Hersenchips geven patiënten hun spraak terug en bedrijven toegang tot hun brein

Hersenimplantaten kunnen mensen weer laten praten, maar tegen welke prijs?

Vier jaar geleden ging een video van Neuralink, waarin een aap met zijn hersenen Pong speelde, de hele wereld over. Voor het grote publiek was dat de eerste kennismaking met de wereld van braincomputerinterfaces (bci’s): hersenimplantaten waarmee mensen (of dieren) een computer kunnen bedienen. Naast gamen kunnen dergelijke chips bijvoorbeeld ook worden gebruikt om verlamde mensen met hun gedachten een exoskelet te laten bedienen of via text-to-speech te praten.

Hoewel er al jaren wordt geëxperimenteerd met hersenimplantaten, werden vooral de ontwikkelingen van Neuralink op de voet gevolgd. Vorig jaar implanteerde het bedrijf voor het eerst een chip in een menselijke patiënt, die daarna liet zien hoe hij op de computer kon schaken en urenlang Civilization kon spelen.

Sindsdien verschijnt het ene na het andere bericht over bci's. Zo bleek eerder dit jaar dat Apple iPhones bedienbaar wil maken met bci's en het bedrijf daarom een samenwerking is gestart met Synchron, een andere Amerikaanse fabrikant van hersenimplantaten. Ook de start-up Starfish Neuroscience van Valve-oprichter Gabe Newell zegt binnenkort zijn eerste hersenimplantaat te willen voltooien, al duurt het naar verwachting nog wel even voordat het bedrijf een bci heeft gemaakt die daadwerkelijk geïmplanteerd kan worden.

De ontwikkelingen vinden niet alleen in de Verenigde Staten plaats; ook in China lopen er sinds dit jaar mensen rond met permanente hersenchips. De ontwikkeling van bci's lijkt dus hard te gaan, maar het klinkt tegelijkertijd ook riskant om een bedrijf 'toegang' te geven tot je brein. Om te weten hoe het er nu voorstaat met de ontwikkeling van bci's en hoe serieus we dergelijke zorgen moeten nemen, sprak Tweakers met Jordy Thielen. Hij onderzoekt bci's aan het Donders Instituut en de Radboud Universiteit en werkt zelf ook aan methoden om dergelijke systemen te verbeteren.

Invasief en niet-invasief

Om te beginnen is het handig om te weten dat braincomputerinterfaces onderling sterk van elkaar kunnen verschillen. In brede zin maakt een bci gebruik van een opnameapparaat dat hersenactiviteit meet, waarna die activiteit wordt 'gedecodeerd' met machinelearning en die gegevens tot slot worden vertaald in een soort output, bijvoorbeeld door een muiscursor te laten bewegen. De verschillende manieren om hersensignalen te meten zijn grofweg in te delen in twee categorieën: invasief en niet-invasief. Voor de eerste is een operatie nodig, voor de tweede niet.

Binnen die categorieën zijn er echter ook verschillende meetmethoden. De meestgebruikte niet-invasieve technologie voor bci's is volgens Thielen elektro-encefalografie (eeg). Daarbij wordt de elektrische activiteit van het brein gemeten door een muts op het hoofd van de gebruiker te plaatsen met vaak 32 of 64 elektrodes, die van de huid worden gescheiden met een laagje geleidende gel. Welke van deze elektrodes wordt gebruikt, is afhankelijk van welke hersenactiviteit er gemeten moet worden. Als wetenschappers bijvoorbeeld willen uitlezen welke spieren – zoals armen, benen of de tong – de persoon wil gebruiken, worden de elektrodes boven de motorische cortex gebruikt. Wetenschappers kunnen de hersenactiviteit in dit hersengebied relatief eenvoudig uitlezen om te bepalen of iemand bijvoorbeeld zijn arm wil bewegen. Bij eeg wordt de hersenactiviteit minstens iedere milliseconde gemeten.

Het grootste nadeel van dergelijke niet-invasieve bci’s is echter dat de ruimtelijke resolutie beperkt is. Dat wil zeggen dat het relatief onduidelijk is waar in de hersenen de gemeten activiteit precies vandaan komt, omdat de elektrodes op de schedel signalen oppikken van grote groepen neuronen tegelijk. De elektrische signalen verspreiden zich ook makkelijk, waardoor een elektrode achter op het hoofd ook activiteit van voor op het hoofd meet.

Dat betekent dat een niet-invasieve bci bijvoorbeeld wel kan detecteren of iemand zijn linker- of rechterarm wil bewegen, aangezien de signalen voor beide armen relatief ver uit elkaar liggen (respectievelijk aan de rechter- en linkerkant van de hersenen), maar niet specifiek welke vingers, omdat die signalen juist dicht bij elkaar liggen in de motorische cortex.

Jordy Thielen zet een elektrodemuts op bij een proefpersoon. Bron: YouTube

Kans op infecties

Naast niet-invasieve bci's wordt er ook al enige tijd geëxperimenteerd met invasieve hersenchips. Die worden door de ingrijpende aard sporadischer ingezet, aangezien ze op of zelfs diep in het brein geïmplanteerd worden door een gaatje te boren in de schedel. De implantaten worden bijvoorbeeld met tientallen tegelijk op een 'Utah-array' gezet: een gridje zo groot als het topje van een vinger. Met deze technologie is de ruimtelijke resolutie veel hoger dan bij eeg, aangezien hiermee de activiteit van kleine groepen of zelfs individuele neuronen gemeten kan worden.

Doordat ze dieper in de hersenen liggen, is het gebied waarvan ze hersenactiviteit kunnen registreren echter ook kleiner. Om dat tegen te gaan, moeten er eigenlijk een hele hoop Utah-arrays overal in de hersenen worden geplaatst. Dat is volgens Thielen nog niet realistisch, waardoor de dekking van invasieve bci’s vooralsnog een stuk lager is dan bij niet-invasieve alternatieven.

Daarnaast is het laten plaatsen van implantaten in je hersenen een stuk riskanter dan simpelweg een elektrodemuts opzetten. Volgens Thielen is het uitvoeren van de operatie zelf niet per se heel gevaarlijk, maar is de rappe degradatie van de implantaten het voornaamste probleem. Hersenen vormen rondom onbekende materialen, zoals implantaten, een soort littekenweefsel, wat de signaalkwaliteit van de elektrodes en dus de werking van de bci geleidelijk kan verslechteren. Een ander probleem is dat de meeste invasieve bci’s nog niet draadloos werken, dus alle elektrodes zitten aan elkaar vast met tientallen dunne draadjes. Die draden lopen vanuit de hersenen naar buiten de schedel en op die plekken ontstaat er een verhoogde kans op infecties.

Een Utah-array. Bron: Blackrock Neurotech

Hersensignalen vertalen

Nadat de hersensignalen zijn gemeten, moeten ze worden omgezet in commando’s, zoals het typen van een letter. Om dat mogelijk te maken, moeten patiënten eerst een 'kalibratiesessie' ondergaan. De hersenen van mensen steken namelijk allemaal net wat anders in elkaar. Het precieze gedrag van de hersenen van één persoon kan zelfs van dag tot dag verschillen.

Om te weten welk gedeelte van het brein precies oplicht als iemand bijvoorbeeld bepaalde woorden wil zeggen of zijn linkerarm omhoog wil bewegen, worden enkele testen uitgevoerd. Daarbij moet de gebruiker bijvoorbeeld proberen deze woorden uit te spreken. De bijbehorende motorische hersenactiviteit wordt gelabeld en gebruikt om een machinelearningmodel te trainen dat leert om de hersensignalen te koppelen aan die commando’s.

Die commando’s zijn bij niet-invasieve bci’s redelijk basaal, stelt Thielen. Het is bijvoorbeeld mogelijk om een rolstoel naar links of rechts te laten bewegen, afhankelijk van of de gebruiker denkt aan het bewegen van zijn linker- of rechterarm. De commando’s kunnen ook iets totaal anders zijn. Zo kan 'denken aan het bewegen van de linkerarm' ook worden vertaald naar het openen van een deur. Daardoor zijn er ook bij een klein aantal decodeerbare hersensignalen redelijk wat commando’s mogelijk.

Onderzoek van Jordy Thielen: een patiënt gebruikt een niet-invasieve bci en kijkt naar letters op een scherm, waarbij elke letter met een uniek patroon knippert. Ieder patroon wekt een specifiek hersensignaal op. Wetenschappers kunnen dit signaal uit de eeg uitlezen en zo bepalen naar welk flitspatroon de patiënt kijkt en op die manier voor iemand een letter typen. Bron: YouTube

Oude wijn

Een ander commando dat volgens Thielen mogelijk is met niet-invasieve bci’s, is het bedienen van een muiscursor. De onderzoeker stelt namelijk dat dit een van de simpelste toepassingen is van braincomputerinterfaces. Dat maakt het volgens hem des te ironischer dat bedrijven als Neuralink juist zoveel aandacht krijgen als ze laten zien dat hun patiënten kunnen schaken of rts-games kunnen spelen met hun invasieve hersenimplantaat. Dat kan volgens Thielen namelijk al vele jaren zeer accuraat, zonder dat er een hele hersenoperatie nodig is.

Toch is het volgens Thielen niet zo dat Neuralink enkel oude wijn in nieuwe zakken probeert te slijten. Het bedrijf heeft de bci-technologie op bepaalde punten wel verfijnd. Neuralink gebruikt bijvoorbeeld meer elektrodes dan eerdere invasieve bci’s. Eén N1-chip bestaat uit meer dan duizend elektrodes, wat veel meer is dan de gebruikelijke Utah-arrays. Ook kan de benodigde hersenoperatie door een robotarm worden uitgevoerd, zodat het daadwerkelijk plaatsen van de implantaten eenvoudiger wordt.

Ook werken N1-chips draadloos, waardoor het risico op infecties wordt verkleind. Neuralink zegt daarnaast gebruik te maken van een robuust soort materiaal, waardoor de signalen minder snel moeten verslechteren. Toch werkt de chip niet perfect. Enkele maanden na de operatie van zijn eerste patiënt functioneerde nog maar circa 15 procent van de duizend geïmplanteerde elektrodes.

N1-chip van Neuralink

Decoderen van spraak

Aan de ‘decodingkant’ (dus het omzetten van hersensignalen naar commando’s) heeft Neuralink volgens Thielen nog niets nieuws bereikt. Dat wil echter niet zeggen dat er de laatste jaren op dit gebied geen grote stappen zijn geweest. Vooral bij spraakdecodering volgen de ontwikkelingen elkaar snel op, zegt de onderzoeker. Daarbij worden hersensignalen van gebruikers met een invasieve bci omgezet in spraak, in plaats van dat hier spieractiviteit voor wordt gebruikt.

Bij een experiment van de Universiteit Maastricht uit 2021 gaven de onderzoekers aan dat ze een klein vocabulair van 250 woorden betrouwbaar konden decoderen uit de hersenactiviteit. In 2023 werd er een Amerikaans onderzoek uitgevoerd naar soortgelijke brain-to-textmodellen met een veel groter aantal woorden (125.000 woorden). Daarbij werd een foutmarge van 23 procent gemeld.

Bij dit onderzoek wist het model 62 woorden per minuut te ontcijferen, die vervolgens via een text-to-speechmodel met de stem van de gebruiker werden voorgelezen. Dat komt al enigszins in de buurt van een regulier spraaktempo (160 woorden per minuut). Onlangs lukte het dezelfde groep onderzoekers ook om bij het decoderen van de hersenactiviteit de bedoelde intonaties mee te nemen, waardoor de patiënt zelfs simpele melodietjes kon ‘zingen’. Wel leunen al deze methodes ook nog deels op daadwerkelijke spraakklanken (gemompel), in plaats van enkel op hersenactiviteit.

