Tado X-serie Review

Slim verwarmen en besparen, maar mét abonnement

Matter en praktijkervaring

Een van de grote veranderingen ten opzichte van de V3-productlijn is de toevoeging van Thread en Matter aan de apparatuur. In theorie is dit prachtig: de apparatuur is door de Thread-radio niet meer afhankelijk van wifibereik en te gebruiken met elk smarthomeplatform dat Matter ondersteunt. In de praktijk blijkt dit weerbarstiger. Na het koppelen vinden andere smarthomeplatforms die op hetzelfde Thread-netwerk communiceren de tado-apparaten niet automatisch. Dit geldt zelfs als je ze via de Matter QR-code op de doos toevoegt vanuit de app van die platforms. Het koppelproces begint wel, maar het platform kan vervolgens geen verbinding maken met het apparaat.

Dat heeft te maken met een eigenschap van Matter: Matter-fabric. Elk platform binnen hetzelfde Matter-netwerk is een 'eigen eiland'. Apparatuur die aan Matter is toegevoegd door het ene platform, stelt zich niet direct open voor andere platforms, ook al maken ze gebruik van hetzelfde datanetwerk.

Om een apparaat met meerdere platforms te delen, moet je vanaf een platform dat het apparaat beheert, opdracht geven aan het apparaat om zich open te stellen en zich te laten koppelen met een ander platform op hetzelfde netwerk. Echter, in de tado-app is dat beheer niet terug te vinden. Voor Android-gebruikers is dit ‘verstopt’ in de telefooninstellingen onder Matter-apparatuur, waar je alle Thread-apparaten terugvindt die je via de telefoon hebt toegevoegd aan het netwerk. Hier kun je het beheer overdragen aan Google Home of Home Assistant.

Als je het beheer van het Matter-apparaat deelt met een ander platform, beïnvloedt dit het functioneren van de tado-app niet. Dat verandert als je de Bridge X offline haalt en de apparatuur gebruikt met andere borderrouters, zoals een Nest Hub of Apple TV. De apparatuur zou via die routers nog steeds internet en dus de cloud van tado moeten kunnen bereiken, maar dit gebeurt niet. Daardoor verlies je de bediening via de tado-app, die uiteindelijk ook gebruikmaakt van de cloudservice van tado. Bij navraag gaf tado aan dat batterijbesparing de reden is, maar gek genoeg kan de apparatuur prima met Google Home of Home Assistant bediend en uitgelezen worden, zelfs op afstand. Wellicht is dit een van de ruwe randjes die nog bijgeschaafd zullen worden. In de communicatie geeft tado namelijk aan dat de Bridge X optioneel is en niet noodzakelijk voor gebruikers die al beschikken over een Thread-netwerk met borderrouters.

aanvulling: 15-05-2024 - 12:05 - Tado geeft aan dat communicatie met de cloud zonder bridge X wel mogelijk is via borderrouters van andere leveranciers maar aan de ondersteuning wordt op dit moment nog gewerkt. Tot op heden zijn enkel de Homepod en Homepod Mini ondersteund.

Als je de set gebruikt via Matter, heb je toegang tot een beperkte instructieset aan commando’s. Daarmee verlies je de controle over functies die specifiek voor het product zijn en die je enkel kunt bedienen vanuit de tado-app. In de praktijk valt dat mee. De functies die wegvallen, zijn de kinderbeveiligingsinstelling van de thermostaatknoppen en de temperatuurcompensatie-instelling van alle thermostaten. De verwarming functioneert zoals voorheen, inclusief zonebediening. Als je het beheer volledig overlaat aan een ander systeem dan tado, bijvoorbeeld door de bridge en daarmee de cloudtoegang te verwijderen, vervallen vanzelfsprekend ook geavanceerde functies zoals openraamdetectie en geofencing.

Met de overgang naar Thread staat de productlijn voor een nieuwe uitdaging. Voorheen communiceerde de apparatuur op 868MHz, een frequentie die bij dezelfde zendsterkte verder reikt en beter door muren dringt. Thread werkt op 2,4GHz, een hogere frequentie die minder ver reikt en vaak druk bezet is. In sommige situaties kan dat nadelig zijn, bijvoorbeeld bij een hele grote woning of een appartement met veel drukke omringende wifinetwerken. In de praktijk heb ik er in mijn situatie niet veel van gemerkt, maar mijn huis heeft een gemiddelde maat en weinig last van wifiverkeer van buren. Het voordeel van Thread is dat het netwerkbereik en de stabiliteit door de mesharchitectuur, net als bij Zigbee, verbeteren naarmate je er meer op netspanning werkende apparaten aan toevoegt die fungeren als borderrouter en repeater. Slecht bereik is uiteindelijk wel op te lossen, zonder dat je verplicht bent extra tado-apparatuur in te zetten.

