Belgische fabrikant van elektrische OV-bussen Van Hool is failliet verklaard

Van Hool, een Belgische fabrikant van onder andere elektrische bussen, is failliet verklaard. Minstens 1500 medewerkers verliezen hun baan. Het Nederlandse VDL wil de busafdeling overnemen. Het Duitse Schmitz Cargobull wil de afdeling industriële voertuigen overnemen.

Van Hool is op maandag failliet verklaard door de ondernemingsrechtbank in Mechelen. Het reorganisatieplan kwam niet van de grond, vanwege de schuldenlast van 300 miljoen euro die het bedrijf had. Bussenfabrikant VDL en trailermaker Schmitz Cargobull willen volgens de VRT ieder een deel van het bedrijf overnemen. Het exacte overnamebod wordt in de komende dagen afgerond. Naar verwachting kunnen 650 tot 950 medewerkers blijven werken, waar het bedrijf in totaal 2500 personeelsleden in dienst heeft. Dat betekent dat 1500 Van Hool-medewerkers hun baan zullen verliezen.

Van Hool is in 1947 opgericht. Het bedrijf ontwikkelde aanvankelijk koetswerken die op de onderstellen van andere fabrikanten werden gemonteerd, maar groeide tijdens de tweede helft van de twintigste eeuw uit tot een fabrikant van zelfdragende bussen en industriële voertuigen. Het bedrijf bevatte twee grote afdelingen: een divisie waar OV-bussen en touringcars werden gebouwd en een afdeling waar industriële voertuigen zoals gespecialiseerde opleggers en tankcontainers werden geproduceerd. De busbouwer had een fabriek in de Belgische gemeente Koningshooikt en ook een in Skopje, de hoofdstad van Noord-Macedonië.

Van Hool produceert sinds 2005 hybridebussen die deels op waterstof rijden. Eind 2020 rolde de eerste volledig elektrische touringcar van Van Hool van de band: de CX45E. Twee jaar later, in 2022, besloot het bedrijf om definitief te stoppen met het produceren van bussen die op diesel of gas rijden. Van Hool produceerde sinds dat jaar enkel nog bussen met een accu, een brandstofcel of een trolleysysteem. Volgens Vlaamse media begonnen de financiële problemen bij Van Hool tijdens en vlak na de coronacrisis.

Van Hool CX45E

Reacties (204)

[GMJansen]

door diverse tweakers hier al genoemd: familievete.
2 april stond er een interessant achtergrond artikel in de Volkskrant dat dit eraan zat te komen.

https://www.volkskrant.nl...se-bussenbouwer~bc91a5e3/

Het is in België algemeen bekend dat de Van Hools, ondanks of dankzij het familiebedrijf, al jaren met elkaar overhoop liggen. Dat heeft de oprichter van het bedrijf, wijlen Bernard Van Hool, een beetje aan zichzelf te danken, lijkt het. ‘Hij vond dat alleen de zonen in het bedrijf mochten werken’, schrijft dagblad De Standaard. In zijn nalatenschap gaf hij daarom zijn acht zonen ieder een aandeel van het bedrijf. Zijn twee dochters moesten het met vastgoed doen.

Toen drie van de acht broers 25 jaar geleden hun aandelen verkochten, ontstond er ruzie over de erfenis. Ze zouden daarmee, volgens de zussen, drie keer zoveel geld hebben opgestreken als zij ooit hadden gehad. Sindsdien trof de familie elkaar talloze keren in de rechtbank over deze erfkwestie.
De laatste bussen op het terrein van Van Hool in Koningshooikt. De productie van de voertuigen wordt er stilgelegd.Beeld Elisa Maenhout

De vrouwelijke lijn – een van de zussen is inmiddels overleden, maar haar zoon gaat door met de strijd – boekte daarbij een bescheiden succes. 60 procent van de aandelen werd onder zogeheten ‘sekwester’ geplaatst. Dat betekent dat ze niet zomaar kunnen worden verkocht, wat een overname van het bedrijf in de weg stond. Het gekibbel zou ook investeerders hebben afgeschrikt. Maar zelfs nu er een faillissement boven de markt hangt, komen de ruziënde familieleden er niet uit.

...

Dat het bedrijf zo’n drie jaar geleden toch in de problemen kwam, had verschillende oorzaken, zegt Bart Van Craeynest, hoofdeconoom bij de Vlaamse werkgeversorganisatie Voka. Van Hool heeft op verduurzamingsvlak op het verkeerde paard gewed. ‘Ze hebben te lang vastgehouden aan waterstof in plaats van elektrificatie’, zegt hij. ‘Daardoor hebben ze een beetje de boot gemist.’

Daarnaast kampte Van Hool de afgelopen jaren met een typisch Belgisch probleem: snelle loonstijging. In België wordt loon, anders dan in Nederland, automatisch voor inflatie gecorrigeerd. ‘Daardoor gingen de personeelskosten vanaf 2020 rap omhoog’, zegt Van Craeynest. In andere Europese landen komt zo’n inflatiecorrectie er meestal ook wel, maar pas later. ‘Dat geeft de Belgische industrie een handicap.’

Van Hool heeft bovendien altijd een groot deel van zijn productieproces in België willen houden. ‘Dat zou de familie altijd heel belangrijk hebben gevonden’, zegt de Voka-econoom. Pas tien jaar geleden verhuisde een deel van het productieproces naar Noord-Macedonië. De coronacrisis, toen de vraag naar bussen nagenoeg stil lag, bleek de doodsteek voor het bedrijf. Zelfs De Lijn, de Vlaamse ov-maatschappij, bestelde begin dit jaar nieuwe bussen in China.

[Tintel]

Tja - loonkosten stijgen met inflatie maar als het goed is dus ook de verkoop-inkomsten.... dus stellen dat dit de reden is vind ik wat te kort door de bocht.

[Xiz]

Probleem is dat dit vaak wat langer lopende contracten zijn. Als een busmaatschappij haar hele vloot wil vervangen duurt het een aantal jaar voordat al die bussen gebouwd zijn. Als je dan een prijs afspreekt per bus gebaseerd op een te lage inflatieverwachting ben je de pineut.

[Aldy]

En niet alleen dat. Als een bedrijf 10 bussen wil kopen, maar wegens de gestegen loonkosten (eigen loonkosten en duurdere bussen van Van Hool) maar geld heeft voor negen, dan is dit gewoon één bus minder. Het geld moet uit de lengte of uit de breedte komen.

[Buurtjes60]

Als je geen tien bussen kan kopen en je hebt er wel werk boor, kan je ook geen negen bussen kopen, omdat je inkomsten dan minder zijn.

[Aldy]

Als je geen tien bussen kan kopen en je hebt er wel werk boor, kan je ook geen negen bussen kopen, omdat je inkomsten dan minder zijn.

Is niet helemaal juist. Soms gaan bussen in onderhoud en heb je om die reden al reservebussen nodig. Door onderhoud iets uit te stellen kun je dat tekort op die ene bus ondervangen.

[Lagonas]

Hoewel dat in theorie klopt, hebben bussen onderhoud nodig voor een reden. Ze gaan niet in onderhoud omdat het bedrijf het zo leuk vind.

[Aldy]

Je hebt preventief en noodzakelijk onderhoud. Beide vindt het bedrijf niet leuk, maar vooral het preventieve onderhoud valt uit te stellen.

[Buurtjes60]

Bussen moeten rijden, anders verdienen ze geen geld. De afschrijving van een bus is hoog. De concurrentie is moordend.

[Tintel]

Da's waar. Maar dergelijke contracten leiden vast ook tot onderhoudskosten - en die kun je heel goed verhogen.
En stel je doet een jaar over een order - en inflatie hoger dan 10% is (gelukkig...) nog relatief zelfzaam - dan is de prijs daar ook naar aan te passen zou ik denken. Dat het dan moeilijker concurreren is; ja. Maar dat stond al vast.

[Skender]

Als je (buitenlandse) concurrenten hun prijs niet verhogen, kun jij dat ook niet, ook al stijgen je kosten. Vanhool had al beslist om “selectiever worden in het accepteren van nieuwe opdrachten vanuit het openbaar vervoer”, nadat ze een eerder order voor De Lijn enkel hadden kunnen binnenhalen door met verlies te produceren.
https://www.gva.be/cnt/dmf20240312_92111969

[Tintel]

tja, het is niet simpel inderdaad maar bij dit soort contracten speelt meer mee dan alleen de prijs (hoop/verwacht ik).
Daar loopt elk bedrijf tegenaan - concurreren met lage lonen landen is soms moeilijk. Maar voor een deel zijn die lage lonen ook vooral bedoeld voor mensen met minder opleiding/ervaring/binding met het bedrijf. Om die reden is het verloop gigantisch binnen dergelijke productie bedrijven en hebben ze vaak (kwaliteits)problemen.
Dus hoge lonen omdat productie in land X plaatsvindt is niet alleen maar een nadeel omdat dan ook de kwaliteit van het werk beter kan zijn / zou moeten zijn. Minder verloop is ook heel belangrijk. Dat zegt dus niet dat mensen in land X slechter werk leveren dan de mensen in land Y omdat ze minder slim zijn of zo, dat zegt dat ervaring belangrijk is.
Ik denk dat matige inzet voor een bedrijf dat mensen toch maar slecht betaalt, een belangrijke reden is dat kwaliteit nogal wisselend kan zijn.

[Marzman]

Eerder (niet heel veel eerder) was al in het nieuws dat De LIjn (Vlaamse busbedrijf voor lijnbussen) de electrische bussen voortaan in China koopt ipv bij Van Hool. Dit zou niet erg zijn want ze wilden toch liever touringcars maken, Nu zijn ze opeens toch failliet verklaard, lijkt me dat het wel met elkaar te maken heeft en dat ze niet kunnen concureren met China.

