Starlink lanceert tienduizendste satelliet

Starlink heeft zijn tienduizendste satelliet in een baan om de aarde gebracht. Het ruimtevaartbedrijf SpaceX deed dat op 19 oktober met de 132e Falcon 9-lancering van 2025. Tot dusver heeft het bedrijf van Elon Musk dit jaar bijna 2400 satellieten in de ruimte gebracht.

Niet alle 10.000 satellieten zijn gelijktijdig door Starlink in gebruik voor het cellulaire internetnetwerk. Omdat de systemen een beperkte levensduur hebben, zijn er naar schatting al zo'n 1400 satellieten teruggekeerd naar de aarde, waar ze in de dampkring verbranden. De eerste Starlink-satellieten werden in mei 2019 in een baan om de aarde gebracht. Het bedrijf heeft toestemming om 12.000 satellieten te lanceren, maar krijgt mogelijk toestemming voor nog eens 30.000 extra satellieten.

Reacties (112)

[RVW]

Heel fijn allemaal:

https://www.science.org/content/article/worst-nightmare-elon-musk-s-starlink-satellites-could-blind-radio-telescopes

https://www.pcmag.com/news/starlink-satellites-are-photo-bombing-astronomy-images

https://www.cnet.com/science/harvard-astronomer-says-starlink-could-affect-hunt-for-near-earth-asteroids/

[b12e]

Ik ben absoluut voor de wetenschap. En voor het milieu/klimaat/de natuur. En vind het best sneu voor het milieu en voor de wetenschappers die vanaf de grond naar de ruimte kijken.

Maar gaan we nu echt het potentieel van tientallen miljoenen mensen die anders geen toegang konden hebben tot snel internet hun mogelijkheid om vandaag snel internet te hebben ontzeggen of in elk geval nog mogelijk tientallen jaren onmogelijk maken totdat er overal kabels in de grond liggen? Als er overal al kabels worden gelegd?

Gaan we die mensen internet ontzeggen omdat ze te ver weg van verstedelijkt gebied wonen, en ze vertellen dat ze maar moeten verhuizen naar de zoveelste hoogbouw in de stad?

Ik snap dat het vervuilend is. En dat er voor veel mensen betere alternatieven zijn. Maar voor veel mensen zijn die alternatieven er niet of gewoonweg niet betaalbaar of haalbaar.

• Een abonnementje Viasat kost al snel meer dan 50€ per maand voor - in het beste geval - 100GB aan 25-50 megabit en daarna deprioritized data (prijzen hangen af van waar je je abonnnement afsluit, in de VS kost het al snel een pak meer). Starlink doet het aan ongeveer dezelfde prijs voor een - vandaag al - veelvoud van de snelheid, met oa. gigabit internet in het verschiet over een paar jaar. En met veel lagere latency wat thuiswerken ook echt mogelijk maakt vanuit eender waar ter wereld zonder de verstedelijking nog verder aan te wakkeren.
• Een glasvezelkabel ingraven kost al vaak tientallen euro's per meter (dus reken maar uit als je dichtstbijzijnde aansluitpunt enkele kilometers, of tientallen kilometers, van je vandaan is in dunbevolkt gebied). Zelfs al zou je die kost kunnen verlagen naar €5 per meter, dan nog zit je al snel aan verschillende duizenden of zelfs tienduizenden euro per woning in veel buitengebieden in dunner bevolkte landen. Dat is er van uit gaand dat je niet in de bergen woont met een ondergrond van steen en je niet heel diep moet graven. En dan vergeten we nog even dat je niet zomaar overal mag graven en de papiermolen om vergunningen te krijgen ook niet mals is.

in Nederland en België is het relatief doenbaar om een perfect dekkend 5G (of, over een aantal jaar, 6G) netwerk aan te leggen (alhoewel dat nog altijd niet zo is) en overal glasvezel in te graven en huizen allemaal aan de glasvezel te hangen (wat ook vandaag nog niet zo is).

Vooralsnog woont niet iedereen in stedelijk gebied of - om het iets breder te zeggen - in dichtbevolkt gebied, maar zonder internet leven maakt alles echt een enorm stuk moeilijker. Dat is vandaag al zo, en zal alleen maar lastiger worden in de toekomst.

Er zijn genoeg gebieden in de wereld - ook in Westerse landen - waar mensen soms enkele - zelfs tientallen - kilometers geen buren hebben. Ik denk zomaar aan bepaalde plekken in Canada en Alaska (om een extreem voorbeeld te noemen), maar ook in het binnenland van de VS zoals bijvoorbeeld North Dakota met 4 inwoners per vierkante kilometer gemiddeld en tientallen "dorpen" met minder dan 20 inwoners. Op zulke plekken heb je vaak met een beetje geluk een mobiel netwerk, en met veel geluk 4G.

Maar ook hier in Europa hebben we zulke plekken, misschien iets minder extreem als in NA, maar toch.

Als dat gebied dan redelijk vlak is kan je mogelijk nog met straalverbindingen werken. In een bergachtig landschap is dat al wat lastiger. Daar een 5G antenne plaatsen en glasvezel aanleggen naar die antenne of naar de woonst heeft absoluut geen zin en is financieel gewoon nooit rendabel. Draadloze signalen die ook nog eens veel data kunnen dragen aan behoorlijke snelheden komen gewoon sowieso moeilijk door obstakels heen, en al helemaal niet door o.a. bergen.

Laten we vooral hopen dat door Starlink, Project Kuiper en co ontwikkelde hardware kan worden doorontwikkeld zodat we er minder last van hebben in de toekomst, en meer baat bij hebben. Dat de kosten om het netwerk in de lucht te houden mogen dalen, en dat we met minder satellieten toch meer mensen kunnen bedienen in de toekomst.

Om die (minder dan) 10.000 "in de lucht zwevende objecten" van Starlink in perspectief te zetten: Dagelijks vliegen er ongeveer 30.000 commerciële jets door de lucht (dus privévliegtuigen en helikopters enzo buiten beschouwing gelaten) die (volgens Flightradar24) gemiddeld tussen de 120.000 en 145.000 vluchten per dag doen (beetje afhankelijk van de dag). Op een interactieve kaart zien die 10.000 er echt uit alsof de hele wereld vol hangt met Starlink satellieten. Maar als je op Flightradar24 eens uitzoomt dan lijkt het ook alsof de hele lucht vol hangt met vliegtuigen en er geen gaatje meer is om af en toe nog eens naar de maan of zon te kijken (om het even wat extremer te schetsen).

