Nederlandse providers moeten grote illegale e-bookdownloadplatforms blokkeren

Internetproviders moeten de illegale e-bookdownloadplatforms Library Genesis en Anna's Archive blokkeren. Dat heeft de Rotterdamse rechtbank besloten. Deze zogeheten shadow libraries bieden ongeoorloofd gratis toegang tot kopieën van boeken, tijdschriften en artikelen.

De Rotterdamse rechtbank heeft vastgesteld dat de platforms op grote schaal met auteursrecht beschermde werken ter beschikking stelden aan een groot publiek, schrijft Stichting Brein. De partijen achter Library Genesis en Anna's Archive zouden in het buitenland zijn gevestigd en vanwege hun anonimiteit lastig traceerbaar zijn.

Volgens het Convenant Blokkeren Websites moeten internetproviders overgaan tot het blokkeren van websites die inbreuk maken op het auteursrecht, indien daarvoor een bevel is ingediend door een rechtbank. Providers moeten de websites binnen vijf werkdagen blokkeren. Ook als de domeinnaam of het IP-adres van een illegale website verandert, moet een provider gebruikers de toegang ontnemen. Dit geldt ook als er nieuwe proxy- en mirrorsites verschijnen.

Door Sabine Schults

Redacteur

25-03-2024 • 16:57

165

Submitter: wildhagen

Reacties (165)

165
151
65
2
0
47
Wijzig sortering
Dat convenant klinkt vreemd. Als provider doe je kennelijk een belofte om een eis van de rechter in te willigen. Het doel van de eisen van rechters lijkt me dat je die hoe dan ook opvolgt, tenzij je wettelijk recht hebt er vanaf te wijken.
Wat is dan het voordeel van het convenant voor de providers om van wettelijk recht af te zien?
Het convenant houdt in dat telkens als Brein een website wil laten blokkeren, dat zij een gerechtelijke procedure voert tegen één van de grote providers in plaats van alle providers gezamenlijk. Als er in die zaak verweer wordt gevoerd door de gedaagde provider en de rechter oordeelt dat de website geblokkeerd moet worden, dan doen alle aangesloten providers dat. Zonder convenant kan Brein niet eenvoudig afdwingen dat alle providers een website moeten blokkeren. Daarvoor zou Brein een procedure moeten voeren tegen elke afzonderlijke provider (of tegen meerdere providers tegelijk).

Het voordeel voor providers bij het convenant is dat de juridische kosten lager zijn omdat het aantal procedures lager wordt en de procedures eenvoudiger worden, terwijl er toch een rechterlijke toetsing plaatsvindt. Het toont ook hun welwillendheid om illegale content te blokkeren, en maakt het minder waarschijnlijk dat wetgeving op dit punt wordt aangescherpt.
Dat brein voor succevol blokkeren gewoonlijk alle providers moet aanpakken is niet zonder reden. De providers zijn geen gezamenlijke partij. Dat is ook waarom een rechter niet zomaar even alle providers kan betrekken om een strafmaat op te leggen. De providers hebben het recht op eigen verdediging om zichzelf en hun klanten zo goed mogelijk te beschermen tegen mogelijke discutabele claims, twijfelachtige verdediging en te betwisten uitspraken. Brein heeft de last om moeite en geld te investeren als ze een succesvolle blokkade willen bereiken.
De kosten wegen dus niet zomaar op tegen de redenen van de rechten. Dat doet het alleen zolang het aan alle voorwaarden voldoet dat een provider er mee in kan stemmen. Tot de keer dat er flinke onenigheid is over een claim, verdediging of uitspraak of combinatie. Dan valt er niet makkelijk van een redelijke afzien van recht te spreken. En dat zullen waarschijnlijk situaties zijn waarbij nog meer recht verdwijnt door het precedent dat de providers standaard hun rechten en dat van hun klanten verkwanseld hebben omdat besparen zolang het kan zo waardevol leek.
De kans op een twijfelachtige verdediging is beperkt omdat Brein alleen providers aanspreekt met tenminste 100.000 abonnees. Toch voorziet het convenant ook in de situatie dat een provider het niet eens is met een uitspraak. Een provider mag ervoor kiezen om geen uitvoering te geven aan een blokkeringsbevel. In dat geval kan Brein alsnog zo'n provider aanspreken, waarbij Brein een volledige proceskostenveroordeling kan vorderen (dat kan op grond van art. 1019h Rv bij de handhaving van rechten ingevolge de auteurswet, maar Brein ziet daar vanaf wanneer het convenant wordt gevolgd).
Sinds wanneer is er een causaal verband tussen het aantal klanten van een bedrijf en een acceptabele verdediging? Je kan immers prima heel veel klanten hebben en opgescheept zitten met een achteraf belabberd blijkende verdediging als resultaat. En omgekeerd kan een provider met weinig klanten een prima verdediging voor elkaar krijgen omdat een zaak te belangrijk blijkt te zijn. Dus dat aantal lijkt vooral wensdenken zolang het mee valt.

Brein kan zonder convenant ook al alle proceskosten proberen te vorderen. Dat ze dat vastleggen is dus meer om af te dwingen dat ze zo min mogelijk last van de rechten van de individuele providers hebben zolang ze winnen bij één provider.
Het causaal verband noem jij zelf al: "twijfelachtige verdediging en te betwisten uitspraken". Een kleinere partij zal niet beschikken over dezelfde middelen en kan het zich misschien ook niet veroorloven om een betere verdediging op te zetten.

Voor Brein maakt het niet uit of het proces voert tegen een grote of kleine partij, als eenmaal die jurisprudentie er is dan is het van toepassing op alle providers, groot en klein. Dan is het wel zo eerlijk dat je gaat vechten tegen een partij die het kan veroorloven en degelijke verdediging op kan zetten.
Artikel 1: Gelijke behandeling en discriminatieverbod Grondwet van 1983 Hoofdstuk 1: Grondrechten X Artikel 1 2 Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.
Het covenant is niks anders als een setje duidelijke afspraken bovenop artikel 1. Gelijke monniken, gelijke kappen. Als er een uitspraak ligt tegen 1 provider dan is die uitspraak automatisch ook van toepassing op alle providers.

Je kan ervoor kiezen om je daar niks van aan te trekken en het toch aan laten komen op een proces. met het risico dat de rechter je veroordeelt tot het betalen van de proceskosten.