Beeldherkenning en beweging

Een soortgelijke methode wordt ook getest voor beeldherkenning, maar op dit gebied is er nog veel werk aan de winkel. Kunstmatige neurale netwerken kunnen weliswaar zeer realistische beelden creëren, maar om beelden te maken op basis van hersenactiviteit, moet de bci de visuele cortex aan de achterkant van de hersenen kunnen ontcijferen. Dit is getest door een groep proefpersonen foto's van personen te tonen en ze later te vragen de gezichten voor de geest te halen, terwijl hun hersenactiviteit werd gemeten met een fmri-scanner. De hersenactiviteit die daarbij ontstond, is door een deeplearningmodel omgezet in een embedding, die vervolgens is gebruikt om met een beeldgenerator gezichtsafbeeldingen te maken. Vooral eigenschappen zoals het geslacht, de huidskleur en haarstijl konden goed gereconstrueerd worden, terwijl overige gezichtskenmerken vaak niet overeenkwamen.

Links staan de gepresenteerde afbeeldingen van gezichten die in de kolommen S1 en S2 zijn gereconstrueerd door beeldmodellen op basis van hersenactiviteit.

Ook het omzetten van hersensignalen naar beweging werkt nog niet zo goed, zegt Thielen. Er wordt wel onderzoek gedaan naar de mogelijkheid om verlamde personen bijvoorbeeld via een exoskelet bewegingen te laten uitvoeren voor rehabilitatie, maar dat lukt vooralsnog alleen in grote lijnen, zoals het optillen of laten zakken van een arm. Voor subtielere bewegingen, zoals het vastpakken van voorwerpen, biedt zelfs een invasieve bci momenteel nog geen uitkomst.

Dat komt doordat daar 'proprioceptie' voor nodig is: weten hoe iets voelt. Om dat te kunnen, moet een bci feedback aan de gebruiker geven. Dat is alleen mogelijk als het implantaat niet alleen van de hersenen kan lezen, maar ook naar het brein kan schrijven. De bci kan dan bijvoorbeeld een signaal terugkoppelen om aan te geven dat de gebruiker meer of juist minder grip moet zetten bij het vastpakken van een koffiekopje.

Riskant

Neuralink heeft al een schrijfmogelijkheid toegevoegd aan zijn implantaten. De elektrodes van N1-chips kunnen dus elektrische stimulatie geven, al vraagt Thielen zich af of dat wel gewenst is. Het bedrijf krijgt daardoor namelijk ook veel macht over zijn patiënten. Als extreem voorbeeld van het potentiële gevaar van zulke systemen noemt Thielen de Black Mirror-aflevering Common People, waarbij iemand afhankelijk wordt gemaakt van een soort breininterface. Daarbij moet de gebruiker een maandelijks abonnement afsluiten. Bij het goedkoopste abonnement wordt de gebruiker 'beïnvloed' om onbewust reclame te maken voor producten.

Overigens schuilt er ook gevaar in bci’s die enkel kunnen lezen, bijvoorbeeld op het gebied van privacy. Hoewel het nu nog verre van mogelijk is om gedachten te decoderen, kan dat volgens Thielen in de toekomst wellicht wel. Over een aantal jaar kunnen hersensignalen mogelijk ook gebruikt worden om persoonlijke eigenschappen te achterhalen. Bci-aanbieders krijgen dan een goudmijn aan zeer gevoelige persoonlijke data in handen.

Dergelijke ontwikkelingen spelen zich momenteel voornamelijk af in de Verenigde Staten en Azië. In de Europese Unie is de regelgeving strikter, waardoor er hier nog weinig mensen rondlopen met een permanente, invasieve bci. Voordat er in de EU hersenimplantaten worden gebruikt om mensen weer te laten praten en te laten lopen, zijn we mogelijk jaren verder. Thielen verwacht dat Brussel eerst nog goed de consequenties van deze transformatieve technologie gaat afwegen.

_{Redactie: Kevin Krikhaar Eindredactie: Monique van den Boomen}

Reacties (121)

[gaskabouter]

Ik kom als arts al jaren in aanraking met neuromodulatie en vanuit die perspectief denk ik dat de implicaties nogal overschat worden. Los van wat er kan gaat het uiteindelijk om wat de patiënt wil. Vergis je ook niet in de complicaties en de kans van slagen die veel mensen ervan laat zien of d techniek uiteindelijk faalt. Er zijn ingrepen met neurostimulatoren die best succesvol waren en inmiddels al jaren niet meer gedaan worden omdat ze op een andere manier behandeld worden of domweg bijna niet meer voorkomen (polio bijvoorbeeld).

Mijn inschatting is toch dat dit voor een kleine groep patiënten een oplossing kan zijn en daardoor vrij duur en een niche zal blijven.

De meeste hersenaandoeningen zijn progressief en dan zal zo'n systeem niet gebruikt gaan worden omdat winst in gezonde levensjaren, de zogenaamde qaly's, niet opweegt tegen de kosten.

Ik heb altijd moeite met de privacy kaart die weer getrokken wordt, we implanteren al jaren devices en de informatie daaromheen is strikt gereguleerd.

Geen gezond mens gaat zoiets laten implanteren, net als met die chips in je arm destijds, op een enkele idioot na een de functie van die hersenen is van buiten af te lezen.

Sowieso hebben we psychologen en psychiaters die prima in staat zijn te zien hoe hersenen werken en er informatie uit te halen en in te stoppen zonder ze open te maken. Is de hele economie en ons sociale systeem op gebaseerd.

Ik vind het in medische zin wel een interessante ontwikkeling maar de insteek en beetje stemmingmakerij. Maar er is veel over te zeggen wat niet allemaal in dit blauwe kadertje past

[Reactie gewijzigd door gaskabouter op 10 augustus 2025 07:22]

[sdk1985]

Mijn inschatting is toch dat dit voor een kleine groep patiënten een oplossing kan zijn en daardoor vrij duur en een niche zal blijven.

Dat lijkt mij een verkeerde inschatting. Het wordt namelijk helemaal niet uitsluitend ontwikkeld voor de medische wereld. Denk even aan hoe bijvoorbeeld Google Home tegenwoordig werkt. Je kunt bijvoorbeeld hardop zeggen "Heej Google zet mijn woonkamer verlichting op 50%" of "wat is de kerntemperatuur van zalm". Met een bci (brein computer interface) hoef je dit soort opdrachten alleen maar te denken. Niet zo heel lang technisch een enorme uitdaging nu met de verbeteringen in ai/machine learning eigenlijk binnen handbereik. Ongetwijfeld de reden dat o.a. Apple er interesse in heeft.

De volgende stap, en ook daar wordt aan gewerkt, is het verbeteren van de gebruiker zelf. In het Engels hebben ze daar een mooi woord voor; augmentation. "Neuralink envisions augmenting human cognition by improving memory, faster communication with computers, and potentially accessing information directly from the internet". Het medische aspect is korte termijn, de lange termijn gaat over augmentation.

Zo'n bci wordt dus iets voor iedereen die het kan betalen, niet voor patiënten met aandoening x.

Verder maak ik mij persoonlijk niet zo snel druk over privacy. Echter ben ik ook bekend met hoe het er in Chin aan toe gaat. Voor wie dat niet weet, op elke hoek staan tig camera's met daarachter een tracking systeem die letterlijk herkent wanneer jij bijvoorbeeld in een auto stapt en vervolgens die auto ook tracked. Bekend sinds +- 2017; China: "the world's biggest camera surveillance network" - BBC News. Vervolgens in 2020 via vice: How China Tracks Everyone. Voor wie geen zin heeft om te kijken. Je ziet een demo van het bedrijf met de naam Skynet waarbij boven alle mensen die in beeld komen een uniek nummer staat. Er wordt ook een reputatie systeem besproken strafpunten krijgt voor bepaald gedrag. Voor China lijkt mij het heel zinnig en binnen de mogelijkheden om iedereen verplicht uit te rusten met een chip waar vervolgens letterlijk gedachten mee kunnen worden uitgelezen en geanalyseerd.

[Reactie gewijzigd door sdk1985 op 10 augustus 2025 16:04]

[gaskabouter]

Ik geloof er echt helemaal niets van dat mensen iets in hun hoofd laten implanteren om de lampen te bedienen.

Mensen hebben al moeite ingrepen te ondergaan die ze echt nodig hebben. De techniek om de mensen te verbeteren bestaat al heel lang. En niemand doet het als het niet medisch echt noodzakelijk is

[klystr]

Ik begrijp niet zo goed waarom je opmerking als irrelevant bestempeld wordt, want hoewel je er wat van kunt vinden is het relevant voor de discussie.

Dat gezegd hebbende, denk ik er anders over Zelf wacht ik hoopvol op de ontwikkeling van een slimme bril bijvoorbeeld (of welke tussenvorm dan ook). Het lijkt me waardevol als de techniek zover is dat het me kan helpen door te zien, tonen, horen en spreken. En met mij meer mensen, die nu nog hun smartphone gebruiken als tussenvorm die instructie/aanraking behoeft. En dat meer mensen dat willen, wordt ook gezien door de AI labs die nu met wearables bezig zijn. Ik begrijp dat het allemaal toekomst is en de vorm is nog onbekend, maar het is voor mij logisch dat dit uiteindelijk een haalbaar scenario wordt en dat mensen dit gaan willen.

[Reactie gewijzigd door klystr op 10 augustus 2025 18:34]

[gaskabouter]

Mensen slaan de integriteit van het lichaam nogal hoog aan. Nog los van angst voor pijn en ziekte. Bij de minste onzekerheid over ongunstige uitkomst is de basishouding toch echt terughoudend. Zelfs als er medische noodzaak is.

En terecht denk ikb als je weet wat je hebt kan je er meestal mee leven. Het is onzekerheid waar mensen niet meer kunnen leven. Aanpassen aan is vaak leren omgaan met....

[Mitchelllll]

Na de volgende grote oorlog, als men ziet wat zo’n apparaatje allemaal kan en als de technologie volwassen wordt, kan het hard gaan. Zeker als het mensen met implantaten beter maakt. Kijk naar plastische chirurgie. Dat gaat ook steeds harder en wordt meer en meer geaccepteerd. Ziet er niet uit, zeer invasief en toch zo gewoon aan het worden. Ik denk dat we over een jaar of 50 met die dingen rondlopen. Stel je voor, een collectief geheugen. De achilleshiel van de mens getackeld! Eindelijk informatie over kunnen brengen zonder verlies. Even los van de talloze risico’s die aan dit soort tech hangen hè

[gaskabouter]

Heb je een voorbeeld van die extreme en toch geaccepteerde plastische chirurgie?

Want ik zie juist een beweging van cosmetische chirurgie af...

[Mitchelllll]

Ik had gisteren per ongeluk de tv aanstaan op sbs6 of een andere zender in die categorie. 20 BN’ers waarvan de helft zichtbare veranderingen heeft laten doen en twee op poppen lijken. Ik had de discussie daaropvolgend met mijn vrouw over de invloed op de jeugd die dit heeft. Zij laat me meerdere influencers zien, die allemaal Botox of plastische chirurgie hebben laten toepassen en dit openlijk propageren. Geen cijfers heb ik voor je, enkel waarnemingen uit de media. Als ik er even naar zoek op internet lees ik wel een stijging. Niet schrikbarend, maar het neemt toe. Als medium het als normaal tonen kan het hard gaan.

[gaskabouter]

Ik begrijp van onze plastisch chirurgen dat het juist steeds minder en steeds subtieler wordt.

Ik doe zelf heel veel botox maar als het om cosmetische indicatie gaat wel meer patiënten maar steeds minder botox per patiënt en fillers al bijna helemaal niet meer.