[Reactie gewijzigd door Marzman op 22 juli 2024 16:24]

[NoTechSupport]

Er is veel mis gegaan bij het bestuur van Van Hool. Wanbeleid door management en verwaarlozing door de Vlaamse Regering, die nochtans kredietwaarborgen verleende. Ook de banken trokken nooit aan de alarmbel.

Daarnaast loopt Vlaanderen eindeloos achter met de elektrificatie van zijn bussen. Er is lang veel (ook publiek) geld gegeven aan waterstofbussen, die voorspelbaar, niet tot verkopen geleid hebben.

[Blokker_1999]

Je mag mij die verwaarlozing door de Vlaamse regering wel eens uitleggen. Vermoedelijk doel je op de recente deal die De Lijn gesloten heeft met BYD voor de aankoop van elektrische bussen.

Maar, De Lijn is een autonoom bedrijf en neemt zelf zijn beslissingen. Het schrijft voor zulke grote aankopen ook een Europese Aanbesteding uit waarin objectieve criteria zijn meegenomen, en dat is niet alleen de prijs. Dit zodat allesn in de openheid kan gebeuren, geen achterkamerpolitiek.En in dit geval is BYD als winnaar uit de bus gekomen.

Maar wat er in de media ook vaak niet vermeld werd, is dat De Lijn reeds een raamovereenkomst heeft met zowel VanHool als VDL (verdeeld 60/40) voor de aankoop van batterij elektrische bussen op afroep. Het is dus niet zo dat men hen geen kansen geeft.

En weet je wat, ik ben nu net zeer tevreden dat De Lijn blijft afnemen van meer dan 1 partij. Want als de busbouw wordt ovegenomen door VDL, dan zou De Lijn nu ineens helemaal afhankelijk worden van 1 enkel bedrijf. En neen, had dat contract naar VanHool gegaan, dan was dat gewoon uitstel van executie geweest, geen levenslijn waarop ze hadden kunnen overleven.

We horen al jaren dat het slecht gaat bij onze vlaamse busbouwer, de V;aamse regering heeft dus net waarborgen gegeven aan kredietverstrekkers in een poging het bedrijf te steunen. Wat meer wil je dat ze doen? Wat meer kunnen ze doen? Subsidies kan je ze niet zomaar geven. Dat is concurentievervalsing. En het feit dat de banken geen krediet meer wensten te verstrekken zonder die waarborgen van de regering kan ook wel tellen als waarschuwing. En wil je helemaal een mooie waarschuwing? Vraag dan eens de jaarresultaten op van de laatste jaren bij de Nationale Bank. In 2022 had men bijna een half miljard aan schuld openstaan en draaide men een verlies van 23 miljoen op een omzet van iets meer dan een half miljard. Daar balanceer je dus al op het randje.

[Coolstart]

Maar, De Lijn is een autonoom bedrijf en neemt zelf zijn beslissingen. Het schrijft voor zulke grote aankopen ook een Europese Aanbesteding uit waarin objectieve criteria zijn meegenomen, en dat is niet alleen de prijs. Dit zodat allesn in de openheid kan gebeuren, geen achterkamerpolitiek.En in dit geval is BYD als winnaar uit de bus gekomen.

In het gunningsveslag werd dudielijk dat Van hool van vooral duurder was dan BYD. 20% duurder. https://www.standaard.be/cnt/dmf20240229_97802558

En neen, had dat contract naar VanHool gegaan, dan was dat gewoon uitstel van executie geweest, geen levenslijn waarop ze hadden kunnen overleven.

Ik wil dat best geloven omdat van Hool een 'oud' bedrijf is. Zie de foto van hun EV-bus. Beetje lachwekkend design maar het feit dat BYD mag leveren is voor veel redenen problematisch. Er is geen gelijk speelveld, China subsidieerd BYD op zo'n mannier dat een Europese bouwen geen kans maakt.

Jonathan Holslag heeft berekend dat BYD 11 miljard van Chinese staadsbanken had gekregen en 5 miljard staatssubsidies. Dat is oneerlijke concurrentie in een ongelijk speelveld. Als BYD op de Europese markt wil komen, zouden Van Hool, VDL en andere EU-bedrijven op de Chinese markt ook vrij spel moeten krijgen. Het risico is dat ze anders kapot geconcurreerd worden en hun knowhow wordt opgekocht, door China.

Daarbij worden de bussen van BYD in Hongarije gemaakt. Een land met een pro-russische regering en Europese industrie chanteerd in ruil voor meer subsidies.

Maar, De Lijn is een autonoom bedrijf en neemt zelf zijn beslissingen.

Maak je geen illusies, de lijn is gewoon een overheidsbedrijf. Ze zijn gewoon gevallen voor de prijs.

Van Hool is is failliet verklaard, dat is onomkeerbaar maar ik zou die bestellen van BYD gewoon cancellen. Ook al verlies je daar geld mee, er moet in die gunningsvoorwaarden veel meer gewicht in de schaal leggen wat duurzaamheid betreft. Duurzaamheid van materialen, werkgelegendheid etc. Op deze manier heeft de maakindustrie geen enkele kans meer in Europa. Chinese merken gaan anders alles overnemen in een ongelijk speelveld.

[apeklootje]

Kijk voor de grap maar eens naar artikelen over BYD bussen die reeds in Nederland rijden, niets dan problemen, als ik die artikels kan vinden kan de lijn dit ook en eventueel een voorafhaand onderzoek instellen.
In Engeland rijden de chauffeurs rond met de verwarming uit omdat ze anders het einde van hun rit niet halen...

[TheSiemNL]

De Europese bussen van BYD worden overigens in Hongarije gemaakt. Het BYD Europese hoofdkantoor zit in Nederland.

[Janbraam]

En BYD is een Chinees bedrijf, voor alle duidelijkheid... (nee ik ben geen fan van handelen met andere werelddelen, juist omdat in Europa geld moet blijven circuleren, o.a. voor de werkgelegenheid hier + ik ben een gelovige die denkt dat mensen die hier dingen maken, ook daadwerkelijk trots zijn op de hier gemaakte producten, zie bijv. onze ASML).

[SilkensJ]

Producten maken is een ding. Maar niet alle grondstoffen zijn in Nederland en de EU bij uitbreiding voorradig om ze uberhaupt te kunnen maken. Dan ben je nog afhankelijk van andere werelddelen.

[bzuidgeest]

Admin-edit:

Onvriendelijke reactie verwijderd

Voor moderne techniek kan je niet zonder wereldhandel. We hebben simpelweg niet eens de materialen in de grond als we het allemaal zelf willen doen. Alle producten zijn samengesteld uit andere producten, halffabrikaat, die komen overal vandaan en zelfs binnen heel de eu is niet alles beschikbaar al zouden we het willen.

Vergeet die natte droom van alles zelf kunnen doen, van die zogenaamde souvereiniteit of hoe je het ook noemt. Dat is alleen maar populistische rommel. Geen enkel land heeft ooit alles zelf gemaakt. Zelfs in de oudheid niet en in handel of elke vorm van samenwerken leveren beide partijen iets in.

[Reactie gewijzigd door Bor op 22 juli 2024 16:24]

[Sloeber]

Je lost het probleem al op met je eigen beargumentering. Dan maar geen moderne techniek. Ik zie liever een langzamere ontwikkeling waarin de zaken die wij (voornamelijk) zelf ontwikkelen, produceren en onderhouden dan dat we elke 4 jaar weer iets nieuws voorgeschoteld krijgen dat in diezelfde tijd afgeschreven, achterhaald, kapot en/of vervangen is.

[bzuidgeest]

Wat jij beschrijft is geen ontwikkeling na paard en wagen. Het is stagnatie.
Neem iets simpels als een batterij, de grondstoffen bestaan niet eens in bruikbare hoeveelheid ik in de Nederlandse grond.
Ik snap niet wat een Amish als jij op dit forum doet. Waarom gebruik je überhaupt nog een computer? Zit vol met niet Nederlandse techniek!

Het probleem is niet de ontwikkeling van techniek, het is de hebzucht en het gebrek aan onderhoudbaarheid.

En dan is er nog dat langzamere ontwikkeling ook slecht is voor het milieu. Langzamere ontwikkeling van zonnepanelen bijvoorbeeld bekend ook langer kolen gebruiken.

[Aldy]

100% met je eens, maar soms wel grof, alhoewel ook met een glimlach.

[holoduke51]

Todat je kind op de IC ligt en er geen MRI beschikbaar is voor een kritische behandeling.
Of ga je dan even snel naar het buitenland? Stiekem misschien ook je computer uit het buitenland? En de auto? En je speakers? En bestek?

[BiLLY_daKid]

Eens met jou. Westerse wereld loopt toch voorop met ontwikkelingen. Dan maar minder efficient opschalen, maar minder afhankelijk van andere grootheden in een tijd van politieke verschuivingen.

[Janbraam]

In jouw mening kan ik mij vinden, echter gezien jouw opmerking met "fantasie wereld" lijkt het mij geen kwestie van:

ik heb ongelijk & jij hebt gelijk.

Volgens mij hebben wij beiden gelijk of ongelijk, 't is maar net hoe je het bekijkt.

[NoTechSupport]

De Vlaamse Regering stond garant voor kredieten, maar heeft nooit aan de alarmbel getrokken. Nu is de belastingbetaler veel geld kwijt. Winsten gingen (tot enkele jaren geleden) naar een ruziënde familie, risico's waren voor de belastingbetaler. Als je garant staat moet je zorgen dat daar iets tegenover staat zodat je bij het overschrijden van bepaalde grenzen (qua kredietwaardigheid) iemand aan het roer kan zetten.

