Door Tomas Hochstenbach

Redacteur

Een oudere chipset is de betere keuze

20 goedkope AMD B650- en B850-moederborden getest

04-07-2025 • 06:00

105

Multipage-opmaak

Goedkope AM5-moederborden

Moederbordfabrikanten zouden je liever een mooi nieuw B850- of X870-model verkopen, maar voordelige moederborden met de B650-chipset domineren nog altijd de top tien in de Pricewatch. Tijd om de nodige betaalbare B650- en B850-borden te testen, op zoek naar addertjes onder het gras en wat nu écht de beste deal is.

B650 versus B850: vooral een facelift

Wie onze eerdere round-up van 18 AMD B850-moederborden heeft gelezen, weet dat er technisch geen enkel verschil is tussen de B650- en B850-chipsets. Laat staan, fysiek gaat het om exact dezelfde chip. De rebrand naar B850 is vooral gedaan om moederbordfabrikanten de mogelijkheid te bieden hun line-up weer bij de tijd te brengen, met de nieuwste features en snufjes die nog niet beschikbaar waren toen de B650-moederborden werden ontworpen.

Een goed voorbeeld daarvan is Wi-Fi 7, maar ook 5Gbit/s-ethernet en systemen voor schroefloze ssd-montage en eenvoudige PCIe-unlock kom je (vrijwel) alleen op de nieuwere B850-moederborden tegen. Dat zijn allemaal functies die extra geld kosten en dus niet op de goedkoopste B850-borden zitten, waardoor juist in het goedkoopste segment de verschillen tussen B650 en B850 minimaal zijn.

Daarnaast heeft AMD een beetje lopen spelen met de eisen om een bord 'B850' te mogen noemen. Een B850-moederbord moet verplicht een M.2-slot op PCI-Express 5.0-snelheid hebben. Dat was bij B650 nog niet verplicht, maar in de praktijk hadden ook veel B650-borden dat al. Het videokaartslot mag bij beide chipsets nog gewoon PCIe 4.0 zijn, maar in de praktijk zie je ook hier vaak al Gen 5.

ASRock B650 Pro RSASRock B650M-HDV/M.2ASRock B850 LiveMixer WiFiASRock B850 Pro-A WifiASRock B850M Steel Legend WiFiASRock B850M-X R2.0ASUS ROG Strix B650E-F Gaming WiFIASUS ROG Strix B850-A Gaming WIFIASUS TUF Gaming B650-PlusASUS TUF Gaming B850M-PLUS WIFIASUS TUF Gaming B850-PLUS WIFIGigabyte B650 Aorus Elite AX V2Gigabyte B650 Eagle AXGigabyte B850 Aorus Elite WIFI7Gigabyte B850 Eagle WIFI6EGigabyte B850 Gaming X WIFI6EGigabyte B850M DS3HMSI B650 Gaming Plus WiFiMSI B850 Gaming PLUS WIFIMSI MAG B850 Tomahawk MAX WIFIMSI PRO B850-P WIFI

Alle geteste AMD B650- en B850-moederborden

Verschillen: PCIe & M.2

Hoewel dat officieel geen verplichting is, hebben alle geteste B850-moederborden een PCIe 5.0 x16-slot voor de videokaart. De meeste B650-modellen hebben nog een PCIe 4.0-slot voor de videokaart. Eigenlijk maakt dat niets uit. Zelfs met de snelste videokaart van dit moment, een RTX 5090, maten we een onmerkbaar klein verschil van minder dan 2 procent. Alleen in uitzonderlijke gevallen, zoals wanneer je een videokaart met te weinig vram hebt, kan het verschil maken.

Op één na kun je in elk getest moederbord een PCIe 5.0-ssd kwijt. Die beginnen steeds energiezuiniger en goedkoper te worden, dus dat is misschien wel relevant. Alleen de MSI B650 Gaming Plus WiFi heeft alleen maar PCIe 4.0, ook voor de ssd's. Ieder bord heeft ook een tweede M.2-slot, dat meestal op PCIe 4.0-snelheid werkt. Vaak zien we ook een derde en soms zelfs vierde M.2-slot, maar op goedkope borden gaat het vaak om slots met oude PCIe-standaarden of minder dan vier lanes. Die staan leuk op het plaatje, maar daar stop je liever geen moderne ssd in.

Waar verder nog verschil in zit, is of je ook voor alle slots een heatsink erbij krijgt. Bij de goedkopere modellen krijg je er vaak maar eentje, bij luxere borden worden koelers voor alle M.2-slots geleverd.

PCIe-slot M.2-slots 1/2/3/4 Gekoelde M.2-slots
ASRock B650M-HDV/M.2 PCIe 4.0 x16 PCIe 5.0 x4 PCIe 4.0 x4 n.v.t. n.v.t. 1
ASRock B850 LiveMixer WiFi PCIe 5.0 x16 PCIe 5.0 x4 PCIe 4.0 x4 PCIe 4.0 x4 n.v.t. 3
ASRock B850 Pro-A WiFi PCIe 5.0 x16 PCIe 5.0 x4 PCIe 4.0 x4 PCIe 4.0 x4 PCIe 3.0 x4 1
ASRock B850M Steel Legend WiFi PCIe 5.0 x16 PCIe 5.0 x4 PCIe 4.0 x4 PCIe 4.0 x2 n.v.t. 2
ASRock B850M-X R2.0 PCIe 5.0 x16 PCIe 5.0 x4 PCIe 4.0 x4 n.v.t. n.v.t. 1
ASUS ROG Strix B650E-F Gaming WIFI PCIe 5.0 x16 PCIe 5.0 x4 PCIe 4.0 x4 PCIe 4.0 x4 n.v.t. 3
ASUS ROG Strix B850-A Gaming WIFI PCIe 5.0 x16 PCIe 5.0 x4 PCIe 4.0 x4 PCIe 4.0 x4 PCIe 4.0 x4 4
ASUS TUF Gaming B650-PLUS PCIe 4.0 x16 PCIe 5.0 x4 PCIe 4.0 x4 PCIe 4.0 x4 n.v.t. 3
ASUS TUF Gaming B850M-PLUS WIFI PCIe 5.0 x16 PCIe 5.0 x4 PCIe 4.0 x4 PCIe 4.0 x4 n.v.t. 3
ASUS TUF Gaming B850-PLUS WIFI PCIe 5.0 x16 PCIe 5.0 x4 PCIe 4.0 x4 PCIe 4.0 x4 n.v.t. 3
Gigabyte B650 Aorus Elite AX V2 PCIe 4.0 x16 PCIe 5.0 x4 PCIe 4.0 x4 PCIe 4.0 x4 n.v.t. 3
Gigabyte B650 Eagle AX PCIe 4.0 x16 PCIe 5.0 x4 PCIe 4.0 x4 PCIe 4.0 x2 n.v.t. 1
Gigabyte B850 Aorus Elite WIFI7 PCIe 5.0 x16 PCIe 5.0 x4 PCIe 4.0 x4 PCIe 4.0 x4 n.v.t. 3
Gigabyte B850 Eagle WIFI6E PCIe 5.0 x16 PCIe 5.0 x4 PCIe 4.0 x4 PCIe 4.0 x2 N.v.t. 1
Gigabyte B850 Gaming X WIFI6E PCIe 5.0 x16 PCIe 5.0 x4 PCIe 4.0 x4 PCIe 4.0 x4 N.v.t. 3
Gigabyte B850M DS3H PCIe 5.0 x16 PCIe 5.0 x4 PCIe 4.0 x4 n.v.t. n.v.t. 1
MSI B650 Gaming Plus WiFi PCIe 4.0 x16 PCIe 4.0 x4 PCIe 4.0 x4 n.v.t. n.v.t. 1
MSI B850 Gaming Plus WIFI PCIe 5.0 x16 PCIe 5.0 x4 PCIe 4.0 x4 PCIe 4.0 x2 n.v.t. 1
MSI MAG B850 Tomahawk MAX WIFI PCIe 5.0 x16 PCIe 5.0 x4 PCIe 5.0 x4 PCIe 4.0 x4 PCIe 4.0 x2 4
MSI Pro B850-P WIFI PCIe 5.0 x16 PCIe 5.0 x4 PCIe 4.0 x4 PCIe 4.0 x2 n.v.t. 1

