Delftse elektrotechnici maken grootste 3d-display ter wereld

De ElectroTechnische Vereeniging, de studievereniging voor elektrotechnici aan de TU Delft, bouwt momenteel het grootste 3d-display ter wereld. De gebruikelijke 3d-displays wekken alleen de illusie van diepte, maar het display van de ETV is 'echt' driedimensionaal. Het bestaat uit 8000 leds die in een matrix van acht meter breed, vier meter hoog en twee meter diep zijn opgenomen. Om het licht beter te verstrooien is elke led bevestigd in een pingpongbal. Voor de aansturing ervan worden acht printplaten met een paar duizend componenten gebruikt, die met in totaal vier kilometer koperdraad aan de leds zijn verbonden. Voor de demonstratie heeft de ETV 3d-versies gemaakt van de spellen Tetris, Pong en Snake. Ook kunnen er teksten op het display worden getoond. Het display zal zondag om 21:00 uur op de Markt in Delft worden onthuld. De ETV heeft al vaker extreem grote displays gemaakt. Tien jaar geleden maakte de vereniging het grootste Tetris-spel ter wereld met computergestuurde lampen in de kamers van het faculteitsgebouw. Vijf jaar geleden werden er met dezelfde techniek sms-berichten op het gebouw getoond.

Reacties (76)

[Drgn]

De stellage op de foto is onderdeel van het display? Anders klopt het aantal van 8000 leds en 1 led per pingpongbal niet. Ik zie namelijk maar 10x10x10 = 1000 pingpongballetjes...

[Cameleon73]

Ja, kijk maar 'ns naar de bronlink (8 van deze jongens op/naast elkaar).

[edit]
@ Ro_Wi: interessante link. Vooral de tekst [quote]
The 3D Display Cube is a patent pending display system.
[/quote] doet mij afvragen welke problemen er nog voor deze Delftse ET'ers kunnen opdoemen...

[Biermeester]

Vooral de tekst The 3D Display Cube is a patent pending display system. doet mij afvragen welke problemen er nog voor deze Delftse ET'ers kunnen opdoemen...

Geen, want het gaat volgens mij niet om een uitvinding/productiemodel, maar om promotie activiteit i.v.m een lustrum.

[Verwijderd]

Zijn patenten niet geldig als je geen geld voor de "inbreuken"?

Gloednieuw legaal gedachtengoed, lijkt mij (IANAL).

[Biermeester]

Ja hoor, de eventuele patenten zijn gewoon geldig.

[TheCapK]

Maar is het niet zo dat er alleen moet worden betaald zodra er commercieel gebruik van wordt gemaakt??

Als ik nu voor mezelf zo'n display in elkaar zet dan hoef ik ook geen geld te betalen maar als ik hem daarna met flinke winst verkoop weer wel!

Deze jongens bouwen dit met de bedoeling er zelf gebruk van te maken niet om hem met winst te verkopen!

Het zou toch achterlijk zijn als je geld moet betalen over iets wat je niet commercieel gebruikt, alhoewel de platenindustrie daar anders over denkt!

[Verwijderd]

Hij zal misschien nog niet af zijn, het idee is namelijk helemaal niet nieuw:
http://www.jamesclar.com/product/2005/3dcubewhite/
Het is de grootte die alle anderen overtreft.

[leuk_he]

en dat heeft ook de nodige aandacht gehad op het forum...

wat kruisbestuiving:

http://gathering.tweakers...message/25611198#25611198

[bamboe]

berekening klopt wel,

deze foto lijkt op 2mx2mx2m, dat is 8m3,
1000/8 is 125 Pingpong ballen per m3

8x4x2x125 is 8000 ballen.

