Taiwan beperkt export nieuwste halfgeleidertechnologie naar landen als VS

De Taiwanese overheid voert strengere regelgeving in voor de export van geavanceerde halfgeleidertechnologie. TSMC mag hierdoor zijn meest recente productieprocessen niet meer in het buitenland toepassen. Dat heeft directe gevolgen voor de Verenigde Staten.

De Taiwanese nieuwswebsite udn.com berichtte voor het eerst over de aangescherpte regels, die naar verwachting eind 2025 van kracht worden. De wetgeving moet Taiwans positie als grootste halfgeleiderproducent beschermen door alleen de op één na nieuwste productietechnologie voor export toe te staan.

De nieuwe wetgeving geeft de overheid ook meer zeggenschap over buitenlandse investeringen van Taiwanese bedrijven. Investeringen kunnen worden geweigerd of ingetrokken als ze de nationale veiligheid of economische ontwikkeling bedreigen. Bij overtredingen kunnen boetes worden opgelegd.

De wetswijziging volgt kort nadat TSMC zijn geplande investeringen in Amerikaanse productiefaciliteiten verhoogde van 65 miljard naar 165 miljard dollar. De nieuwe wet zal rechtstreekse gevolgen hebben voor de chipproductie in het land. Dat bevestigt premier Cho Jung-tai, aldus udn.com.

Het ministerie van Economische Zaken heeft aangegeven dat de exacte datum waarop de wet van kracht wordt pas bekend wordt gemaakt nadat alle onderliggende regelgeving is aangepast. Dat kan maximaal zes maanden in beslag nemen.

Door Andrei Stiru

Redacteur

29-04-2025 • 09:05

117

Reacties (117)

117
114
51
7
0
51
Wijzig sortering
Komt die nieuwste technologie niet uit België en Nederland?
De modernste lithografiemachines komen hier vandaan, de L in ASML.

Zie het als een oven in de bakkerij: cruciaal, zonder oven wordt er niks gebakken. Maar er zijn natuurlijk nog wel érg veel andere stappen die je ook moet doen voordat je een brood gebakken hebt.

Alleen gaat een moderne computerchip ongeveer 50 tot 80 keer door een 'oven' van ASML, in plaats van 1 keer. Alles op hetzelfde tempo met zo min mogelijk downtime want dan stokt de hele productielijn.

Een fout in één van die machines en je nieuwe i7 chip is al een i5. Nog een foutje en het is een i3 chip. Nog meer fouten en je kan ze weggooien.

Daarom zijn ze zó cruciaal.

Een fabrikant van een oven hoeft niet per sé een goede bakker te zijn, en vice versa.

ASML maakt de beste ovens.
TSMC zijn de beste bakkers.
NVidia, Apple, AMD (etc) komen met hun fantastische recept voor broodjes / vlaai / croissants naar TSMC.

[Reactie gewijzigd door ApexAlpha op 29 april 2025 09:59]

En Carl Zeiss is dan de deeg leverancier in deze analogie/metafoor? Die maken de lenzen voor ASML machines?
Carl Zeis maakt een (cruciaal) onderdeel van de ASML machines.

Je zou ze kunnen vergelijken met de fabrikant van het hitte element van een oven, of een ander onderdeel dat de oven fabrikant niet zelf wil en kan maken.

Beetje net zoals Airbus vliegtuigen maakt maar de motoren inkoopt bij de échte motorenspecialisten zoals Rolls Royce of GE.

Net zoals bij vliegtuigen is 'inkopen' een te klein woord: ASML en Carl Zeiss werken al jaren enorm dicht op elkaar samen om die machines samen te ontwerpen, maken en onderhouden.

Het is meer "schoen en schoenveter" in plaats van "koper en leverancier".

De deegleverancier zou eerder een bedrijf zijn dan de Silicone Wafers maakt waar de chips op gemaakt worden. Wikipedia: Wafer (electronics)

En om die wafers goed te inspecteren en dergelijke heb je ook weer 'deeginspectiemachines' zoals van het Nederlandse ASM: Wikipedia: ASM International

Of van Nearfield uit Rotterdam: https://www.reuters.com/t...s-148-million-2024-07-18/

Of een van de vele andere NL spelers zoals: Wikipedia: Besi


(Ja, 'we', in Nederland en Vlaanderen, zijn best een grote speler in de chipproductie industrie)

[Reactie gewijzigd door ApexAlpha op 29 april 2025 10:27]

En Nexperia/NXP is dan wel weer een TSMC als ik zo begrijp? Blijft toch fascinerend hoe groot die wereld is.
Ja die zijn er ook nog. En ook weer beide Nederlands!

Als AMD en NVidia enorm complexe, luxe, dure banketbakker producten maken dan maken Nexperia en NXP de fabrieksbroden die per 1000 van de band rollen en voor €1 in de winkel liggen.

Denk aan: klein chipje voor de electronische ramen in je auto, klein chipje voor in speelgoed dat een piepje geeft als je ergens op drukt, chipje voor in je OV chipkaart (NFC chip), dat soort dingen.

NXP en Nexperia concurreren veel meer op lage kosten dan op echt fantastische complexe ontwerpen.

(Alles wat ik zeg is wel tot in den treure versimpeld. Het ontwerp en productieproces van NXP is gigantisch complex. Het is alleen minder 'cutting edge' dan wat NVidia en TSMC doen)

Laatste edit: Als eervolle vermelding dan nog voor één man: Arthur del Prado.

Deze man is de grondlegger van ASM en daarmee de hele Nederlandse chipindustrie. En bijna niemand kent zijn naam, zijn Wikipedia pagina is een paar regels en enkel in het Nederlands.

Hier een kort profiel in het Financieel Dagblad na zijn overlijden in 2016: https://archive.ph/9qjk0

Echt een (veel te) onbekende legende uit de Nederlandse naoorlogse industriële geschiedenis. Zonder deze man geen ASM, geen ASML, geen Besi etc...

[Reactie gewijzigd door ApexAlpha op 29 april 2025 10:51]

NXP en Nexperia concurreren veel meer op lage kosten dan op echt fantastische complexe ontwerpen.
NXP heeft ook meer IC's, MCU's e.d. i.p.v. eindproducten. Ontwerpen zijn prima, complex is niet fantastisch en RF is bepaald niet eenvoudig :)

Voornamelijk voor stabiliteit/kwaliteit en het feit dat veel afnemende klanten in die sectoren in mijn ervaring niet graag switchen van merk. Zowel de opperhoofden als de engineers met hun betrouwbare toolchain.