Als de provider vindt dat zijn situatie anders is dan kan hij er nog steeds voor kiezen om het covenant links te laten liggen. Zolang er niks verandert in de situatie (en ik zou zo even niet weten wat er anders moet zijn aan een dergelijke zaak dat het radicaal anders zou zijn) dan is het gelijke monniken, gelijke kappen!

Dit soort zaken zijn ook niks super complex en zie het ook niet zomaar gebeuren dat een provider met radicaal andere feiten komt. Is de beheerder van de website in overtreden en zal de beheerder een uitspraak van de Nederlandse rechter honoreren, dat zijn de twee voornamelijke vragen met een binair antwoord.

[Reactie gewijzigd door TechSupreme op 22 juli 2024 14:33]

U bent op de hoogte dat in Nederland de grondwet juridisch nul uitmaakt? Het is meer voor de politiek als rechtspraak. Afijn het gaat hier dan om individuen niet om bedrijven, echter, een transport bedrijf met 500 vrachtwagens is toch wat anders dan een lokale ondernemer met 10 bestelbusjes. En voor beide gelden dan ook andere regels, er word niet gekeken ooh beide zijn transport bedrijf, maar het heeft ook niet te maken met dezelfde regels als een tech bedrijf met 10 man personeel.
Grondrechten
Je kan zeggen dat het niks uitmaakt... Maar je kan ook zeggen dat het de fundamenten zijn van de hele Nederlandse staat en het bepaalde grondrechten geeft aan ieder die er zich bevindt.

Het is maar hoe je er tegenaan kijkt.

Maar zeg eens, in welke 2 situaties die exact hetzelfde zijn, zijn 2 bedrijven verschillend behandeld. Kom maar door met die linkjes.

[Reactie gewijzigd door TechSupreme op 22 juli 2024 14:33]

Ja maar Brein vind het niet echt belangrijk. Er zijn voldoende andere providers die gewoon alles doorgeven.
Inhoudelijk weet ik niet hoe het zit, maar ik kan me voorstellen dat het gaat om een uitspraak tegen 1 specifieke provider. Vervolgens zeggen de andere in het convenant, dan doen wij automatisch mee zonder elk een aparte verzoek/eis van de rechter.
Proceskosten (tegen Brein)
Zonder convenant hoeven ze geen proceskosten te hebben. Ze kunnen immers een betere verdediging hebben dan de provider die werd gedaagd. En nu is het content waarop de providers het eens kunnen zijn, maar dat is niet zomaar het geval. Het lijkt dus vooral voordelig voor brein. Die lijkt ongeacht het eens zijn de winnaar bij een uitspraak tot blokkeren.
Zie hier de parallel met het gerechtshof in Spanje. Leuk, binnen één week ook in Nederland.
Spanje blokkeert Telegram, Nederland blokkeert meerdere websites (Piratebay, Tim Kuik lijst, illegale boeken) en zo wordt dat langzaam normaal.

Inmiddels een sleepnet dat "normaal" is (iedereen te alle tijde afgeluisterd zonder praktische limieten of verdenking).

Dan maar VPN aan om langs de Chinese EU firewall te komen.


Bovenstaande was zo'n 15 jaar geleden echt volledig ondenkbaar. Nu is het langzaam het nieuwe normaal geworden.

[Reactie gewijzigd door GeoBeo op 22 juli 2024 14:33]

Wat is er precies verkeerd aan sites/platformen die overduidelijk illegale praktijken huisvesten te blokkeren?
Omdat die sites heel belangrijk in het behoud van oude digitale goederen. Er zijn ondertussen zulke enorme stapels games, films en andere digitale content uitsluitend te vinden in de piraterij scene.

Onze cultuur, elke techniek, elke vorm van entertainment. Het is allemaal een doorontwikkeling van voorgaand werk en er verdwijnt nu heel veel cultuur en geschiedenis.

Daarnaast is het een belangrijk onderdeel om landsgrenzen en ook censuur te omzeilen.

Als bonus is het ook wel fijn dat de meest armoedige onder ons, ook toegang hebben tot entertainment, cultuur en informatie.

Recent bleek (wederom) dat anti-piraterij, juist piraterij in de hand werkt. Netflix (het oude Netflix iig), Spotify en Valve hebben ondertussen al lang en breed aangetoon dat de massa prima bereid is een leuk bedrag te betalen voor hun content.

De enige reden dat men uberhaupt probeert piraterij uit te bannen is pure winstmaximalisatie voor de 'happy few'. Waarom zouden we dat als samenleving nou per sé moeten stimuleren? Hebben we niet hogere prioriteiten?
Omdat we nu de mogelijkheden en capaciteit daarvoor hebben? Er is zo gigantisch veel werk onnodig verloren gegaan. sünd.

Ik vind het behoud daarvan heel wat belangrijker dan een paar mogelijk misgelopen centen.

Dat is in mijn miezerige korte leven al duidelijk merkbaar, laat staan op de lange termijn. Hoe veel belangrijke technologische, maatschappelijke en wetenschappelijke ontwikkelingen decennia ergens hebben liggen verstoffen of verloren zijn gegaan.

We stimuleren dat verlies door iets te verbieden, dat niet verboden hoeft te worden. Want in een gezonde markt met een goed balans tussen aanbieder en gebruiker, is keer op keer gebleken dat het niet nodig is.

Piraterij is juist een belangrijk aspect in dat balans, want als het uit balans raakt (zoals je nu met streaming platformen ziet) in het nadeel van de consument, neemt de piraterij magischerwijs toe. Terwijl piraterij drastisch afneemt als het balans in het voordeel van de consument is.

De wetgeving is in het nadeel van de burger/consument, dan verdedig ik maar illegale praktijken. Het is geen rechtvaardige wetgeving.
Waarom zou hij dat niet mogen doen?
Zullen we dan de A2 ook maar afsluiten voor het verkeer? Daar wordt ook dagelijks te hard gereden, rechts ingehaald en die weg wordt ook gebruikt voor het vervoer van criminelen, drugs en andere illegale waar. De grote vraag is of het aan een provider is om toegang tot bepaalde diensten te blokkeren of dat het misschien beter is om de crimineel gewoon aan te pakken/de dienst gewoon op te rollen. Blijkbaar lukt dat laatste niet voldoende dus proberen ze het nu met censuur. En ja, ergens is dat een zwaktebod en precedent, daar moeten we zeker mee oppassen. Het mooie vrije open internet van weleer wordt steeds meer beteugeld, ik snap de kritiek wel.
Er zit een essentieel verschil tussen een autosnelweg die als maatschappelijk doel heeft, transport faciliteren tussen een aantal gebieden, en een website, die is opgericht om het illegaal verspreiden van copyright beschermd materiaal te faciliteren.