[Denktank]

had dat contract naar VanHool gegaan, dan was dat gewoon uitstel van executie geweest, geen levenslijn waarop ze hadden kunnen overleven.

Correct. VanHool was ook niet geïnteresseerd in die aanbesteding. En indien die bestelling toch was geplaatst, dan was de Lijn met met lege handen achtergebleven. Die order zou zelfs vergiftigd geschenk zijn geweest omdat VanHool de bestelling wellicht toch niet tijdig kon afleveren.

[Sograd]

En in dit geval is BYD als winnaar uit de bus gekomen.

Misschien hadden ze dan toch voor het gunnen even moeten kijken hoe de BYD bussen in Nederland "bevallen".

In de regio Apeldoorn-Deventer-Zutphen bevallen ze niet zo goed, zelfs niet nadat er specialisten uit China zijn ingevlogen. Men wil hier een vloot van zo'n 200 bussen vroegtijdig vervangen.

[Tintel]

Juist - voelt meer als: leuk dat de kinderen het overnemen maar dit impliceert toch niet meteen ook competentie?

[Buurtjes60]

BYD winnaar? Het is niet voor niks dat er zoveel bussen van die fabrikant stilstaan. Reserve onderdelen voor reparatie zijn duur en levertijd is lang. Daar kan je als busmaatschappij niet op wachten.

[Bliksem B]

Wellicht dat het ook een politiek spelletje was? Veel anti-EV politici zeggen al jaren: "waterstof is de toekomst, accu's zijn te beperkend". In eerste instantie was dit ook zo, maar EV's (met accu's) zijn behoorlijk ontwikkeld.

[litebyte]

Er is een waterstof lobby in de EU
Waterstof is nauwelijks kostendekkend te krijgen en die projecten die ik in Nederland en Duitsland ken (ik heb ze van heel dichtbij gezien en vastgelegd) zijn prestige projecten. Waterstof op grote schaal toepassen is mogelijk interessant voor scheepvaart, en wie weet in de toekomst voor luchtvaart puur vanuit milieu (en niet 'klimaat') aspect.

[Tintel]

Dus dan helpt het toch ook om in andere branches [dan scheepvaart] onderzoek te doen? Dat het op dit moment niet voldoet zegt toch niet dat het nooit kan voldoen?
Accu's voldeden eerst ook niet...

[Powerblast]

Vergeet ook niet dat het weer het jaar van de verkiezingen is. De meeste politiekers hebben dan plots over alles een uitgesproken mening, terwijl ze je de jaren ervoor amper hoort. Dat is hier naar mijn mening ook gebeurt.

[k995]

Verwaarlozing door de Vlaamse Regering

Dat is gewoon onzin, terrecht dat vlaanderen niet verlieslatende bedrijven red. Er is geen toekomst voor dit bedrijf in vlaanderen.

[kodak]

Zowel de Vlaamse minster-president als de minister van werk begonnen zich direct en publiek met het mogelijke faillissement te bemoeien nadat men eerst het faillissement mogelijk heeft gemaakt. Als politici eerst geen moeite hebben met een faillissement mogelijk maken maar daarna doen alsof het bedrijf enorm belangrijk is dat men zich er persoonlijk op zulk hoog niveau mee gaat bemoeien dan is de kritiek en verantwoordelijk stellen zeer begrijpelijk.

[Powerblast]

Enige wat je ze misschien zou kunnen verwijten is dat je als regering de lange termijn visie moet uitdragen. Zetten we in op waterstof of op EV, zodat de industrie daar op kan inspelen.

Maar verder heb ik liever niet dat met belastinggeld bedrijven die niet winstgevend zijn worden "gered". Paar jaar later zijn ze dan uiteindelijk toch nog failliet en kun je gedag zeggen tegen het belastinggeld. Of komt de volgende om de hoek en zo kun je bezig blijven. Dat is geen taak van een overheid. Is een bedrijf nog te redden? Daar heb je investeerders en banken voor om die garanties en risico's te nemen.

[Reactie gewijzigd door Powerblast op 22 juli 2024 16:24]

[k995]

Ik denk dat je geen idee hebt wat de overheid al dan niet deed.
Vlaanderen had al eens van hool gered, het nu nog eens redden was redelijk onmogelijk omdat het plan van van hool zelf was om zowat alle produtie in vlaanderen af te stoten en volop naar macedonie gaan. Vlaanderen zou dus geld geven om werk naar macedonie te sturen in de hoop dat ze dan wel terug bestellingen krijgen.

Voor de rest hebben die zich niet gemoeid .

[Andros]

Langs de andere kant snap ik wel dat de overheid een dergelijk grote werkgever probeert te redden. Na een massa-ontslag komen al die werknemers aankloppen voor een uitkering en raadt eens wie die mag betalen?

[Space Monkey]

Dat zou weleens goedkoper kunnen zijn dan zo'n bedrijf redden

[kuurtjes]

De Vlaamse regering zou gewoon alles wat met openbaar vervoer te maken heeft moeten nationaliseren.

Ondertussen ben je meer tijd en geld kwijt met het openbaar vervoer dan met een wagen.

[Andros]

Van Hool is een busfabrikant, geen OV bedrijf. Ze staan al jaren bekend om bv grote dubbeldekker touringcars naast hun stad- en streekbussen. Ook maken ze opleggers voor vrachtwagens die nog best goed verkochten. Onder de streep is het gewoon een commercieel bedrijf, het lijkt me geen taak van een overheid om bussen te gaan produceren toch?

[kuurtjes]

Als VanHool wat extra geholpen werd en DeLijn/MIVB een binnelandse producent moesten kiezen zou dit nog steeds goed voor VanHool geweest zijn.

[k995]

De lijn IS vlaams, dat is een EVA en dus nog steeds 100% van de overheid.

Ondertussen ben je meer tijd en geld kwijt met het openbaar vervoer dan met een wagen.

Onzin, in veel gevallen niet hoor.

[Myri]

Als je in een stad woont, en in de stad blijft dan zal het idd tijdwinst zijn. (Volgens mij ben je nog altijd sneller met de fiets, maar bon daar gaat het hier even niet om)
Van zodra je echter van buiten een stad naar een gemeente aan de andere kant van een stad wil, is het kommer en kwel. Ga je nog wat verder dan is het helemaal om te huilen.

[k995]

Nee hoor pak de bus een 10tal km en dan de trein . Perfect te doen en tesamen veel sneller dan auto.

Overal/altijd? Tuurlijk niet maar wel in vele gevallen

[Tintel]

Dat geldt dan wellicht voor jou maar je kunt toch niet met open ogen beweren dat OV voor de meeste mensen sneller/handiger is?
En daarbij komt: als men dan toch met OV gaat is dat omdat het eigen vervoer te duur wordt en het OV soms wel vergoed wordt door de werkgever. Subsidie dus...

En het is ook geen eerlijke vergelijking. Buiten het vervoer van alleen jezelf (dus bijv. kinderen of grote objecten), is het heel anders ingericht. Je vertrekt niet vanaf huis met OV, je komt ook lang niet altijd precies aan op de plek van bestemming met OV. En OV heeft veel meer tussenstops.
Dus beweren dat het net zo snel is? Hoe dan? Pas als de files heel erg zijn en dat is natuurlijk niet de manier om het OV te stimuleren.

[kuurtjes]

Het lijkt niet van de overheid in ieder geval. Mijn punt is vooral dat het gratis gemaakt moet worden, er geen winst via gemaakt mag worden, en alles zoveel mogelijk nationaal gedaan wordt (ipv Chinese bussen te kopen).

Verder is het wel degelijk goedkoper en sneller om met de wagen te gaan in het overgrote deel van België. Een paar verbindingen zijn misschien gemakkelijker of goedkoper met de bus, maar dit is een vrij klein percentage. Het overgrote deel loopt ongeveer gelijk kwa kostprijs voor een veelvoud aan gemak en tijdswinst.

[Highlands]

Dat ben ik op zich wel met je eens, ware het niet dat diezelfde politiekers wel allerlei Spelregels voor (west) Europese bedrijven bedenken die niet gelden voor landen daarbuiten. Als er sprake zou zijn van een gelijk speelveld, dus dezelfde sociale voorwaarden voor personeel en dezelfde tarieven voor vervuiling en energie, dan zou er wel anders gepiept worden ……

[k995]

Dat is simpelweg niet juist.

[Highlands]

Ach, je bedoelt dat Chinese bedrijven geen staatssteun krijgen? Google eens op BYD ….

[k995]

De regels in europe gelden voor iedereen

[NoTechSupport]

Ik heb niet gezegd dat ze het bedrijf moeten redden eens het faillissement onvermijdelijk was. Ze hadden veel eerder moeten ingrijpen. Als je garant staat met kredieten wil je op een bepaald moment (als bepaalde grenzen overschreden worden) iemand aan het roer kunnen zetten.

[k995]

Dat zou natioanliseren betekenen, aka het opkopen van heel dat bedrijf en een busbouwer worden.

[NoTechSupport]

Als je garant staat een bestuurder aanstellen als iemand er een potje van maakt is niet nationaliseren.

[k995]

Je kan niet bij een prive bedrijf zomaar je zinnetje opleggen, daarbij hadden banken een 200 miljoen hierin zitten vlaanderen 18-20 miljoen.