[Reactie gewijzigd door b12e op 21 oktober 2025 01:48]

[Coolstart]

Die effecten zijn echt verwaarloosbaar. Beelden die op aarde genomen worden gaan door postprocessing filters. Ze stapelen tientallen of honderden frames van x seconden belichting op elkaar.

Afwijkende frames worden verwijderd, de rest van de frames verbeteren elkaar. Zo filteren ze insecten, vogels, vliegtuigen, ruimtepuin dat de atmosfeer binnen komt, een satelliet die voorbij vliegt maar vooral turbulentie in de atmosfeer.

Ook is de baan van de satellieten een gekende baan.

Soms moeten we dingen afwegen maar de wetenschap heeft ook voordelen van starlink. Bijv sensoren in afgelegen gebieden voorzien van een datalink upload. Ook humanitair zijn er argumenten te maken. Bijv toegang tot informatie in afgelegen gebieden of arme landen. Ook bij rampen.

Dus om die bij elke lancering in een kramp te schieten en te focussen op die doemberichten is zinloos. Net zoals de vele valse claims over ruimtepuin. Die satellieten branden gewoon op in de atmosfeer als hun dienstjaren er opzitten.

[blackSP]

De milieueffecten daarentegen zijn niet verwaarloosbaar. En de schade die het aan infrastructuur, mens en dier kan veroorzaken ook niet. Het is echt te debiel voor woorden dat Musk willens en wetens elke dag een groeiende hoeveelheid rotzooi over ons uitstrooit. I satelliet is verwaarloosbaar. 10.000 niet. En het worden er steeds neer. Het is ongekend hoeveel shit we in ons milieu en de atmosfeer blijven dumpen.

https://www.pcworld.com/article/2934981/at-least-one-starlink-satellite-burns-up-every-day-and-its-getting-worse.html
https://www.independent.co.uk/space/elon-musk-starlink-satellites-deorbit-b2842265.html
https://www.space.com/spacex-starlink-reentry-pollution-damage-earth-atmosphere

Vooral dit laatste artikel onderschrijft dat dit een zorgwekkende ontwikkeling is:
...This aluminum ash accumulating at high altitudes worries scientists because of its potential to damage Earth's protective ozone layer and alter its albedo — the ability to reflect sunlight — which could result in changes in the temperature of the upper atmosphere...

[arianax]

Starlink geeft net veel minder vervuiling dan miljoenen tonnen aan ondergrondse kabels, in het bijzonder in afgelegen gebieden. Starlink geeft nu al internet aan miljoenen mensen voor wie anders geen degelijk internet beschikbaar is. Dit gaat waarschijnlijk toenemen tot tientallen miljoenen mensen.

[jerisson]

Afwijkende frames worden verwijderd, de rest van de frames verbeteren elkaar. Zo filteren ze insecten, vogels, vliegtuigen, ruimtepuin dat de atmosfeer binnen komt, een satelliet die voorbij vliegt maar vooral turbulentie in de atmosfeer.

Zo kan je inderdaad ruis uit je beelden halen, maar het is niet bruikbaar voor iedere toepassing. Als jij net bewegende objecten wilt gaan detecteren (de maan, planeten of zoals in de laatste link near-earth planetoïden, bewegen aan een andere snelheid dan de sterrenhemel) zal je die op deze manier dus ook verwijderen. Voor de toepassing in de derde link zal dit dus niet werken.

En de telescoop in de eerste link heeft last van het verblind worden door de satellieten: dus niet gewoon een vlekje in het beeld, maar een heel beeld dat niet bruikbaar is:

The radio leakage is at much lower frequencies than the bands used by Starlink satellites to deliver internet to customers and communicate with ground controllers, so the LOFAR team concluded it is unintentional. But it is 10 million times brighter than the dim astronomical sources LOFAR and similar scopes study. For radio astronomers, observing while a satellite is in its field of view is like trying to see the faintest star visible to the naked eye next to a full Moon, says lead study author Cees Bassa of the Netherlands Institute for Radio Astronomy, which operates LOFAR.

Dan kan je daar nog een filter voor maken om de "verblinde" beelden weg te filteren, maar als je meer van deze satellieten hebt in orbit, dan ga je dus ook minder beelden hebben waar geen probleem in optreedt, waardoor die filter op den duur dus ook niet meer helpt.

In dit geval lijkt het niet intentioneel te zijn, dus er is waarschijnlijk een fix mogelijk aan de kant van de (toekomstige) satellieten.

[Caelestis]

Een telescoop werkt veel beter buiten het dampkring dan binnen. Als je wat wil "detecteren" doe je dat ook met een telescoop in de ruimte.

Het probleem met een telescoop buiten de dampkring is dat het slecht kan communiceren met de aarde door het dampkring.

Het ideale situatie is dan ook dat een telescoop buiten de dampkring communiceert met Starlink en de data door stuurt naar de aarde.

De enige die last hebben van zicht zijn de hobbyisten.

[YopY]

Starlink sattelieten zijn in een lage baan en hebben de antennes richting de aarde gericht, ben ik bang; die zullen geen signalen van bvb de James Webb kunnen ontvangen. Daarnaast, alles wat in diezelfde baan hangt (zoals de Hubble) kan gewoon direct met de aarde praten.

Daarnaast daarnaast, bijv de grootste telescoop op aarde genereert 20 terabyte aan data per nacht, dat neemt erg veel van de Starlink capaciteit in.

[Reactie gewijzigd door YopY op 20 oktober 2025 20:20]

[Caelestis]

En je denk niet dat ze antennes de andere kant op kunnen richten? Het hele systeem werkt als een mesh dus je kan makkelijk een paar omdraaien en ontvangen van de andere kant. Voordeel is juist weer dat het vrijwel niet uitmaakt van welke richting het signaal komt wat met een grondstation een zeer grote beperking is.
Als er altijd een ontvanger beschikbaar is kan een ruimte telescoop veel meer data versturen wanneer het wil, Je heb iets van 1500 nodig voor volledige dekking om de aarde heen. Ze hebben er al 10k en gaan voor 42k. Wat gaan ze met de rest doen?

Meer data = sneller detectie

[telenut]

Straatverlichting ook... dus allemaal maar verbieden?
Windmolens verstoren ook het zicht, verbieden?

