Een derde minder zonneparken aangelegd in Nederland door ongunstige markt

De bouw van nieuwe zonneparken in Nederland wordt belemmerd door zeer hoge bouwkosten en een onvoorspelbare energiemarkt. Daarom werden er van januari tot augustus 2022 bijna een derde minder van dergelijke parken gebouwd dan in dezelfde periode vorig jaar.

De hoge bouwkosten van zonneparken hebben verschillende oorzaken, schrijft Het Financieele Dagblad. Coöperatie Zonneklaar Doetinchem zegt bijvoorbeeld tegen de krant dat zonnepanelen zelf 20 procent duurder zijn geworden. Ook andere onderdelen zoals omvormers en montageonderdelen zijn fors in prijs gestegen. Daar komt bovenop dat installateurs momenteel ook veel duurder zijn.

Zonnepark Midden-Groningen. Afbeelding via PowerField

Tegelijkertijd heerst er een onzekerheid op de energiemarkt. Parken met zonnepanelen worden over een periode van tenminste tien jaar terugverdiend en met de huidige bouwkosten duurt dat nog langer. Maar omdat de energieprijzen momenteel uitzonderlijk hoog zijn, zou het ook kunnen dat de inkomsten uit dergelijke parken op den duur juist lager worden.

Die twee factoren zorgen ervoor dat bouwprojecten voor nieuwe zonneparken de laatste maanden in een vroeg stadium al afgeschoten worden. Zeker aangezien dergelijke projecten doorgaans bijna volledig door banken gefinancierd worden, terwijl er nu een onaantrekkelijk hoge rente gehanteerd wordt, aldus Johannes Duijzer, topman van Sunrock. "'De businesscase voor grootschalige zonneparken is dood, vandaag de dag."

Brancheorganisatie Holland Solar doet daarom tegenover de NOS een oproep aan de Nederlandse overheid: door middel van hogere subsidies voor zonneparken zou de huidige stilstand van dergelijke projecten tegengewerkt moeten worden. De directeur van de organisatie zegt: "Juist in een tijd dat we zo snel mogelijk van het Russisch gas af willen, is de zon de oplossing daarvoor."

Reacties (252)

[Keypunchie]

Hahaha, die zin over subsidies is nogal opportunistisch. “Ondernemen is risico lopen, lalalala, geef geld”.

Ik ben een voorstander van zonneparken, maar dit is wel heel kort door de bocht en ik kan me betere besteding van overheidsgeld bedenken om van Russisch gas af te komen (isolatie-subsidies!)

[Reactie gewijzigd door Keypunchie op 23 juli 2024 06:19]

[Cergorach]

Waarom voorstander van zonneparken? Dat was leuk toen nog niet iedereen zonnepanelen op de daken aan het zetten was, maar er is serieus een moment waarbij je teveel zonnepanelen in gebruik hebt, tenzij je die energie (goedkoop) kan opslaan.

Zonne energie is heel mooi!, eigenlijk geen bewegende onderdelen en heel weinig onderhoud. Het nadeel is dat ze alleen energie opleveren wanneer er zonlicht op staat. Hoe meer zonlicht, hoe meer energie. Daarom zijn er momenten waarbij de stroom kosten negatief zijn, dit is meestal tussen 11:00 en 16:00, in april van dit jaar kon je er zelfs geld mee verdienen... De zon staat dan het hoogst, en produceert de meeste energie, maar dat is over het algemeen ook het moment dat we zelf de minste energie verbruiken. Als je de productie van die energie dan niet effectief kan opslaan, kost het alleen maar geld...

En als we het over gas-onafhankelijkheid (Rusland + Groningsekrater), dan verbruiken we juist buiten die zonne-uren de meeste gas. Om te koken, warm water om oa. te wassen/douchen, het huis te verwarmen. Juist op die zonne-uren hoef je het huis het minst te verwarmen. En in de winter wanneer er juist minder zon is, heb je juist meer energie nodig voor verwarming tov. de zomer*. Hiervoor is windenergie juist veel geschikter, die draaien zolang er wind is. Er worden hele windparken aangelegd voor de kust, meer wind, minder kans op windstil. Goede isolatie om zo minder te stoken is inderdaad een goed idee! Of voor energie opslag. Het ligt er een beetje aan wat de korte en lange termijn baten zijn...

*Hoewel met elke zomer de noodzaak van airco steeds meer noodzakelijk lijkt te worden (maar je juist weer primair nodig hebt op de momenten waarbij de meeste zonne-energie wordt geproduceerd).

Bron:
https://www.anwb.nl/huis/energie/negatieve-stroomprijzen

[Reactie gewijzigd door Cergorach op 23 juli 2024 06:19]

[Gwaihir]

We kunnen echt nog wel wat met meer zonne-energie, o.a. omdat nu het verbruik niet meer vanzelf gaat, ook een stuk bewust direct gebruik / opslag langzaam van de grond komt (o.a. door tactisch laden van auto's). Rustig door blijven leggen dus, vooral oost-west.

En daar zijn nog daken genoeg voor (en ook dat worden er door nieuwbouw en vernieuwing alleen maar meer). Daarom ben ik het roerend met je eens dat het geen enkel probleem is dat nieuw landgebruik puur voor PV niet meer uit kan. Dat was m.i. nimmer meer dan een noodgreep om de productie van zonnestroom snel aan te slingeren.

(En ook dat van die airco kun je benutten, trouwens. Nu de isolatie steeds beter wordt, wordt ook oververhitting van huizen in de zomer steeds meer 'n ding. Of we moeten dat niet als zo'n probleem zien, maar als een succesvolle verschuiving van het energieverbruik naar het jaargetijde waarin er toch stroom zat is.)

[Robbaman]

Stroom zat? Wanneer is er stroom zat dan? Het is eerder dat het afbouwen van gasgebruik te langzaam gaat, maar we moeten nog zo veel aspecten van onze maatschappij elektrificeren, dat er van 'stroom zat' de komen tientallen jaren geen sprake zal zijn.

[Gwaihir]

We hebben inmiddels systematisch negatieve stroomprijzen op de heetste uren van de zomer. Als je stroom dan kunt gebruiken, i.p.v. hartje winter, dan lijkt me dat vooruitgang.

Eens dat we nog veel af te bouwen hebben, maar daar er ook nog daken zat zijn die over diezelfde periode hopelijk volop gevuld blijven worden, zal er waarschijnlijk 'stroom zat' blijven op die betreffende uren. Dus hoe hard moet het gebruik van koeling dan verguisd worden?

[ScharlakenRood]

Moesten ze nu eens de mensen met een digitale meter een goedkoper tarief aanbieden tijdens de zonnenuren ipv tijdens de nacht dan zou het verbruik er ook anders uit gaan zien. Je kan tenslotte perfect de wasmachine of droogkast tijdens de dag laten draaien. Daarmee ga je tenminste verbruik kunnen laten afstemmen de beschikbaarheid.
Zullen de leveranciers wel niet zien zitten, want dan verdienen ze minder. het zal opgelegd moeten worden vrees ik.