Ze wilde trouwens veranderen(2015) maar omdat ze nog intern in legaal dispuut zitten (al 15+ jaar) kan dat niet, een rechter floot die plannen terug zolang die erferniskwestie niet opgelost was.

[NoTechSupport]

Je kan voorwaarden opleggen en zonder die voorwaarden geen garanties geven en geen lening. Dat had uiteraard ook een oplossing geweest. Zowel de banken als de belastingbetaler had dan met een minder grote kater gezeten.

[k995]

Welke voorwaarden? Je doet alsof het zo eenvoudig is terwijl het dat helemaal niet is.

Er zijn geen mirakeloplossingen noch kan je je perfect indekken, nogmaals banken verliezen hier 10 keer zoveel en die kijken echt wel naar elke euroe dat ze ergens insteken.

[Tomatoman]

Er is veel mis gegaan bij het bestuur van Van Hool. Wanbeleid door management […]

Dat is waar het is misgegaan.

[…] verwaarlozing door de Vlaamse Regering

Invloed uitoefenen op het beleid van een commerciële onderneming is geen overheidstaak. Verwaarlozing is dan ook niet het juiste woord. Zich welbewust onthouden van overheidsinmenging is een betere woordkeuze, die bovendien beter aansluit bij hoe een regering zich behoort te gedragen.

Die nochtans kredietwaarborgen verleende.

Als werknemer of eigenaar bij Van Hool en als geldverstrekker aan Van Hool (de banken) zou je dit toejuichen. Als belastingbetaler wordt je hier echter behoorlijk bedroefd van.

Ook de banken trokken nooit aan de alarmbel.

Reken maar dat de banken bij Van Hool heel hard aan de alarmbel hebben getrokken. En dat is tevens de enige partij wie die aangaat.

[NoTechSupport]

Als je garant staat voor grote bedragen dan moet je op een bepaald moment kunnen (en willen) ingrijpen. Nu gingen de winsten naar een ruziënde familie en de risico's waren voor de overheid en de werknemers, die hun ontslagvergoedingen voor een groot deel kwijt zijn.

[Tintel]

Dat de overheid garant staat is alleen maar te verdedigen oner het mom: dat scheelt mogelijk WW uitkeringen. Wellicht dat de pandemie nog meetelt - want toen was het de overheid die zich tenslotte ging bemoeien met elk bedrijf.
Maar garant staan door de overheid is in de meeste gevallen eigenlijk alleen interessant als het bedrijf technologisch belangrijk is vind ik.

[cariolive23]

verwaarlozing door de Vlaamse Regering

Dus omdat een bedrijf aan het falen is, zelf er een puinhoop van maakt, moet de (lokale) regering maar bijspringen? Misschien een idee om een communistische heilstaat op te richten, in Venezuela kun je zien hoe dat is. Daar hebben ze zelfs een buschauffeur president gemaakt!

Wanneer een bedrijf door de directie de afgrond in wordt gereden, hoort dat bedrijf failliet te gaan. En dat is hier ook gebeurd. Anderen nemen het wel over, mits er een markt is. En dat geldt ook voor het personeel, voor goed personeel is altijd wel werk.

[rboerdijk]

Daar hebben ze zelfs een buschauffeur president gemaakt!

Jeetje, niet te geloven... wat volgt? een geschiedenisleraar?

[NoTechSupport]

Iemand had het roer moeten overnemen voor het zo'n puinhoop werd. Dat had de belastingbetaler veel geld kunnen besparen. Met geld los je weinig op als een ruziemakende familie het bedrijf leidt.

[D100]

Duidelijk dat u niet weet waarover u het heeft, uiterst oppervlakkig.
Van Hool is een privaat bedrijf, hoe zou de Vlaamse regering daar moeten ingrijpen?

De Lijn is een volledig zelfstandig vervoersbedrijf met 81% aandeelhouder van het Vlaams Gewest. Daar zit de Vlaamse Regering niet in. De Lijn moet als bedrijf zelf z'n zaken regelen zonder politieke inmenging. Zo is dat ook gegaan. De recente aankooporder voor nieuwe bussen die verloopt volgens verplichte Europese aankoopprocedures heeft niets met het faillisement te maken (de productie ligt ergens in 2025 en lost daarmee het huidige probleem niet op; indien De Lijn Van Hool zou geselecteerd hebben, zou het de aankoop terug moeten herbeginnen).

Elektrificatie van bussen: Van Hool had een strategie van waterstof voor bussen, wat op zichzelf verdedigbaar is. Waterstof is ofwel elektrisch (waterstofcellen), of verbranding van waterstof dat water oplevert. Op veel plaatsen in Europa heeft men op waterstof gezet voor zwaar vervoer. Batterijen lijken inmiddels het pleit te winnen, daar is China niet vreemd aan, dat toegang heeft tot goedkope batterijgrondstoffen en de markt naar z'n hand zet.

Als er een algemeen robleem is met bedrijfsvoering in België, dan zijn het in de eerste plaats de te hoge belastingen en te stroefe arbeidsmarkt. Dit beleid ligt volledig bij de Belgische regering, niet de Vlaamse. Vlaanderen heeft al meermaals opgeroepen om meer fleksibilteit toe te laten en om investeringen in innovatie te verhogen. De Belgische regering, onder druk van de Waalse PS (die de communisten in hun nek hebben) wil of kan niet vooruit.

[Reactie gewijzigd door D100 op 22 juli 2024 16:24]

[Manderlay1]

Wat heeft de Vlaamse regering hier mis gedaan? Gewoon wanbeleid

[NoTechSupport]

1. Kredietgaranties gegeven zonder daar tegenover voorwaarden te stellen zodat bij wanbeleid een bestuurder aangesteld kon worden.
2. Samen met de fabrikant geïnvesteerd in waterstofbussen (wat voorspelbaar nergens toe leidde).

Een laatste reden, niet specifiek voor Van Hool, maar het helpt natuurlijk niet.
3. Geen ondersteunend beleid voor investeringen in nieuwe elektrische bussen (haalbaar en betaalbaar-beleid). In Nederland rijden ongeveer tien keer zo veel elektrische bussen als in België. In plaats van avontuurtjes met waterstof die politiek misschien wel te framen vallen als "Vlaanderen investeert in spitstechnologie" had men beter in de beproefde technologie van elektrische bussen geïnvesteerd.

[Manderlay1]

1) is correct

2) het moment wanneer de beslissing genomen werd voor X of Y te kiezen dan was het nog te vroeg om te weten welke technologie het zou halen. Komt in iedere nieuwe technologie race voor.

3) half correct

[NoTechSupport]

Voor andere fabrikanten was het wel duidelijk dat waterstof niet de toekomst was.

[Manderlay1]

Andere fabrikanten hebben gewoon meer budget dat ze in het begin op beide technologieën konden inzetten, daarbij zijn er bedrijven als Van Hool die geluk hebben gehad dat ze toen, jaren geleden voor de winnende technologie hebben gekozen.

[k995]

De problemen waren er al lang voor corona en waren vooral dat het een familiebedrijf was met serieuze ruzie in de familie was EN dat ze ingezet hadden op waterstof bussen en veel te laat op elektrische .

[tweaker2010]

De problemen waren er al lang voor corona en waren vooral dat het een familiebedrijf was met serieuze ruzie in de familie was EN dat ze ingezet hadden op waterstof bussen en veel te laat op elektrische .

Grappige is dat waterstof de toekomst heeft en in de nabije toekomst waarschijnlijk een veel grotere rol zal spelen bij bussen en vrachtwagens.

[Blokker_1999]

Al sinds de jaren 50 staat men te roepen dat waterstof binnen 10 jaar zal doorbreken. In de jaren '60 zijn we op waterstof naar de maan gevlogen, In de jaren '90 gingen verschillende fabrikanten ermee aan de slag als alternatief voor vervuilende brandstofwagens en Toyota is er altijd blijven in geloven. In al die tijd is er geen enkele grote revolutie geweest die waterstof ineens als ultieme brandstof kon omvormen, er zijn wel stappen vooruit gezet, maar enkel kleine stappen.

Kijken we dan naar batterij elektrische wagens, hoe snel die evolutie is gegaan en welke evoluties er nog allemaal aankomen, en ik zou echt mijn adem niet inhouden om te wachten op waterstof.

Zeer lang werd gedacht dat waterstof zeker bij vrachtverkeer belangrijk zou worden en dat batterij elektrisch praktisch niet haalbaar zou zijn. En kijk nu. Er beginnen heel wat batterij elektrische vrachtwagens op de markt te komen, met steeds groter bereik. En die waterstof vrachtauto's? Die zie je amper op de planning staan bij fabrikanten.

In California, we mogen toch wel zeggen de regio die vaak het verst vooruit is als het op vergroening van vervoer aankomt, zijn de waterstoftankstations zelfs al weer aan het verdwijnen wegens niet randabel. En ook in andere landen zijn er aanbieders die er de stekker uit trekken. Te kostelijk om zelfs maar operatineel te houden en te weinig klanten die er gebruik van maken.

[D100]

Waterstof was jaren geleden inderdaad een valabele keuze voor zwaar vervoer. Waterstofcellen zijn ook gewoon elektrisch. Waterstof kan ook 'verbrand' worden en levert dan water op als uitstoot.

De reden dat batterijen het pleit lijken gewonnen te hebben heeft met de vrij recente snelle opgang van batterijen te maken. China dat toegang heeft tot goedkope batterijgrondstoffen heeft bijgedragen aan deze marktontwikkeling (het overgrote deel van vervoersbatterijen en thuisbatterijen komt uit China).

Of dit de beste keuze is of niet voor zwaar vervoer doet er op een bepaald moment niet meer toe, de markt heeft beslist.
De optie van waterstofcellen was 20 10 jaar geleden verdedigbaar.

