Blu-ray vs hd-dvd
Dat blu-ray en hd-dvd in een heftige strijd verwikkeld zijn om de ander van de markt te drukken, mag duidelijk zijn. De twee formaten strijden in winkels, op consoles en op het internet om heerschappij, en daarbij wordt zwaar geschut niet geschuwd. De fabrikanten achter de formaten zetten niet alleen bekende personen in, maar gaan langzamerhand eisen dat distributeurs films, series en games op hun formaat uitbrengen. Dit dwingt uitgevers om te kiezen tussen een van de twee hd-media, maar de consument moet het zowat altijd bekopen.
Vorig jaar bespraken we de techniek en gedachtengang achter blu-ray en hd-dvd, maar de strijd was nog maar net begonnen en de bedrijven achter de formaten gingen haastig op zoek naar maatschappijen die films exclusief op één hd-formaat wilden uitbrengen; het was toen al duidelijk dat de grootste strijd op de filmmarkt op het punt van uitbarsten stond, mede ondersteund door filmstudio’s die op voorhand al voor een formaat gekozen hadden. Blu-ray heeft op dit moment onder meer Walt Disney en Twentieth Century Fox achter zich, terwijl hd-dvd onder andere Universal Studios en Paramount Pictures - waartoe ook DreamWorks en MTV Films behoren - in de achterhoede heeft. Er zijn ook studio’s die nog geen definitieve keuze gemaakt hebben en films op zowel blu-ray als hd-dvd uitbrengen.
Een van grootmachten in de filmindustrie die nog geen echt besluit heeft kunnen nemen om films op een van de formaten uit te brengen, is Warner. De studio heeft nog geen definitieve keuze gemaakt, maar experimenteert wel af en toe al met een exclusieve release. Het bekendste voorbeeld is de film The Transformers van regisseurs Michael Bay en Steven Spielberg, die alleen verkrijgbaar is op hd-dvd. Ook oudere films als The Matrix Trilogy en Batman Begins zijn niet uitgebracht op blu-ray. Ook televisieseries worden slechts op één van de twee formaten uitgebracht. Zo wordt de serie Lost alleen op blu-ray uitgebracht en kunnen Battlestar Galactica en Smallville alleen op hd-dvd gevonden worden.
De porno-industrie, die volgens urban legends verantwoordelijk was voor het succes van de vhs-videocassette, had begin dit jaar nog geen definitieve keuze tussen blu-ray en hd-dvd gemaakt. De grote uitgeverijen en distributeurs hadden evenredig gekozen voor een van de twee formaten, totdat het bericht opdook dat Sony pornoproducenten het moeilijk zou maken om content op br-schijven te drukken. Reden genoeg voor de Amerikaanse porno-industrie om massaal voor hd-dvd te kiezen, dat ook nog eens goedkoper zou zijn om films te verspreiden. De Japanse porno-industrie beschikt daarentegen sinds juli over een blu-ray-pers en is dan ook bezig om 18+-materiaal te publiceren. Het is echter maar de vraag hoe belangrijk de adult entertainment-bedrijven zullen zijn voor het succes van het ene of het andere formaat.
Keuze voor de consument
De keuze voor de consument wordt dus bepaald aan de hand van het aanbod van films en series. Dat is echter niet de enige keuze die gemaakt moet worden: zonder een speler kan een blu-ray- of hd-dvd-schijf niet afgespeeld worden. Toshiba bracht in maart 2006 de eerste standalone blauwelaserspeler voor het afspelen van hd-dvd-schijven op de markt. Dit was een tegenslag voor blu-ray, want de eerste br-speler verscheen pas drie maanden later. LG was ondertussen druk in de weer om de eerste hybride hd-speler te ontwikkelen. Hybride spelers kunnen zowel blu-ray als hd-dvd afspelen, maar zijn duurder dan standalone spelers. De hardware van de hybride speler voldoet namelijk aan de specificaties van de twee formaten. Dit resulteert dan wel in een duurdere speler, maar deze is dan wel in staat om beide formaten af te spelen.

