Virtual reality in opkomst
Virtual reality leek een vroege dood gestorven, tot twee jaar geleden opeens een prototype opdook van een nieuwe bril, met de mysterieuze titel Oculus Rift. De bril, gemaakt van goedkope componenten, kreeg veel aandacht doordat ene John Carmack enthousiast bleek. Zozeer zelfs dat hij eerder dit jaar zijn baan bij id Software opgaf om zich volledig aan de virtual reality-bril te kunnen wijden. Daarna ging het hard met de Oculus Rift, met als uitsmijter de overname van het bedrijf achter de bril door grootmacht Facebook, dat 1,45 miljard euro neerlegde voor de start-up.
Videopreview van Sony's Project Morpheus.
De belangstelling voor de Oculus Rift zette andere partijen aan het denken - en vooral ook aan het werk. Valve liet al snel weten aan een prototype te werken van een vergelijkbaar product en ook Razer en Samsung hebben plannen voor een vr-bril. De grootste concurrentie voor de Oculus lijkt echter te komen van Sony, dat tijdens de Game Developers Conference van dit jaar een eigen virtual reality-bril liet zien, onder de werktitel 'Project Morpheus'.
Sony heeft goede papieren voor het ontwikkelen van een vr-bril. Het bracht in 2012 al de HMZ-T1 Personal 3d Viewer op de markt. Dat was geen vr-headset, maar wel een bril waarmee de wereld in 3d kon worden bekeken, en dan is virtual reality niet ver weg. De HMZ-T1 beviel ons helaas maar matig, al was het wel een interessant concept.
Draagcomfort
Wat ons aan de 3d-bril niet beviel was vooral het draagcomfort. De twee schermen waar je naar kijkt dienen wat afstand tot het oog te hebben, waardoor de bril automatisch een stevig uit de kluiten gewassen voorkant krijgt. Bij de HMZ-T1 heeft dat tot gevolg dat de bril topzwaar is, en dus niet comfortabel zit. De bril drukt zwaar op de neus van de kijker, wat al snel onprettig wordt. Gelukkig heeft Sony die kritiek begrepen, want de Morpheus zit veel prettiger. De bril bestaat uit een ovalen band van hard plastic waarvan de omvang ingesteld kan worden, zodat hij over elk hoofd past. In de harde band zit een zacht elastiek dat om het achterhoofd valt. Daar hangt de Morpheus aan.
Het goede is dat Sony nu een behoorlijk groot vlak aan de voorkant van de bril heeft geplaatst. Het is in feite een zacht kussen dat op het voorhoofd rust. Daar is de voorkant van het apparaat aan opgehangen, het actieve deel dat onderaan het kussen hangt en ervoor zorgt dat het deel dat voor de ogen zit op het voorhoofd drukt en niet op de neus. Het vlak dat op het voorhoofd rust is groot, zodat de druk goed verdeeld wordt en dus niet zwaar aanvoelt. Morpheus voelt lichter aan dan de HMZ-T1, al weten we niet wat het precieze gewicht van de bril is. Bovendien benadrukt Sony dat de huidige bril nog een prototype is waar nog volop aan gesleuteld wordt.
Ik heb al een bril
Wat vooral opvalt aan de Morpheus, is dat het apparaat moeiteloos gecombineerd kan worden met een 'gewone' bril. De Morpheus heeft naast de ogen twee zwarte, zacht rubberen flappen. Die lijken tegen de slapen te drukken en zo al het licht buiten te sluiten, maar de schijn bedriegt. In werkelijkheid blijft er tussen slaap en rubber genoeg ruimte over voor een bril. De Morpheus raakt of rust nergens op de gewone bril van de gebruiker. Daarin verslaat Sony de Oculus Rift, die eigenlijk niet met een gewone bril kan worden gecombineerd. De Rift heeft een veel simpeler constructie. De Oculus zit als een soort skibril om het hoofd en wordt door een breed elastiek tegen het hoofd gedrukt.
/i/1402480456.jpeg?f=imagenormal)
Project Morpheus.
Sturen met je hoofd
Het draagcomfort van de Morpheus is dus niet alleen beter dan dat van de HMZ-T1, maar ook dan dat van de Oculus Rift. Helaas kunnen we dat van het beeld nog niet direct zeggen. We konden een demonstratie spelen die Street Luge heet. Eigenlijk is het een mini-game waarin je op een slee ligt, zoals bij het rodelen. De slee is in dit geval echter een futuristisch apparaat dat lijkt te zijn weggelopen uit WipeOut. De opzet van de demo is simpel; race met de slee van een berg af. De grap is echter dat daar geen apart circuit voor is uitgezet, maar je via een tweebaans-autoweg van de berg scheurt, liggend op je rug, vlak boven de grond. Dat gaat best goed, tot blijkt dat de weg gewoon in gebruik is en er in beide richtingen auto's rijden. Die dien je te ontwijken, en daarbij komt het vr-gedeelte om de hoek kijken.