Het via de ISPs blokkeren is natuurlijk een zwaktebod en een het laatste dat je moet willen doen. Maar het is effectief wel het enige wat ze kunnen, gezien de sites buiten Nederland worden gehost.
Het is geen censuur... Er wordt geen beperking geplaatst op bepaalde uitingen of werken. Het gaat om websites die overduidelijk als hoofddoel hebben om illegale activiteiten te faciliteren. Dat je er ook linux distro's kunt vinden, zijn we niet al 10 jaar klaar met dat argument? Dat is echt niet waar mensen voor naar zo'n site gaan (ja ja er zal altijd wel een uitzondering zijn, vooral op een site als deze, maar voor de grote meerderheid van mensen geldt dat niet).

De A2 is primair voor legaal gebruik. Dat er redelijk wat mensen iets te hard rijden doet er niks aan af dat dat gebruik in de basis gewoon nog legaal is. Om het vergelijk met iets als thepiratebay of deze boekensites goed te kunnen maken zouden er voor 99% alleen maar ongekeurde niet streetlegal raceauto's met 300 over heen moeten scheuren of zo.
Verkeerde analogie. Als je flink te hard rijdt wordt je auto in beslag genomen of je rijbewijs ingenomen. De infrastructuur wordt niet geblokkeerd vanwege verkeersovertreding. Dat gebeurt ook niet op de digitale snelweg.
Dat ze beter de website zelf kunnen aanpakken als dat inderdaad zo problematisch is.

Zulke sites hebben ook 'legale' content, en zijn ook distributiekanaal voor kleine groepen etc.

Je komt al snel weer in het stuk terecht van: wat is overduidelijk, en hoeveel collaterale schade mag je veroorzaken om die content te weren?

Maar het lijkt mij vooral dat je de bron moet aanpakken als het allemaal zo duidelijk niet door de beugel kan.
Dat ze beter de website zelf kunnen aanpakken als dat inderdaad zo problematisch is.
Had je het artikel gelezen dan had je geweten dat ze in het buitenland zitten en dat het dus blijkbaar lastiger is. Dit is een goede middenweg dan. Welke collateral damage heb je het over trouwens?
Er is zat literatuur wat in het openbaar domein zit. Project Gutenberg, bied veel van deze boeken ook al gratis digitaal aan. Denk dus aan boeken waarvan de schrijver al meer dan 70 jaar overleden is, en geen nabestaanden de rechten opeisen. (Dit is bijvoorbeeld bij Alice in Wonderland het geval, of Frankenstein).

Daarnaast zijn er ook genoeg boeken en verhalen die al gratis worden aangeboden digitaal.
Denk hierbij aan Fan fics, of schrijvers die geen uitgever hebben maar wel hun verhaal de wereld in willen helpen.
Fan fics zijn vrijwel altijd illegaal. Slecht voorbeeld dus.
Dat de juiste weg lastig is, is an sich geen reden om het dan maar makkelijker te doen ten koste van iets anders - dat is nou precies mijn punt.

Principes van behoorlijk bestuur zijn (o.a.) doelmatigheid, proportionaliteit, en subsidiariteit.

Aan geen van deze principes wordt voldaan...

Silentek hieronder geeft goede voorbeelden van collaterale schade.
Wat vandaag legaal is, kan morgen illegaal zijn.

Maar belangrijker: het is niet aan ISP's om traffiek te inspecteren en al dan niet te blokkeren. Als een aanbieder van content de wet schendt, dan moet die aanbieder en wie die aanbieder host aangepakt worden.

Stel dat je met je auto naar een parking rijdt om illegale drugs te gaan kopen. Dan moeten de weguitbater of autobouwer toch niet worden aangepakt?
Wat vandaag legaal is, kan morgen illegaal zijn.
Ja, en als mijn tante wielen had was ze een bus. Wat vandaag illegaal is, is vandaag in ieder geval illegaal.
Stel dat je met je auto naar een parking rijdt om illegale drugs te gaan kopen. Dan moeten de weguitbater of autobouwer toch niet worden aangepakt?
Leuke analogie, hier is een andere: als ik op die parking grote spandoeken ophang met "hier zijn drugs te koop", flyers uitdeel voor de parking en ritjes aanbiedt van en naar die parking, ben ik dan nog steeds goed bezig als ik zelf geen drugs verkoop?

Beide analogieën gaan natuurlijk ergens mank, en dat is dan ook waarom we geen wetten handhaven naar analogie. Omdat de partijen die de illegale content aanbieden vaak niet of slecht te vervolgen zijn hebben de wetgevende machten ervoor gekozen om het aan te pakken via de tussenpersonen. Kun je het natuurlijk mee oneens zijn, maar dan moeten we maar andere volksvertegenwoordigers kiezen die andere wetten opstellen. Het idee dat ISP's nooit en te nimmer wat dan ook zouden mogen blokkeren omdat dit wel eens misbruikt zou kunnen worden is in ieder geval geen concept waar wetgevers veel mee op hebben -- je kunt dan ook beter inzetten op transparantie, zodat als er iets geblokkeerd wordt, je weet door wie en waarom.
Je gaat dus voorbij het hele punt dat wetgeving ook slecht kan zijn, dat dingen die juist oké zijn kunnen worden weggezet als niet oké. Hoe het nu nog gewoon oké is om homo te zijn, over een aantal jaar wellicht niet meer. En dan, dat is oké omdat een groepje dat heeft bepaald? Tevens zijn de grootste reclamemakers voor deze plekken toch echt de overheidsinstanties als brein zelf. Iedereen kent de pirate bay wel maar geloof dat ze de meeste podium aandacht krijgen wanneer een betrokkene word opgepakt of een auteursrecht instantie iets doet.
In mijn ogen beredeneer je dit vanuit een perspectief waarin een NL nooit een slechte overheid zou kunnen krijgen, en met zulke punten zou die er juist uit kunnen komen.
Echter zulke torrenting en illegale sites zijn in sommige landen voor de bewoners de enige manier om buitenlandse content, andere meningen en informatie te vergaren.
En als NL een slechte overheid krijgt, dan...? Gaan de ISP's toch gewoon net zo hard dingen blokkeren die nu niet geblokkeerd zijn? Het belangrijke verschil gaat dan alleen wezen dat er hoogstwaarschijnlijk geen rechter meer aan te pas gaat komen, maar dat de regering gewoon dicteert richting de ISP's wat er geblokkeerd dient te worden. Dit hoeft dan zelfs niet meer aangekondigd te worden, gewoon het lijstje aanpassen.