De Amerikaanse winkelgigant Wal-Mart heeft begin november standalone hd-dvd-spelers voor nog geen honderd dollar verkocht, wat mogelijk voor een piek heeft gezorgd in de verkoopstatistieken van hd-dvd. Drie weken later werd bekend dat de Duitse winkelgigant Aldi zijn nieuwste pc met een hybride blu-ray/hd-dvd-speler ging verkopen. Of hierdoor de verkopen van hd-dvd in Amerika en blu-ray in Europa een stimulans hebben gekregen, is niet bekend. Vooralsnog willen pc-fabrikanten nog geen definitieve keuze tussen de twee hd-formaten maken.
Volgens de laatste cijfers heeft blu-ray in de Verenigde Staten de bovenhand en moet hd-dvd zijn meerdere erkennen. De Playstation 3 zou goed zijn voor ruim driekwart van de 2,7 miljoen verkochte standalone blu-ray-spelers. Dit is beduidend meer dan de 750.000 verkochte standalone hd-dvd-spelers, maar niet vreemd aangezien Sony zijn spelconsole standaard uitgerust heeft met een blu-ray-speler. De Microsoft Xbox 360, de grootst en directe concurrent van de PS3, kan standaard geen blu-ray- of hd-dvd-schijven lezen. Voor die console is er wel een hd-dvd-speler als uitbreiding beschikbaar, maar de verkopen van dat apparaat vallen in het niets ten opzichte van de Playstation 3. Ondanks dat in hd-dvd in Amerika in het nieuws is en blu-ray in Europa, geven de cijfers juist het omgekeerde aan. Dit geeft op zich al aan dat de fabrikanten alles doen om in het nieuws te komen in een poging via die weg marktaandeel te verwerven.
Een nieuw wapen in de strijd tussen blu-ray en hd-dvd is de eerder genoemde standalone speler. De prijs voor een dergelijk apparaat is het afgelopen jaar gedaald en zal in 2008 nog verder dalen en meer in het bereik komen van Jan Modaal. Op dit moment staat de goedkoopste blu-ray-speler voor ongeveer 400 euro in de Pricewatch. De goedkoopste hd-dvd-speler kan voor ongeveer 270 euro aangeschaft worden. Een hybride speler kan nog niet in de Pricewatch gevonden worden, maar dat zal vermoedelijk met de hoge prijs te maken hebben.
Blu-ray en hd-dvd mogen dan wel elkaars grootste tegenstander zijn, sinds 2006 hebben beide formaten een gezamenlijke vijand, het internet. Het succes van online muziekwinkels heeft er onder meer voor gezorgd dat filmmaatschappijen geëxperimenteerd hebben met het online beschikbaar stellen van films en series, en dat experiment is goed geslaagd. Zo goed geslaagd zelfs dat afleveringen van een televisieserie op de site van de televisiezender bekeken kunnen worden en dat het prijsmodel voor het online aanschaffen van afleveringen aangepast moest worden. Dit was de voornaamste reden voor EMI en Universal om het contract met iTunes te verbreken.
Het aanpassen van het prijsmodel was daarnaast ook aanleiding voor de staking van de Amerikaanse schrijversgilde. De schrijvers krijgen een percentage van de opbrengsten uit films en series die ze hebben geschreven. Hieronder vallen uitzendingen op televisies, series in syndication en de verkopen van dvd's. Schrijvers krijgen echter geen percentage van de opbrengsten uit online uitzendingen: de bannerinkomsten gaan geheel naar de studio's.
Wat de toekomst brengen zal
Als blu-ray nog meer voet aan de grond wil krijgen, zouden de royalty’s en licentiekosten voor het persen van br-schijven omlaag moeten, in ieder geval een stuk lager dan de prijs om hd-dvd-schijven te produceren. De lagere kosten kunnen dan opwegen tegen de lastige klus om films op blu-ray te zetten. Als de bedrijven achter blu-ray niet hadden hadden besloten om 18+-materiaal te weren, hadden ze bovendien de uitgevers van het volwassen genre overgehaald en hoefden die nu niet zoveel te lobbyen om hun films op het br-medium te kunnen publiceren. Met de grootste concurrent die iedereen tegenwoordig heeft, het internet, zal de porno-industrie nog wel even de kat uit boom kijken en mondjesmaat films op hd-dvd uitbrengen. Bovendien brengt het internet alleen maar voordeel met zich mee, waar hd-dvd en blu-ray, en zelfs dvd, niet tegen opgewassen zijn. Het gemak van downloaden en het feit dat het bekijken van pornografisch materiaal vaak nog een heimelijke activiteit is, blijft zorgen dat het internet in theorie een uistekend medium voor filmdistributie is.
