Autofabrikanten gaan eigen besturingssysteem ontwikkelen

Het Japanse Ministerie van Economie, Handel en Industrie zal later deze week bekendmaken samen met tien autofabrikanten een besturingssysteem te gaan ontwikkelen voor gebruik in combinatie met auto-elektronica.

Tot op heden ontwikkelden Japanse autobouwers elk hun eigen besturingssysteem. Dit in tegenstelling tot een aantal Europese autofabrikanten, die al langere tijd samenwerken aan de ontwikkeling van een besturingssysteem voor auto's. De Japanners hebben nu besloten om ook samen aan een OS te gaan werken via een joint venture genaamd Japan Automotive Software Platform Architecture (Jaspar). Onder andere Toyota Motor, Nissan Motor, Honda R&D, Denso en Toshiba zijn lid van dit samenwerkingsverband. Het Japanse ministerie zal het project steunen met een subsidie van 1 miljard yen, ruim 6 miljoen euro. Het is de bedoeling dat er in 2009 een prototype-OS ontwikkeld is en dat het product maximaal vijf tot tien jaar later zijn weg naar de markt gevonden heeft. De Europese joint venture, waarin onder meer BMW en DaimlerChrysler samenwerken, hoopt in 2008 zijn eerste prototype af te hebben.

Reacties (96)

[Soldaatje]

nu nog hopen op goede driverondersteuning...

Ah, shit! Hackers hebben weer eens mijn auto gekraakt. Nou kan ik niet meer remmen.

[Reactie gewijzigd door Soldaatje op 22 juli 2024 15:32]

[MetalStef]

Mjah, beetje overdreven natuurlijk, maar in veel landen mogen sommige onderdelen van een auto niet vol-electronisch uitgevoerd worden. Onder andere besturing en remmen moeten te allen tijde mechanisch blijven werken, zodat ook als alle electronica uitvalt een auto nog netjes stil te zetten is.
Uiteraard mogen hulpmiddelen als electronische en/of variabele stuurbekrachtiging, ABS en tractiecontrole/stabiliteitsregelingen dan weer wel.

[Niemand_Anders]

Jij hebt zeker nog nooit van ABS gehoort? Heb je uberhaupt wel eens nagedacht hoe de auto weet dat hij bij een bijna slip dat ene net iets minder hard moet laten draaien?

Ga anders van de week even langs de BMW dealer en neem eens een kijkje naar iDrive (heeft overigens niets met apple te maken). Via iDrive kun je de vering, motor vermoegen, stuurbekrachtging, lichten, etc allemaal instellen.

Alle auto's van tegenwoordig zitten propvol met elektronica en bijna alle auto fabrikanten hebben hun eigen specificaties.

Wat betreft dat hacken. Heb je enig idee wat chip tuning inhoud? Dat is overclocking met je motorblock en de MCU.

[mae-t.net]

Jij hebt zeker nog nooit van ABS gehoort? Heb je uberhaupt wel eens nagedacht hoe de auto weet dat hij bij een bijna slip dat ene net iets minder hard moet laten draaien?

ABS is zo goed als niet saboteerbaar. Je kan ermee doen wat je wilt, en in het allerergste geval werkt het niet meer, maar de gewone remmen doen het altijd tenzij je die leidingen ook hebt doorgesneden, zoals in slechte films wel gebeurt.

[Metro2002]

Nieuwe hardware gevonden: reservewiel
Wilt u de boordcomputer updaten?

waar gaan ze die computers allemaal voor gebruiken? ECU's bestaan al lang dus daar zal het niet voor zijn en voor de rest vd functies van een auto heb je toch geen compleet OS nodig lijkt me (radio bedienen ed?)

[beascob]

nieuwe functies: zoals binnen de (electronische) belijning blijven, en colonne rijden op zeer korte afstand van elkaar , hoef je niet echt meer te sturen behalve als je van richting verandert. De auto's gaan dus samenwerken en jij kan gamen.

[mashell]

Volgens de bron gaat het wel degelijk om een besturingsysteem voor alle soorten ECU's, het is dus gewoon een Japanse concurent voor de OSEK varianten.