De praktijk

Zoals ik eerder aangaf, kwamen de thermostaat, bridge en knoppen nog net binnen voordat de warmere dagen begonnen. Ik heb het systeem uitvoerig kunnen bekijken, maar het heeft de verwarming maar enkele dagen echt laten branden. Ondanks de beperkte tijd waarin ik het systeem echt heb kunnen testen, zijn me toch wat zaken opgevallen. Zo is de aansturing van het systeem via Matter nog niet altijd vlekkeloos. Vooral wanneer je via Matter een radiatorknop opdracht geeft om de ruimte op te warmen, resulteert dat niet altijd in een warmtevraag van de thermostaat aan de ketel. Hopelijk wordt dit snel opgelost met een software-update, want voor nu is verwarmen via Matter een gok waarbij je hoopt dat alle zones meedoen.

Het systeem van tado heeft veel mogelijkheden voor energiebesparing, maar ik mis de mogelijkheid om het stookgedrag van de ketel te beïnvloeden. Andere thermostaten die ik heb gebruikt, geven meer controle over hoe snel je wil dat de ruimte opwarmt. Als je daar wat meer geduld mee hebt, kan rustiger verwarmen energie besparen. Ook bleek het niet bevorderlijk voor efficiënt verwarmen toen ik één zone in een verder koud huis verwarmde. Het viel me op dat de ketel daarbij elke keer stevig aan het werk werd gezet, terwijl de warmtevraag laag was: de zone was eerder namelijk al op temperatuur gekomen. Nadat ik de OpenTherm-gateway had geïnstalleerd tussen de thermostaat en de ketel om de communicatie te bekijken, viel me op dat de ruimtetemperatuur die de tado-thermostaat aan de ketel doorgeeft, de temperatuur van de woonkamer was, waar de thermostaat hangt. Hierdoor is de ketel in de veronderstelling dat er een groter temperatuurverschil moet worden overbrugd dan werkelijk het geval is en werkt hij daardoor te hard. Je merkt daar in de verwarmde zone overigens weinig van, doordat de radiatorkraan zichzelf sluit zodra de ingestelde temperatuur is bereikt.

Over een korte periode was het lastig om te bepalen of dit gedrag leidt tot een hoger gasverbruik, vooral omdat koken en douchen een groter aandeel in het gasverbruik hebben dan de verwarming in deze warmere periode. Bovendien heb ik, om het systeem te testen, de verwarming vaker en op een hogere temperatuur aangezet dan normaal.

De automatische radiatorknoppen, en vooral de zoneregeling die de knoppen mogelijk maken, vind ik fijn werken. De vernieuwde knoppen hebben een prachtig display, alleen heb je daar in de praktijk niet zoveel plezier van. Het display blijft in de praktijk namelijk altijd uitgeschakeld, tenzij je de verwarming handmatig bijstelt. Er is geen stand-bymodus die de temperatuur aangeeft, ook niet als de verwarming in die ruimte actief is. Om de huidige temperatuur of de instelling van de knop te zien, moet je de app raadplegen of het display op de knop aanraken om deze te activeren.

De thermostaatknoppen hebben een mooie update gekregen, maar voor de thermostaat geldt dat niet. Wat uiterlijk betreft is de thermostaat nauwelijks veranderd ten opzichte van de vorige uitvoering. In tegenstelling tot het dotdisplay van de V3, is de X-variant uitgevoerd met een simpel gesegmenteerd lcd met backlight. Dat is misschien functioneler in de praktijk, vooral om kleine statusiconen weer te geven, maar ik vind het uiterlijk ervan geen vooruitgang.

Bij veel verwarmingssystemen, ook de ‘slimme’, vormt de thermostaat het middelpunt van het systeem en biedt het vaak een instellingenmenu en inzicht in statistieken, zoals de gevraagde temperatuur, ruimtetemperatuur en buitentemperatuur. Het display van de thermostaat is enkel actief als je op een van de knoppen drukt. Dus ook van een afstand kun je de temperatuur niet aflezen op dit tado-apparaat; je moet hiervoor de app raadplegen.

Het is een raadsel waarom tado er niet voor heeft gekozen om de thermostaat draadloos te maken. Natuurlijk moet er een koppeling zijn met de verwarmingsketel, maar dat kan bijvoorbeeld gedaan worden door de bridge, zoals het geval is bij de Nest-thermostaat. Dat bevrijdt de thermostaat van de OpenTherm-bedrading en omdat de thermostaat al een Thread-radio en batterijen bevat, kan deze vrij in de ruimte worden geplaatst.

De ondersteuning van Matter is prettig. Hierdoor kan je de verwarming lokaal bedienen vanuit Home Assistant en ben je niet meer afhankelijk van de beschikbaarheid van de tado-cloud. De koppeling tussen Home Assistant en tado verliep met de bestaande integraties tot nu toe altijd verplicht via de cloud, iets wat zeker niet de voorkeur geniet van veel tweakers. De integratie van Matter is voor gebruikers van Home Assistant dus echt een stap in de goede richting.

• Volgende pagina 5. Conclusie