Ryzen 7 is niet meer wat het geweest is

Framework Laptop 13 Zen 5-upgrade Review

Geluidsproductie, accuduur en conclusie

Omdat de lay-out van het moederbord van de Framework Laptop vastligt, is ook de plaatsing van de ventilator hetzelfde. Wel kan het zo zijn dat de Zen 5-processor minder warmte ontwikkelt, waardoor hij minder hard hoeft te draaien. Om de geluidsproductie te meten maken we gebruik van een Larson Davis 831C-geluidsmeter met een 378A04-microfoon die is voorzien van een voorversterker. De microfoon heeft een noisefloor van 5,5dB(A). Door onvermijdelijk omgevingsgeluid is de noisefloor van onze geluidarme ruimte ongeveer 10dB(A). Als we een veilige marge nemen, kunnen we vanaf 12dB(A) consistente metingen uitvoeren. We meten de geluidsdruk op 50cm afstand onder een hoek van 45 graden. We testen in drie scenario's: WebXPRT simuleert webbrowsen, PCMark 10 Express simuleert dagelijks gebruik en Blender is een zware multithreaded workload voor de cpu. We meten de geluidsdruk over de periode die iedere test duurt en drukken het resultaat uit in een gemiddelde, LAeq, in dB.

• WebXPRT 3 - LAeq
• PCMark 10 Express - LAeq
• Blender - LAeq

WebXPRT 3 - LAeq
Laptop	Cpu/soc	Gemiddelde geluidsdruk in dB (lager is beter)
HP OmniBook X	SD X Elite X1E-78-100	12,0
Framework Laptop 13 (Core Ultra)	CU7 155H	12,0
HP OmniBook Ultra 14-fd0101nb	Ryzen AI 9 365	12,0
Samsung Galaxy Book5 Pro	CU7 256V	12,0
ASUS ZenBook A14 UX3407RA	SD X Elite X1E-78-100	12,0
ASUS ZenBook Duo UX8406CA	CU9 285H	12,0
Framework Laptop 13 (Zen5)	Ryzen AI 7 350	12,0
ASUS Zenbook S 16 OLED	Ryzen AI 9 HX 370	12,4
Framework Laptop 13 (11th)	Ci7-1185G7	14,0
Framework Laptop 13 (Zen4)	Ryzen 7 7840U	14,1
Framework Laptop 13 (12th)	Ci7-1280P	17,8
ASUS Zenbook S 14	CU7 258V	17,8
ASUS ROG Zephyrus G16	Ryzen AI 9 HX 370	26,0

PCMark 10 Express - LAeq
Laptop	Cpu/soc	Gemiddelde geluidsdruk in dB (lager is beter)
ASUS Zenbook S 16 OLED	Ryzen AI 9 HX 370	14,6
Samsung Galaxy Book5 Pro	CU7 256V	14,6
HP OmniBook X	SD X Elite X1E-78-100	17,9
Framework Laptop 13 (Core Ultra)	CU7 155H	19,6
Framework Laptop 13 (Zen5)	Ryzen AI 7 350	19,9
HP OmniBook Ultra 14-fd0101nb	Ryzen AI 9 365	21,0
ASUS Zenbook S 14	CU7 258V	21,9
ASUS ZenBook A14 UX3407RA	SD X Elite X1E-78-100	21,9
Framework Laptop 13 (12th)	Ci7-1280P	24,1
Framework Laptop 13 (11th)	Ci7-1185G7	28,8
ASUS ZenBook Duo UX8406CA	CU9 285H	29,4
Framework Laptop 13 (Zen4)	Ryzen 7 7840U	33,5
ASUS ROG Zephyrus G16	Ryzen AI 9 HX 370	34,1

Blender - LAeq
Laptop	Cpu/soc	Gemiddelde geluidsdruk in dB (lager is beter)
ASUS Zenbook S 14	CU7 258V	27,5
HP OmniBook X	SD X Elite X1E-78-100	30,9
HP OmniBook Ultra 14-fd0101nb	Ryzen AI 9 365	31,2
ASUS ZenBook Duo UX8406CA	CU9 285H	35,9
ASUS ZenBook A14 UX3407RA	SD X Elite X1E-78-100	36,9
Samsung Galaxy Book5 Pro	CU7 256V	37,8
ASUS Zenbook S 16 OLED	Ryzen AI 9 HX 370	40,5
Framework Laptop 13 (Core Ultra)	CU7 155H	40,8
Framework Laptop 13 (Zen5)	Ryzen AI 7 350	41,2
Framework Laptop 13 (11th)	Ci7-1185G7	42,6
Framework Laptop 13 (Zen4)	Ryzen 7 7840U	43,8
Framework Laptop 13 (12th)	Ci7-1280P	45,3
ASUS ROG Zephyrus G16	Ryzen AI 9 HX 370	46,3

