WhatsApp brengt AI-functie die chatberichten herschrijft uit in Verenigde Staten

WhatsApp heeft zijn AI-schrijfhulpfunctie in de Verenigde Staten en 'enkele andere landen' uitgebracht. Met deze functie geeft de chatdienst suggesties voor hoe gebruikers chatberichten anders kunnen verwoorden.

De schrijfhulp wordt vanaf nu uitgerold in het Engels, schrijft Meta in een blogpost. De functie komt in eerste instantie beschikbaar in de VS en 'enkele andere landen', al noemt het bedrijf niet om welke landen het gaat. Later dit jaar moet de functie beschikbaar komen in meer talen en landen. Het is niet duidelijk of Nederland en België daar ook tussen zitten.

De schrijfhulptool komt beschikbaar in het emoji- en gifmenu van WhatsApp, dat gebruikers tijdens het typen van een bericht kunnen openen met het stickericoontje links in het tekstvak. WhatsApp geeft vervolgens enkele hergeformuleerde versies van de tekst. Daarbij kan de gebruiker kiezen uit verschillende schrijfstijlen, zoals 'professioneel', 'grappig' en 'medelevend'.

Als de gebruiker een van de suggesties kiest, kan de tekst nog worden aangepast. De ontvanger krijgt niet te zien dat het bericht deels door AI is geschreven. Meta belooft dat de berichten via de Private Processing-technologie versleuteld blijven en dat het bedrijf ze niet kan lezen. De functie moet via de instellingen handmatig worden ingeschakeld, in tegenstelling tot de knop voor het oproepen van de AI-chatbot van WhatsApp. Eerder deze maand werd uit bètaversies van WhatsApp al duidelijk dat Meta aan een dergelijke functie werkt.

Reacties (119)

[0romis]

Alles wordt alleen nog maar nepper en nepper.

Na een filter over je foto's kun je nu ook een filter leggen over je geschreven berichten
Als iemand dit zou gebruiken praat ik niet meer met hoe deze persoon echt is maar met een gefilterde versie van deze persoon. Je zet niet meer je eigen gedachten in het bericht maar gebruikt AI om beter over te komen.

[rko4u]

Ik kan me best situaties indenken dat dit nuttig kan zijn. Ik heb zelf bijvoorbeeld een vorm van autisme en er zijn mensen die nogal beperkt zijn in hun acceptatie, die afgaan op dingen die ik niet heb gezegd. Dat kan je hiermee mogelijk voorkomen.

[Myri]

Nee, helaas ga je dat niet/nooit voorkomen. Een mens, in een bepaalde gemoedstoestand, leest altijd met een bias. En er zal dus altijd een "conflict"-situatie blijven bestaan. Misschien vervang je A door B, maar nu moet je ineens gaan verdedigen waarom je een bericht met AI hebt herschreven, en waarom je voor die manier van verwoorden/communiceren hebt gekozen.

Wees maar gewoon jezelf met al onze eigenaardigheden waar we mee moeten omgaan, maar die onze relaties ook sterker maken omdat we leren opletten wat we neerschrijven en hoe dat overkomt bij de ander(en).

[Zenow]

Ik kan me voorstellen dat het in het geval van die chat nuttig kan zijn, of lijken. Maar: het probleem is hier het gebrek aan acceptatie van wie je bent en acceptatie van hoe je communiceert. Het lijkt mij geen goed idee de verantwoordelijkheid voor de 'oplossing' van dat probleem bij jou neer te leggen. Dat is symptoombestrijding. Het kan er bovendien voor zorgen dat wanneer je die persoon in het echt tegenkomt, de acceptatie nog lager is, want 'in je chats communiceer je anders', kan dan gezegd worden.

[rko4u]

Helemaal mee eens, maar de ervaring is helaas anders. Veel oudere mensen met een vorm van autisme zijn getraind om normaal te klinken (vroeger bestond alleen klassiek autisme, dus was je een kind met aanpassingsproblemen) en daardoor komt de autistische communicatievorm voor de ander vaak onverwacht. En net als velen in mijn situatie heb ik daarnaast ook normaal werk waar ik ook met klanten moet communiceren.

[Noresponse]

we gaan dus allemaal werken voor META.

Allereerst leert Ai hoe je via chat communiceert en wat blijkbaar gangbare taal is en dan vraag je dat te verbeteren of mooier op een bepaalde manier. Dit is wederom een leermoment als je zelf daarin nog iets aanpast. We gaan dus META zijn Ai trainen en vraag me af of we dan ook betaald krijgen of is dat het gratis gebruik van whatsapp.

Zuckerboy is goed bezig en dit doet die weer goed.

[rkonings]

Klopt helemaal want ook hier mag je geen negatieve reactie geven over de waarheid want die wordt weggemodereerd, de waarheid mag niet verteld worden en alles wordt dus nep en nepper

[Jeffrey88]

DIt kan toch niet goed zijn voor de hersenontwikkeling? Je hoeft straks niks meer zelf te doen, je typt een tekst van bedenkelijk niveau en het vloept er voor jou iets uit, ik wil toch echt liever gestimuleerd worden om nog zelf iets te redacteren.

[ChielScape]

Ik kan nu eindelijk grappig zijn!

[P_Tingen]

En op dezelfde manier dat we nu niet meer kunnen rekenen, netjes kunnen schrijven of fatsoenlijk werkwoorden kunnen vervoegen met een d of een t

Je hebt best een punt, maar dit is natuurlijk van alle tijden. We hebben geen verstand meer van techniek want auto's doen het altijd en zo niet, dan brengen we ze naar de garage. Computers hoef je ook geen verstand van te hebben; je hoeft geen gekke dingen meer te doen om hem werkend te krijgen als je bv een nieuwe koopt. De mensheid gaat naar een steeds hoger niveau van abstractie toe en low-level zaken zullen minder worden

[Expendable]

"De ontvanger krijgt niet te zien dat het bericht deels door AI is geschreven."

En dit is nou precies 1 van de grootste problemen. Je weet gewoon niet meer hoe iets door iemand getypt is, eigenlijk veranderd zelfs de toon van het bericht en weet je ook niet meer of iemand 'kortaf' of 'geirriteerd' reageert.

Het is van de zotten, nog los van het feit dat je meta AI niet eens uit kan zetten.

[Reactie gewijzigd door Expendable op 28 augustus 2025 08:52]

[NoTechSupport]

Er gaat veel informatie verloren op deze manier. Verwachtingen, intenties, intelligentie,... worden allemaal minder zichtbaar.

