Zuidelijke charme in optima forma
Samengevat
Mafia III heeft elementen die horen bij een topgame. Het verhaal wordt op een originele manier in pakkende tussenfilmpjes verteld, de personages zijn kleurrijk en de sfeer in de stad is, met dank aan de ijzersterke soundtrack, perfect. Ook grafisch doet Mafia III het goed, en de game speelt lekker, mede doordat gamers een aantal zaken aan de besturing naar eigen voorkeur kunnen instellen. Helaas gaan er ook dingen mis in 2K Games' freeroaming-actiespel. De AI maakt het spelers soms erg makkelijk en de basisgameplay valt vrij snel in herhaling. Daarnaast wordt het spel geplaagd door de nodige bugs. Soms leiden die zelfs tot niet-werkende missies en vastlopers, waarna de game opnieuw gestart moet worden. Mafia III is ook dan nog steeds een zeer vermakelijke game die gamers makkelijk tientallen uren in New Bordeaux houdt, maar de game komt tekort voor een echte topscore.
Eindoordeel
Je zit in een oude, Amerikaanse muscle car. Je rijdt door moerassig gebied, terwijl in de verte de contouren van een stad zichtbaar worden. Door je krakende speakers van je auto schalt House of the Rising Sun, natuurlijk uitgevoerd door The Animals. De zon zakt weg achter de bomen. Een ultiem geluksmoment waarin je jezelf even helemaal kunt verliezen. Tenminste ... als je een normaal persoon was, en niet een oorlogsveteraan met een 'kill list' waarop elk kopstuk van de Italiaanse mafia staat. Die veteraan is Lincoln Clay, en dit is Mafia III.
Er valt veel te zeggen over Mafia III, dat vorige week werd uitgebracht door 2K Games en is ontwikkeld door Hangar 13, maar niets is zo prominent aanwezig als de 'southern charm' die hoort bij het New Orleans van eind jaren zestig. Het enige verschil is dat de stad in het spel 'New Bordeaux' heet, maar verder is het plaatje perfect. Belangrijkste drijvende kracht daarbij is de soundtrack. Grote namen als The Rolling Stones, Johnny Cash, Aretha Franklin en James Brown passeren de revue en zetten de sfeer perfect neer. Niets is zo verbonden met het Zuiden van Amerika van eind jaren zestig als de muziek van die tijd. Dat heeft Hangar 13 goed begrepen, en het resultaat mag er zijn.
Hoewel, is 'niets zo verbonden'? Het lelijke monster dat racisme heet vierde in die tijd en op die plaats ook nog hoogtij. De slavernij was weliswaar afgeschaft, maar verschillende regels voor blank en zwart waren er aan de orde van de dag. Mafia III opent met de disclaimer dat apartheid en racisme voorkomen in Mafia III omdat de fenomenen bij die tijd horen. Een goede zet natuurlijk: New Bordeaux zonder enige vorm van discriminatie zou een onvolledig en oneerlijk beeld geven. Dus word je om de haverklap aangesproken met 'boy' en zeker buiten de grote stad winkels of barretjes uitgejaagd omdat je huidskleur de eigenaar niet aanstaat. Een realiteit die, pijnlijk genoeg, hoort bij het tijdsbeeld.
Dat de speler met deze elementen geconfronteerd wordt, heeft alles te maken met de hoofdrolspeler van Mafia III. Lincoln Clay is een grote Afro-Amerikaan die net terugkomt uit Viëtnam, waar hij zijn land heeft gediend. Wanneer hij terugkeert in New Bordeaux wordt hij met open armen ontvangen door zijn surrogaatfamilie, die toevallig ook uit kopstukken van de zwarte maffia bestaat. De intro van het spel vertelt het verhaal van hoe samenwerking met de Italiaanse maffia in de stad leidt tot het einde van de zwarte maffia, uiteraard door verraad door de Italianen. Lincoln ziet al zijn vrienden omkomen, maar weet zelf op miraculeuze wijze te ontsnappen. En dat is slecht nieuws voor de Italianen.