Ten opzichte van de Zen 4-versie van de Framework Laptop is Zen 5 wel een stuk stiller. Voornamelijk in PCMark, dat dagelijks gebruik simuleert, is het verschil zeker hoorbaar. Over het algemeen is de Framework Laptop met Zen 5 dus een stille laptop, totdat je echt alle cores belast, zoals we met Blender doen. Dan stijgt het geluidsniveau behoorlijk en zijn er concurrenten die een stuk stiller zijn.

Accuduur

Framework leverde zijn 13"-laptops aanvankelijk met een 55Wh-accu, maar bij de overgang naar het platform van Intels dertiende generatie, kwam er een 61Wh-optie bij, die inmiddels de standaard is geworden. Bij het testen van de accuduur zijn de schermresolutie en refreshrate ook een factor. Toen de Framework Laptop met Core Ultra-processor op de markt kwam, kwam er ook een 120Hz-paneel met een resolutie van 2880x1800 pixels bij. Op die laptop zijn de accutests met beide panelen gedraaid. De overige laptops zijn getest met het originele 60Hz-paneel met een resolutie van 2256x1504 pixels.

• Accutest browsen
• PCMark 10 - Accu - Tijd
• PCMark 10 - Accu - Digital
• PCMark 10 Accu Essentials
• PCMark 10 Accu Productivity
• Relatieve prestaties op accu

Accutest browsen 2013 (180cd/m²)
Laptop	Accucapaciteit (Wh)	Gemiddelde tijd in uren en minuten (hoger is beter)
HP OmniBook X	59Wh	19u58m
ASUS ZenBook A14 UX3407RA	70Wh	17u11m
Apple MacBook Air 2025 15" M4 (10/10)	66,5Wh	16u42m
Framework Laptop 13 (Core Ultra, 1504p)	61Wh	15u28m
Framework Laptop 13 (Zen5)	61Wh	14u14m
Samsung Galaxy Book5 Pro	76Wh	13u31m
Framework Laptop (13th)	61Wh	12u58m
ASUS Zenbook S 14	72Wh	12u45m
HP OmniBook Ultra 14-fd0101nb	68Wh	12u8m
Framework Laptop 13 (Zen4)	61Wh	11u56m
Framework Laptop 13 (Core Ultra)	61Wh	11u22m
Framework Laptop 13 (12th)	55Wh	10u23m
ASUS Zenbook S 16 OLED	78Wh	10u9m
Framework Laptop 13 (11th)	55Wh	9u26m
ASUS ZenBook Duo UX8406CA	75Wh	9u3m
ASUS ROG Zephyrus G16	90Wh	6u59m

PCMark 10 - Accu - Tijd
Laptop	Accucapaciteit (Wh)	Gemiddelde accuduur in uren en minuten (hoger is beter)
Samsung Galaxy Book5 Pro	76Wh	8u22m
ASUS Zenbook S 14	72Wh	8u1m
Framework Laptop 13 (Zen4)	61Wh	6u
ASUS ZenBook A14 UX3407RA	70Wh	6u
HP OmniBook X	59Wh	5u54m
HP OmniBook Ultra 14-fd0101nb	68Wh	5u38m
Framework Laptop 13 (Core Ultra, 1504p)	61Wh	5u16m
Framework Laptop 13 (Zen5)	61Wh	5u6m
ASUS Zenbook S 16 OLED	78Wh	4u54m
ASUS ZenBook Duo UX8406CA	75Wh	4u45m
Framework Laptop 13 (Core Ultra)	61Wh	4u31m
Framework Laptop (13th)	61Wh	4u26m
Framework Laptop 13 (12th)	55Wh	3u48m
ASUS ROG Zephyrus G16	90Wh	3u31m
Framework Laptop 13 (11th)	55Wh	2u57m