Verschillen: USB-poorten, ethernet en wifi

Sommige goedkope moederborden hebben weinig of relatief langzame USB-poorten. De ASRock B850M-X R2.0 is met zes poorten het karigst bedeeld. USB4 komen we in dit segment in zijn geheel niet tegen; daarvoor moet je een duurder X870-moederbord kiezen. Een interne USB-C-header zit gelukkig op ieder bord, dus je kunt de poort op je kast in elk geval aansluiten. Wel varieert het of die vervolgens op de volle 20, 10 of zelfs maar 5Gbit/s werkt.

Wat ethernet betreft is 2,5GbE zelfs in dit segment de standaard geworden. Alleen op twee modellen van Gigabyte komen we nog gigabitethernet tegen. MSI valt juist op door op al zijn B850-modellen de nieuwe 5GbE-chip van Realtek te plaatsen.

Wi-Fi 7 zit sowieso alleen op B850-borden, want toen B650 uitkwam bestond die wifistandaard nog nauwelijks. Wel gaat het meestal om een simpele implementatie die maximaal met 160MHz-netwerken overweg kan; alleen MSI kiest consequent voor een luxere wifichip met 320MHz-ondersteuning. Van enkele borden die we in de versie zonder wifi hebben getest, is overigens wel een wifiversie beschikbaar. Daarbij gaat het om de ASRock B850M-X R2.0 en ASUS TUF Gaming B650-PLUS.

USB 2.0 USB 5Gbit/s USB 10Gbit/s USB 20Gbit/s USB4 USB-C intern LAN Wi-Fi
ASRock B650M-HDV/M.2 4 3 0 0 0 10Gbit/s Realtek 2,5Gbit/s N.v.t.
ASRock B850 LiveMixer WiFi 8 4 2 0 0 20Gbit/s Realtek 2,5Gbit/s Wi-Fi 7 (160MHz)
ASRock B850 Pro-A WiFi 6 5 1 0 0 20Gbit/s Realtek 2,5Gbit/s Wi-Fi 6E
ASRock B850M Steel Legend WiFi 4 2 2 0 0 5Gbit/s Realtek 2,5Gbit/s Wi-Fi 7 (160MHz)
ASRock B850M-X R2.0 2 4 0 0 0 5Gbit/s Realtek 2,5Gbit/s N.v.t.
ASUS ROG Strix B650E-F Gaming WIFI 4 4 3 1 0 10Gbit/s Intel 2,5Gbit/s Wi-Fi 6E
ASUS ROG Strix B850-A Gaming WIFI 2 4 3 1 0 10Gbit/s Intel 2,5Gbit/s Wi-Fi 7 (160MHz)
ASUS TUF Gaming B650-PLUS 4 0 3 1 0 5Gbit/s Intel 2,5Gbit/s N.v.t.
ASUS TUF Gaming B850M-PLUS WIFI 4 4 3 1 0 10Gbit/s Realtek 2,5Gbit/s Wi-Fi 6E
ASUS TUF Gaming B850-PLUS WIFI 2 4 3 1 0 10Gbit/s Realtek 2,5Gbit/s Wi-Fi 7 (160MHz)
Gigabyte B650 Aorus Elite AX V2 4 5 3 0 0 20Gbit/s Realtek 2,5Gbit/s Wi-Fi 6E
Gigabyte B650 Eagle AX 6 1 2 0 0 5Gbit/s Realtek 1Gbit/s Wi-Fi 6E
Gigabyte B850 Aorus Elite WIFI7 4 5 3 0 0 20Gbit/s Realtek 2,5Gbit/s Wi-Fi 7 (160MHz)
Gigabyte B850 Eagle WIFI6E 4 3 2 0 0 5Gbit/s Realtek 1Gbit/s Wi-Fi 6E
Gigabyte B850 Gaming X WIFI6E 3 3 2 0 0 20Gbit/s Realtek 2,5Gbit/s Wi-Fi 6E
Gigabyte B850M DS3H 4 2 2 0 0 10Gbit/s Realtek 2,5Gbit/s N.v.t.
MSI B650 Gaming Plus WiFi 0 4 3 1 0 10Gbit/s Realtek 2,5Gbit/s Wi-Fi 6E
MSI B850 Gaming Plus WIFI 4 1 3 0 0 5Gbit/s Realtek 5Gbit/s Wi-Fi 7 (320MHz)
MSI MAG B850 Tomahawk MAX WIFI 4 1 5 0 0 20Gbit/s Realtek 5Gbit/s Wi-Fi 7 (320MHz)
MSI Pro B850-P WIFI 4 1 3 0 0 5Gbit/s Realtek 5Gbit/s Wi-Fi 7 (320MHz)

Verschillen: video en audio

Als je geen losse videokaart gebruikt, kun je op de meeste moederborden een monitor aansluiten via zowel HDMI als DisplayPort. Enkele modellen hebben maar één beeldaansluiting. Beeld uitsturen via USB-C kan alleen de ASRock B850 Pro-A WiFi.

Verschillen tussen audiocodecs

Verbinding Kanalen Hoofdtelefoon-
versterking
Max. dac snr Max. adc snr Resolutie
Dac Adc
Realtek ALC887 HDA 8 2 Tot 32Ω 97dB(A) 90dB(A) 24bit 192kHz
Realtek ALC897 HDA 10 2 Tot 32Ω 99dB(A) 95dB(A) 24bit 192kHz
Realtek ALC1200 HDA 10 2 Tot 32Ω 110dB(A) 102dB(A) 24bit 192kHz
Realtek ALC1220 HDA 10 3 Tot 600Ω 120dB(A) 110dB(A) 24bit 192kHz
Realtek ALC4080 USB 10 3 Tot 600Ω 120dB(A) 110dB(A) 32bit 384kHz

De onboardaudio is een populaire bezuiniging bij moederbordfabrikanten. Gigabyte zet zelfs op geen enkel model een betere audiocodec dan de Realtek ALC897. ASUS is daar een stuk scheutiger mee, al zijn de meeste borden van dat merk ook duurder. In het uitklapkader hierboven kun je de precieze verschillen tussen de audiocodecs bekijken. Gaat het je vooral om de kwaliteit van de analoge audiouitgang, dan zit je met een ALC1200, ALC1220 of ALC4080 alle drie goed. Een luxe hoofdtelefoon met een hoge impedantie aansturen gaat alleen met een ALC1220 of ALC4080.