[akoster]

De stunt gaat uiteindelijk bestaan uit acht kubussen. Elke kubus bestaat uit 10 vlakken van 10 bij 10 ledjes, in totaal dus 8000 ledjes. In totaal wel even wat groter dus dan de originele Clar uitvoering. De studenten hebben overigens wel toestemming van de kunstenaar om zijn idee verder uit te werken !

voor de geinteresseerde :

aanstaande zondag wordt om 21:00u op de grote markt in Delft de aftrap gegeven, vanavond is er op televisie een uitgebreide reportage van de stunt op "De wereld draait door", 19:00u op NED3.

[Verwijderd]

De kick-off op de Grote Markt van Delft aanstaande zondag is om 21:00u! Komt allen!

[defusion]

Dat tetrisspel wat ze 10 jaar geleden hebben gemaakt lijkt me veel stoerder

[Roland78]

Zijn er toevallig foto's of filmopnames van dat Tetris-spel te vinden op Internet? Het is wel een geweldig gezicht natuurlijk.

[denickm]

Kijk hier eens:
http://www.etv.tudelft.nl...ief/lustrum/90/stunt.html
Erg vet gedaan!

[McFizban]

Ik heb wel een paar filmpjes (als bedenker ervan moet je toch een leuk aandenken hebben).

Hier kun je de stukjes uit Ontbijt TV, Middag editie en het Jeugdjournaal zien:
http://home.wanadoo.nl/m.de.jel/ETV/
(Dit zijn re-encodes van de filmpjes die op de Lustrum CD-ROM staan van het 18e lustrum, ze zijn dus 10 jaar oud)

Hmm, Wanadoo is niet de beste om te hosten. Ik kijk even naar een andere oplossing.

[RetepV]

Goh, je zou bedenken dat iemand die zoiets kan bedenken ook kan bedenken dat als iemand om filmpjes vraagt, hij dat doet omdat hij ze wil bekijken.

Of korter gesteld: waar blijven de links?

[Verwijderd]

Back to the basics... een echt zwart/wit scherm

En misschien moeten ze het niet groter maken maar de resolutie vergroten en wat kleur in brengen...dat zou pas stoer zijn

[AugmentoR]

De pingpongballetjes en componenten zijn niet bepaald transparant. Bij een veel hogere resolutie zul je de achterste leds niet meer kunnen zien.

[Verwijderd]

en dat is dus precies waarom dit een 3D display van niks is. Het werkt op basis van emissie ipv refractie (zoals alle materie IRL). Dit zou alleen goed kunnen werken als de 'pixels' (pingpongballetjes) doorzichtig zijn.

[SPee]

Als ze nou gewoon (spaar) lampen hadden gebruikt, ipv pingpong ballen, dan was hij ook nog doorzichtig geweest én had meer licht gegeven

[Verwijderd]

haha, ja, maar spaarlampen hebben zo'n grote reactietijd... je 12ms kan je dan wel schudden...

[Verwijderd]

check de bronlink, daar zie ik toch echt op de onderste foto een aantal leds rood oplichten, ervanuitgaand dan het niet alleen rood kan weergeven(hoe kan je dan tetris spelen?) zal het ook wel groen en blauw kunnen weergeven dus het hele kleurenspectrum met de mengingen a la kleurentv

[Bargemanos]

wat doet dat blokje links onderin dan?

http://www.etv.tudelft.nl...bereiding/pics/kubus6.jpg

[Verwijderd]

http://lustrum.etv.tudelft.nl/index.php?page=stunt

En de besturing zit dan weer in een Amstel kratje

[N-Freak]

Mentale steun.

[LauPro]

Dit vind ik zeer interssant. Stel dat men de resolutie kan verhogen en doorzichtige bollen/blokjes kan gebruiken en je maakt een cuub, dan kan je al een heel serieus 3D beeld weergeven. Dus met diepte en alles. De voxels (3D 'pixels') die niet aan zijn dan transparant.

Probleem zal blijven hoe je de kabels weg werkt, wellicht dat er ook transparante geleiders zijn? (zonder veel verlies dan welliswaar ).

Ik zie veel mogelijkheden voor video conferencing.

