NPO demonstreert livetelevisie uitzenden via 5G Broadcast tijdens beurs

De Nederlandse Publieke Omroep demonstreert in samenwerking met zendnetwerkbeheerder Broadcast Partners het uitzenden van lineaire live-tv en -radio via 5G rondom de RAI Amsterdam. Later moet deze techniek op grotere schaal getest worden.

De demonstratie vindt van 13 tot en met 16 september plaats tijdens de International Broadcast Convention in de RAI Amsterdam. Gedurende deze beurs zenden NPO 1 en 3FM op basis van de 5G Broadcast-uitzendingstandaard radio en televisie uit. De content wordt met een 150 meter hoge Cellnex-zendmast uitgezonden. Volgens de NPO is de omroep de eerste uitzender in Nederland die deze technologie toepast.

5G Broadcast is een netwerkstandaard waarbij lineaire mediacontent via 5G uitgezonden wordt. In tegenstelling tot uitzending via het reguliere cellulaire internetnetwerk wordt content via 5G Broadcast slechts één keer uitgezonden naar alle ontvangers. Er hoeft met andere woorden niet voor iedere individuele ontvanger een aparte stream gestart te worden. Dit moet voorkomen dat er kwaliteitsverlies optreedt als de content naar veel gebruikers tegelijkertijd verzonden moet worden. De techniek werd in Europa al meermaals op een kleine schaal getest. De demonstratie van de NPO moet de netwerkbeheerder en andere betrokken partijen meer testresultaten geven om 5G Broadcast op den duur op grotere schaal te testen.

Reacties (56)

[Mic2000]

Klinkt vrij gelijk aan wat ze met digitenne hebben gedaan?

[eymey]

Nee, Digitenne is, naast DAB+ maar ook gewoon FM of analoge VHF/UHF echt een heel andere techniek met aparte zendernetwerken die niets met mobiele telefonie of 4g of 5g te maken hebben.

(Waarbij DAB+ trouwens in de frequentieruimte van de vroegere VHF zit, en Digitenne/DVB-T2 in die van UHF).

In dit geval gaat het echt om broadcast over netwerken voor mobiel internet.

Natuurlijk is daar ook frequentieruimte voor nodig, als dat via een apart netwerk moet, maar als je de bestaande providers, die al een vergunning hebben op de bestaande frequentieruimte, mee krijgt, dan kan het dus ook met behulp van de bestaande providers.

Het beschikbaar stellen van bandbreedte zou voor de bestaande providers potentieel ook best voordeel kunnen hebben. Maar dan hangt er er wel van af hoe veel lineaire radiozenders en lineaire TV-zenders je door wil geven en op welke kwaliteit.

Stel dat een cell tower, zeker in de buurt van drukke snelwegen, elke dag 50x dezelfde 128 Kbit/s stream van Radio 538 naar universele gebruikers aan het sturen is, terwijl met adoptie van een broadcast standaard diezelfde 50 gebruikers tegelijk naar 538 kunnen luisteren en dat nog maar 1x 128 Kbit/s kost, dan is dat toch best 'winst'.

[i-chat]

je moet de providers meekrijgen

met een beetje geluk zend je dan de npo maar 3x uit

op kpn
op Vodafone
op odido

[jongetje]

Waarom via 3 providers, het is toch zonde om het 3 keer uit te zenden.
Je werkt dan samen met 1 provider en de ontvanger stemt op die provider af. En die werkt prima mee want daar krijgt de provider voor betaald.

[eymey]

Dat kan ook ja

[neeecht]

Ziet er zo uit in het spectrum:
https://x266.nl/dump/650mhz-2024-09-10.jpg

[Terrestrial]

Netwerken voor mobiel internet zitten niet op 650 Mhz en zijn ook niet 150 Mtr hoog dus dit is toch duidelijk bijna hetzelfde als DVB-T2 alleen geencapsuleerd in IP pakketjes. Schijnt iets meer op ATSC 3.0 te lijken, dat is ook meer IP gebaseerd.

Eigenlijk vind ik dit zo zinloos, waarom moet er nu weer een nieuwe norm komen. Alsof je telefoons niet DVB-T2 had kunnen laten ontvangen. Feitelijk is het allemaal dezelfde technologie.

