Sinds de komst van de multicoreprocessor is het een vraagstuk dat bij menig pc-gamer met enige regelmaat terugkomt: hoeveel cpu-cores heb ik nodig voor gaming? Met het sterk toegenomen aantal processorcores op mainstream sockets in de afgelopen jaren is deze vraag wellicht relevanter dan ooit. Het antwoord is van belang om enerzijds niet onnodig veel geld aan dit onderdeel uit te geven, en anderzijds toch vrij te blijven van vervelende stotters.
Om de consistentie van gameprestaties op verschillende processorconfiguraties te vergelijken, zijn we in deze review dieper ingegaan op frametimes. Door het vergelijken van meer dan 3 miljoen scores verdeeld over 288 benchmarks hebben we nauwkeurig in kaart gebracht in welke mate meer cores en threads een consistentere en vloeiendere game-ervaring opleveren. Een beperking van deze test is dat we alleen singleplayer-games hebben getest. Online games kunnen in bepaalde gevallen meer eisen van de processor. Daarnaast zijn alle tests op Nvidia's GeForce RTX 3080 gedraaid. Om de verhoudingen op een videokaart van AMD te vergelijken, zijn we in ons testlab dezelfde 288 benchmarks ook in combinatie met een RX 6800 XT aan het draaien. Binnenkort mag je van ons dus een vervolg verwachten, waarin we specifiek zullen inzoomen op verschillen in de manier waarop de drivers van AMD en Nvidia cores benutten.
De quadcore mag met pensioen
De ooit zo populaire en capabele configuratie van vier cores en vier threads is voor vloeiend gamen in moderne spellen niet meer afdoende, zoveel blijkt wel uit onze frametime-analyses. In combinatie met een snelle videokaart duurt het bij een aanzienlijk deel van onze benchmarks tot zo'n 50 procent langer voordat een nieuw frame gereed is dan met een processor met meer cores. In de hogere percentielen loopt dit op tot richting de 70 procent, en juist die gevallen zorgen voor stotters in de gameplay.
Hoewel de quadcore dus echt wel tegen zijn pensioen aanzit, is het verhaal iets genuanceerder wanneer deze processor beschikt over smt, ook wel bekend als HyperThreading. Vroeger bracht die techniek in games vaak meer slechts dan goeds, maar met vier cores en acht threads draaien de door ons geteste games al een flink stuk beter, met vooral in de hogere percentielen gunstiger frametimes. Dat betekent dat deze specifieke quadcore-configuratie nog even aan het werk kan blijven.
Threads als het moet, cores als het kan
Niet gek ver verwijderd van de quadcore met smt zit de hexacore-processor met zes threads. In onze resultaten doet deze cpu-configuratie het doorgaans net iets beter, maar in de hogere percentielen van frametimes zetten beide processors niet de meest overtuigende scores neer. De quadcore met smt en de hexacore zonder smt begeven zich wat dat betreft op het randje van echt vloeiende gameplay.
Hoe anders is dat voor de hexacore mét smt, de processor die dankzij zijn twaalf threads een enorme stap in frametime-consistentie zet ten opzichte van de hiervoor besproken configuraties. De geteste Ryzen 5 3600X blijft in onze resultaten niet meer dan 10 procent achter op de veel duurdere en luxere Ryzen 9 3900X. Acht cores met acht threads doet het vervolgens in lagere percentielen iets beter, maar komt in hogere percentielen aardig gelijk uit met de hexacore met smt. Als op de octacore smt ingeschakeld is, worden opnieuw de minder gunstige frametimes omlaag gebracht. Nóg meer cores leveren verdere verbetering, maar meer threads niet. De twaalfcore-processor in de vorm van de 3900X gaf in onze test betere frametimes wanneer smt was uitgeschakeld dan wanneer het actief was. Extra threads lijken tot dit aantal vooral een middel om een gebrek aan cores op te vangen, en die laatste heb je dus liever dan de eerste.
Onder de streep zijn het toch de virtuele threads die voor de goedkopere processors het grote verschil kunnen maken. De hexacore-processor mét smt doet het keurig en is wat dat betreft de nieuwe quadcore geworden: een capabele maar ook betaalbare cpu-configuratie voor gaming. Voor uitstekend consistente frametimes en een vloeiende gameplay zijn acht cores en zestien threads anno 2021 de juiste keuze. Nog luxere processors kunnen zelfs nog meer consistentie geven, al moet de videokaart ook snel genoeg zijn om deze voordelen te benutten.