Met de hulp van CIA-agent John Donovan en dominee Father James komt Lincoln Clay er weer bovenop en kan hij zijn grote wraakactie starten. Die wraakactie is gericht op Sal Marcano, de grote maffiabaas in New Bordeaux. Een maffiabaas uitschakelen is echter geen sinecure. Om hem te bereiken, zul je eerst al zijn onderbazen uit de weg moeten ruimen. Zo begint een lange weg die, uiteindelijk, moet leiden tot een flinke machtsverschuiving in New Bordeaux. Dat verhaal beleef je stiekem niet live; het wordt eigenlijk verteld door de overlevenden die terugkijken op de periode. Dat levert een leuke combinatie op van tussenfilmpjes die zich afspelen tijdens de gebeurtenissen eind jaren zestig en tussenfilmpjes die zich pas veel later afspelen. Een originele vertelstijl, die absoluut bijdraagt aan hoe het verhaal wordt beleefd.
Partners: verdeel en heers
In zijn missie staat Lincoln Clay er niet alleen voor. De CIA heeft er belang bij dat Marcano wordt uitgeschakeld, vandaar dat John Donovan Lincoln bijstaat. Ook Father James steekt waar nodig een handje toe, voor zover zijn vakgebied dat toestaat. Belangrijker zijn echter de drie bondgenoten die Lincoln in de eerste paar uur van zijn missie om zich heen verzamelt. Die associates bestaan uit Cassandra, Thomas Burke en Vito Scalleta. Cassandra is de baas van de Haïtiaanse gangs, Thomas Burke een dronken Ier met banden met de IRA en Vito Scalleta een Italiaanse maffioso die de stad Empire Bay heeft moeten verlaten nadat hij daar de lokale maffiabaas Falcone heeft vermoord. Klinkt bekend? Inderdaad: dat waren de gebeurtenissen in Mafia II, waarin Vito het hoofdpersonage is. Een leuke manier om zijn verhaal aan dat van Lincoln te koppelen dus.
Kickback
Het drietal speelt een belangrijke rol voor Lincoln, want de drie hebben iets dat hij zelf niet heeft: manschappen en mogelijkheden. Die heeft Lincoln nodig, want een stad innemen lukt alleen als je de stukken die je hebt veroverd ook in bezit kunt houden. Daarom wijst Lincoln steeds een van de drie aan om een door hem ingenomen handeltje voor hem te runnen. In ruil daarvoor zorgt de associate in kwestie ervoor dat het gebied behouden blijft, en Lincoln krijgt een klein deel van het financiële gewin als 'kickback'.
/i/2001261759.jpeg?f=imagenormal)
Door zijn partners meer eigendom te geven, gaat hun totale inkomen omhoog. Dat is belangrijk, want hoe hoger dat inkomen, hoe meer bonussen Lincoln ervoor terugkrijgt. Aanvankelijk gaat het om simpele diensten, zoals het leveren van een mobiele wapendealer of het langsbrengen van een auto als je er een nodig hebt, maar het gaat al snel verder. Zo levert Vito steeds sterkere en zwaarder bewapende gangsters die Lincoln kan oproepen als hij in moeilijkheden zit. Cassandra kan de telefoonlijnen plat laten leggen, zodat getuigen van Lincolns misdaden de politie niet kunnen bellen en vijanden geen versterking kunnen inroepen. Ondertussen kan Burke ervoor zorgen dat de politie even een oogje toe knijpt, waardoor Lincoln ongestoord zijn gang kan gaan. Hoe hoger het vertrouwen dat je hebt bereikt bij een associate, hoe langer die acties actief blijven. Daarnaast leveren de associates ook nieuwe wapens en upgrades, als onderdeel van de beloningen.