[Reactie gewijzigd door D100 op 22 juli 2024 16:24]

[k995]

Betwijfel ik, er is momenteel geen infrastructuur en de voordelen zijn klein waardoor de overstap duur zal zijn.

[tweaker2010]

Betwijfel ik, er is momenteel geen infrastructuur en de voordelen zijn klein waardoor de overstap duur zal zijn.

Infrastructuur is er wel en kan nog groeien. Voordelen zijn er ook wel degelijk denk aan snelheid van het tanken en een echt schoon vervoer.
https://waterstofguide.nl/waterstof-bussen

[Powerblast]

Ik hoor anders experts alleen maar zeggen dat waterstof alleen maar groen is als het aangemaakt kan worden met een overschot aan stroom, wat we op dit moment niet hebben. Ja er zijn momenten dat de wind teveel waait en er tijdelijk een overschot is, maar dat is een probleem van opslag in mijn ogen. Die stroom kom je op andere momenten weer meer dan te kort. Verder zit je toch met twee omzettingen van energie waarbij bij elke omzetting een stuk verloren gaat.

Enige waar ik waterstof misschien van de grond zie komen is lange afstand transport omdat daar de duurtijd van het tanken veel meer doorweegt (vrachtwagens en reisbussen eventueel). Maar zodra de batterijen van EV's 1000km bereiken is het einde verhaal voor waterstof denk ik.

[Reactie gewijzigd door Powerblast op 22 juli 2024 16:24]

[k995]

Neen die is er niet. Vlaanderen heeft een 3tal waterstof tankstations waar bussen kunnen komen, geen enkele in de buurt van een lijn depot.

Het hoeft ook niet, lijn bussen leggen tussen de 200-300km/dag af. Bussen die dus 350-500km kunnen (wat men nu koopt)rijden zijn voldoende. Een lijnbus hoeft geen 1000km/dag af te leggen dat is zinloos. En electriciteit kan net zo "schoon" zijn als waterstof.

[david-v]

Daarnaast is de huidige waterstof helemaal niet groen, voornamelijk grijs, dus weinig voordeel voor het milieu.

[david-v]

De stroom uit mijn laadpaal is uiteraard een mix, zo werkt dat nou eenmaal met electriciteit. Ik heb wel zonnepanelen waarmee ik mijn normale verbruik dek en mijn energie leverancier levert alleen groene energie aan het net (mijn aandeel, waar ik voor betaal, komt 100% uit hernieuwbare bronnen).
Elk jaar groeit het aandeel van hernieuwbare bronnen. Momenteel iets van 17% dacht ik. Nog heel laag als je het mij vraagt, maar elk jaar komt daar weer een paar procent bij. Het aandeel groene waterstof is op dit moment nog geen 1%.

[!null]

Kolen stroom is natuurlijk dikke onzin. Vandaag de dag is ongeveer de helft van onze elektra zonder uitstoot en de overige helft echt niet allemaal kolen stroom.
Hoe dan ook is groene energie nog erg welkom, en dus niet zo vaak "over" dat je het kan verspillen aan waterstof maken.
En als je dan al waterstof zou maken, kan dat beter naar de industrie.

Ondertussen gaan er juist waterstof tankstations weg in West Europa, volgens mij is er nu een krimp ipv groei.

Waterstof is nuttig in de energietransitie, maar niet snel in iets op wielen.

[tweaker2010]

Zolang er overcapaciteit is op het ene moment en in de wintermaanden nauwelijks zo'n schijnt zal je toch altijd gas of kolencentrales nodig blijven hebben. Ook windmolens draaien niet altijd. Dus jouw groene theorie sprookje kan de ijskast in.

[!null]

Jij verkoopt zelf sprookjes, je zegt dat EV rijders grotendeels op kolenstroom rijden. Dat moet je maar even zien te bewijzen. Het aandeel kolenstroom wordt steeds kleiner door de opmars van wind en zonne energie, ook al draaien ze niet altijd.
Doen alsof EVs puur op stroom uit kolenstroom rijden is je eigen sprookje.

[david-v]

Ik heb daar mijn twijfels over. Ik zie eerder een accu revolutie ontstaan dan dat er overal genoeg waterstof tank stations zijn. Maar goed, laten we beginnen met waterstof net zo efficiënt te maken als electrisch rijden.

[TheVivaldi]

Te laat? Ze waren er eerder bij dan VDL. En daarbij hadden ze ook nog een primeur met een elektrische dubbeldekker. Maar ja, als jij vindt dat ze te laat waren, dan zal VDL binnenkort ook wel omvallen, want die waren later met elektrische bussen. Het enige verschil is dat VDL meteen inzette op reguliere elektrische bussen, terwijl Van Hool zich eerst inzette op elektrische trambussen. Maar de techniek was er dus al, dus ze waren keurig op tijd.

[mhwsmits]

In 2020, toen Van Hool volgens dit artikel hun eerste elektrische touringcar introduceerde, was VDL volgens eigen zeggen al Europees marktleider met elektrische bussen en vierden ze dat hun 670 elektrische Citea-bussen gezamenlijk al 50 miljoen km hadden gereden. Dus ja, dan ben je als concurrent wel te laat ingestapt…

[TheVivaldi]

Huh? Maar dat was niet Van Hools eerste elektrische bus. Dat was alleen Van Hools eerste elektrische *touringcar*.

[mhwsmits]

Wanneer was hun eerste elektrische “gewone” bus dan? De Wikipedia-pagina vermeld enkel hybride (waterstof/elektrisch) bussen vanaf 2007, de elektrische CX45E touringcar uit het artikel zou op de Amerikaanse markt gericht zijn geweest en meer (volledig) elektrisch wordt er niet vermeld…

[florizla]

Deze serie trambussen bestond in elk geval al langer: https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Van_Hool_ExquiCity .

[Flying Hawkic]

Wat @k995 zegt, is wat de Belgische pers schrijft als één van de oorzaken van de problemen, maar als ik jou goed begrijp, is dat eigenlijk een drogreden aangezien VDL nog later was.

[TheVivaldi]

Qua techniek wel, ja. Het enige verschil wat ik benoem is het soort bus, maar dat is peanuts. Een elektrische trambus is nog steeds een bus. VDL was wel iets slimmer door meteen op reguliere elektrische bussen in te zetten, maar ze begonnen daar wel later mee. Van Hool had de techniek dus al eerder in huis, alleen zetten ze op een iets ander soort bus in. En ze hadden ook al jarenlange ervaring met trolleybussen, wat ook een vorm van elektrische bussen is.
En met die elektrische dubbeldekker had Van Hool dus zelfs een primeur.

Het grote probleem was vooral die familieruzie en het feit dat Van Hool niet genoeg aan marketing deed de afgelopen jaren. Zeker met alle veranderingen van de afgelopen jaren had Van Hool zich meer moeten laten zien. Zeg maar net als HTC: jarenlang enorm bekend, maar nadat de markt langzaamaan veranderde hebben ze zich niet herpakt en zijn ze nu net als Van Hool de grote onbekende geworden. Je kunt nog zulke goede techniek in huis hebben en goede producten aanbieden, maar als je niet laat zien dat je (nog) bestaat, dan wordt het moeilijk.

[Reactie gewijzigd door TheVivaldi op 22 juli 2024 16:24]

[k995]

Van hool is VDL niet, hun omzet en winst nemen een duik sinds 2018 omdat ze laat waren en dus een heel dure productielijn hebben voor electrische bussen EN nooit een opbrengst hadden van een dure investering in waterstofbussen.
Tel daarbij een zware managment structuur waardoor ze amper grote beslissingen kunnen nemen en dit is het resultaat.

ALS VDL nog voldoende niet electrische bestellingen had maakt electrisch niet uit, van hool had dat niet.

[Frame164]

Het 1 sluit het ander niet uit. Voor het ene bedrijf kan iets te laat zijn terwijl het voor een ander bedrijf wel mogelijk is om later in te stappen. Als een bedrijf veel meer kapitaal achter de hand heeft kunnen ze veel meer en sneller investeren zonder de cashflow in gevaar te brengen. Dan kan je later instappen dan een bedrijf dat minder kapitaal heeft en de investeringen moet doen uit de revenues. Als in dat geval de kosten hoger uitvallen heb je een probleem.

[Reactie gewijzigd door Frame164 op 22 juli 2024 16:24]

[theduke1989]

Waterstof is veel efficiënter dan EV voor bussen eb vrachtwagens. Dus ik snap je punt njry zo.

[Blokker_1999]

Sinds wanneer zou waterstof veel efficienter zijn voor grotere, zwaardere voertuigen? De verliezen bij het omzettingsprocess verdwijnen niet in 1 keer omdat het voertuig een groter vermogen nodig heeft.

[MSalters]

De logica is dat je waterstof kunt maken van onbetrouwbare bronnen zoals zon en wind. Daar wordt steeds meer van weggegooid, omdat er geen afnemers zijn op het tijdstip van productie. Dat is ook een inefficiency. Dankzij waterstof produceer je meer MWh per zonnepaneel per jaar.

Waar kun je die waterstof dan het beste inzetten? Inderdaad, in grote voertuigen waar de massa-inefficiency van grote tanks relatief kleiner is.

[theduke1989]

Waterstof is voor Kleinwagens niet efficiënt. Voor vrachtwagens en bussen weer wel. Sowieso meer ruimte om zon tank erin te gooien. Het laden zou ook geen probleem moeten zijn als het gewoon bij de regionale busmaatschappij.