HDMI DisplayPort USB-C Audiocodec Analoge jacks S/PDIF
ASRock B650M-HDV/M.2 1 1 0 Realtek ALC897 3 Nee
ASRock B850 LiveMixer WiFi 1 1 0 Realtek ALC1220 2 Ja
ASRock B850 Pro-A WiFi 1 0 1 Realtek ALC897 3 Nee
ASRock B850M Steel Legend WiFi 1 1 0 Realtek ALC1220 3 Nee
ASRock B850M-X R2.0 1 1 0 Realtek ALC897 3 Nee
ASUS ROG Strix B650E-F Gaming WIFI 1 1 0 Realtek ALC4080 5 Nee
ASUS ROG Strix B850-A Gaming WIFI 1 1 0 Realtek ALC4080 2 Ja
ASUS TUF Gaming B650-PLUS 1 1 0 Realtek ALC1200 2 Ja
ASUS TUF Gaming B850M-PLUS WIFI 1 1 0 Realtek ALC1220 5 Nee
ASUS TUF Gaming B850-PLUS WIFI 1 1 0 Realtek ALC1220 5 Nee
Gigabyte B650 Aorus Elite AX V2 1 1 0 Realtek ALC897 3 Nee
Gigabyte B650 Eagle AX 1 1 0 Realtek ALC897 3 Nee
Gigabyte B850 Aorus Elite WIFI7 0 1 0 Realtek ALC897 2 Ja
Gigabyte B850 Eagle WIFI6E 1 1 0 Realtek ALC897 3 Nee
Gigabyte B850 Gaming X WIFI6E 1 1 0 Realtek ALC897 3 Nee
Gigabyte B850M DS3H 1 2 0 Realtek ALC897 3 Nee
MSI B650 Gaming Plus WiFi 1 1 0 Realtek ALC897 6 Nee
MSI B850 Gaming Plus WIFI 0 1 0 Realtek ALC897 2 Ja
MSI MAG B850 Tomahawk MAX WIFI 1 0 0 Realtek ALC4080 2 Ja
MSI Pro B850-P WIFI 1 0 0 Realtek ALC897 2 Ja

Verschillen: quality-of-lifefeatures

Tot slot hebben we nog een aantal zaken geïnventariseerd die niet per se functionaliteit toevoegen, maar het moederbord wel handiger in gebruik of simpelweg mooier maken. Over vier foutdiagnoseledjes beschikt gelukkig ieder model − dat hebben we vroeger wel eens anders gezien − maar handige onboardknoppen blijven in dit segment een zeldzaamheid.

Systemen om ssd's te monteren zonder te hoeven schroeven, zitten alleen op de wat luxere B850-borden. Gigabyte doet het dan ook gelijk bij alle M.2-slots, de andere fabrikanten zetten het schroefloze mechanisme alleen op het eerste M.2-slot. Een mechanisme om het videokaartslot te unlocken zonder je vingers open te halen aan je cpu-koeler, komt ook steeds vaker voor. De implementatie verschilt wel van model tot model, van simpelweg een verbrede clip tot een heel mechaniek met een knopje aan de rand van het moederbord. Tot slot beschikt bijna ieder model over een netjes geïntegreerd i/o-shield. Alleen bij de ASRock B850 Pro-A WiFi, ASRock B850M-X R2.0, Gigabyte B850M DS3H en MSI B650 Gaming Plus WIFI moet je die nog ouderwets zelf in de opening van je kast klemmen.

Foutdiagnose Knoppen Rgb / Argb M.2 zonder schroeven PCIe-release Geïntegreerd i/o-shield
ASRock B650M-HDV/M.2 Leds Geen N.v.t. Nee Nee Ja
ASRock B850 LiveMixer WiFi Leds Geen 1 / 3 Ja, eerste slot Nee Ja
ASRock B850 Pro-A WiFi Leds Geen 1 / 3 Nee Nee Nee
ASRock B850M Steel Legend WiFi Leds Geen 1 / 3 Nee Ja Ja
ASRock B850M-X R2.0 Leds Geen 1 / 3 Nee Nee Nee
ASUS ROG Strix B650E-F Gaming WIFI Leds Geen 1 / 3 Nee Ja Ja
ASUS ROG Strix B850-A Gaming WIFI Leds Geen 0 / 3 Ja, eerste slot Ja Ja
ASUS TUF Gaming B650-PLUS Leds Geen 1 / 3 Nee Nee Ja
ASUS TUF Gaming B850M-PLUS WIFI Leds Geen 0 / 3 Nee Ja Ja
ASUS TUF Gaming B850-PLUS WIFI Leds Geen 0 / 3 Nee Ja Ja
Gigabyte B650 Aorus Elite AX V2 Leds Reset 1 / 3 Nee Ja Ja
Gigabyte B650 Eagle AX Leds Geen 1 / 3 Nee Ja Ja
Gigabyte B850 Aorus Elite WIFI7 Leds Power, reset 1 / 3 Ja, alle slots Ja Ja
Gigabyte B850 Eagle WIFI6E Leds Reset 1 / 3 Ja, alle slots Ja Ja
Gigabyte B850 Gaming X WIFI6E Leds Reset 1 / 3 Ja, alle slots Ja Ja
Gigabyte B850M DS3H Leds Reset 1 / 3 Nee Ja Nee
MSI B650 Gaming Plus WiFi Leds Geen 2 / 2 Nee Nee Nee
MSI B850 Gaming Plus WIFI Leds Geen 1 / 3 Ja, eerste slot Ja Ja
MSI MAG B850 Tomahawk MAX WIFI Leds Geen 1 / 3 Ja, eerste slot Ja Ja
MSI Pro B850-P WIFI Leds Geen 1 / 3 Ja, eerste slot Ja Ja

Prestaties

De testmethode van alle B650- en B850-moederborden is identiek aan die van onze B850-round-up. In het kort komt het erop neer dat we het moederbord een kwartier lang volledig belasten in Cinebench 2024 MT met een AMD Ryzen 9 9950X-processor gemonteerd, een van de meest verbruikende en daarmee zwaarste Socket AM5-processors. We hebben de bovengrens voor dit artikel op de betaalbaarste awardwinnaar in onze eerdere B850-round-up gelegd; de 239 euro kostende B850 Tomahawk MAX WIFI van MSI.