Dat brengt keuzes met zich mee. Telkens als Lincoln een paar 'rackets' heeft ingenomen en de capo die hoort bij een district heeft uitgeschakeld, moet hij dat district toewijzen aan een van de drie kemphanen. Natuurlijk vinden zij allemaal dat ze recht hebben op het gebied en zullen ze teleurgesteld zijn als je voor een ander kiest. Zaken om rekening mee te houden: hoeveel gebied bezit elk persoon al? Welke bonussen zijn nu binnen bereik, en welke zijn nog een stapje weg maar wel de moeite om naartoe te werken? En ook: welke bonussen zou je kunnen missen, mocht een van de associates zijn steun intrekken? Wiens mensen heb je gebruikt om de rackets in het gebied in kwestie in bezit te houden, en dus de tijdelijke leiding gegeven? Neem je die leiding af en draag je het gebied over, of zet je de logische vervolgstap? New Bordeaux heeft een gelimiteerd aantal gebieden, dus je kunt niet iedereen tevreden houden.
Klusjes opknappen
Een extra methode om je partners te paaien, is klusjes voor ze opknappen. Alle drie de personages hebben twee soorten zijmissies voor je. Voor Vito's organisatie moet je trucks uit de Bayou stelen en naar een van zijn opslagplaatsen brengen, terwijl Vito zelf ook nog een lijstje namen voor je heeft van mensen die je, als het even uitkomt, om mag brengen. De organisatie van Burke vraagt je moonshine uit de Bayou te vissen, terwijl je voor Cassandra droppingen met drugs moet onderscheppen en bij de Haïtiaanse gang moet afleveren. De missies hebben weinig om het lijf, anders dan dat je soms wat bewakers moet uitschakelen en vooral lange afstanden moet afleggen, maar de beloningen zijn welkom. De bonus aan inkomsten voor de betreffende associate kan hem net naar een volgend niveau tillen, en jou een nieuwe bruikbare bonus opleveren. Op deze manier bereikten wij bijvoorbeeld bij Cassandra de bonus waarbij haar mensen ervoor zorgen dat het rijgedrag van alle auto's wat verbetert. Toch handig.
/i/2001261771.jpeg?f=imagenormal)
Sluipen, schieten, sluipen, schieten ...
De zijmissies kun je naar eigen inzicht uitvoeren. De 'kill-missies' vonden we vaak nog het leukst, maar we waren snel klaar met spullen oppikken aan de ene kant van de map en ze aan de andere kant weer droppen. Dat komt mede doordat de missies die horen bij het verhaal vaak veel leuker zijn. Dat geldt dan met name voor de missies die het einde van een hoofdstuk vormen. Zo'n hoofdstuk begint steevast in een nieuw district, waar je dankzij informanten op het spoor komt van de handeltjes die de Marcano-familie daar heeft lopen. Allereerst dien je die handeltjes voldoende schade toe te brengen om de leider van die handeltjes uit zijn tent te lokken. Je valt bijvoorbeeld een opslagplaats aan, rooft een kluis leeg, vernietigt handelswaar of schakelt pooiers of drugshandelaren uit. Al die handelingen tellen mee, tot je uiteindelijk genoeg schade hebt aangericht en het tijd is voor de volgende stap.
Door muren kijken
Door jouw toedoen komt op dat moment de leider van zo'n 'racket' een kijkje nemen in zijn territorium. Dat betekent dat een kantoor of loods, waar je vaak al eerder bent geweest, opnieuw bevolkt is met een lading bewakers, en nu ook met de racket-leider zelf. Je taak is om die leider uit te schakelen. Daar zijn twee methodes voor. Heb je een communicatiekastje in de omgeving voorzien van afluisterapparatuur - of beschik je over de 'Inside Man'-bonus - dan kun je vijanden van een afstandje door muren heen opmerken dankzij Lincolns 'Intel Vision', dat een beetje lijkt op Eagle Vision uit Assassin's Creed. Dat maakt een stealth-aanpak makkelijker. Met een druk op de knop schakelt Lincoln bewakers die binnen handbereik zijn in een keer meedogenloos uit. Het leuke is wel dat daar veel verschillende animaties voor zijn, afhankelijk van wat voor wapen Lincoln in zijn handen heeft, en van de omgeving. Lincoln is nooit te beroerd om iemand met zijn hoofd tegen de motorkap van een geparkeerde auto te beuken, bijvoorbeeld.
