'Prijzen zonnepanelen dalen voorlopig'

De internationale prijzen van zonnecellen zullen de komende tijd dalen als gevolg van teveel aanbieders op de markt, overproductie en een teruglopende vraag. Er wordt verwacht dat de markt zich tussen 2011 en 2013 stabiliseert.

Vanwege de aanwezigheid van voorraden polycrystalline silicium verwacht de Taiwanese zonnecelfabrikant Motech Industries in de eerste helft van dit jaar een gestage daling van de prijs van zonnepanelen, maar daarna zouden de prijzen sneller omlaag gaan, schrijft DigiTimes. Volgens Motech is een bedrag van 100 dollar voor een kilo polycrystalline silicium thans gangbaar, wat zich zou vertalen in een prijs van circa 1,75 dollar per Watt. Eerder werd voor 2010 al een prijspeil van minder dan een dollar per Watt verwacht, wat met de uitlatingen van het Taiwanese bedrijf mogelijk in zicht komt.

Marktonderzoeker iSupply spreekt van een lastig jaar voor de zonnecelindustrie, aldus Photovoltaics International. Het onderzoeksbureau verwacht voor 2009 een daling in de gemiddelde prijs per Watt van zo'n 12 procent. Een jarenlange groei van de sector, waarbij omzettoenamens van 40 procent niet ongebruikelijk waren, zou tot overcapaciteit van de markt hebben geleid doordat bedrijven marktaandeel probeerden te pakken met de inzet van zoveel mogelijk productiecapaciteit. Dit jaar gaat dat zijn tol eisen, stelt iSupply, dat de wereldwijde omzetgroei voor het jaar nog wel op tegen de 30 procent raamt. Het aantal nieuwe toetreders op de markt zal sterk afnemen en dat moet tussen 2011 en 2013 tot herstel leiden en tot een meer volwassen industrie met een stabiele supply chain en dito prijzen, denkt het marktonderzoekbureau. De jaarlijkse omzetgroei in die periode wordt op ongeveer 58 procent geschat.

Reacties (107)

[NielsTn]

Geen subsidie, maar een rechtvaardige TERUGLEVERVERGOEDING!
alleen dan houdt je ook de geplaatste capaciteit in stand (mislopen van productie=mislopen vergoeding, en dat houdt de mensen wel controlerende).
Helaas zitten er hiervoor teveel hindernissen in instanties (energiebedrijven, EZ, ministers en kamerleden die 'haantje de voorste' willen zijn). Echter : beter een goede buur dan een verre vriend, dus waarom niet de duitse EEG-regeling 1 op 1 overnemen?

[Anoniem: 162671]

Ja dat moet er gebeuren! De Duitse EEG-regeling moet 1 op 1 worden overgenomen! Stem er hier voor: www.duurzaamnieuws.nl/feedin/

Maak kennis met Dr. Hermann Scheer, de man achter de regeling.

http://www.youtube.com/watch?v=CLzvxF3gKtQ

Het Duitse EEG systeem werkt! Dit in tegenstelling wat er NU in NEEderland gebeurt:
http://www.polderpv.nl/nieuws_PVactueel.htm#20apr2009_72_miljoen_extra_SDE_2009

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 162671 op 26 juli 2024 14:55]

[Anoniem: 114775]

http://video.google.com/v...8069633758519850191&hl=nl

[Anoniem: 80466]

Kan 1 van de personen die terugverdientijden van minder dan 10 jaar voorspellen eens met een goede voorbeeldberekening komen hoe men aan deze cijfers komt ?

[edit]
Ik heb zelf even rondgeneusd en zal een aanzetje geven voor een berekening

Bij een installatie van 600 Wp ga ik uit van een volledige installatie van 3000 euro (5 euro per Wp) zonder subsidie

De jaar opbrengst in Nederland achter de omvormer van een dergelijke installatie ligt dan naar schatting op 450 kWh.

Met een electriciteitsprijs van 21 cent kom ik dan op een opbrengst van 94,50 euro en een terugverdientijd van 32 jaar zonder subsidie.

De terugverdien tijd geeft dan nog wel een ernstig scheef beeld want over deze terugverdientijd zou je ook je geinvesteerde geld op de bank kunnen hebben staan. Deze levert daar dan bij 3,25% deposito rente al mee op !!!

Mijn eerste conclusie is dat het vermoedelijk voorr een particulier volstrekt financieel onverantwoord zou zijn om te kiezen voor zonnepanelen (uitgaande van bovenstaande cijfer). Het gaat dan dus om een groene keuze maar niet een financieel neutrale keuze.

Gaarne laat ik me overtuigen door iemand die een alternatieve financiele verantwoordling kan overleggen
[edit]

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 80466 op 26 juli 2024 14:55]

[SpiceWorm]

Volledig zonder subsidie:

Ten eerste is 4€ / wp al een betere prijs (inclusief btw & installatie). Voor die prijs moet je wel 3000 wp op je dak leggen (kijk bij solar nrg bijv.), wat je zo'n 12000 euro kost. Als je de installatie zelf doet ben je 2000€ voordeliger uit, dus dan zit je op 3,30 /wp.

Ten tweede is 75% van de wp als jaaropbrengst conservatief. 85% is een waarde voor een goed geörienteerd en geïnstalleerd systeem, wat trouwens niet overal mogelijk is.

Die 3000 wp levert elk jaar zo ongeveer 2500 kwh, wat zich in het eerste jaar laat vertalen naar 625 euro. Een gemiddeld Nederlands huishouden is dan bijna van z'n electriciteitsrekening af (3000 kwh).
De eenvoudige tvt (huidige stroomprijs, geen misgelopen interest/belasting/inflatie) bedraagt dan iets meer dan 19 jaar.

Echter is de stroomprijs sinds 1990 verviervoudigd (uit m'n hoofd 6 -> 24 ct). De afgelopen 4 jaar is de prijs gemiddeld per jaar met 5% gestegen. Als je die stijging doorrekent komt er opeens een ander rekensommetje uit. Als je een stijging verwacht van 8% of zelf 10% (het is maar net wat je verwacht) kom je opeens op een jaar of 12 uit.
Daaronder komen wordt lastig zonder subsidie.

Een stijging van 5% per jaar (wat ik redelijker vind) voor 12 jaar houdt 1,05^12= 1,8x zo hoge stroomprijs in (43ct).

[Reactie gewijzigd door SpiceWorm op 26 juli 2024 14:55]

[Anoniem: 80466]

Voor die prijs moet je wel 3000 wp op je dak leggen (kijk bij solar nrg bijv.), wat je zo'n 12000 euro kost.

Dat vind ik wel erg veel en zoveel dakruimte naar het zuiden (meer dan 15m2) heeft ook lang niet iedereen. Ik denk dat voor de meeste particulieren 500 - 1000 kWp installaties de eenvoudigste keuze zijn en ik begreep dat 600 Wp zonder problemen overal bij iedereen thuis zonder meer zou kunnen worden geinstalleerd op de huidige stroomvoorzieningen.

85% is een waarde voor een goed geörienteerd en geïnstalleerd systeem, wat trouwens niet overal mogelijk is.

Dat is dan vast gemeten voor de converter.

85 kWh obv 100 Wp is erg optimistisch gemeten achter de converter.
Ik heb een paar sites bezocht van zonnecellen bezitters in Nederland en zag dat de metingen van de oppbrengsten vaak voor de converter zitten en ook nog onder de 85 en op basis daarvan leek 75 kWh/j op 100 Wp me zeker realistischer dan 85.

Die 3000 wp levert elk jaar zo ongeveer 2500 kwh, wat zich in het eerste jaar laat vertalen naar 625 euro.

Gek, ik betaalde in 2008 iets van 21 of 22 cent maar zeker geen 25 cent per kWh.

19 jaar lijkt me dus op basis van rendement en prijs in ieder geval optimistisch.

Je hebt wel gelijk dat de energie prijzen fors gestegen zijn in de afgelopen 20 jaar.
Een groot deel daarvan is echter door overheidsbelastingen.
Nog maar zo'n 8-9 cent van de kWh prijs is gerelateerd aan energieopwekking. De rest is distributie en overheid. De kWh prijs is daardoor nu veel minder gevoelig voor veranderingen in bijvoorbeeld brandstofprijzen dan in het verleden. Tenzij de overheid de belasting percentages op electriciteit nog veel meer de hoogte in gooit zijn dergelijk grote prijs stijging veel minderr logisch naar de toekomst.

[rud]

Een gemiddeld dak is toch al gauw meer dan 15m2.

Ik heb een plat dak en mijn panelen liggen ook plat. Mijn panelen leveren daarom 80% op van wat een zelfde opstelling met optimale orientatie zou leveren. Maar in mijn geval was het 's zomers snikheet onder dat dak. Omdat ik de zonnepanelen als een dak boven het dak heb gelegd scheelt me dat 5 graden. Dat maakt het leefbaar en scheelt ook nog eens in de kosten van de airco.
Een installatie op het zuidwest of op het zuidoosten levert enkele procenten tot ongeveer 10% minder op dan een vergelijkerbare installatie met een optimale orientatie. Laat je daardoor niet weerhouden om zonnepanelen aan te schaffen.

600Wp mag je zelf zonder zonder ingrepen op een bestaande groep aansluiten via een inverter die maximaal 500W levert. Ik heb een groep gebruikt waar maar een kleine gebruiker (CV) op zat. Die gebruiker heb ik naar een andere groep verhuisd. Ik hoefde daarom nauwelijks kosten te maken voor de aparte groep. De hele installatie heb ik overigens zelf aangelegd en is alleen gekeurd door een erkend installateur.
Maar je mag dat 600Wp-trucje meerdere keren uithalen zolang je het maar 1 x per groep doet. Dus heb jij 3 groepen in de buurt van je dak dan kan je via 3 inverters max 1800Wp aansluiten.

