Wereldwijd, zelfs in Europa, zit er voldoende lithium in de grond om in de toekomstige behoefte van accu's te voorzien, en al helemaal als we die vervolgens gaan recyclen. Er zijn echter twee uitdagingen voor de korte termijn. Zo is er een kans dat de productie van lithium de exponentieel stijgende vraag niet kan bijbenen. De andere uitdaging betreft de mogelijkheid dat het lithium op veel plaatsen in de grond blijft zitten omdat ontginning maatschappelijk, politiek of milieutechnisch niet haalbaar wordt geacht. Hoewel lithiumionaccu's momenteel de standaard zijn, zijn er talloze alternatieven beschikbaar. Tot de meestbelovende daarvan behoren accu's op basis van natrium.
Twee aangekondigde EV's met natriumionaccu: de Chery iCAR en daaronder de ByD Seagull (Atto 1)
Het belangrijkste voordeel is dat natrium overvloedig aanwezig is in de aardkorst, in tegenstelling tot lithium. Natrium is het zesde meest voorkomende element in de aardkorst en maakt ongeveer 2,6 procent uit van de aardkorstmassa. Ter vergelijking: bij lithium is dat 0,006 procent. Ook zijn andere grondstoffen zoals kobalt en nikkel niet nodig om natriumaccu's te produceren, omdat er ander kathodemateriaal beschikbaar is, net zoals dat bij lithiumijzerfosfaataccu's het geval is.
Natrium (Na) komt voor als een verbinding met andere elementen, zoals natriumchloride (NaCl). Natriumchloride is in feite keukenzout, waarvan 1g bestaat uit een verbinding van 0,4g natrium en 0,6g chloor. Om natrium te winnen, moet het worden geïsoleerd van deze verbindingen (zie verderop in dit artikel). Deze processen zijn veel minder complex en duur dan de huidige productietechnieken, waardoor natrium beduidend goedkoper te produceren is dan lithium. Het kan bovendien relatief gemakkelijk worden gewonnen uit zoutmijnen, zeewater en andere natriumhoudende mineralen en is daardoor ook minder belastend voor het milieu.
In dit artikel zoomen we in op de potentie van natriumionaccu's, bespreken we de laatste ontwikkelingen en bekijken we voor welk type producten natrium vooral interessant is.
Van grondstoffenreductie tot energiedichtheid
Natrium lijkt best veel op lithium. Ze horen beide tot de groep alkalimetalen in het periodiek systeem en zowel lithium als natrium koppelt een enkel elektron aan zich. Dat betekent dat het dezelfde hoeveelheid energie geeft als je evenveel natrium- als lithiumatomen in een accu stopt. Een natriumatoom is echter veel groter en daardoor lastiger om door een structuur heen te krijgen, zoals de elektrolyt tussen de min- en pluspool. Daardoor is de energiedichtheid lager. De natriumioncellen die momenteel geschikt zijn voor productie, hebben een energiedichtheid van ongeveer 90 tot 160Wh/kg, terwijl voor gebruikelijke NMC-cellen 150 tot 280Wh/kg gangbaar is. De dichtheid is behoorlijk vergelijkbaar met die van LFP-cellen, die we tegenwoordig steeds vaker zien in thuisaccu's én elektrische auto's. Net als een natriumaccu vereist dit type geen zeldzame grondstoffen. Momenteel wordt eraan gewerkt om de energiedichtheid te verhogen, zodat die in de buurt komt van de energiedichtheid van reguliere lithiumioncellen met NMC-kathode. Het Chinese CATL claimt hiermee al vrij ver te zijn.
De natriumionaccu van de Chinese accufabrikant CATL
CATL is een van de grootste accufabrikanten ter wereld en een van de prominentste spelers op het gebied van Na-ionaccu's. Woordvoerders van het bedrijf stelden al in 2021 dat de productiecellen op dat moment op 160Wh/kg zaten en dat er werd gewerkt aan een tweede generatie, die 200Wh/kg zou kunnen bevatten. CATL is bovendien erg positief over de prestaties van de natriumcellen, hoewel die momenteel nog in een kleinere oplage in een pilotproductiefaciliteit worden geproduceerd. Volgens de Chinese fabrikant kunnen de cellen in 15 minuten worden volgeladen tot 80 procent state-of-charge. Verder zijn ze volgens CATL minder brandgevaarlijk dan traditionele lithiumcellen en presteren ze zeer goed bij lage temperaturen, tot wel -20 graden Celsius. De accu zou dan nog steeds 90 procent van zijn capaciteit kunnen vasthouden. CATL stelt dat natriumionaccu's van de eerste generatie beter zijn dan lithiumioncellen van een jaar of zeven geleden en dat ze ook interessant zijn voor gebruik in EV's.
Ook het Britse Faradion heeft al natriumcellen in de praktijk in gebruik, onder andere als energiebuffer in Australië. Net als bij CATL zou de energiedichtheid op 160Wh/kg uitkomen.
Samenstelling
Hoe natrium gewonnen wordt
Natrium kan uit zout worden gewonnen via de Solvay-methode. Hierbij wordt natriumcarbonaat (soda) geproduceerd uit natriumchloride (keukenzout) door het te mengen met ammoniak (NH3) en kooldioxide (CO2). Hierbij komt chloorgas vrij, maar dit kan worden afgevangen. Er zijn ook alternatieve methoden in ontwikkeling, zoals elektrochemische conversie. Dat is nog minder energie-intensief en er komen minder schadelijke bijproducten bij vrij. Natrium kan worden gewonnen uit zoutmijnen, zeewater en natriumhoudende mineralen.
De samenstelling van een accu, zoals de anode, de kathode, de elektrolyt en het materiaal voor de geleiding van de ionen, let heel nauw. Voor een lange levensduur en relatief hoge energiedichtheid moeten alle onderdelen goed op elkaar afgestemd zijn. Het voordeel van een natriumionaccu is dat hij een soortgelijk werkingsprincipe heeft als een lithiumionaccu. Volgens Marnix Wagemaker, hoogleraar elektrochemische energieopslag aan de TU Delft, lijken de eigenschappen van natrium erg op die van lithium en is een overstap naar natriumion daardoor minder complex dan naar andere mogelijke varianten. "Natrium behoort net als lithium tot de groep alkalimetalen en staat er in het periodieke systeem direct onder. Veel wat we geleerd hebben over lithiumaccu's, kunnen we daardoor meenemen voor het ontwikkelen van natriumaccu's. Dat betekent dat het productieproces niet op de schop hoeft."
Wagemaker publiceerde in 2020 in Science al een methode om de atomaire structuur van natriumionkathodes te voorspellen, wat onderzoek naar de ideale samenstelling voor Na-ionaccu's aanzienlijk heeft versneld. "Ironisch genoeg is de veelzijdigheid ook een vloek. Bij Li-ion kun je maar met een beperkt aantal grondstoffen en materiaalstructuren uit de voeten en is het relatief duidelijk wat het beste recept is voor een kathode, maar voor Na-ion niet. Afhankelijk van de cocktail van elementen krijg je subtiele verschillen in de atomaire structuur van de positieve elektrode, wat grote invloed heeft op de prestaties van de accu. Met een handvol elementen krijg je al zoveel structuurmogelijkheden dat zelfs de snelste supercomputer niet kan voorspellen hoe de verschillende combinaties uitpakken. Daardoor verliep de ontwikkeling van nieuwe materialen tot nu toe langzaam.”
Natrium staat in het periodiek systeem direct onder lithium
Samenwerking tussen de TU Delft en de Chinese Academy of Sciences leidde tot een manier om nieuwe kathodes te voorspellen. In eerste instantie leek het erop dat de grootte van de ionen bepaalt wat de atomaire structuur wordt, maar al snel bleek dat niet de enige factor te zijn. Wagemaker: "De verdeling van de elektrische lading van de ionen speelt een cruciale rol in deze specifieke structuren. De verhouding tussen de grootte van een ion en zijn lading, het ionic potential, bleek een voorspellende waarde te hebben, wat in de geologie al decennialang wordt gebruikt om te begrijpen waarom bijvoorbeeld bepaalde ijzeroxides beter oplosbaar zijn dan andere. We hebben toen een formule ontwikkeld waarmee we kunnen voorspellen welke structuur we krijgen bij welke verhouding van een selectie grondstoffen. Dat gaf inzicht in de enorme hoeveelheid mogelijkheden van elektrodematerialen die de beste prestaties kunnen leveren.”
De ideale samenstelling is ook afhankelijk van de gewenste eigenschappen. Marnix Wagemaker heeft samen met zijn collega's twee prototypes ontwikkeld. "Een kathode met een zo hoog mogelijke energiedichtheid en een die je heel snel kunt opladen. In beide gevallen is dat gelukt. Wat energiedichtheid betreft zaten we al meteen aan de bovengrens van wat mogelijk is - circa 630Wh/kg. De kathode is natuurlijk slechts een onderdeel van een cel, in de praktijk zou dat 250 tot 350Wh/kg kunnen worden, zij het dan met de nodige uitdagingen voor het aantal cycli. De volgende stap was om te kijken naar andere typen structuren in elektrodes en elektrolyten."
Momenteel lijkt een anode van hard carbon de beste papieren te hebben. Hard carbon is een amorfe koolstof die geen geordende kristalstructuur heeft, zoals grafiet, dus een poreuze structuur met holtes. Natrium past namelijk niet makkelijk in grafiet, dat momenteel in de meeste accu's gebruikt wordt als anodemateriaal. Een anode van silicium, dat eveneens poreus is, zou voor natrium ook een interessante optie zijn (zie het artikel dat we daar eerder over schreven). Hard carbon en silicium zijn goedkoper dan grafiet, net zoals natrium goedkoper is dan lithium.
"Natriumaccu's vereisen geen zeldzame grondstoffen en maken ons dus minder afhankelijk van het buitenland."Voor de kathode zijn er diverse mogelijkheden voor het metaal. Terwijl voor Li-ionaccu's nikkel, mangaan en kobalt momenteel de norm zijn, ligt dat voor natrium niet voor de hand. Wagemaker: "Er zijn veel meer mogelijkheden, dus biedt dit juist de kans om minder afhankelijk te worden van die grondstoffen. IJzer is bijvoorbeeld een interessante optie, zeg maar het equivalent van lithiumijzerfosfaat bij lithiumaccu's. Dit geeft mogelijkheden in de verschillende structuurfamilies die interessant zijn voor natriumionkathodes, zoals gelaagde oxides en Prussian blue-analogen. Natriumaccu's kunnen ons helpen om binnen Europa minder afhankelijk te worden van grondstoffen die vooral buiten ons continent gewonnen worden."
CATL gebruikt ook de genoemde materialen voor de anode en kathode, maar dan in het laatste geval in een zogenaamde Prussian white-structuur. Faradion gebruikt een kathode van nikkel, mangaan, titanium en zuurstof - een gelaagde oxidestructuur. Beide gebruiken een anode van hard carbon, gemaakt van biologische materialen.
Zwavel
Ook zwavel als kathodemateriaal is mogelijk interessant. Na-S-accu's bieden op papier een hogere energiedichtheid dan lithiumionaccu's, waardoor ze dus meer energie kunnen opslaan in verhouding tot hun gewicht en volume. Net als natrium is zwavel bovendien in overvloed aanwezig en goedkoop te winnen. Wagemaker ziet echter nog uitdagingen, ondanks veelbelovende berichten. "Zwavel zet uit bij het opnemen van natriumionen en ondergaat daarom een enorme volumeverandering. Ook kan het elektronen minder goed geleiden, waardoor additieven nodig zijn. De potentiële energiedichtheid is zeer interessant, maar het is enorm lastig om de levensduur op een behoorlijk niveau te krijgen. Vaak worden energiedichtheden genoemd op basis van het actieve materiaal, maar het theoretische maximum haal je in de praktijk nooit. Voor auto's zie ik deze combinatie niet snel toegepast worden, vanwege de korte levensduur die momenteel wordt gehaald."
Uitdagingen en veiligheid
De voordelen van Na-ion zijn dus legio: diverse samenstellingsmogelijkheden, geen zeldzame grondstoffen, een eenvoudiger en milieuvriendelijker win- en productieproces, goede prestaties tijdens kou en snelladen én beduidend goedkoper te produceren. Zoals altijd zijn er echter ook nadelen.
Voor- maar ook nadelen
Wie werkt er aan natriumaccu's?
Diverse bedrijven werken aan de ontwikkeling van natriumaccu's, waaronder AGM Batteries, BYD, CATL, DFD, Faradion, Farasis, Great Power, EVE, NEI Corporation, Natron Energy, Haldor Topsoe, HiNa Battery, Sumitomo Chemical, Naiades en Tiamat Energy.
Het meest voor de hand liggende nadeel is al genoemd; de energiedichtheid is lager dan bij de huidige Li-ionaccu's: 160Wh/kg versus 270Wh/kg voor de best beschikbare cellen van dit moment. Daarvoor zijn drie technische oorzaken. Ten eerste zijn natriumionen circa 34 procent groter dan lithiumionen. Ten tweede is natrium een factor drie zwaarder dan lithium en ten derde is de celspanning wat lager. Die ligt tussen 2,0 en 3,5V, een verschil met de 3,6-4,2V van Li-ion. Er zijn dus meer cellen nodig om tot een spanning van 400 of 800V te komen. De lagere celspanning van natriumionaccu's heeft ook invloed op de hoeveelheid elektrische energie die per ladingseenheid kan worden geleverd. Dit alles leidt tot een lagere energiedichtheid per kg.
Die lagere dichtheid hoeft niet per se problematisch te zijn. Dat bewijzen accu's met een lithiumijzerfosfaatkathode (LFP) nu al. De dichtheid mag dan lager zijn, dat is voor veel toepassingen, van thuisaccu tot EV, niet problematisch. Tesla gebruikt ze momenteel bijvoorbeeld in de instapversies van de Model 3 en Y. Deze hebben een 60kWh-accu in plaats van de 77kWh-versie in de Long Range-modellen, wat resulteert in een wltp-bereik van respectievelijk 491 en 602km. Dat biedt voor de meeste ritten ruim voldoende bereik en netto is het gewicht alsnog lager. Daardoor is het energiegebruik ook lager, wat dit weer wat compenseert; met een 28,3 procent lagere capaciteit komt de LFP-versie slechts 22,6 procent minder ver. Daarbij speelt uiteraard ook mee dat de LFP-versie een enkele elektromotor heeft.
Natriumionaccu's hebben een vergelijkbare energiedichtheid. Bovendien geldt hier nog een ander voordeel; ze zijn veel goedkoper te produceren. Dat is ook het voordeel van LFP-cellen, die evenmin nikkel en kobalt nodig hebben. Voor natrium is het voordeel nog groter, omdat ook de meerprijs voor lithium vervalt. Het zou accu's voor allerlei toepassingen in de nabije toekomst veel goedkoper maken, wat al reden genoeg is om het te gebruiken. Marnix Wagemaker schat dat het verschil in energiedichtheid met moderne Li-accu's zo'n 20 tot 30 procent is. Als de beloften van CATL waarheid worden, daalt dat wellicht naar minder dan 20 procent, al worden Li-accu's ook steeds beter.
Een rackmount UPS van Xtreme Power Conversion met Na-cellen van Natron Energy
Nog relatief nieuw
Natrium zit in een vroeger stadium van ontwikkeling. Zoals geschetst op de vorige pagina, wordt er steeds meer bekend over de ideale samenstelling, maar omdat er zoveel variaties mogelijk zijn, moet er nog veel getest worden. Mede vanwege de overeenkomsten met lithium ziet het ernaar uit dat een lange levensduur haalbaar is, maar ook dit moet nog uitgebreid getest worden met diverse samenstellingen van de anode en kathode. Datzelfde geldt voor de samenstelling van de elektrolyt waar de natriumionen doorheen moeten bewegen. Dit moet een goede ionenconductiviteit bieden, chemisch stabiel zijn en niet reageren met de elektroden.
Er zijn dus nog meer onderzoek en ontwikkeling nodig. Bovendien, stelt Marnix Wagemaker van de TU Delft, moet de industrie zich, zeker in Europa, nog voorbereiden op grootschalige productie. "Als we morgen een revolutionaire nieuwe accu uitvinden, zal het altijd nog enige tijd duren voordat massaproductie gereed is. In het geval van natrium moeten bijvoorbeeld eerst de natriumwinning- en productie flink worden opgevoerd, zodat de aanvoerketen goed aansluit. Dat geldt ook voor de productie van de kathode, de anode en het elektrolyt. Ik vermoed dat we in de toekomst verschillende typen accu's gaan zien, het ene meer gericht op energiedichtheid en het andere geoptimaliseerd voor kosten of snel kunnen opladen."