De enige bescherming is openheid, transparantie, en een wetgevende en uitvoerende macht die altijd verantwoording moeten afleggen naar de burgers en altijd vervangen kunnen worden door vrije verkiezingen als het de verkeerde kant op gaat. Ook dan gaat het nog maar al te makkelijk verkeerd, getuige andere landen, maar wat in ieder geval niet behulpzaam is is bij iedere blokkade van wat dan ook roepen dat het een schande is en dat helemaal niks blokkeren op de een of andere manier een morele verplichting is. Dat houdt zich namelijk linksom of rechtsom niet staande.

[Reactie gewijzigd door MneoreJ op 22 juli 2024 14:33]

Maar belangrijker: het is niet aan ISP's om traffiek te inspecteren en al dan niet te blokkeren
Daarom dat ook de rechter hier een uitspraak over heeft gedaan. De ISP heeft vervolgens gewoon de wet te volgen. Je auto analogie is natuurlijk ook in dat opzicht ook totaal nutteloos. Je hebt een website/server nodig om een platform te hosten. Illegale drugs kun je ook netjes op je fietsje dealen als je echt wil. Daarom dat je die niet verbied maar wel de persoon die de drugs verkoopt aanpakt..
Heel simpel; wat is nu het verschil tussen Europa en China?
Overduidelijke illegale content (ook zeker niet altijd), waar altijd maar een uiterst klein percentage van de bevolking aan heeft meegedaan, nog lager toen Netflix alle content had, hoger percentage toen iedere filmstudio alle winst weer zelf wilde houden. Maarja we zien ook niet een ieder een eigen bioscoop chain opzetten.
Daarnaast zijn zulke plaatsen mogelijke bronnen voor opstand etc. Vrijheid om kritiek te uiten op de overheid. Wel fijn dat niet alle informatie word gecontroleerd door een overheid. Laat staan een ondemocratisch verkozen lichaam als de EU.
Wat wil je nu precies hier mee zeggen? En wat heeft dit met het originele artikel te maken?
Het probleem zit hem in dat die parking in het buitenland is in een land dat niet mee wenst te werken aan achter die drugdealers aan te gaan. Dus wat doen we dan? We controleren bij de grensovergang en proberen daar de mensen die naar die parking gegaan zijn er uit te pikken en te checken of ze geen drugs bij zich hebben. Ziedaar, in het echte leven proberen we ook traffic ons land in te filteren.
In dit geval vind ik er niks mis mee. Sites zijn overduidelijk gericht op het verspreiden van e- books zonder de rechten te betalen.

In het geval van Telegram vind ik het een stuk dubieuzer. Telegram is gericht op groepchatten. Meeste gebruikers gebruiken het niet om illegaal te downloaden.
Correctie: De Telegram-blokkade in Spanje gaat NIET meer door. De rechter heeft vanochtend de politie om een rapport gevraagd om te kijken of de blokkade misschien teveel schade zou aanrichten.

Binnen 3 uur (|:() heeft de rechter al een rapport teruggekregen waarin werd beschreven dat:
  • "de meerderheid van de gebruikers Telegram niet gebruiken voor illegale doeleinden"
  • "een blokkade een negatief economisch impact heeft op 'professionals' die hier geld mee verdienen"
  • "de app gebruikt wordt door particulieren, bedrijven, ambtenaren, en dergelijke"
  • "de blokkade door VPN/proxy omzeilt kan worden"
De rechter heeft onmiddellijk de maatregel opgeschort.

[Reactie gewijzigd door Rex op 22 juli 2024 14:33]

"De rechter heeft vanochtend de politie om een rapport gevraagd om te kijken of de blokkade misschien teveel schade zou aanrichten."
Waarschijnlijk gaan opsporings intsanties teveel handige informatie missen, bedoelt de rechter te zeggen.
Yep ik zei het zaterdag al dat er wel een stokje voor gestoken zou worden. Maar de tweakers hier riepen van "Trias politica hoor!" :')

[Reactie gewijzigd door Llopigat op 22 juli 2024 14:33]

Het is wel heel erg snel gelopen. Binnen 3 uur na de aanvraag van de rechter heeft de Spaanse politie een "onderzoek" verricht en een rapport uitgeschreven.

Blijkbaar werkt online klagen toch wel een beetje.

[Reactie gewijzigd door Rex op 22 juli 2024 14:33]

Dat was ik onder andere. Die blijft in zovere overeind dat niet de politiek (zoals jij zei), maar de rechtelijke macht zelf de keutel heeft ingetrokken. Maar je had wel gelijk dat het terug gedraaid zou worden.

Waardoor ik wel de kundigheid van de rechterlijke macht (in Spanje) sterk in twijfel trek. Vooral omdat ik verwacht dat ze inzicht hebben in de impact van hun uitspraak.
Wat dus ook met dit verbod in nederland kan...

Vpn aan en gaan...
Bij Telegram kun je spreken over een sleepnet.
Bij Piratebay en die andere sites die alleen maar tot doel hebben illegale content te hosten. (illegaal downloaden te faciliteren) gaat het overduidelijk niet over een sleepnet.
Het vergelijken met china is echt trollen. Voor het geval je het niets snapt:
Ten eerste is China echt een andere macht dan Amerika. Sinds de Tweede Wereldoorlog investeerde Amerika in ons als een grote broer in zijn kleine broertje: we keken naar Amerika op, wilden als hem zijn - democratisch en liberaal - en namen daarom voor lief dat hij ons soms wat te veel betuttelde. Of dat Amerika nog bestaat, is de vraag: Trump gedraagt zich eerder als een pistoolheld in de peuterpuberteit. Hoe dan ook, China is een grote broer van een andere soort. De Chinese macht kijkt neer op onze democratische politiek en wantrouwt de economische invloed die het Westen wereldwijd heeft. Broer China zal ons niet betuttelen, maar zal ons ook zonder schroom een ferme tik geven of aan de kant schuiven als dat toevallig beter uitkomt. Het is dus heel terecht dat politici van links tot rechts - van de VVD tot GroenLinks - waarschuwen voor China’s groeiende invloed.
https://www.ad.nl/tech/hu...trijd-met-de-vs~aaf20787/