Qua prijs concurreren ze IMHO niet, TI (loopt achter) en MicroChip (blegh) is goedkoper, ST flexibeler (heeft aandeel in NXP?), Renesas vaak de winnaar bij herevaluatie en China de ultra-low-budget die terrein wint.

En ook ik ben hier best merkentrouw in, voor hobby b.v. gaat m'n voorkeur uit naar een TI DAC zonder na te denken.

Dus ik zie wel wat donkere wolken en wat mij betreft mag Nederland wel wat nationalistischer denken en handelen in plaats van blind te checken op alibaba en consorten..
Ja ik had het er al bijgezet maar ik bedoel ‘goedkoop’ en ‘simpel’ tegenover een NVidia GPU op TSMCs nieuwe platform.
Had ik al door ;-)

Ik wilde benadrukken dat IMO juist de kleine en goedkope ICs zonder grote marge als NVidia uit noodzaak goed en zo eenvoudig mogelijk ontworpen zijn onder behoud van allerlei kosten. Daar zie je af en toe verrassende nieuwe dingen die werken maar uiteindelijk niet kosten- of functioneel meerwaarde leveren.

Juist waar de oude nodes niet "gratis" performance/efficiëntie verbetering leveren. Ik heb heel veel toepassingen waar een old-skool ARMv7 sub-1Ghz met solide software stack prima functioneert en zal functioneren de komende 10 jaar (mocht AI niet onverhoopt roet in het eten gooien).

NVidia is een monopolist die het kan permitteren zijn markt te verdelen en marge hoog te houden in kunstmatige beperkingen. Vooral omdat het 3D/AI traject er één is van (langdurige) software investering incl. legacy en niet zozeer IMHO van chipinnovatie, vergelijkbaar met Intel.

Maar ik kan het mis hebben, ik weet ook niet alles dus ik hoor graag. Geen gamer verder dus DLSS etc zal me boeien maar wel geïnteresseerd in alternatieve insteek of perspectieven..
zie ook :

https://www.ed.nl/asml/he...een-jongensboek~a2c1bb84/

De omslag van het boek met (vlnr) de ingenieurs Henk Baron, Theo Fahrer en Frans Klaassen
En Nexperia/NXP is dan wel weer een TSMC als ik zo begrijp? Blijft toch fascinerend hoe groot die wereld is.
Niet echt:
TSMC is een "foundry", ze produceren de chips voor andere bedrijven, die andere bedrijven leveren het ontwerp. TSMC maakt de chips beschreven in dat ontwerp. Bij TSMC kun je geen chips uit een catalogus bestellen, ze maken alleen chips op bestelling (Voor grote bedrijven als Apple, Nvidia, Qualcomm, etc...).

NXP: Ontwerpt, produceert en verkoopt haar eigen chips. Maar sommige chips worden elders geproduceert in een chip fabriek (foundy) die niet (100%) van NXP is. Bij NXP kun je chips uit een catalogus bestellen. Je kan ze ook bestellen bij de groothandel (Mouser, Farnell, etc). NXP heeft een chip fabriek in Nijmegen!

Nexperia: dit was ooit de afdeling "simpele chips en losse transistoren" van NXP. Ontwerpt, produceert en verkoopt haar eigen chips en transistoren. Niet alle chips kunnen ze zelf maken, ze bestellen die dan bij een foundry. Ook Nexperia chips vind je in een catalogus en bij de groothandel. Nexperia heeft het hoofdkantoor in Nijmegen, productie wordt elders gedaan (Duitsland, China etc...).

[Reactie gewijzigd door peterpv op 29 april 2025 13:57]

Airbus plaatst veel motoren van Safran, vergeet dat niet. Stiller en zuiniger. En is ook nog een Frans bedrijf.
Nee Zeiss maakt onderdelen voor de oven (glazen voorkant om doorheen te kijken bijvoorbeeld :)
niet het deeg, want dat zijn de wafers.
De lens is gewoon een cruciaal onderdeel van de oven
Net als dat de source, Waferstage, reticalstage, etc cruciale onderdelen zijn
De POB(lens) is wel het duurste onderdeel
Het deeg is een silicon boule, het meel is zand ;-).
Je vergeet een onderzoekscentrum als IMEC (niet bepaald een kleinbedrijf) dat het noodzakelijk onderzoek doet om dit alles mogelijk te maken. Als Belg mogen we ook trots zijn op deze belangrijke schakel.

[Reactie gewijzigd door SMGGM op 29 april 2025 12:32]

Duidelijk en heldere uitleg waarvoor dank
het leukste is nog wel dat TSMC is opgericht door Philips en Taiwanese overheid. Jammer dat PH semiconductors later NXP de aandelen verkocht heeft anders was het NXP/TSMC.
De EUV-machines komen van ASML uit Veldhoven met componenten uit hoofdzakelijk België, Duitsland en Nederland. De kennis over het totale productieproces van een microchip ligt bij TSMC in Taiwan. Het fabriceren van een chip omvat veel meer dan alleen het stukje lithografie.
Vergeet ook niet dat het hoofdonderdeel, de EUV bron, uit de VS komt.
Na decennia van samenwerking en expertise, dus geen vervangende Europese leverancier op korte termijn.
Absoluut, de laser komt van Trumpf, niet te verwarren met de wel bekende oranje man.

Maar vergeet niet dat dat niet de EUV licht bron is. Trumpf maakt de laser, 10kw of inmiddels zelfs 40kw CO2 laser die op de tin druppels schiet, waaruit het EUV licht komt.

Maar het deel van de tin druppels komt dacht ik wel uit NL, misschien dat iemand dit kan factchecken voor mij, maar ik meende dat het vooral om de hoog vermogen laser gaat die uit de VS komt.
Trumpf is toch gewoon een Duits bedrijf? Geen bedrijf uit de VS?
Bij mijn weten komt de laser van Trumpf uit de DE, maar is het idd Duits. Het deel dat van het laser licht naar EUV gaat (De laser is geen EUV), dat is het deel dat van ASML Cymer komt, dat is Amerikaans, maar ASML heeft daar dus een belang in. Hoeveel dat is weet ik niet.

(Dit is ook alleen maar wat ik uit de opmerkingen op mijn reactie kon halen, dus wellicht even nazoeken)
Ik weet wel dat voor het EUV systeem er een laser gebruikt wordt om de EUV-licht te maken.