[911GT2]

Straatverlichting ook... dus allemaal maar verbieden?

Bij straatverlichting wordt veel rekening gehouden met lichtvervuiling door het lichtprofiel louter naar beneden te richten. En met LED's kan dat steeds betere en beter en ook kunnen ze redelijk on-demand aan en uit schakelen> Daar zitten dus echt wel innovaties in om precies dat te beperken.

Windmolens verstoren ook het zicht, verbieden?

dat is de exacte reden waarom windmolenparken op zee gemaakt worden om horizon vervuiling tegen te gaan.


Maar je vergelijkt een primaire levensbehoefte, licht en electra met iets wat in theorie maar een perkte use-case heeft namelijk mobiel internet op remote locaties. Je kunt je afvragen of het daarvoor nodig is 10.000 satellieten om de aarde te laten draaien.

[telenut]

De eerste blonken ook veel meer dan de huidige. Starlink luisterde dus wel naar die opmerkingen, ze vallen nu al stukken minder op.

En internet mag dan al geen primaire levensbehoefte zijn, als je het niet hebt ben je toch ferm achtergesteld in onze huidige wereld.

[911GT2]

Dat klopt, maar er zijn nog talloze andere/ betere alternatieven om internet te krijgen op locatie.

[Navi]

Die alternatieven zijn er dus niet, of heel duur of heel traag.

[pvdheu]

zoals?

[b12e]

Ik ga over 2 weken verhuizen, en ik kan kiezen tussen Internet via 4G, internet via 60Ghz radio, of Starlink.

Ik werk fulltime van thuis uit en 4G-snelheden zijn onvoldoende. Net omdat ik van thuis uit werk moet ik niet elke dag naar een kantoor in de stad en kan ik verder weg wonen van een verstedelijkt gebied, mits ik een deftige internetverbinding heb.

Internet via 60Ghz kon, maar zou dubbel zoveel kosten als Starlink voor ~150mbit down en onbekende uploadsnelheid (in het beste geval) - verder is line of sight denk ik relatief belangrijk op 60Ghz en bvb hevige regen, sneeuw of mist heeft daar een invloed op.

Starlink geeft aan tussen de 250-370Mbit down en 27-45 Mbit up te kunnen leveren in mijn gebied op dit moment.

Dan is de keuze snel gemaakt. Ik ben in elk geval heel blij met een dienst als Starlink, anders had ik die locatie nooit kunnen kiezen als woning.

[Reactie gewijzigd door b12e op 20 oktober 2025 16:46]

[magician2000]

Wat ik heb gehoord van diverse mensen die Starlink gebruiken is dat ook die last heeft van hevige regen en sneeuw. Mist weet ik zo niet.

[b12e]

Elke draadloze technologie gaat daar - in meer of mindere mate - last van hebben.

Ik heb vooral schrik voor hevige regen. Sneeuw komt hier niet voor. 60Ghz verbindingen hebben echt wel line-of-sight nodig om te werken.

Sowieso is een halvering van 300 megabit nog altijd beter dan een halvering van 150 megabit, er vanuit gaand dat de 60Ghz ISP ook de maximumsnelheden kan leveren en de median gegevens die Starlink zelf rapporteert (314.56 Mbit/s) correct zijn.

Ik hoop uiteraard op spoedige aanleg van glasvezel, maar tot dan vind ik €40 per maand voor Starlink (in Spanje) zeker niet overdreven.

[magician2000]

Klopt, maar je noemde zo specifiek dat de 60Ghz last zou hebben van weersomstandigheden dat ik het niet onvermeld wilde laten.


Bedankt voor je toelichting. Hopelijk werkt het boven verwachting.

[BCC]

Er zijn in europa al meerdere landen die internet wel tot primaire levensbehoefte beschouwen en je dus ook niet mogen afsluiten bij wanbetaling, net als gas en licht.

[arjankoole]

Straatverlichting ook... dus allemaal maar verbieden?
Windmolens verstoren ook het zicht, verbieden?

geen van beiden hebben wezenlijke invloed op telescopen. Zeker niet op radiotelescopen.

starlink wel.

als het speeltje van Musk fundementele wetenschap stuk maakt: ja. dan moet Musk wijken.

[Blokker_1999]

we bouwen telescopen in afgelegen gebieden, net om geen last te hebben van de omgeving. En dan krijg je heel de tijd tienduizenden sattelieten die over je heen vliegen. Want het blijft ook niet bij Starlink. Dan komt Amazon, dan komen andere Amerikaanse bedrijven en ondertussen wil men internationaal niet onderdoen dus gaan ook andere landen zulke systemen beginnen uitbouwen en lanceren.

En ondertussen krijgt de wetenschap het een stuk moeilijker, want overheden houden wel van dit soort prestigeprojecten, dus zij gaan geen rekening houden met het feit dat de wetenschap hier last van heeft, dat zij gehinderd worden.

[Captain Jorg]

Risico van het vak - je weet welke wetten en regels er in de ruimte gelden zodra je met de bouw van zo’n telescoop begint. Je weet dat de kans er is dat er meer satellieten gelanceerd gaan worden zodra de technologie daarvoor rijp is, zoals nu.

Gaan we dan echt zo’n enorme brede innovatie zoals Starlink verbieden omdat het een zeer specifieke tak van wetenschap wat lastiger maakt? Wetenschap is er juist om ons als mensheid vooruit te helpen, niet om het tegen te houden.

Innoveer je uit het probleem zou ik zeggen…

[911GT2]

De echte wetenschappers gebruiken ruimtetelescopen.

Wauw, dat is nogal een statement. Je begrijpt dat de ruimte telescoop maar beperkte tijd beschikbaarheid heeft voor iedereen. Dus nee, ook 'echte wetenschappers' gebruiken telescopen hier op aarde.

[Honytawk]

Dit zijn geen amateurstelescopen maar gigantische constructies om wetenschappelijke ondervindingen mee te maken:
Wikipedia: List of largest optical reflecting telescopes

[PjotrX]

Men gebruikt verschillende telescopen voor verschillende doeleinden. Ruimtetelescopen hebben als voordeel dat ze gevoelig kunnen zijn voor signalen die onze dampkring filtert en dat ze geen last hebben van Starlink. Maar ze hebben ook een nadeel dat ze maar kra grootte beperkt zijn door de raket waarmee ze gelanceerd zijn. Telescopen die op aarde worden gebouwd kunnen veel groter en krachtiger zijn.