Veiliger?
Over het algemeen wordt aangenomen dat natriumionaccu's veiliger zijn dan de gangbare lithiumionvarianten, waarbij een thermische runaway tot brand kan leiden. Na-ion heeft bovendien minder problemen met ontlading tot nul procent, wat bij Li-ion tot schade kan leiden. Het is daardoor mogelijk om accu's volledig leeg te bewaren en te vervoeren. Ze bevatten dan geen energie en zijn in die staat dus zeer veilig.
Hoewel natrium een lagere reactiviteit heeft dan lithium, kan mechanische schade, een hoge temperatuur of het overladen van cellen nog steeds gevaar opleveren. Natrium reageert bijvoorbeeld heftig als het in aanraking komt met water. Hierbij kunnen natriumhydroxide (NaOH) en waterstofgas (H2) vrijkomen, evenals hitte door een exothermische reactie. Het vrijkomende waterstofgas kan zich ophopen en in combinatie met lucht een explosief mengsel vormen. Lithium reageert ook met water, maar natrium doet dit veel sneller.
Wagemaker: "Vroeger werd op de middelbare school tijdens de scheikundeles gedemonstreerd wat er gebeurt als je natrium in water stopt. Dit leidt tot vuurwerk! Natuurlijk komt zo'n cel niet snel in aanraking met water, maar het betekent toch dat je bij het ontwerp maatregelen moet nemen om dit te voorkomen. Dat leidt tot meer materiaalgebruik voor de veiligheid, op zowel cel- als packniveau."
Tot slot
Meer alternatieven
Andere alternatieven voor lithium zijn calcium en magnesium. Net als bij natrium zijn de atomen zwaarder dan die van lithium, maar deze elementen kunnen twee keer zoveel elektronen leveren, goed voor een verdubbeling van de energie. Het lastige bij deze elementen is dat ze over het algemeen sterkere verbindingen aangaan met andere atomen. Die verbindingen moeten weer verbroken worden en dat kost energie, waardoor het moeilijker beweegt door de accu. Van alle alternatieven lijkt natrium voor de korte termijn het meest veelbelovend, omdat het erg op lithium lijkt.
Natrium lijkt dus goede papieren te hebben als alternatief voor lithium. Doordat het metaal tot dezelfde familie behoort in het periodiek systeem, heeft het veel overeenkomsten. Beide willen één elektron kwijt wat gebruikt wordt om stroom te leveren. Een natriumatoom is zwaarder, wat resulteert in een lagere energiedichtheid. Dat dit geen serieus probleem is, bewijzen lithiumijzerfosfaataccu's. De energiedichtheid daarvan is vergelijkbaar, maar alsnog ruim voldoende voor de meeste elektrische auto's, bussen en vrachtwagens. Voor voertuigen en producten waarbij een hoge energiedichtheid essentieel is, bijvoorbeeld vanwege het gewicht, is natriumion minder geschikt; lithium is nu eenmaal het lichtste metaal dat we kennen. Natrium kan dit compenseren door de eigenschap dat cellen zich op een hoger vermogen, dus sneller, laten opladen. Zo kun je met een relatief kleine accu een lange afstand in dezelfde tijd afleggen; je moet dan alleen wel vaker stoppen.
Goedkoper en milieuvriendelijker
Hoewel er op papier meer dan voldoende lithium op aarde aanwezig is om de doelen van de energietransitie te halen, is het goed om alternatieven achter de hand te hebben. Niet overal is het immers eenvoudig of maatschappelijk acceptabel om lithium te winnen. Natrium is overal te vinden en veel goedkoper te winnen, bijvoorbeeld uit zeewater of keukenzout. Het zou Europa veel minder afhankelijk maken van grondstoffen uit het buitenland. Niet alleen vanwege lithium, maar ook omdat kathodematerialen als nikkel en kobalt niet nodig zijn. De grondstoffen voor natriumionaccu's zijn dus niet alleen goedkoper en overal te vinden, maar ook veel milieuvriendelijker te winnen. Ook de goede prestaties tijdens kou en de mogelijkheden voor snelladen zijn grote pluspunten.
De uitdaging is nu vooral om de grondstofketen en de productieprocessen de komende jaren op natrium af te stemmen. Met name in China claimen diverse partijen hier al grote plannen voor te hebben. CATL werkt zoals eerder genoemd al aan de tweede generatie natriumcellen, die een energiedichtheid van 200Wh/kg zouden hebben. Het zou mogelijk zijn om dit op te rekken naar 350Wh/kg en hoger. Volgens eigen zeggen moet de massaproductie dit jaar al beginnen. Ook BYD stelt in een vergevorderd stadium te zijn voor massaproductie, al ontbreken vooralsnog concrete cijfers. Diverse Chinese partijen hebben aankondigingen gedaan voor EV's op basis van natriumion. Zo zou Chery, een bekende automaker in China, de iCAR in het vierde kwartaal van dit jaar op de markt willen brengen. Ook wil het natriumaccu's van CATL gaan gebruiken in kleine elektrische voertuigen, zoals de QQ Ice Cream en de Little Ant. BYD zou de goedkope en compacte Seagull, hier waarschijnlijk Atto 1 genoemd, van natriumaccu's willen voorzien.
Het hybrideconcept van CATL met zowel natrium- als lithiumcellen
Ook voor voertuigen voor lange afstanden zijn plannen. Zo presenteerde CATL een hybride concept met zowel lithium- als natriumaccu's. Aangestuurd en gebalanceerd via een bms en zowel serieel als parallel geschakeld, moeten de cellen zo het beste van twee werelden bieden. De natriumcellen leiden tot een goedkopere accu, sneller laden en betere bestandheid tegen kou, en de lithiumcellen rekken de energiedichtheid op. Marnix Wagemaker van de TU Delft stelt wel vraagtekens bij dit concept. "Het klinkt op papier interessant, maar de combinatie van twee soorten accu's maakt alles wel complexer. Vooral voor het bms, want de cellen werken immers op een verschillende spanning, maar ook wat veiligheid en koeling betreft."
Los van voertuigen, is het ook aannemelijk dat we natriumaccu's voor diverse andere toepassingen gaan zien, zoals stationaire opslag. Denk bijvoorbeeld aan buurt, bedrijfs- en thuisaccu's, maar ook aan buffers bij zonneweiden en windmolenparken. Volgens marktanalisten kan de kostprijs van natriumaccu's minstens 30 tot 40 procent lager worden dan die van de lithiumequivalenten, óók goedkoper dan lithiumijzerfosfaataccu's. Dat zou de prijs van accu's voor tal van producten aanzienlijk verlagen en vooral voor elektrische auto's van grote betekenis kunnen zijn.
De grootste winst zit volgens Marnix Wagemaker in de grondstoffen. "Na-ionaccu's bieden meer mogelijkheden voor verschillende typen positieve elektroden, zoals ijzer. Door deze veelzijdigheid is het veel makkelijker om van kobalt af te komen. Bovendien worden we veel minder afhankelijk van de import van grondstoffen, omdat natrium overal te vinden is. Dat lost niet alleen een kostenaspect op, maar ook een geopolitiek en ethisch probleem."
Ik lees niets over hoe lang de batterij mee gaat en hoeveel verlies er is. Op Wikipedia lees ik honderden tot duizenden keren, voor Li-Ion zou dat 3500x zijn. Tja, dat zegt dus niet zoveel.
Wel leuk voor een thuisbatterij, daar maakt grootte en gewicht minder uit.
Het lijkt vooral nog in de kinderschoenen te staan met veel onbekende factoren, maar veelbelovend inderdaad in langdurige opslag, maar ook qua veiligheid.
ik lees in dit artikel verschillende malen dat er genoeg lithium is en de hoop dat we gaan recyclen.
ondanks dat er al veel lithium gebruikt wordt is er zelfs geen begin gemaakt met het recyclen van Lithium. alles wat we in batterijen steken is voorlopig verloren..vaak met gevaarlijke branden tot gevolg. en wat betreft lithium wat er genoeg in de grond zit is net zoiets als dat er, voor nu, genoeg olie en gronings gas in de grond zit.
li-ion kan maar zeer beperkt opnieuw geladen worden tov bv lifepo4 of zelfs NiMH en vanwege de biologische chemische degradatie zitten ze na een jaar of 5 al gauw op minder dan 40% van het oorspronkelijke vermogen.
gezien de ervaring met hoe schoon en recyclebaar olie wordt verwerkt, CO2 wordt afgevangen en groningers gecompenseerd worden, heb ik niets op met niet-bestaande toekomstige technologische oplossingen als poging om problemen die nu al bestaan te bagatelliseren.
sodium en aluminium accu's zouden voor een chemische energieopslag wellicht een positieve ontwikkeling kunnen zijn, maar zonder plan en investering in oplossingen voor recycling van de zeldzame en/of gevaarlijke stoffen is het het managen van problemen. en dat betekend vrijwel altijd schade voor de samenleving.
[Reactie gewijzigd door meathome op 22 juli 2024 13:58]
ondanks dat er al veel lithium gebruikt wordt is er zelfs geen begin gemaakt met het recyclen van Lithium.
Jawel hoor. Van auto-accu's die niet hergebruikt werden (iets minder dan de helft), werd zo'n 70% van de grondstoffen teruggewonnen in 2021. Daar zijn vast allerlei kanttekeningen bij te plaatsen, maar stellen dat er 'geen begin gemaakt is' lijkt me onjuist. En bovendien is dat in 2022 vast niet verslechterd met de steeds verder toenemende interesse in recycling.
alles wat we in batterijen steken is voorlopig verloren..
Zolang het nuttig gebruikt kan worden, lijkt het me niet verloren.
vaak met gevaarlijke branden tot gevolg.
Vaak? Als er een brand is, dan is die inderdaad doorgaans gevaarlijk omdat lithiumbranden moeilijk te blussen zijn. Maar het is niet zo dat er vaak branden zijn. Sterker nog, vorig jaar was nog onderzocht dat bijvoorbeeld de EV's relatief veel minder vaak in brand gaan dan brandstofauto's. Ze komen vooral vaker in het nieuws.
li-ion kan maar zeer beperkt opnieuw geladen worden tov bv lifepo4 of zelfs NiMH en vanwege de biologische degradatie zitten ze na een jaar of 5 al gauw op minder dan 40% van het oorspronkelijke vermogen.
Ook daar lijk je wat te overdrijven in de context van de hedendaagse (grote) accu, bijvoorbeeld Tesla's van 5 jaar oud (met dus de oudere li-ion) zitten doorgaans nog ruim boven de 80%.
gezien de ervaring met hoe schoon en recyclebaar olie wordt verwerkt, CO2 wordt afgevangen en groningers gecompenseerd worden, heb ik niets op met niet-bestaande toekomstige technologische oplossingen als poging om problemen die nu al bestaan te bagatelliseren.
Dat deel ben ik dan weer wel met je eens. Het chloor dat vrijkomt als je NaCl gaat splitsen voor de Na moet wel op een goede manier worden afgevoerd. Er wordt in de industrie overigens nu ook chloor gebruikt, dus idealiter gaat het voor dergelijke accu's bijkomstige chloor dan de huidige productie van chloor vervangen (geen idee hoe "schoon" dat atm is, soms is iets veel schoner dan ik zou denken en soms juist veel minder).
[Reactie gewijzigd door ACM op 22 juli 2024 13:58]
onder die 70% valt nog steeds geen Lithium en nog een aantal andere zeldzame materialen.
voor zover ik weet staat geen van deze recycling initiatieven in Nederland, ik dacht dat de beste poging op dit moment in Zweden wordt gedaan.
ARN doet cijfers gebruiken die lijken alsof het heel wat is.
Stibat stuurt fabrikanten die niet meebetalen een percentage van de ingezamelde accu's terug. Waar die blijven of hoe die opgeslagen worden wordt niet bijgehouden...ik heb zo zelf bij de ex-hofeleverancier van anwb e-bikes enkele jaren geleden een loods vol (nog niet) lekkende lipo paketten gezien omdat hij vond dat betalen teveel op z'n winst drukte.
harde cijfers over branden bij 'recycle'bedrijven waar deze accu's opgeslagen liggen heb ik zo niet voorhanden, maar bij die in mijn stad is het afgelopen jaar alweer enkele keren de brandweer geweest.
en ja, de kwaliteit van topmodellen met een adequate lader die niet boven 80% komt zal de levensduur zeker verlengen. helaas is het merendeel van alle lithium gebaseerde accus''s niet voorzien van topmodel laders en balancers en worden de accu's tot 100% geladen...of daarboven. https://edition.cnn.com/v...ndon-cprog-orig-mg-ff.cnn
dus ik zou zeggen, we hebben nog wat investeringen te doen voordat het allemaal zo loopt als het op papier lijkt.
[Reactie gewijzigd door meathome op 22 juli 2024 13:58]
Ik heb een tabel gemaakt voor mijn fietsaccu waarin ik tijdens een laadbeurt ieder kwartier de resulterende spanning heb gemeten met een multimeter. Als ik nu thuiskom meet ik eerst de overgebleven spanning en lees ik in de tabel af hoeveel kwartier ik moet laden om weer op 80% uit te komen.
Ik heb wel een timer voor mijn li-ion lader staan die altijd na 6 uur afslaat, is niet zo nauwkeurig als jouw oplossing, maar iig beter dan de hele nacht aan de lader.
bij een enkele cel li-ion gaat wat jij doet altijd goed.
maar of dat de levensduur van je multi cel accu verbeterd is niet goed vast te stellen zonder kennis over de bms...er zijn er zelfs op de markt gebracht zonder bms, ook van grote fietsmerken.
ik ga er van uit dat jij dus een goede kwaliteit bms hebt anders had je vast al gemerkt dat le accu er snel van slijt.
veel goedkope bms beginnen pas boven 4.0V te balanceren en gaan door tot 4.2....hoogste slijtage voor li-ion.
ga je nu deelladen tot 80% dan zal de individuele celspanning dus gaan afwijken omdat de lader al stopt voordat de cellen gelijk getrokken worden.
als gevolg neemt de capaciteit sneller af en heb je meer kans dat enkele cellen steeds tot 4.2 volt worden opgeladen en enkele andere niet genoeg worden opgeladen.
dit kun je deels ondervangen door af en toe toch volledig op te laden, de vraag is dan, wat is 'af en toe'
maar eigenlijk zou een bms altijd op 3.6~3.8V moeten beginnen en het eindvoltage per cel door de gebruiker ingesteld moeten kunnen worden tussen 4.0 en 4.2 volt....waarbij de fabrikant het standaard lager dan 4.2V dient af te leveren.
zo kun je zelf bepalen of je de geadverteerde capaciteit wil benutten of een langere levensduur.
[Reactie gewijzigd door meathome op 22 juli 2024 13:58]
Chloor is een dusdanige rotzooi dat toen ik nog met de tankwagen reed je maar bij een zeer beperkt aantal tankcleanings een tank met chloorhoudend product kon laten reinigen. En als het kon was het al dusdanig duur dat opdrachtgevers liever de ritprijs heen en weer betaalden dan de reinigingskosten.
li-ion kan maar zeer beperkt opnieuw geladen worden tov bv lifepo4 of zelfs NiMH en vanwege de biologische degradatie zitten ze na een jaar of 5 al gauw op minder dan 40% van het oorspronkelijke vermogen.
Dit is niet waar. Het is zelfs makkelijk te checken; er zijn nu mensen met een 5 jaar oude Tesla Model 3 (leve de 4% bijtelling), en ik heb nog van niemand gehoord dat ze onder de 80% zitten. 40% is echt kul.
Hier wat meer informatie (specifiek over Tesla weliswaar, maar zal niet veel anders zijn voor andere fabrikanten)
Ik had een hybride waarmee ik na vijf jaar zelfs de grootste afstand 80 km elektrische mee had afgelegd. Natuurlijk spelen weersinvloeden mee, de kortste afstand was ooit iets van 40. Maar in vijf jaar kom je natuurlijk elk weer type wel tegen.
li-ion kan maar zeer beperkt opnieuw geladen worden tov bv lifepo4 of zelfs NiMH en vanwege de biologische chemische degradatie zitten ze na een jaar of 5 al gauw op minder dan 40% van het oorspronkelijke vermogen.