PCMark 10 - Accu - Digital
Laptop	Accucapaciteit (Wh)	Gemiddelde score in punten (hoger is beter)
ASUS ZenBook Duo UX8406CA	75Wh	10.659,00
Samsung Galaxy Book5 Pro	76Wh	8.305,00
HP OmniBook Ultra 14-fd0101nb	68Wh	7.541,00
ASUS Zenbook S 14	72Wh	6.572,00
Framework Laptop 13 (Zen4)	61Wh	6.467,00
ASUS ZenBook A14 UX3407RA	70Wh	6.365,00
Framework Laptop 13 (Zen5)	61Wh	6.282,00
ASUS Zenbook S 16 OLED	78Wh	6.229,00
Framework Laptop 13 (Core Ultra, 1504p)	61Wh	5.818,00
Framework Laptop 13 (Core Ultra)	61Wh	5.684,00
Framework Laptop (13th)	61Wh	5.091,00
HP OmniBook X	59Wh	4.872,00
Framework Laptop 13 (11th)	55Wh	4.175,00
Framework Laptop 13 (12th)	55Wh	2.811,00
ASUS ROG Zephyrus G16	90Wh	2.415,00

PCMark 10 Accu Essentials
Laptop	Accucapaciteit (Wh)	Gemiddelde score in punten (hoger is beter)
ASUS ZenBook Duo UX8406CA	75Wh	9.321,00
Framework Laptop 13 (Zen5)	61Wh	8.410,00
HP OmniBook Ultra 14-fd0101nb	68Wh	8.310,00
Framework Laptop 13 (Zen4)	61Wh	7.804,00
Framework Laptop 13 (12th)	55Wh	7.474,00
Samsung Galaxy Book5 Pro	76Wh	7.419,00
Framework Laptop 13 (11th)	55Wh	7.285,00
ASUS ZenBook A14 UX3407RA	70Wh	7.127,00
Framework Laptop (13th)	61Wh	7.115,00
HP OmniBook X	59Wh	6.519,00
ASUS Zenbook S 14	72Wh	6.468,00
Framework Laptop 13 (Core Ultra, 1504p)	61Wh	6.411,00
ASUS Zenbook S 16 OLED	78Wh	6.375,00
Framework Laptop 13 (Core Ultra)	61Wh	6.146,00
ASUS ROG Zephyrus G16	90Wh	2.775,00

PCMark 10 Accu Productivity
Laptop	Accucapaciteit (Wh)	Gemiddelde score in punten (hoger is beter)
HP OmniBook Ultra 14-fd0101nb	68Wh	7.791,00
ASUS ZenBook Duo UX8406CA	75Wh	7.790,00
Framework Laptop 13 (Zen5)	61Wh	6.849,00
Framework Laptop 13 (Zen4)	61Wh	6.418,00
Framework Laptop 13 (Core Ultra, 1504p)	61Wh	4.966,00
Framework Laptop 13 (11th)	55Wh	4.892,00
Framework Laptop 13 (Core Ultra)	61Wh	4.754,00
Samsung Galaxy Book5 Pro	76Wh	4.704,00
ASUS Zenbook S 14	72Wh	4.593,00
Framework Laptop (13th)	61Wh	4.576,00
ASUS ZenBook A14 UX3407RA	70Wh	4.575,00
Framework Laptop 13 (12th)	55Wh	4.535,00
ASUS Zenbook S 16 OLED	78Wh	4.289,00
HP OmniBook X	59Wh	4.039,00
ASUS ROG Zephyrus G16	90Wh	2.328,00

Relatieve prestaties op accu
Laptop	Accucapaciteit (Wh)	Gemiddelde score in % (hoger is beter)
ASUS ZenBook Duo UX8406CA	75Wh	89,3
ASUS ZenBook A14 UX3407RA	70Wh	89,2
HP OmniBook X	59Wh	78,5
Framework Laptop 13 (11th)	55Wh	76,0
HP OmniBook Ultra 14-fd0101nb	68Wh	72,2
Framework Laptop 13 (Zen5)	61Wh	70,7
Framework Laptop 13 (Zen4)	61Wh	69,6
Samsung Galaxy Book5 Pro	76Wh	67,2
Framework Laptop (13th)	61Wh	62,2
Framework Laptop 13 (Core Ultra)	61Wh	58,3
ASUS Zenbook S 14	72Wh	57,7
Framework Laptop 13 (12th)	55Wh	56,9
ASUS Zenbook S 16 OLED	78Wh	53,4
ASUS ROG Zephyrus G16	90Wh	22,0

Bij licht gebruik is de Core Ultra-versie de efficiëntste Framework Laptop, maar de Zen 5-versie is een stuk zuiniger dan de Zen 4-variant. Grappig genoeg is bij wat zwaarder gebruik, dat we met PCMark simuleren, de Zen 5-variant juist minder efficiënt. Dat komt doordat het Zen 5-model sneller is wanneer het op de accu werkt, maar dus ook wat meer energie verbruikt. Tijdens het draaien van de PCMark-test haalt de Zen 5-Framework tachtig procent van de snelheid die het haalt wanneer de adapter is aangesloten. Bij de Zen 4-versie is dat net geen zeventig procent.