[Keypunchie]

Zullen ze toch van staan te kijken bij Mauna Kea of Roque de los Muchachos...

[Flori]

Hoog in het Andesgebergte in Chili vind je onder andere de Very Large Telescope (op Cerro Paranal), La Silla Observatory (de eerste Europese Zuidelijke Sterrenwacht), de Cerro Tololo Inter-American Observatory, Las Campanas Observatory en de Europese Extremely Large Telescope, in aanbouw op Cerro Armazones.

Waarom daar? Onder meer omdat daar geen straatverlichting is en geen windmolens draaien. Maar de waarnemingen met deze telescopen worden nu wel ernstig verstoord door de Starlink satellieten - net als de radiowaarnemingen van Lofar, met het centrum in Nederland.

Overigens is Nederrland één van de meest lichtvervuilde landen op Aarde. Straatverlichting hoeft niet te verdwijnen, maar kan wel een onsje minder (denk aan betere armaturen en slimme verlichting die alleen schijnt waar en wanneer dat nodig is. Voor meer info daarover ga naar https://darksky.org/.

Om aan de problermatiek van de lichtvervuiling meer aandacht te geven is a.s zaterdag 25 oktober de Nacht van de Nacht.

[bzuidgeest]

Ik vraag mij af waarom we uberhaupt nog astronomie op aarde doen. Die hele dampkring is daar een probleem voor. Levert allerlei optische problemen. Gelukkig is de dampkring voor ons mensen wel nuttig en willen we hem houden.

Gewoon en lading telescopen in de ruimte lanceren. Dingen als hubble en james web.

[stefanhendriks]

een lading lanceren tussen de satellieten door? ;-)

[bzuidgeest]

Het lijkt op veel plaatjes druk daarboven, maar dat is het niet. In alle afbeeldingen zijn de satellieten tegenover de aarde uitvergroot. Anders zijn ze kleiner dan een pixel. Er zit een hoop ruimte tussen de satellieten.

[Seth_Chaos]

Het probleem is dat er 24000 objecten met 11000 tot 28000km per uur rond de aarde vliegen. Je moet de baan van elk van die objecten vermijden. Dus niet alleen de objecten zelf. En dat is een uitdaging.

[bzuidgeest]

Je hoeft de baan niet te vermijden, alleen het object zelf. Waarom zou je de baan moeten vermijden? Als het object in die baan niet op die plaats is waar je de baan kruist op weg naar je eigen baan, raak je niets en is er geen probleem.

[Seth_Chaos]

Dat moet je wel, want het is als een potje frogger waarbij de auto's zo snel voorbij razen dat je ze niet eens kan zien aankomen. Iedere seconde legt zo'n object 8 kilometer af. Je wil je niet in de baan van zo'n object begeven.

[bzuidgeest]

Je overschat de grote van een satelliet tegenover hoeveel ruimte ze daarboven hebben. Er zitten duizenden km tussen elke satelliet. Die van SpaceX hebben er velen in dezelfde baan.

[Keypunchie]

James Webb programma was ergens in de jaren '90 begonnen, ging gruwelijk mis en zijn ze eigenlijk vanaf de grond weer begonnen in 2005, toen duurde het tien jaar totdat het ding af was en daarna nog +- 5 jaar aan testen.

Hubble was eigenlijk een mislukking, want spiegel verkeerd. Het was dat het ding service missies had (vraag is of dat nog steeds mogelijk is met het pensioen van de space shuttle), zodat ze een paar jaar later een fix konden aanbrengen (nieuwe spiegel was onmogelijk)

Kortom: in de ruimte dingen doen is duur en het is moeilijk om een wending te maken.

Hoe je in de ruimte ook een ELT zou moeten gaan uitrollen? (de James Webb is 6 meter diameter en een onwaarschijnlijk stukje precisie werk. Geen idee hoe je dat voor 30m moet doen. Zie ook dit plaatje (linksonder Hubble en JW, rechtsboven de geplande Mauna Kea: Wikipedia: Extremely large telescope).

[bzuidgeest]

Hubble was geen mislukking wat mij betreft. Het bedrijf dat de spiegel leverde maakte een mislukking. niet mis met de engineering en het ontwerp zelf. James web, tja. Als we die dingen vaker deden dan was het ook niet zo speciaal meer.

Wat de ELT betreft. Ik begrijp dat we tegenwoordig makkelijker een "grotere" telescoop kunnen maken door veel geografisch verspreide kleintjes aan elkaar de koppelen. Dat lijkt mij een prima optie voor de ruimte. Daar kan een telescoop heeeeeeeel breed worden. En spacex bewijst wel dat lopende band werk ook mogelijk is voor ruimtevaart.

Van de AI (want die weet beter hoe het heet ):

Multiple telescopes can be combined to act as a single, larger telescope with a higher resolution through a technique called interferometry. This process involves precisely linking separate telescopes to produce a virtual telescope with a diameter equal to the maximum separation between the individual telescopes. While this technique provides much greater resolution, it does not increase the total light-collecting area as much as a single large telescope. 

[DonCortizone]

Ik vraag mij af waarom we uberhaupt nog astronomie op aarde doen

Zoals bij veel andere zaken: De kostprijs.

[Reactie gewijzigd door DonCortizone op 21 oktober 2025 18:31]

[bzuidgeest]

Maar je krijgt er troebele plaatjes voor terug.... De prijs kwaliteit van in de ruimte lijkt mij veel beter. En hoe meer ervaring, hoe goedkoper en vlugger.

[uray]

Los van datgene hierboven.

Beetje zonde van alle grondstoffen die gewoon opbranden in de atmosfeer. Recycle 2.0 ?

[maqish]

Hoezo eigenlijk toestemming om die dingen in de space te laten zweven ? Gevoelsmatig is die ruimte van niemand dus behalve dat je de lucht in moet en dan mogelijk door controlled airspace moet heb je daarbuiten toch vrij spel zou je denken ? (nou ja small brain ik dan)

[wildhagen]

Hoezo eigenlijk toestemming om die dingen in de space te laten zweven ? Gevoelsmatig is die ruimte van niemand dus behalve dat je de lucht in moet en dan mogelijk door controlled airspace moet heb je daarbuiten toch vrij spel zou je denken ? (nou ja small brain ik dan)

Het is nou juist die 'controlled airspace' die ervoor zorgt dat je een licentie nodig hebt voor de lancering.