[WillySis]

Je hebt helemaal gelijk, maar ....

Het vraagt waarschijnlijk wat meer intelligentie van de ontvanger, maar zeker na een aantal berichten van iemand ga je echt wel kunnen vermoeden of en wanneer de AI functie gebruikt wordt. De langere, gladde teksten zonder spel- en grammaticale fouten, of berichten die weinig emotie laten zien gaan verdacht worden.

Ik heb drie dyslectische kinderen en die zullen de mogelijkheid zeker omarmen en ik zal er blij mee zijn, want de spelfouten die zei niet eens zien maken het lezen wel eens lastig en moet ik het "radend lezen" toepassen.

Ik denk dat het gebruik van de AI tekst-aanpasser in de praktijk vooral gebruikt gaat worden voor de wat meer zakelijke berichten. Daar zou het best eens een verademing kunnen betekenen. Berichten die je niet in de moedertaal geschreven worden kunnen in de praktijk best wel eens verkeerd begrepen worden. Als AI eerst een nette versie maakt kan jezelf controleren of jouw bedoeling ook correct is verwoord. Voor al dit soort communicatie is het persoonlijke toch minder belangrijk.

Berichten tussen bekenden hebben deze functie helemaal niet nodig. Je kent elkaar immers en dan maakt de AI het proces van tikken en verzenden alleen maar langer.

[GerGio]

Je hebt helemaal gelijk, maar ....

Het vraagt waarschijnlijk wat meer intelligentie van de ontvanger, maar zeker na een aantal berichten van iemand ga je echt wel kunnen vermoeden of en wanneer de AI functie gebruikt wordt. De langere, gladde teksten zonder spel- en grammaticale fouten, of berichten die weinig emotie laten zien gaan verdacht worden.

Ik heb drie dyslectische kinderen en die zullen de mogelijkheid zeker omarmen en ik zal er blij mee zijn, want de spelfouten die zei niet eens zien maken het lezen wel eens lastig en moet ik het "radend lezen" toepassen.

Ik heb ook dyslexie en ik snap heel goed dat je deze mogelijkheid omarmd.

Het is wel zo dat een van de beste dingen die je kunt doen om dyslexie aan te pakken is jezelf trainen. Trainen in het schrijven van de goede woorden, trainen in het teruglezen van deze woorden en het teruglezen van de zinnen die je hebt geschreven. Dat maakt uiteindelijk dat je beter kunt schrijven.

Dyslexie gaat nooit weg, maar je kunt jezelf wel trainen beter te lezen en schrijven en dat voorkomt AI nu een beetje en daarom heb ik er toch wat moeite mee.

[84hannes]

want de spelfouten die zei niet eens zien maken het lezen wel eens lastig

Ik weet precies hoe het voelt: twee keer een zin moeten herlezen om te weten of er "zei" of "zij" wordt bedoeld. Schandalig hoeveel mensen dan reageren met: je weet toch wat ik bedoel? Uiteindelijk wel ja, uiteindelijk. Maar een foutje is, zoals je zelf weet, snel gemaakt.

Als AI eerst een nette versie maakt kan jezelf controleren of jouw bedoeling ook correct is verwoord. Voor al dit soort communicatie is het persoonlijke toch minder belangrijk.

In plaats van herschrijven weet ik iets beters: Tweakers.net genereert automatisch drie reacties op iedere post die je typt, zodat je alvast weet hoe mensen, waarschijnlijk, op je tekst reageren en wat je anders wilt verwoorden.

[Reactie gewijzigd door 84hannes op 28 augustus 2025 12:04]

[NoTechSupport]

Ik weet het niet. Jouw bericht zou ook met AI geschreven kunnen zijn met als prompt: verzin een leuk persoonlijk verhaal dat AI meer sociaal aanvaardbaar maakt 😃.

Ik gebruik ook AI (wel bijna nooit bij berichten), maar het is minder eerlijk, meer sociaal wenselijk.

[Reactie gewijzigd door NoTechSupport op 28 augustus 2025 12:54]

[WillySis]

Ik zal je verklappen dat ik maar heel spaarzaam gebruik maak van AI. Mijn bericht was dus gewoon handmatig geschreven (toetsen indrukken).

AI maakt alles minder persoonlijk, maar je moet niet alles gelijk negatief bekijken. Je moet ook proberen te bedenken in welke situaties de AI functies gebruikt zullen gaan worden en waar dat best wel eens wenselijk kan zijn.

Voor een berichtje naar vrouw, kinderen of vrienden zal ik geen AI gebruiken. Mijn kinderen zullen dat veel sneller wel doen en daar ben ik blij mee, want door hun dyslexie sturen ze wel eens heel raadselachtige berichten. Of er echt veel persoonlijkheid verloren zou gaan weet ik niet, maar het feit dat men een berichtje stuurt is al persoonlijk.

Voor meer zakelijke communicatie geeft men niets om persoonlijkheid. Als AI die een beetje verbloemd is daar niets op tegen. Als de teksten daardoor gemakkelijker te lezen zijn, gebruik de AI dan aub.

[Vaatdoek82]

Het hele persoonlijke gaat eraf en mensen worden nog luier.

[bzuidgeest]

Of mensen houden meer tijd over voor dingen die ze wel interesseren. Dat je minder werk aan A hoeft te besteden wil niet zeggen dat je dan geen B gaat doen... Luie mensen hou je toch wel en je kan techniek niet tegen gaan houden omdat er een paar luie donders zouden kunnen zijn. Anders kan je de auto ook wel uitbannen volgens die redenering.

[Vaatdoek82]

Zaken worden hierdoor gewoon enorm onpersoonlijk. Copy paste communicatie. Er zit op een gegeven moment geen ziel meer in het bericht. Geen enthousiasme of verdriet. Oom Gerrit reageert hetzelfde als Kapper 't Hoekje.

[84hannes]

Zaken worden hierdoor gewoon enorm onpersoonlijk.

Dat zeggen mensen ook over tekstberichten. Schrijf jij nog brieven? Daar kan je echte meesterwerken van maken, waar de emotie én de nuance vanaf druipen. Maar het is een kunst die niet voor iedereen is weggelegd.

[Vaatdoek82]

Daar heb je zeker een punt, die stap is inderdaad wel vergelijkbaar wat dat betreft.

