten, wat de game gebruikt om je de basis van de besturing aan te leren. Vervolgens werk je de training af en krijg je een uitnodiging om een wedstrijd van PSG te bekijken vanuit de vip-box van de club. Daar kom je allerlei beroemde mensen tegen, zoals Lewis Hamilton. Ja, echt. Wanneer de wedstrijd begint, neem je als speler de controle over de wedstrijd over. En dan? Dan niets. Na de wedstrijd ga je naar het hoofdmenu en kun je Ultimate Team gaan spelen, of Volta, of iets anders. Het miniverhaaltje vol cameo’s krijgt nergens een vervolg. Zo blijft het bij een enigszins ‘cringeworthy’ openingsscène en dat is, of je een verhaalmodus nu wel of niet leuk vindt, in elk geval een beetje raar.
:strip_exif()/i/2004649198.jpeg?f=imagearticlefull)
Conclusie
Al jaren leveren wij - en vele anderen - kritiek op FIFA, maar met iedere nieuwe editie slaagde de game er toch wel in ons weer een jaar lang te vermaken. FIFA 22 zou weleens de eerste FIFA in lange tijd kunnen worden die dat niet gaat doen. EA zet duidelijk in op nog meer social en nog meer customization, wat goed bij de huidige tijd past. Wie echter wat ouderwetser is en gewoon lekker aan de slag wil in de carrièremodus of gewoon met vrienden op de bank, vindt een game die steeds minder goed aansluit bij die voorkeuren. In de gameplay gaan best wat zaken goed waar we heel blij mee zijn: betere keepers, beter ‘lezende’ verdedigers en effectievere dribbels en versnellingen horen daar zeker bij. Tegelijkertijd is de basis die de komst van Hypermotion nu heeft gelegd nog heel rauw. Er gaat een hoop mis en dat komt het spelplezier niet ten goede. Leg de niet lekker uit de verf komende Volta-modus er nog naast en je hebt een game die eigenlijk alleen maar leuk is als je hem koopt om Ultimate Team te spelen. Dat is verreweg de meest complete spelmodus. Ook dit jaar zal EA Sports weer met allerlei promoties komen en ondersteuning bieden rond Ultimate Team. Hoor je bij de doelgroep daarvan, dan heb je weleens een betere FIFA gespeeld, maar kun je je ook niet echt een buil vallen aan FIFA 22. Voor anderen is de spoeling dit jaar wat dunner dan andere jaren, zodat de overstap van FIFA 21 naar FIFA 22 niet echt noodzakelijk lijkt.