[timonb]

Het OS draait op de centrale computer die bijvoorbeeld de airbags aanstuurt, de benzinepomp, de bougies enz. Of bijvoorbeeld de ruitenwissers. Dat elk onderdeel een eigen reken eenheid heeft is geen probleem, maar het moet wel een teken krijgen dat ze iets moeten gaan doen. En daar kan dat OS voor gebruikt worden.

[Webdoc]

Wacht eens even - ze gaan nu een OS ontwikkelen dat over 5-10 jaar (!!) de markt op gaat, en dus over 7-13 jaar mainstream is voor dan nieuw verkochte Japanse autos... right... ze hebben er vast wel over nagedacht en besloten dat dit een goed idee is, maar op het eerste gezicht klinkt het niet echt slim. Lijkt mij veel handiger om eens met bijvoorbeeld Microsoft of de Linux community te gaan praten en meer een soort module/zij-tak maken van reeds bestaande systemen speciaal gemaakt voor Japanse auto en/of de Japanse markt... wellicht speelt nationale trots ook mee...?

[Scorpion1984]

Als ik goed begrijp gaan ze hier dus echt bijvoorbeeld de motor mee aansturen, en niet alleen de media/telefoon/radio/enz.

Dus dan moet het zowieso een realtime OS worden. *nix heeft ook realtime extensies, maar ik weet niet of deze betrouwbaar genoeg zijn voor dit soort systemen, of echt geschikt is. Microsoft heeft voor zover ik weet geen realtime OS, dus dat is ook geen optie.

[Yalopa]

MS: te duur, log, niet betrouwbaar genoeg
Linux: vervelende licentie, geen standaard
Eigen OS: volledig wat ze zelf willen, op de manier die ze zelf willen, met de mensen die ze zelf willen.

Ik zou het wel weten, er is budget / kennis genoeg om dit langere termijn project tot een goed einde te brengen...

[TD-er]

MS: te duur, log, niet betrouwbaar genoeg
Linux: vervelende licentie, geen standaard
Eigen OS: volledig wat ze zelf willen, op de manier die ze zelf willen, met de mensen die ze zelf willen.

Er zijn ook andere licentie-vormen van bestaande OS-en, die niet zo vervelend zijn.
Bijvoorbeeld FreeBSD.
Het nadeel van een eigen OS vanaf scratch ontwikkelen, lijkt mij dat er al vrij snel een bepaald platform zal worden vastgelegd en dan zitten ze over een x-aantal jaren mogelijk met best wel dure en verouderde hardware.
Als ze een basis nemen die nu al werkt op diverse platformen, is het vaak zo opgezet dat het vrij makkelijk aan te passen is voor een nieuw platform en mogelijk zelfs al aangepast.

Maar goed, de belangrijkste reden voor een eigen OS lijkt mij dat ze geknutsel van hobbyisten willen uitsluiten. Je ziet nu al dat de gewone garage-om-de-hoek afhaakt zodra er iets met de boordcomputer of sensoren mis kan zijn. Op die manier kunnen ze de reparaties op een gegeven moment alleen nog maar bij de officiele dealer laten doen die gecertificeerde uitlees apparatuur heeft. Kortom, de ideale vendor-lock-in.

[Verwijderd]

Wat dacht je van Japanners. Kunnen geen nee zeggen. Ik heb bijna drie jaar voor Denso gewerkt en heb nu een Japanner Fobie. Ze willen van alles, het midden management, maar als er knopen doorgehakt moeten worden kijken ze een treedje hoger. Zal nog wel even duren. Heeft Europa alvast een voorsprong..........

[onox]

Met Vista Mobile moet je zeker extra betalen om op de voorbank te mogen zitten

[Dutch_Razor]

Wat dacht je van de space shuttle Als ze hier remmen en stuurbekrachtiging mee gaan doen (lijkt me onwaarschijnlijk maar een andere reden kan ik niet bedenken) dan moet dit zo betrouwbaar zijn dat er niks fout gaat.

[Verwijderd]

Kijk eens naar vliegtuigen..

[kthijske]

Ja, maar bij de space shuttle zal wel redelijk wat redundatie zitten zodat als er iets uitvalt dat de systemen nog steeds veilig zijn. Bij een auto is het waarschijnlijker dat de basissystemen (mechanisch) het altijd blijven doen, zelfs al valt de electronica uit.

Dit houdt natuurlijk nog steeds in dat de software heel betrouwbaar moet zijn.