En: Operation Fox Hunt: How China Exports Repression Using a Network of Spies Hidden in Plain Sight

What the West Gets Wrong About China Three fundamental misconceptions
One thing hasn’t changed, though: Many Western politicians and business executives still don’t get China. Believing, for example, that political freedom would follow the new economic freedoms, they wrongly assumed that China’s internet would be similar to the freewheeling and often politically disruptive version developed in the West.
Leaked Documents Show How China’s Army of Paid Internet Trolls Helped Censor the Coronavirus


China ramping up bullying and intimidation of activists in Canada, report says


The Chinese Influence Effort Hiding in Plain Sight Beijing uses student and professional associations to try to influence not just Chinese citizens abroad, but outsiders, too.

En ga zo maar door (EN dan hebben we het niet eens over Tiin an min, Oeigoeren en mysterieuze verdwijningen en ' bekentenissen' gehad)
Zijn er cijfers van hoe succesvol het blokkeren van dit soort websites is (piratebay en zo). Ik heb altijd het idee dat mensen die dit soort websites bezoeken, piraten zijn. Die toch wel weten hoe ze dit moeten omzeilen.
Ik denk dat het download verbod in Nederland wel mensen heeft afgeschrikt en dat de opkomst van diensten zoals Spotify, Netflix, Kobo en Amazon kindle wel sterk hebben bijgedragen aan minder piraten. Maar dat bij het groepje dat overblijft dit soort maatregelen weinig effect hebben.
Dat is natuurlijk met alles zo. Wapens zijn ook verboden maar toch worden er moorden gepleegd. Het gaat om het signaal. En om het feit dat met blokkeren duidelijk is dat toegang proberen te verkrijgen strafbaar kan zijn.
Het signaal is alleen een wassen neus van flink kaliber. Door dit soort acties zijn jan met de pet nu ook bekend met VPN's. Dus bereiken ze juist het compleet omgekeerde van wat de daadwerkelijke intentie is. Dit is wederom een klassiek 'Hydra' geval. 1 dienst/kop wordt gepakt en er komen er 2 voor terug.

Piraterij in het algemeen zal een deel zijn van mensen die gewoon nergens voor wil betalen, wat je ook bedenkt. Er is echter ook een flink deel die best wil betalen maar niet voor 15 streaming diensten vanwege fragmentatie of nog antieker tegen geo-blocking aan wilt lopen. Dus ik zou liever zien dat deze tijd en energie gestoken wordt in degelijke oplossingen met copyright wetgeving die niet stamt uit de vorige eeuw. Zoals gecentraliseerde diensten waar producenten hun content aanbieden zonder restricties op je land.

Nu vind ik E-books een iets andere categorie piraterij. Deze zijn over het algemeen goed te verkrijgen en de prijs is over het algemeen ook redelijk tegenover fysieke boeken. Alleen ook daar weer zou 1 grote "bundelaar" een heel groot deel van de casual piraten naar een dienst toe lokken. Spotify doet dit op zich ook aardig met muziek, in ieder geval een platform waar legio labels/producenten hun muziek aanbieden voor 1 prijs. Niet perfect maar muziek piraterij is aardig in omvang gedaald sinds dat bestaat.
Wat je wel ziet is dat er nu een extra stap wordt toegevoegd. die extra stap zal voor een hoop mensen geen enkel probleem zijn, voor anderen is het een brug te ver en die haken af bij die sites.

Vergelijk het met jouw voordeur. Als je hem open zet kan iedereen naar binnen, doe je hem dicht maar niet op slot dan wordt de barrière al groter. En als je er dan ook nog sloten op aan zou brengen dan haken nog meer mensen af. De huidige blokkade zie ik als dicht doen maar niet op slot gooien. Daarnaast is men ook gehouden aan het bereik van de eigen wetgeving en de technisch toegestane mogelijkheden en kan men weinig anders doen dan dit.
Het neemt mijn inziens juist een stap weg. Voorheen hadden platenlabels allerhande websites, tools en diensten die je kon afnemen. Nu staat bijna alles op Spotify. 1 betaalmethode, 1 app en 1 platform. Lijkt mij juist een kleinere drempel dan een lading losse diensten afnemen. Groot nadeel hierbij is wel dat je een monopolie krijgt, dus iets van een consortium van belanghebbende zou wel mooi zijn.

Het grote hekelpunt is dat producenten het huidige systeem graag misbruiken om de prijzen flink op te krikken en daarbij mijn inziens hun eigen glazen ingooien. Zodat mensen terugvallen op download piraterij en de heel toegankelijke 'steaming kastjes' die al in heel wat huishoudens staan. Als de meer vooruitstrevende producenten wel samenwerken in zo'n spotify achtig platform, dan zullen de 'groot geld' jongens of zichzelf uit de markt prijzen en over de kop gaan of ook mee gaan doen met de rest.
Los van dat je niet echt op mijn post reageert (bewust of je begrijpt hem niet)

Klinkt leuk zoiets als Spotify, maar spotify draait helemaal niet zo geweldig. Ja er wordt af en toe winst gemaakt, maar nu extern geld veel duurder wordt komen de problemen echt om de hoek kijken.

Het kan gewoon niet uit voor zo'n laag bedrag toegang krijgen tot zoveel muziek. En het is een schijntje van wat een muziekliefhebber 20 of 30 geleden uitgaf aan muziek. Ik had vroeger een in mijn beleving geweldige collectie met geluidsdragers en gaf elk jaar duizenden uit om die op en uit te bouwen. Nu heeft iemand voor 120,- per jaar toegang tot nog veel meer.
Maar nu geeft iedereen die 120 euro. Vroeger had je kopers en mense met een cassette bandje of die naar gewoon naar de radio luisteren. Denk inderdaad dat 10 euro per maand aan de lage kant zit. Maar dat je 40 euro moet betalen voor 4 streaming diensten is ook teveel.
Veel dingen staan helaas niet (meer) op Spotify. Nog los van allerlei politieje acties die daar muziek (tijdelijk) vanaf halen.