Conclusie

Het idee achter de laptops van Framework is dat je er een aantal jaar mee doet en dat je het moederbord pas vervangt als het defect raakt of te langzaam wordt. Als tweakers vinden we het natuurlijk mooi om te zien hoe groot de stap tussen Zen 4 en Zen 5 is, maar wie op dit moment al een Framework Laptop met Zen 4-processor heeft, zal niet snel upgraden.

Die upgrade maakt bovendien geen wereld van verschil. De nieuwe Ryzen AI 7 350 is niet overtuigend sneller dan de Ryzen 7 7840U. In een rendertaak, zoals bij Cinebench, is het verschil wel twintig procent, maar in andere tests zien we dat verschil niet echt terug. Ook de verbeterde gpu is niet sneller dan die uit de 7840U. Deze weet wel meer snelheid uit minder compute-units te halen. Misschien is de vergelijking daarom ook niet helemaal eerlijk, want Ryzen 7 is door AMD's gerommel in de naamgeving niet meer wat het geweest is. Bij de vorige generatie was de Ryzen 7 7840U het topmodel, terwijl Ryzen 7 in het Zen 5-tijdperk de middenmoot vertegenwoordigt. Het snelste voor dit soort compactere laptops is nu de Ryzen AI 9 HX 370, een optie die Framework ook kan leveren, maar waar het losse moederbord 340 euro extra kost.

Over de prijs gesproken: dit losse moederbordje kost 819 euro. Dat is niet goedkoop. Voor tweehonderd euro meer heb je een volledige laptop met dezelfde processor, maar dat is dan weer geen laptop die je zelf kunt samenstellen. Bovendien levert het kopen van een nieuwe laptop aanzienlijk meer milieubelasting op dan het vervangen van een moederbord. Op de lange termijn is een Framework Laptop, waaraan je enkel defecte onderdelen vervangt, wel goedkoper, maar als je een nieuwe Framework Laptop 13 met Ryzen 7 350 aanschaft, ben je 1509 euro kwijt. En dan zit er nog geen geheugen en ssd in en staat er ook geen besturingssysteem op. Als je geïnteresseerd bent geraakt, moet je ook nog rekening houden met enige levertijd. De eerste lichtingen, die in april geleverd worden, zijn al uitverkocht. Op het moment van schrijven vindt de eerstvolgende levering in het tweede kwartaal van 2025 plaats.

Wanneer is upgraden dan wel zinvol? Dat hangt natuurlijk van je gebruik af, maar als je nog op een Framework Laptop met de eerste generatie Intel-processor zit, dan is dit een flinke upgrade. Het levert ook een flinke toename in grafische kracht op. Voor de liefhebbers van Copilot+ is dit de eerste Framework Laptop die een npu heeft die meer dan de 45Tops haalt, die Microsoft vereist.

Als Copilot+ je gestolen kan worden, dan is de slimste upgrade misschien wel de Zen 4-optie. Framework verkoopt die moederbordjes, met de 7840U-processor dus, nu tegen een lagere prijs en dan ben je in veel gevallen net zo snel als de Ryzen 7-Framework van de Zen 5-generatie.

_{Redactie: Jelle Stuip Testlab: Marc van Lom, Niels van der Waa Eindredactie: Monique van den Boomen}

Pluspunten

• Eerste mobo met 50Tops-npu
• Stiller dan Zen 4 bij dagelijks gebruik
• Sneller dan Zen 4 in sommige taken

Minpunten

• In de meeste gevallen even snel als een 7840U
• Kortere accuduur bij hoge belasting

Getest

Framework Laptop 13 DIY Edition (AMD Ryzen AI 300 Series), RAI7 350, 32GB ram , 512GB opslag

Bekijk product

Reacties (44)

[jnggroot]

Hoop dat ze ook iets gaan doen voor de framework 16. Mis wel een aantal updates of een nieuwe type videokaart. Of betere fans/betere fancurve in de bios? Maar wel tot dat ze zoveel nieuwe dingen maken.