To whom do FAA's launch regulations and licensing procedures apply?

FAA's launch regulations require a license or a permit for all commercial launches taking place within U.S. borders as well as for launches being conducted abroad by U.S. entities. In general, FAA does not license launches by and for the U.S. government organizations. In addition, certain classes of small rockets are exempt from licensing requirements.

Zie Frequently Asked Questions (FAQs) | Federal Aviation Administration

Dat zal dus met andere landen weer andere regelgeving zijn.

De ruimte zelf is idd niet aan de regelgeving van één land onderworpen, via de Outer Space Treaty - Wikipedia uit 1967 (formeel: "Treaty on Principles Governing the Activities of States in the Exploration and Use of Outer Space, including the Moon and Other Celestial Bodies,":

Negotiated and drafted under the auspices of the United Nations, it was opened for signature in the United States, the United Kingdom, and the Soviet Union on 27 January 1967, entering into force on 10 October 1967. As of May 2025, 117 countries are parties to the treaty—including all major spacefaring nations—and another 22 are signatories.

Key provisions of the treaty include prohibiting nuclear weapons in space; limiting the use of the Moon and all other celestial bodies to peaceful purposes; establishing that space shall be freely explored and used by all nations; and precluding any country from claiming sovereignty over outer space or any celestial body. Although it forbids establishing military bases, testing weapons and conducting military maneuvers on celestial bodies, the treaty does not expressly ban all military activities in space, nor the establishment of military space forces or the placement of conventional weapons in space.

[Reactie gewijzigd door wildhagen op 20 oktober 2025 15:46]

[latka]

Omdat de ruimte direkt om de aarde niet onbeperkt is en als het volhangt met starlink krijg je geen andere raket meer naar boven zonder ergens tegenaan te botsen. Dus ja, er zijn afspraken en regels.

[kondamin]

1400 al weg gebrand na 6 jaar... pfff duur spelletje

[kimborntobewild]

1400 al weg gebrand na 6 jaar... pfff duur spelletje

Vooral slecht voot het milieu. Maar ja... da's niet iets wat speelt in het stemhokje.

[svenk91]

Dat wegbranden tast je milieu niet aan natuurlijk. Maar al de grondstoffen delving die hiervoor nodig was heeft wel een hoop milieu’s aangetast, en het product van die delving is nu ook volledig aan de economie onttrokken. Wat dat betreft is dit erg inefficient.

edit:
Ik merk dat veel mensen milieu en atmosfeer door elkaar halen. Milieu is vooral je directe leefomgeving, dus fijnstof van auto’s die luchtwegprobleem veroorzaken is een milieuprobleem, co2 uitstoot van auto’s tast de atmosfeer aan en is daarmee een klimaatprobleem. Dat opbranden van satellieten tast alleen de atmosfeer aan en niet direct je milieu. Ik reageerde dus specifiek op dat het opbranden slecht zou zijn voor het milieu. Bij de winst en verwerking van grondstoffen die nodig zijn voor de satellieten en lanceermachines zie ik wel een grote milieuimpact.


Of de impact op de atmosfeer significant is (van het opbranden specifiek) betwijfel ik trouwens ook, de aarde schept dagelijks meer stof en meteoren (al die vallende sterren en nog veel meer die te klein zijn om op te zien branden) dan alle 10.000 tot nu gelanceerde Starlink satellieten bij elkaar. En in dat ruimtegruis zitten ook alle metalen die wij van nature op aarde tegen komen.

[Reactie gewijzigd door svenk91 op 20 oktober 2025 17:25]

[Mathijs Kok]

Dat wegbranden tast je milieu niet aan natuurlijk. Maar al de grondstoffen delving die hiervoor nodig was heeft wel een hoop milieu’s aangetast, en het product van die delving is nu ook volledig aan de economie onttrokken. Wat dat betreft is dit erg inefficient.

Ik denk dat als je sat connecties met draadjes over de hele wereld trekken gaat vergelijken, je heel veel kleine sats kan laten verbranden voor SpaceX verliest. Het zijn hele lichte constructies met weinig materiaal.

[NatteKrant]

Het materiaal van de satelliet is je minste zorg. Productiekosten bedragen 800.000 voor een satelliet, maar een lancering met een falcon 9 raket kost ommenabij de 50.000.000 (doorgaans met 20~25 satelllierten aan boord) en die emmissies daarvan zijn natuurlijk ook enorm.

Edit: Typo

[Reactie gewijzigd door NatteKrant op 20 oktober 2025 15:28]

[Clubbtraxx]

Vergeleken met wat we op aarde dagelijks uitstoten is de uitstoot van die Falcon 9's nauwelijks meetbaar.
Echt een BS argument dat die 'emissies zo enorm zijn'. Iets wat ik vaker lees hier als het over ruimtevaart gaat.

[geert1]

Toch is het relevant voor de volledige vergelijking: x aantal gebruikers voorzien van Starlink-internet versus datzelfde aantal gebruikers voorzien van internet via de grond (glasvezel, coax, telefoonlijn, mobiele data). Idealiter zijn dat dan gebruikers met in beide groepen dezelfde afstand tot bestaande infra.

Ik kan die vergelijking niet helemaal maken, maar de uitstoot van de raketten zou daar zeker deel van uitmaken. Ook de productie van de raketten, de satellieten, aanvoerketens, vervoer, enz, enz. En dan vergeleken met glasvezel waar het gaat om vezels produceren, sloten graven en kabels leggen, of met 4G/5G waar het o.a. gaat om masten plaatsen. En in alle gevallen een ontvanger aan de gebruikerskant, zij het een schotelantenne, een glasvezelmodem of anderzijds.

Alle opties hebben ook hun onderhoud en uiteindelijke vervanging. Maar met behoorlijk verschillende levensduur voor de verschillende opties, vooral deze vrij kortlevende satellieten versus de andere opties die vaak een stuk langer meegaan.

Alle bovenstaande opties hebben eenmalige uitstoot qua aanleg van de infrastructuur, en waarschijnlijk is daarna de uitstoot per verzonden gigabyte of per gebruiker niet erg hoog, voor al deze opties. Ik schat dat het neerleggen van glasvezel of mobiele datamasten uiteindelijk toch nog minder grondstoffen gebruikt en minder broeikasgassen uitstoot dan satelietinternet, over de gehele levenscyclus. Dit leger aan satelieten moet blijkbaar elke paar jaar worden vervangen en glasvezel kan decennia dienstdoen. Maar iemand anders zal alle factoren moeten meenemen om dit hard te kunnen maken.