Over het algemeen verschillen de prestaties tussen moederborden niet veel. De Cinebench-scores lopen wat meer uiteen dan gebruikelijk, wat onder andere komt doordat het slechtst presterende bord − de ASRock B850M-X R2.0 − de 9950X-processor actief lijkt te beperken tot een powerlimit van 160W. Bij de andere borden verbruikt deze cpu rond de 200W. Het is niet de eerste keer dat we ASRock betrappen op een praktisch ongedocumenteerde powerlimit bij zijn budgetmoederborden en het zou de fabrikant sieren om hier duidelijker over te communiceren. De enige aanwijzing die wij konden vinden, is het zinnetje "CPU performance may be limited due to power phase design" in de cpu-supportlist. Dan zou je misschien denken aan thermal throttling als de vrm te warm wordt, maar het gaat dus om een bewust ingebouwde limiet.

  • Cinebench 2024 MT-score
  • Standaardafwijking
  • Kloksnelheid
  • Package power

Vrm-temperatuur

De tijden van oververhittende vrm's lijken definitief achter ons te liggen. Na vijftien minuten stampen komt geen enkel bord echt in de gevarenzone terecht, al worden enkele van de borden met losse mosfets in plaats van powerstages wel boven de 70 graden. Dat is niet warm genoeg om te gaan throttlen, maar wellicht kies je toch liever een net wat krachtiger bord als je voor bijvoorbeeld een Ryzen 9 9950X of 9950X3D gaat. Voor zuinigere cpu's, zoals een 9800X3D, 9700X of nog lager, is het sowieso geen enkel probleem.

De ASRock B850M-X R2.0 lijkt zich onderaan de middenmoot te bevinden, maar onthoud dat dat model een 160W-powerlimit heeft en zich daardoor niet volledig eerlijk laat vergelijken; de load is immers minder groot op de vrm van dat bord.

Max. VRM temp. na 15 min.
Moederbord Rating VCore-vrm Gemiddelde temperatuur in °C (lager is beter)
ASRock B850 LiveMixer WiFi 1.120A
43,1
ASRock B850 Pro-A WiFi 1.120A
44,8
Gigabyte B650 Aorus Elite AX V2 720A
46,2
ASUS TUF Gaming B650-Plus 720A
47,9
ASUS ROG Strix B650E-F Gaming WIfi 960A
48,0
ASUS TUF Gaming B850M-PLUS WIFI 1.120A
48,0
ASUS ROG Strix B850-A Gaming WIFI 1.120A
48,2
MSI MAG B850 Tomahawk Max WIFI 1.120A
48,5
Gigabyte B850 Aorus Elite WIFI7 840A
49,5
ASUS TUF Gaming B850-Plus WIFI 1.120A
49,6
ASRock B650M-HDV/M.2 400A
56,7
Gigabyte B850 Gaming X WIFI6E 720A
58,0
ASRock B850M Steel Legend WiFi 720A
59,5
Gigabyte B850M DS3H 480A
67,0
ASRock B850M-X R2.0 300A
68,8
Gigabyte B650 Eagle AX
71,9
MSI B650 Gaming Plus WiFi
73,9
Gigabyte B850 Eagle WIFI6E 440A
75,0
MSI B850 Gaming Plus WIFI
78,2
MSI PRO B850-P WIFI
79,5

Moederborden zonder vrm-rating hebben geen powerstages, maar losse mosfets in de Vcore-vram. Die zijn over het algemeen minder efficiënt.

Energiegebruik

Tot slot kijken we naar het energiegebruik. Dat loopt flink uiteen, zowel in idle als onder load. In idle stelt vooral ASRock zijn moederborden zuinig af. Over het algemeen verbruiken borden met meer functionaliteit wat meer dan simpele modellen, maar er zijn ook enkele uitzonderingen.

Onder load is de ASRock B850M-X R2.0 het zuinigst, maar dat is zoals hierboven al benoemd een beetje vals spel. Toch doet ASRock het ook met zijn andere modellen prima, terwijl Gigabyte en MSI over het algemeen vaker onderaan de grafiek te vinden zijn.

  • Energiegebruik - Idle
  • Energiegebruik - Cinebench 24

Conclusie

Voor veel betaalbare AM5-systemen blijft een moederbord op basis van de B650-chipset voorlopig de beste keuze. De chipset is langer op de markt, waardoor de prijzen flink zijn gedaald, en is technisch identiek aan de nieuwere B850-chipset.

ASRock B650M-HDV/M.2
ASRock B650M-HDV/M.2

In het laagste segment doe je aan de ASRock B650M-HDV/M.2 de beste koop. Dit micro-ATX-moederbord kost rond de 105 euro en zet voor dat bedrag bijzonder veel vinkjes: een prima vrm, twee M.2-slots waarvan één op PCIe 5.0-snelheid en met een ssd-koeler, 2,5Gbit/s-ethernet en een voorgemonteerd i/o-shield. Ook de interne USB-C-header van je behuizing kun je gewoon aansluiten.

De ASRock B850M-X R2.0 is eigenlijk de spiritueel opvolger van de B650M-HDV/M.2, maar is wel duurder en mist wat functionaliteit. Zo is de Vcore-vrm wat minder sterk en moet je zelf een i/o-shield plaatsen. Dat het x16-videokaartslot op PCIe 5.0 werkt is het enige voordeel van het B850-bord, maar daar merk je in de praktijk zelfs met de snelste gpu van het moment niets van.

ASUS TUF Gaming B650-Plus
ASUS TUF Gaming B650-PLUS

Op veel andere borden onder de 150 euro heb ik wat aan te merken. Er wordt veel geprutst met matige vrm's, weinig fanheaders, langzamer ethernet en M.2-slots die maar twee lanes hebben of zelfs op PCIe 3.0-snelheid werken. Het eerste model dat echt op alle fronten beter is dan de goedkopere ASRock, is de ASUS TUF Gaming B650-PLUS. Voor rond de 150 euro krijg je een bord met een uitstekende vrm, betere onboardaudio, drie M.2-slots op volle snelheid met heatsinks, en een hele sloot USB-poorten. Bovendien heeft de wifiversie vaak een erg lage meerprijs. Kortom, de prijs-prestatieverhouding van de ASUS TUF Gaming B650-PLUS blijft ijzersterk.

De moederborden in het segment daarboven, en dan met name de nieuwere B850-modellen, hebben daar ook echt 'last' van. Ze bieden vaak wel een PCIe 5.0 x16-slot dat de TUF B650 niet heeft, maar combineren dat met slechtere onboardaudio of minder meegeleverde ssd-koelers, waardoor de featureset niet overtuigend beter is. Dat lukt eigenlijk pas de ASRock B850 LiveMixer, die zo'n beetje alles heeft van de TUF B650, maar dan met een Gen 5-slot en Wi-Fi 7. Daar betaal je dan wel gelijk 200 euro voor.

MSI MAG B850 Tomahawk MAX WIFI
MSI MAG B850 Tomahawk MAX WIFI

Want waar de B850 op specs geen voordeel biedt boven de B650, zijn de moederborden met die chipset wel een stuk nieuwer, en kunnen er dus features geboden worden die nog niet bestonden toen B650 uitkwam. MSI heeft dat het beste begrepen met zijn MAG B850 Tomahawk MAX WIFI. Dit model heeft twee M.2-slots op PCIe 5.0-snelheid, Wi-Fi 7 met volledige 320MHz-ondersteuning, 5Gbit/s-ethernet en handige systemen voor het installeren van M.2-ssd's en het unlocken van het PCIe-slot − ook typisch zoiets dat je op B650-borden nog niet tegenkwam. Pas bij dit bord, dat zo'n 240 euro kost, bewijst de keuze voor een nieuwer B850-moederbord echt zijn meerwaarde.