[teacup]

Helemaal voorkomen gaan we dat niet denk ik. "Enhancements" zullen misschien geen appeal hebben op de huidige generaties, voor toekomstige gaat dat anders zijn. Een volgende grote oorlog gaat ons over technologie ook weer een hoop andere dingen leren. Een moreel ethisch kader voor dit soort toepassingen is daarom hard nodig. Bedrijven dienen geen publiek belang en ik hoop niet dat we ooit in de situatie komen dat we voor ons publieke belang afhankelijk raken van ondernemingen. In het hier en nu zien we al dat de grote tech bedrijven in de VS disruptief zijn voor het dagelijks leven hier. Met enhancements waarbij mensen afhankelijk worden van updates ontstaat een grote afhankelijkheidsrelatie met een bedrijf. Allerlei zaken komen dan om de hoek kijken, zoals continuïteit van de onderneming, missie statement, eigenaarschap. Daarom zijn ook veiligheidskleppen nodig.

[Mitchelllll]

Helemaal mee eens. Soms vind ik ons in nl en de eu betuttelend, maar het is eigenlijk gewoon hard nodig. De VS loopt een x decennium voor op ons en we willen zo min mogelijk verkuttificatie (enshittification) hier.

[Jorah_Newstone]

Ik geloof er helemaal niets van dat mensen spraak zullen gebruiken om lampen te bedienen. Zie hier waar we nu staan.

Ik geloof er wel in wanneer het mogelijk is dat dit wel gebeurd. Er is altijd een groepje mensen die early adopters zijn. En zodra er geen medische ingreep meer nodig is. Kan gedachten bediening mainstream worden. Over 50 jaar weten we niet beter.

[gaskabouter]

Ik zie eigenlijk helemaal geen brede adaptatie van smart home. Sterker nog, ik zie vrij veel mensen, waaronder mijzelf downgraden naar fysieke knoppen. In mijn geval dan ecobright zodat ze allebei kunnen.

Maar technologie wordt ook steeds ingewikkelder en mensen keren zich er deels ook weer vanaf is mijn ervaring.

Voor wat het waard is

[sdk1985]

Lampen bedienen zal natuurlijk alleen geaccepteerd worden met niet invasieve technieken. Maak een hippe pet en wat is het probleem? Iedereen loopt tegenwoordig ook met tandenborstels in zijn oren.

Augmentatie is weer een ander verhaal. Dat kan het best waard zijn. Ik heb nu in veel spullen een tracker, doe mij maar een mod die voor mij opslaat waar ik mijn spullen heb gelaten . Wat overigens natuurlijk in de eerste generaties nooit gaat lukken want dan zou je realtime je visuele datastroom moeten oppikken, verwerken, opslaan en vervolgens doorzoeken met object herkenning. Eerste generaties zal meer mogelijkheden bieden als een externe rekenmachine, specifieke notities bewaren en communiceren zonder te praten.

[Reactie gewijzigd door sdk1985 op 10 augustus 2025 16:22]

[cdwave]

Ik bedien de lampen met een knop, echt super eenvoudig en minder gedoe. Spraak is handig om een bestemming in je navigatie in te voeren (zolang Google je niet probeert te "helpen" door je naar een gebouw genaamd "Het Kantoor" te sturen). Voor eenvoudige handelingen als lichtknoppen vind ik spraak al onhandig, en een BCI dan helemaal overkill. Een PIR sensor doet het eenvoudig en betrouwbaar. Gaat het licht al aan zonder dat je iets hoeft te zeggen of te doen.

Maar eerlijk gezegd vind ik de implicaties voor wie er allemaal mee gaat kijken in je brein veel ernstiger. Dan kan iemand wel roepen van, nee, dat zal nooit gebeuren, maar we hebben onze mobieltjes en onze browsers toch ook maar mooi laten kapen door de "big tech" waardoor we overspoeld worden met reclame en overal gemonitord worden op gedrag waar eventueel een slaatje uit te slaan gaat zijn.

[SniperEye]

Mijn partner heeft vorig jaar een hersenoperatie (resectie van tumor) moeten ondergaan. Dit soort operaties behoren tot de meest riskante medische ingrepen die er bestaan. Niet voor niets was het onmogelijk al het weefsel te verwijderen.


Dat gezegd hebbende ben ik het oneens met de stelling van @gaskabouter betreffende privacy. Met de kennis van nu zou je het privacy-argument gerust als overdreven kunnen kwalificeren. Tegelijkertijd zouden wij dat 20 jaar geleden ook hebben gedaan als je gezegd zou hebben dat jongeren hun medische vragen aan een AI-chatbot zouden stellen, wat dus vandaag de dag ook gebeurt zonder dat deze informatie onder medisch beroepsgeheim valt. Hierover is recent nog geschreven in diverse media.


Tevens zou door lobby zo’n implantaat zomaar als preferente behandelingsoptie in de protocollen kunnen verschijnen. Ik zou er niet gerust op zijn eerlijk gezegd.

[Psychoray]

Mocht er een implantaat komen wat niet verslechterd en geen open wond achterlaat, dan zou ik dat heel graag willen!

Niet per se om m'n lampen uit te zetten, want dat heb ik nu ook niet. Maar aansturing / emulatie van een toetsenbord op een PC lijkt me echt fantastisch.

Er zijn ook genoeg gamers die idiote bedragen uitgeven voor een nét iets snellere responstijd bij een toetsenbord of muis. Het zou me niets verbazen dat er genoeg mensen zijn die de inputvertraging van hun zenuwen er ook nog tussen weg willen halen voor een flinke winst

[bzuidgeest]

Ik weet niet of je die reclame kent wat ze oude beelden tonen? Een van een persoon die niets in mobiele telefonie ziet, mensen kunnen hem thuis bellen of een brief sturen. En ander fragmentje over crypto...

De ontdekker van Radio golven zag het als een leuke curiositeit zonder praktisch nut.

Dat je het nu niet kan voorstellen, wil niet zeggen dat het niet gaat gebeuren. Mensen zijn gekke dieren. Eerst is het er eentje en ineens is het normaal.

Iedereen klaagt over privacy, maar tegelijk zitten ze allemaal alles of Facebook te gooien.

Als een hersen scanner in of extern gemak en voordeel oplevert gaat het gebruikt worden.

Tijd om aandelen in die bedrijven te kopen😂

[klakkie.57th]

Precies dit. Hoeveel mensen hebben al geen angst om naar de tandarts te gaan.
ik heb zelf al het één en ander meegemaakt en het laatste wat je toch echt wil is dat iemand met je hersennen begint te knoeien zonder dat , dat strikt noodzakelijk is .

[Reactie gewijzigd door klakkie.57th op 13 augustus 2025 17:14]

[Bigg Balls]

Eens en herkenbaar. Denk alleen dat het einddoel van veel bedrijven niet, of niet alleen, het genezen/managen van ziekte is maar juist ‘enhancement’ van onze denkkracht.

Elon Musk zei vorig jaar nog het volgende: Neuralink chips could be the best way to prevent AI from surpassing humans and going off the rails all “Terminator” style

Voor nu nog veel redenen waarom we nog lang niet zijn wat Musk voor ogen heeft, en misschien is een chip uiteindelijk niet eens de tool die het mogelijk maakt maar iets heel anders.

het feit dat het een Medical Device is betekent wel dat het lang duurt voordat het beschikbaar is in de EU, de tijd dat medical devices hier sneller beschikbaar waren ligt achter ons (EUmdr)


Link Elon Musk over Neuralink https://www.businessinsider.com/elon-musk-says-neuralink-help-humans-compete-with-ai-2024-8

[Reactie gewijzigd door Bigg Balls op 10 augustus 2025 08:43]

[ocarina]

A cyber brain, the last in the chain
of man-machine alliance
Have we become the victims
of our science?

Evil devolution - Ayreon

It has been foretold

[naaitsab]

Er zijn ingrepen met neurostimulatoren die best succesvol waren en inmiddels al jaren niet meer gedaan worden omdat ze op een andere manier behandeld worden of domweg bijna niet meer voorkomen (polio bijvoorbeeld).

Het is bij techniek vaker een situatie van de lange adem. Als je kijkt waar we begonnen met computers te grote van een kamer vol apparatuur en nu lopen we met een smartwatch rond die van alles kan. Dat ging ook niet zonder horten of stoten en niet in een paar jaar.

Neurologie, of in ieder geval het verhelpen van issues daaromheen is voor mijn gevoel nog steeds een deel waar we nog aardig in de kinderschoenen staan. Zonder onderzoek c.q. proberen kom je nergens, dus elk initiatief is wat mij betreft positief.

Ben wel met je eens dat er gelijk weer een draai aan gegeven wordt die zeer onwenselijk is. Aan de andere kant als investeringen/aandacht van bepaalde partijen zorgen dat sneller patiënten bruikbare techniek krijgen. Is dat een mes wat aan 2 kanten snijdt. Het moet alleen wel strict gereguleerd gaan worden, anders is het einde zoek en ben ik bang dat de focus schuift naar commercie ipv een medisch hulpmiddel.

[Reactie gewijzigd door naaitsab op 10 augustus 2025 09:06]

[The Zep Man]

Het is bij techniek vaker een situatie van de lange adem. Als je kijkt waar we begonnen met computers te grote van een kamer vol apparatuur en nu lopen we met een smartwatch rond die van alles kan. Dat ging ook niet zonder horten of stoten en in een paar jaar.

In 1992 kwam een Casio uit met een bloeddrukmeter. Daarvoor waren er natuurlijk ook andere datahorloges. De Seiko TV Watch had al video in 1982. In 1993 waren er al horloges die data konden synchroniseren met PC's.

Een paar jaar? Maak het maar een decennium of 2-3 voordat het een beetje van de grond komt.

[edit]
Het eerste polsbandje met navigatie kwam uit in 1927. Voor breinimplantaten zitten wij vergeleken met smartwatches dichter bij 1927 dan bij de jaren 80-90, laat staan 2025.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 10 augustus 2025 09:49]

[gaskabouter]

Het gaat dus om de toepassing en niet om de techniek. Als mensen het gewoon niet willen of nodig hebben, de killer application mist kan de technologie het wel aanbieden maar ontbreekt de maatschappelijke relevantie die nodig is om het een succes te maken in financiën opzicht.

Pas dan komt concurrentie en pas dan komt de doorontwikkeling die we recent bijvoorbeeld met electrische auto's hebben gezien en eerder met smartphones en chips. Ook @Stridone d eerst electrische auto was er al honderd jaar terug, nul doorontwikkeling omdat men er niet op zat te wachten.

En eigenlijk leert de ervaring dat medische technologie volgt en niet leidend is in die proces. Mede doordat de meeste mensen gewoon gezond zijn en de ontwikkeling niet nodig hebben en doordat er allerlei ethische aspecten zijn die maken dat dingen in deze sector gewoon heel langzaam gaan.

[Reactie gewijzigd door gaskabouter op 10 augustus 2025 10:41]

[Stridone]

Dit is niet per se een relevante vergelijking. De snelheid van technologische vooruitgang/adoptie neemt enkel toe, kijk bijvoorbeeld naar de razendsnelle adoptie van smartphones en elektrische auto's.

[The Zep Man]

kijk bijvoorbeeld naar de razendsnelle adoptie van smartphones en elektrische auto's.

Smartphones zijn er al zo'n 30 jaar, maar zijn pas de afgelopen 15 jaar populair geworden. De eerste elektrische auto's reden al vanaf 1890.