Edit: Heb VS vervangen door DE, excuses iets te snel getypt :)

[Reactie gewijzigd door jctjepkema op 29 april 2025 13:52]

De Trumpf laser is niet de lichtbron van een EUV machine, maar is een onderdeel (de pre-pulse laser) van de EUV lichtbron, en die komt dan weer van Cymer in San Diego
Weet ik, daar zijn die tin druppels voor :)
Ah ja ik zie nu pas dat ik je reactie niet goed gelezen heb, iets te snel gereageerd nadat ik de vraag van Gimmeabrake zag :+ :X
Als die laser van Trumpf de EUV-bron is, dan komt die toch niet uit de VS, maar uit Duitsland? Het hoofdkantoor van Trumpf staat in Ditzingen, regio Stuttgart, in Zuid-Duitsland. Ik ken iemand die daar een tijdje op de IT-afdeling heeft gewerkt.
ASML Heeft een onderdeel voor lichtproductie:

https://www.asml.com/en/company/about-asml/cymer

Trumpf maakt de CO2-laser die wordt gebruikt in de onderdelen van Cymer. De laser is maar één onderdeel van het maken van EUV licht.

Meer info (echt een rader dit kanaal als je meer over chips wil weten): YouTube: The Extreme Engineering of ASML’s EUV Light Source

Zoals je ziet is ASML nauw verbonden met tal van leveranciers. Ze noemen zichzelf dan ook graag een 'systeemintegrator' in plaats van enkel fabrikant.

[Reactie gewijzigd door ApexAlpha op 29 april 2025 10:59]

Aangezien jij en @jctjepkema elkaar tegenspraken ben ik ook even gaan googlen. Ik kwam dit tegen op de website van ASML:
Throughout all phases of EUV technology development – research, industrialization and now high-volume manufacturing – working together across borders has been key. Today, we procure some critical EUV modules from the US, such as the droplet generator for the light source as well as sensors, reticle handlers and stages, and other modules from Germany, such as our ZEISS optics and TRUMPF’s lasers for the EUV source, and we collaborate with companies and institutions all over the world in continued R&D for the next generation of EUV machines.
Zoals zo vaak lijkt de waarheid in het midden te liggen. De lichtbron bestaat uit onderdelen uit zowel de VS, als Duitsland.

Edit: Ah, je hebt je bericht inmiddels aangepast. Dit bericht was een reactie op de eerste versie, waarin je stelde dat ASML Cymer de lichtbron zelf maakte, en Trumpf niet betrokken is.

[Reactie gewijzigd door Gimmeabrake op 29 april 2025 11:05]

Ja ik had het verkeerd opgeschreven. Het ligt er even net aan of je "lichtbron" als de productie van het licht ziet (met de laser) of de productie van het licht dat je daadwerkelijk kan inzetten, het hele systeem samen.

Het lichtsysteem komt van ASML Cymer (in de VS) en die gebruiken Trumpfs' laser als lichtbron van EUV.
Cymer maakt de onvervangbare EUV lichtbron. Trumpf levert daarvoor de CO2 laser, die heel goed maar niet onvervangbaar is.
en de reticle stage voor EUV wordt in de US gemaakt
Nop, nieuwste tech komt primair bij TSMC vandaan, secundair Intel en Samsung. Jij verwijst natuurlijk naar ASML, maar dat is stellen alsof de fabrikant van bulldozers de beste wegen kan maken. ASML maakt machines die gebruikt worden voor één onderdeel van het productieproces van chips. Een erg belangrijk onderdeel, maar nog steeds één onderdeel. Daarmee kan je patronen maken op chips. Maar wat je met die patronen verder doet, daar heeft ASML weinig direct mee te maken. (Sterker nog, ik denk dat ondertussen EUV voor transistoren wordt gebruikt, maar initieel werd EUV enkel voor een paar lagen metaalverbindingen gebruikt).
bulldozers kun je bij zoveel verschillende fabrikanten kopen.
De EUV machines niet. Zonder de ASML machines was TSMC lang niet geworden dan wat ze nu zien
En TSMC is alleen de designer van het procede om de chip te maken. Designs van de chips komen van de klanten van TSMC.
Nee TSMC draagt zeker niet zo veel bij als ASML.
‘ Nee TSMC draagt zeker niet zo veel bij als ASML.’
Dit is een enorme onderschatting van het enorme belang van TSMC.
Als dat zo is (rhetorisch) , mag Europa daar wel even op in gaan grijpen. Want als Taiwan de enige is die dit kan dan hebben we binnen nu en 5 jaar geen poot meer op te staan en is Taiwan gewoon overgeleverd aan China.
(en dus zijn wij dan de sjaak omdat we niet weg kunnen).
Als dat zo is (rhetorisch) , mag Europa daar wel even op in gaan grijpen. Want als Taiwan de enige is die dit kan dan hebben we binnen nu en 5 jaar geen poot meer op te staan en is Taiwan gewoon overgeleverd aan China.
(en dus zijn wij dan de sjaak omdat we niet weg kunnen).
Zie hier ook de reden waarom er voortdurend een geopolitiek spel rondom Taiwan gespeeld wordt. Dit is ook de reden waarom TSMC het "silicon shield" genoemd wordt. Zolang TSMC cruciaal is voor het functioneren van de wereld economie heeft de VS (en in mindere mate andere bondgenoten) er enorm belang bij om de veiligheid van Taiwan te garanderen.
TSMC heeft een groter R&D budget dan ASML.

Ze waren lang de enige die de bedroevende yields van EUV onder controle konden houden, misschien nog steeds.
zonder TSMC valt de wereld bijna niet terug het kost allemaal wat meer en de chips zijn iets minder zuinig
Zonder ASML valt de wereld terug naar 7 nm node want de 5 op DUV is onbetaalbaar
Geheugen fabrikanten doen nu pas hun teen voorzichtig in het EUV water ... en in het TSMC water. Ik vermoed dat al het meest geavanceerde geheugen (ie. HBM en Apple LPDDR) over een paar jaar bij TSMC zit. Zonder TSMC zou Samsung waarschijnlijk net als Intel en de geheugen fabrikanten helemaal niet groot in EUV geinvesteerd hebben aan het begin.

ASML maakt het grootste deel van de machines, de paar onderdelen die TSMC toevoegt (pellicle, etc.) maakt ze bruikbaar.
denk dat je even op moet zoeken wat een pellicle is, die worden namelijk door ASML gemaakt en geleverd
Reticles worden door de klant van ASML gemaakt. Maar ook dat is meer een klein deel van hoge yield.
Dat zit hem meer in hoe de stack wordt opgebouwt en hoe goed de overlay en imaging control buiten de machine om, gedaan wordt. En daar is TSMC gewoon de beste
ASML heeft pellicles ontwikkeld en de technologie uitbesteed aan Mitsui (die ze zo te zien zelf verder ontwikkeld). TSMC heeft hun eigen pellicles, die ongelooflijk veel beter zijn.

https://web.archive.org/w...smc-technology-symposium/

"According to the speaker, TSMC’s pellicles offer 4.5x more output, 80x less defectivity and 4x longer lifespan than commercial pellicles."