De ASRock B650M-HDV/M.2 hadden we nog niet eerder gereviewd en ontvangt daarom nu een Great Value-award. De ASUS TUF Gaming B650-PLUS had al een Great Value-award uit een eerdere test, en de MSI MAG B850 Tomahawk MAX WIFI ontving eerder dit jaar al een Excellent-award, die we bij dezen nog eens herbevestigen.

Redactie: Tomas Hochstenbach Testlab: Joost Verhelst, Tim de Groot Eindredactie: Monique van den Boomen

Lees meer

Beste AMD Socket AM5-moederborden
Beste AMD Socket AM5-moederborden Review van 27 februari 2025

Reacties (105)

Sorteer op:

Weergave:

Over het algemeen verschillen de prestaties tussen moederborden niet veel.
Mwah, ik vind een 10% delta tussen de snelste en de één na langzaamste best groot (niet de langzaamste omdat die dus een lager power limiet heeft). En zo groot is het verschil dan weer niet tussen de langzaamste die 40W minder gebruikt, en degene erboven. Sterker nog, de Asrock heeft net een fractie hogere kloksnelheden. En de ASUS TUF 850 knalt alle kanten heen en weer. Ik ben heel benieuwd hoe dit allemaal veroorzaakt wordt door een moederbord. Als in, het heen en weer knallen kan nog een beetje, maar dan lijkt het mij dat er iets fout gaat ook. Maar hoe krijg je 10% Cinebench delta met veel minder dan 10% kloksnelheid delta, en hoe krijg je uberhaupt kloksnelheid delta zolang de VRMs hun werk doen?

Mijn eigen Asus B650-E/F doet het prima, tot ik het energieverbruik in idle zag. Yikes.
Je hebt helemaal gelijk, 10% verschil is enorm, viel mij ook op! En dan bij het idle verbruik ook nog eens een enorme spreiding in de producten. Normaal zou je problemen verwachten in de test-procedure, heb al even gezocht maar er zijn ook andere online berichten met soortgelijke resultaten op reddit. Ongeloofelijk.


VRM's zijn redelijk complex. Alleen al de keuze voor een bepaalde switching frequentie kan gevolgen hebben voor de efficiëntie curve en de snelheid waarmee stroom geleverd kan worden. Misschien zit het verschil zelfs wel in het laten variëren van de switching frequentie op de VRM. Ook kun je betere condensatoren gebruiken, die sneller kunnen reageren en dat is nog maar een klein stukje van wat je kunt doen. Als je het leuk en interessant vind kun je datasheets en application notes opzoeken voor voltage regulators. Het is niet erg om een oud model te pakken dan, daar kun je al heel veel uithalen.
Maar hoe krijg je 10% Cinebench delta met veel minder dan 10% kloksnelheid delta,
Memory timings?

[Reactie gewijzigd door Olaf van der Spek op 4 juli 2025 09:48]

Wi-Fi 7 zit sowieso alleen op B850-borden, want toen B650 uitkwam bestond die wifistandaard nog nauwelijks. Wel gaat het meestal om een simpele implementatie die maximaal met 160MHz-netwerken overweg kan
Zijn er Tweakers die meer dan 160MHz kanaalbreedte gebruiken? Ik heb mijn 2,4GHz op 20MHz, 5GHz op 80MHz en 6GHz op 160MHz breedte ingesteld. Geoptimaliseerd voor vooral bereik en niet rauwe doorvoersnelheid. Ontzettend brede kanalen vergroten interferentie en zijn vaak helemaal niet slim, zeker in drukke wifi omgevingen. Maar als ik bovenstaande zo lees is dat een "simpele implementatie"?

[Reactie gewijzigd door Evanesco op 4 juli 2025 08:12]

Om eerlijk te zijn laat ik de router/AP het automatisch bepalen. Deze verbreedt dan enkel de kanaalbreedte wanneer nodig (veel download / VR) of wanneer het mogelijk is. Hierdoor neem je niet onnodige frequentieruimte in en is je verbinding stabieler. In de praktijk zie ik wel dat deze waarden er op neerkomen wat jij zegt.

De kanaalbreedte voluit zetten, kan alleen wanneer je geen buren hebt. In die zin is Wifi 6Ghz @ 320mhz enkel nu nog mogelijk, want 6ghz word al meer gemeengoed: nieuws: Delta geeft glasvezelklanten vanaf september nieuw Wi-Fi 7-modem. Maar ja nu zijn de 320mhz adapters behoorlijk duur 😋.
Qua adapters (en wat ik zie access points bijna altijd en routers ook te vaak) is het niet vooral de 320mhz band dat me dwars zit maar het moeten kiezen tussen 2,4Ghz+5Ghz of 2,4Ghz+6Ghz, en is het eigenlijk te veel gevraagd om 5Ghz+6Ghz te hebben. Het bestaat wel maar dan betaal je je pas echt blauw (vond een Compex module die dat wel kan plus 320mhz breed maar je betaalt je scheel).
Je wil de 2,4Ghz band er sowieso bij voor de range, die heeft een stuk beter bereik dan die andere twee, maar moderne wifi apparaten ondersteunen toch alle 3?
En dat wil ik omdat? Ik heb een appartement met 17+ access points op 2,4Ghz. Er is er slechts 1 die op 5Ghz zit. Ik ben de tweede. En het is ook niet alsof je met 5Ghz ineens naast de router moet zitten. Dat valt wel mee.

Dan verder is het voor veel router en access points, ook soms de duurdere, een ding dat ook al staat het niet in de kernmerken of op de website, je gewoon moet kiezen tussen 5 of 6Ghz maar niet allebei, dat is niet een eis van WiFi 7. Hier een voorbeeld, Lees de reviews. Ik een goedkoper ding maar ik ga de pricewatch niet doorspitten voor een voorbeeld waar je voor betaalt en waar ik niet op kan filteren.

In ieder geval, ik dacht slim te zijn en Intel te skippen (geen Intel WiFi 7 op AMD) en kocht een QCNCM865 met Qualcomm chip, E-key, en daar kwam ik achter, kiezen voor 5 of 6Ghz maar absoluut niet allebei tegelijk.
17+ access points? Heb je dan een appartement van 800m2 ofzo? In een normaal appartement zou 2 a 3 access points ruim voldoende moeten zijn om overal perfect bereik te hebben.
Die 17 zijn van de buren.

Ik zie dat ik het net iets verkeerd verwoord heb. Sorry. Was het maar waar 800m².

Het punt is dat die band zo lekker stoort en traag is. Mag van mij weggelaten worden. Daarbij is het niet zo dat als je 5 of 6Ghz gebruikt het ineens geheel niet door de muur heen komt, dat valt echt heel erg mee. Maar 5+6Ghz tegelijk gebruiken en 2,4Ghz uitzetten is blijkbaar erg exotisch en niet te vinden.
Mooie en nuttig overzicht voor de consument die door de bomen het bos niet meer zien.