De fragmentatie neemt alleen maar toe. Ik denk al bijna dat DVD's weer heel groot gaan worden: je hebt tenminste zelf de regie.
Wat met E-books weer een enorm probleem is, zijn geoblocks. Ik gebruik Amazon voor mijn boeken en koop ze bijna altijd omdat de prijs zoals je zegt redelijk is. Maar echt heel vaak loop ik tegen van die shit aan van "This item is not available in your region".

Nouja fuck you denk ik dan, als je mijn geld niet wil aannemen dan krijg je het ook niet. Het interesseert me ook totaal niet wat voor deals er achter liggen bij dat soort blocks. Ze zoeken het maar uit. Dat hoort niet bij boeken, het is ook niet dat ik naar de Ako moet voor het ene boek en naar de Bruna voor de andere. Als ze met dat soort shit beginnen mogen ze het lekker zelf uitzoeken.
Vreemd vergelijk met Ako en Bruna. Het is meer dat boeken die bij Barnes & Nobles in de VS liggen lang niet allemaal bij Bruna liggen. Dat je bepaalde bezoeken in Nederland niet kan krijgen is niets nieuws. Dat is altijd al zo geweest.
Amazon heeft gewoon een Nederlandse winkel. Barnes & Nobles niet.

Bovendien hebben ze ze wel in het assortiment, maar weigeren je gewoon te verkopen.

Overigens is dit geen 'goedpraten' hoor, wat mensen van piraterij vinden zal me worst wezen. Maar ik vind het wel iets dat je kan verwachten natuurlijk zodra je dingen gaat geoblokkeren.

[Reactie gewijzigd door Llopigat op 22 juli 2024 14:33]

Heeft niets met weigeren te maken. De uitgever maakt uit waar een boek wel en niet verkocht wordt. Er is voor een winkel geen enkele verplichting om alle producten in ieder land te verkopen. Dat een product ergens niet aangeboden wordt is gewoon echt hebben.
Ja maar als de uitgever blijkbaar geen geld wil verdienen in zo'n land, kan je het mensen dan nog kwalijk nemen als ze andere wegen gaan zoeken? Hoe dat zich precies zakelijk afspeelt achter de schermen boeit natuurlijk helemaal niet.

Nogmaals, ik heb geen morele bezwaren tegen piraterij maar veel anderen wel. Die worden zo over de schreef gehaald.

[Reactie gewijzigd door Llopigat op 22 juli 2024 14:33]

Een product waar een prijskaartje aan hangt gebruiken zonder ervoor te betalen is per definitie gewoon fout. Ik ben daar ook niet heilig in maar praat het niet recht.
Wat de redenen zijn voor een uitgever om ergens wel of geen geld te verdienen doet niet ter zake. Daar kunnen allerlei redenen voor zijn.
Sterker nog ik kende deze websites niet maar het zit er interessant uit.
Storytel is zo'n bundelaar, die biedt voor een vast bedrag per maand (12 euro of zo) onbeperkt toegang tot een uitgebreide collectie aan boeken en audioboeken. In het Nederlands is die collectie ook best uitgebreid geloof ik.
Helaas lees en luister ik zelf liever in het engels en dan valt de collectie flink tegen (heb momenteel een trial abo maar die zal ik stopzetten want voor engels ben je veel beter af bij Amazon).
Wat ik me serieus afvraag, hoeveel mensen lezen nog boeken. En dan bedoel ik zowel fysieke als ebooks. Er is natuurlijk een groep ouderen die zijn opgegroeid met boeken en studenten moeten nog boeken lezen (maar dat zijn veelal stukken tekst gecompileerd in readers, of iemand heeft nog wel iets digitaal liggen). De eerste groep wil denk ik nog de fysieke boeken. Dus ik vraag me echt af hoeveel digitale boeken er nog illegaal gedownload worden. Lijkt me dat dat een totaal andere dimensie is dan wat eens, voordat er legaal aanbod was, met video's en muziek gebeurde.
Een heleboel mensen lezen nog boeken; je wil niet weten hoeveel uur dat ik achter de ereader of amazon app zit. En met bundels ook goed te betalen vermaak.
Naast dat je je klassiekers beter bereikbaar zijn door nog enigsinds normale prijzen die je in de 2e hands gedrukte exemplaren gewoon neit gaat halen.
denk aan tolstov/freud/darwin/tolkien/etc....
Ik denk dat dit erg verschilt per sociale kring. In mijn gezin heeft eenieder een e-reader die ook stevig wordt gebruikt. Er worden vele e-books gekocht én gelezen. Een van de kinderen koopt ook fysieke boeken maar is heel selectief wat er in zijn boekenkast mag. Ik lees zelf zo'n 25 bladzijden per dag, tijdens vakanties lees ik ook veel van papier. Om ons heen hebben we ook veel mensen die veel boeken lezen en daar wordt op feestjes en borrels over gesproken.
Met de opkomst van legale streamingdiensten is piraterij echt minder geworden. Qua muziek is dat ook een hele goede deal. Netflix was dat ook, maar dat gaat razendsnel achteruit. Niet door Netflix zelf overigens, maar de eigenaars van veel materiaal (Disney ed) hebben nu allemaal hun eigen platform. Heb zelf i.i.g. veel last van de versplintering en zou mij weinig verbazen als het piraterij weer populairder maakt. Moet je wel weer klooien met een nas ed als je het een beetje prettig wilt laten werken. Iets waar vast velen blij mee waren daar vanaf te zijn. Maar inmiddels is die afweging wel weer heel anders dan een paar jaartjes terug, helaas.
Zijn er cijfers van hoe succesvol het blokkeren van dit soort websites is (piratebay en zo). Ik heb altijd het idee dat mensen die dit soort websites bezoeken, piraten zijn. Die toch wel weten hoe ze dit moeten omzeilen.
Best lastig, je zou bij providers kunnen opvragen hoeveel geblokkeerde aanvragen er zijn, maar hoeveel er doorheen komen?
Dan zou je bij VPN providers moeten opvragen, en die prijzen zichzelf graag aan dat ze niets loggen. Niet waar het heengaat en waar het vandaan komt.
Wat ik niet snap: de prijs van een boek en een ebook zijn meestal (bijna) gelijk. Wat logisch is, want de kosten zitten vaak niet in het materiaal, maar in het werk van de auteur. Waarom moet ik dan twee keer betalen als ik het boek zowel fysiek als digitaal wil hebben? Als er voor in het boek een code staat om deze te downloaden, ga je denk ik een deel van de piraterij tegen. Ik heb veel boeken zowel fysiek (want thuis op de bank is dat fijn) als digitaal (want handig onderweg). De digitale versie download ik illegaal, want ik vind dat ik niet twee keer hoef te betalen voor hetzelfde product.
de prijs van een boek en een ebook zijn meestal (bijna) gelijk. Wat logisch is, want de kosten zitten vaak niet in het materiaal, maar in het werk van de auteur.
Ik lees zelf zelden tot nooit boeken dus ik ben niet echt bekend met e-books, maar dat vind ik dan wel vreemd dat de prijs van e-books en een fysiek boek nagenoeg gelijk liggen. Zeker zit er een prijs aan vast voor de auteur maar daarnaast moet een 'echt' boek ook nog geproduceerd worden. Daar is papier en inkt voor nodig wat mij toch een stuk duurder lijkt dan een e-book.
Het is ook gewoon niet waar. Meestal is er een flink verschil.
Nou, eh, ik lees graag strips en dus ook de Donald Duck, maar daar is toch wel een behoorlijk verschil tussen de papieren en digitale versie.
Fysieke boeken zijn echt veel duurder: distributie, opslag, grondstoffen, om maar eens wat te noemen. Oja, je maakt meer kosten vooraf die je pas terugverdiend na verkoop en met een grotere restschuld.
Even advocaat van de duivel en zonder oordeel, maar je vind dus dat je maar eenmaal hoeft te betalen voor een product.