Voor zover ik weet is die 85% netto opbrengst. Bron: http://www.pv-solar24.info/ , zie de grafiek van de voorgaande 52 weken. Deze zonnepanelenbezitter zit zelfs ruim boven de 90% !

De huidige elektriciteitsprijs varieert per contract en leverancier. Helaas is het door de vele toeslagen, belastingen en andere leuke ambtenarenvindsels als metertoeslagen erg lastig exact je kWh prijs te bepalen. Het staat in ieder geval niet in grote cijfers duidelijk vermeld. Maar ik dacht dat het meer dan 22 c/kWh was.

In het verleden had niemand ooit kunnen voorspellen dat de prijs van een vat olie de $150 dollar zou halen. Inmiddels is de prijs weer flink gezakt. Maar olie en gas zijn niet oneindig en ik ga er vanuit dat die $150 binnen een paar jaar weer terugkomt.

[Reactie gewijzigd door rud op 26 juli 2024 14:55]

[Anoniem: 80466]

Maar olie en gas zijn niet oneindig en ik ga er vanuit dat die $150 binnen een paar jaar weer terugkomt.

De prijs die je de afgelopen tijd betaald hebt of nu betaald was gebaseerd op die hoge olieprijs begin vorig jaar. Het kan nog jaen duren voor een dergelijk prijs niveau weer gehaald wordt en dan is er dus geen sprake van een grote stijging tov recent betaalde prijzen.

[rud]

De energiemaatschappijen kennende zullen ze vast wel met iets anders op de proppen komen waardoor de prijs omhoog moet. Inflatie, slimme meter, het interlokale netwerk is verouderd en ondermaats, elektriciteitscentrales moeten schoner worden => investeringen in rookgaswassers => drie keer raden wie al dit moois gaat betalen?

Mijn kWh prijs van de zonnepanelen staat vast. 25 jaar. Ik betaal hoe dan ook naar me toe. En af en toe zijn er van die extra subsidies waardoor het extra aantrekkelijk wordt.

Om het nog duidelijker te maken: mijn installatie van 4400Wp heeft zich al 100% terugbetaald. Ieder jaar is het weer feest als de eindnota van het energiebedrijf komt

[Anoniem: 80466]

mijn installatie van 4400Wp heeft zich al 100% terugbetaald.

Hoeveel subsidie zat daarop (percentueel) ?

[Anoniem: 80466]

Een gemiddeld dak is toch al gauw meer dan 15m2.=

Een gemiddeld dak heeft schuine randen en ramen of zelfs dakkapellen en heeft ook vaak buurhuizen die bijvoorbeeld uren per dag schaduw geven op de lager delen van het buurdak
Het is zeker niet evident dat je 15 m2 hebt aan de zuidelijk kant van je dak waar rechthoekige panelen op passen die niet verstoord worden door schaduw.

Ook is een investering van meer dan 10.000 euro zeker niet evident.

[denkster]

Nog maar zo'n 8-9 cent van de kWh prijs is gerelateerd aan energieopwekking. De rest is distributie en overheid.

De kosten van distributie, overhead en overheid (belasting) bespaar je met zonnepanelen ook! En volgens mij zijn die harder gestegen dan de prijs van energie..

[rud]

Toch even een paar kanttekeningen:

Kijk eens op de site http://www.metsubsidie.nl/ voor een rekenmodule. Deze site gaat uit van subsidie.

Een installatie van 600Wp is net zoiets als een dikke Mercedes kopen met een 200cc motortje. Het komt er wel. Het duurt alleen heel erg lang.
Bij aanleg van een grotere installatie van bijvoorbeeld 3000Wp zijn de kosten voor het monteren en electrisch koppelen in verhouding veel lager. De berekening uitvoeren voor een systeem van 600Wp is daarom niet representatief. Ook kan enig rondsnuffelen een lagere prijs per Wp opleveren. Ik zou zeggen, word lid van de vereniging van zonnepaneel bezitters: http://www.zonnestroomproducenten.nl

In Nederland wordt gerekend met een opbrengst van 80%. Die 600Wp installatie levert dus 480 kWh. In de praktijk wisselt het per jaar maar in Nederland is het meestal zelfs meer.

Je gaat uit van een elektriciteitsprijs van 21c / kWh maar je gaat er ook vanuit dat die gedurende 32 jaar niet verhoogd wordt. Mag ik van je weten bij welke leverancier je dat geregeld hebt? Want ik denk dat ik die gok voor de komende 32 jaar wel aandurf. Graag zelfs, 21c / kWh voor de komende 32 jaar!

In de praktijk heb je te maken met inflatie. En met stijgende energieprijzen. En in de toekomst met peak-oil, olie en gas zijn minder oneindig dan de meeste mensen denken.

Dan vergelijk je met een deposito van 3,25%. Gefeliciteerd maar je vergeet de belasting. Alleen als je weinig spaargeld hebt hoef je die niet te betalen. En oh ja, hoeveel was de inflatie ook al weer? De laatste berichten spreken van meer dan 3%. Daar ga je met je deposito.

Maar stel je investeert in zonnepanelen. Eventuele belasting over spaartegoeden is niet meer van toepassing. Je blijft de inflatie voor en de energieprijzen gaan vast niet omlaag. De door jouw zonnepanelen opgewekte energie kost in jaar 25 echter geen cent meer dan in jaar 1. Als we het toch over rendement hebben... Bovendien: noem mij een apparaat dat meer energie en geld oplevert dan het gekost heeft. Auto? Computer? Wasmachine?

Of het voor een particulier wel of niet financieel verantwoord is hangt van een heleboel factoren af. Voor mij was de keuze snel gemaakt. Ook financieel.

[Anoniem: 80466]

Dan vergelijk je met een deposito van 3,25%. Gefeliciteerd maar je vergeet de belasting. Alleen als je weinig spaargeld hebt hoef je die niet te betalen. En oh ja, hoeveel was de inflatie ook al weer? De laatste berichten spreken van meer dan 3%. Daar ga je met je deposito.

Dat is dan ook nog aardig. Top deposito tarieven liggen momenteel op 5%

Zelfs met een belastingtarief van 1,2% betekent dat 3,8% dus 3,25% was gewoon heel laag.

Een groot probleem van bijvoorbeeld de rekenmodule die je noemt op http://www.metsubsidie.nl/ is dat er geen rekening gehouden worden met wat je alternatief met dat geld had kunnen doen.

Verder is zover ik had begrepen de initiele formule voor de subsidie zodanig dat elke cent prijsstijging van de electriciteit de subsidie een cent lager wordt. Dat zie ik niet terug in de rekenmodule die een vast subsidiebedrag gebruikt.
Als er echter onvoldoende budget is op de begroting dan kan de subsidie nog harder dalen. En dat zit volgens mij ook niet in die rekenmodule.

Heel gevaarlijk zo'n rekenmodule die potentieel misleidende cijfers produceert

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 80466 op 26 juli 2024 14:55]

[rud]

Zoals ik elders hierboven al geschreven heb is de huidige subsidieregeling een kreng van een regeling. Voor heel veel info hierover zie http://www.polderpv.nl
In de kleine lettertjes staat namelijk dat de overheid de kWh-vergoeding kan aanpassen maar er staat niet bij onder welke voorwaarden. Eigenlijk staat er dan ook dat de overheid morgen ivm de economische crisis kan beslissen om 0c / kWh te gaan vergoeden. Natuurlijk breekt dan wel de pleuris uit en ik denk dat dat niet zal gebeuren.

Maar je hebt gelijk, de overheid kan de prijs aanpassen. De bedoeling daarachter is dat de overheid per jaar alleen het verschil tussen de elektriciteitsprijs en de aanschafprijs / kWh van de zonnepanelen vergoed. Op die manier wil de overheid het prijsverschil tussen de nu nog dure zonne-kWh teniet doen en zo de aanschaf van zonnepanelen promoten. En op zich hebben ze een punt: als de elektriciteitsprijs om wat voor reden dan ook over 5 jaar opeens 50c / kWh zou worden maakt het kwa prijs nauwelijks meer uit of die stroom van zonnepanelen komt of uit een ouderwetse vieze centrale. De prijs is vrijwel gelijk. Stel dat de prijs per kWh die jouw zonnepanelen leveren (aanschafprijs / economische levensduur etc etc) omgerekend 48c is. De overheid zegt dan dat de subsidie in dat jaar 0c wordt omdat vieze stroom duurder is geworden dan jouw schone stroom. Uiteindelijk maakt het voor jou niet uit, die installatie brengt dan hoe dan ook zijn geld op. Ik neem tenminste aan dat je nog steeds 's avonds de verlichting aan doet en je pc gebruikt.

In het Duitse model is dat anders. Daar wil de overheid dat je zoveel mogelijk schone energie in het net pompt. Ze garanderen je daarom voor x jaar een bedrag van y cent / kWh. Iedere Duitser die zo'n installatie aanschaft weet 100% zeker dat hij zijn geinvesteerde centjes terug krijgt. Maar hij weet ook dat hoe meer zijn installatie oplevert hoe meer hij er aan overhoudt. Dus die Duitsers poetsen hun paneeltjes en kussen ze voor ze gaan slapen. Je zal niet veel defecte of minder dan optimaal functionerende installaties aantreffen daar.