Ik vind dit eigenlijk ongelooflijk voor een passief membraan. Zo ongelooflijk dat ik denk dat het niet passief is. Misschien een electronen plasma boven de pellicle om stof te ionizeren en weg te kunnen houden? (Word al gebruikt in high vacuum ion pumps.)

De ASML wagies hier verklaren mij altijd voor gek, maar ik denk dat als een klant met vele miljarden aankomt ze wel iets geheim kunnen houden voor de wagies. TSMC is niet zomaar een klantje.
Dat lijkt me niet erg relevant als de chips hier niet gemaakt worden. Het is natuurlijk wel een belangrijke troef, mocht Taiwan de export naar NL of België beperken.
Zoals ik het begrijp mogen de chips wel verkocht worden, maar de procedés niet. Taiwan wil het monopolie beschermen.
Lijkt inderdaad te gaan om het daadwerkelijk produceren in het buitenland.

Wellicht zit er (meer dan economische vergelding richting de US) ook een politieke gedachte achter. Want als Taiwan de enige is die de nieuwste chips kan produceren zal het westen ze moeten blijven beschermen. Als de US het zelf kan produceren is een persoon als Trump in staat ze direct te laten vallen...
Dit is uiteraard de strategische reden.
Taiwan is door de chipproductie cruciaal voor het succes van diverse grote Amerikaanse bedrijven.
Taiwan ziet dat TSMC chipfabrieken in de VS gaat bouwen. Taiwan ziet ook hoe de VS onder de huidige regering bondgenoten laat vallen, omdat het een stel ijdele, egoïstische en inhalige idioten zijn (zo zien Rusland en China deze mensen ongetwijfeld).

Nu konden ze in Taiwan al heel goed rekenen, dus 1 + 1 + 1 is niet zo moeilijk voor ze...

Het is de vraag of het gaat helpen. Waarschijnlijk gaat Trump ook Taiwan proberen af te persen (zoals hij een mineralen deal wil met Oekraïne), zonder enige harde veiligheidsgarantie te geven.
Waar goederen over grenzen gaan, gaan er geen soldaten
Dat is onwaar gebleken, zie het gas wat nog jaren door Oekraïne vloeide (en betaald werd) door rusland terwijl ze dat land al jaren terroriseren met soldaten!
Het is eerder algemene regel, quote komt van Bastiat. Er zal wel eens ergens een uitzondering op geweest zijn.
Inderdaad, zodra ze dat uit handen geven heeft de VS geen reden meer om, Taiwan tegen China te beschermen, en laten ze Taiwan vallen als een baksteen, net zoals ze nu met Oekraine doen.
Het is niet enkel een economisch voor deel voor Taiwan, maar ook een sterke veiligheidsgarantie.
Dan krijgen ze machines niet meer, dus dat zal wel meevallen. Maar goed is het zelfde als dat we in de EU geen Russische olie mogen gebruiken en toch vrijwel elk land Russische olie inkoop via via, dus is meer voor de buhne, maar in het ergste geval mogen ze ingrijpen.
Maar goed is het zelfde als dat we in de EU geen Russische olie mogen gebruiken en toch vrijwel elk land Russische olie inkoop via via, dus is meer voor de buhne, maar in het ergste geval mogen ze ingrijpen.
En rusland geeft dan voor de bühne de cijfers door waaruit blijkt dat hun olie-export wel degelijk gedaald is? En de opbrengsten uit olie ook :)

Er is dus een vrij duidelijk effect en dus kan je niet spreken van 'voor de bühne', ondanks dat er wel wat omwegen zijn om het toch te kopen (via india vooral)...

[Reactie gewijzigd door watercoolertje op 29 april 2025 13:35]

Ja en nee, zo'n machine bouwen is 1 ding, de juiste patronen uiteindelijk op silicium krijgen zonder fouten met die machine is een hele andere tak van sport.
Ze (TSMC, ASML) werken samen om het voor elkaar te krijgen, een symbiotische relatie.
De hamer-fabriek (ASML in Nederland) produceert geen kasten (TSMC in Taiwan).
Er is een verschil tussen de tooling en het proces.

ASML heeft een hele nauwe samenwerking met TSMC om een procedeen te ontwikkelen. Zie het als een vakman die zichzelf verder ontwikkelt omdat hij beter gereedschap krijgt.

Bij een vakman zit die kennis in zijn hoofd en in zijn spieren, maar bij een proces als chipproductie is dat heel goed omschreven en gedocumenteerd. Daardoor is het heel makkelijk om op bepaalde procedeen een beperking te leggen.

[Reactie gewijzigd door TechSupreme op 29 april 2025 11:44]

Het is jammer genoeg een logische stap in de huidige tendens van geopolitieke spanningen en zelfbehoud.
Idd actie reactie. Zowel de EU als de VS willen meer chips produceren op eigen bodem. Vooral Trump treft Taiwan hard met zijn tarieven van 32% tegen het land.

Taiwan wil natuurlijk zijn foundry-model beschermen en chips produceren voor andere bedrijven. (AMD, intel, Nvidia, Apple, ….) Die bedrijven willen natuurlijk geen chips van de vorige generatie waardoor de fabriek in de VS alvast niet de nieuwe Apple chip zal kunnen maken of een kostenefficiente AI chip.

Voor de EU is nu het juiste moment om met Taiwan de banden aan te trekken en samen te werken want de EU maakt toch al de machines en zeer hoogwaardig silicium voor de wafers. Eigenlijk concentreert de chipindustrie zich Belgie/Nederland/Duitsland/Japan/Australie en natuurlijk Taiwan.

Maar de EU mist wel de grote winsten. Taiwan is dan weer zijn buddy Amerika kwijt en kan mogelijk ook militair niet meer rekenen op de verre vriend terwijl China staat te lonken. En dat is niet ver gezocht want Trump laat Taiwan over aan China, Ukraine aan Rusland terwijl hij zelf aast op Groenland. De EU is nog niets aan het ondernemen.
Maar wat heeft de EU dan Taiwan te bieden? Natuurlijk economische banden, maar Taiwan zal dan ook met alle liefde chips aan ons verkopen. Echter ik zie weinig voordeel voor hun om de nieuwste technologieën wel naar de EU te verplaatsen. Economisch kan het voor TSMC waarschijnlijk niet uit (vanwege hogere lasten hier, daarom heb je dingen als de ChipAct nodig om het aantrekkelijk te maken hier fabs neer te zetten), en Taiwan als land heeft er helemaal niks aan.