[arjankoole]

Ja, maar bij de space shuttle zal wel redelijk wat redundatie zitten zodat als er iets uitvalt dat de systemen nog steeds veilig zijn

klopt, de shuttle heeft niet minder dan 7 boordcomputers, het leuke is dat ze allemaal verschillende software gebruiken, en alle 7 dezelfde output moeten leveren bij een handeling. Als er 1 afwijkt, dan is er nog steeds een 'majority' vote, en zullen de meeste stemmen (uitkomsten) tellen.

Overigens draaien die computers op 386's (dat was eerst een 8086, maar ze hebben niet zo lang geleden een upgrade gehad)

[Verwijderd]

Microsoft en auto's? hahaha, das pas een echte crash!

[TheekAzzaBreek]

Er zit al windows mobile in moderne auto's. Alleen voor navigatie/audio/telefoon en dat soort spul.

[MetalStef]

Inderdaad, onder andere BMW past het al jaren toe in hun iDrive. Da's die grote ronde draaiknop middenop de middenconsole.

[Verwijderd]

http://www.microsoft.com/windowsautomotive/default.mspx

bestaat al best een tijdje volgens mij

[BrennuS]

Is er iets bekend of dit een totaal nieuw OS wordt. of dat ze een *nix gebasserd systeem ombouwen.

bied mooie mogelijkheden om zelf aan mee te ontwikkelen.

[lol]
lijkt me een leuke hobbie project om mijn auto om te bouwen voor wardriving.
[/lol]

[Verwijderd]

Het zal waarschijnlijk een realtime OS worden.

[Verwijderd]

Wij hebben hier in onze fabriek al tijden zulke machientjes van Siemens; PLCs. Deze combinatie van hard- en software bezwijkt pas als echt alles versleten is (na een jaar of 10).

[Verwijderd]

Tien jaar lijkt me wel erg snel. In de fabriek waar ik werk zitten er verschillende van 25 jaar oud, zonder ooit ook maar een storing te hebben gehad en dat terwijl de omgeving warm en vochtig is en er veel trillingen door de vloer lopen.

[TD-er]

Aan de ene kant wel logisch, want je moet binnen bepaalde tijd reageren op sensor-input.
Maar aan de andere kant denk ik niet dat vanuit het OS dergelijke zaken, zoals ABS, airbags, etc aangestuurd gaan worden.
Het lijkt mij dat dat gewoon losse units gaan worden, met mogelijk een eigen processor, omdat dat proven technology is en je kunt je niet veroorloven dat je OS om wat voor reden dan ook niet correct reageert op dergelijke zaken.
Dus dan vervalt de noodzaak van een reatime-OS IMHO.

[Reactie gewijzigd door TD-er op 22 juli 2024 15:32]

[Cameleon73]

Geen probleem voor Linux

[Dark Angel 58]

lol... "wardriving" en ik las "warpdriving" lol
best wel cool, een auto met warp drive (star trek series)
dan kan politie ons niet meer vangen

[Reactie gewijzigd door Dark Angel 58 op 22 juli 2024 15:32]

[Verwijderd]

Maar dan kunnen ze wel aan de lengte van je auto zien hoe hard je rijdt

[AW_Bos]

Wordt dure zaak, alle auto-onderdelen van de merken zijn verschillend en die zullen dan herkend moeten worden? Of gaan ze de auto-onderdelen dan standariseren?

[Verwijderd]

Uhm. Windows werkt ook samen met een heleboel verschillende hardware..Zo moeilijk is het dus ook weer niet. Ook hangt het Internet aan elkaar met allemaal verschillende merken en type hardware dat ook samenwerkt.

[Verwijderd]

Geeft wel nieuwe betekenis aan het woord "driver".

[The Dolf]

Als windows een keer vast loopt vanwege een brakke driver dan is dat meestal een kwestie van herstarten en het is weer opgelost. Met een auto kan het wel eens verkeerd aflopen.

[EIo]

Ik weet niet wat ze precies gaan maken, maar in mijn auto heb ik een netwerk waar alle minder kritische zaken (denk aan: electrische ramen, binnenverlichting, knipperlichten, mist-, dim-, grootlicht, radio, cd wisselaar, ecc...) in hangen. Deze moeten natuurlijk bediend worden. Dit gaat tegenwoordig vaak met een LCD scherm en knoppen (iDrive van BMW, MMi van Audi, etc.). Als ze deze software bedoelen: mócht het een keer fout gaan in dit systeem, dan maakt het niet zo veel uit.