Ten opzichte van het eerste moment dat men ergens aan begint totdat het breed beschikbaar en mainstream genoeg is om populair te worden zit meer tijd als dat men denkt. Het lijkt allemaal snel te gaan omdat men de vergelijking maakt vanaf het moment dat zij de technologie om zich heen zien verschijnen. Daarvoor zit decennia aan ontwikkeling met af en toe een publicatie/wat hype, zoals dit artikel.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 10 augustus 2025 10:31]

[B_FORCE]

De meeste hersenaandoeningen zijn progressief en dan zal zo'n systeem niet gebruikt gaan worden omdat winst in gezonde levensjaren, de zogenaamde qaly's, niet opweegt tegen de kosten.

Ik ben oprecht benieuwd of dit je mening is puur gebaseerd op hoe het er hier in Nederland aan toegaat?

Ik kan namelijk (helaas) uit eigen ervaring spreken dat in de VS, zelfs op de meest treurige momenten van mensen hun leven, er vanuit ziekenhuizen/artsen keuzes worden gemaakt die vooral (heel) veel geld kosten en niks opleveren. Of wanneer keuzes gemaakt moeten worden, zo'n schijnbaar morele bias meekrijgen, dat nee zeggen praktisch eigenlijk niet meer kan.

Hoe dan ook, sowieso niet een goed gesprek waar objectief de voors- en tegens worden besproken en wat daar de haalbaarheid van zou zijn.

[gaskabouter]

Amerika is wel een beetje de uitzondering. De gezondheidszorg is krankzinnig duur en voor een aanzienlijk deel onbereikbaar.

Dat heeft als neveneffect dat daar veel ontwikkeld en "uitgeprobeerd" wordt waar de rest van de wereld van profiteert. Maar de medisch ethische aspecten blijven daar heel vaak onderbelicht, eufemisme intended.

Ik heb er zelf gewerkt in zowel kliniek als onderzoek. Het geld klotst tegen de plinten mag er wordt alleen gekeken wat kan, niet of je het eigenlijk wel zou moeten doen.

Overigens staat Nederland dan weer bekend als land wat erg terughoudend en "berekenend" is in wel en niet behandelen.

Erasmus doet daar veel in, zeg maar de medische kosten baten analyse....

[B_FORCE]

Ik heb er schoonfamilie wonen, dus krijg er een hoop van mee.

Qua kosten, doel je dan op de daadwerkelijke kosten of verzekering? Want, tenzij je werkloos bent, betaal je incl bijdrage via inkomen en eigen bijdrage ongeveer net zoveel in Nederland. Waardoor de totale kosten qua verzekering min-of-meer op hetzelfde uitkomen. (Aangenomen dat je een normaal betaalde baan hebt).

In de VS moet je dat zelf regelen en is er inderdaad maar minimale compensatie voor mensen zonder/met een laag inkomen.

In Nederland mis ik vooral preventief en actief onderhoud en wegstrepen. Vaak zonder nodige uitleg of zelfs onderzoeken. Helaas spreek ik daar ook uit eigen ervaring.

[gaskabouter]

De daadwerkelijke kosten per inwoner, tarieven etc zijn astronomisch. Ik verdiende daar makkelijk 5000 dollar per dag.

Wat er wel niet vergoed wordt is enorm complex. Medicare, medicaid en aanvullende verzekeringen via werk of de staat is zo complex dat adviesbureaus weer een apart verdienmodel zijn...

Mijn conciërge moest gewoon 60.000 dollar in maandelijkse termijnen afbetalen voor een week opname vin longontsteking

[Arjan P]

Qua kosten, doel je dan op de daadwerkelijke kosten of verzekering? Want, tenzij je werkloos bent, betaal je incl bijdrage via inkomen en eigen bijdrage ongeveer net zoveel in Nederland. Waardoor de totale kosten qua verzekering min-of-meer op hetzelfde uitkomen.

Ga er maar vanuit dat je zeker niet op hetzelfde uitkomt. Ik ken een Amerikaan die wel verzekerd was (en via een groot bedrijf), maar na een hartinfarct toch een tweede hypotheek moesten nemen om de kosten te kunnen dekken. Zelf ben ik 2 jaar geleden onverhoopt twee dagen in het ziekenhuis beland daar, en werd me bij vertrek het volgende verteld: Omdat u onverzekerd bent (vanuit hun oogpunt, ik was wel in NL verzekerd met werelddekking) krijgt u om te beginnen 70% korting! Maar voordat ik kon juichen werd erbij verteld; dat betekent dat u maar $ 5.500,- hoeft te betalen i.p.v. bijna $ 19.000,-.

[B_FORCE]

Ja klopt, daarom vroeg ik er al naar

Ik wilde ook net reageren met hetzelfde idee @gaskabouter
Het zijn niet alleen woekerprijzen, maar het is ook heel veel upselling alsof je een vliegticket boekt of abonnement afsluit. Wat ik altijd weer typisch vind als we het toch over morrelen hebben.

Het is idd ook zo dat als je poot stijf houdt (lol pun) er ineens heel veel van de prijs af kan.
Van familie weet ik dat het NOG beter werkt dat je anders eventueel met juridische stappen (nog meer pun lol) dreigt.

Dat krijg je wanneer je zoiets volledig aan de markt overlaat, maar ziekenhuizen ook niet hun reputatie kwijt willen raken.


Staat dan wel weer tegenover dat je vrij kunt kiezen en dat in Nederland er ook mega sneaky wordt gedaan over kosten lees: van te voren niet altijd duidelijk of gewoon helemaal niet.

[gaskabouter]

Upselling. Mooie term ervoor.


Maar klopt. Overigens ook in de landen om ons heen wel voor. Scan bij het minste of geringste....

[Blokker_1999]

Hoewel we het ongetwijfeld in ons leven niet meer gaan meemaken, denk ik wel dat de mogelijkheden naar de toekomst toe alleen maar zullen toenemen. Wat vandaag een niche is voor sommige patienten kan over een eeuw mogelijks gewoon gecommercialiseerd zijn en vrij beschikbaar zijn voor iedereen.

Je schrijft dat geen gezond mens zoiets zou laten implanteren, maar waarom niet? Zoals de technologie er vandaag voor staat ga je inderdaad niet veel vrijwilligers vinden, al durf ik zelfs daar niet zeggen dat er toch niet enkele zijn die het wel zouden wensen. Maar als de technologie verbeterd, alsook de manier waarop we deze implanteren, als dat allemaal veiliger, eenvoudiger en routine wordt. Waarom niet?

Er gebeuren zovele routine ingrepen vandaag die enkele decennia terug als ondenkbaar werden aanzien. We moeten daarom niet enkel kijken naar wat we vandaag kunnen, maar ook naar hoe deze technologie kan evolueren en wat daar de gevolgen van kunnen zijn.

[asset185]

De reden om het niet te doen is op dit moment heel simpel. Gezien het feit dat de techbedrijven daarmee nog meer macht over je krijgen. En we zien nu al elke dag hoe die techbedrijven met hun machtspositie om gaan.

[Muld2937]

Tijd om de grondwet nu alvast aan te gaan passen. Artikel 11 gaat over lichamelijke integriteit en daar hoort impliciet ook de hersenen bij en extensies. Stop de breinkapers.

[rko4u]

Sterker nog, ik vermoed dat mensen in de toekomst gewoon kunnen worden verplicht om zo’n ding te laten implanteren. We beginnen daarmee waarschijnlijk met het sturen van criminelen, maar vervolgens gaan we er ook depressies en andere psychische issues mee oplossen en zelfs obesitas mee aanpakken. Ik doe maar een greep in de grabbelbak, maar waar stoppen we? Wat wij nu raar vinden, kan over 100 jaar volkomen normaal geacht worden. Als voorbeeld toch altijd weer die filmpjes uit de jaren 90 waarom we de hele dag bereikbaar zouden willen zijn. De huistelefoon was prima, nu heeft niemand er meer een.

[squareware]

Wellicht niet verplicht, maar wel fluisterend gedwongen. Laten we zeggen zonder chip doe je niet mee met openbare voorzieningen, werkgever wil dat je update naar 1.2 vanwege veiligheids risico's...

En misschien kun je er alleen nog maar mee betalen, moet je je voorhoofd even tegen de reader aan duwen.

[g4wx3]

ik ben er bang voor. Wat als :

• iemand dankzij zo'n neuroling hierdoor sneller kan rekenen, en dus makkelijker en beter presteerd
• Iemand die hogere diploma's kan halen, in hogere wiskunde of fysica, of economie.
• iemand die een betere job krijgt, meer inkomen, minder stress.

Mensen gaan er alles voor doen omdat te willen. Je ziet dat met ADHD medicatie, je ziet dat met plastische chirurgie, voor sommige mensen blijft het beperkt tot een gezond dieet, mooie tanden, fitness.
Maar je ziet het ook met de smartphone, de smartwatch, chatgpt (LLM). Allemaal dingen om ons als mens te versterken, om dingen beter te doen, sneller, efficiënter. Ten koste van echte skills, zoals kaart-lezen, tefefoonnummers onthouden, agenda beheren.
Het maakt ons competitiever, en dat maakt ons kapot.

[gaskabouter]

Ik denk dat door de eeuwen heen er bij iedere ontwikkeling vergelijkbare argumenten gebruikt zijn maar het uiteindelijk in de aard van de mens zit om "menselijk" te blijven.

Er zijn al heel lang aanpassingen of middelen om beter te presteren en toch worden die geen gemeengoed.

Ik denk dat je onderscheid moet maken tussen middelen die mensen helpt hun "beperkingen" te compenseren of middelen die je "supernatural" maken.

Uiteindelijk zal de mens, en veel dieren trouwens ook, zijn intelligentie met name gebruiken om problemen op te lossen door het gebruik van hulpmiddelen of gereedschap. Dat is denk ik ook de evolutionaire winst van intelligentie.

Hoewel ik meevoel met je betoog denk ik toch dat onze drive zit in het creëren van welzijn van ons en onze naasten, bed bad brood. En niet in alles de beste willen zijn


Misschien naïef

[dasiro]

Inderdaad, er wordt gedaan alsof iedereen in de toekomst met een BCI rondloopt, terwijl je zelfs nu nog amper patiënten met een bionische lens vindt, wat relatief gezien een véél doelgroep is.

Het enige implantaat dat iets of wat de status van gemeengoed bereikt heeft is de pacemaker die na tientallen jaren nog steeds niet het doemscenario heeft opgeleverd waarvoor ze willen waarschuwen, namelijk "betaal of we zetten het af". Het lijkt er dan ook op dat zelfs de huidige wetgeving minstens streng genoeg is om dat soort situaties te voorkomen.

[rko4u]

Misschien moet u de filmpjes uit de jaren 90 over de publieke opinie over de mobiele telefoon. Normen en waarden veranderen. We kunnen met dit soort implantaten criminelen op het rechte pad houden of zelfs mensen van hun depressies of obesitas af helpen. En langzamerhand raakt het steeds meer ingeburgerd.

[dasiro]

Geen idee of je wel beseft hoeveel keren duurder en vooral medisch niet noodzakelijk dit soort implantaten is? Als je weet dat een alcoholslot op een auto al een goeie 3000€ kost en hoe weinig die vrijwillig in een voertuig geplaatst worden, bedenk dan eens hoeveel verder een hersenimplantaat gaat, om nog maar te zwijgen over de pure science-fiction dat gedragsbeheersing is.

[rko4u]

Ik zeg ook niet dat het volgend jaar zo is toch? Ik zeg slechts dat een hersenchip over 50 jaar standaard zou kunnen zijn. Een complete computer in je broekzak was in de jaren 80 van de vorige eeuw ook onbetaalbaar en science fiction.