Voor games wordt je blijkbaar dus nog niet beperkt door de doorvoer snelheid van je PCI-E bus (PCI-E n x 16 heeft bus doorvoer 16*2^n 250 Mbit/s ), bijv 5.0x 16 (128 Gbit/s), 4.0x16 (64 Gbit/s) , 4.0x8 (32 Gbit/s). ( Off-topic: Signaal transfer naar je monitor vergt 0.68 Gbit/K/100Hz/-color-bit. Een 4K 120 Hz 24bit color monitor vergt 78 Gbit/s transfer rate. Dat is de limiet van DP 2.1 en trekt HDMI 2.1 met max 48 GBit/s dus niet meer. 4K 144Hz 24bit trek je dus niet met huidige DP en Hdmi limitaties )

Ik zit me af te vragen of je voor GPGPU gebruik van je GPU je niet tegen de limieten van PCI-E busbandbreedte aanloopt. Zou leuk zijn een keer een benchmark met FEM sommetje te zien. ( De RTX 5090 heeft een whopping max 1800 Gbit/s transfer rate , 10x meer dan een single lane PCI 5.0E x16 ).

Zit soms een laptop APU mobo met een decent iGPU te overwegen (zoiets als een CWWK mobo met een 8845HS) met separaat PCI-E slot. Echter is de beschikbare PCI-E bus op die mobile mobo's beperkt tot PCI 4.0 x 8. Voor 1080P gaming met dGPU prima (zoals de HX99G test hier op tweakers liet zien), maar voor 4K gaming gaat de PCI-E bus dan een beperking worden. Dat het wel zou moeten kunnen laten de Beelink GTA ultra mini's zien met een extern PCI 5.0 x 8 slot of de Minisforum mobo met een HX APU en een PCI-E 5.0 x 16 slot. Laatste heeft echter weer een veel te beperkte iGPU

edit: my bad. De monitor berekening klopt niet, zie hieronder voor de constructieve kritiek. Aantal bits is te kort door de bocht factor 1/3 en de K ipv K^2 is een beetje dom

[Reactie gewijzigd door vladimirN op 4 juli 2025 10:34]

Voor FEM maakt je slot in de praktijk niet veel verschil. Bij games laad je met enige regelmaat nieuwe data, bijv. textures, die je op dat moment nodig hebt. Daarbij kan je vertraagd kan worden door je PCI-e bandbreedte.

Bij FEM moet je per iteratie je volledige dataset doorlopen, dus je hebt continu ál je data nodig. Als je som niet in zijn geheel op de GPU past degradeer je dus de hele geheugensnelheid tot de bus-snelheid, en die is zó laag dat je beter op de CPU kan blijven. Met expliciete dynamica past je som al snel in het geheugen, voor impliciet statisch/dynamisch heb je al snel "matrix-loze" tactieken nodig.

En wat betreft de 5090, consumenten-GPUs zijn tricky. Sinds enige tijd (meest recent tegenvoorbeeld is de Titan V) presteren deze waardeloos in double-precision (1/64 van de fp32 prestaties). Voor kleinere sommen werkt het prima om fp32 te gebruiken. Maar als je grotere matrix-vector systemen iteratief wilt oplossen heb je op zijn best meer iteraties nodig met lagere precisie (tragere convergentie, vergelijkbaar met slechter geconditioneerde matrix). Het kan ook zijn dat het systeem helemaal niet convergeert, dwz dat je niet in staat bent een oplossing te vinden.
Bij FEM moet je per iteratie je volledige dataset doorlopen, dus je hebt continu ál je data nodig. Als je som niet in zijn geheel op de GPU past degradeer je dus de hele geheugensnelheid tot de bus-snelheid, en die is zó laag dat je beter op de CPU kan blijven
Die laatste zin is een goed punt. Bij de eerste is het de vraag of de tijdsduur van de data transfer van een nieuwe iteratie altijd verwaarloosbaar is tov het oplossen van een linear systeem, maar dat zal meestal wel het geval zijn.
Wat dat betreft wel benieuwd naar strix halo voor FEM berekeningen waarbij je in theorie het beste van beide werelden kan combineren,
De data transfer zal geen groot onderdeel van de tijd zijn. In principe zet je eenmalig de mesh op de GPU. Daarna wordt het lineare systeem in vram opgebouwd en opgelost. Voor niet-lineare statica of voor dynamica moet je meermaals opbouwen/oplossen, waarvoor je diezelfde mesh-data kan benutten.
de tijdsduur van de data transfer van een nieuwe iteratie
Er is dus geen data transfer nodig voor een nieuwe iteratie. Ook de oplossing wegschrijven naar de CPU of schijf is verwaarloosbaar in tijdconsumptie. omdat je razendsnel een kopietje kan maken op de GPU. Die kopie wordt dan rustigaan over PCI-e verstuurd, maar in de tussentijd kan je al rekenen aan de volgende iteratie.
Je berekening klopt niet.

Je zit er een factor 3 naast. Je rekent namelijk met 24 bit per kleur in plaats van in totaal (de berekening zou dan kloppen, maar dan is het meer theoretisch dan praktijk). Reguliere (non-HDR)-monitoren draaien op 8 bit per kleurkanaal). Heb je een 10 bit monitor (al dan niet door een 8-bit palet te ditheren), dan wordt het nog 1/3 meer.

120 Hz op 4K op 24 bit kleur (totaal, dus niet per kleur) is dus 25,82 Gbit/s, geen 78.

Wikipedia: DisplayPort

Die 25,82 Gbit/s kan Displayport 1.4 dus ook gewoon aan.

Bovendien is er nog iets als DSC (Display Stream Compression), waarmee je nog een factor 2,5 hoger komt.


Bij GPGPU-workloads is de hoeveelheid te processen data relatief klein ten opzichte van de bandbreedte. Dus de PCIe-versie is nog veel minder van belang dan bij gamen, waar continu nieuwe textures enz moeten worden ingeladen.

Als ik aangeef dat de gpu 2^(9 Biljard) moet doen, dan is de GPU daar wel even mee bezig, terwijl de hoeveelheid data van de opdracht echt niets voorstelt. Dat had ik ook via een 2400 baud modem kunnen versturen bij wijze van spreken.

Het is natuurlijk wel zo dat als je niet genoeg geheugen op de GPU hebt, dat de performance als een baksteen omlaag gaat. Een LLM van 40 GB op een gou met 32 GB Vram geeft een dramatische performance ten opzichte van een systeem waar de LLM wel in het VRAM past.

Maar het verschil tussen het dan hebben van PCIe 5.0 16x versus PCIe 4.0 4x is echt peanuts ten opzichte van het hebben van voldoende VRAM in die situatie. De hoeveelheid data die over de PCIe-poort moet is immers bijzonder klein ten opzichte van de hoeveelheid data die op de GPU geprocessed wordt.