Alle kritische zaken ( zoals motormanagement, ABS, ESP, Cruisecontrol) zitten in een ander netwerk. Deze twee zijn van elkaar gescheiden. Ook hier is natuurlijk software voor nodig, en wellicht dat ze dit ook gaan delen. Maar dat is wel een heel ander systeem, wat op technisch vlak ook wel specifieker is, en veel compacter is (geen user interface enzo).

Het zal dus wel wat loslopen.

[mae-t.net]

Ik snap niet helemaal dat je knipperlichten, mistlicht en dimlicht opneemt in het rijtje met minder kritische zaken. Richting aangeven voorkomt ongelukken of veroorzaakt ze juist als het verkeerd gebeurt. Mistlicht kan verwarrend of hinderlijk zijn op momenten dat het niet nodig is. Dimlicht dat opeens uitvalt in het donker lijkt me ook niet handig.

[Verwijderd]

Dat is juist het knappe van windows dat het zo makkelijk (jaja soms niet maar over algemeeen toch erg goed) werkt met nieuwe apparaten en dat was/is zeker iets wat heel makkelijk was.

[knabbelaar]

Hmm, het gaat hier niet over één CPU die met een bus aan alle hardware hangt.

Europese producenten gebruiken nu al OSEK. Bij zo'n besturingssysteem moet je eerder denken aan een kernel die zorgt voor geheugenbeheer, task switching en dergelijke. Dat is al een enorme stap voorwaarts, als je applicaties (vb: een volledige MCU - motor control unit) gemakkelijk kan overzetten naar een nieuwe processor.

[Alex)]

Ik vraag me af waarom ze niet met Microsoft in zee gaan... Microsoft heeft immers goede ervaring met embedded devices (Windows Embedded) en mobiele apparaten (Windows Mobile), en hun Windows CE is ook een mooi iets... bovendien heeft Microsoft al ervaring met (als ik het me goed herinner) BMW...

[Verwijderd]

Licentiekosten?

[Alex)]

@Cowboy_Bebop: Wat denk je dat het kost om zo'n systeem te ontwikkelen? Vast meer dan een goede deal met Microsoft...

[Reactie gewijzigd door Alex) op 22 juli 2024 15:32]

[Verwijderd]

Ja het zal vast niet goedkoop zijn maar ik ga toch ook niet naar de aldi voor goeie wijn of wel?

Nogmaals Microsoft maakt leuke software maar realtime is niet echt hun ding.

[arjankoole]

Ja het zal vast niet goedkoop zijn maar ik ga toch ook niet naar de aldi voor goeie wijn of wel?

Aldi heeft net als de meeste supermarkten een uitstekende huiswijn in huis. Ik ken aardig wat mensen met een inkomen wat aanzienlijk groter is dan dat van mij (en ik verdien echt niet slecht), tot advocaten en artsen aan toe, die allemaal bij Aldi shoppen. Waarom? Simpel: Aldi levert kwaliteit.

[Alex)]

Ik weet niet hoe MS met realtime zaken is, maar om MS met de Aldi te vergelijken...

[iceheart]

inderdaad, de aldi heeft nog best leuke notebooks

[Verwijderd]

je denkt toch niet dat japanse autofabriekanten die tot de rijkste horen die er zijn, zich afhankelijk willen maken van de amerikanen (lees microsoft).
Ze gaan al heel lang hun eigen weg en dat heeft ze dus geen windeieren gelegd.

[arjankoole]

@Cowboy_Bebop: Wat denk je dat het kost om zo'n systeem te ontwikkelen? Vast meer dan een goede deal met Microsoft...

Ze zullen vast QNX als basis gebruiken, dat is een redelijk veilige standaard op dat gebied. Dat ze zelf een besturingssysteem gaan ontwikkelen betekend niet dat ze geen stabiele basis kunnen pakken die al uitstekend is.

Hetzelfde verhaal bijvoorbeeld bij Juniper, JunOS is gewoon een verbouwde FreeBSD.

[Verwijderd]

Windows CE is niet echt realtime, is een beetje lullig als je niet meer kan rijden omdat je te veel taken open hebt staan.