Je kunt de slee besturen door je hoofd te kantelen. Leg je oor op je schouder en je gaat de bocht om. Dat werkt al behoorlijk intuïtief, al is het even wennen dat je los van het sturen ook gewoon om je heen kunt kijken. Als je je hoofd draait en je neus boven je schouder brengt, kijk je in de virtuele omgeving ook opzij. Precies zoals de bedoeling is, volgt Morpheus dus de beweging van je hoofd. Door je hoofd schuin te houden stuur je en door je hoofd te draaien kijk je om je heen.
/i/1402480584.jpeg?f=imagenormal)
Lekker snel
Wat ons verraste, was de snelheid waarmee Morpheus bewegingen van het hoofd kan vertalen naar bewegingen in de game. In Street Luge haal je makkelijk snelheden van 160 kilometer per uur, over een bochtige weg waarbij je bovendien diverse auto's moet ontwijken. Dat betekent dat je soms razendsnel bij moet sturen om een crash te voorkomen. De Morpheus kan dat makkelijk aan en is bovendien nauwkeurig genoeg om zowel krappe als ruime bochten te maken. Het detecteren van bewegingen gaat de Morpheus dus goed af. Of het apparaat snel en vooral nauwkeurig genoeg is voor het spelen van een shooter is nog een beetje de vraag, maar afgaande op Street Luge moet de Morpheus daar een eind in komen.
Daarbij moet gezegd dat de Morpheus nu nog met een kabel met de PlayStation 4 - hij werkt voorlopig alleen met Sony's nieuwste console - is verbonden. Sony wil de bril echter draadloos maken, wat van invloed kan zijn op de overdrachtssnelheid. Dat de Morpheus hoofdbewegingen zo goed kan volgen, komt wellicht omdat hij ook aan de achterkant nog leds heeft ingebouwd, die waargenomen kunnen worden door de PlayStation Camera waar de vr-bril mee samenwerkt. De Oculus Rift heeft alleen leds aan de voorkant.
Wazig beeld
Helaas is er een zeer belangrijk punt waarmee de Morpheus tegenviel: de beeldkwaliteit. Als we Sony moeten geloven, geeft de bril 1080p weer, wat resulteert in een resolutie van 900 x 1080 pixels per oog. Dat is dezelfde resolutie als die van de Oculus Rift, al is die voorzien van een oled-paneel, terwijl Sony een lcd gebruikt. Dat laatste kan dat nog veranderen; zoals gezegd, kregen we een prototype op onze neus geplaatst.
Wat ons opviel tijdens het gebruik van de Morpheus was dat het beeld in de bril veel minder scherp is dan het beeld dat tegelijk op een tv werd weergegeven. De race die wij reden werd ook op een tv getoond, en daarop zag het beeld er scherp uit, met details die je van een hedendaagse racegame mag verwachten. Het was geen Gran Turismo, maar dat is voor een techdemo als deze wellicht ook wat veel gevraagd. Het beeld in de helm was echter veel minder scherp dan dat op de monitor. Zozeer zelfs, dat we af en toe moeite hadden om te onderscheiden of er in de verte een bocht in het circuit opdook. Dat maakte de beleving er niet beter op.
Grofkorrelig
De tijd die we hadden om de Morpheus te testen, was te kort om helder te krijgen of het grofkorrelige beeld aan de kwaliteit van de lcd's lag of aan de afstelling van de bril. Als de schermen het probleem zijn, zou dat verholpen kunnen worden door het voorbeeld van Oculus te volgen en oleds te kiezen. Als de afstelling het probleem is, is het misschien nog makkelijker te verhelpen en hadden we misschien simpelweg meer tijd moeten nemen om de helm in te stellen op de maat van ons hoofd. Mocht dat het geval zijn, dan maakt het echter ook duidelijk dat die afstelling zo belangrijk is dat de beleving er flink onder lijdt als dit aspect niet genoeg aandacht van de gebruiker krijgt. Dat laatst kan natuurlijk gemakkelijk gebeuren. In ieder geval was onze ervaring met de Oculus Rift op dit vlak heel wat beter. In de Oculus ziet het beeld in de bril er even scherp uit als op een tv-scherm.
Voorlopige conclusie
Het maakt duidelijk dat Project Morpheus de potentie heeft om uit te groeien tot een geduchte concurrent van de Oculus Rift. De headset is licht, zit comfortabel en heeft als groot voordeel dat hij te gebruiken is door mensen met een bril. De Oculus is voor brildragers veel minder comfortabel. De Morpheus weet bewegingen van het hoofd ook goed te vertalen naar de game die gespeeld wordt. Helaas is de beeldkwaliteit van de bril van Sony duidelijk minder dan die van de Oculus Rift. Als Sony daarin nog een stap weet te maken, bijvoorbeeld door net als de concurrent voor oled te kiezen, heeft Sony een zeer gelikt product in handen waarmee kwalitatief goede virtual reality voor een grote doelgroep bereikbaar wordt.