Naast dat je hier een claim doet zonder bron erbij gooi je ook alle Li-ion accu's op één hoop. De paraplu Li-ion omvat alle accu's die Lithium-ionen gebruiken. Deze kunnen verschillende kathode, anode en elektrolyt combinaties gebruiken. LiFePO4 (of LFP) is een mogelijk kathodemateriaal, geen compleet ander type accu.
(Bron: Wikipedia)
Precies. En nog zoiets, wat doe je met al dat chloor dat vrij komt in geval van zout als grondstof
Uit het Solvay process komt geen puur chloor vrij, maar gebonden chloor.
De basisformule voor dat proces is 2 NaCl + CaCO3 => Na2CO3 + CaCl2
Dwz 2 natrium-chloride; plus 1 calcium-carbonaat naar 1 natrium-carbonaat en 1 calcium-chloride molecuul. Calcium-chloride is een veelgebruikte stabilisator in de levensmiddelen-industrie en heeft ook belangrijke vochtabsorberende eigenschappen.
Er komen ook restproducten vrij, waaronder koolstofdioxide, maar er is nog onderzoek gaande om het proces dusdanig aan te passen dat het deze koolstofdioxide kan binden in additionele natriumcarbonaten.
[Reactie gewijzigd door R4gnax op 22 juli 2024 13:58]
Bij productie van chloor komen ook producten af waarmee je waterstof kunt maken. Denkelijk zou het mogelijk moeten zijn om er stroom mee op te wekken. Wat ik snel kan vinden
op dit moment? we verdunnen dat tot 'beneden de norm' en dumpen het in onze rivieren.
in de toekomst? de vervuiler/producent betaald voor het binden, opruimen en neutraliseren? ik hoop het van harte.
op dit moment? we verdunnen dat tot 'beneden de norm' en dumpen het in onze rivieren.
Het zou leuk zijn als je daar een bron bij zoekt, ik heb er geen gevonden.
Integendeel, chloor is een veel gebruikte stof in de industrie (chemie, plastics, medicijnen), landbouw en gezondheidszorg. Waarom zou je het lozen als het geld kan opbrengen?
omdat we het nu nog niet als overschot produceren, maar idd gebruiken....waarna het vaak ook weer verdund terugstroomt in onze waterwegen.
ik weet niet of akzo nog steeds chloorhoudend afval verbrand waarbij, volgens mij, weer zoutzuur wordt teruggewonnen, maar ik heb niet de kennis in huis om te beoordelen of dat positief of negatief is.
echter, op het moment dat we massaal dit soort accu's gaan produceren zou het in de lijn der verwachtingen liggen dat we het deels gaan dumpen omdat we overproduceren...of wellicht dus verbranden voor meer zoutzuur.
[Reactie gewijzigd door meathome op 22 juli 2024 13:58]
li-ion kan maar zeer beperkt opnieuw geladen worden tov bv lifepo4 of zelfs NiMH en vanwege de biologische degradatie zitten ze na een jaar of 5 al gauw op minder dan 40% van het oorspronkelijke vermogen.
Heb je bronnen voor deze bewering? Ik rij al bijna 3 jaar met een li-on accu en zit nog boven de 94%. Het lijkt me heel sterk gezien de beschikbare data dat het binnen 2 jaar volledig inzakt naar 40%
Je begrijpt niet wat @david-v bedoelt. Jij beweert dat zijn accu in 5 jaar degradeert naar 40%, hij geeft aan dat het hem sterk lijkt, aangezien hij na 3 jaar nog op op 94% zit en niet verwacht dat er de komende 2 jaar ineens een factor 10 groter verval zal optreden.
Je bent echt appels met peren aan het vergelijken. Accu's in laptops en telefoons worden ronduit mishandeld door tussendoor opladen of in geval van een laptop continu aan de adapter te hangen. Auto's daarentegen hebben een betere accusamenstelling en beter batterijmanagement. Dat kan en past in een mobiel apparaat simpelweg niet en aangezien zo'n accu relatief goedkoop is, doen fabrikanten er ook hun best niet op. Bij auto's is dat, op de Nissan Leaf na, overal wel redelijk goed geregeld. Nissan moet zich eigenlijk kapot schamen dat ze zo slecht omgaan met hun accu's dat auto's binnen een jaar of 5-10 zo'n 30-50% van hun capaciteit verloren. Maar ja, geen enkele vorm van koeling, dus dan krijg je dat.
Een deel van het "niet passen" is natuurlijk onwil vanwege de extra bulk. Ook in een compacte smartphone kun je een BMS kwijt, maar dan is het geen compacte smartphone meer. Dat koopt niemand, want we hebben allemaal geaccepteerd dat onze accu na 2 jaar de eerste tekenen van degradatie vertoont en na 3-4 jaar wordt onze telefoon toch wel vervangen. Bij een laptop is de afwezigheid van een BMS niet zo boeiend, aangezien de meesten hun laptop toch 24/7 aan de oplader hangen.
Een "hardware" BMS is nergens voor nodig in een laptop of telefoon. Dat kan het OS prima zelf. Sterker nog, zowel mijn MacBook Pro als mijn iPhone doen allebei al actief aan batterij management. Zo informeert MacOS mij dat de laptop hoofdzakelijk aan de lader ligt en de batterij op 80% wil houden in plaats van volledig op te laden.
Maar bij een BMS in een auto denk ik ook aan actieve koeling van de batterijen tijdens het opladen, zodat ze niet te warm worden en degraderen (iets wat een Nissan Leaf dus niet doet), maar ook preconditionenen (opwarmen) om maximale prestaties te leveren, want een te koude batterij laden is ook niet goed. Dat soort functionaliteit zit vrijwel zeker niet in jouw MacBook of iPhone. Wat je omschrijft doen mijn Android-telefoon en tablet ook: opladen tot 80% en in het geval van mijn telefoon pas doorladen tot 100% vlak voor ik wakker word (hij kent mijn slaapritme doordeweeks en in het weekend is het wat tricky, want onvoorspelbaarder).
In aanvulling hierop: Ik lees in het artikel dat deze test is uitgevoerd met een laadvermogen van 1C. Dat betekent volladen in een uur. Dan ben je in "EV-termen" eigenlijk aan het snelladen en ontstaat er meer warmte (los van hoe die warmte afgevoerd wordt).
Een EV laad je meestal op lagere snelheden, waardoor er minder warmte ontstaat.
Mijn Kia Niro heeft na drie jaar ook amper verlies.
Ik weet niet helemaal waar je het over hebt, maar laptops hebben bij mijn weten altijd een Li-ion techniek. Dat kan een keer een lithium polymeer zijn, wat meer flexibiliteit geeft qua vorm, maar dat zou niet mogen verklaren waarom ze veel korter meegaan dan een auto-accu.
Qua laptop-accu's wordt er ook veel minder aandacht besteed aan kwaliteit. Er is veel goedkope namaak te koop en de prijs drukt zwaar op de laptop en consumenten accepteren toch al min of meer dat een laptopaccu geen levenslange hoge capaciteit heeft.
Ben je nou serieus de cijfers van de accu van mobieltjes aan het doortrekken naar de accus van een ev? In basis hetzelfde ja, maar wel een wereld van verschil in kwaliteit en BMS. Dat kun je helaas niet gebruiken als basis. Wat je wel kan doen is de daadwerkelijke historische cijfers nemen van EVs die al jaren lang rondrijden. Er is een ev die er wel uitspringt, reden: geen BMS.
Ik heb ook een bron, en die geeft eigenlijk hetzelfde aan wat ik hier vertel
Na 4 jaar rijden zit de accu bij mij nog boven de 95%. Mijn iPhone 11 is een ander verhaal, die zit na 4 jaar op 75%. NiMH batterijen ... dat is vooral afhankelijk van de fabrikant, hoever je ze ontlaadt en hoe je ze oplaad.
Die van mijn telefoon ook, maar die zijn kwalitatief gezien iets minder dan auto accus en de BMS is dan ook van een andere orde. In een auto accu worden ook waar zwaardere maatregelen genomen dan in een product met een levensduur van rond de 5 jaar (mobiele telefoon). Ik heb de accu van mijn telefoon na 3 jaar moeten vervangen omdat het op zich nog wel werkte, maar bij 20% ging het in rap tempo, binnen 5 minuten soms, naar 0%.
Daar gaan we weer! Natriumaccu`s zijn uitvoerig getest en geprobeerd in de jaren 70 en 80, ik zie niet in waarom het 30 jaar later ineens wel zou werken. Meest van deze 'goede ideeën' zijn scams om geld bij investeerders op te halen die denken in duurzaam en een mooie kans te investeren. Trap er niet in! Oude mislukte techniek in een nieuw jasje that`s it!
Heb je hier meer info over? Dit kan een heel interessante extra invalshoek zijn.
'mislukte techniek' hoeft niet. In 50 jaar is er veel verandert, de technologie (ook op andere gebieden) is verder ontwikkeld, er is meer kennis en accu's worden veel groter ingezet (meer markt).
https://en.wikipedia.org/wiki/Sodium-ion_battery
Lithium leek de belofte te zijn van de toekomst dus iedereen schakelde over naar lithium batterijen.
Nieuwe productie-technieken geven ook weer nieuwe mogelijkheden.
Bedankt voor de link!
Als ik dat zo lees zijn natriumaccu's geen "Oude mislukte techniek in een nieuw jasje" uit de jaren 70 en 80, maar is er toentertijd overgestapt op Lithium omdat dat toen meer voordelen bood. Ondertussen is het gebrek aan grondstoffen voor Lithiumaccu's een probleem aan het worden en nu worden de natriumaccu's weer een veelbelovende optie.
De levensduur hangt meestal af van de anode en de kathode en dan vooral in de mate waarin zich dendrieten vormen die de werking van anode en kathode teniet doen. Juist het vinden van de meest geschikte materialen voor de anode en kathode is nog in volle gang. Dat maakt dat men nu nog eigenlijk geen zinnig woord over de levensduur (in laadcycli) kan zeggen.
De mogelijke laadsnelheden zijn eveneens nog onbekend. Zelfs voor de huidige Li-Ion batterijen worden er nog steeds trucjes gevonden om het opladen te versnellen en/of de levensduur te verlengen.
Het gebruik van zeer abundant aanwezigen grondstoffen is wel een goede mogelijkheid om de accu's een stuk goedkoper te maken. Het maakt in elk geval dat we niet afhankelijk zijn van beperkte Lithium voorraden en dat maakt de weg vrij voor een totale transitie van gas, olie en kolen naar elektra. Met goedkope accu's wordt opslag van elektriciteit ook gelijk een stuk goedkoper.
Ook de zelfontlading ontbreekt meestal. Dat is voor veel toepassingen, waaronder thuisbatterijen interessant. Als de zelfontlading laag is dan kan je in zomer/najaar de accu’s vullen en tot lang in de winter gebruiken, al is dat natuurlijk afhankelijk van de belasting. Ook kan je dan op het juiste moment in de winter de accu’s weer opladen (veel wind, goedkope stroom). Zeker als er goedkope grote accu’s komen (natrium?, zout) dan zou dat een game changer zijn. In woningen is meestal wel voldoende ruimte om de accu’s kwijt te kunnen. De dichtheid is dan minder belangrijk.
Als de zelfontlading laag is dan kan je in zomer/najaar de accu’s vullen en tot lang in de winter gebruiken
[...]
In woningen is meestal wel voldoende ruimte om de accu’s kwijt te kunnen. De dichtheid is dan minder belangrijk.
Ik denk dat je hier nog wel een beetje overschat hoeveel ruimte men heeft en onderschat hoeveel ruimte nodig is om je volledige wintergebruik op te kunnen slaan.
Er wordt hier al aangegeven dat de energiedichtheid vooralsnog vergelijkbaar is met LFP en slechter dan 'gewoon' lithium-ion. Dus ik reken hieronder even de huidige beschikbare accupacks (die vaak LFP hebben).
Het gemiddelde verbruik van woningen zit ergens ruim boven de 2000kWh. Als we voor het gemak aannemen dat je in de winter ongeveer 1000kWh gebruikt en zelfs dan nog de helft alsnog met je zonnepanelen kan opwekken. Dan is er zo'n 500kWh aan capaciteit nodig.
Als ik zo snel kijk is bijvoorbeeld de LG Chem RESU16H Prime met 16kWh een kast van 30x50cm en 109cm hoog... Voor die 500kWh heb je daar dan 32 van nodig.
Dat past in theorie op een kleine 5m2, maar ik gok dat ze beter niet pal tegen elkaar gezet kunnen worden. Dus dan heb je het over een slaapkamer vol aan accu's... En dan is het maar afwachten of je vloer dat wel aankan, want die dingen wegen per stuk 159 kilo (totaal 5 ton).
Als je daadwerkelijk 500kWh aan opslag zou willen, is er vast een efficiëntere vulling van de ruimte mogelijk... maar dan nog spreek je over het opofferen van een volledige kamer.
Een hele winter overbruggen voor de totale energiebehoefte lijkt me niet reeel. Maar de beperking zie ik eerder in de hoeveelheid zonnepanelen die je kwijt kan. Het heeft enkel zin om overschot in de zomer op te slaan.
Daarnaast kan je voor ruimte ook ondergronds. Niet alleen voor stroom, maar ook voor regenwater. Dat is redelijk betaalbaar als je het zelf doet.
Ik zie weinig heil in overschot aan zonnestroom opslaan in accu's. De techniek is nog lang niet ver genoeg om dat ook maar enigszins betaalbaar te maken. Ja, je kunt pieken afschaven, maar pv-panelen leveren in de zomer zo idioot veel energie op, dat je tientallen kWh aan accupakketten moet hebben staan, wil je de energie niet terugleveren aan het net op piekmomenten. Het beste at je kunt doen is op de piekmomenten energie opslaan en die bijvoorbeeld 's nachts deels zelfs gebruiken (vaatwasser laten draaien, boiler het water laten verwarmen, wasje/droogje doen...).
Wat ik veel interessanter vind is warmteopslag in zout. Dat heeft de potentie om de overvloedige pv-energie in de zomer in te zetten om je woning te verwarmen in de winter. Bij bestaande bouw misschien niet praktisch haalbaar (je hebt een paar kuub zout nodig om de winter door te komen), maar bij nieuwbouw kun je hier middels een kelder met technische ruimte prima rekening mee houden. Zo stook je in de zomer het zout droog en voeg je in de winter weer vocht toe, waarbij warmte vrijkomt om je woning te verwarmen. Het rendement van dit proces is (nog) niet geweldig, maar het is nog altijd beter dan omvormers uitschakelen of H2 gaat produceren of als je een dynamisch contract hebt (waar we vast allemaal naartoe gaan in de toekomst): betalen om te mogen terugleveren (negatieve tarieven).
Idealiter wil je alleen op de dure momenten je accu gebruiken. Als de zon weinig schijnt maar het wel hard waait dan is de energie waarschijnlijk zo goedkoop dat je beter dat kan afnemen (en daarmee je accu weer opladen). Voor veel mensen zal het doel niet zijn om off grid te gaan maar de duurdere weken, dagen of uren afvangen.
Met een batterij van 16kwh ga je het inderdaad geen weken uithouden maar dat hoeft het doel ook niet te zijn.
Thuisaccu's ga je niet gebruiken om weken of zelfs maanden te overbruggen.
Stel dat je een thuisaccu 1x per jaar oplaadt en 1x per jaar ontlaadt en dat zo'n accu €400 per kWh kost.
Dan kost je accu na 10 jaar gebruik zo'n €40 per kWh. Dat is totaal niet rendabel.
Zou je hem iedere 1x dag opladen en de stroom 's avonds en 's nachts gebruiken (of op andere piekmomenten) dan zit je na 10 jaar op €0,10 per kWh en dat is alweer interessanter.
Ofwel: accu's moeten eigenlijk minimaal 200x goedkoper per kWh worden om ook maar na te gaan denken over seizoensopslag. En dan zit je in de zomermaanden met een dikke overcapaciteit aan accu's.
Enkele dagen tot maximaal een week overbruggen zou nog denkbaar zijn. Er zijn van die winterse dagen dat er geen zin en geen wind is.