Verder heb je gelijk dat genoemde rekenmodule verouderd is. Het staat er ook bij, het is de rekenmodule van 2008. Er is vast wel een recentere te vinden. Maar ik had geen zin meer om verder te zoeken. Ik krijg de indruk dat veel mensen gewoon hard iets roepen en niet de moeite nemen even te goochelen.

Aan de andere kant wordt er veel uitgegaan van een aanschafprijs van 5 euro of meer per Wp. Als jij die installatie bij de eerste de beste aanschaft is dat ongetwijfeld het geval. Maar enig rondkijken loont echt. Al moet je niet verwachten dat leveranciers staan te springen om een 600Wp setje te leveren.

Tot slot de deposito's. Je hebt volkomen gelijk dat dat netto 3.8% is. Heel mooi. Alleen heb je ook nog last van inflatie. Op dit moment is die meer dan 3%. Dan wordt het al erg mager.

Ik weet niet of het nog mag maar als je een eigen huis hebt zou je je huis kunnen 'verbeteren'. Daarvoor verhoog je je hypotheek. Als je slim bent heb je in de hypotheekakte al op laten nemen dat je een hogere hypotheek nam maar daar maar in eerste instantie slechts een deel van echt gebruikte. Met dat geld schaf je nu zonnepanelen aan. Stel je koopt een installatie van 15.000 euro. Dat is bij een hypotheekrente van 6% bruto 900 euro extra rentelasten per jaar. Bij een belastingtarief van 42% is dat netto 522 euro. Die installatie van minimaal 3000kWh levert pak hem beet 3000 * .8 * .22 = 528 euro per jaar op (3000Wp * .8 voor minimale netto opbrengst in kWh * 22 c / kWh). In dit conservatieve model betaal je dus -6 euro per jaar voor een flinke installatie en dat ook nog zonder subsidie en zonder spaargeld aan te hoeven spreken. Ik weet alleen niet zeker of deze constructie op dit moment nog mag. Wel zijn er ook groene hypotheken met een extra laag tarief voor dit soort energiebesparende verbeteringen. In bovenstaand voorbeeld is geen rekening gehouden met aflossing. Als je ongeveer 16c / kWh subsidie zou krijgen kun je daarmee de aflossing betalen in 20 jaar. Aan bovenstaande berekeningen kunnen geen rechten worden ontleend

Tot slot: wil je echt op heel korte termijn geld besparen en je badkamer ligt op de eerste verdieping en jij hebt ook de verdieping eronder overweeg dan een douchewater warmteterugwin installatie. Als je dit ding kant-en-klaar koopt kost dat ongeveer 400 euro. Je kunt hem ook zelf bouwen, heel simpel gezegd is het een koperen buis waar je het afvalwater van je douche doorheen laat stromen. Daaromheen wind je koperen waterleiding waardoor je het koude water richting de douche laat stromen. Deze constructie is getest door de KIWA en GAStec etc en goedgekeurd (er zijn wat mitsen en maren, als je niet weet wat een dubbele waterscheiding is niet zelf gaan bouwen maar netjes kant-en-klaar kopen). Dit bespaart 50% of meer op je energieverbruik voor douchewater. Zomer en winter. De kosten heb je er in een paar jaar uit. Meer informatie? Goochel maar eens op douche WTW.

[Reactie gewijzigd door rud op 26 juli 2024 14:55]

[Anoniem: 80466]

Bedankt voor je post.

Ik vind je voorbeeld met hypotheek ook heel interessant omdat je met ruime waardes rekent en met hiet kiezen van betere aanbiedingen en met subsidie zal dat dus vermoedelijk nog gunstiger uitvallen.

Ik wilde met name even duidelijk op tafel krijgen dat je (in NL) niet zowel een voordeel kan claimen voor subsidie als een voordeel op stijging van electiciteitsprijzen want de subsie daalt als de prijzen stijgen en omgekeerd en dat optimistische verhalen over terugverdientijden binnen een paar jaar zoals eerder werden gesteld echt niet aan de orde zijn.

[rud]

Graag gedaan.

Een terugverdientijd van een paar jaar is met de huidige subsidieregeling absoluut niet haalbaar. Meestal wordt uitgegaan van minstens 12 jaar. Ik ben nu niet zo helder en weet niet meer of dat met of zonder subsidie is. Zal wel zonder zijn.

Als je wilt mailen, onderaan mijn profiel staat een emailadres.

Veel succes met de eventuele installatie!

[ZonneStroom]

Ongeveer 35% van de CO2 reductie zal gehaald moeten en kunnen worden met bezuinigingen op energiegebruik. Blijft nog steeds 65% over.
Piekoil (de maximaal haalbare hoeveelheid olie die uit de grond gehaald kan worden per tijdseenheid) wordt binnenkort bereikt. Gevolg zal zijn dat de olieprijs naar records hoogtes zal gaan stijgen. Waarschijnlijk zullen we al snel een voorproefje hiervan zien als wereldwijd de economie weer aantrekt.
De hele wereld is afhankelijk van nog geen 40 landen die olie, 20 die gas, 4 die kolen en 3 die uranium voor de export produceren. Je bent als land eigenlijk knettergek dat je de belangrijkste behoefte (energie) moet importeren. Daarbij zit iedereen op hetzelfde te azen.
Een heel goed alternatief is zonne-energie oogsten. Tussen de 50 graden noorder en zuiderbreedte uitstekend te doen. Toevallig woont daar ook 80% van de wereldbevolking.
Windenergie (afgeleide van zonne-energie) is nu al, zoals uit rapporten gebleken is een uitstekend alternatief te zijn indien alle windparken aan het net gekoppeld zijn en over grotere gebieden verspreid. Het waait altijd wel ergens.
Elektriciteit transport over grote afstanden middels gelijkstroom (doen we nu al vanuit NL naar Noorwegen) is heel goed mogelijk. Hierdoor is zonne-energie oogsten in de Sahara, Gobi woestijn of alle andere gebieden waar geen bewolking en bevolking is heel goed mogelijk.
Gekoppeld aan decentrale kleine privé-installatie op 10 % van de platte daken in NL en we hebben geen gas, kolen of ander fossiel of minerale centrale meer nodig om elektriciteit te produceren.
De techniek is er al en kan alleen nog maar verbeteren.
Geen tijd? Frankrijk is het tussen 1965 en 1980 gelukt om 65% van de toenmalige behoefte aan elektriciteit te verkrijgen uit kernenergie. Met de veel laagdrempelige techniek die bij het oogsten van zonne-energie komt kijken is het dus peanuts om binnen nu en 20 jaar de CO2 uitstoot door het opwekken van elektriciteit to 0 te reduceren. Zelfs als we de kerncentrales uitzetten.
In zuidelijk landen zijn zonnepanelen na 8 maanden al CO2 neutraal. Dwz dat de CO2 die vrijgekomen is om ze te maken na 8 maanden gecompenseerd is door het oogsten van zonne-energie.
De kostprijs van 1kWh zonnestroom is op dit moment 56 eurocent. De gemiddelde prijs voor elektriciteit is nu 25 eurocent. Door de tekorten die op korte termijn gaan ontstaan zal de kostprijs binnen 10 jaar (als het al niet eerder is) groeien tot boven de 56 eurocent. Daarna ben ik dus met mijn zonnepanelen nog steeds elektriciteit aan het maken voor 56 eurocent per kWh voor de 15-20 jaar die de panelen dan nog hebben te leven. Hoezo zonne-energie niet rendabel te oogsten?
Zelfs zonder subsidie is het nu al een verantwoorde investering. Kijk niet allen naar wat het je direct in je portemonnee maar ook indirect oplevert. De CO2 reductie wordt bijvoorbeeld in zijn geheel nergens meegerekend.

[zwaal022]

Misschien zelf je zonnepaneel bouwen ? Ontzettend leuk om te doen !
Kijk maar op mijn website :

www.doctersnuggles.come2me.nl

Groet , Chris

[ZonneStroom]

@hAl. Ik dek=nk dat je veel te optimistisch bent voor wat betreft de prijsontwikkeling van fossiele brandstoffen. We hebbe vorig jaar een voorproefje gezien van wat ergat gebeuren met de olieprijs als de produktie achterblijft.
De produktie kan op 2 manieren achterblijven;
de kraan wordt dicht gedraaid door de producerende landen. Dat is wat gebeurd op het moment dat ik dit schrijf. Olieproducerende landen begroten op bepaalde inkomsten om snoepjes naar de bevolking uit te delen. Als de bevolking geen snoepjes meer krijgt........... De inkomsten moeten dus weer omhoog.
2e is de dat we echt op de piek aan gekomen zijn van wat er uit de grond te halen is per dag. Oftwel er komt niet meer genoeg winbare capaciteit bij die ook daadwerkelijk gewonnen wordt. Ook dit kan weer "kunstmatig" plaats vnden maar door druk en winstbejag zal dat niet zo snel gebeuren.
Ik denk, en vele met mij, dat het nu een goede zaak is om je geld in "olieaandelen" te investeren. Over een jaar zal de olieprijs weer tussen de 100 en 150 liggen. Moet je eens kijken wat een elektraprijs dat op gaat leveren als dat meerdere jaren achter elkaar aan gaat houden.

Maar voor mij persoonlijk vind ik het niet belangrijk. Voor mij telt de CO2 vermindering veel meer. Nergens wordt dit verrekend maar als we niets doen om de CO2 verminderen draaien we over een paar jaar voor veel hogere kosten op. waar denk je dat die van betaald worden? Juist belasting op energie uit fossiele en andere vervuilende opwekkers.