/i/2001261803.jpeg?f=imagenormal)
Optie twee laat zich raden: bruut geweld met allerlei soort vuurwapens. Meer dan eens belandden we per ongeluk in deze modus, omdat we onze 'geruisloze acties' in het zicht van een andere bewaker uitvoerden, die daarop uiteraard alarm sloeg. Het knallen in Mafia III draait grotendeels om dekking, en om schieten van achter die dekking. Je vijanden in Mafia III schieten met scherp, dus let je niet goed op, dan ben je binnen de kortste keren terug bij het vorige checkpoint. Gelukkig is het niet al te moeilijk om zelf ook raak te schieten. Hoe makkelijk, dat bepaal je zelf. Mafia III laat spelers de 'aim-assist' instellen op hoog, laag of uit. Zo kun je het schieten zo uitdagend maken als je zelf wilt. Op 'hoog' mikt Lincoln vrijwel automatisch op een vijand als die ook maar een beetje in de buurt van je mikpunt zat bij het inzoomen. Dat maakt de vuurgevechten een tikje eenvoudig. Dat is echter wel fijn, want je krijgt er nogal wat voor je kiezen.
AI maakt het je makkelijk
Daarin ligt een probleempje voor de gameplay van Mafia III. De situatie waarbij jij een gebouw in moet waarin het wemelt van bewakers, die je dan op jouw manier uit mag schakelen, komt veel te vaak voor. Per locatie zijn er andere uitdagingen en de aankleding van de omgevingen maakt ook steeds wel iets goed, maar de gameplay blijft hetzelfde. Bovendien word je er zelf steeds beter in en wordt het een routineklusje. Je weet steeds duidelijker welke vijanden je vrij bruut kunt afmaken, en waar je iets voorzichtiger moet zijn. Daarin word je trouwens geholpen door de AI. Tijdens vuurgevechten proberen ze je goed te flankeren en uit je dekking weg te krijgen met molotovs en granaten, maar buiten de gevechten zijn ze akelig makkelijk om de tuin te leiden. Wij lokten op een goed moment vier vijanden achter elkaar naar hetzelfde hoekje, simpelweg door even te fluiten. Daar reageren ze dan keurig één voor één op, zodat je ze gemakkelijk kunt uitschakelen.
/i/2001261805.jpeg?f=imagenormal)
Dergelijke vreemde reacties zijn vaker te zien. Zo schoten we een bewaker neer met een machinegeweer met een silencer. Dat bewakers die schoten zelfs op een paar meter afstand niet horen, begrijpen we nog wel. Dat de persoon die een paar meter verderop stond en onze missers langs zich zou moeten horen fluiten, helemaal niet reageert? Dat is dan weer wel vreemd. Het grappige daaraan is dat het haaks staat op veel andere zaken in de spelwereld van New Bordeaux. Het publiek op straat reageert over het algemeen juist wel geloofwaardig op wat jij allemaal doet.
Speciale missies
Ben je eenmaal klaar met de rackets, dan wachten vervolgens de luitenanten en capo's van de Marcano-familie. Niet zelden zit daar een speciale missie aan vast. Zo moet je een pretpark vol bewakers bestormen, op een van de hoogste verdiepingen van een wolkenkrabber zien te komen en zelfs een maffiabaas aan boord van een rivierboot zien uit te schakelen. Hoewel je ook in deze missies nog steeds het routinematige 'bewakertjes uitschakelen' moet uitvoeren, zorgen ze toch voor de nodige afwisseling, met name door de verandering van locatie. Dat ze gepaard gaan met leuke tussenfilmpjes en het verhaal dus een stap verder brengen, is daarbij een leuke bonus.