Hoe je in de voorliggende periode die week-accu vol zou moeten krijgen weet ik ook niet.
Een week zou mooi zijn. Hoewel ik niet geloof in energie opslag in de zomer om er in de winter wat mee te kunnen (zover is de techniek nog niet), heb ik in de afgelopen kerstvakantie zo vaak negatieve energietarieven gezien, dat het voor ons rendabel was om te stoken met elektrische radiatoren ipv gas of petroleum. Als je op die momenten je accu's kunt volladen (ik heb een 3x25A aansluiting, dus uitgaande van 230V zou ik dan met 12kW moeten kunnen laden en ook nog een paar kW overhouden om mijn huishouden te runnen (wasmachine, wasdroger, vaatwasser, koken, etc...). Dan heb ik in enkele uren mijn weekbehoefte aan stroom binnen tegen een extreem laag tarief.
Maar ja, als iedereen dat gaat doen, gaat dit rekensommetje natuurlijk niet meer op, want dan worden die tarieven niet meer negatief omdat er toch veel verbruik is.
[Reactie gewijzigd door Grrrrrene op 22 juli 2024 13:58]
Ligt aan je definitie van slimme meters. Wat nu slim genoemd wordt, zijn de meters die per uur bijhouden wat je gebruikt en waar je dan zelf kunt terugzien wat je hebt verbruikt. Maar die dingen hebben geen weet van actuele stroomprijzen en kunnen ook niks plannen. Dat moet je grotendeels zelf doen of automatiseren met iets als Homeassistant. Ik lees de uurprijzen al uit en zou daar apparaten op kunnen schakelen, maar zover ben ik nog niet. Mijn wasmachine kan niet "slim" op een goedkoop moment aan, dat kan ik alleen handmatig instellen. Dus dagelijks checken we wat de goedkoopste tarieven zijn en zetten een vaatwasser 's avonds "uitgesteld aan".
Zo'n thuisaccu zou die regeling over kunnen nemen, maar dat moet de accu zelf regelen, dat heeft volgens mij niks met je slimme meter te maken. Als die accu je huis voedt en zelf kan zien wat de laagste tarieven zijn (vandaag bijvoorbeeld 8ct excl. toeslagen), maakt het niet zoveel meer uit wanneer je je apparatuur draait, zolang die accu in die daltarieven maar voldoende energie binnen kan krijgen. Een dagbehoefte geloof ik wel, dat trek je in 2 uurtjes wel binnen via 3x25A, misschien zelfs wel als je met een warmtepomp verwarmt. Maar een week? Dat kost je misschien wel een halve dag laden en je weet (momenteel) de energietarieven maar een dag vooruit.
Maar dat was de belofte bij de introductie van de slimme meter wel.
We zouden ons leven gemakkelijk kunnen automatiseren en ons energieverbruik optimaliseren.
De laatste tijd duiken er berichten op dat we aan een nieuwe generatie slimme meters tie zijn om juist datgene mogelijk te maken.
Verder zijn na al die jaren nog steeds nauwelijks slimme apparaten op de markt. Als ze al 'slim' zijn kun je ze besturen met de app van de fabrikant.
Alleen fanatieke tweakers kunnen met een beetje geluk dingen echt aan elkaar koppelen.
Maar de wasmachine uitleggen dat hij bij het verwarmen maximaal 750 Watt mag gebruiken omdat het half bewolkt is? Kan niet,vgaat ook niet gebeuren, veel te ingewikkeld...
Maar dat was de belofte bij de introductie van de slimme meter wel.
We zouden ons leven gemakkelijk kunnen automatiseren en ons energieverbruik optimaliseren.
De laatste tijd duiken er berichten op dat we aan een nieuwe generatie slimme meters tie zijn om juist datgene mogelijk te maken.
Mijns inziens is het meer dat slimme meters het mogelijk maken om een dynamisch contract te hebben en daarmee bewuster met energie om te gaan in schaarste of overvloed. Zonder die slimme meter kun je geen dynamische prijzen hanteren, dus in die zin helpen ze. Maar "slim" vind ik wel een groot woord, zo slim is die meter niet. Hij geeft het gewoon vaker door, want 1x per jaar is niet meer van deze tijd.
Verder zijn na al die jaren nog steeds nauwelijks slimme apparaten op de markt. Als ze al 'slim' zijn kun je ze besturen met de app van de fabrikant.
Alleen fanatieke tweakers kunnen met een beetje geluk dingen echt aan elkaar koppelen.
Maar de wasmachine uitleggen dat hij bij het verwarmen maximaal 750 Watt mag gebruiken omdat het half bewolkt is? Kan niet,vgaat ook niet gebeuren, veel te ingewikkeld...
Klopt, maar met een accu zou je dat niet hoeven vragen van je apparatuur, want je hebt een buffer aan energie opgeslagen in de tijd dat de zon wel fel scheen of de wind hard waaide. De accu is het enige wat dan intelligent hoeft te zijn en dat kan prima met een dynamisch contract en het uitlezen van je energietarieven.
Grote en gewicht zijn ook bij huizen een best belangrijk iets. Bouw maar eens een torenflat en plaats er dan een kleine toren naast voor de batterij, oh en je moet natuurlijk ook hier voor wel even wat palen de grond in jagen net als je voor de flat moet doen want die dingen zijn best nog zwaar mede dankzij hun grote formaat...
Als project ontwikkelaar wil je zo veel mogelijk waarde creeren op een stuk grond. Tien woningen en tien batterijen is leuk maar als ik er 15 woningen met 15 batterijen op kwijt kan dat is het niet zo moeilijk om te zien welke technologie ik dan liever kies.
Het grootste probleem met eigenlijk alle alternatieve batterij technologien is dat ze allemaal jaren achterlopen op de bestaande lithium oplossingen. Dat houd in dat zelfs als ze 10% beter zijn ze weinig kans maken omdat er een hele infrastructuur omheen gebouwd zal moeten worden aan fabrieken die de grondstoffen maken, oplossingen om die grondstoffen te vervoeren veilig op te slaan en vervolgens fabrieken die die grondstoffen verwerken tot net even betere batterijen. Leuk maar wie gaat al die bedrijven opzetten? En hoe veel decennia zijn er nodig om die investeringen weer terug te verdienen?
Dit is het aller grootste probleem voor alle alternatieve oplossingen, beter is niet goed genoeg. Heel erg veel beter is wat nodig is om de investeringen de moeite waard te maken. Dat kan zijn precies het zelfde maar 50% goedkoper of even duur maar 50% hogere energie dichtheid. Marginaal beter zal voorlopig niet goed genoeg zijn omdat aan de ene kant de lithium industrie al bestaat en aan de andere kant onderzoek binnen de lithium industrie ook niet stil staat. Dus als je 5 jaar nodig hebt voor massa productie op een kleine schaal en 10 a 15 jaar om de wereldmarkt van een redelijke hoeveelheid producten te voorzien dan is het niet onwaarschijnlijk dat lithium batterijen jouw voordeel al weer hebben ingehaald met een heel erg veel kleinere investering.
Om die reden denk ik eerder dat het heel erg belangrijk is dat we leren hoe we lithium batterijen kunnen recyclen op grote schaal. Alternatieve oplossingen zullen er uiteindelijk heus wel komen maar om te denken dat deze de enorme wereldwijde productie van lithium batterijen binnen kort kunnen vervangen is niet echt realistisch.
Wat je beschrijft, klopt helaas.
De gehele industrie draait in principe op de sunken cost fallacy.
Er is al zoveel in de uitontwikkeling en logistiek van techniek X geinvesteerd, dat het korte-termijn meer rendabel is om die techniek aan te houden, ipv in techniek Y te gaan investeren. Zelfs als techniek Y al objectief bewijsbaar beter zou zijn zonder verdere uitontwikkeling, wat niet eens altijd het geval zal zijn, zijn het in negen van de tien gevallen de kosten voor het optuigen van logistiek en productie die het de nek omdoen.
Je moet verdomd sterk in je schoenen staan en met een heel goed verhaal komen, wil je een idee aan de man krijgen wat op de lange-termijn gestoeld is.
Een probleem wat, met name, door aandeelhouders en durfkapitaal ontstaat.
Die willen winst, winst, winst - nu, nu, nu.
Wat natuurlijk ook wel logisch is die druk om winst te maken. Durfkapitaal wil heus wel een paar jaar wachten maar dan ook goed verdienen zodat ze die tijd dat hun geld in iemands anders broekzak zat de moeite waard maken.
Als aandeelhouder is het niet veel anders, ja natuurlijk wil je lange termijn denken gebruiken maar je moet toch ook morgen weer brood op de plank toveren en zonder centjes is dat nog verdraaid lastig.
Het probleem is dat voor veel aandeelhouders het idee van langer dan tot morgen kijken niet meer een optie is want maximum winst en dus vandaag kopen en morgen cashen is het devies of als het even kan de zelfde dag nog cashen. Dat is dan ook niet beleggen maar handelen in aandelen en dat is waar de meeste grote bedrijven in de aandelen business hun geld verdienen.
Het argument is erg goed, je kunt onmogelijk de toekomst voorspellen en zelfs als je een geweldig bedrijf hebt gevonden met een prachtige toekomst en een soliede management team als morgen een of twee van de leiders binnen het bedrijf er de brui aan geven dan is het snel over. En zelfs als dat niet gebeurt wat als er op eens een concurrent opstaat die dit geweldige bedrijf aan alle kanten voorbij streeft...
De risico's zijn erg groot als je lange op termijn wil beleggen, je komt al snel uit op gevestigde bedrijven die zeer weinig kans hebben om in zeer korte tijd flink in waarde te dalen en die lagere prijs langdurig vast te houden. Of natuurlijk gewoon korte termijn denken toepassen en winsten maximaliseren want dat is de reden dat de meeste mensen beleggen.
Persoonlijk zie ik weinig heil in de waan van de dag en iedere dag maar weer andere aandelen kopen omdat je vermoed dat er een positief persbericht zal zijn dat de prijs doet stijgen of een wet besproken zal gaan worden die de prijs juist weer drukt.
Maar goed ik heb ook voor een grote wereldwijde investeringsbank gewerkt en kan met 100% zekerheid zeggen dat er maar zeer weinig aandeelhouders zijn die voor de lange termijn mee spelen. Sterker nog erg veel handelaren starten de dag zonder en eindigen de dag zonder aandelen of met zeer kleine posities vergeleken bij het geen ze gedurende de dag open hebben staan. Want de bank wil het risico niet lopen dat er buiten de handelsdag iets gebeurt en de aandelen flink in waarde dalen.
Het is dus simpel weg zo dat van al het geld dat op de beurs uitgegeven wordt de overgrote meerderheid alleen voor zeer korte termijn geinvesteerd wordt.
Daar gaan we weer! Natriumaccu`s zijn uitvoerig getest en geprobeerd in de jaren 70 en 80, ik zie niet in waarom het 30 jaar later ineens wel zou werken. Meest van deze 'goede ideeën' zijn scams om geld bij investeerders op te halen die denken in duurzaam en een mooie kans te investeren. Trap er niet in! Oude mislukte techniek in een nieuw jasje that`s it!
Misschien omdat gigantische verbeteringen in accutechnologie grotendeels ook hier toepasbaar zijn?
Misschien omdat bij de Li-Ion-prijzen van vroeger Lithium als grondstof ongeveer gratis was, terwijl het nu een significante kostenpost is?
CATL is een gigantische producent van accu's, niet bepaald een typische scammer die een wondertechnologie belooft.
Hoe vaak ik dit wel niet gehoord heb afgelopen decennia en er vooralsnog niets veranderd is op accu gebied kwa gebruikte grondstof/materialen kan ik niet anders dan er sceptisch tegen aan kijken.
We zullen zien wanneer er daadwerkelijk een doorbraak op accu gebied toegepast wordt
Er is zeker wel wat verander op accu-gebied qua gebruikte grondstoffen en materialen.
Er is nooit in het bestaan van de mensheid zoveel geld en onderzoek tegenaan gesmeten als dit decennium.
Zo wordt er steeds minder kobalt als kathode gebruikt in accu's, in LiFePO4 (Lithium Ferro Phosphate) helemaal geen kobalt maar ijzer als kathode, in So-Ion accu's geen Lithium meer.
Ook worden er constant verbeteringen doorgevoerd die de capaciteit verbeteren, cellen veiliger maken, slijtage verlagen door andere materialen voor de kathode, etc.
En die natriumaccu's zijn al in productie, CATL produceert ze al, BYD plaatst ze al in hun voertuigen.
[Reactie gewijzigd door BlueTooth76 op 22 juli 2024 13:58]
Average vehicle silver loadings, which are currently estimated at 15-28 grams (g) per internal combustion engine (ICE) light vehicle, have been rising over the past few decades. In hybrid vehicles, silver use is higher at around 18-34g per light vehicle, while battery electric vehicles (BEVs) are believed to consume in the range of 25-50g of silver per vehicle
Dit gaat toch nooit gebeuren en dast is ook precies de bedoeling van de Bilderbergers!
No offence, maar laten we de complottheoriën en dit soort nepnieuws hier even achterwege. Dit vertroebelt de discussie alleen maar, en voegt letterlijk niks toe.
[Reactie gewijzigd door wildhagen op 22 juli 2024 13:58]
Bovendien moet je kijken waar dat zilver dan voor gebruikt wordt. En als het bij ICE-auto's toeneemt, kan het dus ook weer afnemen. Of zijn al die frutselsnufjes met zilveren relaiscontacten zo essentieel?
Of is het genoeg als je auto rijdt, zeg maar.
Bovendien moet je kijken waar dat zilver dan voor gebruikt wordt. En als het bij ICE-auto's toeneemt, kan het dus ook weer afnemen. Of zijn al die frutselsnufjes met zilveren relaiscontacten zo essentieel?
Of is het genoeg als je auto rijdt, zeg maar.
Is zeker niet alleen voor 'frutselsnufjes' maar ook voor zaken als airbag, noodrem-systemen etc:
- Silver’s widespread use in automobiles reflects its superior electrical properties, as well as its excellent oxide resistance and durability under harsh operating environments;
- Silver is used extensively in vehicle electrical control units that manage a wide range of functions in the engine and main cabin;
- These functions include, among others, infotainment systems, navigation systems, electric power steering, and vital safety features, such as airbag deployment systems, automatic braking, security and driver alertness systems;
Aluminium kost niet alleen verschrikkelijk veel energie om te produceren (zie de failliete Aldel in Delfzijl), het heeft ook een lagere geleidbaarheid en dus zullen de netwerkverliezen groter zijn.
De hoeveelheid winbare koper is ruim voldoende. Als de vraag stijgt, zal uiteindelijk ook de productie toenemen. Daar waar mogelijk kan koper ook door andere materialen vervangen worden, of men voegt andere metalen aan de koper toe. De eigenschappen worden daardoor wel iets veranderd. Dat kan een verslechtering, maar ook een verbetering zijn.
Koper is (net als zilver) wel goed te recyclen. Met legeringen wordt het wat lastiger, maar nog steeds niet onmogelijk. Metalen gaan door veelvoudig recyclen niet in kwaliteit achteruit. Gerecyclede metalen zijn dus gelijkwaardig aan nieuwe metalen.
Leuk om artikelen achter een betaalmuur te linken. Ik ken echter meer van dat soort doemscenario artikelen.
De vraag naar koper is de laatste jaren enorm gestegen, dat is iets wat zeker is. De artikelen rekenen echter allemaal met een gelijkblijvend aanbod van ruw koper en gelijkblijvende productie. Er valt echter goed aan koper te verdienen, dus zal men proberen de productie op te schroeven. Op de mijnen kunnen hun gemakkelijk opschalen. Er is ook ruim voldoende koper voorhanden.
De fabrieken die kopererts verwerken zijn wat lastiger op om de productie te verhogen, maar dat gaat uiteraard wel gebeuren. Wie rijk wil worden van koper, moet nu immers veel koper kunnen leveren. De capaciteit begint al voorzichtig toe te nemen en in een tijdspanne van twee tot drie jaar zal de productie behoorlijk verder toenemen.
Niet voor alle toepassingen is zuiver koper nodig. Door andere metalen bij te mengen kan men de het aanbod van (hoogspannings)kabels ook vergroten.