[Anoniem: 80466]

@hAl. Ik dek=nk dat je veel te optimistisch bent voor wat betreft de prijsontwikkeling van fossiele brandstoffen. We hebbe vorig jaar een voorproefje gezien van wat ergat gebeuren met de olieprijs als de produktie achterblijft.

Ik denk dat je de impact van de prijs van fossiele brandstoffen op de electriciteitsprijs overschat.
De prijs is in een jaar tijd bij een factor 3 omhoog gegaan en weer terug en de impact daarvan op de daadwerkelijk stroomkosten voor de consument is maar heel beperkt gebleven.

[dj.verhulst]

Ik hoop dat ze nog voordeligere productie methodes vinden en er meer rendement uit kunnen halen zodat het een goed aanvulling word op onze energie behoefte , hoe minder afhankelijk we zijn van olie & gas hoe beter dan is voor het milieu en voor ons......

De overheid moet de subsidie mogelijkheden uitbreiden.

[ZesPak]

"De overheid moet de subsidie mogelijkheden uitbreiden."
Heb je de subsidies de laatste tijd bekeken?
Zoja, dan zou je dat niet zeggen. De groene-stroomcertificaten betalen je panelen al bijna volledg!!

[Ge Someone]

In 15 jaar ja :-)

[rud]

Noem mij eens een andere investing die zichzelf gegarandeerd terugbetaald en daarna ook nog eens geld opbrengt? Auto? Computer? Wasmachine?

[itarix]

Als de overheid meer subsidie gaat geven gaan de zonnepaneel producenten mogelijk de prijzen verhogen omdat de klanten toch veel subsidie krijgen...

[Marcx77]

Natuurlijk moet de overheid niet te veel subsidie gaan geven, maar dat is niet het belangrijkste. Veel belangrijker is dat er een langetermijngedachte achter zit.

Tussen 2000 en 2003, toen de energiepremieregeling (EPR) gold en er (uit mijn hoofd) eerst 7,5 gulden en later 3,5 euro per Wp gesubsidieerd werd, zag je de zonnepanelenacties als paddestoelen uit de grond schieten. En terecht, want met de subsidie was de terugverdientijd van de panelen meestal zo'n 6-7 jaar en in sommige gevallen zelfs minder dan 5.

Toen de EPR werd stopgezet was het direct gedaan met de zonnepanelen. Alleen de enkele fanatiekeling kocht ze nog, want met een terugverdientijd van meer dan 20 jaar zijn ze natuurlijk financieel niet interessant.

Hier zie je direct aan waarom subsidies in dit soort gevallen wenselijk zijn. Het is een kip-ei scenario: de panelen zijn te duur dus ze worden niet gekocht, ze worden niet gekocht dus de prijs gaat niet omlaag als gevolg van schaalvergroting.

Je hoort wel argumenten dat zonnepanelen, als je kijkt naar de totale kosten en milieubelasting gedurende de totale technische levensduur, niet rendabel zijn. Dat kan ik niet beoordelen, ik ben geen expert. Maar als je als gegeven beschouwt dat de overheid zonne-energie wil inzetten in de omschakeling naar een duurzame energie-opwekking, dan is een betrouwbaar en evenwichtig subsidiebeleid essentieel.

[bstard]

Het is niet zozeer het kip en ei verhaal, maar meer het struisvogel verhaal, of economisch gezeg 't externalities verhaal. Het moge iedereen duidelijk zijn dat met niet duurzame energie een groot deel van de kosten betaal worden in de vorm van vervuiling, daar waar de kosten bij duurzame enerie volledig voor rekening van de consument komen. Roepen dat zonnecellen te duur (waren) impliceerd een heel asociale kortetermijn houding.

't Tweede deel van het verhaal is dat olie/gas/kolen nu goedkoop zijn, maar ook hier zit het niet zo simpel. Goedkoop, dus moeilijk de vraag te vervangen door andere produkten cq energie bronnen, en heeft stroom het distributie probleem. Ware de reserves onbeperkt dat was dit 2e punt geen issue, maar helaas duiden alle degelijke rapporten op een piek in winnings capaciteit volgend decennia. We zitten dan met een nouwelijks vervangbare hoofdbron van energie welke rond de 5-8% per jaar zal gaan afnemen.

[Marcx77]

Het is een struisvogelverhaal, inderdaad, als je het hebt over het draagvlak voor de inzet van duurzame energie. Als mensen een beter inzicht (willen) hebben in de werkelijke kosten (dus ook de indirecte) van fossiele brandstoffen, dan zullen ze zien dat vele duurzame alternatieven veel interessanter blijken.

Maar als het gaat om hoe de consument het op dit moment in zijn portemonnee merkt, dan is het vooral mijn kip-ei verhaal. De consument heeft niet de mogelijkheid om de kosten eerlijk te vergelijken, omdat hij te maken heeft met de kosten van het eindproduct. En dat is waar subsidie kan helpen. Het is in feite niets anders dan het afwentelen van een deel van de kosten op de hele samenleving, net zoals dat bij fossiele brandstoffen ook het geval is, zij het in een andere vorm.

edit:typo

[Reactie gewijzigd door Marcx77 op 26 juli 2024 14:55]

[bstard]

Classiek geval waar de self-interest driven economy niet werkt, en dus de overheid een taak heeft. De hoeveelheid subsidie of andere investeringen in duurzame energie kan je bediscussieren, maar dat het netto beter is dan de vrije markt hier haar beloop laten lijkt me helder.

[rud]

Dat zonnepanelen meer energie kosten dan ze opbrengen is gelukkig allang achterhaald:

Natuurlijk kost het vervaardigen van zonnestroompanelen energie en wordt er tijdens het hele fabricageproces CO2 uitgestoten. In 1995 verscheen het rapport 'Environmental life cycle assessment of multicrystalline silicon solar cell modules' door GJM Phylipsen en EA Alsema (Universiteit Utrecht) in opdracht van NOVEM. De hele levenscyclus van zonnestroompanelen wordt in dit rapport van 65 pagina's compleet en grondig doorgelicht, van het delven van zand voor de siliciumbereiding tot en met het kant-en-klaar paneel, inclusief aluminium voor het frame en een mooie glasplaat voor de afwerking. De auteurs rekenen uit dat de energie-terugverdientijd voor een frameloos paneel in Nederland (1000 W/m2/jaar zonlicht) gelijk is aan 1,3 jaar opbrengst, en dat een frame van niet-gerecycled aluminium om het paneel heen deze energie-terugverdientijd ophoogt tot 1,7 jaar (let op: in het worst-case scenario). Per vierkante meter PV paneel-met aluminium frame is alles bij elkaar 1150 kWh elektriciteit nodig. Dit leidt bij conventionele elektriciteitsopwekking tot een uitstoot van 167 kg CO2 per GWhe zonnestroom, of omgerekend 167 gram CO2 per kWh geproduceerde stroom over de hele levensduur (dit is dus hetzelfde getal waar de heer Goederen aan refereert in zijn ingezonden stuk in de NRC, zie hierboven - 174 g CO2/kWh). Opwekking van 1 kWh elektriciteit in een aardgasgestookte centrale kost 666 g CO2/kWh alleen al aan brandstof (bouw, onderhoud van de centrale en hoogspanningsnetten niet meegerekend).

(Bron: www.wouterlood.com)

[rwwh]

Met voldoende concurrentie is dat niet een directe oorzaak/gevolg relatie. Maar als de vraag door subsidies onnatuurlijk hoog wordt gemaakt dan zal een hogere prijs toch wel een gevolg zijn. Door de hogere prijs zal het dan toch weer economisch interessant zijn nieuwe produktiecapaciteit te plaatsen, en dus zal de markt nog verder uit balans raken...

De opgeblazen prijzen zijn inderdaad eerder te zien geweest met andere subsidies, zoals de introductie van ISDN apparatuur in Duitsland....

[Anoniem: 120284]

Ik heb liever dat de overheid zich overall* een enorm stuk terugtrekt uit allerlei gebieden.

Waar de overheid zich ook mee bemoeit: efficiëntie daalt en de prijs gaat omhoog. (onderwijs, gezondheidszorg etc.)

*overall is niet hetzelfde als overal

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 120284 op 26 juli 2024 14:55]

[johnbetonschaar]

Volgens mij leef ik in een soort spiegelwereld van die van jou, want ik heb juist het idee dat het precies andersom is. Waar de overheid zich uit publieke zaken terugtrekt en de markt zijn gang laat gaan, gaat service en kwaliteit naar beneden, en is de burger zelden beter of significant goedkoper uit (openbaar vervoer, gezondheidszorg, thuiszorg, energiemarkt, ga zo maar door). Af en toe gebeurt het ook nog wel eens dat privatisering van publieke zaken wat positieve (of in ieder geval geen heel erg negatieve) effecten heeft, zoals bijvoorbeeld de postmarkt.

Met betrekking tot subsidies op schone energie: kijk eens naar duitsland, daar is bijna 20% van de energie inmiddels duurzaam, omdat er daar veel en veel serieuzer in wordt geinvesteerd door de overheid. De miezerige bedragen die hier worden uitgegeven aan duurzame energie staan in schril contrast met die van Duitsland (9 miljard in 2006), en ook met die van andere uitgaven van onze overheid.