[bzuidgeest]

Ik suggereer dat je brieven gaat schrijven en op youtube Letters Live gaat volgen. Maar ziel in een berichtje op whatapps... Iets met parels voor de zwijnen denk ik.

En je weet niet eens of het echt is. Met of zonder AI.

[Arjan P]

Of mensen houden meer tijd over voor dingen die ze wel interesseren.

Ah, dus een persoonlijk antwoord op mijn bericht interesseert ze niet - laat AI maar antwoorden, kan ik dingen doen die belangrijker zijn. Antwoord mij dan maar helemaal niet..

[bzuidgeest]

Je trekt het lekker op jezelf. Maar denk je werkelijk dat in een support desk de medewerkers geïnteresseerd zijn in jou? Dat de "met vriendelijk groet" niet standaard in elke handtekening zit?

Als jij niet kan onderscheiden of je vrienden een AI inzetten om met jou te praten... Wat maakt het dan eigenlijk uit voor jou? Of misschien moet je jezelf afvragen of je dat soort mensen wel een vriend of vriendin moet noemen....

[Arjan P]

Je trekt het lekker op jezelf. Maar denk je werkelijk dat in een support desk de medewerkers geïnteresseerd zijn in jou?

Waar komt opeens die support desk vandaan? Ik reageer op jouw opmerking dat een zelf geschreven bericht mensen niet interesseert (en daarmee dus degene waar ze mee communiceren niet interesseert - en ter verduidelijking neem ik mezelf even als voorbeeld). En dat ze dan tijd hebben voor dingen waar ze wel interesse voor hebben.

Als jij niet kan onderscheiden of je vrienden een AI inzetten om met jou te praten... Wat maakt het dan eigenlijk uit voor jou?

Het ging hier niet over het al dan niet herkennen of iets AI is. Het ging over het verdwijnen van het persoonlijke in communicatie. Lees even terug anders.

[bzuidgeest]

Waar komt opeens die support desk vandaan?

Ik denk dat je even terug moet lezen en niet alleen het laatste berichtje, maar een hele thread.

[WillySis]

Ik vraag me af in hoeverre het persoonlijke er echt vanaf gaat. Meestal is het sturen van een berichtje of reactie al het grootste deel van het persoonlijke. In hoeverre het persoonlijke van de tekst geraakt wordt weet ik niet. Er komen weer een aantal knopjes bij om mee te spelen. Die zullen het karakter van de berichtjes wat veranderen, maar een persoonlijke noot verdwijnt niet snel in zijn geheel.

[litebyte]

Het doel is mede ook sturen, niet alleen die nformatie die we tot ons nemen, maar ook verzenden, een hele enge ontwikkeling.

[84hannes]

Er gaat veel informatie verloren op deze manier. Verwachtingen, intenties, intelligentie,... worden allemaal minder zichtbaar.

Is dat niet eigenlijk een kritiek op iedere getypte tekst in vergelijking met spraak of, liever nog, face to face-communicatie?

[BramVroy]

Maar dat weet je nooit. Iemand kan heel vrolijk overkomen om confrontatie te vermijden maar eigenlijk koken van irritatie. De afzender beslist altijd hoe zij iets willen verwoorden en enkel zij weten hoe ze zich voelen. Als zij beslissen om hun tekst handmatig te verbloemen of dat BEWUST door AI te laten doen, maakt dat dan een verschil voor jou als ontvanger? Het is dus wel belangrijk om te weten dat niet zomaar elk bericht herschreven wordt, maar dat de afzender hier bewust voor moet kiezen, dan nog eens kan nalezen en dan zelf verstuurt.

[Ik ben geen grote fan van deze functionaliteit want zo verliezen we toch ook een beetje de kunst van creatief schrijven maar ik denk niet dat het de intentie van een persoon minder duidelijk maakt. Dat ligt nog steeds in de handen van de afzender.]

[Sorcerer8472]

Yes, ik sta er inderdaad ook zo in.

Denk ook dat het mensen kan helpen om zich te realiseren dat de manier waarop ze een bericht insteken misschien niet zo constructief is. Deze mensen kunnen hierdoor daadwerkelijk ervan leren en wellicht zelfs ook offline beter communiceren.

[kozue]

Eens wat betreft persoonlijke communicatie, maar in een zakelijke context kan het best helpen als je de geïrriteerde toon uit je bericht kan halen en de communicatie kunt beperken tot puur feiten. Ik denk dat de meesten wel ervaring hebben met collega’s waarvan ze zich irriteren aan hun gedrag, maar er toch professioneel mee om moeten gaan.

[Tintel]

Dus een enorm filter voor alle communicatie omdat 'professioneel' gelijk staat aan emotieloos?

De werkelijkheid is: voor sommige communicatie dien je 'in the flesh' te zijn. Het filteren van de communicatie zal nooit de emotie goed kunnen weergeven.

[kozue]

Wie heeft het over “alle communicatie”? Je kunt het op een case-by-case basis gebruiken, wanneer het je uitkomt. Als je een baan hebt waarbij alle communicatie aggressie in je oproept die je weg wilt filteren heb je volgens mij een andere baan nodig

[Tintel]

Ook als je het af en toe gebruikt dan is die communicatie-manier dus voorzien van een mogelijk filter (wat automatisch en ongezien zijn werk doet).

Niet elke emotie is gelukkig aggressie natuurlijk. Er zijn ook veel positieve emoties. Dat wil je toch ook niet filteren? (en een filter is dus ook: alle berichten zijn 'blij').

[Some12]

Het grootste probleem in mijn boek is wanneer mensen korte-, indirecte-, informatieve communicatie gaan gebruiken als substituut voor alle communicatievormen, zoals bellen, omdat ze bang geworden zijn voor daadwerkelijke communicatie, als resultaat van angst om gezien en gehoord te worden voor wie ze daadwerkelijk zijn.

Dus Whatsapp maakt zich populairder door zichzelf impopulairder te maken voor mensen die wat meer zelfzekerder zijn. Slechte ontwikkeling.

[Tintel]

Heel juist.

[lenwar]

Uiteindelijk is het neem ik aan nog wel dat de verzender het opstuurt toch? Je ziet niet ook niet welke spellingsfouten autocorrupt heeft gecorrigeerd, of dat iemand anders dan de zender het heeft geschreven. Ik snap dat de drempel anders is met dit idee, maar op zich heb je natuurlijk alleen maar te maken met de persoon die op 'verstuur' heeft geklikt.