Dus verwacht je ook dat als je een boekenwinkel inloopt en twee keer hetzelfde boek pakt dat je deze maar éénmaal hoeft af te rekenen? Omdat je er eentje op slaapkamer wil hebben en eentje in de woonkamer of in je tas.

Zou logisch moeten zijn want, zoals je zegt, de kosten zijn voor het vergoeden van de auteur, niet het materiaal.

Net als, stel je koopt een eBook bij een winkel die ook het fysieke boek verkoopt, verwacht je dan ook dat je het fysieke exemplaar zomaar uit het schap mag pakken en zo naar buiten kan lopen met een kopie van de factuur van het eBook? Je hebt immers de auteur al betaald, toch?
Ja, daar komt het wel op neer. Ik betaal de auteur* en daarvoor krijg ik zowel een fysiek boek als een digitaal exemplaar.
Als het namelijk niet het betalen van de auteur is, maar het materiaal waar ik voor zou betalen, zou er een aanzienlijk prijsverschil moeten zitten tussen digitale en fysieke boeken. En dat is niet het geval.

*lees; alle bedrijven en individuen die hebben geholpen met het tot stand brengen van het boek.
Ehm, dat is wel het geval? Of je moet vinden dat het verschil niet aanzienlijk is... maar in mijn ervaring is het ebook eigenlijk altijd goedkoper dan de paperback. Het verschil in prijs varieert nog wel eens omdat je bij een fysiek product ook nog te maken hebt met overstock waardoor de prijs wel eens verlaagd wordt maar je spaart over het algemeen altijd wel een paar euro uit.

Zeker bij het voorbeeld van @SacreBleu is het onzin... Bij twee fysieke boeken zijn er ook werkelijk twee keer kosten, zeker als het uit een fysieke winkel komt waar ook twee keer transportkosten, handling en ruimte in de winkel betaald moet worden.

De extra kosten van een ebook zijn echter zeer laag dus als je idee is dat je bij een fysieke versie van een boek ook altijd een ebook versie zou kunnen downloaden, dat zou ik al beter te verdedigen vinden. Het probleem daar is denk ik dat mensen dan het fysieke boek gewoon doorverkopen nadat ze het ebook geclaimd hebben.
Wat ik niet snap: de prijs van een boek en een ebook zijn meestal (bijna) gelijk.
Ik koop continue boeken en het verschil in prijs is fors., meestal rond de 30-40 procent (ebook vs. Softcover).
De digitale versie download ik illegaal, want ik vind dat ik niet twee keer hoef te betalen voor hetzelfde product.
Kreeg je vroeger dan een gratis boek erbij voor in de camper?
Even dat Convenant document bekeken. Odido blokkeert dus niet T-Mobile wel :P?

In het document staat T-Mobile Netherlands B.V. en T-Mobile Thuis BV geen Odido ;).
Dat covenant is ongetwijfeld opgezet en getekend voor de naamswijziging naar Odido.

Maakt op zich niet uit, want dit soort zaken geldt doorgaans ook voor de rechtsopvolger(s) van de ondertekenende partijen, in dit geval dus Odido.

Anders zou je wel héél makkelijk overal onderuit kunnen komen door even je naam te wijzigen ;)

Die zullen dit dus ongetwijfeld ook gaan doen na deze rechterlijke uitspraak.
Zou inderdaad kunnen. Tijdje terug had z'n beetje iedere provider dat convenant ondertekend enige die niet akkoord was gegaan is Freedom zover ik weet.
Freedom is er ook nu nog niet bij aangesloten, en zal dat ook niet doen. Ze zijn principieel tegen censuur.
Censuur heeft natuurlijk niets te maken van het tegengaan van auteursrechten schendingen. Het is terecht dat daar tegen opgetreden wordt. Jij wilt ook betaald worden voor werk, auteurs ook.
Odido heeft alle rights en obligations overgenomen van T-mobile NL. Dus wellicht deze ook.
En het geschiede. In geval bij mij (kpn) heb ik nu vpn nodig om te bereiken. Maar moet eerlijk zijn had nog niet van deze sites gehoord. Maar ben ook niet zo'n lezer.
Hier geen VPN nodig. Ook niet voor the pirate bay edg. Niks geen VPN, gewoon de DNS van google gebruiken en niet van de provider ;) Dat deelt mijn router uit aan elke client dus geen blokkade gedoe hier.
Fijn dat dat kan.

In andere landen doen ze aan DPI en heb je daadwerkelijk een VPN nodig.
We hebben hier zoiets als netneutraliteit en privacy. Dit soort zaken blokkeren wordt dan al snel gedaan door DNS servers van providers aan te passen. Bezoekers hier op t.net weten doorgaans heus wel hoe ze een andere DNS server kunnen gebruiken, voor de meesten is dat nog steeds abracadabra met als gevolg dat er voldoende gehoor wordt gegeven aan deze nieuwe regel. Ik vind het in elk geval best en kan nog overal bij waar nodig :) .
Pihole + unbound op de NAS, met een nog lagere latentie.
Je deelt zo wel je eigen IP met de hele wereld; misschien eens heroverwegen.