Ter vergelijking: per jaar wordt er voor minder dan 100 miljoen aan subsidies op zonnecellen uitgegeven, bij de laatste keer dat er nieuw geld in het potje kwam (rond de 80 miljoen) was het geld binnen 2 dagen op. Tegelijkertijd gaat er vier-en-een-half-miljard naar ontwikkelingssamenwerking (dat is rond de 600 euro per werkende Nederlander per jaar), en wil defensie een jachtvliegtuig (de JSF) kopen dat bij aanschaf 10 miljard en over de levensduur van 30 jaar geschat 18 miljard euro meer kost dan een concurrerend toestel dat waarschijnlijk net zo geschikt is voor het takenpakket van de Nederlands luchtmacht (de Saab Gripen).

Allemaal een kwestie van prioriteiten, en die liggen blijkbaar niet direct bij duurzame energie...

[Reactie gewijzigd door johnbetonschaar op 24 juli 2024 05:31]

[Pjerry]

Dat is precies wat jcvjcvjcvjcv bedoelt. Alleen zoals hij het stelt is het voor tweeërlei uitleg vatbaar.

Je spreekt je om te beginnen tegen:

Waar de overheid zich uit publieke zaken terugtrekt en de markt zijn gang laat gaan, gaat service en kwaliteit naar beneden, en is de burger zelden beter of significant goedkoper uit (openbaar vervoer, gezondheidszorg, thuiszorg, energiemarkt, ga zo maar door)

en in de laatste alinea (te lang om te quoten), waarin je de prioriteitstelling van de overheid benoemt.

Waar het om gaat is niet of het ja dan wel nee een overheidsinstelling is, maar of het wel of niet afhankelijk is van de overheid. In die zin wordt (m.u.v. sommige privaatscholen) het onderwijs geheel gerund op basis van gelden die door de overheid beschikbaar worden gesteld (iets van € 5000,= /leerling/jaar voor het voortgezet onderwijs). Een mooi voorbeeld is het gratis ter beschikking stellen van de boeken aan de leerlingen. Hiervoor wordt weer een lumpsumbedrag ter beschikking gesteld van zo'n € 320,=/leerling/jaar. Hiervan moet de school de kopieën (legaal of illegaal....) en de boeken bekostigen. Ellelange discussies was dus het gevolg, want we hadden eigenlijk minimaal € 370,= nodig (in het verleden deden we het met ca. € 420,=, bedragen die natuurlijk per school kunnen verschillen). Het gevolg is dat we gewoon terug moeten grijpen op slechtere boeken, minder documentatie, afschaffen werkboeken, enz. Dit komt het onderwijs niet ten goede! Met de kredietcrisis komt zelfs weer een discussie op gang dat de klassen groter moeten worden dan 30 leerlingen. Wel eens les gegeven aan 30 leerlingen? In het regeringsakkoord stond nog dat we naar kleinere klassen toe moesten.......
Met de gehele hervorming van het hoger onderwijs (minder geld vanuit Den Haag, meer "efficiëntie", enz.) is het hoger onderwijs in Nederland teruggevallen van een toppositie wereldwijd, naar een slechte middenmoter. De drs. die momenteel afgeleverd wordt door de universiteit kan nog niet eens in de schaduw staan van de drs van zo'n 30 jaar geleden. Lang leven de overheidsinmenging.....

Een zelfde verhaal kun je ophangen voor de gezondheidszorg. De discussie die momenteel plaats vindt over de properheid binnen de ziekenhuizen en zorginstellingen komt echt niet zomaar uit de lucht vallen. Dit is een regelrecht gevolg van het continu dichtdraaien van de kraan.
Geen overheidsinstellingen inderdaad, maar wel gestuurd, middels subsidies, vanuit Den Haag!

Wat privatisering betreft zijn er inderdaad slechte voorbeelden aan te halen m.b.t. nutsbedrijven. Hier was ook een grote groep tegen gekant, met Amerika als grote voorbeeld hoe het niet moest gaan. In de praktijk blijkt dat de privatisering ook niet gebracht heeft wat men verwachtte. Maar ligt het inderdaad zo simpel? De laatste jaren is de energieprijs vooral gestegen door de extra milieubelastingen die zijn geheven, dus niet door de concurrerende werking van de markt. Dus daar moeten we toch enige voorzichtigheid betrachten met conclusies.
De treinen rijden, na de privatisering, meer op tijd dan ze ooit gedaan hebben. Jammer genoeg zijn de prijzen van de kaartjes niet marktconform gestegen, maar dat was gezien het eisenpakket dat ze voor hun kiezen kregen ook bijna niet te vermijden.

Wat ik dus wil zeggen is dat de vinger van de overheid veel langer is dan je in eerste instantie zou vermoeden. Niet alleen overheidsbedrijven worden bestierd vanuit Den Haag, nee een gigantische hoeveelheid bedrijven en instellingen, welke afhankelijk zijn van subsidies, maar wel hun eigen broek moeten ophouden, worden in meer of mindere mate geregeld door de overheid. Subsidies op aanschaf auto's, zonnepanelen, A++ apparatuur, enz. zijn allemaal stuurelementen vanuit Den Haag. Jammer genoeg moet daarbij nog wel eens de conclusie getrokken worden of deze subsidies wel allemaal even goed doordacht waren en of ze überhaupt wel bijdragen aan de doelstellingen welke gerealiseerd moeten worden.....

/edit typo's

[Reactie gewijzigd door Pjerry op 26 juli 2024 14:55]

[Anoniem: 120284]

Die gratis schoolboeken (ouders/leerlingen krijgen 320 euro) is een sigaar uit eigen doos, want de scholierentoeslag ging met drie tientjes per maand omlaag... Maar nu heeft Den Haag wel weer afgedwongen dat grote scholen de aankoop van boeken Europess moeten aanbesteden...

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 120284 op 26 juli 2024 14:55]

[Anoniem: 120284]

Nee, daar heeft men het in de grondwet gezet dat de netbeheerder de energie van particulieren met zonnepanelen voor een vastgestelde prijs moet kopen. Derhalve gaat de energieprijs omhoog, en dat wordt dus weer uitgesmeerd over iedereen. Het voordeel daarvan is dat je niet nog eens 100 extra ambtenaren nodig hebt die subsidies gaan toekennen.

Wat betreft die ontwikkelingssamenwerking ben ik het met je eens: daar verdwijnt toch een groot deel van aan ambtenarij en zakkenvullerij. Tevens wordt er ook al heel veel vrijwillig gegeven. Waarom de overheid dan ook nog eens zoiets moet doen.....

Als je vind dat de overheid alles moet regelen moet je naar Amerika verhuizen. Obama is flink bezig met z'n fascistische economische beleid . (Lees even door voor het modden: zoek op wat economisch fascisme is en je zult zien dat Obama's economische plannen fascistisch zijn. Dat is niet schelden, dat is benoemen.)
En om even door te zieken over Obama: lees voor de grap HR1388 eens door; het masterplan van Rahm Emanuel: de Amerikaanse Hitlerjugend / brownshirts.

Zal ik nog eens een voorbeeld geven waar de overheid het verprutst heeft? De geldmarkt! De Euro is "wettig betaalmiddel" en ondertussen staat de politiek het toe dat we een onafhankelijke centrale bank hebben. En eenmaal raden waar de inflatie vandaan komt... de centrale bank print met genoegen nog een paar miljard bij. Nu kun je argumenteren dat ze de geldmarkt geprivatiseerd hebben middels een onafhankelijke centrale bank, maar dat gaat wel gepaard met "legal tender" wetten, anders zou dat niet werken.
Bekijk de documentaire "The Money Masters" maar eens.

En eens kijken; wat regeld de overheid nog meer? Veiligheid! Jaja, omdat boze terroristen ons van onze vrijheid willen beroven moeten we die vrijheid verplicht inleveren om ons daartegen te beschermen.... identificatieplicht, afgeluisterde telefoontjes, opslaan internetverkeer, centraal medische dossiers opslaan (EPD). What's next? Rekening rijden met GPS?

Volgens mij is een te grote overheid nog altijd gevaarlijker dan een te kleine overheid...

Onderwijs? Ja, die tweede fase die die aardige mensen in Den Haag bedacht hebben werkte ook echt fantastisch he! Je moet ergens een lijn trekken, en dat gebeurd steevast niet. Waar houd het op? Moet de overheid ook je ontbijt gaan verzorgen?

Laat ik samenvatten: overheid, indien het te groot groeit is gevaarlijk. Heel gevaarlijk....

Qua onderwijs kun je het ook anders aanpakken: je subsidieert de scholen, maar laat ze vervolgens meer vrij. Op die manier kunnen ze concurreren op bijvoorbeeld kwaliteit. Nu wordt in Den Haag de inhoud van elk schoolvak bepaald; belachelijk. Of het idee dat leerlingen persé 1040 uur opgesloten moeten zitten. En om daar aan te komen zegt de school "Blijf dit uur in het lokaal en ga huiswerk maken."

[Deodatus]

Jep, vooral over dat laatste punt, onderwijs, ben ik het roerend met je eens. Als je kijkt hoe de kwaliteit van het onderwijs, en dan met name het wiskunde- en taalonderwijs, achteruit is gehold, word je echt niet goed.

Veel VWO (!) scholieren hebben grootste moeite met fatsoenlijk spellen in het Nederlands, of een brief zonder taalfouten schrijven. Dit komt omdat dit er gewoon niet genoeg ingestampt is vroeger. En ja, dat moet bij kinderen. Bepaalde dingen moet je ze gewoon klakkeloos over laten nemen en laten herhalen tot in het oneindige. Jammer dan dat een 14-jarige dat niet leuk vindt.