Andere bezigheden in New Bordeaux
De gameplay van Mafia III beperkt zich niet tot sluipen, schieten en bazen afmaken. New Bordeaux is een behoorlijk grote stad. Hoe groot? De vergelijking met GTA V's Los Santos is wat te hoog gegrepen, maar de afstanden kunnen ook in New Bordeaux aardig oplopen. Dat geldt vooral als je, zoals eerder aangehaald, dingen moet ophalen in het moerasgebied de Bayou en daarna helemaal naar de andere kant van de stad moet. Rijden is dan ook een wezenlijk onderdeel van Mafia III. Daartoe heb je een aantal snelle, maar vooral ook veel trage auto's tot je beschikking. In 1968 waren niet alle auto's al echt snelheidsduivels, natuurlijk. Gelukkig zijn die voorbeelden er ook zeker wel: wij vlogen af en toe met ruim 135 mph over de wegen. Verder dan dat gaat de snelheidsmeter niet.
Rijstijl zelf kiezen
Ook in het rijden zien we opvallend veel vrijheid in hoe je Mafia III wilt spelen. De rijstijl van de auto's in het spel kan desgewenst op 'simulatie' worden gezet. De game helpt dan wat minder met het stabiel houden van de auto. Het gaat te ver om het rijgedrag dan ineens 'realistisch' te noemen, maar de optie voegt wel wat meer vrijheid toe. We perfectioneerden na verloop van tijd wat we zelf noemen de 'filmbocht', waarbij je, spelend met de handrem, driftend door de bochten gaat. Zoals je wel in films ziet, dus. Al met al vereist het rijden in Mafia III wat gewenning, maar uiteindelijk speelt het lekker.
/i/2001261815.jpeg?f=imagenormal)
Tijdens het rijden kom je ook allerlei collectibles tegen. Mafia III laat spelers oude Playboys, Hot Rod-magazines, Repent-magazines, schilderijen en oude platenhoezen verzamelen. Nu zijn we over het algemeen niet zo'n enorme fan van verzamelbare objecten in games, maar dit draagt bij aan de sfeer van de tijd en van de stad in de game. Dat dat gepaard gaat met een gezond aantal blote borsten en volledige interviews met grootheden als Stanley Kubrick, zullen veel gamers niet erg vinden, terwijl muziekfreaks misschien wel platenhoezen voorbij zien komen van all-time klassiekers die ze zelf in bezit hebben of ooit hebben gehad.
Hitman op je dak
Dan zijn er nog de 'random gebeurtenissen' die af en toe aandacht van je eisen. Deze hangen vaak samen met lopende missies. Ben je bijvoorbeeld bezig het 'afval-racket' in te nemen, dan zullen medewerkers op vuilniswagens je direct aanvallen zodra ze je zien. Ook zullen de maffiosi van New Bordeaux steeds gevaarlijkere 'hit squads' op je af sturen naarmate je invloedrijker wordt. Wat begint met één auto, een hitman en drie handlangers, wordt een tijdje later al snel drie auto's vol gangsters met shotguns en machinegeweren. Die kunnen op elk moment opduiken, en komen lang niet altijd gelegen. Als je dood gaat verlies je namelijk een flink deel van wat je op dat moment in je portemonnee hebt zitten. Om die reden is het belangrijk dat je je cash om de zoveel tijd stort bij je kluis, of laat oppikken door de consigliere van Vito, die het dan voor jou naar de kluis brengt.
Het vervelende van aangevallen worden door zo'n team van moordenaars, is dat je snel moet zorgen dat je van de straat af komt. Open je namelijk het vuur in het zicht van de politie, dan vechten die altijd aan de zijde van de Marcano-gangsters. De politie staat immers voor een flink deel op de loonlijst van Sal Marcano, dus reken niet op hulp van de sterke arm der wet. Heb je oom agent eenmaal op je dak, dan is het zaak om uit zijn zicht te raken. Op dat moment ontstaat er om je heen een blauwe zone. Binnen die zone zal de politie, als ze je zien, onmiddellijk de achtervolging inzetten. Lincoln moet dat gebied dus zo snel mogelijk uit zien te komen. Eenmaal buiten de blauwe zone keuren passerende agenten en politiewagens Lincoln namelijk geen blik meer waardig. Dat maakt ontsnappen niet overdreven moeilijk; soms wisten we zelfs te voet vrij makkelijk te ontkomen. In de allersnelste auto's van het spel is het al helemaal een koud kunstje.