Ook is het nog maar de vraag wat er zal gebeuren als blu-ray of hd-dvd als winnaar uit de bus komt. Mocht blu-ray verliezen, dan vallen de grootste klappen bij Sony. Het Japans bedrijf heeft immers veel geld in de ontwikkeling van blu-ray gestoken en het er op gewaagd om de Playstation 3 standaard uit te rusten met een br-speler. De bedrijven achter het br-formaat stappen bij een nederlaag echter massaal over naar hd-dvd en Sony moet vervolgens drastische maatregelen gaan nemen om games en eventueel films op het br-formaat te persen, wat in duurdere spellen zal resulteren. Films kunnen via Columbia Pictures (Spider-Man-trilogie, Men In Black) en TriStar Pictures (Johnny Mnemonic, Philadelphia) uit eigen stal gehaald worden, maar de kosten zouden niet snel omlaag kunnen worden gebracht.
Als hd-dvd het onderspit delft dan moeten een aantal grote filmmaatschappijen de stap naar blu-ray nemen, wat voor hun een grotere kostenpost met zich meebrengt. De kosten voor het geschikt maken en uitbrengen van een op blu-ray kost meer geld dan het uitbrengen van een film op hd-dvd. Dit heeft wel tot gevolg dat die productiekosten zullen dalen omdat iedereen naar blu-ray overgestapt is. De hd-dvd-uitbreiding van de Xbox 360 zal waarschijnlijk de retro-status krijgen en naast de 64DD gezet kunnen worden.
Dit is echter pure speculatie. Echte cijfers laten zien dat blu-ray meer en beter verkoopt dat hd-dvd, net als in de Verenigde Staten. Twee films die in Amerika op dit moment goed verkopen zijn Harry Potter And The Order Of The Phoenix en The Bourne Ultimatum. De Bourne-film is in de eerste verkoopweek ongeveer 60.000 keer verkocht, wat twee keer zoveel is als Spider-Man 3 die op blu-ray werd uitgebracht. De nieuwe Harry Potter is daarentegen op beide hd-formaten uitgebracht, maar de hd-dvd-versie zou beter verkopen dan de blu-ray-uitvoering terwijl van de laatstgenoemde meer schijven zijn geperst. Verkoopcijfers van de films in Europa zijn niet bekend, maar Sony pronkt met recente gegevens dat blu-ray in totaal drie keer zoveel verkocht zou zijn dan hd-dvd. Ook het feit dat het bedrijf games op blu-ray uitbrengt, weerhoudt het bedrijf er niet van om ons duidelijk te maken dat er meer dan 21 miljoen br-schijven in Europa zijn.

Actuele cijfers laten zien dat in de afgelopen maanden per week iets meer blu-ray-schijven dan hd-dvd-schijven verkocht worden, maar dat de weken naar de kerstperiode toe hd-dvd iets heeft kunnen afsnoepen van blu-ray, wellicht mede dankzij het feit dat er meer filmstudio’s bij de hd-dvd-partij zijn aangesloten. Welke van de twee formaten na de strijd zal overblijven, is nog steeds niet duidelijk. Het is nog maar de vraag of een van de twee als winnaar uit de bus komt en de ander van de markt weet te drukken. De bedrijven achter blu-ray en hd-dvd proberen zoveel mogelijk filmstudio’s achter zich te krijgen en proberen de consument met uitgekiende marketing hun formaat te laten kiezen.
De grotere keuze aan films en het feit dat Sony de stap gewaagd heeft om de Playstation 3 standaard van blu-ray te voorzien, geeft ons de neiging om de gewaagde uitspraak te doen dat blu-ray de overhand zal behouden. De conclusie ‘Zonder kristallen bollen of andere magie valt dan ook onmogelijk te voorspellen hoe de toekomst eruit zal zien, maar dat het een spannende strijd zal worden lijkt wel zeker’ uit de review van vorig jaar blijft ook dit keer het eindoordeel, want de strijd is nu al spannend en zal alleen nog maar heftiger worden.