Voor de energietransitie is het aanbod van koper nu inderdaad een beperkende factor, maar het grootste probleem is momenteel de mankracht om de werkzaamheden uit te voeren.
De artikelen rekenen echter allemaal met een gelijkblijvend aanbod van ruw koper en gelijkblijvende productie.
Inderdaad, en het probleem is dus dat de koperproductie niet makkelijk opgevoerd kan worden en daardoor de vraag niet bijhoudt.
Voor de energietransitie is het aanbod van koper nu inderdaad een beperkende factor, maar het grootste probleem is momenteel de mankracht om de werkzaamheden uit te voeren.
Onzin, het duurt ontzettend lang om een mijn te bouwen en dat heeft niets met beschikbare mankracht te maken.
“Het plan is om in 2023 een aanvraag voor een exploitatieconcessie te kunnen indienen”, zegt Moström. “Als we kijken naar hoe andere vergunningsprocedures in onze industrie zijn verlopen, zal het minstens 10 tot 15 jaar duren voordat we daadwerkelijk kunnen beginnen met mijnbouw en grondstoffen aan de markt kunnen leveren.”
Voor de energietransitie is het aanbod van koper nu inderdaad een beperkende factor, maar het grootste probleem is momenteel de mankracht om de werkzaamheden uit te voeren.
Onzin, het duurt ontzettend lang om een mijn te bouwen en dat heeft niets met beschikbare mankracht te maken.
Dit is geen onzin. Voor het verzwaren van het net en het plaatsen van laadpalen zijn mensen nodig en die zijn er nu nauwelijks. Voor hoogspanningskabels wordt al nauwelijks koper gebruikt, maar een staalkern met aluminium draden eromheen.
Ook in grondkabels is koper al deels vervangen door een staalkern (waar nodig) en een legering waar zo'n 40 tot 60% aluminium in zit. Dit is niet alleen goedkoper, maar ook lichter en sterker. De kabels zijn wel wat dikker.
Voor koper kunnen bestaande mijnen hun productie gemakkelijk opschroeven, maar dat heeft geen zin als er geen smelters zijn die de erts kunnen verwerken. Bestaande smelters zijn hun productie al aan het opschroeven.
Jouw artikel gaat over het openen van een nieuwe mijn voor zeldzame aardmetalen (vooral lithium) in Zweden. Dat is inderdaad een traject van 10 jaar of meer. Het heeft echter niets met het koper tekort te maken.
De zeldzame aardmetalen zijn vooral nodig voor batterijen, maar batterijen kan je dus ook zonder lithium maken.
Mensen zijn inventieve wezens en wanneer iets op de ene manier niet (meer) kan, dan verzint men wel een andere manier. Ik zou me niet zo druk maken om een koper tekort.
Ah ok, je bedoelt de aanleg van leidingen i.v.m. mankracht. Sorry, dat had ik niet begrepen. Daar heb je volledig gelijk in.
Voor koper kunnen bestaande mijnen hun productie gemakkelijk opschroeven, maar dat heeft geen zin als er geen smelters zijn die de erts kunnen verwerken. Bestaande smelters zijn hun productie al aan het opschroeven.
De energierevolutie met meer zon- en windparken en batterijauto’s vergt veel koper. Het aanbod van dit metaal uit mijnbouw is de komende tien jaar volstrekt ontoereikend voor de wereldwijde vraag. Volgens analisten remt het tekort de energietransitie af. Mijnbouwers kunnen het tekort niet snel inlop...
Het probleem met kranten is dat de journalisten over het algemeen te weinig tijd hebben om alles grondig te onderzoeken. Ze gebruiken vaak dezelfde (gemakkelijke) bronnen.
In Argentinië is men bijvoorbeeld al jaren bezig om een bestaande mijn uit te breiden en nieuwe mijnen te open: https://www.ipsnews.be/ar...ollar-voor-mijnbouwdromen. Samen goed voor 35 miljoen ton koper!
In Peru is men bezig met twee mijnen, samen goed voor ca 17 miljoen ton koper. In veel gevallen is men nog niet bezig met de mijn zelf, maar wel met de aanleg van een spoorlijn naar de mijnen toe. In Argentinië zijn zelfs al twee smelters in aanbouw.
Bronnen kan ik helaas (nog) niet geven, maar dit is wel wat mijn dochter (onderzoeksjournalist in Colombia) vrij gemakkelijk bovenwater heeft kunnen krijgen uit vergunningsaanvragen.
Ok. Laten we het hopen, anders is de ellende niet te overzien. Nederland kan zich misschien de dure schaarse koper nog permitteren, maar wereldwijd gezien betekent het eigenlijk dat alles wat wij doen nutteloos is.
Binnen drie jaar is de koperschaarste grotendeels opgelost.
Wat wij in Nederland doen is niet nutteloos, maar wel maar een klein deel deel van wat wereldwijd nodig is. Samen met heel Europa is heeft het wel effect. Op de (middel)lange duur is het zelfs goedkoper.
De klimaat effecten die we nu al zien (lange perioden met droogte, zware regens in korte tijd, enz.) kosten de maatschappij ook klauwen vol met geld.
Tesla gaat bijvoorbeeld naar een boordspanning van 12 naar 48 volt waardoor je met 4x dunnere bekabeling kan werken.
Daarnaast gaan ze van CAN bus naar een Ethernet oplossing, waardoor ze met stervormige netwerken in auto's kunnen gaan werken. Dat verhoogt de bandbreedte, bespaart op kabellengte en zorgt er ook nog eens voor dat alles in de auto is uit te lezen, zolang het maar gekoppeld is.
Al met al scheelt dat strak vele kilo's koper per Tesla.
Door de 48 volt boordspanning kunnen halfgeleiders ook efficiënter werken en zijn er kleinere koelblokken nodig. Dat bespaart ook weer op bijvoorbeeld aluminium.
[Reactie gewijzigd door BlueTooth76 op 22 juli 2024 13:58]
Één uitspraak blijft mij altijd bij en dat is dat de massa altijd ongelijk heeft.
Interessant. Bij mij is het juist dat individuen die onconstructief en misleidende informatie verspreiden zonder bron altijd ongelijk hebben.
Ik zeg dit op basis van je bijdrage maar ook je negatieve totale reactiescore in je profiel. Doe er mee wat je wil, maar met deze houding zal niemand hier naar je luisteren.
Dit soort dingen doet mij altijd denken aan een stukje uit een (oude) show van Youp van 't Hek. Daarin zegt hij op een gegeven moment iets in de trant van dat het niet uitmaakt of je zelf vind dat je een lul bent of niet. Als iedereen het er over eens is dat je een lul bent, dan ben je dat dus ook, ongeacht of je daarmee eens bent of niet.
In werkelijkheid is de hoeveelheid dus veel lager. Die beste man hoopt vooral dat de zilverprijs omhoog gaat, vandaar zijn hoge schatting. Dat is zijn handel.
Het bijzondere aan complotdenkers is dat ze wel vraagtekens zetten bij bijvoorbeeld hier Bilderberg, maar niet bij die kilo, want die kilo past in het complot. Nu blijkt dat het dus niet 1 kilo is maar vele malen minder, zou de enige logische conclusie dus zijn dat hij er dus naast zit over de intentie van Bilderberg. Maar die logische conclusie gaat sfdfd vast niet trekken.
Bijzondere accountnaam ook, kennelijk heeft hij al vaak een nieuwe account aan moeten maken. Maar zijn conclusie daarover is natuurlijk dat men probeert de waarheid te verbergen, in plaats van zijn eigen ideeën in twijfel te trekken.
Milieuvriendelijke winning? Ahum, voor iedere ton Natrium die je uit zout wint komt 1,54 ton Chloor vrij. In het artikel staat, dat kan je afwinnen, leuk, maar wat ga je daarmee doen?
O.a. voor antibacteriele medicijnen, bleekmiddel, plastics (PVC), insecticiden, zoutzuur en nog tig andere zaken. Zoals waterzuivering, produktie van papier etc.
Alleen Akzo produceert bijvoorbeeld al 120 ton aan chloor per jaar, en 20 ton daarvan wordt met de beruchte chloortreinen vervoerd. En dan heb je het nog maar over één producent.
[Reactie gewijzigd door wildhagen op 22 juli 2024 13:58]
Natrium wordt ook gebruikt om bijvoorbeeld keukenzout van te maken (NaCl). Wat Akzo, niet geheel toevallig, ook produceerde tot voor kort (is in 2021 aan een Frans bedrijf verkocht).
Het wordt ook gebruikt om natriumhypochloriet te maken. Dat op zijn beurt dus weer voor produktie van antibacteriele medicijnen, bleekmiddel, papier en waterzuivering wordt gebruikt.
Natrium wordt ook gebruikt om bijvoorbeeld keukenzout van te maken (NaCl). Wat Akzo, niet geheel toevallig, ook produceerde tot voor kort (is in 2021 aan een Frans bedrijf verkocht).
Nee, (keuken)zout wordt gebruikt om natrium en chloor (verbindingen) van te maken
Het mooie dat een bijproduct van de chloorproductie waterstof kan zijn. Ook een zeer veel gebruikte grondstof in de industrie wat voornamelijk uit aardgas gewonnen. Dit soort grondstofvragen zijn ontzettende belangrijk als je naar de het CO2 uitstoot vraagstuk wat verder kijkt dan je neus lang is.
Dat "bijproduct" is eigenlijk meer andersom, chloor is een bijproduct als je H2 maakt uit zeewater via bijvoorbeeld elektrolyse.
Inderdaad goed om te kijken naar de mogelijkheden om diverse processen te combineren, er is momenteel ook veel ontwikkeling rond biologische of enzymatische processen om CO2 (uit de lucht) om te zetten in grondstoffen voor de chemische industrie zoals methanol, azijnzuur etc. Soms kun je het ook nog slim combineren met afvalverwerking zoals een rioolwaterzuiveringsinstallatie.
Wikipedia heeft het over een 'nevenproduct' dus de waarheid ligt meer in het midden. En het hoeft uiteraard geen zeewater te zijn. Het kan bv ook NaCl opgelost in normaal water zijn of zelfs extra opgelost in zeewater. https://nl.wikipedia.org/wiki/Waterstofproductie
Er is inderdaad ontwikkeling, maar nog geen duidelijke doorbraak op dit gebied. Er is bv in het verleden ook wel met nanotechnologie dmv koper geexperimenteerd om CO2 met water om te zetten in Methaan. Maar ook hoor ik al een jaartje of 5 niks nieuws over. Meestal hoor je er nog veel over als er geld nodig is voor de ontwikkeling van de technologie, maar is het daarna pijnlijk stil, Uiteraard wordt er ook methaan gewonnen uit bv vuilnishopen en koeiemest, maar dat is ook nog niet erg efficient.
H2 was tot voor kort bijna per definitie een industrieel 'bijproduct' omdat niemand er in geïnteresseerd was. Maar de hele natuur draait op (kool-)waterstof en ooit gaat men doorkrijgen dat daar een goede reden voor is.
Probleem is m.i. vooral dat de alternatieven voor olie en kernenergie lange tijd om politieke en commerciële redenen systematisch zijn tegengewerkt. Er zijn nu allerlei interessante ontwikkelingen gaande in het lab omdat er ineens veel subsidie beschikbaar is. Maar je moet iets hebben dat op grote schaal stabiel blijft werken met voldoende rendement en dat kost meestal jaren, terwijl het met de 'wijze' planning van de EU nu nodig is want anders komt het te laat.
In Nederland werd in de jaren tachtig goed onderzoek gedaan op gebied van wind- en zonne-energie (incl. bio solar) maar het meeste daarvan is de nek omgedraaid door de politiek in opdracht van Shell. Met als gevolg dat er veel tijd verloren is en we nu voor zon/wind verregaand afhankelijk zijn van grote buitenlandse bedrijven. Van de 'groene' energieplannen van de EU verwacht ik helemaal niks, van politici weet je dat ze pas de juiste keus maken nadat ze alle foute alternatieven geprobeerd hebben
Milieuvriendelijke winning? Ahum, voor iedere ton Natrium die je uit zout wint komt 1,54 ton Chloor vrij. In het artikel staat, dat kan je afwinnen, leuk, maar wat ga je daarmee doen?
Er komt geen puur chloor vrij. Uit het Solvay-proces dat tijdens de winning gebruikt wordt, komt calcium-chloride vrij. Dat wordt o.a. gebruikt in de bestrijding van ijsvorming en kan ook in zowel commerciële en industriële; als huishoudelijke vochtvreters gebruikt worden.
Daarnaast is het in kleine hoeveelheden niet schadelijk voor menselijke consumptie en kan het als stabilisator gebruikt worden. Het heeft binnen de EU dan ook een E-nummer. E509, als ik me niet vergis. En wordt vziw vrij breed gebruikt binnen de voedselindustrie voor voedsel op blik.
[Reactie gewijzigd door R4gnax op 22 juli 2024 13:58]
Ik denk alleen dat Nederland in combinatie met Duitsland zich ook heel goed op Natrium accu zou kunnen focussen. Want we hebben in beide landen een strategie om de waterstof opslag in zoutcavernes te gaan doen. Hierbij gaat het zeker in het begin voor de sessioens opslag voor de industriële processen die niet zonder waterstof kunnen.
Maar vanaf 2026 hebben we waarschijnlijk als probleem dat we die zoutcavernes niet snel genoeg leeg kunnen maken. Omdat er anders te veel brine(zeer zout water) in de zee komt.
Wanneer je de brine zou gebruiken voor accu productie vang je eigenlijk 2 vliegen in een klap. Ik weet niet of we dan wel voldoende toepassingen hebben voor het chloor.
De opslag van waterstof in zoutcavernes heeft een ander doel, namelijk lange termijn opslag. Dit is op geen enkele manier haalbaar met accu's. Het moet aardgas gaan vervangen, en dat betekent simpelweg dat de benodigde cavernes al vrij komen naarmate we overschakelen.
Voor een dag/nacht balans is de Natrium accu zeker de oplossing, en in bepaalde gevallen kan je er zelfs een paar dagen mee overbruggen. Maar de accu's elke dag laden en ontladen is het meest rendabel. Zo kan de fluctuerende vraag goed opgevangen worden ondanks het sterk fluctuerende aanbod.
Daarbij gaat het overschot bij veel wind en zon en weinig vraag zo stabiel mogelijk richting waterstofproductie en kunnen we in de winter waterstof bij te stoken in omgebouwde gascentrales en in relatief goedkope waterstof CV ketels in appartementen en andere gebouwen waar een warmtepomp niet lukt. Dit voorkomt dat omvormers uitvallen, windmolens stil gezet moeten worden en bedrijven moeten wachten op een zwaardere aansluiting omdat het stroomnet de pieken van vraag en aanbod niet meer aan kan met de exponentiële groei van duurzame opwekking en verbruik.
Om je een idee te geven over welke hoeveelheden we het hebben. Een woning die net binnen het prijsplafond blijft stookt 1200 m3 aardgas per jaar. Dat is grofweg 12.000 kWh aan energie. Ongeveer de helft daarvan is nodig in de koude donkere wintermaanden, waarbij zelfs een uitstekende warmtepomp niet verder komt dan een COP van 3. Dus dat betekent dat je minstens zo'n 6.000 kWh warmte nodig hebt per woning, wat dus met 300% rendement een accu vereist die zeker 6 maanden lang verder ongebruikt 2000 kWh aan energie vast moet houden.
Zelfs als ze de Natrium accu's op 250 Wh per kg krijgen met 0% verlies over die 6 maanden, dan heb je het dus over 8000 kilo aan accu's die je voor zo'n woning moet produceren en betalen en ook nog ergens kwijt moet kunnen. Klinkt dat als goedkoper of handiger dan groen geproduceerde waterstof in de vrij gekomen aardgas opslag opslaan en dan via een bestaand hergebruikt gasnet transporteren naar omgebouwde gascentrales en gebouwen/woningen waar een warmtepomp geen optie is?
De denkfout die je hier maakt is dat je uit gaat van 0 opwekking in de winter terwijl er tegen die tijd vele GW aan windmolens in de noordzee staan en er nog veel meer PV is. Mogelijk zelfs met nog een aantal grote interconnects naar winderigere/zonnigere oorden.