[Reactie gewijzigd door geert1 op 20 oktober 2025 18:01]

[Droxal]

Falcon 9's is nauwelijks meetbaar.
Maar blijkbaar mijn auto van 20 jaar oud wel want hierdoor mag ik niet meer in steden rijden omdat deze te vervuilend is.
Maar ik geef je wel gelijk in het totale plaatje is het nauwelijks meetbaar. Het probleem is dat het enkel meetbaar is bij mensen die geen miljardair zijn.

[Geer123]

Een Falcon 9 mag het centrum van de meeste steden ook niet in

[The Third Man]

Milieuzones zijn om een overproductie van uitstoot door lokale voertuigen aan te pakken, dus wat er in de rest van de wereld gebeurt op dat vlak heeft daar geen relevantie bij. Net als dat de luchtvaart bij Schiphol alleen al meer uitstoot produceert dan een stadscentrum kan verwerken. Alleen omdat het verschillende hoogtes en locaties zijn heeft het geen relevantie voor elkaar. Laat staan een raket in de VS. Heeft dus ook niks met miljardairs te maken (afgunst?).

[NatteKrant]

Zullen we binnen de context van deze discussie blijven?

Er werd een vergelijk gemaakt tussen conventioneel koper/glas vs starlink waarbij de "lanceer" component compleet buiten beschouwing werd gelaten. En ja, binnen die context zijn de emissies van de launch een "enorme" component.

[Vicje]

Iets te gemakkelijk gezegd. Verbranding zorgt voor restproducten. Dat we nog geen weet hebben van wat dat met de dampkring of atmosfeer doet wil niet zeggen dat het er niet is.

[Blokker_1999]

Als dat wegbranden het milieu niet zou aantasten, waarom mag ik dan geen vuurtje stoken in mijn tuin? En ook al is de impact van 1 zo een satteliet beperkt, we spreken hier niet meer over enkele stuks. Het zijn er nu dus al 10 000! En dan hebben we het nog niet gehad over de lancering van die dingen. Hoeveel liter RP1 is er al door die motoren gejaagd?

[arjankoole]

Als dat wegbranden het milieu niet zou aantasten, waarom mag ik dan geen vuurtje stoken in mijn tuin?

volgens mij is dat binnen het redelijke expliciet toegestaan. Menig huis heeft zo'n allesbrander en een barbecue in de tuin staan. (en ik maar weer foeterend de ventilatie roosters dicht doen)

[svenk91]

Als jij dat vuurtje op 80 km afstand van jou tuin maakt (of je dat nou verticaal of horizontaal doet), zal het het milieu in jou tuin ook niet zoveel aantasten

Verwar je milieu hier niet met iets als klimaat?

[R_Zwart]

Ik geen inzicht in de cijfers maar hoe verhoudt de hoeveelheid materiaal van deze satellieten.zich tot wat wij op aarde gebruiken aan grondstoffen?

[david-v]

Wat er in 10 seconden uit de schoorsteen van een kolencentrale komt is waarschijnlijk 100x meer vervuilend. is dit meer of minder vervuilend dan een wereldwijd netwerk aanleggen via de grond?

[Honytawk]

Velen malen meer vervuilend op lange termijn.
Zo'n kabel kan 50 jaar meegaan. Zo'n satelliet stort na 4-5 jaar terug naar de aarde.
Beter dan dat ze in orbit blijven, maar toch niet zo efficiënt.

[david-v]

Ze verbranden in de atmosfeer, daarom vergelijk ik dat ook met een schoorsteen van een kolenfabriek. Satellieten wil je juist niet doelloos in orbit laten maar verbranden in de atmosfeer. Van alle opties is dat denk het het meest milieuvriendelijk.

[moimeme]

Inderdaad, kwa direct vervuiling. Dat is de beste oplossing

Maar de satelllieten moesten gemaakt worden met een milieu belasting. Wat een verspilling. Wij gooien nu al iedereen werkdag een satelliet weg, en dat is maar een bescheiden begin.

[arjankoole]

moet je van dat wereldwijde netwerk na 6 jaar alweer 1400 componenten vervangen? A 50 miljoen per lancering? (8 starlink sats van het v2 'mini' type)

[david-v]

Ik denk dat een wereldwijde netwerk die werkelijk in alle hoeken van de wereld internet beschikbaar maakt zoals starlink dat doet vele malen vervuilender is en vele malen duurder is. En niet z'n beetje ook.

Maar terug naar de basis, hoe vervuilend zijn 10.000 satellieten per jaar die in de dampkring verbranden? Ik zou het niet weten. Misschien dat iemand dat hier wel weet.

[Coolstart]

Vooral slecht voot het milieu. Maar ja... da's niet iets wat speelt in het stemhokje.

Raar.

Elke dag valt er ongeveer 50 tot 100 ton natuurlijk stof en gesteente uit de ruimte op aarde. Ofwel 99,9% van alles wat naar beneden komt. De rest is van menselijke oorsprong.

Natuurlijk moet je waakzaam blijven en steeds nagaan of we niet per ongeluk ozon aantasten omdat satellieten vooral uit aluminium bestaan. We zouden dus mss ooit moeten overschakelen op een nieuw materiaal zoals koolstofvezel.

Ik zou zeggen. Lees je eerst in over een topic alvorens te reageren. Dat gaat al veel misverstanden bij mensen oplossen.

[schermer]

En gezien de levensduur iets van 5 jaar is, zijn dit dus de satellieten van voor 2021. Die teller gaat nog een stuk harder de komende jaren: https://planet4589.org/space/con/star/log.html

[nasdude]

Wat is duur?

Als je een internetkabel naar ieder huis in Nederland wil leggen ben je zo'n 16 miljard euro verder (8 miljoen huizen x 1000 tot 2500 euro aanleg kosten per huis), daar kun je 20.000 satellieten van kopen van 800.000 euro per stuk (400k voor de satelliet, 400k voor de lancering).

Met ongeveer de helft van dat aantal heb je bijna een wereldwijde dekking, met genoeg klanten wegen de kosten op tegen de baten

[911GT2]

wellicht, maar een internetkabel is wel veel duurzamer in gebruik dan satellieten. Die moet je blijven vervangen.

daarnaast kun je je afvragen of 5G of 6G niet afdoende is.