Microsoft maakt mooie dingen maar ik denk niet dat ze de juiste kennis in huis hebben, om dit soort software te leveren..

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 22 juli 2024 15:32]

[Frank van Son]

Wat dacht je van stabiliteit. Ik heb een BMW met iDrive en in de ruim 2 jaar dat ik hem in mijn bezit heb is mijn iDrive systeem zo'n 7 keer gereboot na een software crash, en heb ik ongeveer 3 maanden geleden een serieuze software crash gehad waarbij het noodzakelijk was om de zekeringen eruit te halen om de boel weer aan de gang te krijgen. Dit had geen invloed op het rijden; entertainment, bluetooth telefoon en navigatie werkte niet meer.
Verder denk/vermoed ik dat het OS wat de autofabrikanten gaan ontwikkelen ingezet gaat worden voor meer dan in-car entertainment / navigatie / communicatie, en daar heeft Microsoft helemaal geen kaas van gegeten.

[Niemand_Anders]

Elektronica mag alleen als hulpmiddel (ABS, stuurbekravhtiging, etc) worden gebruikt. Ook zonder deze elektronica moet de auto veilig tot stoppen gebracht kunnen worden.

Mijn huidige BMW (520) (jaartje oud) heeft nog geen iDrive problemen gehad, maar mijn vorige (325) wel. Die wou niet starten omdat de MCU een error gaf. ANBW gebeld en die kwamen na 45 minute aanzetten en na een reset (via een apart kastje) deed hij het weer. Daarna nooit meer last van gehad.

Daarnaast is het opvallend dat ondanks alle technische snufjes het aantal ongelukken eigenlijk maar nite afneemt. Dat is ook wel weer te verklaren door het feit dat we ons steeds veiliger voelen in de auto en daardoor automatisch meer risico nemen.

[Yalopa]

Goede zaak dat men meer samenwerkt op dit vlak. Accesoires zijn op die manier niet merkgebonden en er onwikkeld zich een zekere standaard.

[Verwijderd]

Ik vermoed dat een vorm van DRM hoog op het prioriteiten lijstje staat.

[Keypunchie]

Besturingssysteem voor de auto?

Dat heet toch het stuurwiel?

[Rey Nemaattori]

Aparte afkorting, gezien de moeite die asiaten hebben met de letter r....


Zoiets als dit zat er wel aan te komen natuurlijk

[Verwijderd]

Ze hebben geen problemen ermee, verre van. Ze kunnen het heel goed. In het Chinees (of het Japans, weet het niet meer juist) maakt het ook niet uit of je 'l' of 'r' zegt, de betekenis van het woord blijft hetzelfde

[Webjunkie]

dat is thais

[ronboy30]

Harikiri dan voor de liefhebbers :-)

[Cloudy]

Aziaten

Jaspae klinkt niet zo mooi.

[Verwijderd]

Japaners kunnen de r anders wel.

[Daimanta]

Je bedoelt zeker Chinezen.

Japanners kennen zeker wel de letter r bijvoorbeeld in het woord "hiragana"(Japans schrift).

[Verwijderd]

Maar de uitspraak gaat weer richting die 'l'

Watashi wa nihongo ga skochi wakarimasu!

[Verwijderd]

Zo is het ook Roempia, alleen om dat ze de R niet kunnen uitspreken is het loempia geworden... lekkerrrrrr....

[3DDude]

At a recent computer expo (COMDEX), Bill Gates reportedly compared
the computer industry with the auto industry and stated: "If GM had
kept up with technology like the computer industry has, we would
all be driving twenty-five dollar cars that got 1000 miles to the
gallon."

In response to Bill's comments, General Motors issued a press
release stating (by Mr. Welch himself): If GM had developed
technology like Microsoft, we would all be driving cars with the
following characteristics:

1. For no reason whatsoever your car would crash twice a day.

2. Every time they repainted the lines on the road you would have
to buy a new car.

3. Occasionally your car would die on the freeway for no reason,
and you would just accept this, restart and drive on.

4. Occasionally, executing a maneuver such as a left turn, would
cause your car to shut down and refuse to restart, in which case
you would have to reinstall the engine.

5. Only one person at a time could use the car, unless you bought
"Car95" or "CarNT." But then you would have to buy more seats.