Sowieso is waterstof verbranden afgrijselijk inefficiënt als je er ook een brandstofcel mee kunt voeden. Die gascentrales zijn allang naar het oud ijzer tegen de tijd dat er zondanig veel overschot aan wind/zon is dat er constant H2 voor iets anders dan specifieke industriële toepassingen gemaakt kan worden.
Misschien dat het in die zoutcavernes gebruikt kan worden als backup in geval van een serieuze dunkelflaute in een groot deel van West Europa, maar of dat nodig is moet nog maar blijken. Ik gok van niet.
De opwekking in de winter is steeds beter aan het worden door nieuwe windmolens.
Maar de vraag in de winter groeit helaas veel harder dan het aanbod windenergie en er zijn ook grenzen aan wat ons net kan verstouwen van de kust door het land heen.
Het ombouwen van gascentrales zorgt voor snel regelbaar vermogen. In Japan zijn ze al veel verder, maar hier begint ook eindelijk wat te komen.
Een waterstofcel kan helaas niet op de schaal leveren die nodig is voor een hoogspanningsnet. Neem bijvoorbeeld een Toyota 80 kilowatt waterstofcel. Een beetje gascentrale gaat tot 400 megawatt, dus daar zou je er 5000 van moeten bestellen en dan nog is het rendement niet veel beter dan een moderne STEG centrale.
Het grote voordeel van een waterstof energiecentrale is ook nog eens dat die gewoon in bewoond gebied mogelijk is, zonder dat iedereen stikt in CO2 en andere troep. Daardoor kan met de juiste plaatsing het verlies in de vorm van restwarmte via een superkort warmtenet naar woningen, bedrijven, zwembaden, etc met dus veel minder verlies dan nu het geval is.
En natuurlijk wil je dit het liefst zo min mogelijk, maar in de werkelijkheid draait Nederland momenteel elke winter vooral op fosssiele brandstoffen terwijl we in de zomer negatieve dynamische prijzen hebben, omvormers uitvallen en op we op last van de netbeheerders windmolens uitzetten. Dat is gewoon 100% verlies.
Om even een indruk te geven kan je hier zien wat we in 2022 per dag aan opwekking over het net hadden. Teruglevering van huishoudens zit hier niet bij, maar als je ziet wat er nodig is om de vraag aan te vullen, dan snap je de uitdaging misschien wat beter: https://energy-charts.inf...lt&interval=day&year=2022
[Reactie gewijzigd door netappie op 22 juli 2024 13:58]
Ik vraag me af waar die data vandaan komt want dit beweert dat er bijna geen zonneopwek is (max 2,4 GWh in juni?) terwijl we toch al een tijdje GW vermogen hebben staan. No way dat dat slechts 2,4 GWh op de hele dag oplevert.
Er komt in de aankomende decennia tientallen GW aan wind bij. Dat is ruim meer dan nodig is. En het net verzwaren kan ook gewoon. Het hoeft ook allemaal niet morgen klaar te zijn.
Overigens geeft verbranden van H2 nog steeds andere uitstoot. Iig in een ICE krijg je nog steeds NOx, weet niet wat dit in een omgebouwde gascentrale zou opleveren maar ongetwijfeld ook nog steeds meer dan in een brandstofcel. Ja, dat is niet makkelijk schaalbaar, maar dat is wmb ook gewoon niet de route die we op moeten (of gaan). Uiteindelijk gaan de kosten bepalen wat er echt gaat gebeuren en die wijzen in toenemende mate naar zon, wind en batterijen.
@Darksteel83 ik gok dat de realiteit in 2050 heel anders zal zijn dan we nu denken en dat nu plannen voor over bijna 30 jaar vrij zinloos is. Het enige dat vrij zeker is is dat bij volledige electrificatie er meer capaciteit nodig is. Daar moeten ze dus voor zorgen.
Helaas staan er voor de Nederlandse statistieken geen terugleverende zonnepanelen bij. Dus wat je ziet zijn de commerciële zonneweides die aan het net leveren. Dit stoort mij ook , maar aan de andere kant is er ook veel verbruik in de woningen en met 2/3 van de woningen zonder zonnepanelen waardoor energie gewoon naar de buren gaat, is het qua belasting van het net ook moeilijk zuiver weer te geven.
Maar wat je wel ziet, is dat gas en kolencentrales nog niet uit gaan, ook niet op zonnige dagen.We zijn er nog niet, en zelfs met 2x zo veel windmolens op zee (yes please), dan kan je nog steeds de gascentrales niet uitfaseren, omdat de wind zich niet harder laat zetten wanneer wij meer verbruiken
Het gaat dus nog decennia duren, terwijl de EV's, warmtepompen en inductieplaten er in een hoog tempo bij komen.
Een H2 energiecentrale zal inderdaad niet zo schoon draaien als een waterstofcel, maar totdat de productie daarvan verduizendvoudigt, zie ik dat nog niet als oplossing om de enorme last op te vangen.
Het net opschalen is een gegeven, maar ook daar is het een uitdaging. De netbeheerders houden het gewoonweg niet bij en dat zal de komende 10 jaar nog wel zo zijn.
Er is nog niet genoeg opwek en opslag, nee. Maar dat komt er snel wel. De trends zijn duidelijk. Ons huidige verbruik kan met het huidige net, dus waarom zou dat niet uit wind/zon/batterijen kunnen komen? Dat je zon/wind moet uitzetten op bepaalde momenten lijkt me beduidend minder problematisch dan gas- en kolencentrales blijven gebruiken. Goedkoper ook. Sowieso is fossiel nu al te duur tov wind/zon/batterijen of zal dat snel zijn. Hoe verder die omslag is hoe sneller het gaat want kolen worden niet spontaan goedkoper en het verschil zal groter worden. De trend in kosten/kWh van fossiel gaat juist omhoog.
Our world in data is een handige website wat dit betreft.
We zullen eerst opslag moeten gaan regelen. Ik zie Natrium accu's daarbij als de beste kandidaat, maar ook die productie opschalen gaat tijd kosten.
Daarnaast ix het belangrijk om ons energieverbruik beter te gaan reguleren. Bij Tennet steunen ze afbouw van de salderingsregeling voor een financiele prikkel, maar ik denk dat dit niet gaat werken met verwarmen, vervoer en koken als grootverbruikers, waarbij het grootste deel van Nederland gewoon aan een ritme zit dat door werk bepaald wordt. Wat dat betreft zouden laadpunten bij grote parkeerplaatsen met EV's die zich door de netbeheerders laten gebruiken als dynamische buffer een mooiere oplossing zijn, en in Duitsland heeft Tennet daar al een succesvolle proef mee gedaan. Helaas zijn de meeste EV's (nog) niet geschikt om laden en terugleveren extern aan te sturen
Ik ben zelf van plan om mijn zonnepanelen installatie flink uit te breiden, en wacht nu alleen nog even af wat de eerste kamer zegt over het afbouwen van de salderingsregeling. Met afbouw van salderen vanaf 2025 ga ik liever nog even de kat uit de boom kijken voor een hybride omvormer met betaalbare Natrium accu's. Als die afbouw door de eerste kamer afgekeurd word, dan komt er een systeem met micro omvormers en een warmtepomp die vooral op gesaldeerde kWh's zal draaien.
Het zou toch al wel een stuk schelen als EV niet meer gaan laden tussen bijvoorbeeld 18:00 en 21:00 bij mensen die hem toch de hele nacht aan de stekker doen.
Nu hebben we het meeste zonnepanelen per inwoner, heel weinig opslag en door de salderingsregeling eigenlijk geen financieel nut van je slimgebruik van elektriciteit.
Ik moet wel zeggen dat het saldering stop plan van de netbeheers of energie bedrijven me ook nog wel wat lijkt. Hierbij kon je wel de belasting salderen, maar niet je verbruiks en leverings kosten. Op die manier promoot je nog steeds wel je zonnepanelen, maar promoot je wel slim gebruik. Maar eigenlijk zou je over moeten naar zoveel mogelijk dynamische contracten met ook een belasting die afhankelijk is van de dynamische prijzen. Dan wordt het zo slim mogelijk gebruiken financieel interessant.
Meer accu's maakt dit slim gebruiken wel een stuk makkelijker en ook veel minder grillig.
Het zou als schelen als alle openbare EV laders verplicht aan een dynamisch tarief gaan. Zo moeilijk is dat niet te implementeren.
De salderingsregeling zorgt voor heel veel extra zonnepanelen en heeft op het geheel weinig impact. Het zou handiger zijn om juist alleen energiebelasting te betalen voor het deel dat je later afneemt. Dan betaal je wel voor feitelijke belasting van het net, maar niet voor de nettowinst van de energieleverancier.
Dit is ook veel gemakkelijker voorspelbaar voor een consument. Ik merk nu al dat mensen die aan het twijfelen waren om toch maar zonnepanelen te nemen, toch weer afhaken op de afbouw van de salderingsregeling, en dat zou je hiermee voorkomen.
Want stel dat je 0,15 euro per kWh moet betalen en je wekt jaarlijks 3000 kWh op, waarvan je 1000 kWh direct verbruikt. Dan kost die overige 2000 kWh je gewoon hooguit 300 euro op jaarbasis aan energiebelasting (mooi potje voor netuitbreiding en wijkaccu's bij de netbeheerder). Je terugverdientijd loopt dan iets langer, afhankelijk van wat je zelf direct kan verbruiken en je hoeft er geen hogere wiskunde en energieprijs analyse op los te laten om te bepalen wat een warmtepomp ongeveer gaat kosten (0,15 per kWh / COP).
En ook de terugverdientijd van een thuisaccu gaat veel beter voorspelbaar worden, want met 0,15 per kWh aan uitgespaarde energiebelasting voor niet meer gesaldeerde energie is dat stukken eenvoudiger dan in een dynamische energiemarkt mee gaan doen. Zo voorkom je ook dat mensen massaal terug gaan leveren met mega accu's, door alleen te kopen wat ze nodig hebben om het eigen verbruik te dempen.
[Reactie gewijzigd door netappie op 22 juli 2024 13:58]
Het is vrij simpel. Met een vast of variabel contract en salderen maakt het nu niet uit of je de wasmachine op zon of op kolen laat draaien. Dus zolang je kan salderen is een dynamisch contract niet aantrekkelijk, en de goedkoopste manier om dit ondanks het huidige onzalige afbouwplan te doen, is gewoon meer zonnepanelen leggen, aangezien het een aflopend percentage van het overschot betreft en je met meer panelen het hele jaar minder verbruik hebt. Dat zorgt voor nog meer pieken, dus is wel rendabel maar niet handig.
Door salderen aan te houden, maar alleen verbruik wel te belasten met 0,15 energiebelasting (je belsst immers wel het net met verbruik) is er een directe prikkel voor iedereen met zonnepanelen om het verbruik te verlagen.
Dit kan de tweede kamer gewoon direct in laten gaan per 2024 zonder dat zonnepanelen een onvoorspelbare of minstens complexe terugverdientijd krijgen. Voor 0,15 per kWh gaan mensen echt wel nadenken of die wasmachine en EV wel in de avond en nacht aan moeten, of dat die was even doordeweeks in de middag op de timer gaat zodat de EV vooral in het weekend kan laden met een tempo dat voor de zonnepanelen haalbaar is.
De prikkkel moet er zijn voor iedereen, maar het moet geen doodsteek zijn voor de particuliere zonnepanelen. Vooral huurders en mensen met een beperkt inkomen, die overdag de hele dag elders werken en geen EV of warmtepomp hebben, gaan de dupe worden van de voorgestelde afbouw. Die groep moet zekerheid hebben dat dit rendabel is.
Het zou vooral een stuk schelen als Tennet de regels voor de automatische reserve vermogen gaat aanpassen voor de zonnige dagen om de gas centrales uit te krijgen. Nu mag je alleen aan die automatische reserve vermogen markt mee doen als je minimaal 24 uur lang kunt leveren. En wordt dit per dag verkocht. Dit is voor een accu nu geen rendabele businesses case omdat je normaal 24 uur niets doet met je accu en je een hele grote accu nodig hebt.
Tennet gaat deze regels waarschijnlijk wijzigen zodat je ook mee mag doen als je 4 uur of meer kunt leveren en het automatische reserve vermogen in blokken wordt verkocht. Wanneer dit gebeurt is kun je wel meer met batterijen doen. Bijvoorbeeld een 2 uur batterij van 100 MW, 200 MWh accu kan dan voor 50 MW intekenen als deze vol is bij aanvang van de periode. Op die manier kunnen meer fossiele
centrales uit.
Ik denk dat dit in het begin vooral rond 12:00 tot 18:00 veel kan schelen bij accus die bij zonneparken staan(die er dan wel echt moeten komen). Je kunt dan op de reserve vermogen markt gaan zitten met een volle accu tot de avond piek, en bij de avond piek ontladen via de intraday markt als je batterij dan nog vol is. Mocht het reserve vermogen toch aangesproken zijn dan zal er nog wel een gascentrale nodig zijn in het begin. Met meer zon, wind en opslag zal dit wel steeds minder nodig worden.
Er is trouwens een manuele reserve vermogen markt als achtervang voor de automatische. Hier verwacht ik dat de gascentrales nog wel even nodig blijven.
Die reserve markt werkt niet voor een thuisaansluiting. Het probleem is dat je op het laagspanningsnet zit en daarmee een beperkt vermogen deelt met meestal zo'n 100 woningen.
Het mooiste is om dit per wijk te gaan regelen. Zo kan een netbeheerder met een beperkt aantal kabels een accu opslag neerzetten die energie van zon en wind buffert voor de piekmomenten en de last op het middenspanningsnet ook nog eens vermindert.
Eventueel is dat te combineren met heel veel laadpalen die alleen het overschot leveren, zodat je daar overdag de auto kan parkeren, zonder verplichting om die weer los te koppelen als de auto vol zit. Bij een winkelcentrum kan je dan gewoon een half uurtje bijladen in de volle zon of met sterke wind, en op een zakelijk parkeerterrein (bijvoorbeeld NS P+R) kan je de auto de hele dag laten staan als elke plek een laadpaal heeft, die het alleen doen wanneer er groene stroom over is en daarbij afwisselt tussen de auto's als groene stroom schaars is, of slim kiest welke auto te laden als je via een app instelt wanneer je hoeveel nodig denkt te hebben (later + minder = goedkoper)
Waar jij het overhebt is iets heel anders dan de reserve markt.
Maar het lijkt me verder een prima idee. Maar ik denk dat het iets beter werkt als je toch kunt laden als er geen zon of wind is. Maar dat het dan een stuk duurder is. En je met V2G ook aan het net kunt leveren. Of aan de EV ernaast.
Er moeten voor de wijk accu's alleen wel regels wijzigen want netbeheerders mogen nu nog geen batterijen plaatsen.
Het probleem met het handelen in stroom is dat het niet alleen op de juiste tijd maar op op de juiste plek moet gebeuren. En als het dan eerst door een laagspanningsnet, over een trafo naar het middenspanningsnet via het hoogspanningsnet naar een ander middenspanningsnet en uiteindelijk weer een laagspanningsnet moet, dan heb je wel een hoop verliezen en bottlenecks.
Ja, dynamische tarieven op basis van wat je in je app instelt zou mooi zijn. En terugleveren als je auto dit kan op nare dagen is dan ook mooi. De auto elke avond bij een winkelcentrum laten staan zodat de warmtepompen van de wijk niet op kolen draaien vind ik helemaal niet bezwaarlijk als ik in kan stellen welke range over moet blijven op mijn vertrektijd.
En die splitsing is inderdaad een ramp. Als netbeheerder mag je niks terwijl je het wel kan, terwijl de energieleveranciers het wel mogen, maar geen aanwezigheid in de wijk hebben. Maar als de regering hier wat losser in is, dan kan je zo'n accu ook gewoon zien als deel van het net, maar met een vertraging. Op de laadpalen kan een energieleverancier de rekening weer sturen.
De plaats is inderdaad ook belangrijk misschien dat we in toekomst wel naar een systeem gaan met 2 factoren. De normale dynamisch prijs.
Plus nog een lokale verbruik toeslag die heel goed negatief kan worden. De optelling van die prijzen zou dan zijn waar je op kunt regelen.
In de basis wil je eigenlijk gewoon zo veel mogelijk lokaal opgewekte energie ook weer lokaal verbruiken. Per wijk is dit prima te doen met wat opslag, ook al gaat dat natuurlijk ten koste van de winst van de grote energieproducenten.