[Fragadder]

Deze voelt een beetje als het vergeten kindje van Framework nu.

2 nieuwe producten, de 13 goed ondersteund. Ik denk als ze nu bewijzen dat ze hun huidige lijn over de hele breedte ondersteunen dat ik meer vertrouwen krijg nu ben ik nog een beetje afwachtend met de aanschaf van een 16.

[WillySis]

Als ik het goed begrepen heb zit er voor de 16 nog wel wat in de pijplijn. Een nieuwe (snellere) grafische kaart is afhankelijk van AMD. Die zal eerst met een nieuwe mobiele gpu moeten komen.
Een Intel bordje zit er in elk geval aan te komen (najaar).

[Fragadder]

Heb je daar een bron van?

[WillySis]

Helaas niet. Is mondelinge communicatie.

[Fragadder]

Nog meer te verwachten dan? Naast intel?

[WillySis]

Ik heb alleen gevraagd of er ook plannen zijn om ook de Intel core 7 te ondersteunen. Ik heb nu een 16 met een Ryzen 9, maar zeker met het runnen van R scripts valt die erg tegen.

[Fragadder]

Dankje!

[floris martens]

Helaas heeft amd al een hele tijd geen nieuwe mobile dpgu's uitgebracht, dus iets snellers is er waarschijnlijk ook gewoon niet.

Ik verwacht dat Framework wacht totdat deze wel komen, en dan gelijk een nieuwe refreshed model van de 16" uitbrengen met een nieuwe cpu en gpu in één keer.

Edit: technisch gezien heeft amd ook de 7900m, die een stuk sneller is dan de 7700s, maar wel van dezelfde generatie is.
Deze verbruikt wel 80W meer, en dus ga je waarschijnlijk een 240W oplader nodig hebben vs de 180W standaard.

[Reactie gewijzigd door floris martens op 17 april 2025 18:10]

[jnggroot]

Klopt maar van mij hoeft het niet sneller want speel geen hele zware AAA games. Zou gewoon willen dat hij met een minder snellere kaart minder herrie maakt. Soms is het een beetje raar dat er geen hoge temps zijn en toch volledige staat te blazen. Mis ook de ondersteuning in de bios. Weinig te tweaken.

[sfranken]

Mag ik vragen welke versie je hebt? Ik heb een 16 zonder de extra GPU en die van mij is bij gewoon dagelijks gebruik stil. De fans gaan niet draaien, dat doen ze alleen als ik bijvoorbeeld een aantal VM's opstart en die allemaal softwareupdates laat draaien, of iets anders CPU intensiefs laat doen.

Dat was zo toen ik 'm kocht en Fedora 40 installeerde, en dat is nog steeds zo met 42

[jnggroot]

Ik heb de aller eerste versie.

[sfranken]

Dat bedoelde ik niet, sorry. Heb je de versie met of zonder GPU? Aangezien de enige verschillen tussen de jouwe en de mijne het koelingsmateriaal en een spacer onder het toetsenbord is maakt dat weinig uit.

De eerste batch had nog koelpasta geloof ik, daarna is het allemaal PTM (Honeywell) geworden, wat iets verschil maakt maar geen gigantische verschillen.

[jnggroot]

Ja met de gpu. Voor de rest ben ik tevreden hor. Alleen cooling curve had wel wat anders gekund.

[SillieWous]

Volgens mij doen ze dat bewust niet samen met de 13. Het is nog steeds een relatief klein bedrijf, en daarmee beperkte ontwikkel capaciteit.

Ik hoop vooral dat er een touchpad module over de hele breedte komt. Het lieft met fysieke knoppen(thinkpad stijl, boven en onder). Die twee losse afdekplaatjes is eigenlijk het enige minpuntje van mijn FW16.

[Xander2]

Ik vind dat m.b.t. Framework het milieu-aspect veel te veel van green-washing wegheeft waar het eigenlijk alleen gaat om een modulaire laptop in de klassieke zin van een desktop. Als dat iemands keuze is prima.

Als Framework een degelijke laptop levert met goede gebruiksduur (zeg min. 10 jaar) en support dan is de milieu-winst wat mij betreft bereikt en niet zozeer afhankelijk van inwisselbaarheid van alle componenten. Kies een aluminium body en een stuk recyclebaarheid is gegarandeerd.