[Reactie gewijzigd door Terrestrial op 14 september 2024 21:45]

[eymey]

De proef zit natuurlijk op 650 Mhz, maar dat zegt niet dat een eventuele uiteindelijke uitrol ook op die frequentie hoeft te zitten. Voor een proef op 1 antenne is dat natuurlijk noodzakelijk, maar bij een eventuele uitrol zou je daar ook de antennelokaties van de providers voor kunnen gebruiken. En dan heb je niet meer een beperkt aantal masten op grote hoogte met een flink vermogen nodig.

En het is ook wat hier in de reacties elders wordt gezegd, hardware voor 5g ontvangst is veel breder verkrijgbaar. En al aanwezig in smartphones

Het maakt het mogelijk om van allerlei verschillende technologieën af te stappen en alles wat meer te consolideren. Maar goed, voor we daar zijn..... Je moet dan ook draagbare radio's, autoradio's etc. weer gaan vervangen. En die beginnen juist pas net (ook betaalbaar) een beetje DAB+ te ondersteunen.

[Blokker_1999]

Dat was DVB-T, dit zou wel eens een opvolger kunnen worden daar je de geen SIM kaart of abbonement lijkt nodig te hebben om het signaal te kunnen opvangen.

[RogerSch]

Lijkt mij sterk dat de landelijke mobiele operators daar nu wel bandbreedte in heel Nederland voor willen reserveren.
Ik zou mij een use case kunnen bedenken dat je bij een zeer druk bezocht event, bijvoorbeeld de Formule 1 race in Zandvoort, lokaal de live-stream zo uitzendt.

[jk-5]

Gaan ze ook niet doen. Deze techniek moet je zien als een vervanger voor wat DVB-T nu is. Deze proef draait ook op een frequentie die ongewoon is voor 5G, namelijk in de 650MHz band. Omdat het apparaat niet terug hoeft te praten kunnen ze (net als de DVB-T locaties) op hoge torens antennes plaatsen die op hoog vermogen uitzenden. Hardware voor 5G is vrij breed verkrijgbaar en ook betaalbaar. Daardoor is het inbouwen van ontvangers vrij simpel. Ze kunnen uiteindelijk zelfs je telefoon ondersteuning hiervoor geven zodat je daar lineaire TV en/of radio op kan kijken/luisteren.

Als zo'n 5G Broadcast netwerk breed wordt uitgerold zal het dus een los netwerk zijn, en het wordt dus niet uitgezonden op de bestaande netwerken van de mobiele operators. Daarom kost het ze daar geen bandbreedte.

[RogerSch]

Dank voor de toelichting. Dat is dan een stap vooruit t.o.v. 4G Broadcast.

[Inkjet]

De mobiele netwerken hebben al twee keer een stukje spectrum van de omroep overgenomen. Het zal daar niet bij blijven. De NPO zal waarschijnlijk een eigen stukje spectrum willen hebben om zijn eigen 5G-netwerk te draaien. DVB-T2 (in Nederland Digitenne) is geen blijvertje, maar voor DAB ziet de toekomst er ook niet briljant uit.

[RogerSch]

DAB heeft mijns inziens zeker geen toekomst. Als ik onderweg ben met bijvoorbeeld de auto en luister radio dan maak ik al jaren gebruik van internet radio. Ik stream dat via de telefoon of direct door de auto (tesla). Veel meer keus en de zender is ook in het buitenland te ontvangen.

Dat de NPO maar hun energie en geld steekt in de NPO app en NLZiet...

[jongetje]

Dat jij persoonlijk liever internet radio luistert zegt natuurlijk niets over de rest van Nederland. Ik hoef geen buitenlandse radio, ik en volgens mij ook veel andere mensen luisteren juist wel gewoon naar een Nederlandse zender via DAB.

[watabstract]

@RogerSch bedoelt dat hij de zender die hij graag luistert onderweg ook in het buitenland kan luisteren via internet. Ik luister als millennial al jaren geen radio meer. Ik stream alle muziek en dat gaat onderweg zonder haperen en met perfect geluid, waar ik ook ben. Zelfs als de ontvangst een tijdje wegvalt want de app buffert dit gewoon handig een stuk vooruit.

Radio is ook niet meer wat het geweest is. 20 jaar geleden verdienden de dj's en ook de zenders goud geld maar die tijden zijn voorbij. Ik kan me ook niet voorstellen dat de jongste generaties ooit nog radio gaan luisteren. Die kijken immers ook geen tv meer.