[!null]

Ja met deze LLMs zijn we de Turing Test allang voorbij.

Maar ik moet zeggen, de nummer 1 in digitale miscommunicatie is wat mij betreft het lezen van emoties in een bericht. Die worden wellicht niet altijd gezien, maar emoties worden ook vooral wel gezien terwijl ze er niet zijn. Verkeerde interpretaties dus.

Als AI het schrijft en straks ook nog voor je interpreteert gaat dat misschien beter. Kun je je eigen sociale skills verder laten afkalven want die worden dan niet meer beter.

[Tintel]

Die worden wellicht niet altijd gezien, maar emoties worden ook vooral wel gezien terwijl ze er niet zijn. Verkeerde interpretaties dus.

Tja of is het gewoon dat dit soort communicatie niet altijd geschikt is? Ook al is de bedoeling misschien A en de ontvanger interpreteert B, is het bericht dan fout of de interpretatie?

Of anders: gaan we ook een 'eigen' AI gebruiken om het bericht te interpreteren?

De key is: toelichting/uitbreiding i.p.v. steeds kortere berichten maar dat kost moeite om op te stellen en te lezen dus doen we dat niet liever niet.

[!null]

Ja ik vind over de app ongeschikt voor heel veel dingen, die ook maar iets van (opgebouwde) emotie / irritatie hebben. Maar goed, de praktijk is anders

[M4x]

Eigenlijk is dat weinig nieuws: de meeste toetsenborden op smartphones voorspellen al jaren het volgende woord voor je zin, om schrijftijd te sparen. Ik schrijf al jaren op die manier tekstberichten, of dus juist niet :)

[Peenutzz]

Een woord voorspellen lijkt me fundamenteel anders dan een compleet bericht laten schrijven/aanpassen.

[anandus]

"De ontvanger krijgt niet te zien dat het bericht deels door AI is geschreven."

In de EU is dat onder de vorig jaar aangenomen AI Act wél verplicht.

[runnershigh]

Wat is precies verplicht? Ik kan nu ook al een bericht schrijven met AI hulp. Ben ik dan in overtreding als ik dat niet vermeld?

Er verandert inhoudelijk niks als dit iets efficiënter kan.

[anandus]

Als iets met AI gegenereerd is moet dit door de tool worden aangegeven zijn als zodanig.

"AI-verordening: [...]

Risico op misleiding: de makers van AI-systemen die content genereren moeten dit markeren als gegenereerd of gemanipuleerd, en deepfakes moeten als zodanig bekend worden gemaakt."

https://www.digitaleoverheid.nl/overzicht-van-alle-onderwerpen/nieuwe-technologieen-data-en-ethiek/artificiele-intelligentie-ai/ai-verordening/

[Reactie gewijzigd door anandus op 28 augustus 2025 11:37]

[runnershigh]

Interessant, wist ik niet. Maar ik denk hier niet van toepassing:

Er zijn veel AI-systemen die niet worden gereguleerd. Bij AI die niet in 1 van de bovenstaande categorieën valt gelden er geen eisen omdat de risico’s minimaal zijn.

[Zoijar]

Inderdaad, verschrikkelijk... stel je voor dat je met dates praat op zo'n manier, en die typen niks echt zelf meer, dan weet je toch helemaal niet meer met wat voor iemand je praat? Elke potentiele date ineens heel erg grappig met slimme grappen en feiten kennis.... en in het echt geen woord uit kunnen brengen En lange-termijn kunnen mensen dan zelf helemaal niet meer normaal communiceren met nuance en gevoel. Heel erg eng dit.

(Om nog maar te zwijgen over het vertrouwen dat we in Meta moeten hebben hier met hun private processing.... zou nooit iets per ongeluk mis gaan bij Meta mbt privacy, toch?)

[Reactie gewijzigd door Zoijar op 28 augustus 2025 09:37]

[PrimalFury]

Tjah, die valllen gewoon op date 1 door de mand.

[moonlander]

Dan gaan mensen misschien weer daten zoals ze dat vroeger deden, op de persoon af stappen en een gesprek beginnen.

[Zoijar]

Ja dat zou mooi zijn Ik heb sowieso wel eens het idee dat die AI ons dichter bij elkaar gaat brengen omdat het het einde is van al die social media

[Reactie gewijzigd door Zoijar op 28 augustus 2025 12:36]

[bzuidgeest]

We hadden al spelling en grammatica controle, dit is niet zo een heel grote stap verder. En zeker bedrijven die support doen via WhatsApp gaan dit handig vinden om altijd professioneel over te komen, je wil juist geen emotie in dat soort gesprekken.

[litebyte]

Dit is best wel een grote stap verder, je kunt al voorspellen wat de volgende stap is - het is geen schrijfhulp functie, het wordt een stuur functie.

[bzuidgeest]

En wat dan nog? Als het werkt dan werkt het. Ik zal het niet vlug gebruiken, maar zolang mensen gemaakte afspraken nakomen dan zie ik het probleem niet zo.

[rko4u]

Persoonlijk vind ik het als ik bijvoorbeeld een schade meld, een beetje emotie (gemeend wat erg voor u) beter dan een ongevoelige robot.

[Daoka]

Persoonlijk maakt dit meestal voor mij niet echt een verschil. Want je kan niet zien of het gemeend is. Vaak als zoiets getypte wordt voelt het voor mij ook als gescript / verplicht erbij moeten zetten. Daarnaast zullen ze (in geval van schade) dit al zo vaak zien dat het gewoon menselijk lastig is om hier echt gevoelig voor te blijven, vooral als je de ook mensen nooit ziet.

Net als een mail beëindigd wordt "Met vriendelijke groet". In veel situaties zit dit al in de handtekening en geautomatiseerd. Erg persoonlijk op die manier. Daarnaast is het een eigenlijk ongeschreven regel dat dit erbij zit. Dus zelfs als je het zelf schrijft, schijf je het dan omdat je het wil en meent of omdat het verplicht voelt want anders is het niet binnen de norm van schrijf etiquette valt? Of erger nog je doet dit uit verplichting omdat je baas het vereist en je niet je baan wil verliezen.

Daarom voelt emoties in een brief / mail gewoon meestal nep voor mij zelfs als het menselijk geschreven is.

[twkr18526]

"De ontvanger krijgt niet te zien dat het bericht deels door AI is geschreven."

Is dit niet een soort Alan Turing test voor AI? Ook al is Alan Turing best lang geleden voor sommigen hier.