[cariolive23]

Grootste verlies zit hem in de productie van waterstof. En dan maakt het echt niet meer uit hoe je de waterstof gaat gebruiken, dat verlies maak je niet meer goed

[Navi]

Als er 1 ding niet efficiënt is dan is het wel waterstof, gebruikt rustig 3x zoveel energie dan er direct op te rijden.

[Honytawk]

Vergeet ook niet dat we geen manier hebben om waterstof vast te houden aangezien die door elk materiaal gaat. Dus zijn er ook nog eens overal lekken.

[k995]

Hoeveel waterstof tankstations zie jij staan? Juist electricteit is overal, waterstof nergens.

[theduke1989]

Dat was toch met electrisch rijden in het begin toch ook. Of was er opeens 4000 laadstations aan het begin. NEE misschien 100. Begrijp je logica niet.

Als we ook focus op waterstof zetten, komen die laadstations ook gewoon hoor. Hoef je niet bang te zijn.

[k995]

Er is geen nood immers ev’s . Waarom zou men al die moeite en investeringen nogmaals doen?

[theduke1989]

Dus als het gaat om ev dan is het goed . Als het gaat om iets anders wat alleen maar beter is als we meer opties hebben is het opeens niet goed.

Wat een logica weer hier.
Toen de EV in de begin jaren kwam. Was er ook niks te vinden qua laadstations. Nu opeens overal. Dit kan dus ook gewoon werken als we het hebben over waterstof een prima tegenhanger zou zijn voor grote wagens.

[k995]

Wat voor onzin kraam je nu uit?
We hebben al moeite met EV adoptie en dan wil jij er nog een tech bijgooien die ook subsidies en veel ivnesteringen vraagt en waarom?

Zeg gerust na al dat geld uit te geven welke voordelen waterstof wagens gaan hebben voor de doorsnee gebruiker?

[theduke1989]

wat voor moeite heb je dan, er zijn meer dan 4000 laadpalen in Nederland alleen al.
En we praten hier niet over personenwagens, maar over openbare verkeersvoertuigen zoals bussen of vrachtwagens. Heeft niks met EV adoptie te maken, dat is een LUXE als jij in je straat opeens 10 laadpalen hebt.

Als we het gewoon hebben over bussen zoals hier gesproken wordt, is waterstof een prima alternatief voor dit, groot genoeg om een grote tank in te bouwen. Laadstations die prima bij het bedrijf op parkeerplaats kan staan als het moet laden.

En die techniek als die aanslaat netzoals EV, kan dus ook gewoon prima zijn. alle focus op EV is een achteruitgang geen vooruitgang.

[k995]

Wat voor moeite? ELk zo een station kost 1 a 2miljoen om te bouwen, de lijn heeft een stelplaats of 60, de kost voor enkel de infrastructuur is dus tegen de 100 miljoen, en voor wat?

Je hebt nog steeds geen enkele voordeel tov electrisch gegeven.

[MSalters]

En anders moet de Lijn EV opladers bouwen. EV opladers zijn veelgevraagd, dus die hebben een meerprijs in de markt. Juist omdat de Lijn precies weet wat hun energiebehoefte is kunnen ze waterstof laadstations op maat bouwen.

[k995]

Er ligt overal al electriciteit, snellader kost een 30-35k, een factor 40-45 goedkoper dan waterstof en dan negeer ik maar dat er simpelweg niet voldoende productie en verdeling is voor grootschalig niet industrieel waterstof gebruik.

EV laders zijn een doorsnee product op dit moment, waterstof tanks stations zelfzaam en dus duur.

Je hebt nog steeds geen enkele voordeel tov electrisch gegeven omdat er geen zijn, je zal dus tientallen tot honderden miljoenen investeren en voor wat? Omdat jij iets tegen electrisch hebt ?

[Sharky]

Dit kan dus ook gewoon werken

Als dat je enige argument is denk ik niet dat je mensen gaat overtuigen.

[Euronitwit]

Hier een overzicht van 35 operationele waterstof tankstations in de Benelux link

[k995]

Idd en tel nu hoeveel voor bussen geschikt zijn in vlaanderen : 3

Nogmaals er is amper tot geen infrastructuur voor dit , die kaart bewijst dat mooi.

[Powerblast]

Los van welke techniek beter is of zou zijn. Er is momenteel geen markt voor waterstofbussen maar wel voor elektrische. Dan ben je als fabrikant inderdaad te laat of gewoon niet goed aan het inspelen op de markttrends. Je kan wel innovatief zijn, maar als er geen markt voor is, verkoopt het niet.

Was er ook eens niet een tijdje iets van rijden op oude frituurolie? Leuk als je daar een bus op uitbrengt . Geen vraag naar => geen opbrengsten.

En even over de efficiëntie. Ik ga er vanuit dat stroom één op één gebruiken nog altijd efficiënter is dan eerst omzetten naar waterstof en dan terug verbranden. Volgens mij is waterstof alleen maar interessant omdat je het zoals benzine kan tanken en dus (op dit moment) een groter rijbereik ermee hebt.

[Reactie gewijzigd door Powerblast op 22 juli 2024 16:24]

[Qlimaxxx]

Ik heb me er niet in verdiept… maar als ik er mijn logica die ik opgedaan heb over personenauto’s erop loslaat:

Het lijkt me dat je met efficiënter voor bussen en EV’s bedoelt dat het laden van EV’s veel problematischer is voor een voertuig dat zo min mogelijk stil staat en lange afstand aflegt dan auto’s en stadsbussen? Dat lijkt me correct.

Echter zijn nog steeds de enorme nadelen van waterstof (ten opzichte van EV’s met accu) van toepassing. Waterstof is veel duurder en energie-intensief om te produceren. Er gaat namelijk zowel bij het omzetten naar waterstof als bij het daadwerkelijke verbruik energie verloren. Niks is 100% efficiënt, maar waterstof heeft een veel lager rendement dan een accu.

Daardoor wordt waterstof wellicht sneller economisch haalbaar dan bij auto’s, maar ben je alsnog vele malen duurder uit dan met reguliere brandstof.

En ja: met het klimaat in het achterhoofd is het uiteindelijk beter om elektrisch te rijden (zelfs als je rekening houdt met een hogere uitstoot bij productie van de accu’s). Echter gaat die vlieger alleen op als je uitsluitend groene energie zou gebruiken (wat nog steeds een enorm laag percentage is). Feit is dat de meeste EV’s een groot deel van hun kilometers rijden op elektriciteit die is opgewekt door de verbranding van gas of kolen.

Waterstof vereist ook een volledig uitgerolde infrastructuur. Bij een stadsbus of trein met gecentraliseerde faciliteiten is dat een stuk makkelijker te garanderen dan bij een vrachtwagen of touringcar die soms van Nederland naar Spanje rijdt en de andere keer van Duitsland naar Bulgarije.

[cariolive23]

Klinklare onzin, niets van waar. En dat weet je zelf ook wel

[Hurtebise]

Het heeft ook hier mee te maken. De keuze voor BYD bij een grote bestelling (aanbesteding) elektrische bussen. https://www.demorgen.be/m...aat-doodbloeden~b1aa4bf4/

[k995]

Dat had geen enkele verschil gemaakt, die order is te klein en van hool kan niet snel genoeg leveren.
VDL ook niet vandaar de keuze voor BYD.

[vezz]

Je hebt helemaal gelijk, maar het is toch te gek voor woorden dat Europese landen überhaupt Chinese bedrijven toelaten tot aanbestedingen.

Ik hoor je denken: Mag niet! Europese regels rond aanbestedingen laten dit niet toe (staatssteun etc). Maar China doet niets liever dan staatssteun geven maakt zo stilaan onze economie stuk.

Neen, heiliger dan de paus ben ik ook niet, en ik koop ook met mijn portefeuille. Het is aan onze regeringen om onze producten aantrekkelijker te maken dan Chinese. Dat is de rol van de overheid; niet noodlijdende bedrijven van de ondergang redden.

Helaas is langetermijnvisie iets wat de meeste politiekers niet hebben

[k995]

Van de zowat 500 bussen die vlaanderen de laatste jaren bestelde kwamen er een 70 van BYD , al de rest van van hool, man, daimler, vld,... aka europese bedrijven, en al die moeten in europa gemaakt worden (ook die van byd).

Of van hool die in macedonie maakt of BYD in hongarije : weinig verschil hoor.

[Andros]

Klein verschil is wel dat we in een economische unie zitten met Hongarije maar dat Noord-Macedonië een derde land is buiten de EU.

[Andros]

Sommigen gaan helemaal uit hun panty omdat er een Chinese naam op een bus staat. Intussen stappen ze rustig in een bus van Volvo, waarvan de winst ook al enige jaren naar China gaat en dan is het ineens geen probleem. Wat is het verschil tussen een Volvo bus gemaakt in Zweden en een BYD bus gemaakt in Hongarije? In beide gevallen gaat de winst naar China maar houden we EU burgers aan het werk...

[esrever]

De Volvo Group die o.a. bussen bouwt is nog steeds zweeds. Volvo Cars is een ander bedrijf en wel grotendeels van Geely.
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Volvo

[Jim80]

Zo zie je maar: al roep je nog zo luid over waarden en normen, geld legt altijd de waarheid bloot....

[justmike]

Familie vetes binnen de VanHool familie die elkander al jaren het licht in de ogen niet gunnen heeft er ook niet aan geholpen.

[Yalopa]

Eigenlijk niet, want Van Hool had blijkbaar niet de capaciteit om die bussen te bouwen.