Ik tik dit op een meer dan 12 jaar oude Elitebook waar het schermhengsel is losgelaten, nieuwe inmiddels oude SSD, vervangen batterij, extra geheugen, vervangen toetsenbord en (zelf) repaste zonder al te veel moeite of hoge kosten die Framework rekent met meerdere aanbieders van zowel nieuwe als gebruikte onderdelen.

De trend van vastgesoldeerd RAM/SSD e.d. heeft dit soort initiatieven vleugels gegeven maar het probleem is dat vastgesoldeerd RAM/SSD.

In die 12 jaar hoef ik geen (en heb ik niet nodig gehad) mobo-, CPU-, GPU- upgrade, alleen de mogelijkheid om de laptop bruikbaar te houden wat al prima lukte de afgelopen jaren, zelfs zonder Windows in te wisselen voor Linux als eindstation.

Na die 12 jaar verwacht ik een aanzienlijke upgrade in mobo, CPU, GPU, RAM, SSD, scherm, etc. etc. wat een nieuwe aanschaf verantwoord maakt. En iets wat ik 12 jaar met plezier gebruikt heb gooi ik niet in de kliko.

Dus prima laptop voor de hobbyisten/tweakers/liefhebbers, maar ga niet pretenderen dat dit beter voor het milieu is of als zodanig positioneren.

[Jaïr.exe]

Maar daar koop je ook een Elitebook voor met Elitebook prijzen. Zal met een Pavilion minder vaak voorkomen. Die wordt gewoon wél de kliko in gedoneerd.

Men hoopt dat de Framework gemeenschap elkaar motiveert om de laptop en de onderdelen te blijven hergebruiken. Zo kun je het moederbord in een enclosure plaatsen en als mini pc gebruiken. Kans is dan minder groot dat het verstoft op iemands plank.

Hopelijk blijft die Elitebook nog 12 jaar doorwerken, misschien mag die daarna met pensioen.

[Xander2]

Helemaal gelijk, ik had nl. een R5 Pavillion ter vervanging die ik gewoon in de kliko kan mikken (ik spaar alleen onderdelen).

Maar dat was een beetje m'n punt. Beetje tevreden zijn met wat je hebt en zorgen dat je tevreden bent met wat je koopt met bijbehorend spaaruitstel i.p.v. laten verleiden tot upgradability en milieu items.

Die Elitebook blijft wel werken en ga ik binnenkort vervangen maar zeker niet in de kliko deponeren.

[StefandeGroot]

Op hun website zelf schrijven ze dan ook dat ze niet duurzaam zijn:
https://frame.work/sustainability

[Xander2]

Dat is een goede aanvulling en ik ben prettig verrast dat Framework zo helder hun standpunt verwoordt.

Ik reageerde alleen op de tekst in dit artikel.

[CodeAsm]

Ik gebruik mijn framework nu zon 2 jaar, en hoop nog minimaal 3. Nul upgrades. Alleen 4 mdoules erbij, network, displayport en 2 gekleurde usb-c. (Voor mij mn nieuwe bezel). Want zwart was iets te lang zwart.

Dus zo snel als tweakers hun laptop gaat de mijne niet stuk. Hopelijk kan ik alle onderdelen hergebruiken 😅

[GeroldM]

Denk eerder dat het als milieu-vriendelijk wordt aangemerkt, omdat je gemakkelijk poorten kan vervangen en/of aanpassen.

Voor mij is het van enorm groot belang dat er een Ethernet poort in mijn laptop zit. In dit deel van de wereld is het vooralsnog steeds moeilijk om randapparatuur metUSB-C aan te schaffen, USB-A is hier nog altijd stukken groter, dus ik zou 1 of 2 extra USB-A modules aanschaffen.

USB-C is beter, je hoeft mij niet te overtuigen. Maar de realiteit hier is anders. Dus die losse modules maken een enorm verschil. Niet alleen dat, kosten voor maken en distributie zijn heel veel lager dan een nieuwe laptop. waar wel de goede mix van poorten is ingebouwd en nog steeds voldoet aan mijn andere eisen.

Ook ik koop klasse spul nieuw en run het net zo lang totdat het het niet meer doet. Laptops/desktops, maar ook electronica (TV/audio), witgoed, keukenspul, gereedschap, rugzak/kleding/schoeisel, meubilair en voertuigen.

Maar die Framework laptop maakt mijn leven wel makkelijker. Want ik hoef nu dus niet uren te besteden aan het zoeken van mijn ideale laptop. Electriciteit die ik voor wat nuttigers had kunnen besteden. En ik kan het ding van een nieuw moederbord voorzien, dus hoef ik geen tijd/geld/moeite te steken in het aanschaffen van een nieuwe draagtas. Ook energie-winst.