[Reactie gewijzigd door twkr18526 op 28 augustus 2025 09:47]

[Oon]

Nouja.. 9/10 keer is het toch wel echt overdreven overduidelijk dat iets door 'AI' is geschreven. Een LLM typt zo onnatuurlijk, zelfs als je die in je eigen 'stem' laat schrijven. Die ene keer dat het niet opvalt zal het ook niet super relevant zijn.

Of zoals ChatGPT het zou zeggen:

Nouja… in 9 van de 10 gevallen is het gewoon overduidelijk dat een tekst door ‘AI’ geschreven is. Het leest onnatuurlijk, de zinsopbouw voelt geforceerd, en zelfs als je een LLM probeert te laten schrijven in je eigen ‘stem’ blijft dat typische, kunstmatige karakter erdoorheen prikken. Je hoeft er bijna geen moeite voor te doen om het te herkennen. En die ene keer dat het niet direct opvalt, is het vaak ook nog iets kleins of niet zo relevant, waardoor het eigenlijk niet uitmaakt dat het niet meteen zichtbaar is.

[rko4u]

Ik mag hopen dat de verzender bepaald wat er verzonden wordt. Dat lijkt me wel een vereiste om dit te gebruiken.

Daarnaast gebeurd het waarschijnlijk vaker dat iets onbewust als kortaf reageren beschouwd wordt dan dat iemand kortaf reageert, maar AI er een heel verhaal van kan maken.

[FairPCsPlease]

Over AI gesproken, weet iemand hoe je in WhatsApp de nadrukkelijk aanwezige zwevende knop 'Vraag het aan Meta AI' kunt verwijderen van het homescreen van WhatsApp?

Ik wil helemaal geen AI gebruiken, voor helemaal niets. Ik vind het belachelijk dat ieder AI-gebruik zo enorm veel energie (en water voor de koeling daardoor ook) verbruikt in de datacenters waar de gpu's staan opgesteld en dat in een tijd waarin we juist heel zuinig moeten omgaan met water en energie, vanwege het klimaat.

[Reactie gewijzigd door FairPCsPlease op 28 augustus 2025 08:52]

[wonderst]

Helaas, dat is een "niet-verwijderbare knop": nieuws: WhatsApp toont AI-chatbot aan Nederlandse gebruikers met niet-verwijderbare knop

[FairPCsPlease]

Zijn er dan add-ons om hem te verbergen, net zoals dat je in een browser add-ons kunt toevoegen om ongewenste zaken te veranderen?

Is er een plek waar je een klacht in kunt dienen, bij Meta?

[Reactie gewijzigd door FairPCsPlease op 28 augustus 2025 08:55]

[bapemania]

Volgens mij moet je accepteren dat Whatsapp/Meta zich richt op A.I. en dat de knop nooit zal verdwijnen, totdat alles "by default" ge-A.I.'d wordt en de knop daarmee overbodig wordt.

Zelf ben ik niet afhankelijk van Whatsapp en kon daarom begin dit jaar makkelijk overstappen naar Signal, ik gebruik het als een berichtenapp maar mensen mogen mij ook bellen, SMS'en, post sturen, e-mailen of aanbellen, ik ben alleen niet meer via socal media of Whatsapp te benaderen. LinkedIn heb ik nog wel, maar de vraag is hoelang nog, dat begint steeds meer op Facebook te lijken.

[Reactie gewijzigd door bapemania op 28 augustus 2025 09:05]

[MicGlou]

Je zal moeten accepteren dat de hele f-in wereld wat ook maar iets doet wat op het internet is aangesloten uiteindelijk iets met "AI" zal gaan doen. Het zijn alleen bedrijven als Meta en Google etc die daarin voorop lopen... iedere app, iedere zoekfunctie etc zal uiteindelijk gebaseerd worden op een AI model. Het zit straks ook in je koffieautomaat, je strijkijzer en ga maar door... laatst nog gezien een "smart" strijkijzer, ding geeft je tips via een app, geeft aan dat er water bij gevuld moet worden etc... bizar vind ik het.

[lenwar]

iedere zoekfunctie etc zal uiteindelijk gebaseerd worden op een AI model.

Dit is waarschijnlijk inderdaad waar, maar dat hoeft niet perse slecht te zijn, gezien de relatief slechte zoekresultaten van zoekmachines.

[MicGlou]

Gaat niet om of de resultaten goed of slecht zijn, gaat erom dat het overal maar in moet zitten tegenwoordig en dat het niet altijd gewenst is. Maar ook niet veel toevoegd aan een product behalve extra complexiteit, waardoor hogere kosten, grote kans op problemen en slechtere/kostbare repareerbaarheid... alleen maar om het zogenaamde "gemak van de mens te dienen".

[lenwar]

Ik ben het met je eens dat het overal maar instoppen, lang niet altijd wat toevoegt. In een tandenborstel heb ik er ook erge twijfels bij . Maar in het geval van een zoekfunctie kan het functioneel wel degelijk een goed iets zijn. Juist omdat het, het product echt beter kan maken. (Betere zoekresultaten.)

AI moet niet een doel op zich zijn. Het moet een doel faciliteren. En als het een doel goed faciliteert, dan is het wat mij betreft prima. Maar ze moeten niet, maar AI in dingen gaan doen, zodat de marketingmolen van een bedrijf kan zeggen dat ze AI hebben. En dat stadium lijken we al even bereikt te hebben. Dit zal in de praktijk een fase zijn waar we even doorheen moeten. Straks zijn AI-modellen gewoon een integraal onderdeel van alles dat we (digitaal) doen, en is het volledig transparant, en net zo vanzelfsprekend als de stroom uit de muur en water uit de leiding. Je denkt er niet bij na. Het is er gewoon.

alleen maar om het zogenaamde "gemak van de mens te dienen".

Maar dit is toch voor 90-95% van al onze comfortzaken het doel? We maken stenen/betonnen/houten kisten om in te wonen. We stoppen die kisten vol met machines om ons leven makkelijker te maken (wasmachine/vaatwasser/elektrische kookplaat/enz.). Daarnaast zetten we nog meer spul in die kisten om ons te entertainen. (televisie/telefoon/tablet/spelcomputers/enz.) En nu is er een digitale revolutie die bepaalde zaken voor ons verder kan verbeteren/comfortabeler maken. AI-functies kunnen heel erg zinvol/comfortabel zijn, maar ze moeten wel op de juiste manier worden toegepast. Op het moment wordt er heel erg gezocht naar hoe en wat.