Met de wiskundekennis van bijna iedere middelbare scholier is het ook bedroevend gesteld. Iets uitrekenen? Wazegde? GR zul je bedoelen! Geen som hoeft meer werkelijk begrepen of uitgerekend te worden. Op een toets mag je zelfs aangeven hoe je het antwoord op de GR kunt verkrijgen (Y1: x^2=5. Y2: ln(3x/5) Intersect geeft x=.....). In plaats van leerlingen op een vervolgopleiding voor te bereiden met de nodige kennis, wordt het er allemaal maar bij gelaten. Ziedaar, de zesjescultuur.

Zijn wiskunde en taal dan wel nodig? Jazeker, taal is een essentieel gereedschap om jezelf te kunnen uitdrukken en vooral om jezelf en je bedrijf te kunnen presenteren. Dat je je vrienden aanspreekt met "Hé, mattie, alles goet!" wil niet zeggen dat je gewoon 'Hoi' bovenaan een formele brief kunt zetten. Als diezelfde brief volzit met spelfouten heeft de lezer het snel gehad.
Wiskunde heeft een heel ander, maar daarom niet minder, nut. Als je wilt weten hoe iets technisch werkt, heb je wiskunde nodig. Dit is bij bijna iedere opleiding, of het nou Wiskunde, Natuurkunde, Bedrijfskunde, European Studies, Informatica of wat dan maar ook is, altijd komt er wel iets van wiskunde bij kijken. Ook al zit er in bepaalde opleidingen niet echt veel wiskunde, rekenen kan men tegenwoordig ook al niet meer en dat heb je toch echt nodig. Helaas wordt dit je slecht aangeleerd: zelfs als je het VWO-profiel Natuur en Techniek (de meest beta van allemaal) afrond met gemiddeld een 7 á 8, kom je op de Universiteit er heel fijn achter dat je eigenlijk maar heel weinig, té weinig geleerd hebt de afgelopen zes jaar. Jammer.

Maar nee, natúúrlijk is het nodig om leerlingen in een tussenuur 'opvangles' te geven. Natúúrlijk moet iedere leerling verplicht een week naar het buitenland om daar kennis te maken met de cultuur en een interessant project te doen (dit komt neer op een week keihard zuipen). Natuurlijk moet je tot in de vijfde Frans én Duits volgen als je een beta profiel hebt, dat is natuurlijk altijd beter dan wiskunde volgen. Natuurlijk is een werkstuk van amper 15 pagina's van Wikipedia gekopieerde tekst best wel een zesje waard.
De overheid wil met het nieuwe leren de leerling van dienst zijn door het ze makkelijker te maken. Dat is hetzelfde als een vierjarig kind maar geen groente opscheppen om van het gezeur af te zijn. Dit is natuurlijk keihard het probleem onderkennen en een bedroevend slechte oplossing. Terug naar de jaren zestig wat dat betreft: geen smoesjes, back to school!

[Anoniem: 80466]

@johnbetonschaar
Ik stel voor dat je nepcijfers uit de JSF discussie niet implanteert in de discussie over zonnecel subsidies

[johnbetonschaar]

Dat het niet direct ontopic is, ben ik met je eens, maar nepcijfers zijn het zeker niet. Sterker nog, dit zijn de _momenteel_ geschatte kosten in het meest optimistische scenario, gezien het verloop van het ontwikkel- en ordertraject tot nu toe zeer onwaarschijnlijk dat het niet nog duurder uitvalt dus. De Gripen bedragen zijn wat Saab afgelopen week nog open en bloot in alle media heeft verkondigd.

[Reactie gewijzigd door johnbetonschaar op 26 juli 2024 14:55]

[Anoniem: 80466]

Dat gebruik je gewoon slechte bronnen.
Maar zoals ik al zei is dat niet een discussie voor hier.
Noem maar een plaats waar je die discussie wel wilt voeren

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 80466 op 26 juli 2024 14:55]

[ronaldvr]

Jaja, dus sinds er meer privatisering is in de gezondheidszorg, zijn de kosten gedaald???
Sinds woningbouw corporaties zijn geprivatiseerd gaat het daar ineens veeeel beter?
De (commerciële en niet overheids ) banken hebben het prima gedaan de afgelopen 5 jaar? (en die hadden de overheid ook helemaaal niet nodig!)

en zo kan ik nog wel even doorgaan

[Toolskyn]

Nou geweldig hoor, gezondheidszorg zonder overheidsbemoeienis... Ik geloof niet dat er erg veel mensen positief te spreken zijn over het zorgstelsel in de VS. Of hoor jij wel graag dat je moet kiezen tussen je linker of rechterbeen omdat in jou polis beide niet verzekerd zijn omdat je ooit een keer een sigaret hebt gerookt (want dat soort belachelijke redenaties houden Amerikaanse zorgbedrijven er op na). Nee dat zou leuk worden als met onderwijs we een grote speeltuin krijgen. Ik zie het al voor me: stop maar 250 kinderen bij elkaar, zolang we maar ons target halen van 70% kunnen we nog wel wat meer mensen in een ruimte stoppen.

Ik zeg niet dat de overheid zich helemaal vol overal in moet storten, maar bedrijven kijken vrijwel nooit naar de lange termijn, en ze kijken al helemaal niet naar t welzijn van individuele personen. Grappig trouwens dat je de gezondheidszorg noemt, want dat zijn in Nederland over t algemeen geen overheidsinstellingen, evenzo onderwijs, dat zijn in Nederland over het algemeen ook geen overheidsinstellingen (al hoewel veel scholen wel voor een gedeelte gemeentes als eigenaar hebben). Een beter voorbeeld is waarschijnlijk NS toen en nu.

[sired]

Het openbaar vervoer loopt geweldig sinds vele privatiseringen, sinds de regering de regels hebben versoepeld voor de banken gaat het geweldig, dadelijk als de energie bedrijven zijn geprivatiseerd ga ik je nu al voorspellen dat de prijzen omhoog gaan om de bonussen dadelijk te kunnen betalen van de directie ...


jij snapt het helemaal ....

[haakjesluiten]

och een lage prijs woekerd vanzelf de vraag wel weer aan en zo lost het probleem zich weer op.

[SteroiD]

Daarom niet: zonnepanelen zijn bijzonder duur, en niet echt rendabel. Daarom worden meestal subsidies aangewend om ze wat aantrekkelijker te maken. Hier in België mocht je als stimulans een mooi deel van je investering op dat vlak inbrengen in je belastingsaangifte. Deze extra maatregel valt echter binnenkort weer weg, waardoor ik vrees dat zelfs met de prijsdaling, zonnepanelen toch minder aantrekkelijk zullen zijn.

Op zich is vernieuwbare energie een heel mooi concept, maar momenteel heeft elke techniek wel een aantal nadelen die het implementeren op grote schaal moeilijk maken.

Bij zonnepanelen is dat vooral de kostprijs.
Bij windmolens heb je dan weer het lokatieprobleem: er zijn snel mensen die zich storen aan een "skyline" vol wieken, en die dingen moeten op plaatsen staan met genoeg wind.

[Tsurany]

Ze zijn wel rendabel op lange termijn. Je kan er in Nederland zeker winst mee halen. Nu ze nog goedkoper worden zal die winst steeds groter worden en de terugverdien termijn veel eerder bereikt worden.

[EgoVD]

In België kan je tegenwoordig een installatie voor 4,4euro/Wp installeren. Deze hebben een terugverdientijd van ongeveer 6j. De installatie gaat pakweg 20-25j mee, waarbij de kans bestaat dat de inverter na 10j moet vervangen worden (+-10% van de aankoopprijs). Dit is dus echt wel rendabel.

Eind 2009 zullen de groenstroomcertificaten van 450 => 350 euro/kWh terugvallen. Maar de prijzen zakken ook...

Momenteel is de plaatsing van panelen bijna de beste investering die je kan doen...

Ik heb deze vakantie gewerkt in een groothandel van zonnepanelen en daar zegt men dat reeds eind 2009 de panelen lichtjes gaan stijgen. Op dit moment zou het echt het ideale moment zijn!

Het is wel een feit dat zonnepanelen in Belgie/nederland slecht de helft opbrengen dan deze in zuid spanje/egypte/... maar dat mag ons niet tegenhouden daar toch in te investeren.

Zelf ben ik echter meer van overtuigd dat we in België windmolens moeten plaatsen omdat we een goed "windklimaat" hebben. En dat we ook eens deftige testen doen met systemen die op eb en vloed werken... Daarnaast kan onze overheid ook investeringen doen in beter gelegen landen, maar dat betekend ook meerkosten en afhankelijk van tussenliggende landen, uitbreiding netten enzo...

edit: typfouten

[Reactie gewijzigd door EgoVD op 26 juli 2024 14:55]

[Anoniem: 134975]

Daarnaast kan onze overheid ook investeringen doen in beter gelegen landen, maar dat betekend ook meerkosten en afhankelijk van tussenliggende landen, uitbreiding netten enzo...

Los van de extra kosten en afhankelijkheid van tussenliggende landen heb je dan natuurlijk ook:

• afhankelijkheid van het land waar je de panelen plaatst.
• transportverlies waardoor het hogere rendement dat je in het andere land behaalt meteen weer deels teniet doet

Eigen panelen zijn toch het interessantst. Wij gaan ons nieuwe bedrijfsgebouw - kleine 4.000 m2 - er minimaal alvast klaar voor maken (dakconstructie sterk genoeg, elektra geschikt hiervoor e.d.). Op het moment dat we de panelen financieel interessant vinden, kunnen ze direct worden gelegd. Misschien is dat bij oplevering Q1 2010 al het geval?