Wat ik daarna wel aan schaffen is een Framework behuizing om het oude laptop moederbord een 2e leven te geven als een desktop computer. Ja, daar wat energie in verloren, maar dan hoef ik in principe weer alleen een drive met opslagcapaciteit en mogelijk wat RAM aan te schaffen om een toegewijde (en daardoor zeer soepel werkende) mediaserver voor mijn TV te bouwen.

Of als home-assistant computer te gebruiken. Ja, het apparaat mag dan niet zo zuinig zijn als de nieuwste apparatuur, maar als een home-assistant server kan ik het gehele huis energie-efficienter laten opereren. Die paar procent winst aan verbruik van dat ene apparaat is maar klein bier tegenover een efficienter huis.

In alle bovenstaande gevallen ben ik dus veel milieu-vriendelijker. Als geheel, niet kijkend naar het kleine/gemakkelijke plaatje.

[Jazco2nd]

Ik mis even praktische bijzaken, die ook zeker doorslaggevend kunnen zijn, zoals ondersteuning voor USB4/Thunderbolt wat je volgens mij bij Zen4 mist, maar wel krijgt met Zen5 of de Core Ultra. Zo zijn er volgens mij vast wel meer verschillen?

[uiltje]

Dit is precies waar ik me vaak aan erger bij reviews. Ik snap dat veel mensen vooral geïnteresseerd zijn in performance. Maar ik koop al mijn hele leven de nieuwste tech met een midrange processor om de simpele reden dat ik qua features niet achter wil lopen. Bij mijn vorige werklaptop was de CPU OK, maar de RAM en het aansturen van mijn 2e QHD scherm zeker niet.

Ik zie bijvoorbeeld ook de optie voor een Wifi 7 module bij het nieuwe moederbord met Ryzen AI processor en maar Wifi 6 bij het oude. Het kan natuurlijk zijn dat Wifi 7 ook prima op de oude past maar dat is me momenteel niet duidelijk. Dit zijn nou net de dingen die het verschil maken.

[Reactie gewijzigd door uiltje op 18 april 2025 13:25]

[arnovr]

Na 10 jaar een laptop te hebben sta ik nu in de wacht voor de framework 13 AI 9 HX 370. Had wel overwogen de oudere generatie te nemen, toch maar niet gedaan. Verder heb ik daar geen goede argumenten voor

Hoe dan ook, ik ben zelf wel benieuwd naar de framework.

[Fragadder]

Het is een bedrijf wat ik al een tijdje in de gaten houd. Erg tof, zeker ook die ondersteuning voor de FW13.

Ik ben benieuwd hoe deze producten zich de komende jaren ontwikkelen!

[jkommeren]

Is lastig om wat specs duidelijk te krijgen hier maar van wat ik kan zien is naast de core configuratie, en de CUs, ook de cache anders voor de 350 vs de 370:

https://www.techpowerup.c.../ryzen-ai-7-pro-350.c4007
https://www.techpowerup.c...s/ryzen-ai-9-hx-370.c3655

In het kort: De 370 heeft 4 Zen5c cores meer, maar ook 8MB extra L3 (de 365 heeft ook 8MB extra L3). Dat geeft hem mogelijk toch nog een aardige boost.

[vman128]

Hier een linkje naar de pre-order configurator . Voor meer informatie.

[Reactie gewijzigd door vman128 op 17 april 2025 18:23]

[Roel1966]

Bovendien levert het kopen van een nieuwe laptop aanzienlijk meer milieubelasting op dan het vervangen van een moederbord.

Nu ja je kan ook kiezen voor een 2de hands laptop waardoor je het milieu ook weer wat ontziet. Zo heb ik laatst een heel mooie Asus Vivobook met O-led scherm op de kop kunnen tikken. Prijs was dus bijna nog geen derde van de prijs van het moederboardje.

[pjdijkema]

Tweedehands durf ik alleen een hp elitebook te kopen (en dat doe ik ook). Die dingen zijn niet kapot te krijgen.

[Roel1966]

Zeker, die HP's zijn zondermeer degelijke laptops maar ik wilde graag een laptop met O-led scherm en dan wel dus betaalbaar. Die Asus is maar weinig gebruikt wat je vaak aan vooral aan het toetsenboard kan zien, slijtage van letters etc.. of de muispad b.v. en dat is bij deze ja eigenlijk als nieuw.