Waar we effectief en zoals altijd tegenaan lopen, is dat de verkoopmarketeers er ook wat mee moeten, en zoals altijd zorgt verkoopmarketing voor vervelende zaken, voor de eindgebruiker. Verkoopmarketing maakt een product per definitie slechter voor de gebruiker en (soms) beter voor het bedrijf. Reclames of luxe verpakkingen, in wat voor vorm dan ook, voegen effectief niets toe aan een product. Het is puur voor het bedrijf om meer geld te kunnen verdienen, ten koste van de klanten. (want die klanten betalen uiteindelijk voor al die reclames/verpakkingen.)

[Striffelbuur]

Als AI het gemak van de mens zou dienen, was het al lang ingezet om verkoopmarketing, reclame, luxe verpakkingen en alle gebakken lucht uit onze dagelijkse werkelijkheid te filteren. Net zoals een zoekmachine van een groot advertentie-imperium gedoemd is om zelfs de grootste gemene deler te trakteren op bagger-resultaten, zo zal AI in software van dergelijke monsterbedrijven zeer zeker niet worden geoptimaliseerd om het gemak van de eindgebruiker te dienen.

Uiteindelijk verspilt het de tijd van de gebruiker met onzin, en verdwijnen potentieel echt nuttige functionaliteiten zodra je even met je ogen knippert.

[DdeM]

Die relatief slechte zoekresultaten zijn juist kunstmatig slecht gemaakt, initieel om mensen op het platform te houden want meer ad revenue, en nu ook zodat ze AI kunnen pushen want die lijkt dan beter te werken. Totdat iedereen het accepteert en dan wordt het vanzelf weer slechter gemaakt, of doordrenkt met advertenties van de best betalende advertentieboer.

[martijn86]

Er is een vrij lelijke optie die ik gebruik. Het gaat om een app om een aantal storende elementen in apps te verbergen voor mensen mij (bijvoorbeeld) ADHD. De app heet GMWay en is beschikbaar in de IzzyOnDroid repo in F-Droid. Ik noem het lelijk omdat het toestemming nodig heeft om boven andere apps te draaien en vervolgens, soms met een merkbare vertraging, de storende elementen bedenkt met witte vierhoeken. In WhatsApp is het in staat om de AI knop, AI zoeksuggesties alsmede aanbevolen kanalen.

Zover ik weet zijn er (nog) geen WhatsApp specifieke patches in ReVanced Manager. Wat wel bestaat maar wat ik nadrukkelijk niet aanbeveel, zijn gemodificeerde WhatApp apk's van bijvoorbeeld MODYOLO. Je zult begrijpen dat je met een dergelijke mod heel veel vertrouwen moet hebben in de modder.

[FrostyPeet]

Het probleem is dat klagen bij Meta niet helpt. Ze zwakken het dan hooguit wat af, stellen het uit. Vervolgens komt er iets soortgelijks terug met een nieuwe marketing kreet. Dat deed Meta ook met die zwaar bekritiseerde Pay Or Accept Cookies. Die knop die gewoon weer terug kwam in een iets gewijzigde vorm waarmee de gebruiker toestemming geeft dat Facebook zo ongeveer alles mag doen met je data.

Meta komt er ook mee weg omdat ze een kritische massa hebben (gebruikersaantal) en anders gaat Trump wel dreigen.

Ik zag wat Tweaker oplossingen maar ik ga geen servers o.i.d. installeren om een chat app te temmen. Daarmee beloon ik Meta voor hun slechte gedrag.

[RobbieB]

Nee. Nee.

[lenwar]

Je kunt contact opnemen met WA Support.

In de iOS-app: Instellingen (tandwieltje) - Help - Helpcentrum - Neem contact met ons op (onderin). Dan open je een chatgesprek. Goede kans dat het gesprek gewoon met een LLM is (of een ander AI-model), maar dat is in elk geval de route voor feedback, dus je hebt best kans dat er wel iets mee gedaan wordt als er voldoende mensen dezelfde klacht/suggestie hebben?

edit:
ik had de vraag gesteld en kreeg onderstaande reactie:

Hallo,

Bedankt voor uw bericht.

Helaas is je bericht niet juist vertaald. Schrijf ons in een van de ondersteunde talen die hieronder vermeld staan. Onze excuses voor het ongemak.


* Engels

* Arabisch

* Indonesisch

* Maleis

* Frans

* Duits

* Hindi

* Italiaans

* Portugees

* Russisch

* Spaans

* Turks

* Urdu

Dit ticket is nu gesloten. Neem opnieuw contact met ons op als je nog vragen hebt.

Dus nu maar in het Engels gevraagd. En kreeg de reactie:

I understand your concern about the AI-icon on your chats screen. However, I need to inform you that it's not possible to hide, turn off, or remove Meta AI or other AI experiences from your device. AI experiences are optional to use, and you can choose not to interact with them if you prefer. If you have any specific concerns about the AI-icon or AI experiences, I'd be happy to help address them.

Learn more in these articles:

Misschien als voldoende mensen gaan klagen, dat ze er wat aan gaan doen 😊.

[Reactie gewijzigd door lenwar op 28 augustus 2025 13:32]

[Peenutzz]

Whatsapp support is inderdaad letterlijk niks anders dan een "AI" die alles herhaalt wat je zegt, zegt dat het "erg vervelend voor je is", dat gebruikers belangrijk zijn en dat alle feedback doorgegeven wordt aan het ontwikkelteam. Einde gesprek.

Als je een mail stuurt naar support.android(at)whatsapp.com krijg je een mail terug met daarin een verwijzing naar bovenstaande mogelijkheid en verder niks. Onmogelijk om een echt persoon te spreken. Ik heb dit aangekaart bij de Play store en het is blijkbaar tegen de regels dat ze hun "support" op deze manier regelen.

[lenwar]

Maar dat wil niet, per definitie, zeggen dat het een zwart gat is. Mogelijk wordt er wel degelijk wat gedaan met de info die er in gestopt wordt, alleen merk je daar als individuele gebruiker niets van.

Nou heeft Meta natuurlijk per definitie een slecht imago, en het zou me ook niet verbazen dat ze er helemaal niets mee doen, maar we kunnen het niet 100% uitsluiten, dat er op de achtergrond wel iets mee gedaan wordt.