[Martinspire]

Wel dom eigenlijk, niet alleen is het een Vlaams bedrijf, maar dan heb je ook veel meer controle op onderhoud en nakomen van contracten. Nu ben je afhankelijk van China wat op termijn nog best een probleem kan zijn

[Powerblast]

Heeft er zover ik de gesprekken op tv zag helemaal niks mee te maken. Op kanaal Z werd zelfs gezegd dat ze dat order helemaal niet wilden hebben omdat er teveel custom werk aan zou zijn en dus niks opbracht. Dat was blijkbaar één van de redenen dat het slecht ging, alles kon maar bracht blijkbaar niks op.

[Andros]

Dat blijft de pers roepen maar je bent als busbouwer toch wel erg slecht bezig als je moet leven van die paar orders van De Lijn om de paar jaar. Leuk dat sommigen chauvinistisch willen zijn maar er is ook zoiets als een Europese aanbesteding. Bij Van Hool gingen al jaren meerdere zaken verkeerd, die ene order van de Vlaamse overheid had geen verschil gemaakt in dit verhaal.

[Reactie gewijzigd door Andros op 22 juli 2024 16:24]

[Blokker_1999]

De Lijn heeft op dit moment nog een raamovereenkomst met Van Hool voor elektrische bussen en kan zo op afroep een hele hoop bussen bestellen als ze dat zouden willen, totdat het potje leeg is. Het is dus niet dat er niet gekocht werd bij Van Hool. En nu dat ze failliet zijn ben ik blij dat er voor BYD is gekozen. Anders hadden ze helemaal opnieuw moeten beginnen en was er in tussentijd alleen maar de overeenkomst met VDL.

[Andros]

Iets meegekregen van de ervaringen met BYD bussen in Overijssel in Nederland? Ben benieuwd of die dingen het in Vlaanderen beter gaan doen...

[Carlos0_0]

Die BYD zijn een ramp, zeker nog niks van mee gekregen ?.

[slijkie]

Lekker is dat, heb je zo’n bus, kan je fluiten naar garantie en nog erger, onderdelen.

[wildhagen]

VDL neemt de bus-tak over zoals je kan lezen.

Het staat er niet letterlijk nee, maar het is dan wel gebruikelijk om ook die support, inclusief levering reserve onderdelen, mee over te nemen

En als dat niet gebeurd is het wellicht weer een leuke kans voor een ander bedrijf om in dat gat te springen en onderdelen te gaan maken.

[pwillemske]

Nou, ik werk bij een servicepartner van Van Hool, maar onderdelen zijn niet te krijgen momenteel via hun. Onderdelen voor de aandrijflijn zijn beschikbaar via de motorenbouwer (DAF) etc. Onderdelen specifiek voor de bus zijn zeer lastig/niet te krijgen. Zelfs telefonisch (technische ondersteuning) zijn ze niet te bereiken.

Als je nu een Van Hool bus hebt ben je simpelweg genaaid. Momenteel kan het alleen maar beter worden als VDL de draad weer oppakt.

[Powerblast]

Zouden ze ook dan de waterstof bussen overnemen of dat gewoon stopzetten? Daar kan dan wel nog eens het schoentje gaan wringen omtrent garantie en onderdelen. Weet niet of VDL ooit waterstof heeft gehad in het aanbod?

Verder zou ik idd ook verwachten dat de support gewoon doorloopt.

[Blokker_1999]

Hangt volledig af van wat ze overnemen. Aangezien het hier om een faillisement gaan kan VDL aan cherry picking gaan doen en zijn ze net niet verplicht om bijv. garantieclaims te respecteren.

[Andros]

Dat valt in de praktijk wel mee, er zijn altijd nog andere bedrijven die de aftermarket zaken blijven doen en als je oude meuk op termijn wil blijven rijden zijn er altijd nog sloopvoertuigen te krijgen. Voor bv een Saab of Rover is heus nog wat te krijgen, dat zal bij bussen niet veel anders zijn.

[Teun_2]

Jammer. Vroeger was het een innovatief bedrijf. De eerste bussen met een lage vloer kwamen van hen. Ook de waterstof(al dan niet hybride)bussen waren best innovatief. Het is te lang een familiebedrijf gebleven.

[koffienoot]

Heel jammer inderdaad.

Ik zie niet in hoe de oorzaak zou liggen in dat het een familiebedrijf is gebleven. Aandeelhouders helpen bedrijven ook prima de grond in. Wellicht zelfs meer dan een familie zou doen.

[Tommie12]

Simpel, de ruzie beletten investeren in innovatie.
Als er niet elk jaar een dikke cheque lag, dan was het hommeles en kon er niks meer.

Tweede punt is dat de CEO, Filip Van Hool verre van de meest bekwame was. Hij had geen visie, geen plan. VH had geen strategie buiten maken wat verkocht was, en vooral niet verder vooruit kijken dan wat nodig was.

[Keypunchie]

Van Hool had destijds de dubbelgelede bussen gemaakt die in Utrecht gebruikt werden voor het rondzeulen van de hordes studenten tussen Uithof en CS (gezellig met 200 tegelijk in de bus)
https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Van_Hool_AGG300

Zeker innovatief!

(Lees net dat er een boel uitgebrand zijn, maar het resterende handjevol rijdt nog op lijn 28)

[Reactie gewijzigd door Keypunchie op 22 juli 2024 16:24]

[cariolive23]

Leg eens uit waarom je een familiebedrijf als een risico ziet voor het voortbestaan. Nu drop je hier een mening zonder enige onderbouwing. Aldi, Bosch, Mars, Rolex, zo even een paar vrij succesvolle familie ondernemingen.

[Teun_2]

Ik bedoel dat Vanhool te lang een familiebedrijf is gebleven. Er waren behoorlijk wat strubbelingen binnen de familie. Een externe CEO binnenhalen was ooit een optie die niet gekozen is.

[cariolive23]

Welk probleem zou een nieuwe (externe) CEO dan oplossen? Een machteloze CEO of eentje met de verkeerde opdracht, gaat een bedrijf echt niet redden. Vriend van mij heeft eens in zo'n situatie gezeten, met (volgens mij) twee aandeelhouders die beiden een totaal andere aanpak wilden, die beide niet realistisch waren. Hij heeft toen na een paar maanden ontslag genomen, bedrijf ging vervolgens ook failliet: Klanten en leveranciers hadden er eveneens geen geloof meer in en lieten het afweten.

[vanpeers]

De tittel is wel beetje misleidend, nu lijkt het alsof elektrische bussen niet rendabel zijn.
Dit zou kunnen maar het tegenovergestelde is in het geval van Van Hool misschien meer waardheid, Van Hool heeft net de overstap gemist/te laat/verkeerd ingeschat.

Kort samengevat de reden van faillissement bij Van Hool: Door jarenlang familievete en wan-/non beleid is er nu een einde aan gekomen.

[ACM]

De titel geeft toch alleen het feitelijke nieuwtje dat Van Hool failliet is verklaard (ik weet niet of er toen jij het zag een andere titel had)?

Ik lees sowieso niet echt ergens de suggestie dat elektrische bussen niet rendabel zijn.

[joker1977]

Misschien zeg ik nu iets erg impopulairs, maar volgens mij zijn OV-bussen sowieso niet rendabel, of het nou elektrisch of fossiel is, er "moet" altijd een hele sloot subsidie en staatshulp bij.

Touringcar-bussen zijn wél rendabel, d.w.z. in private handen. En daar zie je, uitzonderingen daargelaten, enkel fossiele bussen.

Zie hier de elektrische stadsbussen in de stad wel - prima initiatief hoor, maar stadsbussen worden hier in het centrum (Groningen) al geweerd en waar ze wel rijden, rijden ook diesel-vrachtautos rond. Effect is netto verwaarloosbaar, vroeger reden ze op waterstof en LPG, investeringen voor de laad faciliteiten waren vrij hoog, weet ik uit betrouwbare bron.

Als je (toch) al aan het infuus hangt dan maakt een paar miljoen extra ook niet veel uit en kun je alles gebruiken, maar voor regionaal vervoer zijn elektrische bussen vaak al niet handig, laat staan voor langere afstanden.

[lilmonkey]

Ik zou ook niet weten waarom openbaar vervoer rendabel zou moeten zijn. Is gewoon een belangrijke publieke voorziening.

[Andros]

Zo belangrijk dat de privatisering in Nederland en het Verenigd Koninkrijk ervoor gezorgd hebben dat beide landen het duurste OV van Europa hebben en dat dunbevolkte gebieden en dorpjes soms helemaal geen OV meer hebben. Maar dat is weer een andere discussie...

[Powerblast]

Dat is ook mijn mening. Hier in België gaan ze er vanuit dat openbaar vervoer (de lijn en nmbs) winstgevend moeten zijn want het is een bedrijf. De winst zit juist in het feit dat je wagens van de baan af krijgt en een dienst levert. Dat moet in mijn optiek niet winstgevend zijn. Leuk dat je er een centje aan verdient, maar dat is uiteindelijk waar we belastingen voor betalen, openbaar vervoer dat goed draait. Dat laatste is nu dus een serieus probleem . Nieuwe vervoersplan van de lijn bijvoorbeeld doet geen goed aan de publieke opinie over openbaar vervoer.

[k995]

Dat is ook mijn mening. Hier in België gaan ze er vanuit dat openbaar vervoer (de lijn en nmbs) winstgevend moeten zijn want het is een bedrijf.

Neen, waar haal je dat?
Wat men wel verwacht is dat ze binnen hun subsidies blijven.

[joker1977]

Ik lees mijn reactie nog eens door, en ik denk dat ik niet duidelijk genoeg was. Het doel van mij was niet dat ik graag wil dat het OV rendabel is, integendeel. Wat mij betreft ook een publieke voorziening en dat mag geld kosten.