Bij games zie je wel een aardig verschil tussen PCIe 4 en PCIe 5 op het moment dat het VRAM vol zit, maar daar is de verhouding benodigde nieuwe data vs processing-power een stuk kleiner.

nieuws: 'Nvidia RTX 5060 Ti 8GB is 10 procent trager met PCIe 4.0 dan met PCIe 5.0'
Bestaan er 24 bit kleuren monitoren dan? Ben al lang niet in de markt geweest voor schermen maar toen ik voor het laatst shopte was 12 bit wel ongeveer de max die ik zag (binnen mijn prijsklasse).


Verder een goede opmerking!
24 is 3x8. 12 bits kleur is per kleur dus 36 bits totaal.
Ja, maar nee.

Als je het over een paneel heb, dan spreek je over 8 of 10 bit per kleur (met 8 bit per kleur heb je dus totaal 24 bit monitor). Of 12 bit reference schermen beginnend bij 50.000 dollar of zoiets (de 12 bit die jij zag indien langere tijd geleden zijn gewoon 10 bit schermen met speciale kalibratie voor film studios).
Als je het over 24 bit heb in de pc dan is dat 8 bit voor R, G en B ieders dus 24 bit totaal (of 32 bit maar die laatste 8 zijn dan transparantie).

Dit staat los van de 30 bit (in echte kleuren) of meer die videokaarten intern kunnen gebruiken en zelfs kunnen doorsturen en dat staat los van de enorme hoeveelheid bits die sommige applicaties of bestanden intern kunnen gebruiken.
0.68 Gbit/K/100Hz/-color-bit. Een 4K 120 Hz 24bit color monitor vergt 78 Gbit/s transfer rate.
Voor 10bpc 16:9 2160p@120Hz (zonder chroma subsampling of DSC) heb je 3840×2160×120×3×10)÷10⁹= 29.85984 Gbit/s + overhead, wat prima kan met HDMI 2.1

Verder is de formule met "K" natuurlijk ook fout? Want vereiste bandbreedte/pixel count stijgt met de kwadraat van resolutie (x of y). Dat moet zijn:(1.5552÷10³)×k²×FPS×BPC (waar 3840 4k zou zijn). Dit is voor 16:10 en exclusief overhead (denk aan 8b10b (25%) of 128b/132b (3.125%)).

De RTX 50-serie ondersteund 4 lanes @ UHBR20, dus gaan tot 80 Gbit/s.

[Reactie gewijzigd door DvanRaai89 op 4 juli 2025 10:31]

@Tomas Hochstenbach Ik vraag mij af wat er bedoeld wordt met de grafiek 'Cinebench 2024 MT - Std. afwijking".
Hij wordt niet benoemd in de tekst erboven, en er zit toch wel een flinke afwijking bij 2 moederborden. Terwijl de meeste moederborden tussen de 24 en 35 zitten, heb je er nog 2 met 47 en 52.
Echt gek wordt het met de "Gigabyte B650 Aorus Elite AX V2" met 108 en de "ASUS TUF Gaming B850M-PLUS WIFI" met 157 punten.

Ook in het artikel waarnaar verwezen wordt "De testmethode van alle B650- en B850-moederborden is identiek aan die van onze B850-round-up." wordt geen uitleg gegeven.

Dus is deze meting niet interessant en is er niets aan de hand, of is er wel degelijk iets aan de hand?
De standaardafwijking is een manier om de mate van variatie te berekenen, hoeveel de scores van run tot run verschillen bijvoorbeeld. Een hoge standaardafwijking kan duiden op throttling. Dat is hier niet het geval; de hoogste prestaties worden juist aan het einde van de 15 minuten durende test gehaald (dan doet de TUF B850M 2229 punten tov het gemiddelde van 2057 punten). Kortom, ik zou er in dit geval niet te veel in lezen.
Wat een hoog idle verbruik! Welke CPU is in dit geval geïnstalleerd? “ATX + EPS” wordt ook niet toegelicht in de tekst. Ik weet dus niet of dit enkel moederbord, of moederbord en CPU is.
ATX is de 24-pins connector naar je moederbord, EPS is de 8-pins connector voor de cpu (meestal linksboven op het moederbord). ATX + EPS is dus beide. De geïnstalleerde cpu is een AMD Ryzen 9 9950X. De testmethode staat veel uitgebreider beschreven in onze eerdere B850-round-up, zoals ook gelinkt in het artikel overigens :)

Als je de energiemetingen in meer detail wil bekijken, kun je op het Kenmerken-tabblad van elk getest bord in de Pricewatch de waardes per stekker en zelfs per rail (3,3V, 5V en 12V) bekijken. Bijvoorbeeld hier.
Mooi dat je de idle waardes ook allemaal gemeten hebt - deze info is normaal heel moeilijk om te vinden maar heel belangrijk voor mijn homelab/homeserver.

De idle waardes lijken mij wel enorm hoog - zelfs de zuinigste is 3.5 keer zo hoog als bijvoorbeeld mijn oude laptop in idle verbruikt (7W). Ik weet dat desktop moederborden niet gefocust zijn op energiezuinigheid, maar het verschil is wel enorm.

Weet jij waar dat voornamelijk vandaan komt? Zijn het bijvoorbeeld bepaalde componenten die zo veel extra in idle gebruiken, of is het geheel zo veel onzuiniger?
Denk vooral CPU. AMD blijft met desktop cpus helaas nog altijd erg achter qua idle.
Vanaf x570 beetje, maar bij x670e heel veel: moederborden zijn zo lomp qua pipelines, en voor prestaties 'in ere te houden' zetten ze niet veel in standby, alles blijft (desnoods traag) draaien, om snel te kunnen reageren. Bij laptops is dat allemaal in slaapmodus te krijgen.

Dual chiplet amd cpu (12 en 16 cores), verbruiken zo'n 10 watt meer. Intel cpu klokt beter terug, maar sommige mobo's verbruiken dan meer dan laten dan gelijk 'mobo + cpu verbruik zien'.

Ja idle verbruikt stoort me ook matig. Ik zag ooit review ergens die X670e gigabyte aorus master als 'zuinigste' van test in idle/load zag, terwijl prestaties heel goed zijn. Deels daarom die gekocht.
Thanks! Niet goed ge-ctrl-f’ed :)
Staat er gewoon bij:
De testmethode van alle B650- en B850-moederborden is identiek aan die van onze B850-round-up. In het kort komt het erop neer dat we het moederbord een kwartier lang volledig belasten in Cinebench 2024 MT met een AMD Ryzen 9 9950X-processor gemonteerd, een van de meest verbruikende en daarmee zwaarste Socket AM5-processors
Onder het linkje staan meer details
Een goed artikel. Wat ik bij het initieel lezen mistte is een stukje over mini-ITX moederborden. Waarschijnlijk is de verklaring dat er maar zeven in de Pricewatch van beschikbaar zijn met een B650/B850-chipset, waarvan een aantal al eerder gereviewed is door T.net. Met zeven stuks is het makkelijk om zelf een overzicht te maken en vanuit daar het huiswerk te doen. ;)