[uiltje]

Ik rij al een paar jaar naar Bretagne op en neer voor vakantie en luister NL zenders allemaal via 3G. Nooit geen centje pijn. Veel beter dan DAB+ van wat ik ervan gezien heb. FM kan ik niet meer naar luisteren, wat een bagger kwaliteit. Gebruik ook geen bandjes meer. Soms luister ik er nog wel radio 1 op, maar da's geen muziekzender.

[laptopleon]

Net als veel mensen die zijn opgegroeid met FM-radio, cassettebandjes en cd’s en autoradio’s en walkmanradio, vind ik het lastig om me voor te stellen dat ‘live radio’ niet meer dé manier is om naar audio-content te luisteren. Het zal ook wel pas echt uitsterven met de nieuwe generaties, maar toch denk ik dat dat gaat gebeuren.

Dat dab in de praktijk in Nederland zo slecht presteert, helpt daarbij niet. Dat is in hoge mate een keuze, qua gekozen bandbreedte etc, dat weet ik, maar dat doet er niets aan af.

Internetradio is zo ‘goedkoop’, de infrastructuur is voorhanden en iedereen is al online met hardware, zelfs in de auto, maar ook op laptops, telefoons, tablets die er toch al constant bij ons hebben. Plus dat de kwaliteit en continuïteit en keuze beter is. Eigenlijk is het volstrekt logisch dat internet radio / tv het wint.

Als ik zie dat zelfs mijn niet-tweaker vader van bijna 80 tijdens het klussen met een iPhone naar de ‘radio’ luistert, tja, dan weet ik wel hoe dit gaat aflopen.

[emeralda]

DAB is echt een verschrikkelijk slechte technologie. De bijna antieke FM stoort nooit en werkt altijd en overal.

Overigens luister ik ook vaak BNR podcasts op mijn telefoon. Lineaire radio/tv heeft geen toekomst.

[Lex S.]

NLZiet is niet van NPO, al zijn ze wel mede eigenaar. Maar het is lastig voor een publieke omroep, met alle media wetgeving, verschillende organisatie doelen en ook verschillende werkwijzen, om op één lijn te liggen met commerciele omroepen.

[robertwebbe]

Ik denk niet dat dit via het commerciële spectrum van de operators gaat maar via andere frequenties. Zie het puur als techniek om het signaal te verzenden. Bijvoorbeeld als “opvolger” van DVB-T.

[eymey]

Ik weet dat niet zo zeker.

Hoe veel mensen zouden er nu in de auto via 'internetradio' naar de grote landelijke radiozenders luisteren? 50x Radio 538 naar individuele telefoons sturen, a 50x 128 Kbit/s, terwijl dit met een broadcast standaard ook 1x 128 Kbit/s zou kunnen zijn?

Nou is Radio 538 wellicht een slecht voorbeeld, want die hebben ook zowel op FM als DAB+ een goed bereik. Maar toch.

[uiltje]

Buiten dat zijn de jongeren ondertussen wel gewend om een stream te pauzeren enzo. Om dat te moeten doen zou je het lokaal al weer moeten bufferen. Dat gaat ook nogal wat GiB kosten. Maar goed, waarschijnlijk kijken die ook weer geen NPO meer.

[GertMenkel]

Voor zover ik weet zit je met 5G nog steeds vast aan iets van een SIM-kaart. Je zou dit soort dingen natuurlijk wel gratis verkrijgbaar kunnen maken voor burgers (eSIM die activeert nadat je met Digid inlogt ofzo) maar ik vermoed dat het gewoon bovenop bestaande netwerken komt.

Zo kun je dan via 5G thuis altijd TV kijken zonder te moeten bufferen bij kanalen wisselen of gigantische bandbreedtereservering voor ieder huis.

[Heroic_Nonsense]

Dat hoeft niet - de SIM-kaart is meer een 'bewijs' dat je klant bent van een provider en mag inloggen op hun netwerk.

Broadcastnetwerken zoals waar dit artikel over gaat, vereisen geen lidmaatschap - er is niet eens een returnchannel waarop een SIM-kaart zich zou kunnen aanmelden.

Je kunt het beter vergelijken met NL-Alert - ook dat is en broadcastnetwerk waarvoor geen abonnement nodig is. Alle telefoons in het bereik van de zender ontvangen het signaal en mogen het verwerken.

Natuurlijk kan er een extra beveiligingslaag aan het signaal worden toegevoegd, zodat je bijvoorbeeld betaalzenders kunt ontvangen, maar dat zal dan niet specifiek aan je SIM-kaart gekoppeld worden.