[basfromasd]

Er zijn meerdere leveranciers die dit aanbieden. Lijstjes met discussie zijn te vinden op het forum: https://gathering.tweakers.net/forum/list_messages/2049754/0

[gsmolders]

Het afbouwen van de salderingsregeling (in NL) zal dit effect wel hebben, verwacht ik.

[themadone]

Als dat gebeurt zijn de accu's niet aan te slepen, we blijven hollanders natuurlijk.

Ik heb zelf over afgelopen jaar 115KW "verbruikt". Helaas is dit alleen maar omdat we een belachelijke lente/zomer achter de rug hebben waarin ik gemiddeld 3KW/h terugleverde overdag, maar in de avond staan mijn spullen alsnog op kolen/gas te draaien.

Helaas zijn batterijen op dit moment relatief duur door gebrek aan vraag en niet anders uit te leggen als uit idiologie heb ik ze maar gekocht, dus die komt het huishoudboekje niet door. Wat mij betreft mag de saldering er morgen vanaf, dan slaan we een mega slag in opslag binnen een jaar of 2.

[Tintel]

Nu de isolatie steeds beter wordt, wordt ook oververhitting van huizen in de zomer steeds meer 'n ding

Een goed geisoleerd huis warmt ook minder op dacht ik. Warmte kwijt raken is altijd een probleem geweest. Grotere ramen zijn misschien wel een mogelijke reden dat huizen meer opwarmen. Maar glas houdt juist infrarood tegen. Dus geldt dat weer minder voor dubbel glas = goed geisoleerd.

[Gwaihir]

Isolatie houdt ook warmte buiten. Dat klopt en helpt zeker als het serieus heet is. Maar je verliest er ook 's nachts minder warmte door, waardoor de periode waarin je behoefte aan koeling hebt langer wordt.

En niet alle warmte komt van buiten. In een goed geïsoleerd huis is dat lang niet alle warmte komt van buiten. Denk aan warmte van koken, douche, elektrische apparaten (in een 4-persoons huishouden is dat verbruik van elektra excl. verwarming gemiddeld ook al door de 10kWh per dag - volgens maandelijks overzicht van Greenchoice).

@Tintel, ik denk dat de diverse forum topics een betere plaats zijn om hier nog dieper op in te gaan.

[Reactie gewijzigd door Gwaihir op 23 juli 2024 06:19]

[Tintel]

Als dat 10 KWh in totaal voor de hele dag is dan valt het nog wel mee denk ik. Dat warme douche water stroomt ook weer weg door de afvoer en geeft relatief weinig warmte af aan het huis.
Maar idd - het zal helpen bij de opwarming. Maar in Nederland is dat - vermoed ik - nog geen reden om de airco aan te zetten. Dat hebben we vooral als het buiten boven de 25 graden is toch?

[zyphr]

Daarom zijn er momenten waarbij de stroom kosten negatief zijn, dit is meestal tussen 11:00 en 16:00, in april van dit jaar kon je er zelfs geld mee verdienen... De zon staat dan het hoogst, en produceert de meeste energie, maar dat is over het algemeen ook het moment dat we zelf de minste energie verbruiken. Als je de productie van die energie dan niet effectief kan opslaan, kost het alleen maar geld...

Hadden we maar een "consument" die we bij overproductie selectief aan kunnen zetten en zo op een andere manier inkomsten te genereren, in plaats van deze energie te verspillen.

[badillus]

een zonnepaneel kan je gemakkelijk uit zetten, dus het kost geen geld. Je verdiend alleen even niks, maar vaak zijn dat maar relatief korte periodes, die met de juiste infra structuur ook steeds minder vaak voor hoeven te komen. Die juiste infra structuur laat het echter momenteel soms nog even afweten. Maar het kost dus geen geld (je moet alleen rekening houden met een fractie langere terugverdien tijd, maar in totaal is dat wellicht een paar dagen per jaar extra).

[killerfreak]

Een zonnepaneel uitzetten kost wel geld. Zonneparken worden namelijk aangesloten op het net met de verwachting dat zij een x hoeveelheid van de tijd hun elektriciteit kwijt kunnen. Als zij afgeschakeld worden doordat het net het niet meer trekt worden zij hiervoor gecompenseerd. Hetzelfde is het geval met traditionele elektriciteitcentrales: zodra het net te vol is kunnen zij afgeschakeld worden en achteraf worden zij hiervoor gecompenseerd. Dat is een van de reden dat Tennet steeds meer geld kwijt is aan het stabiel houden van het net. Duitsland heeft hier bijvoorbeeld nog veel meer last van (lees: hogere kosten), omdat hun aandeel duurzame energie veel groter is. En de opwekking daarvan heel erg verschilt tussen het noorden en zuiden van het land.

[badillus]

ach, zolang je x hoeveelheid van de tijd niet op 100% zet, maar bv op 95% dan kom je denk ik een heel eind, zonder dat het geld kost.

[MacGyverNL]

Dat is wat er met een negatieve stroomprijs bewerkstelligd wordt. Het idee is dat de grote afnemers dan tijdelijk even extra hard stoken om het net in balans te houden. Naast de prijs-incentive voor iedereen wordt er met sommige écht grote afnemers (denk aluminium-fabrieken e.d.) ook contractueel afgesproken dat de netbeheerders ze als noodbalans mogen gebruiken, i.e. ze kunnen in het ergste geval opgedragen worden extra / minder te stoken, in plaats van dat het vrijwillig op basis van een prijsprikkel gebeurt. Voor die capaciteit krijgen ze dan een vergoeding.

Zolang we niet massaal batterij-opslag hebben is extra verstoken op het goede moment in ons platte landje helaas een van de betere opties -- we kunnen maar beperkt exporteren naar landen met gepompte stuwmeren en zelf bouwen zit er helemáál niet in. Idealiter wordt dat extra stoken vervolgens gebalanceerd door op een ander moment mínder te verstoken maar dat kan voor zover ik weet binnen het huidige stelsel niet afgedwongen worden.

[zyphr]

Dit kun je alleen plannen als die grootverbruiker zich dicht bij de bron van opwekking bevind.
En dan is de vraag, wie is je primaire consument.

[moorscode]

Bitcoin mijnen bijvoorbeeld

[Argantonis]

Gelukkig is dit een gebied wat constant in ontwikkeling is, en kan stroom steeds vaker makkelijk wél opgeslagen worden in de komende jaren.

[la cucaracha]

Mee eensch.
Momenteel kost de productie van waterstof natuurlijk veel energie maar als je dat alleen doet met het overschot uit wind en water dan sla je het op en kun het het in tijden van windstilte/gebrek aan voldoende zonlicht weer omzetten in elektriciteit.( of via bestaande gasleidingen transporteren tbv conventionele CV installaties)
En igv een kerncentrale ( die je niet makkelijk afschakelt) kun je het zelfde doen.
Moeilijk? misschien minder makkelijk gezegd dan gedaan...
Onmogelijk? zeer zeker niet. De mens is dan wel erg slordig op deze planeet maar er zijn gelukkig altijd pientere koppen die theoretische vraagstukken weten om te zetten in praktische uitvoering met steeds betere rendementen.
Dat principe van gebruik van overtollige elektriciteit is in warme kustgebieden rondom de evenaar ook prima te gebruiken voor het ontzilten van zeewater en dat 'schone' water te verpompen naar droge gebieden meer landinwaarts.
Drinkwater voor mens en dier, land-, tuin en bosbouw.... ik noem maar iets.