Mijn punt is dat als je je als bedrijf richt op iets wat enkel in een onrendabele sector bruikbaar is, je geen heel sterk business-model hebt. Elke bezuiniging raakt je en je moet je conformeren aan een vrij strikt model en beleid.

[Andros]

Daarom dat Van Hool naast stadsbussen ook touringcars, opleggers, vliegveldbussen etc maakt. Kijk eens goed rond wat er op de weg rond rijdt, van schoolreisjes tot Flixbus tot feestbus naar de Spaanse Costa's. Tevens rijden er zat vrachtwagens rond met een oplegger met tank van Van Hool vol met melk, gassen, veevoer en weet ik wat nog meer. Van Hool is niet afhankelijk van enkel OV, dan besef je niet wat er allemaal rond rijdt op de wegen.

[dano2504]

Flixbus is dat niet die ene die laatst gecrashed was met aantal doden?

[Anoniem: 345323]

Ze werken anders prima hoor, elektrische bussen. De problemen die er waren zijn vaak opgeblazen (want elektrisch=eng) en veroorzaakt door een partij als BYD.

De RET in Rotterdam rijdt inmiddels 4 jaar met BEV bussen van VDL en er komen er alleen maar meer bij.

[mongkut]

Vanaf 1949 tot op de dag van vandaag rijden er al elektrische bussen hier in Nederland

[Anoniem: 345323]

Ja, dat klopt! De trolleybus in Arnhem! Maar zodra er batterijen bij komen kijken, komt er direct desinformatie uit de fossiele hoek.

[Heroic_Nonsense]

Maar die stelling gaat over de OV-diensten - dit artikel gaat over de fabrikant van de bussen zelf. Die bussen worden voor heel veel geld gekocht door de bedrijven die de OV-diensten aanbieden.

Dat OV zelf niet rendabel is, klopt helemaal. Maar dat hoeft ook niet - OV is een publieke voorziening en hoeft niet winstgevend of rendabel te zijn.

Een busbouwer zoals Van Hool (en VDL, MAN, Mercedes en ga zo maar door) moeten natuurlijk wel winstgevend zijn.

[_Thanatos_]

Het is wel rendabel te maken, maar in NL is er geen concurrentie (en kan er ook niet zijn) waardoor er totaal geen motivatie lijkt te zijn om iets te verbeteren op financieel vlak.

Busbedrijven kunnen bijvoorbeeld niet zomaar de prijzen verhogen. Of opeens andere/betere routes gaan rijden. Je kunt ook niet een alternatief busbedrijf opstarten en dan verwachten dat je kunt gaan rijden, want er mag geen concurrentie zijn. Er zijn ook vast wel regeltjes t.a.v. reclames in de bussen - die kunnen serieus geld in het laadje brengen, maar dat moet wel mogen. Ze zouden ook gewoon niet elke 3 milliseconde een nieuw model kunnen aanschaffen, maar de huidige bussen gewoon 40 jaar blijven rijden, want wat is er mis mee?

[SuBBaSS]

Het is nog niet totaal af te dwingen (..'be careful what you wish for'..), maar als je echt goed kijkt dan zie je wel dat bijv. de werkzaamheden op de grote markt door non-ice machines wordt uitgevoerd (*waar mogelijk, de compressoren bijv. worden ineens allemaal gehuurd). Maar er zijn wel eisen gesteld aan het bouwverkeer in ieder geval.

Wijzelf hebben ook een electrische bedrijfsauto in gebruik (bedienen locaties door voornamelijk de stad maar af en toe ook verder in de provincie) en het werkt perfect daarvoor. Veel korte ritjes, mooi niks uitstoten.
Nadeeltje is wel dat het fietsvolk me nauwelijks hoort maar zoals je weet heeft dat allemaal tegelijk groen licht op de grote kruispunten in Stad en dat scheelt een hele hoop (wij zitten in het centrum dus moeten die kruizingen nogal eens over...).

[Reactie gewijzigd door SuBBaSS op 22 juli 2024 16:24]

[gaskabouter]

Telkens dezelfde discussie. Zich verplaatsend met een electrische auto of de benenwagen stoot je met die laatste gewoon meer co2 uit. Dat je met de productie van een auto of voedsel of schoenen voor hetzelfde geld wel co2 uitstoot doet daar niets aan af.

Gewoon beginnen met minder uitstoten is altijd een goed idee

[old_spice]

Je verplaatst de uitstoot, je stoot niet minder uit. Mondiaal net zoveel blijven uitstoten maakt geen verschil voor klimaatverandering.

[crizyz]

Dat haal ik er toch echt niet uit. Het is een fabrikant van elektrische OV-bussen, en die is failliet. Als het een banketbakker was geweest, zou het niet op Tweakers komen, dus ik snap wel waarom dat stukje van elektrische OV-bussen erin staat.

Er wordt verder geen oorzaak genoemd en naar mijn idee ook niet gesuggereerd.

Als je de reden die jij aandraagt in een titel zou verwerken wordt het juist suggestief.

[marc574]

Belgische fabrikant van elektrische OV-bussen Van Hool is failliet verklaard

De tittel is wel beetje misleidend, nu lijkt het alsof elektrische bussen niet rendabel zijn.

Waarom precies zouden elektrische bussen niet rendabel zijn volgens de titel?

[Flappiewappie]

Letterlijk in de eerste zin staat dat ze meer doen dan alleen elektrische bussen. De titel is dus gewoon dat het bedrijf failliet is gegaan. De assumptie is dat het is gekomen door oa de EV-transitie of beleid daar omtrent.

[Anoniem: 345323]

Het lijkt alsof het altijd een fabrikant van elektrische bussen is geweest. Terwijl een dieper artikel in een ander medium juist aangaf dat de enorme investeringen in fuel cell (waterstof) bussen ze deels de das om hebben gedaan.

Men heeft juist veel te laat ingezien dat batterij elektrisch de enige weg zou zijn. Maar wat ze daadwerkelijk de das heeft omgedaan is het feit dat de familie van Hool continu ruzie had. En nu heeft niemand meer iets...

[Audione0]

Is de misleiding met opzet gedaan denk je?

Wellicht had “Belgische fabrikant van o.a. elektrische OV-bussen” een betere titel geweest?

[Reactie gewijzigd door Audione0 op 22 juli 2024 16:24]

[_Thanatos_]

Hiermee zeg je dus ook dat een titel als "Belgische schoenenfabrikant is failliet verklaard" dat het produceren van schoenen niet rendabel is.

En misschien was het ook niet rendabel. Dan deden ze dus iets niet goed. En ja, dan is de fles op gaan ook geen ondenkbaar gevolg. Maar puur het product wat ze maakten, hoeft daar niet aan ten grondslag te liggen.

[iawees]

Aparte suggestie, dan zou de misleiding dubbel zijn kunnen zijn wanneer je in je stelling "elektrische bussen" vervangt door "Belgische fabrikant"

[NoTechSupport]

Het is idd misleidend, Van Hool maakte amper elektrische bussen. Het lijkt alsof de auteur zich via de titel wilt verantwoorden voor het schrijven over Van Hool op Tweakers.

[_Thanatos_]

Dan skip je het toch?

[Jim80]

Het hele bedrijfsleven schreeuwt moord en brand dat ze geen technisch personeel meer vinden.
Ik ben benieuwd hoe gemakkelijk deze mensen aan een nieuwe job gaan geraken zonder te moeten inleveren.

Het blijft wel erg natuurlijk, gedwongen verandering is nooit leuk.

[wildhagen]

Gezien de krapte op de arbeidsmarkt lijkt het vrij aannemelijk dat de meeste mensen snel wel weer een nieuwe baan zullen vinden ja. Hetzij dus bij VDL, die de bussen-tak overneemt, hetzij elders in de industrie.

Dat geldt niet alleen voor de technische mensen uiteraard, ook het administratieve en ondersteunende personeel (HR, Sales, Juriische Zaken etc) moeten we vooral niet vergeten. Maar ook die zullen ongetwijfeld in grote meerderheid wel weer een nieuwe baan kunnen vinden elders. Ook daar is immers een tekort aan in veel sectoren.

[Andros]

Dat zal wel loslopen inderdaad maar Van Hool had ook best veel ouder personeel rond lopen, sommigen werken er langer dan dertig jaar. Die verliezen nu hun anciënniteit en kunnen ook niet altijd mee met nieuwe technieken die ze soms gemist hebben.

[Ethirty]

Alle 2500 medewerkers worden éérst ontslagen voordat ze via een sollicitatie weer opnieuw mogen proberen aan het werk te komen, aldus jullie zustersite.

Dat is toch een iets andere toon dan dat 1500 medewerkers hun baan verliezen.

[Blokker_1999]

Er werkte ongeveer 2500 man bij het bedrijf waarvan er dus vermoedelijk een kleine 1000 aan de slag gaan kunnen blijven.

[Martinspire]

En ook veel meer stress voor het personeel wat nog wel door kan.

[GwnLars_]

Zeer zonde, VanHool mag dan altijd een beetje als 2e rangs-busbouwer zijn weggezet. Het reed wel, sterker nog: VanHool-materieel uit de jaren' 90 doet nu nog steeds dienst in België.

Nog iets: https://www.qbuzz.nl/zhnbussen Qbuzz gaat het nog knap lastig krijgen om nul-emissebussen te regelen voor ZHN eind dit jaar, Mercedes en Ebusco zitten naar mijn weten vol voor dit jaar en BYD is zowat uitgesloten met de verschrikkingen die geleverd zijn in Overijssel.