Ook houden we al rekening met plaatsing t.z.t. van oplaadpunten voor elektrische auto's op de parkeerplaatsen; de panelen produceren overdag toch veel meer stroom dan wij zelf nodig hebben. Verder komt er ook een warmtepomp, die is nu al financieel interessant.

Al met al schat ik dat onze bedrijfsvoering na installatie van de zonnepanelen per saldo energie oplevert i.p.v. kost. We hebben dan geen aardgas meer nodig en zijn vrijwel onafhankelijk van de nukken van de energiemaatschappijen. Geen onverwachte prijsschommelingen meer dus, altijd aantrekkelijk voor een bedrijf om te weten waar je aan toe bent met je kosten.

Misschien gaan we het personeel wel aanbieden om voor hun eigen huis tegelijk met ons panelen aan te schaffen en mee te profiteren van de korting voor grote afname. Is wel een ander soort paneel natuurlijk, maar dat boeit niet zoveel voor de korting...

Dit overigens niet ter illustratie van kijk eens hoe goed wij voor het milieu zijn (dat zal onze klanten worst wezen, want die willen gewoon goedkoop spul en goede service), maar puur omdat we hier de economische voordelen van inzien. En omdat we baas in eigen toko zijn, hoeft de terugverdientijd voor ons niet altijd 5 jaar of nog minder te zijn, maar vinden we 10 jaar ook al interessant, zeker als het daarna nog eens 10 à 15 jaar flink wat oplevert zonder dat daar noemenswaardige kosten tegenover staan.

Niet worden geregeerd door korte termijn eisen = heerlijk! Dat zouden meer mensen moeten doen, ook onze overheid. Gewoon de Duitse maatregelen 1 op 1 overnemen en die daken volgooien met panelen!

[Anoniem: 80466]

Ze zijn wel rendabel op lange termijn. Je kan er in Nederland zeker winst mee halen. Nu ze nog goedkoper worden zal die winst steeds groter worden en de terugverdien termijn veel eerder bereikt worden.

Ze zijn vooral rendabel door kunstmatige zaken die niks met de energie zelf te maken hebben.
De electriciteitskosten opgewekt dmv traditionele fossiele brandstoffen zijn veel hoger dan ze zouden kunnen zijn.
Zonder de opslagen van de overheid die de electiciteitsprijs kunstmatig hoog houden zouden zonnepanelen op huidige prijsniveaus van de panelen absoluut niet rendabel zijn.

[rud]

En dan vergeet je even de kosten die fossiele brandstoffen met zich meebrengen. De kosten van CO2 opslag lopen in de miljoenen. Die zitten helaas niet in de energieprijzen maar komen uit de algemene middelen. En zo zijn er wel meer kosten die niet in de traditionele brandstofkosten worden meegerekend. Schade aan het milieu bijvoorbeeld. Als al die kosten wel meegerekend zouden worden kost een liter benzine misschien wel 3 x zoveel als nu.

[Anoniem: 44174]

Zolang de terugverdientijd niet beneden de 5 jaar ligt (met of zonder subsidie), vind ik het een volslagen onvoordelige investering. Over een langere periode zijn me de risico's veel te groot.

Defect raken van panelen of elektronica.
Blikseminslag
Wind
etc. etc.
In maximaal 5 jaar is dat te overzien, duurt het langer dan niet meer (vind ik).

[rud]

Ach. Vandaar dat het zo slecht met de Aldi en andere bedrijven in Duitsland gaat. Die zetten namelijk al de loze ruimte op hun daken vol met zonnepanelen. Maar die Duitse ondernemers kunnen niet rekenen en lopen daardoor gigantische risico's.

[/sarcasme]

Opbrengst panelen is gedekt door garantie van de fabrikant.
Blikseminslag, hagel etc valt gewoon onder je opstalverzekering. Afhankelijk van je polis kan het zijn dat je voor stormschade extra dekking moet nemen.
Voor de inverters wordt meestal 10 jaar aangehouden. Dit nemen verstandige mensen mee in hun berekening.

Voordelen zijn er ook.
De zonnepanelen schermen het onderliggende dak af van UV-straling. Daardoor gaat de dakbedekking langer mee.
Doordat de zon niet meer op het dak straalt heeft men veel minder last van oververhitting. Dit scheelt in airco kosten.

[Crackh34d]

De wereld draait gelukkig niet alleen om geld

Zoals al vaker hierboven genoemd zit er standaard 25 jaar garantie op panelen, en gaan die dingen nooit kapot en zijn onderhoudsvrij (behalve misschien vervanging inverter na dikke tien jaar).

[Tukkertje-RaH]

Precies! Het gaat niet alleen om het geld!

Ik heb sinds enkele jaren 4 panelen op m'n dak, en op zonnige dagen geniet ik er toch wel van dat de meter achteruit draait :-) Per jaar brengen ze ongeveer 500 kWh op - niet schokkend veel, maar genoeg voor mijn gevoel.

En dat investeringen niet meteen rendement maken is een aardige opmerking op een site waar het merendeel van de deelnemers hardware upgrade waarvan ze zelden een cent terug zien

[Icekiller2k6]

er is 25jaar garantie op.. dus feitelijk is risico door blikseminslag, wind,... niet van de orde..?


--heb er eerlijk gezegd weinig over ingelezen, kan dus ook zijn dat de garantie gewoon valt op het feit als ze 'stuk' gaan..--

[telenut]

ik vrees dat die niet onder de garantievoorwaarden vallen...

[rud]

Klopt. De garantie dekt de efficiency van de panelen. Breuk etc valt niet onder de garantie. Daar is je opstalverzekering voor. Die moet je dan wel uitbreiden met de waarde van je zonnepanelen.

[kiang]

Hier thuis hebben we vandaag net het dak volledig bekleed met panelen aan de zuidkant

Iedereen die het kan betalen moet dit echt doen vind ik: na een paar jaar heb je het volledig terugverdient door besparingen en subsidies, en vanaf dan leveren ze enkel winst op (besparen op gebruik en terugbetaling van vermogensoverschot door de netbeheerder)

[k995]

paar jaar? Betwijfel het, hier in belgie ook recent de berekeing gedaan, kwam op 13-15 jaar (en dat was dan alles, aankoop verzekering, onderhoud, kosten na in gebruikname,intresten op uitgegeven geld,...) Je moet al echt een goedkope deal hebben gemaakt om het binnen enkele jaren terug te verdienen. In belgie kon het sneller als je wat sjoemelde met je aangiftes (wat dit jaar niet meer zou gaan dacht ik)

Over de garantie : in alle gevallen (die ik gezien heb) van 25 jaar gaat het over RENDEMENTS garantie niet over schade of breuk, die zitten tussen 5-10 jaar mits bijbetalen tot 15 jaar, maar dan heb je dus het risico dat je kosten hebt als je je geld er nog niet uit hebt.

Ik vind dat er hier teveel aandacht naar gaat, simpelweg goed isoleren is 10 keer goedkoper EN veel effiecienter ,en zo zijn er nog investeringen te doen die rendabeler zijn. zonnepanelen is me eerder een hype zodat de mensen kunnen showen met "zie wat ik eens op mijn dak heb, groot he"

[Keypunchie]

Ik vind dat er hier teveel aandacht naar gaat, simpelweg goed isoleren is 10 keer goedkoper EN veel effiecienter ,en zo zijn er nog investeringen te doen die rendabeler zijn. zonnepanelen is me eerder een hype zodat de mensen kunnen showen met "zie wat ik eens op mijn dak heb, groot he"

Ondanks dat ik groot zonnepaneel-fan ben, stip je hier een heel goed punt aan. Eerst je sluipverbruik aanpakken, dan geld steken in isoleren, daarna zuinige verlichting en dan pas in zonnepanelen. Maar, juist mensen die hun sluipverbruik op orde hebben en zuinige verlichting, die hebben wel het meeste baat bij zonnepanelen! Immers, als je al een lage energierekening hebt, dan kun je daar een groter percentage op terugverdienen.

(Ja, dat is krom geredeneerd, want in absolute bedragen maak je precies dezelfde winst maar je moet wel een beetje lol in je panelen hebben ;-) )

[rud]

Rendementsgarantie is 20 tot 25 jaar afhankelijk van merk en type.

[player-x]

1 dollar per watt worden zonnepanelen toch best interessant met ongeveer 1~3 kilowat opbrengst per jaar van dat ene wattje.

Met 1.5 tot 5 jaar zou je de panelen al terug verdienen in NL

[the_stickie]

1,5 jaar is inderdaad een heel mooie terugverdientijd. Maar 5 jaar helemaal niet. Wat vaak uit het oog verloren wordt, is de risico's en de lopende kost. Bij de door jou berekende terugverdientijd van 5 jaar, heb je 5 jaar lang een (vrij groot) risico gelopen op beschadiging (storm, vandalisme maar ook gewoon slijtage) én heb je 5 jaar lang moeten voorzien in het onderhoud. Die panelen moeten schoon zijn , want vuile panelen leveren nog maar een fractie van de energie. Met anderre woorden; met het toenemen van de terugverdientijd, stijgt het risico en de lopende kost.

En een ander puntje dat je in rekening moet brengen: de technologie is nog vrij jong. De kans bestaat dus dat jouw (dure) panelen nog voor het verstrijken van hun terugverdientijd compleet verouderd zijn. De oppervlakte die ze innemen, wordt dan wellicht beter ingezet met de nieuwere technologieën, waardoor dus de terugverdientijd nooit gehaald wordt. Die kans acht ik héél reëel gezien de relatief lage opbrengst van de huidige panelen.