[Xthemes.us]

Als iemand die aardig wat game uren op een laptop in het verleden heeft gehad, wellicht niet de beste indicatoren. Die van mij was flink wat uren hard aan het werk wat ongetwijfeld de hardware weinig goeds gedaan had. (Hoge temperaturen en lange uren).
Wel altijd met een extern toetsenbord en muis waardoor de laptop zelf er prima uitzag.

[Roel1966]

wellicht niet de beste indicatoren.

Zeker is het niet alles zeggend maar je kan er wel vanuit gaan dat als b.v. toetsen al wat afgesleten zijn en mousepad afgesleten is dat een laptop veelvuldig gebruikt is. Daarnaast heb je natuurlijk de rest van de hardware maar deze Vivobook is niet bepaald een gaminglaptop. Er zit 'maar' een i5 11de gen cpu in zonder verder externe videochip dus gamen, ja misschien een heel simpele game.

Maar zeker, 100% zekerheid heb je nooit en het altijd wel een gok blijft, maar oke, ik heb er gelukkig dan ook niet veel voor betaald.

[nicenemo]

Waarom geen ThinkPad?. Tot en met de T480 zijn die niet verkeerd. Daarna ga ik twijfelen.

[pjdijkema]

Tja je zegt het zelf al “daarna ga ik twijfelen”

[uiltje]

De Lenovo's in de Carbon series zijn vaak ook voor een goede prijs te krijgen en worden alom gewaardeerd. Grootste nadeel vind ik dat Lenovo vaak ook slechte schermen verkoopt, zelfs bij nieuwe modellen. Dat soort dingen maakt het lastig navigeren (en maakt de prijs tov Apple 2e hands waarschijnlijk ook een stuk goedkoper).

Addendum: Ik heb echt geen problemen met de hardware van de nieuwe Lenovo's. De 14" AMD Yoga die ik nu gebruik is gewoon heerlijk. De batterij haalt het niet bij de Apple's van deze wereld, maar verder ben ik heel tevreden met de P16s ThinkPads van het bedrijf alsmede de nieuwe consumer laptops - voor zover mijn ervaring natuurlijk reikt.

[Reactie gewijzigd door uiltje op 18 april 2025 13:31]

[nicenemo]

In afwachting van levering. Wel met oranje scherm rand en 4 oranje usb-c poorten. Als extra nog een hdmi, ethernet en a poort aangeschaft.

Ik zat te twijfelen tussen een ASUS met 365 MAX en de framework. De Asus was nog leverbaar met veel geheugen. HP op het moment van bestellen helemaal niet. heb Eerste batch preorder. ik ben benieuwd hoe snel het gaat.

Ik werk nu privé met een ThinkPad T450s uit 2015. Intel Haswell generatie. Die doet het nog of prima voor de meeste zaken alleen het beperkte geheugen van 12 Gb is soms een probleem. Met compileren en comprimeren van de Chrome browser of Linux kernel merk je dat het allemaal wat trager is.

[Priyantha Bleeker]

Collega website Notebookcheck heeft ook de AMD Zen5 Ryzen AI 7 350 getest, maar dan in een Lenovo IdeaPad Pro 5 Gen10.

https://www.notebookcheck...-G10-review.997910.0.html

Als ik zo hun cijfers bekijk, dan lijkt dat er wel gunstiger uit te zien dan de benchmarks van Tweakers.net.
Dat heeft ongetwijfeld te maken met de koeling en maximale TDP waarop de verschillende laptop fabrikanten werken. Maar de conclusie dat een Ryzen 7 AI niet meer is wat het 'geweest' is, weet ik niet of dat wel helemaal juist is?

Bijvoorbeeld, Cinebench 24 Multi, scoort de Framework 812 punten, de Lenovo doet in dezelfde test 977 punten, dat is rim 20% verschil.
Of CB2023 Multi, daar doet de Framework 14.907 punten terwijl de Lenovo met dezelfde processor 17.889 punten haalt dat is ook weer ruim 20% verschil, ook CB2023 Single laat een relatief groot verschil zien van 1.827 punten vergeleken met 2.006 punten, dit niet de ruime 20% maar een krappe 10% (9.8% om precies te zijn).
De verschillen in PCMark zijn wel kleiner zo te zien bijvoorbeeld Content Creation scoort de Framework 9.082 punten en de Lenovo 9.654 punten wat ruim 6% verschil is.