[GertMenkel]

Interessant, ik was niet op de hoogte van die feature van 5G. Als het inderdaad zonder SIM kan is dat wel praktisch.

[2TheMaks]

Als het inderdaad zonder SIM kan is dat wel praktisch.

Sterker nog: het kan niet eens met een (e)SIM. Deze techniek is single-duplex van de broadcaster naar 5GB devices binnen het bereik van de zender.

[watabstract]

Je kunt zelfs zonder simkaart de hulpdiensten bellen. Elke telefoon biedt deze optie. Dat kan ook handig zijn als je op een plek bent met slecht bereik en je eigen netwerk het niet doet maar een andere wel.

[Andros]

Eerder multicast iptv zoals providers aanbieden op dsl en glasvezel. Alleen nu mobiel.

[beerse]

Het grote verschil is dat we nu allemaal al de apparatuur al in huis hebben, dat is dan geen blokkade meer.

Daarbij zou het via de bestaande operators kunnen gaan maar het kan ook goed dat een npo of een andere organisatie een tijdelijke vergunning krijgt bijvoorbeeld bij een evenement of zo iets. En dat we dan zien dat er een andere operator in dat gebied zit waarbij we dan de uitzending kunnen volgen.

Misschien zelfs voor de terugkeer van de drive-in-bios waarbij het geluid via dit systeem komt zoals het ooit via de auto-radio kwam.

[KoensSocialL]

Dus eigenlijk kunnen we dan radio ontvangen via een 5G signaal zoals we nu FM/DAB+ radio kunnen ontvangen of hoe moet ik dit zien? Werkt dit standaard met 5G telefoons dan bijvoorbeeld en is daar dan bijvoorbeeld een app of iets dergelijke voor nodig? Echt de eerste keer dat ik van deze manier van uitzenden heb gehoord.

[RoyD]

Ik denk dat het een soort UDP multicast betreft. Hierbij krijgt waarschijnlijk wel iedere gebruiker apart een eigen gecodeerde sleutel toegestuurd om het signaal te decoderen.

[Gast Gebruiker]

De NPO zou als het goed ongecodeerd verstuurd moeten worden. Dat is nu ook het geval met bijvoorbeeld DVB-C en -T

[Inkjet]

Wikipedia: 5G Broadcast

[2TheMaks]

Werkt dit standaard met 5G telefoons dan bijvoorbeeld (...)

Nee, en wel hoofdzakelijk omdat er een andere frequentie (in de test 650 MHz) gebruikt word dan een standaard mobiel netwerk. Een standaard telefoon ondersteunt alleen de frequenties die in een land gebruikt mogen worden voor mobiele netwerken.

Ten tweede kan een standaard telefoon maar één frequentie tegelijk gebruiken (single-band). Dus de telefoon is ofwel afgestemd op de frequentie van het netwerk van je mobiele provider, danwel op de frequentie waarop digitale audio/video word uitgezonden. Nooit op allebei tegelijk. Dus als je op deze manier naar de NPO zou kijken dan heb je op dat moment geen internet/telefoon/SMS meer.

Telefoons zouden dus dual-band moeten worden om dit te verhelpen.

[Nicked]

Straks weer allemaal een (5G-)antenne op het dak voor televisie?
Wat me dan wel benieuwd: hoe bekijk je die stream dan? Is dat via een algemene app? Of een NPO specifieke app? En ziet een smartphone dit als dataverbruik of niet? Heb nog een hoop vragen merk ik.

[Bergen]

Straks weer allemaal een (5G-)antenne op het dak voor televisie?

Een piepklein harkje? Dat zou wel grappig zijn.

[jongetje]

De doelgroep is de mensen die nu via digitenne tv kijken of op de camping. Voor de rest is het via coax, dsl en glasvezel stabieler.

[OrbNL]

Ik vraag me al langer af of je lineair kunt uitzenden via een (mobiel) netwerk, ja dus 👍
Het zal heel veel dataverkeer schelen als deze techniek breder inzetbaar blijkt te zijn. Radio én tv?
Internet? Nieuw/ander protocol waarbij je geen upload nodig hebt en waarbij packet loss acceptabel is of kan worden ondervangen door…?
Mooie ontwikkeling iig 👍

[vrije_vogel]

Dat heet UDP en multicast. Bestaat al decennia en wordt breed toegepast.

[wooha]

Gebeurt dat niet alleen op lokale netwerken?