6. Macintosh would make a car that was powered by the sun, reliable,
five times as fast, and twice as easy to drive, but would only run
on five per cent of the roads.

7. The oil, water temperature and alternator warning lights would
be replaced by a single "general car default" warning light.

8. New seats would force everyone to have the same size butt.

9. The airbag system would say "Are you sure?" before going off.

10. Occasionally for no reason whatsoever, your car would lock you
out and refuse to let you in until you simultaneously lifted the
door handle, turned the key, and grab hold of the radio antenna.

11. GM would require all car buyers to also purchase a deluxe set
of Rand McNally road maps (now a GM subsidiary), even though they
neither need them nor want them. Attempting to delete this option
would immediately cause the car's performance to diminish by 50%
or more. Moreover, GM would become a target for investigation by
the Justice Department.

12. Everytime GM introduced a new model car buyers would have to
learn how to drive all over again because none of the controls
would operate in the same manner as the old car.

13. You'd press the "start" button to shut off the engine.

[Verwijderd]

pfff die is oud, sorry maar ik vindt het niet echt relevant meer sinds XP en zeker sinds Vista. Overigens zou ik liever een auto hebben die zo zuinig was en twee keer per dag crashte maar toch 1000 mijl per gallon reed, brandstof kost me zo'n 300 euro per week en tis nog slecht voor t milieu ook.

Overigens is het een zeer domme reactie van de Mr. Welch aangezien hij Windows vergist met een computer, het zijn toch twee gigantisch verschillende dingen...

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 22 juli 2024 15:32]

[Frank van Son]

Jij zou echt niet een auto willen die 2 keer per dag crashte, aangezien je een risico voor jezelf en andere weggebruikers zou kunnen zijn als je voertuig in een keer ophoudt met reageren. Denk je bovendien dat zulk soort auto lang op de weg mogen blijven rijden?

De reactie van mr. Welch is idd vwb de feiten dom, moet echter gezien worden als een komische marketing response op een nog dommere vergelijking die Bill Gates destijds gemaakt had over de automobiel industrie.

[Reactie gewijzigd door Frank van Son op 22 juli 2024 15:32]

[tw_eek]

Dat heb je nu al. Auto's bevatten tegenwoordig een computertje die aan 'motormanagement' doet.

Met andere woorden: als een sensor voor b.v. het toerental het niet meer doet dan zet het motormanagement de motor uit. De keuze wordt al voor je gemaakt.

Ik heb liever te veel diesel in mijn cylinders dan een motor die op een vervelend moment af slaat.



Gelukkig was het goed afgelopen.

[Reactie gewijzigd door tw_eek op 22 juli 2024 15:32]

[Niemand_Anders]

Maar datzelde computertje zorgt ervoor voor dat als je bijna slipt middels ABS de wielen onafhankelijk van elkaar worden afgeremd. Dat als jij ineens vol op je remmen gaat staan, automatisch je alarm lichten aangaan om achterop komend verkeer te waarschuwen.

Wat betreft je toerental sensor. Daar ik aanneem dat je nog langer dan vandaag van je auto wilt genieten is het zeer verstandig dat als zo'n sensor niet werkt de auto stopt. Of blaas je liever je motor op? Vrijwel alle sensors hebben een zelfcontrole en zodra de MCU een signaal krijgt dat een sensor niet werkt gaat je dashboard knipperen en zal na gelang de belangrijkheid van die sensor de auto inderdaad tot stil stand komen zodat een monteur het probleem kan verhelpen en jij daarna weer veilig verder kunt.

Heb je enig idee hoeveel bestuurders dagelijks zonder benzine (of diesel) komen te staan. En toch kun je zodra je brandstof lampje gaat branden zeker nog 50Km rijden en dus kom je echt wel in Nederland een benzine pomp tegen. Mensen negeren waarschuwingen, da's een feit en daarom stopt jouw auto als een belangrijke sensor niet meer werkt.

[tw_eek]

Daar is toch dat beroemde lampje voor. STOP!
Als ik dat zie dan ga ik op een veilige manier stoppen.
Dat er een kans bestaat dat de motor schade krijgt neem ik op de koop toe. Daar zijn verzekeringen voor om dat risico te dekken.

Het gaat er bij mij om dat de elektronica je niet in een gevaarlijke positie brengt.