[kameleon20]

En behalve melden dat het tegen de regels is doen ze er niks mee. Ze willen Whatsapp niet uit de store kwijt raken en zien dat er straks buitenbde Play Store om miljoenen updates/installaties plaats vinden

[Striffelbuur]

Ik heb dit aangekaart bij de Play store en het is blijkbaar tegen de regels dat ze hun "support" op deze manier regelen.

Behalve dat het tegen de regels bij de Play Store is, is het niet simpelweg ook gewoon tegen de wet in landen als Nederland? Al heb ik begrepen dat er een rechter is geweest die een chatbot als alternatief voor het vermelden van een contact-adres heeft goedgekeurd, lijkt het me stug dat daarmee ook de vereiste is vervallen dat een website of applicatie duidelijkheid dient te verschaffen over deze contact-mogelijkheid. De verplichting voor ondernemers om een rechtstreekse contactmogelijkheid aan te bieden, daarmee wordt niet bedoeld: bied een e-mail adres/formulier/chatbot en laat alles wat de klant invoert gerust in een zwart gat verdwijnen. Het is juist bedoeld zodat bedrijven zich niet kunnen onttrekken aan hun verantwoordelijkheid door alle communicatie die van klanten binnenkomt automatisch af te kappen en hen met een kluitje het riet in te sturen. Ook is het niet toegestaan om de contactmogelijkheid met een mens zodanig te verbergen achter FAQs en whatnot, dat alleen de volhardende speurder het bestaan ervan kan vaststellen.

[FairPCsPlease]

Dat is balen. Tijd om dit hele nieuws te vergeten en me op iets anders te richten dan. Voel mijn hartslag toenemen om iets waar ik niets aan kan veranderen. Focus op dingen waar ik wel impact op heb nu en Tweakers tabblad sluiten.

[RobbieB]

Overstappen op Signal

[AcidBanger]

Signal installeren

[FairPCsPlease]

Ja, ik heb Signal, maar dat haalt de knop niet weg bij WhatsApp en daarmee stappen niet alle groepen/personen/cursussen die hun berichten via WhatsApp delen over naar Signal.

[JackJack]

Dat is precies het probleem.
Zou fijn zijn als je gewoon een messaging service had waarbij je zelf je eigen client (WA, Signal, etc) kan kiezen.

[AnonymousGerbil]

Email?

Maar half voor de grap. Met thunderbird+openkeychain is een goed beveiligde email communicatie vandaag de dag eigenlijk helemaal niet zo moeilijk meer.

[JackJack]

Ja, of RCS.
We zijn gewoon erg gewend aan WA om een of andere reden. :P

[FairPCsPlease]

Nee, dit triggert gelijk een hoop gepieker bij mij, 'heb ik FOMO dan?'. Maar feit is dat ik tegen heug en meug aan WhatsApp ben begonnen omdat ik een hekel heb aan social media, maar dat in bepaalde situaties het een handig berichtmedium is (met name voor afstemmen met grotere groepen waar je deel vanuit maakt, zoals een cursus of iets plannen met de familie), met als bijkomend voordeel dat een bericht sturen vaak een makkelijker vorm van contact is voor iets kleins dan bellen of mailen en dat dankzij WhatsApp (net als Signal) voor desktop het makkelijker is dit te typen op de desktop dan als sms te doen op de telefoon. En om van dat gemak af te zien, voor die gevallen dat ik daarvan gebruik naar alternatieven om te kijken en mensen te bewegen om dan ook met die alternatieven mee te gaan, dat is schieten met een kanon op een mug: vanwege irritatie over een knop in beeld, complete communicatiekanalen omgooien, waarbij je ook nog anderen moet laten meebewegen. Nee bedankt. Met die discussie hierover naar aanleiding van mijn vraag hoe ik de knop verwijder, ben ik deze ochtend al veel meer met het onderwerp WhatsApp bezig geweest dan ik normaal in meerdere weken opgeteld met WhatsApp bezig ben.

Wat ik al zei: ik zet het uit mijn hoofd en negeer het maar, die stomme knop.

[Senaxx]

Ik heb hier ook al naar gezocht maar helaas is dit niet te verwijderen. Ik vind hem ook nogal redelijk storend in beeld en het zou Meta sieren als ze hier een on/off functie voor zouden maken.

[Carlos0_0]

Leuke is ik heb deze hele knop niet op mijn Iphone, ik snap ook eigenlijk helemaal niet hoe.
Ik zie alleen een AI knop in een chat, als ik iemand wil taggen. Dan staat er Meta AI niet beschikbaar is in deze chat.

Ben ik hierin alleen of zijn er meer?

Iphone 16 pro max.
IOS in het Nederlands(Laatste versie 18.6.2)
Whatsapp: 25.22.83 staat nog wel een update klaar naar 25.23.3 van gistreren. maar telefoon is nog niet leeg dus geen zin om mijn apps te updaten.

Het kan zijn ik eens heb aan gegeven, meta niks met mijn data mag doen. dit kon volgens mij maar een korte periode.
nieuws: AP benadrukt: bezwaar maken tegen AI-training Meta moet voor 27 mei - update

Iets anders kan ik mij niet bedenken eigenlijk, niet dat ik het erg vind. Volgens mij is het maar een irritant en vervelend knopje.

Nu zou het uiteraard nog kunnen komen, want de Nederlandse uitrol begon pas schijnbaar een paar weken geleden.

nieuws: WhatsApp lijkt ondersteuning Nederlands voor AI-chatbotfunctie uit te rollen

[Reactie gewijzigd door Carlos0_0 op 28 augustus 2025 09:01]

[The Zep Man]

Over AI gesproken, weet iemand hoe je in WhatsApp de nadrukkelijk aanwezige zwevende knop 'Vraag het aan Meta AI' kunt verwijderen van het homescreen van WhatsApp?

In het verlengde van het antwoord van @AcidBanger als alternatief:

WhatsApp (WA) op je smartphone "stil" of in een emulator draaien die permanent aan staat, en zelf WA enkel gebruiken via een Matrix server met een WA-bridge. Bij voorkeur uiteraard je eigen server en bridge, want de bridge is het eindpunt van WhatsApp's E2EE-ondersteuning.

Text chats, bijlagen en deelname aan polls werken in Matrix. Over pogingen voor video- en audiogesprekken word je geïnformeerd. Wanneer de WA client ook op je smartphone draait kan je notificaties zodanig configureren dat video- en audiogesprekken wel worden doorgegeven, en de rest niet. Je kan als alternatief ook bijvoorbeeld Jitsi Meet op een eigen server voorstellen (geen inlog nodig voor de andere partij).