Anders zouden NL-Ziet en andere streamers hiermee ook op lineair dataverkeer kunnen besparen. Voorzover ik (gedateerd) weet, worden er op zijn best servers in het netwerk van ISP's geplaatst en zijn de streams naar de clients allemaal unicast. Dat scheelt dan alleen in (unicast) verkeer tussen streamer en ISP.

Zoals anderen al opmerken is het de vraag hoeveel het uiteindelijk uitmaakt, omdat heel veel on-demand wordt gekeken. Toch jammer. Alle beetjes helpen en ik kan me zelfs voorstellen dat juist lineair kijken op piekmomenten gebeurt.

[henk_dh]

Is dit de opvolger van 4G broadcast die eerder door KPN getest, maar nooit ingezet is? Ik weet dat tweakers hier wel wat over gemeld heeft, en er tests zijn geweest: https://www.totaaltv.nl/n...ia-4g-in-amsterdam-arena/

Ik denk dat broadcast TV in zijn geheel op zijn retour is. Steeds meer TV (of video) is on demand en niet meer live. De toegevoegde waarde van een techniek als deze is denk ik dan ook zeer beperkt ten opzichte van iets als DVB-T2.

[KMK]

Eens lineare TV is dood. Uitgesteld kijken en on-demand. Met uitzondering van sport. Dus unicast OTT is de toekomst. Dit niet denk ik.

[OrbNL]

In simplisme: je zou op deze manier digitale radio en tv via 5g kunnen aanbieden. Zou dit ook wat opleveren?

[dirkjan40]

waar blijft npo met 4k uitzendingen

[thomasv]

Dat zal vanzelf volgen. Je moest eens weten hoe lang men nog met videobanden en DVD's gewerkt heeft ondanks dat er betere technieken waren. IPTV maakt het mogelijk dat 4K uitzendingen kunnen bestaan, die basis ligt er, het is dan puur wachten logischerwijs op de afschrijving van huidig materiaal (wat totaal adequaat is voor wat het moet doen) en dan pas vervangen wordt voor nieuwere technieken (tenzij het dik betaald zoals bepaalde sporten).

[Klaus_1250]

Het probleem met 4K zit hem niet alleen aan de kant van NPO. TV en STB's moeten er ook goed mee om kunnen gaan en daar wil het nog wel eens aan schorten (HDR standaarden). Ook passen providers vaak transcoding op de stream toe, om een lagere bitrate te behalen. Maar ook dat verloopt niet vlekkeloos (en zorgt voor vertraging).

[wica]

Kan hoor, schotel ophangen en op astra richten.
https://www.satindex.de/channel/33424/

Leuk bijkomend effect is, bij o.a. voetbal . Is dat je 3 seconden eerder dan je buren kan juichen. Als Nederland doelpunt maakt. Nadeel, je buren vinden het op den duur minder grappig *lol*

[PolarBear]

Die is dus offline (en alleen voor een heel klein deel van de sport die de NPO uitzend relevant, want er is maar weinig 4k content).

[eymey]

Haha, dat doelpunt 3 seconden eerder hadden wij afgelopen zomer ook al.

Ik heb nog coax door heel het huis heen lopen, dus heb een paar jaar terug een antenne, geschikt voor FM, DAB+ en DVB-T, op zolder opgehangen. DAB+ op meerdere radioontvangers in huis, en ook de TV's ontvangen de free to air NPO mux op DVB-T2.

Het scheelde bij ons echt wel meer dan 3 seconden tussen dat wij het doelpunt zagen en tot de buren met KPN of Ziggo hem zagen

[thomas81]

ja het is echt bizar dat tv nog op 1080i wordt uitgezonden. Zelfs als je naar nlziet kijkt dan is het 1080i omgezet naar 1080p... Minder efficient kan gewoon bijna niet

[dolopfriet]

Is het ook in hoge bitrate?

[snah001]

Als je dit zo leest en dan terug kijkt in het verleden toen was er ergens in de jaren '50 een bericht dat ze voor het eerst met TV uitzendingen op kleine schaal in Hilversum begonnen waarbij de test-kijkers allemaal tegelijkertijd hetzelfde beeld ontvingen.
Bijzonder hieraan is dat het ook nu weer via de ether gaat alleen op een andere manier.
In het artikel is het niet duidelijk gemaakt of dit met 1 zender of meerdere zenders zoals bij lineaire analoge TV mogelijk is waarbij je van frequentie moet veranderen o.i.d..