Goede banden met de VS hebben ze veel meer aan, want de VS heeft de mogelijkheden iig om Taiwan te beschermen tegen China. Of EU dat zou willen is niet erg relevant, want we kunnen het niet.
Wat wij Taiwan te bieden hebben? Technologie en grondstoffen natuurlijk. Alles om high-end chips te maken is hier voorhanden. Alles. Chips zijn zeer klein en makkelijk te verschepen per vliegtuig. Next day delivery over heel de wereld is mogelijk. Wat houd de EU nog tegen om die high-end industrie hier te starten? Relatief weinig.
Maar ik snap niet wat wij daarmee Taiwan te bieden hebben. Jij stelt dat we hier zomaar die industrie kunnen starten (waar ik mijn twijfels over heb, we missen enorm veel kennis en kunde, en we overhead om productie te doen in de EU is gewoon veel hoger dan in Azië). Maar wat heeft Taiwan daar aan? Wat schiet Taiwan ermee op dat ze ons zouden helpen in Europa de productie te draaien? Zoals je schrijft, chips zijn makkelijk te verschepen, dus die gaan heel veel liever lekker productie in Taiwan draaien, en dan per vliegtuig het naar Europa sturen.

(Overigens ook gelukkig dat chip productie niet zoveel grondstoffen nodig heeft, het zijn immers kleine dingen, want ook qua grondstoffen zitten we nou niet zo ruim in Europa).
BV, ASML machines die in Veldhoven gemaakt worden
Maar wat heeft Taiwan daar aan? Wat schiet Taiwan ermee op dat ze ons zouden helpen in Europa de productie te draaien?
Dat zeg ik toch. Hun chip-economie draaiende houden. Denk je nu echt dat het onmogelijk is om hier de laatste Nvidia chips te maken met de machines van TSMC? Loonkost is al lang geen issue meer. Lonen stijgen ook in Taiwan én loo kost weegt relatief weinig door op de stukkost vanwege de hoge mate van automatisering.
Zoals je schrijft, chips zijn makkelijk te verschepen, dus die gaan heel veel liever lekker productie in Taiwan draaien, en dan per vliegtuig het naar Europa sturen.
Assemblage van producten gebeurd hier niet dus waarom zouden ze dat voorstellen? Haha, beetje raar niet?

Waar denk je dat al die machines om de chips te maken en machines om silicium te maken vandaan komen? Waar denk je waar alle kennis zit voor de volgende generatie node te ontwikkelen? Gewoon een vraag :)
Dat zeg ik toch. Hun chip-economie draaiende houden.
Misschien ligt het aan mij, maar ik snap echt niet welke richting je hier op wil. Wat schiet hun chip-productie economie ermee op dat ze die hier zouden gaan draaien? Wat schiet TSMC daarmee op, en nog belangrijker gezien waar het hier over gaat: Wat schiet Taiwan daarmee op?

En loonkosten zijn een onderdeel waarom het hier duurder is, maar ook energie zal een stuk duurder zijn. En wat dacht je van alle procedures, bezwaarschriften en rechtzaken voor je uberhaupt iets kan neerzetten wat best veel energie en water gebruikt? En wat ook relevant is, waar je niet de mensen met kennis voor hebt om er te werken. Terwijl je dat allemaal wel in Taiwan hebt, en vervoer van chips nou niet zo duur is.
Assemblage van producten gebeurd hier niet dus waarom zouden ze dat voorstellen? Haha, beetje raar niet?
Er gebeurd hier wel wat assemblage hoor. Maar inderdaad, veel ook in Azië. Dus nogmaals, waarom zou Taiwan willen dat de productie van chips hier gaat gebeuren?
Waar denk je dat al die machines om de chips te maken en machines om silicium te maken vandaan komen? Waar denk je waar alle kennis zit voor de volgende generatie node te ontwikkelen? Gewoon een vraag :)
Je eerste vraag: Een gedeelte komt bij ASML vandaan. En een heel gedeelte komt bij andere producenten vandaan.
Je tweede vraag: Bij TSMC primair, al ook bij Samsung en Intel zit een hoop kennis.

Je bedoelt natuurlijk ASML, en bij ASML zit een hoop kennis, op gebied van litografie machines. Maar er is zoveel meer nodig om chips te maken. Er is een reden dat maar een paar bedrijven dat kunnen, als het een kwestie was van ASML machine kopen, stekker in het stopcontact steken, en gaan met die banaan, dan deden veel meer bedrijven het. Maar er is een hele hoop specifieke kennis nodig om de nieuwste chips te maken, en daar lopen we in Europa minstens een decennia op achter. (We hebben geen enkel Europees bedrijf wat finfet chips commercieel kan produceren. En finfets gaan in de komende generaties al weer uitgefaseerd raken).
Dus nogmaals, waarom zou Taiwan willen dat de productie van chips hier gaat gebeuren?
? Maar dat leg ik toch uit. Taiwan wil dat natuurlijk niet. Wat dacht je? Daarom die wetten om TSMC tegen te houden. TSMC is een ander paar mouwen.

Als je natuurlijk overtuigt bent dat wij niet in staat zijn om de productie in Europa te doen dan houd het idd op.

Zegt Imec leuven je iets?

Als Taiwan niets doet zijn ze hun land kwijt en hun Industrie. Laat dat ff duidelijk gezegd zijn. China neemt de boel gewoon over zodra high-end bedrijven zoals TSMC fabrieken in het Westen heeft.

Als TSMC het niet zal doen dan zal de VS of Europa wel een alternatief

Europa is de bakermat van de computer chip productie. Imec, Soitec en Asml zijn echte pioneers. Daarmee kan je onderhandelen. Taiwan heeft die echt nodig. De EU staat daar best wel sterkt. Taiwan kan bijv exclusiviteit vragen.

Ik ga echt niet mee in een ongeloofwaardig verhaal dat de productie hier niet kan lukken. Al dan niet met TSMC.