[Verwijderd]

vind ik ook een naar probleem, maar ook weer wat ik de 'groene leugen' noem.
Ja de kosten zijn overdag negatief en dat lever je dan terug aan de maatschappij en kreeg je er geld voor. Je deed werk voor de leverancier maar dat schaffen ze dus af.
En opslaan mag vast ook niet want de brandweer krijgt een hartverzakking van allemaal Tesla accu's op zolder.

En als er brand is in een woning schijnen de zonnepanelen uit elkaar te knappen in allemaal kleine stukjes glas tot tientallen meters afstand.

We krijgen er een heleboel nieuwe problemen bij danwel voor in de plaats.

[Knul]

Waar zie jij 'de groene leugen' hierin? Iedereen is het er ondertussen wel over eens dat we het niet redden met een paar zonnepanelen en een windmolen in de Noordoost Polder, maar dat we meer - en ingrijpende - maatregelen moeten nemen om de opwarming van de aarde beperkt te houden.

Uiteraard, bij de implementatie van nieuwe technieken horen nieuwe problemen. Dat heeft de mensheid in het verleden ook niet tegengehouden; de eerste brandstofauto's waren (en zijn) immers ook niet perfect.

[la cucaracha]

Met respect maar de opwarming is iets waar de mens in hoofdzaak niet schokkend veel aan kan veranderen zolang we maar blijven doorfokken met zijn allen.
Temperatuurstijgingen en dalingen bestaan al sinds lang voor mensenheugenis.
Aangroei en slinken van de ijskappen van het zelfde laken een pak.
Het is ook niet zo dat we moeten denken dat de activiteit van de zon en de afstand daarvan tov moeder aarde geen invloed heeft.

[multikoe]

Je laat heel bewust een heel belangrijk stukje informatie weg: de *snelheid* waarmee de temperatuur stijgt, de *snelheid* waarmee de ijskappen slinken is het probleem.
De activiteit van de zon en de afstand aarde-zon heeft invloed, maar die valt in het niet bij wat wij als mensen voor elkaar hebben gekregen.
We fokken ons al duizenden jaren een slag in de rondte en dat hadden we nog duizenden jaren kunnen doen. We hadden met onze poten van olie en kool moeten afblijven.

Ik kan je verwijzen naar de IPCC-rapporten die dit allemaal onderbouwen, maar ik heb het gevoel dat je die niet gelooftsnapt. Dat doe ik dus maar niet

[Stiggy]

Grappig dat je dit zegt! Het is iets wat me al heel lang -maar dan in omgekeerde vorm- opvalt. Het klimaat zal altijd (extreem) veranderen als je over lange perioden kijkt. We zouden het dus niet over "klimaatprobleem" of "opwarming van de aarde" moeten hebben, maar over "versnelde opwarming van de aarde". Maar dat klinkt minder urgent natuurlijk, dus dat wordt altijd weg gelaten. Maar het is wel goed om over die context na te denken. Hoe willen we als mensheid überhaupt met klimaatverandering om gaan? Met delen van de wereld die onbewoonbaar worden, en de nu onbewoonbare delen die juist bewoonbaar worden? Met een alsmaar uitdijende populatie? Of is de verwachting dat als we de versnelde klimaatverandering een halt toe roepen door ingrijpende maatregelen, we lang genoeg qua klimaat in een status quo kunnen blijven tot we manieren gevonden hebben om ons heil buiten deze planeet te zoeken?

[multikoe]

Er zijn een aantal problemen die op ons afkomen. Overbevolking (en daarmee dus een tekort aan grondstoffen en voedsel) is er daar één van. De klimaatverandering is een andere. Klimaatverandering wordt natuurlijk ook deels veroorzaakt doordat we met zoveel zijn, maar de werkelijke oorzaak is het ongebreideld verbranden van fossiele brandstoffen.
Beide processen gaan voor enorme problemen zorgen, met name omdat we niet in staat zullen blijken om ze mondiaal (dus via internationale samenwerking) op te lossen.
Als we het aantal mensen op aarde fors zouden weten terug te brengen, dan zou ook het klimaatprobleem opgelost kunnen zijn, simpelweg omdat we dan veel minder resources nodig hebben. Maar die oplossing is praktisch onuitvoerbaar. Echt onmogelijk. Het klimaatprobleem kunnen we wel oplossen, maar dat is, zoals je al zegt, eigenlijk ook niets meer dan tijd kopen.
Hoe dan ook, onze kinderen en zeker onze kleinkinderen zullen het erg zwaar gaan krijgen.

[Stiggy]

Klimaatverandering wordt natuurlijk ook deels veroorzaakt doordat we met zoveel zijn, maar de werkelijke oorzaak is het ongebreideld verbranden van fossiele brandstoffen.

Nou nee. Niet "deels" en "de werkelijke oorzaak" ook niet. Het gaat hand in hand en gelijk op. Het een is niet belangrijker dan de ander, en als het dat al wel is dan is het aandeel van populatiegroei veel groter. Als er maar een paar honderdduizend man op deze aardkloot rond zou lopen dan mogen die per persoon best lekker evenveel CO2 uitstoten als we nu doen. Dat los dat het snel terugbrengen van de populatie niet erg realistisch is natuurlijk.

Hoe dan ook, onze kinderen en zeker onze kleinkinderen zullen het erg zwaar gaan krijgen.

Dat zie ook niet als een vaststaand gegeven. Als je al wat langer op deze aarde rond loopt heb je al vaker in tijden van milieu-doemscenario's geleefd. Ze bleken mee te vallen of we waren als mensheid in staat ze op te lossen. Beide scenario's zijn nu ook mogelijke uitkomsten.

[multikoe]

Niet "deels" en "de werkelijke oorzaak" ook niet. Het gaat hand in hand en gelijk op.

Als we geen fossiele brandstoffen zouden verbranden, dan was er op dit moment helemaal geen probleem geweest met het klimaat. Veel simpeler wordt het niet.
En als we niet met zoveel waren geweest dan hadden we zonder veel problemen fossiele brandstoffen kunnen verbranden.

We hebben in mij leven inderdaad een paar milieu-problemen zien komen en ook weer opgelost (zure regen, gat in de ozon-laag). Maar dat was klein bier (want lokaal) vergeleken met de problemen die klimaatverandering gaat veroorzaken.

[Tintel]

Als we geen fossiele brandstoffen zouden verbranden, dan was er op dit moment helemaal geen probleem geweest met het klimaat.

Nee, dan hadden we op een andere manier energie gewonnen die in eerste instantie ook slecht was geweest voor het klimaat - bijv. alle bomen omhakken.
Het is helemaal niet simpel. We zijn hier gekomen doordat we in fossiele brandstoffen een hoge energie dichtheid vonden. Achteraf roepen "we hadden het niet moeten gebruiken" is onzinnig. Hoe hadden we dan ons vervoer gedaan? Direct overstappen op nucleair? Dat komt misschien wel maar dit was een tussenstap. Die altijd langer duurt dan we willen (achteraf gezien) maar dat komt door economische belangen.