[SpiceWorm]

5 jaar is een hele mooie tvt: minimale levensduur (garantie!) is 25 jaar!
Verwachte levensduur is 30+.

Oftewel, 20 à 30 jaar gratis stroom in dat geval.

Echter is het plaatje in NL wat anders, 15-20 jaar (zonder subsidie) is reëler. Kan nog steeds ruimschoots uit dus! Een en ander hangt uiteraard af van de electraprijs, en de stijging daarvan. Zo kun je eenvoudig een tvt van 25 jaar of 12 jaar uitrekenen. Tergelijk een ander voordeel van zonnepanelen, je weet voor de komende 30 jaar je electriciteitsprijs.

Strom/ vandalisme is gewoon verzekerd, dat kan voor een paar 10tjes per jaar (kun je nagaan hoe vaak de verzekering uit moet keren). Schoonmaken is onzin. Je kan het wel doen (voor een paar % meer) maar het is absoluut niet nodig.

Zonnepanelen jong, kinderziektes? In 1970 werden ze al gebruikt en de meeste van toen werken nog steeds.

[Reactie gewijzigd door SpiceWorm op 26 juli 2024 14:55]

[player-x]

Ok imho klinkt je verhaaltje leuk maar slaat het nergens op.

1,5 jaar is inderdaad een heel mooie terugverdientijd. Maar 5 jaar helemaal niet.
heb je 5 jaar lang een (vrij groot) risico gelopen op beschadiging (storm, vandalisme maar ook gewoon slijtage)

Waarom zou zou dat een probleem zijn, je hebt garantie en verzekeringen om je in te dekken teggen die risico's, en ja je moet ze schoonmaken dat hoord bij gewoon onderhoud!

En een ander puntje dat je in rekening moet brengen: de technologie is nog vrij jong. De kans bestaat dus dat jouw (dure) panelen nog voor het verstrijken van hun terugverdientijd compleet verouderd zijn. De oppervlakte die ze innemen, wordt dan wellicht beter ingezet met de nieuwere technologieën, waardoor dus de terugverdientijd nooit gehaald wordt. Die kans acht ik héél reëel gezien de relatief lage opbrengst van de huidige panelen.

Waar haal je het vandaan dat dit een jonge techniek is, zonepaneelen bestaan al meer dan een eeuw.

The photovoltaic effect was first recognized in 1839 by French physicist A. E. Becquerel. However, it was not until 1883 that the first solar cell was built, by Charles Fritts, who coated the semiconductor selenium with an extremely thin layer of gold to form the junctions. The device was only around 1% efficient

Quote wikipedia

[the_stickie]

garantie en vezekeringen kosten geld, die dus de terugeverdientermijn verlengen. Bovendien dekken verzekeringen niet alles.

En zonnepanlen zijn imho wel degelijk jonge techniek: om de paar weken is er een "doorbraak" die de efficiêntie vehoogt, de kostprijs verlaagt, og beide. Bij volwassen technologie gebeurt dit veel minder.

[player-x]

garantie en vezekeringen kosten geld, die dus de terugeverdientermijn verlengen. Bovendien dekken verzekeringen niet alles.

Ja en voortaan rijd ik ook niet meer met mijn auto omdat ik een eigen risico heb.
zonnepaneelen vallen gewoon onder de inboelverzekering dus zijn ze het zelvde verzekert als je dakpannen bv

En zonnepanlen zijn imho wel degelijk jonge techniek: om de paar weken is er een "doorbraak" die de efficiêntie vehoogt, de kostprijs verlaagt, og beide. Bij volwassen technologie gebeurt dit veel minder.

En ja nieuws sites en kranten heben helemaal geen belang bij om nieuws op te kloppen word wakker man het mileu is een hot item dat was het 10 jaar geleden nog niet zo als nu.

Als je hier kijkt dan zie je dat de paneelen de laaste 10 jaar met ongeveer 1% verbetert is (we hebben het over Thinfilm paneelen de groene lijn andere paneelen zijn nog steeds onbetaalbaar!)

[Anoniem: 80466]

Als je hier kijkt dan zie je dat de panelen de laaste 10 jaar met ongeveer 1% verbetert is (we hebben het over Thinfilm paneelen de groene lijn andere paneelen zijn nog steeds onbetaalbaar!)

Die thinfilm voorbeelden (groen lijn) uit dat plaatje zijn juist onbetaalbaar door gebruik schaarse grondstoffen als Indium en Gallium en niet altijd lange levensduur.
Betaalbare thinfilmoplossingen halen over het algemeen minder dan 10% rendement en zijn nog niet concurrerend voor toepassing in landdurige opwekking met zonnepanelen.
Daarom zijn zonnepanelen vrijwel altijd nog van silicium en meestal van het goedkopere polycrystalijn silicium dat een rendement van tegen de 20% oplevert.

Dat plaatje is gebaseerd op in laboratoria behaalde resultaten en daarom sowieso geen handige referentie voor zonnecellen in de realiteit van vandaag.

[SpiceWorm]

Verzekeringen heb je voor een paar tientjes, niet echt iets om over naar huis te schrijven dus.

Owja, een brandstofmotor, die zou je wel volwassen noemen? Dus als BMW een zuinigere motor uitbrengt (wat ze pas zijn gaan doen na een en ander aan druk), dan zijn brandstofmotoren een jonge techniek?

[Tsurany]

Vandalisme boven op je dak? Dat lijkt me sterk. Tegen de rest wordt gewoon garantie geleverd hoor. Panelen moeten ook zeker een paar jaar door kunnen gaan zonder schoon gemaakt te worden en anders is het even een nat doekje er over heen en klaar. Hoef je ook maar eens per jaar te doen.

En ja, je kan altijd blijven wachten op nieuwe technologie, maar zeggen dat ze zichzelf niet terugverdienen omdat er efficiëntere uitkomen is nogal kul. De meeste mensen zetten hun hele dak toch niet vol dus er is ruimte genoeg om uit te breiden. En waarom zou je eerder nieuwe kopen als je ze nog niet hebt terugverdiend? Zodra je ze hebt terugverdiend kan je ze toch upgraden? Zullen 2e hands toch nog wel iets opbrengen ook.

[the_stickie]

bij een firma hier uit de buurt zijn tot 3 maal toe panelen vernield op 1 jaar tijd. Waarschijnlijk door jongeren, en "voor de lol"

en als er morgen bij wijze van spreke technologie op de markt komt die 5 keer beer is, is je oude materiaal gedegradeerd tot rommel. Je kan die rommel op je dak laten staan tot je ze hebt terugverdiend, of vervangen door materiiaal dat opeens je hele energiehuishouden voor z'n rekening neemt...

[rud]

Zelfs nieuwe en efficientere zonnepanelen zullen in de winter en 's nachts niet je hele huishouden van energie kunnen voorzien.

[SpiceWorm]

De oppervlakte die ze innemen, wordt dan wellicht beter ingezet met de nieuwere technologieën, waardoor dus de terugverdientijd nooit gehaald wordt.

Nee, ik zou ook geen zuinigere auto kopen, want over 3 jaar is er een zuinigere auto. Dus lekker blijven rondrijden en betalen zou ik zeggen.

Panelen zijn weer te verkopen hè, en kunnen dan ergens in een weiland aan het produceren gezet worden.

[Keypunchie]

Die panelen moeten schoon zijn , want vuile panelen leveren nog maar een fractie van de energie

Een schuin paneel (gericht op de zon onder hoek van 20-45 graden) wordt gewoon door de regen schoongewassen. Daarnaast, beetje vuil maakt niet zo heel veel uit, Op deze site is dat eens keer gemeten (nieuws van 14 mei 2006):

"Vies" produceerde het paneel 77 watt, "schoon" was dat 79 watt. Schoonmaken helpt dus, maar het blijft marginaal. Wachten op een regenbuitje is eenvoudiger en meestal voldoende.

.
Dus, ja hoor, je hebt gelijk, het is maar een fractie, immers 77/79e is ook een fractie ( ~97% rendement t.o.v. schoon). In de praktijk zijn zonnepanelen nagenoeg onderhoudsvrij.

[Reactie gewijzigd door Keypunchie op 26 juli 2024 14:55]

[EgoVD]

Degene die niet meedoen betalen eigelijk de panelen van wie wel meedoet... want de elektriciteitsproducenten zijn verplicht de groenstroomcertificaten op te kopen... en waar denk je dat zij hun geld halen? Juist, bij de mensen...

Als je plaats en geld hebt, zou ik nie twijfelen... (wij hebben 6kWp liggen).

Vandalisme????
Ik zou ze wel eens willen zien komen op ons schuin dak 6 meter boven de grond, paneel per paneel afhalen en dit zonder dat er iemand van mijn buurt daar zou op letten (of zelf zien/horen).

Na 5j alles terug en dan 20-25j gratis elektriciteit. Geen goeie investering????

[rud]

In Nederland kregen de elektriciteitsproducenten die groenstroomcertificaten tot nu toe gratis van de overheid.

Degene die niet meedoen hoeven niet te betalen voor de anders zo noodzakelijke uitbreiding van ons interlokale net doordat lokaal bij jou en mij stroom in het net wordt gepompt. En er hoeven minder elektriciteitscentrales gebouwd te worden. Ook daarvoor hoeven die niet-meedoeners niet te betalen. Ze moeten dus heel blij zijn dat jij en ik panelen op ons dak hebben liggen.

[Anoniem: 168905]

http://www.standaard.be/A...J296SD8&word=zonnepanelen

maar je hebt gelijk, dit is een vrij uitzonderlijk geval.