Waarom zou Taiwan dan plots die N-1 wet verzinnen? (Enkel productie in een ander land met een vorige generatie technologie)
? Maar dat leg ik toch uit. Taiwan wil dat natuurlijk niet. Wat dacht je? Daarom die wetten om TSMC tegen te houden. TSMC is een ander paar mouwen.
China neemt de boel gewoon over zodra high-end bedrijven zoals TSMC fabrieken in het Westen heeft.
Oké, dan zijn we het hier iig over eens. Maar dan snap ik niet jouw oorspronkelijke opmerking dat de EU nu met Taiwan zou moeten gaan samenwerken, want ik kom er weer op terug: wat heeft Taiwan hierbij te winnen? Zoals je zelf schrijft hier, Taiwan wil absoluut niet dat al die productie naar Europa zou komen.
Zegt Imec leuven je iets?
Zeggen passief-agressieve kut opmerkingen je iets? En ja, ik ken Imec. Die doen heel interessant onderzoek op hoog niveau. Maar het is een onderzoeksinstellingen, absoluut geen productie die ze daar kunnen doen.
Waarom zou Taiwan dan plots die N-1 wet verzinnen? (Enkel productie in een ander land met een vorige generatie technologie)
Euhm omdat we dus zonder hun hulp niet de nieuwste generaties hier kunnen produceren. Ja het kan hier gemaakt worden, als TSMC het ons uitlegt en hier volgens hun specificaties een fabriek wordt neergezet die hun processen volgt.

Maar wij kunnen dat zelf niet. Waarom zouden ze anders die N-1 wet al een tijd hebben? Als we het toch ook gewoon zelf kunnen produceren, zou er geen reden zijn om TSMC te verbieden het op Europees grondgebied te maken.

Jij bent gigantisch aan het overschatten hoeveel kennis er is in Europa, en aan het onderschatten hoe verschrikkelijk veel we missen om hier finfet / nanosheet chips te maken. Ja we hebben kennis in de vorm van ASML en IMEC. En ja we hebben nog een STM, die ergens bij 28nm FDSOI is afgehaakt. Dat is het gat, STM kan tot 28nm produceren, als modernste fab in Europese handen. Azië en Amerika zitten in de sub-2nm range (ja ja, zijn marketing termen, maar alsnog).
Het machientje wat hier in NL gebouwd wordt is een duidelijk teken dat het hier in Europa qua kennis wel snor zit. Blijkbaar zelfs beter dan oost-Azië (Japan mn). Fabs zijn bijna kinderspel vergeleken met de lithografiemachines. Tuurlijk komen er niet meteen perfecte yields van de kleinste procédé's uit, maar zonder 'onze' EUV machines produceert TSMC helemaal niks. In ieder geval niet op <10nm schaal.

Echt, dat downplayen van wat Europa zou kunnen slaat nergens op. Bovendien hoeven we voor onafhankelijkheid geen 2nm chips te bakken, we kunnen voor veel applicaties ook prima met grotere transistors toe. Zeker voor militaire doeleinden bijvoorbeeld.
Het machientje wat hier in NL gebouwd wordt is een duidelijk teken dat het hier in Europa qua kennis wel snor zit. Blijkbaar zelfs beter dan oost-Azië (Japan mn). Fabs zijn bijna kinderspel vergeleken met de lithografiemachines. Tuurlijk komen er niet meteen perfecte yields van de kleinste procédé's uit, maar zonder 'onze' EUV machines produceert TSMC helemaal niks. In ieder geval niet op <10nm schaal.
Dit is pertinent onwaar, het is prima mogelijk om met oudere lito machines <10nm chips te maken door middel van verschillende technieken. Het probleem is alleen dat dit gigantisch veel duurder is doordat het is stuk minder efficient is en meer tijd kost per wafer.

Hierdoor is het economisch gewoon niet aantrekkelijk om het uit te voeren als je EUV als alternatief hebt, maar wanneer je geen toegang hebt tot deze technologie en alsnog <10nm chips vereist voor je implementatie dan is het dus wel degelijk mogelijk.
Echt, dat downplayen van wat Europa zou kunnen slaat nergens op.
Het erkennen van een tekort aan specialistische kennis is gewoon nuchtere realiteit en heeft niets te maken met "downplayen". Je onderschat zwaar hoe extreem gespecializeerd de kennis economie van Taiwan is om de resultaten te kunnen boeken die ze leveren.
Meer dat de VS Taiwan niet komt helpen als de VS zelf genoeg productie heeft binnengehaald / geforceerd met de enorme bullebak-druk van Trump.
Door TSMC te verbieden de geavanceerdste chips in de VS te maken, blijft de VS er afhankelijk van en dus de beste verdediging tegen China. Want de VS kan echt niet zonder.
zo jammer, wanneer leert de wereld dat we elkaar nodig hebben. Je gaat het niet redden als je alles maar voor jezelf wilt houden. niet als je de huidige staat van leven wilt kunnen doorzetten.
Nou ja, dat is dus precies waarom ze het doen. Zorgen dat de wereld hun ook nodig heeft. Want dat is zo ongeveer hun belangrijkste vorm van defensie tegen China, Amerika / de wereld economie is afhankelijk van hun. Als dat er niet meer is, is het kwestie van tijd voor China ze binnenvalt.
Dat lijkt sowieso gewoon een kwestie van tijd. De vliegdekschepen en straaljagers doen al dagelijks rondjes om Taiwan heen. Ze zijn in principe gewoon al geclaimt.
China wilt alleen geen conventionele oorlog met Taiwan, en dat is niet alleen door het aanzien (imago schade, doden, etc) of de technologische schade (kennis vervalt of vlucht), maar met name juist de defensieve instelling van Taiwan.

Taiwan’s “last ditch effort” is gebouwd op kruisraketten (Yun Feng), en dan echt duizenden, die op allerlei Chinese posities gericht staan. Eigenlijk de Taiwanese equivalent van hoe Oekraïne nu vecht met drones. Idee daarachter is om het prijskaartje zo hoog te maken dat de Chinese generaals zich achter de oren gaan krabben en vragen “is dit het wel waard?”.
Volgens mij doen ze alsof ze 2 partijen zijn om het effect van een doelgerichte handelsaanval te beperken zoals nu met die VS importheffingen die gewoon voor een negatieve winst zouden zorgen.
Het gaat alleen op het gebruik van de nieuwste techniek in fabrieken van TSMS buiten Taiwan. De chips die binnen Taiwan gemaakt worden mogen gewoon zonder beperkingen geëxporteerd worden. Taiwan wil zo een voorsprong houden en de export veiligstellen.
De maatregel geldt overigens niet alleen voor TMSC, maar voor meerdere sectoren. Ook de high-end fietsen industrie heeft hier bijvoorbeeld mee te maken doordat de nieuwste carbon technieken niet in het buitenland kunnen worden gebruikt.