[b12e]

Een wereldwijd dekkend 5G netwerk aanleggen (en elke antenne van glasvezel voorzien) is ook niet heel simpel. Komt daarbovenop dat in bvb de scheepvaart een kabel tot aan een schip in het midden van de atlantische oceaan niet echt handig is, en een kabel tot bij kleine (maar bewoonde) eilanden krijgen ook niet even evident is.


Starlink is vooral handig in afgelegen gebied (denk aan kleine dorpjes met <300 inwoners, denk aan buitenverblijven en huizen in bergachtig gebied, denk aan landen zoals Brazilië of de meeste Afrikaanse landen) of, dichter, in Europa in bvb de Alpen of het platteland in Spanje.

In een dichtbevolkt land als Nederland is het veel makkelijker om gewoon in elke straat glasvezel in te graven en huizen op een kabel aan te sluiten. Maar als je 20 kilometer kabel moet leggen door ruw terrein (bergen, bvb) om 1 huis aan te sluiten dan is het al gelijk een stuk minder interessant. En bergen zijn nu ook niet bepaald heel lief voor radiosignalen of bvb 5G.

Als je met de huidige 10.000 satellieten een stuk of 10 miljoen mensen* van internet kunt voorzien die anders geen toegang hadden tot snel internet door geologische of geografische beperkingen, dan is het dat m.i. wel waard.

edit:
Laatste paragraaf toegevoegd. 10 miljoen is lichtjes overdreven, Google geeft momenteel 7 miljoen aan, en er zullen vast wel een heel deel wel alternatieve opties hebben voor breedbandinterrnet.

[Reactie gewijzigd door b12e op 20 oktober 2025 16:32]

[SuperDre]

Nu is 5G nog via een heleboel losse torens, maar SpaceX en concurrenten zijn dus bezig om die torens uiteindelijk te vervangen door puur alleen nog sattelieten.
In nederland alleen al staan er zo'n 16.000+ zendmasten voor mobiel dataverkeer. Dat zijn er dus al een boel meer dan SpaceX inmiddels in de ruimte heeft.

[ArnoutV]

De satelieten hebben een levensduur van 5 jaar.
De kosten van de lancering zitten niet in de kosten van de sateliet

[R_Zwart]

Hoeveel brandstof is er nodig om internetverbindingen op traditionele wijze aan te leggen?

[david-v]

Met een kabel in de grond? Kan best prijzig zijn om te beginnen. Maar als je een kabel moet laten trekken over zeg, 1 kilometer, kan dat best aantikken. Tenzij je dit door iemand met een schop laat doen. Maar dan drie je de kosten nog meer omhoog

[arjankoole]

De satelieten hebben een levensduur van 5 jaar.
De kosten van de lancering zitten niet in de kosten van de sateliet

dat laatste zou raar zijn. Want dat zijn gewoon kosten voor het operationeel krijgen van de satelliet. Je hebt weinig aan het ding als ie op de grond staat. Die 50 miljoen voor 8 sats ( v2 mini ) heb je nodig om het ding geld te laten verdienen.

[kondamin]

Als je iedereen in Nederland een internet kabel aansluiting geeft, kan iedereen vlot surfen, ik denk dat er wel wat problemen zouden zijn mocht heel Nederland plots met zen 18 miljoen op starlink moeten.

over heel de wereld zijn er op dit moment nog geen 8 miljoen gebruikers.

Heel mooi ding starlink, het opent het internet voor stukken van de wereld waar het onmogelijk is om infrastructuur uit te bouwen.
Maar voor onze regio is een kabel of een xG verbinding veel interessanter

[nasdude]

7 miljoen klanten nu die ongeveer 60 euro per maand betalen = 420.000.000 euro aan inkomsten per maand

Levensduur van een Starlink satelliet is 5 jaar, die kosten inclusief lancering 800.000 euro, je hebt er 12.000 nodig, totale kosten (voor de satellieten) = 9.600.000.000 (9,6 miljard)

Met 420.000.000 inkomsten per maand genereer je over die 5 jaar: 25.200.000.000 (25,2 miljard)

Je moet nog wel je personeel betalen en de grondstations / internet connectie, maar ik denk dat dat wel lukt met de 15 miljard die er tussen de uitgaven voor de satellieten zit en de inkomsten

[RRRobert]

1400 al weg gebrand na 6 jaar... pfff duur spelletje

Ca. 1400 in 6½ jaar, dat zijn er een goeie 200 per jaar die uitvallen. Letterlijk en figuurlijk. Het lijkt mij dan wel weer interessant om te weten of dat een mee- of tegenvaller is in de kosten-baten analyse.

[bzuidgeest]

Veel daarvan zijn waarschijnlijk vroege modellen. En deze dingen zijn niet zo groot. Ze worden in bulk gelanceerd. Niet zoals de oude situatie waar ze 1 satelliet per keer doen.

[Gepperd]

Niet erg duurzaam om die dingen überhaupt in een baan om de aarde te krijgen maar dat die satellieten ook na 6 jaar alweer end of life zijn is nieuw voor me.

Heb een jaar (in Italie) naar volle tevredenheid van Starlink gebruik gemaakt, maar juist die duurzaamheid heeft me toch laten overstappen naar glasvezel dat er toevallig ook was. Die ontvanger slurpt 80 -100 watt weg (je hoort de ontvanger ook hard werken voor ) en stond lelijk in de tuin.. Websites zijn net ff wat 'snappier' door de lagere latency nu met glasvezel, maar verder een wonderlijk stukje techniek dat eigenlijk altijd werkte zelfs met sneeuwval.

[thomas1907]

Welke Starlink had jij? Ik heb de mini en die gebruikte ~26 watt dus ideaal voor onderweg. Als ik ergens woon zou ik ook eerder kiezen voor glasvezel als dat er is

[Gepperd]

De gewone 'Standaard' die ik dan s'nachts ook uitzette om stroom te besparen, de kwaliteit van zowel apparaat/aansluitingen en de algemene werking is echt top maar glasvezel is wat logischer als het er is inderdaad

Ik heb eigenlijk maar 1 keer even geen internet gehad.. Tijdens een korte hevige sneeuwbui.

[R_Zwart]

Weet je hoeveel energie mobiele basestations gebruiken?