[dasiro]

Je weet dat in de jaren 80 een casio met ingebouwd rekenmachine al een hippe trend was? Er is een groot verschil, terwijl niemand voor het plezier een pacemaker liet plaatsen. Zoals je zelf toegeeft is het pure science-fiction en speculatie, dus stop met mensen doembeelden in hun hoofd te steken, dat is al bijna even erg als een mind-controlling BCI

[rko4u]

Ik vind uw manier bpvan discussiëren hoogst in de mond leggend en agressief. U kunt het niet met me eens zijn, maar de toekomst kunnen we geen van beide voorspellen. U snapt heel goed dat ik wil zeggen dat wat nu voor sommigen science fiction lijkt, over 50 jaar hoogst normaal kan zijn. Maar in plaats van erkennen verdraait u mijn woorden. Misschien wordt het tijdbom wat respectvoller met een anderbom te gaan?

[William_H]

Als ik zie wat een neuro-stimulator voor Parkinson patiënten kan betekenen en doen, dan sta ik toch iets positiever tegen dit soort invasieve ingrepen. Ik denk dat we nu nog niet goed kunnen voorstellen wat er allemaal mogelijk gaat zijn met deze techniek. Het is altijd moeilijk om vanuit het heden naar de toekomst te kijken, omdat hij zelden overeenkomt.

[gaskabouter]

Ik ben juist heel positief en zie iedere dag wat het voor mensen kan betekenen. Maar het blijft een relatief kleine groep.

Er is meer gezondheidswinst te boeken met een verbod op alcohol dan welke chip dan ook.

Zei hij als fervent bierliefhebber

[kodak]

Ik heb altijd moeite met de privacy kaart die weer getrokken wordt, we implanteren al jaren devices en de informatie daaromheen is strikt gereguleerd.

De geldende regels komen voort uit eerder gemaakte fouten en tekortkomingen van de regels. Als iemand stelt strikte regels te hebben om daarom moeite met kritiek over mogelijke privacyproblemen te hebben dan vraag ik me af waar de prioriteiten liggen.

Geen gezond mens gaat zoiets laten implanteren, net als met die chips in je arm destijds, op een enkele idioot na een de functie van die hersenen is van buiten af te lezen.

Ik lees geen duidelijke scheiding met de moeite met de 'privacykaart'. Bedoel je nu dat als iemand dit om medische redenen laat toepassen maar minder recht of zorgen om privacy hoort te hebben dan iemand die gezond is? Je maakt namelijk zelf het verschil dat gezonde mensen dit niet zouden implemen also dat iets uit maakt.

[gaskabouter]

Die regels komen daar helemaal niet uit voort. Die regels komen al voort uit de eed van Hippocrates die een zeer grote waarde hecht aan het medisch beroepsgeheim.

Dat daar de afgelopen millenia allerlei richtlijnen op gemaakt zijn komt omdat de infrastructuur nogal veranderd is.

Maar dat doet aan de basis niets af.

Vandaar dat ik altijd verbaasd ben als het hier gaat over de noodzaak tot geheimhouding. Want dat weten in de medische sector al zolang als we bestaan. Het zit in ons dna

Dus alleen de suggestie al dat daaraan getornd zou worden raakt mij als professional

[Reactie gewijzigd door gaskabouter op 10 augustus 2025 15:40]

[kodak]

Hippocrates kwam niet zomaar op zijn uitgangspunten. Dat was toen ook al omdat er nogal wat collega's in en rond het vakgebied bestonden die (al dan niet door gebrek aan kennis en gebrek aan open staan voor kritiek) fouten maakte en daarbij hun eigen belang boven dat van de patiënten plaatsten. En dat is ook waarom de regels en richtlijnen nog steeds aangepast worden.

De zorgen over privacy bij dit soort 'oplossingen' is geen kritiek dat iedereen zich maar weinig van de eed of privacy zou aantrekken. Het artikel wijst er niet voor niets op dat er wereldwijd verschillen zijn en de regels in de EU strikter. Maar dan nog. Van een professional mag wel verwacht worden dat die bij algemende kritiek niet begint met de strikte regulering te verdedigen maar er voor open staat om zichzelf en wie medische producten levert te verbeteren. Het zal immers niet voor het eerst in 2400 jaar zijn dat patienten onvoldoende bescherming hebben terwijl ze im een zwakke positie zijn tov bijvoorbeeld financiele belangen in de medische wereld of gebrek aan kennis bij artsen. En in dit geval is er nog mogelijkheid om problemen te voorkomen. En aangezien voorkomen beter is dan genezen zou dat juist moeten aanspreken. Tenzij je liever voorkeur hebt dat patiënten niet horen te twijfelen omdat je er moeite mee hebt.

[Speedz]

Ik ben er over 50 jaar niet meer, maar ik zou je graag aan deze uitspraak herinneren. Ik denk dat je heel erg naïef bent. Alles draait om macht. En juist dit (toegang tot het menselijke brein ; al dan niet met beïnvloeding van buitenaf of door dit soort ontwikkelingen is een belangrijke stap naar dit doel) is het ultieme doel. Als er iets is wat je de laatste jaren wel geleerd moet hebben is dat alles draait om macht voor een beperkte groep. En dat kan worden bereikt en behouden door de massa te beïnvloeden (nu door “onschuldige” reclame, dark patterns, propaganda e.d) maar in toekomst dus op nog efficiëntere manieren.

social media en de uitrol van ai is een top voorbeeld dat bedrijven alleen maar aan winst denken. Elke gebruiker wordt in de fuik gezogen. Er is geen enkel bedrijf dat een voorwaardelijke opt-in doet. Allemaal passen ze sneaky de voorwaarden aan, zodat ze je hele telefoon leeg kunnen trekken voor ai (geld+ invloed op jouw gedrag) doeleinden.

Zeker, het kan nog even duren. De snelheid van ontwikkeling is lastig te voorspellen. Maar dat dit fout (ten voordele van degene die de macht hebben/coöperaties t.b.v “winst”) gebruikt gaat worden is 100% zeker .

[D.nukem]

Ik wilde aangaande privacy verwijzen naar Eric Cartman van de South Park film, maar er is er ook eentje recenter met Rick and Morty die wat beter illustreer waarom iemand gedachten privé gehouden moeten kunnen worden. De kern en filosofie hadden tevens net zo goed blij Black Mirror gekund.

In alle twee de voorbeelden krijgen de genen met de verkeerde gedachten een corrigerende stroomstoot toegediend via een implantaat. En bij het voorbeeld van Rick en Morty, ook stroomstoot bij ongewenste gedachten, zien we wie van de samenleving deze implantaten gaan krijgen, en wie bepalen wat ongewenste gedachten zijn.

De hersenen, hun gedachten en mede iemands vastberadenheid, zijn voorlopig het laatste waar "ze" directe totale controle over kunnen uitoefenen, laten we dat zo houden alsjeblieft.

[biggydeen2]

Leuk experiment maar dat kan helemaal niet in de praktijk. Als je ergens niet aan mag denken ga je er juist wel over nadenken. Daarnaast moet iedereen dan verplicht zown chip krijgen. Daar is de komende 500 jaar de ruimte en mankracht niet voor. Plus dat de lichamelijke integriteit van de mens niet meer bestaat.

[WillySis]

Neuromodulatie is heel wat anders dan neurostimulatie in de hersenen.

Gezonde mensen die niet kunnen horen, zien of een motorische beperking hebben wat door een hersenchip (deels) verbeterd kan worden zijn vrij snel geneigd om een chip in hun hersenen te laten plaatsen, zeker als ze voorheen niet beperkt waren. Mensen willen immers alles zo goed mogelijk kunnen en gaan vrij ver om beperkingen te laten "repareren".

Gelukkig is de toelatingseis voor Europa zeer streng. Momenteel kan dit onderzoek niet eens zomaar in Europa plaatsvinden omdat de ethische commissie dit af zou keuren zolang er gegevens vanuit de hersenen van een persoon naar een (commercieel) bedrijf (kunnen) gaan.

[gaskabouter]

Neuromodulatie gebeurt door middel van stimulatie. Of inhibitie.

En deze bedrijven zijn al jaren actief in Europa omdat het nu eenmaal bedrijven zijn die die dingen maken. Het onderzoek vindt hier ook al jaren plaats.

Ik heb geen idee waar je je stelling op baseert. Bedrijven als Boston Dynamics of Medtronic zijn al decennia actief in de eu. In onderzoek, onderwijs en klinische toepassing.

[kozue]

Inderdaad, momenteel lopen alleen mensen met zoiets rond die er zelf bewust voor gekozen hebben. Mensen die een afweging hebben gemaakt tussen de voor- en nadelen. Alles begint altijd goed en rooskleurig.

Maar als dit over een tijd zo nauwkeurig is dat je er gedachten mee kunt lezen en zelfs beïnvloeden, wie zegt dat dit niet (in bepaalde delen van de wereld?) geforceerd geïmplanteerd gaat worden, bij bepaald soort personen of zelfs complete groepen of gehele bevolkingen? Mensen onder de duim houden is de natte droom van vele overheden.

Denk aan dictaturen zoals Noord Korea, China, een groot deel van het midden oosten, of zelfs Rusland. Maar zelfs hier heeft de overheid al z’n ware kleuren laten zien in corona-tijd, waarin het ineens mogelijk was om in een fractie van tijd beperkende wetten aan te nemen en de bevolking te dwingen tot het nemen van praktisch gezien ongeteste medicatie en het installeren van monitoring apps. En ook als je deze overheid wel vertrouwt om zoiets er niet doorheen te drukken, vertrouw je een toekomstige overheid op dezelfde manier? Dat deden ze in de jaren 30 in Duitsland ook. Niemand had toen gestemd op “laten we de joden massaal ombrengen en een oorlogje starten”. Ze hadden gestemd op mooie praatjes over het fixen van een falende economie. De onvoorziene gevolgen kwamen pas later. En Duitsland was daar echt niet uniek in. De VS heeft nu ook weer zo’n ongeleid projectiel aan het hoofd, waarvan je nooit weet wat ie morgen weer in z’n hoofd haalt.

Ik snap best dat er mensen zijn waarvoor je hun levenskwaliteit kunt verbeteren met zulk soort techniek, maar is dat het waard als we later allemaal geforceerd gechipt kunnen gaan worden door zieke geesten op machtsposities? Het grote probleem is dat je de geest nooit meer terug krijgt in de fles als die er eenmaal uit is. Sommigen kijken alleen maar naar de positieve kanten, terwijl de geschiedenis al heeft laten zien dat alles op een bepaald moment misbruikt gaat worden. Zoals het Internet, wat ooit bedacht was om informatie uit te wisselen tussen wetenschappers (het begon als universiteitsnetwerk), maar nu een speelbal geworden is van big tech en de commercie. Sommige dingen moet je eigenlijk gewoon laten zitten. Net als de atoombom, dat is ook zo’n uitvinding die we beter kwijt dan rijk zijn, maar niet meer gaat verdwijnen nu het er is.

Maar het is toch al te laat. Er zijn bedrijven mee bezig en bedrijven maken zich niet druk om de wereld, alleen om hun inkomsten. Die stoppen niet meer als ze geld ruiken. Zeker als Musk zich er ook nog mee aan het bemoeien is, zo’n persoon zonder geweten. Wetgeving gaat ons ook niet helpen, die passen ze gewoon aan wanneer het ze uitkomt. Dus we kijken wel waar het heen gaat. Met een beetje geluk is het complexer dan het lijkt en komen dit soort scenario’s pas naar voren als ik al weg ben.

[dasiro]

1 bedrijf genoemd en dan nog worden de verwezelijkingen ervan zwaar gedownplayed. Hierdoor is er wat afgunst te bespeuren doordat zij wel het grote publiek weten te trekken, wat in academische middens wel vaker voor komt, omdat ze zich in een niche bevinden, het is echter geen mooie eigenschap van mensen.