[Verwijderd]

dan kan je al een heel serieus 3D beeld weergeven. Dus met diepte en alles.

Dat is wel een beetje de definitie van een 3D beeld ja...

[LauPro]

Zo bedoel ik het niet, er zijn ook systemen die '3D beeld' pretenderen weer te geven maar feitenlijk gewoon 2D zijn. Het woord 'beeld' is in principe altijd al een twee-dementionale weergave. Wellicht is 3D-omgeving een beter woord?

[Verwijderd]

@Laupro:

Dit is al goed mogelijk hoor, het is via polymeren mogelijk om transparante geleiders te maken, een volledig transparante SMD RGB LED erop moet ook geen probleem zijn.

Het probleem is alleen dat als je een blokje van zeg 3" bij 3" bij 3" wil en een resolutie van 320x320x320 (een beetje fatsoenlijk om iets weer te geven) je op 32 miljoen voxels zit en dus op 32 miljoen volledig transparante SMD RGB LEDs. Met een beetje geluk kun je de kosten bij massa productie terugbrengen tot 2 euro per LED, je zit dan dus al aan 64 miljoen voor de LEDs alleen.

De gehele behuizing er omheen inclusief transparante geleiders, controle systemen etc zit je snel aan 100 miljoen euro totaal te kijken....

Als je een lagere resolutie pakt en dus de voxels verder uit elkaar zit moet je weer een hogere lichtopbrengst hebben wil je er nog iets van zien, dit maakt de prijs van de geleiders en de LEDs weer hoger en dus kom je op een soortgelijk bedrag uit.

De techniek is er dus al wel, maar de praktische toepassing is momenteel gewoon veel te prijzig om nuttig te zijn. Daarnaast is natuurlijk de vraag wat je zou willen met een 3D scherm, het ziet er leuk uit en is een geweldige gadget, maar echt nuttig is het niet.

[Skit3000]

Of je maakt gewoon een array met (mat)glazen knikkers en schijnt daar met een laser op zodat de knikkers oplichten. Heb je geen draden e.d. meer nodig en dan blijft de boel toch transparant

[Verwijderd]

Want jij hebt een speciale laser die wel door sommige knikkers heen gaat maar niet door andere?

Enne matglas noem ik nou niet transparant...

[Verwijderd]

je kan ook 2 stralen met elkaar laten kruisen, krijg je op het kruispunt een lichtpuntje.
Hoe denk je dat de regenboog er zo uitziet? is gewoon een interferentiepatroon in fullcolor!

Voor 3D (hologram) display's zie ook deze link.

[killercow]

Een regenboog een watte?

voor zower ik weet (en ja ik heb er eens een week aan gespendeerd, ziet een regenboog eruit als een regenboog omdat de verschillende lichtstralen van de zon achter je, zich naar de regen druppels in de wolk voor je schijnen, en dan in de regen druppel 3 hoeken maken, waarna ze bij uitgang rischtnig jouw ook gesplits worden door de brekings index van water naar lucht.

Omdat je nu eigenlijk naar een miljard kleine prisma's kijkt die allemaal licht uit een punt krijgen zie je dus een inversed prisma kleuren spectrum jouw kant op komen. de regenboog dus.

waar jij die tweede straal vandaan haalt zou ik graag van je willen vernemen, de maan misschien?

Of ben jij z'n oude griek die denkt dat er lichtstralen uit je ogen komen? (en je er dus twee hebt? )

[Verwijderd]

Zit er ook een dode pixel garantie op ?

[Verwijderd]

Ja, je wordt geelectrocuteerd als je een pixel probeert te vervangen als ie aanstaat.

[oh, sorry, heb "dead pixel" met "death pixel" verward.]

[Bulls]

als ze nou per bolletje 8 laserstraaltjes naar alle zijden kunnen laten gaan (dmv laser pointers en rook) en dat dan via een programma kunnen laten aansturen, dan kun je in iedergevalal tetris met echt afgevormde blokjes spelen.

plaatje

[MAX3400]

Wat dacht je van 6 stralen? Of heb jij meer mogelijkheden op het oog dan de X-as, de Y-as en de Z-as in beide richtingen?