In de praktijk verandert er niets. Het is vooral een beperking voor de fabrieken die TMSC met subsidies in Amerika en Europa wil gaan bouwen.
geen voor sprong houden op techniek.
Maar onmisbaar zijn in de wereld, waar door ze beschermt worden. En deze gaat hard aan komen bij Trump. Hij verliest , en moet er nog extra voor gaan doen ook om, de US economie te beschermen door Taiwan te blijven verdedigen tegen China, als dat ooit zou gebeuren
Taiwan probeert zo een beetje een voorsprong te houden. Het is geen absolute voorsprong, want andere bedrijven kunnen die nieuwste technieken gewoon buiten Taiwan toepassen. De Taiwanese bedrijven lopen over het algemeen wel voor in de wereld. Het investeringsklimaat is daar gewoon gunstig om in de nieuwste technieken te investeren en om aan R&D te doen.

De regel is relatief gemakkelijk te omzeilen door de nieuwste technieken eerst in het buitenland neer te zetten en dan pas in Taiwan zelf. Of men dat wil is afhankelijk van de geopolitieke situatie. Met de hoge import tarieven naar Amerika kan het wel zomaar handiger zijn om daar met de nieuwste technieken te starten ipv in het thuisland. Daarmee zou Trump zijn zin krijgen, maar voordat de eerst fabriek daar draait zou Trump al het veld geruimd moeten hebben, tenzij hij het toch voor elkaar krijgt om een derde termijn aan te blijven.
‘ andere bedrijven kunnen die nieuwste technieken gewoon buiten Taiwan toepassen’
Nee, dat kunnen ze helemaal niet.
Als het in Taiwan ontwikkeld is niet, maar de nieuwste halfgeleider technologie komt van ASML in Nederland. Taiwan heeft niet de macht om fabrieken die niet van een Taiwanees bedrijf zijn om met die allernieuwste techniek te beginnen. Het is zelfs maar de vraag of ze kunnen voorkomen dat Taiwanese bedrijven de nieuwste technieken eerst in hun buitenlandse fabrieken introduceren.
Alleen heeft de VS dit aan zichzelf te danken. Door in te zetten op America First, internationale relaties onder druk te zetten, bondgenoten te bedreigen en af te persen, ... creeer je een klimaat waarin ook andere landen meer voor zichzelf gaan moeten opkomen.

Taiwan bestaat vandaag voor een groot deel net door de bescherming die internationale krachten, en primair de VS, hen geven. Zonder druk en hulp van deze landen had China het land al lang binnengevallen. En de belangrijkste reden voor vele landen om Taiwan te beschermen is net de chip productie.

Als Taiwan deze stappen niet neemt en toestaat dat TSMC grote fabrieken in de VS gaat openen waar ze ook de modernste en beste productietechnieken gaan toepassen is de kans ineens een stuk groter dat de VS gaat zeggen dat ze het land niet meer wensen te beschermen daar ze geen nood meer hebben aan wat het land te bieden heeft.
Of we werken met zijn alle langs Amerika heen. Niet van die gasten kopen en gebruiken. Dan moeten ze wel. En als fabrikanten die import heffingen gewoon doorbereken aan hun klanten komen die Maga Cult snel achter wat een tarrif daadwerkelijk is. Gewoon de Switch 2 from 499 dollar to only 999 thx to trumps tarrif's. Als ze dat op alle producten doen hebben we heel snel een bestorming van het capitool 2.0 :)
Spijtig van Trump? Want hij is die handelsoorlog echt wel gestart. Dit is louter een reactie om de economie van het land te beschermen.
Eerst voor je eigen mensen zorgen.
Biedt kansen voor Intel om terug te komen met 18A en 14A.
Uhhhh nee, Intel is wel beetje klaar hoor.
Mag hopen van niet want AMD gaat dan net zo irritant worden als intel tussen 2010-2020, waarom elke generatie een verbetering als je toch geen competitie hebt?
Ik weet niet of de competitie echt van Intel kwam... meer een duopolie. De echte uitdaging zit in het voorblijven van ARM gebaseerde platforms. Die zijn in serverland behoorlijk in opkomst. En zelfs in consumentenland via de MAC's. Alhoewel dat in huis ontwerpen zijn met alleen een arm instructie set dacht ik.

Dus zelfs zonder Intel, blijft er denk ik wel concurrentie. En gezien wat intel de laatste jaren heeft gedaan is het toch eigenlijk nauwelijks concurrentie. Meer een oude reus als IBM die maar niet doodgaat.
Tot Ryzen 3000 was intel wel degelijk hun grootste competitor en hadden het grotendeels van de markt in hun handen, dat is nu natuurlijk wel anders maar om te zeggen dat de competitie nooit van hun kwam...
Ik heb het over de laatste jaren, niet over nooit. Maar ondertussen komt zeker in de servermarkt de competitie van arm gebaseerde designs. Er zijn steeds meer server cpu makers.
Dat zie je nu al een beetje op sommige vlakken... Zo lijkt AMD niet heel gemotiveerd om echt stappen te maken voor apu's in gaming handhelds.
Dat en de stap van 7000 naar 9000 was al niet echt denderend en het feit dat we doen alsof de 6000-8000 nieuwere laptop gens zijn ipv alleen in naam anders zijn.

Wel vind ik het jammer dat ze niet een forsere counter op Nvidia gaven met een 9080XT die dan op rasterization ongeveer gelijk was aan een 5080 voor zo'n 800 euro (MSRP dan) de huidige blunders aan Nvidias pricing hebben wel gezorgt voor een ongekende groei aan AMD owners maar het had nog wat aggressiever gekund.

[Reactie gewijzigd door Joshuffle op 29 april 2025 11:12]

Say wut?

Hun nieuwste toppertje dat ze nu uitrollen doet in moderne games gewoon 70+fps in 1080 ultra. Kwestie van tijd voor we die power in gaming handhelds gaan zien verschijnen.

Stroomverbruik kan altijd nog naar beneden maar dit zijn toch wel grote stappen waarbij je je kan afvragen wat precies je nog meer nodig hebt in je handheld.
Ik hoop het, ik zou heel graag een strix halo handheld zien... Maar ik verwacht niet dat dat gaat gebeuren. Het moederbord ontwerp wordt erg complex en duur met zo'n brede memory bus en waarschijnlijk komt dat niet naar een handheld, als ze het fysiek al er in krijgen dan wordt het waarschijnlijk veel te duur.

