Facebook-moederbedrijf Meta mag geen 'pay-or-okay'-systeem hanteren, vinden Europese privacytoezichthouders. Volgens dat systeem moet iedereen die niet wil dat zijn persoonlijke gegevens gebruikt worden voor gerichte reclame betalen voor toegang tot het platform.
Het 'pay or okay'-systeem is volgens de EDPB, waarin Europese privacytoezichthouders zijn verenigd, geen eerlijke keuze. Door te betalen om niet gevolgd te worden, wordt privacy bijna een luxegoed, zo is de gedachte. "De modellen die we nu hebben, dwingen gebruikers om of al hun data weg te geven of om te betalen. Als gevolg stemmen de meeste gebruikers in met het verwerken van hun data om een dienst te gebruiken, maar snappen ze de volledige implicaties van die keuze niet", zegt Anu Talus, voorzitter van de EDPB.
Wat de organisatie betreft moeten gebruikers een 'echte keuze' voorgelegd krijgen, die bestaat uit in ieder geval twee gratis opties, naast een betaalde. Naast een optie waarbij de data van gebruikers wordt verwerkt, moet ook een gratis optie komen waarbij gebruikers slechts beperkt gevolgd worden. Bij deze optie wordt dan minder of zelfs helemaal geen persoonlijke data verwerkt. Getoonde advertenties zijn dan bijvoorbeeld contextueel en passen bij de inhoud die bekeken wordt. Wie een artikel over auto's leest, ziet dan ook reclame voor auto's.
De EDPB deelt zijn standpunt op verzoek van toezichthouders in Nederland, Noorwegen en Duitsland, die daar nadat Meta het abonnement vorig jaar introduceerde om vroegen. Aleid Wolfsen, voorzitter van de Nederlandse privacytoezichthouder Autoriteit Persoonsgegevens, is tevreden met het standpunt van de EDPB. "Dit standpunt is kraakhelder en helpt verantwoordelijke toezichthouders om keihard in te grijpen als zij een overtreding zien", zegt hij in een verklaring van de AP.
Naast de privacytoezichthouders hebben ook verschillende Europese consumentenbonden kritiek op het abonnementsmodel. Zij dienden afgelopen november een klacht in over het systeem, omdat de keuze volgens hen 'misleidend, oneerlijk en agressief' is. In maart dit jaar ondertekenden bijna veertig Europarlementariërs een brief waarin ze Meta oproepen te stoppen met het 'pay-or-okay'-model. "Het recht op privacy is niet iets wat gekocht moet worden", aldus de Europarlementariërs. "Het opleggen van een privacyheffing discrimineert niet alleen, maar suggereert ook dat privacy en gegevensbescherming worden beschouwd als handelswaar en niet als fundamentele rechten."