Ik denk dat een prijsprikkel maar beperkt nodig is, en een negatieve prijs slechts een symptoom omdat er iets mis is. Allerlei toeslagen en vage belastingen maken het ook niet echt helder, want zelfs de mensen die dynamische contracten hebben, gaan nu vaak de fout in door te denken dat ze werkelijk geld terug krijgen als ze voor -4 cent per kWh op de energiemarkt de waterkoker zinloos aanzetten.
Ik denk juist dat een slimme automatisch optelling wel het handigst is. Maar die moet inderdaad zo gebruikt vriendelijk mogelijk zijn. En vooral bedoeld zodat apparaten automatisch het beste doen. Dit steeds zelf steeds doen is niet leuk.
Het klopt dat de wereld er tegen 2050 vast anders uitziet als nu. En ook als in de gemaakte scenarios.
Maar alsnog is het wel slim om er scenario's voor te maken. Dan kom je bijvoorbeeld achter dat er met de in 2050 geplande zon en wind toch nog ongeveer net zoveel (waterstof) gas centrales nodig zijn als Nederland nu heeft als we geen kerncentrales bouwen. Je kunt dit wel vervangen door brandstofcellen op waterstof.
Ze zijn trouwens al wel bezig met ombouw concepten van aardgas centrales naar waterstof waarbij ze zeker op de NOx letten.
Maar de kans is inderdaad best groot dat door technische en kosten ontwikkelingen en keuzes er dan toch veel veranderd. Mogelijk ook door andere weer patronen door klimaatverandering.
Als je de exponentiële groei van wind en zon bekijkt dan is 2050 rijkelijk te laat. Dit is dit decennium al zo ver. De toename aan hernieuwbaar gaat beduidend sneller dan de projecties. Niet verwonderlijk aangezien dat telkens lineaire extrapolaties lijken te zijn ipv de daadwerkelijke exponentiële trend te volgen.
Leuk dat ze bezig zijn met het ombouwen van een gascentrale maar het zou me zeer verbazen als dit echt een ding wordt. Batterijen zijn nu ook al goedkoper dan een gaspieker dus als regelbaar vermogen het probleem is, dan is de oplossing er al en die wordt, net als wind en zon, exponentieel goedkoper (i.e. kosten dalen in een rechte lijn op een logschaal).
Dit (waterstof) gas centrales zijn nodig in de scenario's voor de periodes van een x aantal dagen die voorkomen met weinig zon en weinig tot geen wind, meestal in de winter. Het zou kunnen dat we in de toekomst batterijen krijgen die goedkoop iets van 5 dagen kunnen overbruggen voor vele GW's. Maar het lijkt mij nog wat onwaarschijnlijk en vooral ook slim om te plannen voor een scenario waarbij dit niet gebeurt.
Mochten Perovskite zonnepanelen ooit iets van 40% efficient worden of meer en ook nog zo goedkoop dat we ze overal waar dit logisch is neer kunnen leggen, dan zul je ook veel minder issues hebben met de periodes dat er weinig zon is. Want je hebt dan zoveel aanbod aan zon dat je zelfs op de slechte dagen dat je alleen maar voldoende accu's nodig hebt om de nacht door te komen. Op de zonnige dagen doen de panelen dan maar een heel klein deel van wat ze zouden kunnen.
Mocht je het interessant vinden hier is een podcast over dit onderwerp hoe blijft het licht aan als alle stroom CO2 vrij is, met ook linkjes naar de recentste Tennet scenario's en plannen op dit gebied. Voor Nederland en Duitsland. Tennet is namelijk in beide landen actief. https://energeia.nl/energ...ls-alle-stroom-co-vrij-is
Ik denk overigens idd dat met de gestage prijsdalingen van zonnepanelen het triviaal wordt om ze overal en nergens te plaatsen en omvormers te gebruiken die op afstand regelbaar zijn (dat is nu al een gedeeltelijke eis zover ik begreep, maar in hoeverre het ook al echt kan weet ik niet) zodat er geen onbalans door overschot ontstaat maar je eigenlijk weinig anders dan opslag nodig hebt. Dit is ook wat er uit de modellen van RethinkX komt, bv.
Ik kende het RethinkX model juist weer niet. De Tennet scenario's zijn een stuk conservatiever. Maar die zijn ook meer gebaseerd op wat er nu mogelijk is.
Een (deel) van die gascentrales gaan we waarschijnlijk ombouwen naar waterstof gascentrales.
Als je leest hoe weinig we sommige centrales in 2050 mogelijk gaan gebruiken in Tennet target grid twijfel ik zelfs of het niet beter is een deel gewoon met aardgas te blijven doen en die aardgas dan van waterstof te maken. Want alles wat je aan de centrales uitgeeft kost best veel voor heel weinig draaiuren in 2050.
De eerste zoutcaverne gaan we in 2026 al gebruiken als het goed is. Zonder in elk geval een redelijke waterstof opslag gaat het sowieso niet lukken. Want dan moet je namelijk constant met je electolysers produceren om bijvoorbeeld de kunstmest productie aan de gang te houden. En dan ook voor staal productie.
Mijn punt gaat over de brine/zout die we uit de zoutcavernes moeten halen. Die kunnen we of langzaam in de zee dumpen of gebuiken voor bijvoorbeeld natrium accu's.
Zonder die brine uit de zoutcavernes te halen past er geen waterstof in. Die zoutcavernes gaan niet op magische wijze leeg worden.
Mijn idee is dus om de natrium te gebruiken i.p.v. in de zee te dumpen.
Waarschijnlijk kunnen we dan ook sneller zoutcavernes maken omdat je maar zoveel brine tegelijk in de zee mag gooien.
Oh, maar we hebben helemaal niet zo veel meer opslag nodig dan er nu is. Momenteel zit er aardgas in en de verwachting is dat we op den duur minder waterstof nodig hebben door isoleren, warmtepompen en ook continu verbruik door de industrie en transport.
De zoutwanden zorgen ook voor het binnen houden van het gas. Voor waterstof is er nog een extra coating, maar waterstof opslag in zoutcavernes voor industrieel gebruik doen ze in de VS al bijna 50 jaar.
Volgens de mensen van gasunie die af en toe wat zeggen bij het klimaat akkoord en de laatste rapportages die ik heb gelezen hebben we zeker in het begin echt een redelijk aantal nieuwe zoutcavernes nodig.
Waarvan je er echt maximaal ongeveer 1 per jaar in de zee kon dumpen.
Later kun je dacht ik wat keuzes maken afhankelijk of aardgas echt helemaal weg gaat of blijft.
Je kunt namelijk een efficiënte verlies wel aardgas maken. En volgens bepaalde gasunie scenario's was het dus interessant om een aanzienlijk deel aardgas te houden.
Dat scenario was wel van voordat overal in nieuws kwam dat waterstof een indirect broeikasgas blijkt te zijn in combinatie met aardgas. Dus mogelijk is de combinatie van aardgas en waterstof toch geen haalbare kaart.
Dit zal waarschijnlijk vooral afhangen van het lekken.
Is "brine" hetzelfde als "pekel"? Of is dat qua vakjargon toch net wat anders? Weet niet of ik het als een Nederlander of Engelsman uit moet spreken als ik je bericht lees.
Oké, had ik dat toch goed onthouden. Wist even niet of er misschien in bepaalde banen het jargon gebruikt wordt, zoals "attitude" in psychologie, terwijl we daarvoor ook "houding" zouden kunnen gebruiken.
Ik denk dat brine hetzelfde is als pekel. Maar eigenlijk weet ik dit niet zeker. Ik moet zeggen dat op dit soort onderwerpen zovaak het Engels materiaal lees. Dat ik soms het Nederlandse woord niet meer weet.
Het is in elk geval super zout water. Het is ook zo zout dat normaal zout water erop gaat drijven. En het dan onder bepaalde omstandigheden eigenlijk niet meer mengt met het normale zoute water.
[Reactie gewijzigd door Darksteel83 op 22 juli 2024 13:58]
Vraag: wat is werkelijk het verschil tussen een natrium accu en een zoutwater accu (NaCl) is het alleen het CL stukje en het water of is de werking ook totaal anders?
Het zijn beide accu's. De zoutwater accu zie wel al langer dan de Natrium Ion accu. De zoutwater accu's heeft een lagere energie dichtheid dan de natrium ion accu. De natrium ion accu is wel geschikt voor EVs. De zoutwater accu is meer geschikt voor toepassingen waarbij ruimte en gewicht maar een beperkt issues zijn. De zoutwater accu is denk ik wel de veiligste accu. Huizen die echt voldoende ruimte hebben en grid/buurt accu's zijn toepassingen waar je zoutwater accu's terug zou kunnen vinden.
De werking van beide accu's is wel redelijk hetzelfde omdat het beide accu's zijn. Maar de details maken het toch wel echt verschillende accu's met verschillende toepassingen.
Er bestaan al een tijdje zout water batterijen. Deze worden in zee containers gebouwd en ingezet bij boeren of in Afrika (daar waar ruimte niet het probleem is).
Waarom zien we die hier nauwelijks? Daar lijken bijna alleen maar voordelen aan te zitten: schaalbaar, recyclebaar, lange levensduur, dorp te ontladen, veilig, opgebouwd uit veel voorkomende materialen, goedkoop etc. Het enige nadeel is dat ze meer ruimte innemen.
Klopt, het enige nadeel is dat ze meer ruimte innemen. Maar dat is in gebouwen, boerenerven of bij kleinere bedrijven helemaal geen probleem lijkt me. In Nederland is er denk ik vooral een probleem t.a.v. opslag in accu's en batterijen dat te maken heeft met ROI. Lastig tot niet terug te betalen. Die modellen komen nu wel langzaam op aangezien kWh goedkoop zijn in de nacht en rond de middag als er veel zon/wind is.
Hoe dichter bij de evenaar hoe meer stroom van een zonnepaneel te winnen valt. De efficientie zal dus nog wel zo laag zijn dat het tussen de keerkringen alleen maar economisch haalbaar is
Als de energiedichtheid kan worden opgerekt en de materialen goedkoper zijn, dan zal het bij massaproductie in de toekomst misschien wel een stuk interessanter worden voor thuisbatterijen. Ze zullen ongetwijfeld groter / zwaarder worden dan Lithium varianten, maar misschien is het dan kostentechnisch wel interessanter om je schuur (want bij -20 graden Celsius nog goede prestaties) vol te hangen met thuisaccu's, zeker omdat het, zoals het nu lijkt, ook nog minder brandgevaarlijk is. Een accuwand van iets van 100kWh (ja, ik besef me dat dit dan, in het meest gunstige geval, 300 kilo zou wegen, maar ik neem aan dat zoiets dan modulair wordt) is een stuk interessanter dan de oplossingen van 8-12kWh die je nu vaak ziet. Dat het dan ook nog eens een kleinere ecologische voetafdruk heeft, is dan alleen maar mooi.
[Reactie gewijzigd door Frituurman op 22 juli 2024 13:58]
Je wint maar weinig door een 100 kWh thuisaccu te nemen i.p.v. bijvoorbeeld 20 kWh. Je komt er de winter niet mee door. Na enkele weken van nauwelijks werkende zonnepanelen is de accu leeg. In de zomer zijn die 100 kWh in een weekje bereikt en dan zit je continu met een volle accu waar je dagelijks 8 kWh uit haalt.
Je verspilt grondstoffen met zo'n grote thuisaccu.
Nee, dat ontlast het net juist. Je balanceert het net door stroom op te slaan als er veel aanbod is. En als er veel vraag is hoeft de elektriciteit niet van ver te komen, maar wordt het binnen de buurt opgelost.
Daarnaast helpen accu's met peak-shaving, waardoor een aansluiting veel gelijkmatiger belast wordt.
Natuurlijk, een batterij kan helpen het netwerk te ontlasten. Maar, zegt Visser: ,,Maar alleen als wordt afgesproken ze alleen op te laden als de zon het felste schijnt. In de praktijk voorzie ik dat ze direct in de ochtend zullen worden opgeladen- ‘je weet immers maar nooit’ - en bovendien dat ze ook zullen worden opgeladen op winterse dagen wanneer er veel wind op zee is. Dan kunnen batterijen juist aanleiding geven tot extra netwerkbelasting.”
Het netwerk ontlasten en je thuisaccu terugverdienen zijn twee verschillende grootheden die niet direct met elkaar in lijn hoeven te zijn.
Laten we wel wezen: als je een 100 kWh accu hebt, dan wil je die niet laden met 1 kW maar liefst met 20 kW. Dat wordt lachen.
Mede daarom ben ik tegen de thuisaccu. Zoiets moet je niet door een particulier maar bijvoorbeeld op wijkniveau regelen. We hebben een prachtig centraal netwerk, en nu moet iedereen het voor zich gaan regelen? Madness.
Afgezekerd op 3x 16A bij 230 volt zit je op ongeveer 11kW maximale laadstroom, als je bij een normale 3-fase huisinstallatie selectief wil blijven. Dus 20kW laden zal bijna nergens voorkomen in thuissituaties.
Daarnaast zal je een thuisaccu het liefst willen laden op momenten dat de stroomprijs laag is en dat zijn juist ook de momenten dat de belasting van het stroomnet laag is.
Thuisaccu's zijn dus echt echt geen probleem, zolang ze maar slim worden.
Tesla heeft bijvoorbeeld Autobidder software waarmee je in Virtual Power Plants kan deelnemen en op die manier je stroom goedkoop kan inkopen (bij lage vraag) en duur verkopen (bij hoge vraag). En daarmee maak je het net juist stabieler.
Dus 20kW laden zal bijna nergens voorkomen in thuissituaties.
Dat kun je makkelijk "oplossen" door een grotere aansluiting te nemen.
Tesla heeft bijvoorbeeld Autobidder software waarmee je in Virtual Power Plants kan deelnemen en op die manier je stroom goedkoop kan inkopen (bij lage vraag) en duur verkopen (bij hoge vraag).
Nogmaals: prijs en netwerkbelasting zijn verschillende grootheden. Daarom wordt er geconstateerd dat het netwerk zelfs zwaarder belast kan worden door de thuisaccu.
Het is eigenlijk een non-discussie, want de thuisaccu is alleen voor hobbyisten interessant.
Dat kun je makkelijk "oplossen" door een grotere aansluiting te nemen.
Uiteraard kan je upgraden naar meer dan 17kW maar bijna niemand doet dat. En voor een thuisaccu ook zeker niet nodig. Dus nogmaals, ik zie het niet als vaak voorkomend scenario. Hooguit voor mensen met 2 EV's en een warmtepomp.
Nogmaals: prijs en netwerkbelasting zijn verschillende grootheden. Daarom wordt er geconstateerd dat het netwerk zelfs zwaarder belast kan worden door de thuisaccu.
Prijs en netwerkbelasting zijn op papier verschillende grootheden. Maar stroom is wel duurder als de vraag hoog is en goedkoper (of zelfs negatief) als de vraag laag is (of bij een overschot).
Dus op die manier loopt dat wel in pas.
Het is eigenlijk een non-discussie, want de thuisaccu is alleen voor hobbyisten interessant.
In principe kan iedere EV een thuisaccu zijn als deze van V2G functionaliteit voorzien is.
En als er ooit een capaciteitsbelasting komt, zoals in België, dan wordt het voor velen zelfs een noodzakelijke "hobby".
Sowieso heeft nu slechts 20,5% van alle huishoudens een 2e auto. Dus geen 30%.
Dat kan een 2e auto van de partner zijn maar ook van 1 van de inwonende kinderen natuurlijk.
Als je beseft dat EV's nog relatief duur zijn, zal het nog wel even duren voor je op die situatie van 2 EV's per huishouden zit. Uiteraard zijn er altijd uitzonderingen maar dat is voorlopig nog geen regel.
Je koopt snel even een Aygo of Alto als 2e auto maar een EV is momenteel toch nog wel een ander verhaal. Dan moet je wel over een ander budget beschikken.
En dan zouden die mensen dus ook nog een warmtepomp en een thuisaccu moeten aanschaffen.
Dus dat zal nog een kleiner percentage zijn, voorlopig sowieso.
[Reactie gewijzigd door BlueTooth76 op 22 juli 2024 13:58]
Je bedoelt de hybride warmtepomp die verplicht wordt bij vervanging van de CV-ketel.