Bekijk het eens zo: al onze machines waarmee we konden opschalen zijn gebaseerd op fossiele brandstof. Scheepsvervoer met zeilschepen kent echt een veel lager tonnage. Graafmachines hebben veel energie nodig - die komt uit fossiele brandstof. Tractoren hebben de landbouw omhoog geschaald.
De luchtvaart is 100% afhankelijk van fossiele brandstof. En dan zeg jij 'gewoon' hadden we niet moeten doen en het had geen probleem geweest als ons aantal klein was geweest. Maar we hebben (gelukkig) geen actieve geboortebeperking van hogerhand dus groeien we. En dat wilden eigenlijk ook iedereen wel want we hebben nog steeds heel veel 'handen' en 'hersenen' nodig om alles te bedenken, ontwikkelen, bouwen en onderhouden.

[Tintel]

We hadden met onze poten van olie en kool moeten afblijven.

Onzin - de vooruitgang die we hebben geboekt is voor een groot deel afhankelijk van energie. Als we geen energie hadden gehad - hadden we ook de productie van bijv. voedsel niet kunnen opschalen.
Dit is dus 'gebrul' zonder te beseffen wat je zegt.
Dat allerlei rapporten iets onderbouwen is het probleem ook niet. Maar het is nogal onzinnig. Wat is de vervolgstap? Roepen dat die schofterige middeleeuwers geen bomen hadden mogen verbranden?

In feite doen we wat elke diersoort doet: zorgen dat de populatie toeneemt. Alleen zijn wij in staat dat op een veel grotere schaal te doen. Nu krijg je een beetje het vreemde dat we elkaar of de voorvaderen gaan verwijten dat ze geprobeerd hebben de populatie te vergroten - die populatie ben jijzelf...

Die versnelde opwarming is een mogelijk probleem. Mits die versnelling dus niet wordt opgevangen. Want waarom is het smelten van de poolkappen een probleem voor ons? Dat we onder water komen te staan. Maar dat risico bestond al wat langer en hebben we ook opgelost.

Het punt is: energie transitie is niet nieuw en wordt altijd gehinderderd door economische belangen in de oude vorm van energie.

[multikoe]

Je komt de discussie binnendenderen, maar je ontspoort vrijwel meteen
Ik antwoorde op @la cucaracha die de bevolkingsgroei aanvoerde als oorzaak voor de klimaatverandering. Jij lijkt bevolkingsgroei als argument te vervangen met welvaart. Levert ook leuke discussies op, maar niet ter zake hier.

We hebben geen kool of olie nodig om ons voort te planten. Als energie al een effect zou hebben op bevolkingsgroei dan is het deze: energie levert welvaart en hoe welvarender een maatschappij, hoe minder kinderen ze produceert. Die zijn namelijk niet meer nodig, een groot probleem overigens. Maar dat is een andere discussie.

Nu krijg je een beetje het vreemde dat we elkaar of de voorvaderen gaan verwijten dat ze geprobeerd hebben de populatie te vergroten - die populatie ben jijzelf...

Die is leuk, maar waar beweer ik dat? Volgens mij beweerde @la cucaracha, misschien moet je daarover met hem in discussie gaan

Die versnelde opwarming is een mogelijk probleem. Mits die versnelling dus niet wordt opgevangen. Want waarom is het smelten van de poolkappen een probleem voor ons? Dat we onder water komen te staan. Maar dat risico bestond al wat langer en hebben we ook opgelost.

Die versnelde opwarming *is*een probleem. Er is een groep mensen die dat ontkent, maar dat zijn vrijwel zonder uitzondering mensen die niet in het vakgebied werkzaam zijn.
De zeespiegel zal stijgen, maar wanneer ook alweer hebben we succesvol gestreden tegen een stijgende zeespiegel? Ik ben het vergeten, help me herinneren.

En wanneer precies hebben we eerder een energietransitie ondergaan?

[Tintel]

eh?

We hadden met onze poten van olie en kool moeten afblijven.

Dat is toch een duidelijk verwijt?

Jij lijkt bevolkingsgroei als argument te vervangen met welvaart.

Nee, ik stel dat bevolkingsgroei als vanzelf gaat als de 'soort' geen natuurlijk vijanden meer heeft, genoeg te eten, beschutting tegen extreem weer, enz.

hoe welvarender een maatschappij, hoe minder kinderen ze produceert.

Wat? Zover zijn we toch echt nog niet. We leven niet oneindig... De reden dat in welvarende gebieden het aantal kinderen terugloopt is nu juist omdat sommigen bang zijn voor de toekomst, carriere belangrijker vinden, enz. Dankzij een enorm gedaalde kindersterfte is het aantal kinderen dat een vrouw krijgt, gedaald. Het is niet meer nodig om 'reserve' te hebben. En de verwachting is wel dat het aantal mensen zal maximaliseren.
Maar meer welvaart zonder toenemend gebruik van energie - dat is niet mogelijk (lijkt het in ieder geval). Anders neemt het gebruik van energie wel toe vanwege de toenemende technologische ontwikkeling. Maar die ontwikkeling is stuwt dan weer de welvaart.
Dat ook de bevolking groot wordt is een bijkomend effect - we leven wel gemiddeld langer en hebben dus minder kindersterfte dan voorheen.

gestreden tegen een stijgende zeespiegel?

Deltawerken.

En wanneer precies hebben we eerder een energietransitie ondergaan?

Het punt in tijd is moeilijk vast te stellen denk ik. Maar eerst was de enige warmte bron het verbranden van hout, turf (maar geen olie gerelateerd spul). Vervoer was via dieren - paarden e.d. Windmolens hadden we ook wel maar die leverden geen elektriciteit.
Toen wisten we warmte om te zetten in stoom. Dus vervoer werd uitgevoerd met stoomtreinen, in fabrieken draaiden de machines op stoom. Nog geen elektriciteitsnet.
Daarna kwam elektriciteit die eerst vooral door kolencentrales werden gevoed (maar dat doen we nog steeds wel). Feitelijk zijn die centrales nog steeds stoommachines.
En nu hebben we windmolens en zonnepanelen die direct elektriciteit leveren. Hierbij gebruiken we dan geen fossiele brandstof meer..

Dus van mens/dier arbeid => hout en wat wind => kolen voor stoommachines => fossiele brandstof voor elektriciteits-centrales.

[multikoe]

Dat is toch een duidelijk verwijt?

Dat is maar net hoe je het leest. Wat ik bedoelde is dat bevolkingsgroei ook mogelijk is zonder het klimaat naar de Filistijnen te helpen. Die groei zal beperkt gaan worden door een grondstoffentekort. Het klimaat valt nu om omdat we fossiele brandstoffen zijn gaan gebruiken.

Wat? Zover zijn we toch echt nog niet. We leven niet oneindig... De reden dat in welvarende gebieden het aantal kinderen terugloopt is nu juist omdat sommigen bang zijn voor de toekomst, carriere belangrijker vinden, enz.

Maakt niet uit, mijn punt was dat welvaart er voor zorgt dat het aantal kinderen terugloopt. Wat de exacte oorzaak is, is niet belangrijk.