[PCG2020]

Zit je lekker met je oma te praten, wordt het gesprek ineens onderbroken doordat oma 'Ping!' zegt en vervolgens 'Dit gesprek wordt kort onderbroken voor een reclameblok!', waarna er tien minuten aan nutteloze commercials uit haar mond komt. Want ja, oma's hersenimplantaat moet wel ergens mee betaald worden, nietwaar?

[Kale Kiwi]

Common People - Black Mirror

Zie net dat die ook in het artikel staat

[Reactie gewijzigd door Kale Kiwi op 10 augustus 2025 09:11]

[MennoE]

Nee dat zou dan subtieler gaan. Oma zou zeggen: Deze espressocups van 'Merk' zijn toch heerlijk! Vol van smaak en romig, en dat tegen een betaalbare prijs. Ik kan je ze echt aanraden!'

[Jeroen73]

Ja, dat lukt dan één keer om jou de cups te laten kopen die oma aanprijst en als ze dan niet hachelen zijn, gaat oma op de lijst van mensen waar je geen advies van aan hoeft te nemen, net zoals je andere oma zonder chip.

[MennoE]

En als ze inderdaad heel lekker zijn? Dan denk je: zo die oma heeft goede tips zeg. En ze had ook nog een 10% kortingscode voor mij! En voor elk bezoekje dat ik bij haar geef krijg ik cashback. Ik ga altijd naar deze oma en niet naar die zonder chip!

[Sissors]

Over een aantal jaar kunnen hersensignalen mogelijk ook gebruikt worden om persoonlijke eigenschappen te achterhalen. Bci-aanbieders krijgen dan een goudmijn aan zeer gevoelige persoonlijke data in handen.

Een goudmijn? Vanwege de gigantische groep mensen die over een aantal jaar met een geïmplanteerde herseninterface zullen rondlopen?

Als dat zo is, zou er dus over een aantal jaar heel veel mensen met bijvoorbeeld een dwarslaesie geholpen zijn met iets wat hun leven enorm verbeterd. (Immers als het een goudmijn aan gevoelige data oplevert, moet het dus heel accuraat werken).

Daarnaast zal bij de eerste gebruikers vast heel veel data naar de fabrikant gaan. Immers die systemen moeten verder ontwikkeld worden en de modellen getraind. Maar later zou dat best (grotendeels) offline kunnen gaan.

Overigens net als bij veel andere zaken lijkt het dus dat in Amerika en China veel gedaan wordt door bedrijven, zelfs bij zoiets medisch waar Europa altijd groot in was. En in Europa weinig. Waarbij natuurlijk regelgeving bij zoiets invasiefs belangrijk is, maar als het resultaat is dat tegen de tijd Europese bedrijven er aan (kunnen) beginnen, de Amerikanen en Chinezen alles al in handen hebben, tja...

[segil]

...tsja, wat? Tsja, dan maar geen ethische regels hanteren in Europa? Dan maar het cowboy wilde westen model van de VS volgen, of de dictatuur van China? Ik ben blij dat ik in Europa leeg, waar nog enigszins nagedacht wordt over regelgeving. Ik zie Europa in dit kader steeds meer als het geweten van de wereld.

[Stridone]

Medische vooruitgang vertragen is niet ethisch.

[jdh009]

'Slachtoffers' maken omdat je te snel bent of wilt en als een olifant door de porseleinkast rennen, ook niet.... We hebben niet voor niets niets medische en ethische richtlijnen. Het ‘move fast and break things’-principe van Zuckerberg mag dan in de softwarewereld een tijd populair zijn geweest, maar in de medische praktijk betekent ‘break things’ gewoon dat je mensenlevens of hun gezondheid op het spel zet. Daarbij komt ook nog eens dat medische testen vaak door patiënten, die bijv uitbehandeld zijn, als laatste strohalm worden gezien. Juist omdat wanhoop en het gevoel niets te verliezen hebben hen extra kwetsbaar maken, moet je hen beschermen tegen overhaaste of onvoldoende getoetste experimenten.

[Stridone]

Ik vind dat mensen die afweging zelf horen te kunnen maken. Er zijn nou bijvoorbeeld een aantal ALS patiënten met Neuralink die daar ontzettend veel baat bij hebben en voor hen is het het risico ongetwijfeld waard om weer met de buitenwereld te kunnen communiceren.

Een ander voorbeeld is de versnelde goedkeuring van de mRNA covid-vaccins. Té voorzichtig zijn maakt ook slachtoffers.

[jdh009]

Ik vind dat mensen die afweging zelf horen te kunnen maken.

Zelfbeschikking is een belangrijk uitgangspunt, maar in de medische praktijk altijd gebonden aan informed consent én bescherming tegen disproportioneel risico. Je kunt je bovendien afvragen of hier werkelijk sprake is van volledige zelfbeschikking.... uitbehandelde patiënten, mensen die lijden onder ernstige of chronische pijn en anderen in een kwetsbare positie staan vaak onder zware emotionele druk, hebben soms weinig tijd om te beslissen en ervaren hun situatie als uitzichtloos. Daardoor zien zij elke nieuwe optie als laatste kans, wat de afweging ernstig vertroebelt. In zo’n context is het vrijwel onmogelijk om de lange-termijnrisico’s en technische onzekerheden volledig te overzien. Richtlijnen bestaan juist om te voorkomen dat kwetsbare groepen op basis van hoop, tijdsdruk en onvolledige informatie onomkeerbare schade oplopen.

Er zijn nou bijvoorbeeld een aantal ALS patiënten met Neuralink die daar ontzettend veel baat bij hebben en voor hen is het het risico ongetwijfeld waard om weer met de buitenwereld te kunnen communiceren.

Die casus is zeer klein in omvang, de resultaten zijn op zijn zachts gezegd anekdotisch te noemen en de tech bevindt zich nog in een vroege testfase. Succesverhalen kunnen waardevol zijn, maar zonder transparante data over complicaties of mislukte gevallen is het een selectief beeld. Een ethisch kader voorkomt JUIST dat individuele positieve ervaringen worden gebruikt om bredere, mogelijk risicovolle toepassingen te legitimeren.

Een ander voorbeeld is de versnelde goedkeuring van de mRNA covid-vaccins.

Dit is totaal geen geldige vergelijking. mRNA-vaccins hadden voor hun versnelde goedkeuring al grootschalige fase-3-onderzoeken met tienduizenden proefpersonen, maandenlange opvolging en een streng internationaal toetsingsproces. We hadden daarbij het voordeel dat de wetenschap op dat moment al ver ontwikkeld was en het geluk dat de pandemie niet een paar jaar eerder optrad. Hersenimplantaten zoals Neuralink bevinden zich in kleinschalige fase-1/2-proeven, met ingrepen die permanent en potentieel onomkeerbaar zijn. De risico’s, het onderzoeksstadium en het regulatoire kader verschillen echt enoorm en zijn fundamenteel.

[Reactie gewijzigd door jdh009 op 10 augustus 2025 11:20]

[Stridone]

Wat voor disproportioneel risico heeft iemand die stervende is aan ALS of geen leven heeft door chronische pijn, en wie zijn wij om dat collectief te bepalen voor een individu in die situatie? Ik ben het fundamenteel oneens met je idee dat een stel bureaucraten in de politiek wel even kan bepalen namens "kwetsbare" individuen welke risico's voor hen gepast zijn.

Natuurlijk is transparantie en eerlijkheid zeer belangrijk zodat mensen weten waar ze aan beginnen, maar wat jij beschrijft schaadt zelfbeschikking enorm.

[jdh009]

Je gaat volledig voorbij aan de kern van mijn reactie en wat ik eerder heb uitgelegd over waarom het risico op misbruik in deze context groot is.

Wat voor disproportioneel risico heeft iemand die stervende is aan ALS of geen leven heeft door chronische pijn, en wie zijn wij om dat collectief te bepalen voor een individu in die situatie?

Dit is een vals dilemma: ik heb nergens bepleit dat “wij” alle keuzes collectief maken in plaats van individuen. Mijn punt was dat medische besluitvorming niet losstaat van beschermingskaders, juist omdat extreme kwetsbaarheid (tijdnood, pijn, uitzichtloosheid) het vermogen tot volledig geïnformeerde afweging aantast. Dat argument laat je volledig liggen. Bovendien is het onjuist te stellen dat er geen disproportioneel risico kan bestaan in deze situaties: ook terminale of zwaar lijdende patiënten kunnen ernstig achteruitgaan door complicaties of ingrepen die hun kwaliteit van leven verminderen.

Ik ben het fundamenteel oneens met je idee dat een stel bureaucraten in de politiek wel even kan bepalen namens "kwetsbare" individuen welke risico's voor hen gepast zijn.

Dit is een enorm mooie stropop. Ik heb niet gezegd dat politici willekeurig namens kwetsbaren beslissen. Richtlijnen komen voort uit medische wetenschap, ethische toetsing en vaak ook patiënteninbreng, niet uit een “stel bureaucraten”. Door dat te negeren, verdraai je mijn punt tot iets waar ik me nooit voor heb uitgesproken.

Natuurlijk is transparantie en eerlijkheid zeer belangrijk zodat mensen weten waar ze aan beginnen, maar wat jij beschrijft schaadt zelfbeschikking enorm.

Je herhaalt hier het transparantie-argument, maar gaat opnieuw volledig voorbij aan het kernpunt dat transparantie op zichzelf niet voldoende is in contexten waar tijdsdruk, emotionele stress en technische complexiteit beslissingen vertroebelen. Je reageert daarmee niet op het inhoudelijke bezwaar, maar schuift het terzijde alsof het niet is gemaakt.

Tevens gebruik je bovendien een klassiek populistisch frame: een eenvoudig en emotioneel aantrekkelijk verhaal van “vrijheid tegen onderdrukking”, waarbij “een stel bureaucraten” wordt neergezet als vijand van de individuele keuzevrijheid. Daarbij laat je consequent de complexiteit, de medische risico’s en de rol van wetenschappelijke en ethische toetsing weg, waardoor het lijkt alsof de keuze over hersenimplantaten enkel een kwestie is van ja of nee zeggen. Dat simplificeert een zwaarwegende medische afweging tot een politiek strijdpunt en gaat volledig voorbij aan de bescherming die juist bedoeld is om misbruik en onverantwoorde risico’s te voorkomen. Het is een aantrekkelijke insteek voor wie de werkelijkheid graag reduceert tot een slogan, maar het heeft weinig te maken met serieuze medische besluitvorming.

Tevens.. Als ik je redeneertrant volg, betekent terminaal of zwaar lijden dat de patiënt automatisch proefkonijn mag zijn, zolang het etiket ‘zelfbeschikking’ erop zit. Dat is geen medisch beleid, dat is exploitatie met een mooi woord.

[Reactie gewijzigd door jdh009 op 10 augustus 2025 13:21]

[Stridone]

De kern is toch vrij eenvoudig? De eindbeslissing ligt of bij het lijdende individu, of hij ligt bij het collectief (politici, medici, ethici, etc). Dan kies ik liever optie 1, met het besef dat een optimale uitkomst daarbij verre van gegarandeerd is (en binnen redelijke kaders, daar ben ik het mee eens).

Een buitenstaander kan net zo min een weloverwogen afweging maken. Want die kent de subjectieve ervaring van de patiënt niet en kan dus ook niet inschatten of het risico "disproportioneel" is.

[jdh009]

Dan kies ik liever optie 1, met het besef dat een optimale uitkomst daarbij verre van gegarandeerd is (en binnen redelijke kaders, daar ben ik het mee eens).