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 28 augustus 2025 09:26]

[XElD]

Ik heb maar Beeper als Whatsapp bridge geinstalleerd om er vanaf te zijn... Wat The Zep Man hierboven ook al aangeeft. WA bridge naar Matrix wamt Beeper is gewoon een server met een interface die op je tel draait...

[Reactie gewijzigd door XElD op 28 augustus 2025 09:08]

[kozue]

Als je Whatsapp verwijdert ben je ook van die knop af. Mensen die jou echt willen spreken installeren wel wat anders hoor. Zelf nooit Whatsapp gehad en iedereen die ik de moeite waard vind om te contacteren zit op iMessage, Telegram of Signal. Voor de rest is SMS ook prima.

[BeQuietAndDrive]

Ik zie die knop niet (iPhone 13 Pro met laatste whatsapp en IOS versie) en ik weet niet waarom niet... maar ik ben er niet rouwig om.

[arjan1995]

Er is geen officiële instelling voor. Het lijkt erop dat modders hebben geprobeerd om het uit de Android app te slopen, maar dat Whatsapp zo streng controleert of de app nog origineel is, dat dit niet kan.

https://github.com/ReVanced/revanced-patches/issues/4681

[iqcgubon]

Als je een AI nodig hebt om met vrienden en familie te communiceren is het wel erg triestig met je gesteld.

[himlims_]

vergeet niet dat er nogal een groep is die moeite heeft met lezen en schrijven (zeker onde nieuwe nederlanders). Daarlang kunnen mensen zich prima verwoorden, maar moet het geschreven worden is het een ander verhaal.

[Mjennow]

Het is toch bizar dat er wéér een nieuwe functie wordt toegevoegd waar niemand op zit te wachten. In dit geval gaat het om de AI-functie in WhatsApp waarmee je zogenaamd de schrijfstijl kunt aanpassen. Ten eerste: ik wil helemaal geen AI in mijn berichten, laat staan dat mijn toon of stijl door een algoritme wordt beïnvloed. Het ergste is je krijgt het gewoon door de strot geduwd.

En dan hebben we het nog niet eens over het bedrijf dat erachter zit: Meta. Hun reputatie op het gebied van privacy en betrouwbaarheid is op zijn zachtst gezegd twijfelachtig. Denk aan eerdere incidenten, van datalekken tot het misbruik van gebruikersdata. En recenter: hun AI-chatbots die zelfs expliciete gesprekken met kinderen konden voeren. Als dát de partij is die nu bepaalt hoe mijn berichten “beter” geschreven zouden moeten worden, dan gaan er echt alarmbellen rinkelen.

Kortom: niemand zit te wachten op een AI die zogenaamd mijn schrijfstijl moet verbeteren. Wat we wél willen, is keuzevrijheid, transparantie en de mogelijkheid om zulke functies gewoon helemaal uit te zetten.

[Carlos0_0]

Ja dat is het leuke van Meta, ze voegen allemaal functie toe zonder opt out.
Kijk je naar andere als Telegram bijv(En wellicht andere diensten ook), maken alles optioneel. Zelfs het bellen is uit te schakelen.

Maar whatsapp lijkt het bijna wel windows, wij maken iets dus jij krijgt het gewoon. en het liefst zonder uitschakel functie.
Ik vind dat de EU hier wel eens wat mag tegen doen, in plaats van vele andere onzin waar ze mee bezig zijn.

Nieuwe functies introduceren prima, je wil je eigen producten laten gebruiken. je wil meer mensen aantrekken of behouden.
Maar maak de functies eens optioneel, boeit mij echt niet het default zelfs aan staat. als ik het erna gewoon normale optie in settings het kan uitzetten.\

Tevens bij mijn whatsapp gek genoeg geen AI, alleen als ik iemand wil taggen via @ commando.
Alleen dan krijg ik te zien dat meta ai niet beschikbaar is, doordat Geavanceerde privacy voor chats aan staat.

[Pokemoneuro]

Het dringt nu zelfs door naar chatapps. Wat denken ze? Dat we niet in staat zijn om zelf een berichtje te formuleren?

Voor business email is dit al helemaal de standaard natuurlijk. Een mens schrijft de mail en AI herschrijft het formeel en verstuurt het. Dan bij de ontvanger wordt het bericht samengevat door AI en kan de ontvangende persoon de samenvatting lezen.

Ik begin me nogal af te vragen waarvoor we "formele" en "informele" taal nog nodig hebben.

[donkerlicht]

Zelf zou ik het niet willen gebruiken, en hoop dat contactpersonen het ook niet gaan gebruiken. Ik zou het namelijk jammer vinden wanneer alle berichten er vrijwel hetzelfde uitzien. De verschillen vind ik wel interessant om te zien.

Wat ik kwalijk vind, is dat de lezer niet kan zien dat het bericht door AI aangepast/gegenereerd is. Ik zou hierin juist openheid willen hebben.

[CSB]

En ziehier de manier waarop Meta zijn Llama LLM traint; met jouw input. En natuurlijk kun je dat niet uitzetten, dan ondermijnen ze hun eigen verdienmodel.

[prutser001]

Je moet het nu al uitzetten per chat en kan niet globaal. tijd voor wat anders.

[19RAW68]

Precies, ze hebben de opt-out gecombineerd met het automatisch opslaan van media naar je apparaat galerij en dat wil ik wel behouden. Maar dat kan dan dus niet.

[Migrator]

Ik snap alle cynische reacties wel, want dit voelt als alweer een plek waar AI wordt in gedrukt maar het herschrijven van stukken tekst is natuurlijk wel iets waar LLM's goed in zijn, in tegenstelling tot de functie van allesweter en assistent.

Ik hoop dat het altijd opt-in blijft en zou het ook prettig vinden als je kunt zien dat iemand de functie heeft gebruikt.

Waar ik met name huiverig voor ben is of het niet te veel controle uit handen neemt bij mensen waardoor ze zelf niet meer hoeven na te denken over het schrijven van berichten en zo hun eigen kunde ondermijnen en zich van dit soort tools afhankelijk maken. Of dat zo is en hoe erg dat is moet blijken. Ik zou zelf nooit afhankelijk willen zijn van dit soort tools om goed te kunnen schrijven.