Maar meer welvaart zonder toenemend gebruik van energie - dat is niet mogelijk (lijkt het in ieder geval).

Dat klopt, maar we hadden het over bevolkingsgroei. Niet over welvaart. En die groei is wel degelijk mogelijk zonder welvaart en dus ook zonder energie. In de dierenwereld gebeurt niet anders, als natuurlijke vijanden afwezig zijn groeit een populatie door totdat de natuurlijk bronnen op zijn. De soort verandert niet, de welvaart in de soort neemt niet toe, alleen de aantallen.

De deltawerken waren helemaal geen reactie op een stijgende zeespiegel. Die waren simpelweg een verbetering van de bescherming tegen al eeuwen optredende springvloeden.

De term "energietransitie" in de huidige context heeft te maken met een gedwongen (gestuurde) transitie van een ongewenste energiebron naar een gewenste energiebron. Op deze schaal en met die reden hebben we dat nog nooit gedaan.

[Tintel]

Die groei zal beperkt gaan worden door een grondstoffentekort.

Ook grondstoffen winning en zeker de opschaling daarvan heeft invloed op het klimaat. Als we het regenwoud blijven kappen voor het verbouwen van voedsel (voor de toenemende bevolking) dan hebben we daar ook een probleem. Voedsel winning en afval stort in de zee verstort het klimaat ook.
Mijn punt is: het is niet alleen de fossiele brandstoffen waar we last van hebben en het is ook niet dat we zonder die fossiele brandstoffen tot hier waren gekomen. Noodzakelijk kwaad dus.

Het klimaat valt nu om omdat we fossiele brandstoffen zijn gaan gebruiken.

Nee, het klimaat (de natuur) had altijd al te lijden onder onze voortdurende vraag naar energie en resources. Ik meen dat het Inca-rijk zichzelf de das omdeed door alle bomen om te hakken in hun woongebied. Niets geen fossiele brandstoffen dus.
Maar we hadden niet zonder die tussenfase van fossiele brandstoffen gekomen waar we nu zijn. Dat we nu alternatieven zoeken is een logisch gevolg van toenemende kosten van de huidige oplossing en/of toenemende schaalgrootte. En tel daarbij op dat het dus nooit goed voor de natuur (maar dat wisten we al lang).

welvaart er voor zorgt dat het aantal kinderen terugloopt.

Maar dat betrijd ik dus. Kinderen krijgen is voor veel vrouwen uiterst gewenst. Meer welvaart zou betekenen, minder werkenden nodig (dus geen twee-verdieners gezin meer), dus wordt kinderen krijgen juist weer eenvoudig. Ze [de kinderen] zijn dan welliswaar niet meer nodig als goedkope arbeidskracht of pensioenvoorziening (als in: verzorgers als de ouders oud zijn), maar dat neemt niet weg dat veel mensen kinderen willen.

En die groei is wel degelijk mogelijk zonder welvaart en dus ook zonder energie. In de dierenwereld gebeurt niet anders, als natuurlijke vijanden afwezig zijn groeit een populatie door totdat de natuurlijk bronnen op zijn. De soort verandert niet, de welvaart in de soort neemt niet toe, alleen de aantallen.

Toenemende veiligheid en langer leven zijn ook welvaart. Dus de welvaart neemt wel degelijk toe - ook bij dieren. Totdat het voedsel op is. Het verschil met de diersoort mens is dat deze eerst nog voedsel kan verkrijgen door daarvoor andere resources in te zetten. Maar dan is wel meer energie nodig.
Jouw stelling dat het een zonder de ander optreedt is niet waar. Bij dieren is de toename in energieverbruik ook aanwezig als het aantal toeneemt. Bij mensen gaan toenemende welvaart en toenemend energie-gebruik hand-in-hand. Dus stellen dat we niet zo nodig meer energie hoeven gebruiken is niet haalbaar.

Die waren simpelweg een verbetering van de bescherming tegen al eeuwen optredende springvloeden.

Nee dat klopt maar dus wel een oplossing die door mensenhanden is gemaakt om de ellende van een natuurlijk fenomeen te beperken. Een zelfde soort oplossing werkt dan dus ook bij een stijgende zeespiegel. Dat gaat namelijk niet met meters tegelijk.

(gestuurde) transitie van een ongewenste energiebron naar een gewenste energiebron. Op deze schaal en met die reden hebben we dat nog nooit gedaan.

Jawel dus - alleen duurt dat dus heel lang en de dwang is zoals altijd vooral economisch. Als jij zegt de voornaamste reden is "het klimaat" dan zeg ik waarom hebben we dan een oorlog die het nog verder opdrijft? Schaarste en kosten zijn met elkaar verbonden en kosten is voornaamste reden dat we alternatieven willen gebruiken.
Natuurlijk willen we allemaal geloven dat het klimaat de reden is maar in werkelijkheid is de reden vooral economisch. En overheden proberen dat soms nog wat verder te sturen door het economisch onaantrekkelijk te maken [om fossiele brandstof te gebruiken]. Maar precies diezelfde overheid heeft Groningen laten ondermijnen vanwege fossiele brandstof...

[multikoe]

Ik ben het (verrassend...) fundamenteel met je oneens, maar ik realiseer me dat het geen zin heeft om daar verder over te discussieren. Laten we het hierbij laten,

[reupert]

Jouw reactie moest mij denken aan het volgende artikel van de correspondent:
https://decorrespondent.n...ijn/801769631773-101700d1

Waarom moest ik hier aan denken? Hierin wordt ook het voorbeeld van de betutteling inzake het uitfaseren van de gloeilamp genoemd. Dit soort maatregelen hebben zeker wel fors effect en zijn een (belangrijk) onderdeel van het geheel. En ja, daar hoort jouw voorbeeld wellicht ook bij samen met nog heel veel initiatieven. Gedragsverandering is wel hetgeen waar je het minst grip op hebt en lastigst is uit voeren.

[Verwijderd]

het fors minderen van ons verbruik is waar het om draait.
LED-lampjes zijn daarin maar een beginnetje en natuurlijk laaghangend fruit bij de gewone consument, maar er is veel meer nodig en daar zie ik toch nog steeds te weinig stappen in gezet worden.
Zoals je zegt: gedragsverandering. Niet alleen van de consument, maar ook de producent.

[7-UP]

Die led lampen.. het is idd een begin. Maar denk niet te "licht" over de extreme afname van verbruik.

Het was een van de grootste stappen die we redelijk recent hebben kunnen maken om het verbruik terug te draaien wereldwijd.

Heb geen duidelijke bron kunnen vinden maar uit schattingen van de USA was dat voor het LED tijdperk rond de 15-20% van het energieverbruik uit verlichting bestond.
Als je bedenkt dat met LED je het energieverbruik gemiddeld met 5-8x naar beneden kunt halen tov de gloeilamp..
Tov de tl/fluor lamp is het verschil minder, dan zit je op ~2x zuiniger met LED.

En als je bedenkt dat een LED vele malen langer meegaat tov de oude technieken.. dan praten we toch wel over een enorme reductie van productie proces. En de kosten om in bijvoorbeeld fabrieken minder mensen in te huren om lampen te vervangen.