[Bozozo]

De tijd-as natuurlijk

[Verwijderd]

De foto hierboven is voor de goede rekenaars onder ons, 1/8e van het totale display.
En voor de mensen die niet goed in kunnen schatten hoe gigantisch een blok van 4*8*2 meter is en wat voor indruk 8000 individueel aanstuurbare LED's maken!!!

Kom zondag even kijken in Delft!! Of kijk tenminste even naar het nieuws of in de krant!!!

http://www.eeuwlustrum.nl
http://lustrum.etv.tudelft.nl/index.php?page=stunt

[Verwijderd]

Sorry maar de resolutie is natuurlijk poepie laag zo heh. indrukwekkend misschien, maar zinnig niet. Je kunt beter de resolutie oppeppen, dan ziet het er wat leuker uit en trek je veel meer bekijks.

[Verwijderd]

Probleem is ook dat je er minder moeilijk doorheen kunt kijken als ze er meer kerstballen inhangen...

Het lijkt me nu al lastig om iets in te schatten dat een paar laagjes diep getoont wordt.

[Verwijderd]

Laten we niet vergeten dat dit pas het begin is van een nieuwe techniek en die alleen door de loop der jaren verfijnd kan worden

Ik denk nog even terug aan mijn videokaart, een Mirage 1MB, kijk even waar we nu staan. Maar zo gaat dat toch met alle technieken ? Concepten ontwikkelen, werkbaar maken en dan verfijnen voor andere toepassingen ?

Philips is wat dat aan gaan al verder met zijn 3D LCD schermen, die volgend jaar op de markt komen. Ben benieuwd wat dat voor uitwerking heeft.

[Verwijderd]

Sorry hoor maar dit is geen nieuwe techniek en al helemaal niet de toekomst.

nieuw? pingpong balletjes?
toekomst? een kubus van 3 bij 3 in je huiskamer om 3d tv te kunnen kijken?

denk t niet. De toekomst voor 3d zal toch wel iets plats zijn dat 3d simuleert of iets al een holografische projectie.

[Verwijderd]

Volgens mij is er nooit beweerd dat dit de toekomst is, beste vriend. En ik kan ook niet terugvinden dat dit een nieuwe techniek is. Bovendien heeft men iets groots willen laten zien en kan je iets dergelijks ook bouwen in een kubus van 1x1x1 meter of zelfs nog kleiner

[Verwijderd]

Nope.. REAL 3D is in the making.. En de Japanners hebben het weer voor elkaar.. Ookal moet je toch wel ff een brilletje op.. maar dan ter bescherming van je ogen denk ik..

http://www.engadget.com/2...-real-3d-image-projector/

Als we dat nog mogen meemaken.. mogen we blij zijn dat we leven..

[Verwijderd]

Het is idd geen HDTV, maar het project blijft indrukwekkend.
En om een hogere resulutie te krijgen zou de complexiteit minimaal verdubbelen.
Dat gecombineerd met ze "zinvolheid" van het project, is dit een goede keuze geweest als het gaat om resolutie en afmetingen.

Ik heb verschillende spelletjes en animaties zien draaien op deze kubus en ik moet zeggen dat het echt leuk is om naar te kijken en onverwacht moeilijk is om te spelen.
Het zal waarschijnlijk geen concurent van een Xbox360 of PS3 worden en daarom blijft het ook een uniek project!

[pSaik0]

zo nieuw is dit toch niet, zoiets is al ontwikkeld door Barco.
Het werd ondermeer gebruikt in de tour van U2
hier kan je foto's zien van die U2 tour.

[bamboe]

foto's van u2 zijn niet 3d maar 2d.

en bij barco staat:
With 360-degree viewing angles, is ook 2d, maar je hebt niet meer last van de inkijk hoek.