Een beperking van veel mini-ITX kasten is dat er nog geen meegeleverde PCIe 5.x riser cards beschikbaar zijn. Dat is een probleem voor degenen die dat laatste beetje prestatie eruit willen persen. Je bent dan beperkt tot kasten die geen riser card gebruiken of je moet creatief worden en met een third-party PCIe 5.x riser cable aan de slag gaan.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 4 juli 2025 12:40]

En het druist een beetje in tegen de 'goedkoop'-insteek van dit artikel, want mini-ITX-moederborden zijn doorgaans duurder voor een vergelijkbare featureset dan (m)ATX-borden.
mini-ITX is niet bepaald goedkoop om een systeem mee te bouwen wat een beetje ingaat tegen de titel van dit stuk. Tevens vindt ik het haast amusant dat mensen zo dol zijn op riser cards/cables nu PCIe steeds sneller wordt en de moederbord fabrikanten al heel erg op moeten letten hoe de traces over het moederbord lopen om een stabiel product te krijgen. Gaan hele hordes eindgebruikers er riser boards/kabels aan toe voegen en vinden het dan gek dat hun systeem af en toe kuren heeft. Bij een build in zo min mogelijk ruimte is er nog een nut van het hebben van een klein mogelijk portable systeem. De mensen die dit puur doen voor de looks (vertikaal je GPU achter je glazen zij paneel van je kast met een hoop rgb er omheen zodat je de fans kan zien draaien) heb ik echt nooit begrepen. Is in mijn ogen net zoiets doms als een snelle auto willen hebben, maar omdat je er wel mee wilt showen moet het volledige verchroomde motorblok wel op het dak zitten van je zodat iedreen het goed kan zien. Dat je daardoor top heavy wordt en een berg wind vangt en dat de motor aan de wielen verbinden lastig wordt komt op de 2e plek.
Wat ik niet direct terug zie zijn de verschillen in bios features. Zo hebben veel goedkope bordjes geen ondersteuning voor PBO. Dus moet je zeker goed gaan vergelijken. Het is jammer om die performance te laten liggen.
Ik dacht dat alleen Gigabyte B650 de PBO disabled hadden.
De feature van een voorgemonteerd i/o-shield lijkt me totaal oninteressant. Je hebt daar welgeteld één keer profijt van. En dan is profijt nog wat overdreven.
Dat is niet helemaal waar. Ik heb zelf een oud systeem, waar het losse IO shield iets bol staat. Daardoor zat de eSata aansluiting net niet lekker. Met een geïntegreerd IO-shield heb je dit probleem in principe niet. Het scheelt ook iets inbouw gemak. Als het voor de prijs weinig uitmaakt, is een geïntegreerd shield een pre.
Daardoor zat de eSata aansluiting net niet lekker.
Hoe vaak heb je die aansluiting gebruikt?

[Reactie gewijzigd door Olaf van der Spek op 4 juli 2025 09:45]

Gebruik het nog steeds met regelmaat...
Ik had destijds ook een schijf via eSata toen usb 3 nog niet bestond. Best wel vet en idd vele jaren gebruikt
Behoorlijk vaak. Ik had een externe hdd voor backup, die met eSata veel betere prestaties gaf dan met usb (2 toen nog).

Dat gezegd hebbende is het wel behoorlijk irritant dat de spoeling met 10 of zelfs 20Gpbs front usb via de usb-c zo dun is. Het goedkoopste plankje van Asrock heeft het. Dus het kan wel. Alleen dan weer bij de B650 versie. Bij de B850 borden lijkt de front usb nog minder vaak boven de 5Gbps uit te komen.

[Reactie gewijzigd door kdekker op 4 juli 2025 21:43]

Ik heb met die ASUS TUF Gaming B650-PLUS dat mijn ssd verbogen wordt door het koelblok dat eroverheen gaat, is dat normaal of een uitzondering bij dit specifieke moederbord?

(Lexar NM790 (zonder heatsink) 2TB)
Ik heb een Asus ROG bord en de installatie beschrijving voor de nvme drive was echt heel karig. Ik geloof dat er een rubberen " knopje"meegeleverd bij je moederbord. De bedoeling is dat jij bij een langere ( m.2 2280) drives je dus halverwege een "standoff"monteert en dat knopje dus.Hiermee voorkom je dus dat de drive buigt omdat deze "te lang"is.

Ik heb een ITX board dus bij mij is de aansluiting wat anders maar principe is hetzelfde.

ik geloof dat dit filmpje wel in de buurt komt van jouw bordje:

How to Install NVMe M.2 SSD on Asus TUF Gaming X670E-Plus WiFi Motherboard
Ik heb dat knopje, of rubbertje, inderdaad ook gezien. Er zaten 2 van die dingen in een zakje bij het moederbord. In de instructies staat dat bij een single-sided SSD zo'n sticker toegevoegd moet worden, maar dat blijkt niet genoeg te zijn.

Misschien moet ik 2 van die stickers op elkaar plakken, maar ik denk dat het er meer op neerkomt dat het koelblok bij het moederbord een veel te dikke thermische interface laag (thermal pad) heeft.
Ik vraag me af hoeveel mensen de wifi aansluiting daadwerkelijk gebruiken. Voor te gamen wil je het eigenlijk al niet, en een desktop staat (bij de meeste mensen iig) altijd op dezelfde plek. Daarnaast zitten de wifi antennes altijd lekker op de meest slechte plek (de achterkant) waardoor je signaal altijd minder is.

Ik heb liever dat ze er een Intel Ethernet chip instoppen en de wifi achterwege laten, dan een goedkope Ethernet en goedkope wifi chips te gebruiken
en een desktop staat (bij de meeste mensen iig) altijd op dezelfde plek.
Niet overal is een vaste aansluiting beschikbaar..
Daarnaast zitten de wifi antennes altijd lekker op de meest slechte plek (de achterkant) waardoor je signaal altijd minder is.
Bij sommige Asrock borden zitten ze aan de bovenkant van het IO shield waardoor ze bij mij boven de kast uitsteken.
En bij sommige andere borden zitten de antennes aan een draadje waardoor je ze op je kast kan plaatsen.

[Reactie gewijzigd door Olaf van der Spek op 4 juli 2025 09:53]

ergens met je eens, zit zelf ook naar nieuwe am5 board te zoeken voor een secundaire build. Maar je weet dus niet of de pc altijd bij een netwerk aansluiting gaat staan. Het is meer een "just in case" optie.
Ik gebruik doorgaans een kabel, maar ik zit momenteel op Wifi omdat mijn Asus meshnetwerk dat ervoor zorgt dat ik op de eerste verdieping een kabel kan gebuiken problemen heeft (niet met het mesh netwerk, met de kabel tussen het meshnetwerk en mijn ISP modem) waardoor ik daarop geen deftige snelheden haal. Gewoon de optie hebben om wifi te kunnen gebruiken als je draad problemen heeft kan al helpen met het overbruggen van problemen.
Ik gebruik wifi om rechtstreeks met esp bordjes te verbinden. Bovendien komt de wifi variant meestal ook met Bluetooth. Dat gebruik ik dan weer voor 2FA en incidenteel een headset.

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.