Ik kan mij nog herinneren toen we aan boord (baggerschip) geleidelijk overgingen op LED. Zowel de tl verlichting als de vele floodlights voor de machine kamers en aan dek.. ten tijde van hotel bedrijf opstarten (kombuis) in een haven was er maar 1 motor nodig ipv een tweede.
We hadden ineens genoeg vermogen over op die ene motor omdat er rond de 24% minder vraag naar elektriciteit was.

En.. extreem meer licht aan dek/machine kamers.
Ook als een elektra kabel vervangen moest worden voor de floodlights konden we 1mmq2 gebruiken ipv 2.5mmq2. je snapt dat we hierdoor ook meer ruimte overhielden op de B16 groepen en de 440-230V transformatoren hadden het minder zwaar. Bij vervanging konden er lichtere (gewicht/formaat) geplaatst worden.

Bedenk bijvoorbeeld hoeveel koper/materiaal en vermogen er bezuinigd kan worden voor een snelweg vol lantaarnpalen.

En nog een laatste, door trillingen gingen de oude floodlights/tl lampen heel snel stuk, de LED had daar doorgaans geen last van. Wel zo handig als de lamp 10 meter bovenin een machinekamer hangt of in een kraan van 25 meter hoog.

Edit: typo

[Reactie gewijzigd door 7-UP op 23 juli 2024 06:19]

[blissard]

Lastig probleem is echter dat we sinds de komst van zuinige lampen, wasdrogers, koelkasten en wasmachines per huishouden meer elektriciteit (en de afgelopen paar jaar, heel beperkt iets minder) zijn gaan gebruiken. Ze zorgen dus op zijn best voor een minder snelle stijging van verbruik. Maar misschien zorgt de steeds betere apparatuur ook voor meer / intensiever gebruik van de apparaten.
En daarbij neemt het aantal personen per huishouden af.
Al met al best reden om slechts heel beperkt optimistisch te zijn over de gunstige invloed van zuiniger apparatuur.

[Reactie gewijzigd door blissard op 23 juli 2024 06:19]

[Tintel]

Deels mee eens dat van de consument onevenredig veel wordt verwacht - zeker gezien een particuliere investering geen enkele belasting-aftrek kent. Wel subsidie (wat een soort omgekeerde aftrek is). Bedrijven hebben echter beiden; zowel belastingaftrek, duidelijke lagere operationele kosten (want die gebruiken overdag energie - huishoudens meestal juist niet) en subsidie.
Isolatie werkt wel de hele dag door - dus dat is gunstig - ook voor huishoudens.

Maar goed - dat bedrijven meer voordeel hebben geeft weer een grotere economische impuls aan de transitie bij bedrijven.

Vervolgens gaan roepen "waarom wij wel en zij niet?" is meer een probleem dat speelt op wereld schaal. China gebruikt nog flink wat kolen. Waarom? Omdat ze later zijn begonnen met die energie-transitie.

Verlichting an-sich is niet fout (bepaalde dieren kunnen er last van hebben maar dat daargelaten).
Dat reclame veel energie kost is op dit moment onderdeel van het systeem - dat zit echt niet alleen in de verlichting.

[MacGyverNL]

En opslaan mag vast ook niet want de brandweer krijgt een hartverzakking van allemaal Tesla accu's op zolder.

Heb je de mogelijkheid overwogen om, oh I dunno, fatsoenlijke apparatuur van degelijke bouwkwaliteit neer te laten zetten door iemand die er verstand van heeft op een plek waar het geen 50 graden wordt in de zomer? Misschien een radicaal idee, moet ik eens voorleggen aan investeerders.

[Coolstart]

* tenzij je energie goedkoop kan opslaan.

Dat hebben we al! Hoeveel EV’s staan er niet stil overdag? Klaar om bijgeladen te worden zodra er een teveel aan energie is (lees energie het goedkoopst).

Alle verbruikers en opslag staat klaar! Wat niet of beperkt klaar staat zijn continu variabelen energiemeters en laders vraag en aanbod sturen.

Zodra dat er is, is zonne-energie een ideale metgezel van windenergie want er is immers veel meer wind in de winter en veel zon in de zomer en de ‘energetische zomer’ duurt van meestal van maart tot september en nu zelfs oktober.

Er komen ook steeds meer slimme apparaten die pas aanslaan als ze verwachten dat er veel groene energie zal komen (vaatwas, wasmachine, droogtrommel, warmtepomp, airco…) maar ook thuisbatterijen, buurt batterijen en industriële batterijen.

Energie moet meer supply/demand worden zodat we automatisch meer verbruikers inschakelen zodra het aanbod van groene energie groot is.

Zelfs Apple heeft ‘Clean Energy Charging’. Op dat principe ontwikkeld.

Het grote probleem is niet dat er teveel zijn, het grote probleem is dat het voor industrieel gebruik relatief duur is en de terugverdientijd heel erg wisselvallig. (Afhankelijk van te betalen jaarintrest op lening, waarde co2 certificaten en stroomprijs)

1ton co2 (ter waarde van €90 co2 certificaten) = +- 3kWpiek aan panelen = +- €5000 kost met een jaaropbrengst van +-2500kWh.

Eigen gebruik: (bv ikea)
2500x industrieel tarief 0,15cent = €375 + €90 = €465/jaar - 10% verlies (je kan niet alles benutten) = +- 12jaar terugverdientijd. Eerder niet rendabel want de eerste jaren zijn de interesten 70-80% van het terugverdien effect.

Verkoop:
2500kWh x nettarief leverancier aan gemiddeld 0,05cent = €125 + €90co2 = 23jaar terugverdientijd = nooit rendabel zonder subsidie.

Aan subsidies zit wel degelijk een limiet. Aan zonneparken niet.

[sdk1985]

Ik niet. Er zijn zo vreselijk veel platte daken beschikbaar. Zeker wanneer je naar overheidsgebouwen gaat kijken. Denk aan de sporthal, basisschool, gemeente huis, politie bureau, zwembad, theater, enz. Waarom 'groene' grond verbruiken voor een zonne park als er voorlopig ruimte zat is???

[hamsteg]

Mooi idee maar vaak zijn die daken vaak niet geschikt voor de extra belasting EN nog iets veel belangrijker: de verzekeringsmaatschappijen willen gebouwen met grote PV oppervlakten niet verzekeren i.v.m. brandveiligheid.

Dit is echt een groot probleem waar de "overheid" niets mee doet. Verplicht in het bouwbesluit om bij de bedrijfspanden standaard de dakbelasting te verhogen met potentiele PV systeem belasting. Het zelfde voor woonhuizen maar hier is de procentuele belasting vaak marginaal. Maak afspraken met de verzekeraars over "sprinklers" of ander oplossingen voor bij grote PV systemen die op het dak liggen zodat de bedrijven dankzij de groene bedoelingen nog steeds verzekerd zijn.

[jvr]

Daar geloof ik weinig van, als er meer dan 30cm sneeuw valt moet het dak ook bestand zijn tegen deze belasting...
Dan is er dus in de basis als iets mis met de constructie.