[mikee368]

Ze gaan zelfs maar zo'n 5 jaar mee. Dat is de levensduur die er nu op staat. Dit heeft te maken met de relatief lage baan om de aarde van rond de 500km hoogte. Grofweg vliegen ze tussen de 450km en 550km hoogte vanwege een paar redenen. En benoem ze niet persee op volgorde van waarom.

De eerste reden is dat als je een lage latency wilt je zo laag mogelijk moet vliegen met je satelliet zodat de weg omhoog en omlaag zo laag mogelijk wordt.

De tweede reden is zodat wanneer er iets mis gaat met de satelliet deze dan binnen een jaar ongeveer terug de dampkring binnen komt en 100% opbrand zodat er geen ruimte puin achter blijft.

Doordat er dus op die hoogte nog enige weerstand is van de atmosfeer waardoor ze zonder voortstuwing binnen ongeveer een jaar weer terug komen in de dampkring heb je dus ook brandstof nodig om ze continu een mini boost te geven. Momenteel gebeurt dat met Krypton meen ik. En dat geeft ze dus een levensduur van ongeveer 5 jaar. Momenteel zitten ze ook op een kadans van lanceren dat ze ook echt die 12k elke 5 jaar volledig kunnen vernieuwen en zelfs nog meer.

En dat is nog voor Starship eindelijk online komt.

[Gepperd]

Het is alsof ik een Sci-Fi aflevering zit te kijken.. Krypton, Starship wat zijn dat voor termen zit ik in een andere tijd ofzo ;)

[mikee368]

Haha, dat idee kan ik snappen.

Echter is Krypton zowaar een element op het periodiek stelsel der elementen. Element nummer 36 om precies te zijn.

Dit is een inert (edel) gas die nergens mee reageert. Normaal worden zwaardere delgassen/elementen gebruikt hiervoor i.v.m. dat een zwaarder atoom efficiënter is voor een ion propulsion systeem. Echter zijn deze ook veel zeldzamer en duurder. Zodoende zijn ze dus op Krypton uitgekomen.

[thomas1907]

Starlink (mini) op vakantie met de camper in Canada gebruikt en het werkt echt perfect. Heb soms betere snelheden dan ik hier in Nederland thuis heb (geen grootverbruikers) en toch erg fijn om letterlijk in de wildernis toch internet te hebben voor een serietje na het wandelen!

[Gepperd]

Echt verbazing wekkend he! Met Starlink en zijn PowerWalls en paar zonnepanelen kun je werkelijk op elke afgelegen plek neerploffen en wonen/ remote werken.

[vman128]

Het plan was iets van 42.000 satellieten dus ze zitten nu op een kwart, De eerste 60 satellieten waren in mei 2019 gelanceerd.

[Reactie gewijzigd door vman128 op 20 oktober 2025 16:36]

[Dark Angel 58]

Niet alle 10.000 satellieten zijn gelijktijdig door Starlink in gebruik voor het cellulaire internetnetwerk. Omdat de systemen een beperkte levensduur hebben, zijn er naar schatting al zo'n 1400 satellieten teruggekeerd naar de aarde, waar ze in de dampkring verbranden.

Daar gaat recycle van de satellieten... zeldzame ertsmetalen gaan voorgoed verloren. Volgens mij moet er echt een nieuwe regels komen zodat de zeldzame ertsmetalen nooit verloren gaan.

[Reactie gewijzigd door Dark Angel 58 op 20 oktober 2025 15:28]

[Clubbtraxx]

Het zijn zeldzame aardmetalen en ze heten wel zo, maar echt zeldzaam zijn ze ook weer niet.
Er is genoeg van deze grondstoffen alleen is het (nog) economisch minder interessant om ze te gaan delven want te duur.
Landen waar het zo goed als voor het opscheppen ligt (zoals China) profiteren hier dus dik van.

[mikee368]

Het is vooralsnog niet echt mogelijk km deze te recyclen. En ze moeten 100% opbranden in de dampkring zodat er niet een stuk van die satelliet op uw auto/huis beland als deze terug keert in de dampkring.

Het is dus puur uit veiligheid dat ze 100% moeten opbranden en het heeft SpaceX best wat moeite gekost om dit voor elkaar te krijgen.

[Darth Malak]

Musk is nu ook waarschijnlijkste de grootste vervuiler rondom de aarde.. Nice.... pfft...

[R_Zwart]

Weet je hoeveel mobiele netwerken gebruiken?

[Darth Malak]

Nee en hoezo? Hadden we geen mobiel verkeer voordat starlink er was?

[deboerpp]

Starlink biedt miljoenen mensen wereldwijd toegang tot snel internet, vooral in afgelegen gebieden waar glasvezel of andere alternatieven onbetaalbaar of onhaalbaar zijn. Dit bevordert toegang tot informatie, onderwijs en economische kansen, en ondersteunt humanitaire doelen, zoals communicatie tijdens rampen.

De zorgen over milieu en astronomie zijn reëel, maar worden vaak overdreven. De 10.000 satellieten van Starlink hebben een lagere milieu-impact dan het wereldwijd aanleggen van kabels, en hun verbranding in de atmosfeer is verwaarloosbaar vergeleken met de 50-100 ton natuurlijk ruimtegruis die dagelijks op aarde neerkomt. Astronomische observaties worden uitgedaagd, maar post-processing technieken filteren verstoringen grotendeels weg, en Starlink biedt zelfs voordelen, zoals datalinks voor sensoren in afgelegen gebieden.

De ruimte is van iedereen, en Starlink balanceert innovatie met verantwoordelijkheid. Laten we de discussie voeren op basis van feiten, niet emotie.

[Darth Malak]

Klinkt als een mooi promo praatje uit de koker van Musk en hij doet dit allemaal omdat hij om mensen geeft.. Dacht het niet.. Uiteindelijk draait het gewoon om zoveel mogelijk $$ binnenslepen.

[SHA10240]

Starlink is een aanvulling op de bestaande toegangen tot het internet. Alle vergelijking met andere types van toegangen is zinloos omdat Starlink de capaciteit van de wereld niet kan vervangen.
Ik lees veel reacties over impact van de mens op onze planeet, verstedelijking en toegang tot internet op afgelegen gebieden. Verstedelijking verlaagt de impact op de Aarde (naast ook minder mensen), dus het faciliteren naar afgelegen locaties zal zeker geen positieve impact hebben.