Instabiel foutenfestival
Zoals op de vorige pagina al gezegd, haal je met de snelste auto in het spel de 135 mph wel. Dat is leuk, omdat je de lange afstanden dan vrij snel aflegt, maar het is ook de allerbeste manier om de technische tekortkomingen van het spel bloot te leggen. De game houdt je namelijk niet echt bij. Al snel begint de wereld wat leger te worden, simpelweg omdat de game de mensen en auto's om je heen niet op tijd weet in te laden. Dat leidt soms tot plotseling verschijnende auto's op de weg, en een aantal keer knalden wij daar met een noodgang bovenop. Niet handig. Bovendien staat op deze momenten de framerate ook danig onder druk. Het is een teken dat Mafia III behoorlijk zwaar is voor de machines van Sony en Microsoft. Zo zwaar, zelfs, dat de PlayStation 4-versie in de pakweg dertig uur die wij er tot nu toe mee speelden, liefst vijf keer wist vast te lopen. De game slaat je voortgang heel regelmatig op, dus we waren steeds amper voortgang kwijt, maar zo hoort het natuurlijk niet.
/i/2001261801.jpeg?f=imagenormal)
'Zo hoort het natuurlijk niet' is iets dat vaker gezegd kan worden bij Mafia III. De game is namelijk, ook buiten de langzaam verschijnende textures en de vastlopers om, verre van bugvrij. Denk daarbij aan clipping, problemen met pathfinding bij de AI, en niet goed werkende missies. Die laatste problemen vinden we het ergst. Als je een truck moet stelen maar die truck staat er niet, dan is dat niet zo handig. Sluit je dan de game af en start je hem opnieuw op, dan is de fout verholpen. Ook later terugkomen biedt soelaas, maar dat maakt het allemaal niet minder vervelend. Verder speelden we op een bepaald moment een minuut of vijf zonder enige vorm van geluid. Enfin: de lijst is lang. Langer dan een game die graag bij de toppers van dit jaar wil horen zich kan permitteren.
Wat het extra jammer maakt is dat, als je de bugs en fouten even zou vergeten, Mafia III een puik resultaat levert op audiovisueel gebied. De game is daarin niet overal even sterk. Sommige textures in de omgeving zijn veel te simpel, en ook auto's hebben we in andere openwereldgames al mooier neergezet zien worden. Maar het niveau van de animaties, de tussenfilmpjes en de voice-acting in die filmpjes is van hoog niveau. Datzelfde geldt voor de lichteffecten, en voor de effecten die het veranderende weer met zich mee brengt. Reed je net nog onder een lekker zonnetje in de Bayou, even later zie je geen hand meer voor ogen omdat het hard is gaan regenen.
/i/2001261791.jpeg?f=imagenormal)
Conclusie
Mafia III beschikt over elementen die horen bij een topgame. Het verhaal wordt op originele wijze verteld, de gameplay is leuk en werkt goed, en de sfeer is perfect. Er zijn echter te veel kanttekeningen te plaatsen om de ambities van Hangar 13 en 2K Games waar te maken. Een lange lijst bugs past een toptitel niet, terwijl in de gameplay herhaling een snel optredend probleem is, mede mogelijk gemaakt door de niet al te sterke AI. Dan kan je game er leuk uitzien, uitstekend klinken en zelfs leuk zijn om te spelen, maar de competitie met de beste games van dit moment hoef je dan niet meer aan te gaan. En de confrontatie met freeroaming-koning Grand Theft Auto? Daar hoeven we het zeker niet over te hebben.
Eindoordeel