Maar goed, ik hoop dat ik het mis heb hoor, of dat Z2 extreme toch een flinke stap voorwaarts laat zien. Ik zit er ook niet echt goed genoeg in om er een heel goed onderbouwde mening over te hebben, ik baseer me vooral op wat YouTuber The Phawx er over zegt... Maar over het algemeen weet hij wel echt waar hij het over heeft. Ik ben zelf ook nog aan het wachten op de Z2e modellen (de Legion Go2 misschien), maar gebaseerd op wat hij zegt ben ik een beetje bang dat het niet zoveel gaat brengen als wat ik hoop.
Mja ik vrees dat we inderdaad niet teveel moeten verwachten van de speciaal daarvoor gemaakte chips. Da´s randproductie op ouder productieproces die zo goedkoop mogelijk moet zijn.

Maar neem bvb een AIM 385, knijp die af op 20W als hij op batterij zit en ik denk dat je een killer hebt
Uhhh, Intel is verre van klaar. Hun foundry afdeling gaat met stappen vooruit en is zeker een geduchte tegenstander van TMSC.
Waarom produceert TSMC dan voor Intel ?
Omdat intel foundries vol zitten of niet de benodigde techniek bezit en dus bij concurrenten verder ruimte inkoopt. Intel fiundries staat los van de Intel chip devisie.
Intel fiundries staat los van de Intel chip devisie.
Ze hebben het idd van elkaar losgetrokken, maar wordt er daadwerkelijk al voor 3de geproduceerd? Of is Intel de enige klant die daadwerkelijk zijn chips inkoopt bij die foundry?

[Reactie gewijzigd door watercoolertje op 29 april 2025 12:42]

Omdat intel foundries vol zitten of niet de benodigde techniek bezit en dus bij concurrenten verder ruimte inkoopt.
Vooral niet de nodige machines en skills. Hun productie ka helemaal nog geen flagships aan.

De hele reden waarom intel zo achterop is gaan lopen is net het feit dat geen flagships konden bouwen met hun machines. Ze dachten een low-cost cash-cow te bouwen maar dat liep mis.

Geen idee of Intel al founderies heeft en of dat het nog steeds het plan is.
Strategisch slimme keuze en ook erg goed te begrijpen. Je wilt niet dat er straks geen reden meer is om Taiwan te beschermen. Alleen de vraag is... voor hoelang? Er hoeft maar een paar doorbraken te komen en ze worden vervolgens erg kwetsbaar.

Het is belangrijk om als Europa ook zijn rol in de chip industrie te vergroten. Enerzijds om meer afhankelijk te zijn, anderzijds denk ik naast herbewapenen innovatie en kennis ook een belangrijke vaardigheid kan zijn als verdediging. En zorg dat ze wereldwijd veel zaken met je doen, zodat er ook voor andere landen veel op het spel staat om Europa met rust te laten.
Dit is toch wel een tikje voor de wereldhandel. Natuurlijk kunnen de chips uiteindelijk gewoon geëxporteerd worden, maar we worden wel weer 100% afhankelijk van Taiwan voor de nieuwste chips in onze telefoons.

China heeft ook de export van zeldzame metalen al ernstig beperkt en dat allemaal door Trumps egoïsme en onwetendheid.

Wat we er van gaan merken? Hogere prijzen en misschien minder beschikbaarheid van de nieuwste apparatuur.
Pfff, wat maakt het uit? Zolang we daar nog maar die chips kunnen fabriceren en hier het eind resultaat terug krijgen. Mooi voor een 'land' als Taiwan dat ze op deze manier wat extra inkomsten kunnen behouden, zodat ze hun land fatsoenlijk kunnen beheren. Juist ook eigenlijk wel associaal om te proberen alles daar weg te trekken zodat hun inkomsten dalen en hun bevolking daar dan het slachtoffer van wordt.
Je vergeet dat de proces ontwikkeling in Taiwan gebeurd. Leuk dat die fabrieken overal staan, maar dus om een bepaalde node of proces te kunnen draaien in een fabriek, moet nu de Taiwanese overheid z'n zegje doen.

Ben benieuwd wat er in Zuid Korea gaat gebeuren. Samsung zit in een soortgelijke positie.
Again, ik zie het probleem nog niet, zolang ze maar de capaciteit hebben om onze chips te fabriceren.
Taiwan voelt de bui al hangen, als elk ander land hun chips kan maken is het westen veel minder wel willend om Taiwan te beschermen tegen China.
De ikke ikke ikke of wij - zij mentaliteit is wel om te janken anno 2025.

Wat ik mij afvraag is wat men hier nu mee opschiet.

Als de Nederlandse overheid besluit, dan wel indirect via een belachelijke wet, dat ASML geen machines meer mag leveren aan Taiwan dan gaat het mis.

Als Trump besluit dat de VS geen lasers meer mag leveren aan Nederland dan gaat het mis.

Als België besluit dat.....

Men wilt niet accepteren dat je elkaar nodig hebt. Elkaar nodig hebben is gewoon normaal.
Goed zo, Taiwan!!!
Ik hoop dat de landen hierdoor andere gedachten krijgen om het wereldwijd probleem voorgoed te oplossen… totale vereniging van de landen! Dan hebben ze het probleem niet meer :P
Persoonlijk zie ik niets verkeerds aan een land om voor zichzelf op te komen want elk land doet dat en zeker gezien de ontwikkelingen van de laatste jaren hoe landen zoals Amerika, China, Rusland proberen te domineren met geweld moet elk land zijn waarde hebben en het kunnen verdedigen en de één doet dat met een leger en de ander met technologie en gelukkig is de wereld economie en technologie afhankelijk van Taiwan voorlopig..

Aan de ene kant zouden Taiwan, Japan, Vietnam, Zuid Korea enz. onpartijdig moeten blijven maar zouden hun zelf niet een coalitie kunnen beginnen ? niet zoals NAVO of zo iets maar meer een politiek idee dat hun elkaar steunen als één van hun bedreigd wordt dat alle anderen dan ook sancties opleggen ongeacht welk land het is wat hun bedreigd en wat voor vorm het dan ook is ?

Natuurlijk zou het beter zijn dat handel geheel vrij is maar zo werkt de wereld jammer genoeg niet en soevereiniteit van Oekraïne is al onder vuur en straks ook Taiwan of Groenland ? als ik de politiek was dan zou ik een hele duidelijk boodschap brengen naar landen zoals China en Amerika en anderen dat als soevereiniteit aangevallen wordt dan geen sancties maar de hele handel stop gezet en dan heb je geen leger nodig want so fragiel is de wereld economie.


Om te kunnen reageren moet je ingelogd zijn