[Reactie gewijzigd door jvr op 23 juli 2024 06:19]

[hamsteg]

30cm sneeuw ... wat zal dat zijn een liter water? Een Kg? Is heel wat anders als zonnecellen + frame + balast. Daarbij komt de sneeuw bovenop de PV systemen dus ...

[Dream_ON]

zijn niet gebouwd op dat gewicht, zie AZ stadion. Dus per gebouw zou je moeten kijken of het wel/niet mogelijk is.
Maar in principe eens. Zonneparken op "groene' grond zijn daarnaast ook niet optimaal want ook het (micro) leven onder zo'n paneel is bijna onmogelijk of in ieder geval niet gunstig. Dus nog minder insecten, vlinders etc.
Zijn maar een paar van die parken die daar ook rekening mee houden, maar dan kan je er minder plaatsen en dus nog minder opbrengst per m2

edit: typo's

[Reactie gewijzigd door Dream_ON op 23 juli 2024 06:19]

[RRRobert]

zijn niet gebouwd op dat gewicht, zie AZ stadion.

Dat had niks te maken met de zonnepanelen op het dak, maar alles met het feit dat men geen rekening had gehouden met windbelasting, zwakke constructiedelen en verzwakking door eerdere stormschade.

On topic: ik denk ook dat de prijsstijgingen, als gevolg van een geëxplodeerde vraag naar zonnepanelen de belangrijkste oorzaak is dat er minder panelen worden geïnstalleerd; ik heb zelf 14 maanden geleden 12x 355 Wp panelen + omvormer + aanpassingen aan de meterkast voor minder dan 4000 euro netto (dus met de btw teruggave verrekend). Recent kreeg ik offertes onder ogen van een buurman, die 10x 405 Wp panelen + overige geoffreerd kreeg voor bedragen van tussen de 4800 en 6800 euro netto. Ouch!

[Reactie gewijzigd door RRRobert op 23 juli 2024 06:19]

[Dream_ON]

hmm, misschien inderdaad wat te snel dit verkeerde voorbeeld genomen

Maar essentie klopte wel, zie onderstaande quote:
“Veel loodsen, bedrijventerreinen en winkelcentra hebben een te zwak dak. Ze zijn gebouwd in de tijd dat zonnepanelen nog niet eens bestonden. Daar is dus geen rekening mee gehouden in de constructie.”

https://www.change.inc/en...zonnepanelen-liggen-38348

[machiel]

Het Nederlandse grasland is ook een relatief dood stuk land, het is niet alsof we hier de Veluwe moeten opofferen.

[Dream_ON]

klopt, maar je zou met deze dan zogenaamde groene energie wel ais kunnen gaan nadenken dit dan ook op een iets biologische vriendelijke manier te doen, anders is het eigenlijk net zo verwoestend, maar dan op een iets andere manier.
Daarnaast is het een goed idee om die dooie weilanden sowieso wat minder dood te maken.

[Klaus_1250]

Hoezo dood? Grasland is juist heel waardevol - bedenk ook dat het overgrote deel (99%+) van het leven onder de grond zit! daarnaast kan je het prima verwilderen door niet mechanisch te maaien, wilde bloemen te zaaien, etc. We lopen allemaal te miepen over "stikstof" crisis, nou, een mooie gras en bloemenwei neemt stikstof op uit de atmosfeer. Dat heb ik een zonnepark nog niet zien doen.

[matroosoft]

Het meeste grasland bestaat uit Engels raaigras waar juist nauwelijks andere bloemen of dieren in voorkomen. Arjen Lubach had hier afgelopen week een stukje over.

[MenN]

Inderdaad, modern grasland is maar een schim van wat het pak m beet 70 jaar terug was, tis een groene woestijn waar efficiëntie voor het vee als enige factor is meegerekend en we dus een heel eco systeem de nek om gedraaid hebben.

[Aardwolf]

Meeste grasland is niet alleen monotoon qua soortenrijkdom, maar ook sterk bewerkt: bespoten, bereden door zware machines en regelmatig bemest. Overbemesting, uitspoeling naar grond/oppervlakte/drinkwater en verdichting is wat het grootste deel van de agrarische gronden in Nederland hebben. Het bodemleven is daardoor een stuk lager bij huidige veehouderij dan wat wenselijk zou zijn. En dat is zover ik eerder ooit eens heb gelezen een cyclus. Omdat de grond halfdood is moet je meer bestrijden, meer bemesten en vaker bewerken. Zaak daar een balans in te vinden. Bijvoorbeeld door terug te gaan naar meer soorten, evt. combinatieteelt, gronden 1 jaar braak laten liggen, meer bloemenweiden en hooien, meer vaste mest ipv alleen drijfmest, alleen nog voertuigen met bredere drukgestuurde (IF/VF) banden, dubbellucht en/of rups.

Welk land is meer verschraald dan een stuk land dat niet wordt gebruikt en in principe altijd braak ligt? Zonneweiden hebben daarom hoge potentie tot opkrikken van biodiversiteit. Juist omdat het geen beschermde natuurgrond is kan het door goed beheer en ontwerp daadwerkelijk wat gaan toevoegen. Wellicht met wat oude meidoornhagen er langs ook nog verbindingszones tussen gebieden. Zo heb je natuur gecreëerd dat ook nog daadwerkelijk functioneel is en tegelijkertijd energie oplevert.

Hoe goed ingerichte zonneparken de biodiversiteit een boost kunnen geven
Zie verder: Aardwolf in 'Een derde minder zonneparken aangelegd in Nederland door ongunstige markt'

[Dream_ON]

klopt, en dat is ook wat ik bedoel. Als je dan zonneparken op "dood" grasland gaat aanleggen, doe het dan goed. Maar volgens mij zijn er nog niet zoveel die dit ook meenemen bij de aanleg. Dacht 1-tje ergens bij Ede of Wageningen die het op een biologische manier heeft aangelegd, maar het kost wat oppervlakte zonnepaneel en dus opbrengst.

[sdk1985]

zijn niet gebouwd op dat gewicht, zie AZ stadion. Dus per gebouw zou je moeten kijken of het wel/niet mogelijk is.

Technisch zijn er best oplossingen. Bijvoorbeeld panelen van 3.5 kg per m2. Zo is het toch gelukt op een sporthal. Op de meeste betonnen gebouwen lijkt het mij überhaupt geen probleem. Een normaal paneel weegt afaik iets van 20 a 30 kg.

[ari3]

Kleinschalig panelen plaatsen op bestaande daken is maatwerk. Hierdoor is het in de aanleg altijd duurder dan grootschalig op de begane grond iets plaatsen waarbij je geen rekening hoeft de houden met het draagvermogen van het dak, geen aanpassingen nodig zijn aan het gebouw om de geleverde stroom naar de meterkast te krijgen, geen kleinschalige omvormers, geen optimizers voor ongunstig gerichte panelen en schaduw, enz. Daarnaast kunnen panelen op de begane grond makkelijk schoon gehouden worden.

Ja, het kost groen, maar financieel is het aantrekkelijker dan bestaande daken gebruiken. Voor nieuwbouw kan het nog wel een optie zijn.