Het zal een spel blijven tussen illegale aanbieders en Brein. In zoverre je het een spel kunt noemen. 'Wapenwedloop' is misschien een betere vergelijking.
Je bedoelt de packets met de record-lookup?
Verder zie ik geen verschil.

Tevens: dat wordt na 48u al verwijderd tenzij er abuse meldingen/cases geopend worden;
https://developers.google.com/speed/public-dns/privacy
Ja dus? Jij bent helemaal gebrainwashed door VPN reclames merk ik...
Nee, ik ben gewoon goed op de hoogte. Al een jaar of 30 professioneel. Maar mijn antwoord was goed bedoeld. Ik begrijp dan ook niet waarom je zo moet reageren. Nergens voor nodig. Dit verwacht ik meer op Facebook of X.
Je hebt ook een goed punt. Het is altijd mogelijk dat ze ook downloaders gaan bestoken met dreigbrieven van enorme schikkingen zoals ze in Duitsland al doen. Met name bij bittorrent natuurlijk omdat downloaden en uploaden daar hand in hand gaat.

Je kan beter twee stapjes voor zijn dan een.
Precies. En fijn dat er ook iemand normaal reageert _/-\o_ Mijn oorspronkelijke reactie was op die van @Tadango, die aangeeft bij Torrents geen VPN te gebruiken. Je IP adres open en bloot delen bij Torrents met copyrighted materiaal lijkt me gewoon een slecht idee om vele redenen.

Zelf ben ik al lang niet meer van de download. De streamingdiensten zijn goed genoeg voor me en voor boeken vind ik een fysiek boek toch nog steeds het fijnst.

Een VPN gebruiken doe ik al vele jaren. Al voordat het zo populair werd als dat het nu is. Plenty redenen om te gebruiken en plenty mogelijkheden.

On-topic:

Van illegale e-bookdownloadplatforms Library Genesis en Anna's Archive had ik nog niet eerder gehoord maar verbaasd ben ik er geenszins over.
Ik gebruik torrents ook nauwelijks. Alleen in de uitzonderlijke keer dat ik iets van de andere wegen niet kan krijgen gebruik ik een torrent site. Klopt wel wat je zegt maar zoals ik het gebruik is er geen enkel probleem. VPN is me gewoon veel te veel werk. Router welke alles over de VPN stuurt heeft ook veel nadelen. En VPN op de clients ga ik niet aan beginnen. Alles moet gewoon werken zonder gedoe.

En streaming is echt geen alternatief met alle beperkingen. Teveel diensten om alles bij te houden laat staat de beschikbaarheid van oudere afleveringen. Het gaat niet zozeer om de kosten maar om het niet gebruikersvriendelijk zijn van tig streaming diensten tegelijk.
Veel VPN providers hebben tegenwoordig een goed werkende client met veel mogelijkheden.
Voorheen deed ik het in de router maar daar hangen idd veel nadelen aan. Per apparaat instellen ook een tijdje gedaan maar tegenwoordig gewoon met de software dus. Aan of uit. En eventueel een land kiezen. Voor mij werkt een VPN gewoon goed en zonder probleem.

Ik deel je gedachten over de hoeveelheid streamingsdiensten die er zijn. Toen het begon was het fantastisch. Voor mij was Netflix de eerste streaming-service waar ik een abo afsloot en volgens mij was het ook de eerste service in z'n soort. Was zó goed; alles onder 1 knop. Toen ben ik ook snel met downloaden gestopt. En vele anderen met mij denk ik.
Inmiddels zijn er zoveel streaming-service dat je door de bomen het spreekwoordelijke bos niet meer ziet. Hoor je over een nieuwe serie die je aanspreekt, zul je zien dat het juist bij die service is waarvan je geen abonnement hebt... |:(

Ze schieten zichzelf in de voeten. Ik denk dat ze zo zelf die behoefte om te downloaden weer terugbrengen. Maar dat zullen zij zeker anders zien. Het zijn er gewoon teveel. Ik heb er 4 of 5 geloof ik en daar houd ik het bij.

De oplossing? De grotere streamingsdiensten / filmmakers die samen 1 app onderhouden. Moet te doen zijn...

[Reactie gewijzigd door Sebas1974 op 22 juli 2024 14:33]

De oplossing? De grotere streamingsdiensten / filmmakers die samen 1 app onderhouden. Moet te doen zijn...
Ja ik streamde ook veel meer dan nu, maar sinds het hele gezeur met de versplintering ben ik allang alweer terug naar het downloaden.

Maar je ziet het wel een beetje terugkomen, bijvoorbeeld HBO schijnt nu samen te gaan met Discovery.
Mijn "downloadbak" is een VM binnen een VM omgeving waar die niet naar buiten kan anders dan via de VPN, dat helpt. Het was wel even wat werk om het op te zetten maar nu regelt het zichzelf en het voordeel is dat ook VPN de-anonimisatie trucjes niet kunnen werken.
Ik ook niet, maar ze staan nu in mijn favorieten. Bedankt, Brein!
Streisand effect. :)
Is de uitspraak en welke domeinen het gaat openbaar?
Ik zie het niet terug op rechtspraak.nl als ik terug zoek naar Rotterdam en de 2 weken voor de 21e (de datum van het artikel van BREIN).
De blokkade is slechts dat de DNS server van de provider niet meer verwijst naar deze websites, dat is dus eigenlijk geen blokkade, door een andere DNS server te gebruiken zijn de websites gewoon te bereiken.
Zou niet de bedoeling moeten zijn.
Hoewel ik vrij open internet belangrijk vind, is de regel helaas dat ze de toegang tot zowel de domeinnamen (DNS) als de IP's zelf moeten blokkeren.

Technisch gezien is alleen een DNS blokkade dus niet voldoende.
En dan gaan die platformen gewoon verder op een ander adress, zoals het met alles gaat. Is het niet een beetje tijdverspilling zo?
Libgen is konings, ik ken iemand die iemand anders dan ikzelf is die een jaar of tien terug zijn hele studie zo is door gekomen. Boeken in het pakket stoppen waar je letterlijk niet in kijkt was een doodgewone situatie.

Brein is met het streisand effect altijd wel een enorm goeie marketeer waar je je spulletjes vandaan kan halen.

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.