Hybride warmtepompen draaien relatief lage vermogens, hebben doorgaans ook geen elektrisch element en hoeven ook geen SWW-boilervat op te warmen.
Ik heb hier een 3-fase Zubadan staan die m'n hele woning verwarmt, maar ook die komt zelden boven de 1kW per fase uit, bij normaal winterweer trekt hij zo'n 1.150 tot 1.800Watt (dus 600Watt per fase). Element staat al 5 jaar uit, is niet nodig. SWW-boiler warmt hij probleemloos op tot 55 graden Celsius.
[Reactie gewijzigd door BlueTooth76 op 22 juli 2024 13:58]
Je kunt gewoon beter die accu's dan op een andere plek zetten. Zeker bij een zonnepark, een distributie centrum, een wijk accu.
Meer dan 20 kWh thuis is echt alleen interessant bij een belastingstelsel waarbij je verbruik uit het net en leveren aan het net heel duur wordt gemaakt.
Gigantische huizen kunnen misschien iets hoger gaan zitten.
Het voordeel van een 100kWh accu thuis is ook dat als je deze overdag vollaadt, je 's nachts je elektrische auto er volledig mee op kan laden.
Met 20kWh kan dat natuurlijk ook, maar dan houd je niet meer zo veel over voor andere activiteiten in huis, zoals een aantal wasjes, de vaatwasser laten draaien, een paar uurtjes gamen, en het water verwarmen voor de douche.
Hoeveel ben rij je dan op een gemiddelde dag dat dit je interessant lijkt?
Gewoon overdag laden op de plek waar de auto dan is zal meestal interessanter zijn.
Als je echt bijna de hele dag door rijdt zal er heel misschien een use case voor zijn. Maar dan verbruik je op die manier ook veel meer dan je normaal voor een huis rekent door het laden van je auto.
EV's zijn trouwens ook een vorm van een thuisaccu, zeker als er V2G ondersteuning op zit.
Uiteraard is dat alleen interessant voor mensen met een eigen laadpaal óf als openbare laadpalen ook stroomhandel gaan ondersteunen, waarbij je bijvoorbeeld 10% van je accucapaciteit beschikbaar stelt.
Dat valt niet uit te sluiten, zeker niet nu de levensduur van accu's steeds verder wordt opgerekt en met gemak de rest van de auto kan overleven.
Tsja een wagen opladen ga je er niet mee doen, maar bij een weekje zon bijvoorbeeld kan je wel een deel van je eigen verbruik counteren met een grotere batterij. Enja ik heb zonnepanelen, ik weet ook dat zelfs op een donkergrijze dag er nog wat stroom binnenkomt. Maar dat is echt minimaal, althans toch voor mijn installatie (3,7 omvormer en 16 panelen met dacht ik 5500w max op een piramide dak). Maar in de winter op een zonnige dag heb ik gemakkelijk 20kwh. Wij verwarmen op gas (vloerverwarming) super geïsoleerd huis, dus zoveel hebben we niet nodig. Koken is ook op gas, dusja wat doe ik dan met die extra electriciteit ? Geef zo een paar dagen en dan kan ik het een paar dagen verder trekken. Dat kan nu ook, maar aan welke prijs ...
Daarbij ik zie dit wel zitten, er is gewoon meer beschikbaar, dus zeker niet slecht dat er naar alternatieven van lithium gekeken word.
In de zomer heb ik zo een 30-35 kwh/dag met uitschieters van net geen 40kwh. Zelfs putje zomer op een zonnige dag heb ik om 19u met gemak nog 2,5kwh en meer. Als het dan eens een paar dagen gaat regenen, kan je dat eigenlijk zelf voorzien
Alleen wat ik niet gelezen heb is wat kan zo een batterij leveren. Bij de meeste batterijen is dat 4000w max of zelfs een pak minder. Als je dan bijvoorbeeld een paar toestellen tegelijkertijd opzet zal je nog altijd stroom afnemen, wat ook veel mensen niet weten. Als je warmtepomp hebt en die draait, ondertussen inductievuur/oven/dampkap (want ja er moet ook gekookt worden), airfryer misschien nog, dan zal je toch snel over de 4000w stroom zitten. Maar dit scenario lijkt me toch realistisch. Nuja zo dikwijls staat de oven en de airfryer tesamen niet op, maar dampkap/oven/vuur lijkt me een normale combinatie, zeker met een warmtepomp. Doe daar nog een tv bij en een pc van de kids, frigo constant open/toe want ja je bent aan het koken, dan verbruik je toch wat stroom. Ik heb zelf geen digitale meter, maar als ik aan het koken ben weet ik van mijzelf wel dat ik niet zo energie efficiënt bezig ben. Nu voor de gewone kost tijdens de week valt dat wel mee, maar zoals straks ga ik om +-3u beginnen om tegen +-18u te eten. Die 2 koelkasten gaan hier straks een pak open, wat uithalen/terug inzetten etc.
[Reactie gewijzigd door cricque op 22 juli 2024 13:58]
Een hoger vermogen dan 4000 watt lijkt me een probleem wat technisch opgelost kan worden. In een auto kunnen de accu's misschien wel 300 kW (een snelle Tesla...) leveren.
Misschien is het met een piramidedak anders, maar ik haal in de winter op z'n best 1/7 van de opbrengst van een zonnige meidag (en dan heb ik met zonnepanelen nog wel vrij stijl liggen).
Interessante ontwikkelingen op het gebied van batterijen. Het heeft even geduurd (en duurt nog wel even), maar dan krijgen we (hopelijk) ook wat.
Wat ik enigszins ironisch vind is dat er genoemd wordt dat we met deze nieuwe techniek minder afhankelijk zijn van geopolitieke spanningen, maar dat er tegelijkertijd samengewerkt wordt met de partij waar die spanning het meest voelbaar is, namelijk China. Zelf geloof ik nog steeds dat samenwerking, zeker op de lange termijn, nog steeds het meeste voordelen biedt voor de mens. In plaats van elkaar het licht niet in ogen gunnen en we elkaar bang maken dat de ander misschien te groot en te machtig wordt.
Je kunt geloven in samenwerking, maar feit is dat je er niet op kunt vertrouwen. We boycotten en sanctioneren dat het een lieve lust is. De globalisering is op zijn retour. Daar kunnen we ons maar beter op aanpassen.
Een voordeel is ook dat wij onze boeren, vissers en maakindustrie in stand houden zodat onze welvaart hoog blijft.
Voor de maakindustrie zijn we nog steeds afhankelijk van het buitenland, zeker als we onze welvaart op dezelfde niveau willen houden. Onze boeren en vissers kunnen niet alles verbouwen of vangen wat we op dit moment op ons bordje kunnen krijgen, dus in dat opzichte gaan we er sowieso op achteruit. En dan heb ik het nog niet eens over de prijs van die producten mocht globalisering echt op zijn retour gaat.
Ik zeg ook niet dat globalisering geen voordelen biedt. Ik zeg alleen: het is op zijn retour. Het wordt steeds meer ieder voor zich, omdat we zien dat afhankelijkheid risico's heeft.
Zo roepen wij al jaren dat we minder afhankelijk willen worden van olie uit het Midden-Oosten. We willen geen Russisch gas. We willen meer mijnen voor zeldzame grondstoffen in Europa om minder afhankelijk te worden van China. We willen geen ASML chipmachines in China. Europa wil zelf chips maken. China is bezig om zelf chipmachines te maken.
Zomaar een greep uit de anti-globalistische beweging die gaande is.
De boeren die tulpen en varkens naar de hele wereld verkopen? Maakindustrie als ASML die waarschijnlijk maximaal één verouderde machine naar NL heeft verkocht?
Een land als Nederland is al eeuwen rijk door handel geworden (ook handel met slaven trouwens). Isolationisme zal NL niet rijk maken.
Dat het op moment de globale trend is spreek ik trouwens niet tegen.
Het gaat niet om mijn mening over globalisering. Het gaat erom dat de globalisering afneemt. Landen willen zo min mogelijk van elkaar afhankelijk zijn, omdat we zien dat een boycot als wapen ingezet kan worden.
Daarom heeft Nederland zijn laatste medicijnfabriek bijvoorbeeld opengehouden. Corona heeft ons laten zien dat wij zelf bepaalde zaken moeten produceren. ASML mag geen chipmachines aan China leveren want China wordt te machtig. Russisch gas is tegenwoordig een no-go. We willen minder afhankelijk zijn van olie uit het Midden-Oosten en grondstoffen uit China etc.
Aan de ene kant worden producten duurder omdat je niet meer produceert waar het het goedkoopst is
Aan de andere kant moeten wij zelf ook werkgelegenheid hebben en geld verdienen.
De productie van Europese auto's ligt stil omdat Taiwan geen chips kan leveren. Dat gaat ook ten koste van onze welvaart.
Deglobalisering kost wat, maar levert ook wat op. Want welke uitkomst kunnen wij verwachten als wij onze industrie niet beschermen? Dat uiteindelijk alles in Azië gemaakt wordt.
Het gaat er niet om of ik globalisering goed of slecht vind. Het gaat erom dat het op zijn retour is.
Zo roepen wij al jaren dat we minder afhankelijk willen worden van olie uit het Midden-Oosten. We willen geen Russisch gas. We willen meer mijnen voor zeldzame grondstoffen in Europa om minder afhankelijk te worden van China. We willen geen ASML chipmachines in China. Europa wil zelf chips maken. China is bezig om zelf chipmachines te maken.
Lastig samenwerken met een land als Rusland. We hebben dat geprobeerd kijk wat er van is gekomen. Poetin die ons naait door de gaskraan dicht te draaien.
China vertrouw ik ook voor geen meter. Je kunt wel samen willen werken maar als je dan afhankelijk wordt en je krijgt een keer ruzie heb je direct een probleem. Kijk naar Qatar met dat corruptieschandaal in Brussel, direct dreigen met LNG leveringen.
Ik ben liever zelfvoorzienend, dan hoef je ook geen rotzooi te importeren en dat is ook beter voor het.milieu. Ik vind het al erg genoeg dat ik afhankelijk ben van energiemaatschappijen en supermarkten die kunnen vragen wat ze willen want ik moet het toch wel betalen.
Toch is samenwerken altijd goed. Maar je moet zorgen dat de ander niet zomaar "een kraan kan dichtdraaien".
Als je samenwerkt in ontwikkeling kan je altijd los van elkaar verder. Maar het is een evenwichtige manier van samenwerken, waarbij niet de een een kraan heeft en de ander afhankelijk is.
Landen die het westen boycot en allerlei sancties opgelegd krijgen omdat ze ons niet aanstaan, voelen zich vast ook genaaid. Laten we niet doen alsof het westen altijd het slachtoffer is en nooit dreigt met van alles en nog wat.
Zelfvoorzienend is een leuk ideaal, maar daarmee kunnen we nooit dezelfde mate van welvaart behouden. En om echt zelfvoorzienend te zijn hebben we grondstoffen en materialen nodig die we zelf niet hebben, bijvoorbeeld olie. Dus volledig zelfvoorzienend gaat hem helaas niet worden.
Poetin die ons naait door de gaskraan dicht te draaien.
Een koude douche heb ik minder problemen mee dan het doodschieten en opblazen van onschuldige burgers… Als het aan Poetin zou liggen, zou in elk geval heel oost Europa weer tot tot slaaf worden gemaakt
China doet dit gewoon goed. Gewoon echt inzetten op accu's en EVs. We kunnen dit zelf ook gaan doen of gewoon de boot gaan missen.
We moeten hier ook wel echt opletten dat we minimaal een deel zelf blijven doen. Want anders heeft China ook weer meer invloed. Ook werkt reclying een heel stuk beter als je ook eigen productie hebt. Dan heb je een gebruiker in buurt van de gerecyclede producten.
Wij regeerden op een russische vernetigingsoorlog.
We kunnen ook Oekraïne aan zijn lot overlaten, dan komen de russen vervolgens naar Moldavië, Georgië, Estland, Finland, Polen, en oost-Duitsland. Zeg je dan elke keer "het is niet ons probleem"?
Afgezien van puur egoïstische redenen zou het natuurlijk ook fijn zijn mensen in nood te helpen. Zoals bv. Nederland ook door de geallieerden bevrijd werd. Kun je leuk herdenken elk jaar, of je kunt dit jaar ook een bijdrage aan het gevecht tegen imperialisme leveren.
"de mensen in het oosten" waren vooral russische soldaten. En zelfs al was het waar, laat dat dan een invasie toe? Als de mensen in Moskau tegen hun massief corrupte regering beschermd willen worden (ja, rusland staat in de corruptie-index ver onder Oekraïne), mag dan de VS een invasie leger sturen?
Het westen is immers net zo verantwoordelijk voor de puinhoop daar.
Neen. Degene die bommen smijt is echt verantwoordelijk voor de doden.
Degene die bommen smijt is echt verantwoordelijk voor de doden.
Zo simpel en zwart wit is de echte wereld niet, net zoals dat een bully die eerst zit te treiteren ineens een klap krijgt vanuit het slachtoffer, tja, het slachtoffer was de eerste doe fysiek geweld gebruikte...
Ik.neem aan dat in je analogie rusland het slachtoffer is? En ze door Oekraïne getreiterd werden? Nadat ze al de Krim gestolen hadden? Interessante vergelijking.
Maar goed, zeker zullen de mensen van Mariopol, Bucha, en Bachmut erg blij zijn dat de zogenaamd door hun geroepen hulp gekomen is.
[Reactie gewijzigd door _Pussycat_ op 22 juli 2024 13:58]
Nee, rusland is semi het slachtoffer omdat het westen al jaren bezig is met wapens plaatsen rondom rusland.
We moeten niet net doen alsof de Oekraine zo'n vredelievend landje was, het was daar al decennia 1 grote puinhoop, en het stond ook bekend als 1 van de meest corrupte land van Europa, ruim boven bv Rusland.
https://www.transparency.org/en/cpi/2021
Rusland is veel slechter dan Oekraïne.
Maar vertel eens, vanaf welke corruptie-ranking mag rusland een land binnenvallen?
Er staat natrium en lithium hebben beide 1 elektron, dat moet zijn valentie-elektron. Natrium heeft namelijk 11 elektronen en lithium 3.
Natrium is lastig op te slaan, dit moet onder paraffine olie of een inert gas. Zodra er zuurstof bij komt wordt het omgezet in natriumoxide. Natriumbranden zijn lastig te blussen, vooral niet met water. Ik weet niet of een natrium batterij veilig is om in een auto te plaatsen.
Lithium is net zo lastig op te slaan en te blussen als natrium.
Lithium is vrij makkelijk te blussen, eigenlijk:
Onderdompelen in water en de reactie gesmoord houden.
Dat gaat je met natrium juist niet lukken.
Zodra natrium met water mengt, krijg je natrium-hydroxide en waterstofgas.
En wat doet waterstofgas in de aanwezigheid van een vlam?
Juist: boem!
[Reactie gewijzigd door R4gnax op 22 juli 2024 13:58]
:strip_exif()/i/2005770420.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2005773112.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2005770414.jpeg?f=imagearticlefull)
:strip_icc():strip_exif()/i/2007150658.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2005769950.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2006246492.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005423930.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005968628.jpeg?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/262645/Waldorf.jpg?f=community){kind=small}
/u/1830/acm.png?f=community){kind=small}
/u/369276/crop5dbad118e94c6_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/204061/crop591d528256d44.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/7013/spunky_main.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/98843/tmpgeel601.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/128904/hoagie_ani.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/151537/crop5db7498ca4eda_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/850753/crop58494ffc89d00.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/15647/crop60adf598f02ba_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/14521/usericon.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/183368/crop627e5ba0436e8_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/4086/avatar3.gif?f=community){kind=avatar}
:strip_exif()/u/467778/crop5d7a5dd1f296a.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/14/wildhagen60x60.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/215031/crop5db1d4fe1001f_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/117810/cupcake2.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/14965/crop6362b4571b01a_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/654061/crop68a0aef06b226_cropped.jpg?f=community){kind=small}
.:strip_icc():strip_exif()/u/209552/Ravenb.jpg?f=community){kind=small}
/u/48718/crop619e5ed546e66_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1102075/crop5f55118aa5d1f_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/88719/crop624ccd84437db_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/253626/crop636d14e9a93d3_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/25150/Gizzbril.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/187763/crop60f56b0420357.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/57655/SuperTeamLogo.jpg?f=community){kind=small}