Door zelf te zeggen dat het “binnen redelijke kaders” moet, ontkracht je je eigen eerdere stelling. Het is hier totaal geen sprake van een of-of. Op het moment dat je zegt dat het ‘binnen redelijke kaders’ moet blijven, erken je dat er grenzen nodig zijn. Daarmee bevestig je precies het punt dat je zelf tracht of lijkt te bestrijden: dat individuele keuzevrijheid bij zulke ingrepen niet onbeperkt kan zijn en juist afhankelijk is van vooraf vastgestelde medische en ethische normen. Die kaders moeten, zoals ik eerder ook al aangaf, door deskundigen op basis van medische wetenschap, ethische toetsing en vaak ook patiënteninbreng worden bepaald, en dat is per definitie niet alleen het individu.

Een buitenstaander kan net zo min een weloverwogen afweging maken. Want die kent de subjectieve ervaring van de patiënt niet en kan dus ook niet inschatten of het risico "disproportioneel" is.

De subjectieve ervaring is belangrijk voor iemands persoonlijke afweging, maar “disproportioneel risico” is geen subjectief gevoel. Het is een medische en ethische inschatting gebaseerd op kans × ernst, complicatiecijfers en wetenschappelijke evidentie. Dat is precies waarom toetsing nodig is, ook als de patiënt zelf wil instemmen. Bovendien is de informatieplicht van deze partijen niet altijd voldoende ingevuld om werkelijk sprake te laten zijn van informed consent.

De kern is toch vrij eenvoudig? De eindbeslissing ligt of bij het lijdende individu, of hij ligt bij het collectief (politici, medici, ethici, etc).

Nogmaals begin je met een vals dilemma. Medische besluitvorming is nooit alleen “individu” of “collectief”, maar een combinatie van persoonlijke autonomie én toetsing aan medische en ethische standaarden. Jouw voorstelling doet alsof die combinatie niet bestaat. Bovendien is en blijft je argumentatie een stropop: ik heb nergens bepleit dat “het collectief” volledige beslissingsmacht heeft.

[Stridone]

Het is geen vals dilemma. De éindkeuze wordt uiteindelijk toch door één van de twee partijen afgedwongen, en ik denk dat het zwaartepunt daarbij toch vooral richting het individu hoort te liggen.

Neem euthanasie bijvoorbeeld. Het is prima dat hier een proces bij komt kijken waarbij er nog met een patiënt gekeken wordt naar alternatieven etc, maar uiteindelijk moet de eindbeslissing wmb altijd bij die persoon liggen. En hetzelfde geldt voor nieuwe risicovolle ingrepen.

Overigens, "disproportioneel risico" is absoluut niet zo kwantificeerbaar als jij het laat lijken. Je kan de ervaring van iemand die met ondraaglijke pijn leeft niet in een formule gooien. Hoeveel risico is "disproportioneel" als jij door je chronische pijn enkel nog wilt sterven?

[jdh009]

Het is geen vals dilemma. De éindkeuze wordt uiteindelijk toch door één van de twee partijen afgedwongen, en ik denk dat het zwaartepunt daarbij toch vooral richting het individu hoort te liggen.

Het blijft wél een vals dilemma. Je doet alsof de keuze alleen volledig bij het individu of volledig bij het collectief ligt, terwijl medische besluitvorming altijd een combinatie is: persoonlijke autonomie binnen vooraf vastgestelde medische en ethische kaders. Bovendien zijn er bepaalde zaken die sowieso niet mogen volgens de wet, of waarvoor ook de arts moet instemmen. Het is leuk dat een patiënt iets wil, of dat het bedrijf dat de implantaten maakt dat graag uitvoert, maar uiteindelijk heb je meerdere “ja’s” nodig binnen een wettelijk en professioneel toetsingskader. Natuurlijk is een “nee” van de patiënt een volledige stop, maar een “ja” van de patiënt betekent niet automatisch doorgaan zonder dat de overige kaders en instemmingen aanwezig zijn.

En dat een bedrijf iets wil, is al helemaal geen vrijbrief, ook niet als het erin slaagt een (wanhopige) patiënt te overtuigen. Een arts heeft bovendien de taak een patiënt ook tegen zichzelf te beschermen, zeker wanneer diens beslisvermogen door pijn, tijdsdruk, wanhoop of andere eerder genoemde factoren wordt aangetast. Dat is verankerd in het medisch grondbeginsel primum non nocere en in de eed die artsen afleggen, waarbij het voorkomen van schade vooropstaat, ook als de patiënt zelf op dat moment bereid is grote risico’s te nemen.

Neem euthanasie bijvoorbeeld. Het is prima dat hier een proces bij komt kijken waarbij er nog met een patiënt gekeken wordt naar alternatieven etc, maar uiteindelijk moet de eindbeslissing wmb altijd bij die persoon liggen. En hetzelfde geldt voor nieuwe risicovolle ingrepen.

Euthanasie is juist een perfect voorbeeld van hoe zelfbeschikking en strikte toetsing samengaan. Het proces is zwaar gereguleerd: meerdere onafhankelijke artsen, een vastgelegd wettelijk traject, verplichte wachttijden en zorgvuldigheidseisen. Pas binnen dat kader kan de patiënt een weloverwogen keuze maken. Nieuwe risicovolle ingrepen met hersenimplantaten hebben daarentegen nog helemaal geen vergelijkbaar uitgewerkt en bewezen toetsingsproces. Bovendien gaat het bij euthanasie om het beëindigen van lijden via een definitief besluit, terwijl hersenimplantaten ingrepen zijn met blijvende, complexe en deels onvoorspelbare effecten op het functioneren van de hersenen.

Overigens, "disproportioneel risico" is absoluut niet zo kwantificeerbaar als jij het laat lijken. Je kan de ervaring van iemand die met ondraaglijke pijn leeft niet in een formule gooien.

De subjectieve ervaring van een patiënt is belangrijk, maar “disproportioneel risico” is in de medische praktijk wél deels kwantificeerbaar. Nogmaals, extreme wanhoop maakt iemand juist extra kwetsbaar voor misleidende verwachtingen of commerciële druk en (valse) beloftes. Mensen zijn van nature slecht in het inschatten van kansen of het juist beoordelen van risico’s, vergelijkbaar met hoe deelnemers aan een loterij vaak denken dat hun winkans groter is dan die werkelijk is, en daar is genoeg literatuur over te vinden.

Daardoor wordt in medische crisissituaties de kans op succes vaak overschat en de kans op ernstige complicaties onderschat, wat besluitvorming kan vertekenen. En ja, disproportioneel risico is in veel gevallen gewoon vast te stellen via kansinschattingen. Net zoals in technische contexten, zoals bij veiligheidsdiensten, betekent een term als ‘waarschijnlijk’ of ‘hoogst waarschijnlijk’ niet dat het nattevingerwerk is, maar dat er een onderbouwde en reproduceerbare berekening achter zit. Bij zo’n kans hoort simpelweg een naam: disproportioneel. Jouw redenering schuift bescherming in zulke situaties terzijde, terwijl dat het moment is waarop misbruik het makkelijkst kan plaatsvinden. Het “niets te verliezen”-frame dat je hier hanteert, zet de deur open naar experimenten waarbij het belang van de patiënt ondergeschikt raakt aan het belang van degene die het experiment uitvoert.

Tevens:

Hoeveel risico is "disproportioneel" als jij door je chronische pijn enkel nog wilt sterven?

De ernst van iemands lijden verandert de feitelijke risico’s van een ingreep niet. Dat iemand door wanhoop bereid is om elk risico te accepteren, maakt het risico zelf niet kleiner of minder disproportioneel.

[R4gnax]

Een ander voorbeeld is de versnelde goedkeuring van de mRNA covid-vaccins. Té voorzichtig zijn maakt ook slachtoffers.

Te snel goedkeuring verlenen ook. Dat hebben we gezien met enkele van de niet-mRNA vaccins die achteraf stolsels in het bloed bleken te geven wat tot infarcten kon leiden.

[oltk]

Medische vooruitgang is pas vooruitgang als het ethisch is. Niet omdraaien graag

[CivLord]

Zeg dat tegen de slachtoffers van dr. Mengele en zijn Japanse tegenhanger in WWII.

[Sissors]

Zoals ik al in mijn vorige post had geschreven, natuurlijk zijn regels belangrijk. Tegelijk lijkt het mij enorm onwaarschijnlijk dat wanneer jij verlamd hele dag op een bed ligt, je toch liever maar een oplossing waarmee je veel vrijheid terugkrijgt en weer iets van een leven kan hebben skipt, want eerst moet toch wel een goed juridisch raamwerk zijn hoe de data precies verwerkt wordt. Ik zou dan eerder een enkeltje Amerika laten boeken als ik daar wel geholpen kan worden.

[D13DS3L]

Geef het 10 jaar tot dat je ook een neuralink budget kan krijgen waar je dan met een maandelijks abonnement je stress score op kan uitlezen. Uiteraard met advertenties

[Reactie gewijzigd door D13DS3L op 10 augustus 2025 09:02]

[Lord Anubis]

En zo gedwongen wordt om er een abonnement erop te nemen.

[The Zep Man]

Als het gaat om het willen bewegen voor bijvoorbeeld het compenseren van een dwarslaesie, dan lijkt het mij nuttiger om de signalen te onderscheppen waar ze samenkomen en (normaliter) uit de hersenen naar beneden gaan. Dat is een stuk minder ingrijpend.

Hersenen vormen rondom onbekende materialen, zoals implantaten, een soort littekenweefsel, wat de signaalkwaliteit van de elektrodes en dus de werking van de bci geleidelijk kan verslechteren.

Dit lijkt mij de grootste uitdaging om op te lossen voor een "duurzame" implementatie van deze techniek. Wellicht wanneer wij van silicon afstappen en een soort biocomputer kunnen maken gebaseerd op materiaal (van de betrokkene?) die niet afgestoten wordt. Of dergelijk levend en gemodificeerd materiaal gebruiken om het voor het lichaam vreemde materiaal te isoleren.

Dat soort technieken liggen nog ver in de toekomst. Ik verwacht niet dat wij dat voor 2077 hebben. Wellicht toch maar gerichte Immunoblockers ontwikkelen?

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 10 augustus 2025 13:31]

[KarelAnker1989]

20 jaar geleden heb ik een therapie gehad genaamd neuro feedback. Je krijgt dan een kapje op je hoofd met sensoren die jouw hersenactiviteit meten. Het doel is om je hersenen te trainen. Dit kan ingezet worden bij ADD/ADHD, slaapproblemen, depressies ed. Middels straffen en belonen worden de golven afgestemd om een bepaalde range. Komen de hersengolven boven of onder (afhankelijk van het doel: stimuleren of juist remmen) de gestelde range dan begint er een film te spelen. Je hersenen hebben snel in de gaten (bij mij duurde dat 2 sessies) dat er een filmpje gaat spelen en op deze manier wordt beloond. Hierdoor kun je dus je hersenengolven trainen.

[Tri Force]

Mooi om te horen dat het werkt en ik hoop dat het zo blijft maar ik heb even gekeken en er zit nogal wat onkosten aan en informatie over vergoedingen en resultaten dat is niet heel helder.. intake gesprek 50€ en één behandeling tussen de 50€ en 100€ en een tiental behandelingen is het begin zo te zien en daarna eens in de zoveel tijd ? misschien zal het aan mijzelf en mijn ervaring liggen maar krijg zelf altijd het idee met doktoren en therapeuten enz. dat hun meer interesse hebben in incasseren dan het welzijn van de patiënt..

[Mathijs Kok]

En jij denk niet dat een paar duizend Euro een onbetwist juiste investering is voor iemand met ADD/ADHD, slaapproblemen, depressies etc? Man, dat is is voor niets en maakt het een van de allergoedkoopste methode!.

Je zal wel een slechte ervaring gehad hebben maar in mijn gevorderde ervaring zijn de meeste medici bijzonder betrokken bij hun patienten. Je word geen huisarts voor het geld.

[Tri Force]

Onbetwistbaar dat geloof ik niet tot dat ik het zelf ervaar of bewijs zie en al helemaal als het om een persoon gaat die de rekening schrijft.. cijfers kunnen onbetwist zijn maar dan kan zo'n therapeut ook de cijfers laten zien wat voor slagingskans het heeft of niet ? en daar wordt vaag over gedaan dat het verschilt per persoon dus dat is betwisbaar naar mijn mening.

Wat iets waard is dat moet iedereen voor zichzelf weten maar als wij als maatschappij eerst eens aan de rest zouden denken dan ons zelf bijv. de ouderen voor pensioen en de zorg of juist de kinderen want scholing kan ook wel geld gebruiken dan zou de maatschappij beter zijn dan even een behandeling doen omdat het ziekenfonds het toch wel vergoed en maar zien of het wel of niet werkt.

Dan zou het geld beter besteed zijn om de kwaliteit van leven te verbeteren zodat mensen meer tijd en begrip voor elkaar hebben wat een bewezen resultaat heeft voor geestelijke en lichamelijke gezondheid maar men is liever met zichzelf bezig dan met een ander en dragen stress over op een ander die dat ook weer overdraagt en dan zijn er weer mensen nodig die hulp bieden voor een vergoeding die ook weer door de maatschappij betaald wordt.

Om die kosten weer te betalen moet er weer meer geproduceerd worden dus meer stress en zo blijft de cyclus gaan en als men eens zouden zeggen ik bespaar op onkosten en ga in plaats van overwerken even de buren helpen of even koffie doen 100% gegarandeerd dat binnen één jaar ziekteverzuim naar beneden gaat en dat mensen meer geld over hebben voor dingen die wel belangrijk zijn maar de maatschappij is meer bezig met besteden dan met gezondheid en geluk.

Mijn ervaring is dat medici meer met hunzelf bezig zijn van mening en inkomsten dan de mening en belang van de patiënt en hun verdienen meer dan genoeg en het zit niet veel onder dat van het zaken leven dus of hun wel of niet voor het geld gaan geen idee maar zo te zien is de balans van opleiding en salaris en stress wel goed en ook de garantie van werk is beter dan het zaken leven dus het lijkt een goede keuze om die richting in te gaan en de meeste doktoren enz. zijn met 60 jaar er wel klaar mee.

[KarelAnker1989]

Bij mijn broertje werkte het beter dan bij mij. Het was vooral gericht op het verbeteren van de concentratie en dat deden ze (zoals ze het toe uitlegde) door zich vooral te richten op zogenaamde beta golven.

Het viel toen der tijd onder alternatieve geneeswijzen en werd voor een deel vergoed.

Ik zie dit als een investering in jezelf en het valt het proberen waard.

[Tri Force]

Bedankt voor de informatie en dan vraag ik eens bij de verzekering hoe dat zit met de vergoeding en met de werking van die behandeling want het is ook zonde als de maatschappij een deel betaald en dat het niet werkt maar goed dat is mijn mening want ik heb wel vaker gehoord dat iets werkt van medicatie en medicijnen en therapie maar het werkt gewoon niet maar dat komt meer door conflict met de maatschappij en mijn persoonlijkheid.

[KarelAnker1989]

Je kunt neurofeedback vergelijken met zware meditatie zoals de monniken in kloosters. Die schijnen ook in staat te zijn hersengolven te trainen. Maar ik heb hier geen bron van.

Er is geen grote onderbouwde studie voor de effectiviteit van deze therapie. Dus je kunt vaststellen dat het niet bewezen effectief is. Maar ook niet dat er geen effect is. Er zijn psychologen die er mee werken en het een goede methode vinden. Wellicht werkt het niet voor iedereen, maar als het voor jou zou werken, dan is het de moeite waard om het te proberen.

Osteopathie is ook een alternatieve geneeswijze en ik kan je zeggen dat het mij echt heeft geholpen met klachten aan de enkel.

Daarnaast ben ik blij dat ik de mogelijkheid heb om te betalen voor de zorg die anderen nodig hebben. Mogelijk heb ik het zelf ook ooit nodig.

[Tri Force]

Inderdaad het komt op het hetzelfde en er wordt veel traditionele kennis in hedendaagse technologie gebruikt zelfs fastfood bedrijven zoals Macdonalds haalt kennis uit Japanse cultuur om hun eten verslavend te maken maar dan in een negatieve zin en effecten.. de technologie maakt het meer toegankelijk en efficiënter maar ook technologie is niet perfect en elk persoon is anders.

Daarom vindt ik het ook belangrijk om wel kritisch te zijn maar niet iets uit te sluiten en gelukkig zijn er opties om keuzes te maken want dit werkt bij de ene en het andere werkt weer beter bij de ander maar bedankt voor de info Karel en succes en ik zal eens vragen en rondkijken.

Het zal misschien off topic zijn maar zelf wordt ik altijd rustig van o.a YouTube: Sveriges Nationalsång - DU GAMLA DU FRIA de eerste keer kan het emotioneel zijn maar na een paar keer wordt het meer een soort Lullaby daarnaast kan ik ook verdwijnen in spellen zoals Kingdom Come Deliverance maar daar kan ook veel teveel tijd in gaan dat er voor andere dingen te weinig tijd is dus wees voorzichtig.

Groetjes,

T.F

[bauke1984]

Was die 15% die nog actief was grotendeels door litteken weefsel veroorzaakt ? Dacht dit ooit gelezen te hebben maar ik kan er geen bron voor vinden.


Want dat er littekenweefsel vormt dat staat vast.

[jip_86]

Vind het reclame argument vrij zwak. Bijvoorbeeld pacemakers hebben dat toch ook niet? O wil je hulp vandaag, eerst ff reclame kijken op je telefoon.

Als early adapters zul je ook een klein stukje toegang moeten verlenen tot je data omdat je dan meehelpt aan de ontwikkeling van het product. Daar krijg je dan ongetwijfeld weer firmware updates voor terug.

[Reactie gewijzigd door jip_86 op 10 augustus 2025 12:14]

[Monda]

Hoe werkt dat dan met pacemakers?

[FrostHex]

Van dagen wachten op een brief, naar de fax, naar e-mail, naar sms, naar milliseconden via WhatsApp…elke stap maakte ons sneller verbonden. Neuralink koppelt ze direct, waardoor er grote kans is dat de mensheid tot één collectieve brein samensmelt…er bestaan dan simpelweg geen barriers meer tussen mensen.

[n4m3l355]

Echter het is niet alsof via electrodes woorden uit een systeem rollen, wat nu gebeurd is niet anders dan 20-30 jaar gelden met Hawking en zijn computer maar dan verfijnd. Desalniettemin blijft het verfijnd zoeken naar en niet bits die direct omgezet worden naar taal.

En dat is een blijvend probleem, op zn best (en dit is op zich al fantastisch) kunnen we dingen aansturen. Maar even interfacen met je computer is nog heel ver weg.

Dus dat wetende, wat moeten commerciële partijen zoals Musk met deze IP?

[aadje93]

Echter het is niet alsof via electrodes woorden uit een systeem rollen, wat nu gebeurd is niet anders dan 20-30 jaar gelden met Hawking en zijn computer maar dan verfijnd. Desalniettemin blijft het verfijnd zoeken naar en niet bits die direct omgezet worden naar taal.

En dat is een blijvend probleem, op zn best (en dit is op zich al fantastisch) kunnen we dingen aansturen. Maar even interfacen met je computer is nog heel ver weg.

Dus dat wetende, wat moeten commerciële partijen zoals Musk met deze IP?

Wat dacht je van €€€€, alles waar potentieel grof aan te verdienen is patenteren zodat je kan cashen...

[Mathijs Kok]

Maar even interfacen met je computer is nog heel ver weg.

Beetje mierenneuken, maar nu is je interface je hand (via muis en toetsenbord), je zicht, je gehoor en je stem. 'Dat interfacen' doen we nu ook al.

Zolang het uitsluitend gebruikt is om medische problemen op te lossen blijft de gebruikersgroep klein en etreem specifiek. Amazon heeft en niet veel aan om te weten wat de meest geliefde auteur is van mensen met een hoge dwarslesie. De commercieele waarde is verwaarloosbaar vergeleken met de kosten om de data te verkrijgen. Nog afgezien van het feit dat we er grote morale bezwaren tegen zullen hebben en het verbieden per wet extreem eenvoudig is. Die wet bestaat al overigens. Je mag data van pacemakers niet gebruiken buiten medische toepassingen. Werkt prima.

Ik ben het geheel met kabouter eens. Het privacy aspect is er door de auteur met de haren bijgesleept zonder enige argumentatie waarom het een probleem zal zijn.

[Prince]

Ik zie wel toegevoegde waarde; Momenteel is het met games waarbij je specifieke zetten maakt.
Daarna is het 3D shoot'em up en racen.
Dit zet de deur open voor effectief autorijden en het bedienen van een (Tesla) Bot.

Dit is misschien wel handig als je in een veilige bubbel op mars zit en je een bot in een auto tot verder rijdt om iets te doen (iets bouwen, herstellen, onderzoeken, etc...)
Maar ook op aarde kan iemand met een bot even snel te plekke komen om iets te doen met een paar ms latency. Dus genoeg voor chirurgie, een engineer die iets moet doen of wat dan ook.

Brengt ons waarschijnlijk bij een nieuwe generatie aan onverantwoord misbruik. Ouders die gaan uit eten en hun klein kindje thuis laten omdat ze het in het oog kunnen houden met een bot die ze kunnen controleren of zo :-)

[Peenutzz]

Geloof je nog steeds in dat Mars-sprookje van Musk?

[Sandor_Clegane]

En nog nooit waren de muren tussen mensen zo hoog als nu lijkt.

[KoffieAnanas]

We are the Borg. Resistance is futile.

[vinkjb]

We are The Borg

[separhim]

Of degenen die de implementaten gaan juist muren opwerpen om groepen in de samenleving, we zien nu al dat de ultrarijken van alles proberen te beïnvloeden in hun voordeel. Veel van hen zullen nul moeite hebben met zichzelf afsluiten van de rest van de samenleving omdat ze denken dat ze alles beter weten omdat ze geluk hadden.

[Reactie gewijzigd door separhim op 10 augustus 2025 11:38]

[Finraziel]

Interessant stuk!

Een ander commando dat volgens Thielen mogelijk is met niet-invasieve bci’s, is het bedienen van een muiscursor. De onderzoeker stelt namelijk dat dit een van de simpelste toepassingen is van braincomputerinterfaces. Dat maakt het volgens hem des te ironisch dat bedrijven als Neuralink juist zoveel aandacht krijgen als ze laten zien dat hun patiënten kunnen schaken of rts-games kunnen spelen met hun invasieve hersenimplantaat. Dat kan volgens Thielen namelijk al vele jaren zeer accuraat, zonder dat er een hele hersenoperatie nodig is.

Ja precies, dat is ook waarom ik nooit zo onder de indruk was van wat er getoond werd... Ik heb decennia geleden namelijk stage gelopen bij een bedrijf dat toen ook al experimenteerde met dit soort dingen, en hoewel ik het nooit zelf geprobeerd heb (want ik was destijds een ff-in idiot ) kon je toen al vrij aardig dingen op het scherm laten bewegen met je gedachtes met alleen een paar plakkers op je hoofd. Goed te lezen dat dat dus vooral getoond lijkt te worden omdat het mensen aanspreekt en dat er wel ook veel ingewikkeldere zaken mogelijk worden ondertussen.

[mk1992]

Die Mensch Maschine, halb Wesen und halb Ding.

[GeeBee]

Ah, een stukje Kraftwerk op de vroege morgen. Altijd prettig wakker worden