[mar88vdv]

Maar als we kijken naar de grotere geheel levert dat dan niet meer kosten op voor Nederland als maatschappij? Is het niet zo dat energie die via daken opwekt wordt voor een groot deel direct gebruikt door het gebouw/de gebouwen eronder en dus minder het elektriciteitsnetwerk in Nederland belasten?

Met zonnevelden in de openbare ruimte of natuur moet al die elektra weer via het netwerk om bij de eindgebruikers uit te komen. Volgens mij kost het de maatschappij dan meer om (snel) de elektriciteitsinfrastructuur op te schalen/uit te breiden en er zijn nu al gebieden waar tegen we tegen de huidige grenzen aanlopen.

[watercoolertje]

er zijn nu al gebieden waar tegen we tegen de huidige grenzen aanlopen.

Dan leggen we die panelen daar dus niet? Snap nooit dat de extremen genomen moeten worden als excuus, er zijn meer delen op het netwerk niet overbelast dan wel overbelast!

[mar88vdv]

Er zal toch vast een goede reden zijn waarom de overheid en netbeheerders alarm slaan over de gevolgen van zowel de snelle toename aan hernieuwbare energie op het net als de toegenomen elektriciteitsvraag door, onder andere, 'elektrificering' in de industrie, bouw, transportsector en personenvervoer. Er zijn ondertussen ook bedrijven en instanties die moeten wachten op een aansluiting, dat lijkt me toch een serieus probleem. Zowel overheid en netbeheerders hebben natuurlijk wel boter op hun hoofd omdat er al sinds 2008 voor gewaarschuwd is en er te weinig actie is genomen. En dat probleem is niet zomaar opgelost en blijft ook niet beperkt tot een paar regio's, daarom stel ik mijn vraag juist met het oog op de (nabije) toekomst.

De energietransitie is noodzakelijk om een bijdrage te leveren aan (wettelijk vastgelegde) klimaatdoelen en onze verantwoordelijkheid te nemen om klimaatverandering tegen te gaan. Als je geen zonnepanelen gaat plaatsen, wat ga je dan wel doen; weer gewoon gas of olie stoken? En zelfs voor waterstofproductie is een enorme hoeveelheid elektriciteit nodig aangezien het een enorm inefficiënt proces is.

[machiel]

Elke cm2 extra zonnepaneel zal nodig zijn. En zo'n groot park kan ook een wijk of industrieterrein in de buurt voeden, veel bedrijven meer meer energie nodig dan hun eigen dak kan leveren.

[Verwijderd]

en aangezien bestaande bouw vaak minder goed geisoleerd is, kan je dat met het oog op de toekomst beter gewoon afbreken en nieuw-bouwen et voila.

[larsg]

Besef jij wat de milieuimpact daarvan is?
De bouwsector is één van de grootste vervuilders. Alleen al beton.
Voor het huis dat ik nu nieuw heb laten bouwen kan ik een paar honderd keer in priveéjet de wereld rond.

[Verwijderd]

ik besef wat de milieu impact daarvan is.
Maar misschien op lange termijn wel goedkoper. En met 'langere termijn' bedoel ik 'verder dan gemiddelde westerse politici denken' (lees: langer dan twee regeerperioden).

Gebouwd gaat er toch wel worden. Een miljoen huizen maar liefst.
En een op gegeven moment zijn de kosten van het in stand houden van oude rommel ook duurder dan vooraf de beslissing nemen en doorpakken.

[Dream_ON]

klopt, maar lange termijn is echt lang. Ik heb kozijnen van bijna 100 jaar oud, past dubbel glas in (HR+), maar die gaan nog wel 100 jaar mee. Moet ik die vervangen om klein percentage extra te gaan besparen?
Ben voor isolatie, maar het hele dwangmatige tot aan het uiterste willen te isoleren vind ik ook wel weer ver gaan en is volgens mij ook niet altijd de meest optimale weg.
Die nieuwe kozijnen groeien ook niet aan de boom in mijn achtertuin, daar zijn veel grondstoffen en energie voor nodig om ze uiteindelijk in mijn huis te krijgen. En wat doen we met de oude? Vuilverbranding?

edit HR++ is HR+

[Reactie gewijzigd door Dream_ON op 23 juli 2024 06:19]

[Bux666]

Hierdoor is het in de aanleg altijd duurder dan grootschalig op de begane grond [...]

Je gaat in je betoog compleet voorbij aan de aanschaf dan wel huur van de grond. Die grond is tevens nergens anders meer voor te gebruiken. Ik vraag me af of het duurder op daken plaatsen niet alsnog goedkoper is dan een paar hectare land hiervoor aanschaffen en opofferen.
Daarbij komt ook nog het nadeel wat @Dream_ON noemt: onder de zonnepanelen is geen leven meer. De biodiversiteit gaat ook drastisch achteruit. Daar hangt geen prijskaartje aan, maar heeft wel een (grote?) impact op de omgeving.

[Aardwolf]

Die grond is nog prima te gebruiken om juist de biodiversiteit op te krikken en wellicht een stuk recreatie te maken om andere natuurgebieden te ontlasten. Je kunt er heel iets moois van maken en nieuwe waarden toevoegen, alleen je moet het wel doen. Het klopt wel dat het vaak nog ondermaats wordt uitgevoerd, maar zomaar stellen dat de grond daarna waardeloos wordt is onzin. Er moet alleen meer aandacht voor komen en vervolgens met de juiste aspecten worden vergund en beheerd.

- WUR: Zonneparken en biodiversiteit: ruimte voor verbetering
- Hoe goed ingerichte zonneparken de biodiversiteit een boost kunnen geven
- Energieboswachter moet biodiversiteit verbeteren: 'Zonneparken beplanten'

Verder worden die gronden lang niet altijd specifiek hiervoor aangeschaft. Veelal zijn ze bijv. al van een boer die het erop laat bouwen of van de gemeente die een coöperatie laat oprichten, welke vervolgens leden zoekt ter financiering en het ontwerp, aanleg en beheer van de opstal op zich neemt. Bij dat laatste was en blijft de gemeente eigenaar van de onderliggende grond.

Ik denk dan ook dat we vooral gemeenten hiervoor moeten aankijken ipv bouwers van deze parken. Gemeenten verlenen vergunning, dus dienen oog te hebben voor werkelijke prestatie op alle mogelijke aspecten ipv sappige verhaaltjes en gelikte plaatjes. Dat zie ik nog wel als een moeilijke verandering in de besliscultuur. Dit aangezien gemeenten regelmatig overdreven moeilijk doen over zaken die werkelijk verbetering geven maar misschien iets minder mooi eruit zien, terwijl ze onvoldoende controleren op onvergunde bebouwing, betegeling en zelf hun groenbeheer zomaar op de schop gooien en tot kap van bomen en stroken overgaan, alles gras maken, want: makkelijker te beheren. Hun eigen voorbeeldgedrag moet dus op de schop en niet wat losse projecten in de gemeente gebruiken om te greenwashen. Biodiversiteit gaat over een hele gemeente en stopt niet bij wat strookjes als je het goed wilt doen.

[sdk1985]

Kleinschalig panelen plaatsen op bestaande daken is maatwerk. Hierdoor is het in de aanleg altijd duurder dan grootschalig op de begane grond iets plaatsen waarbij je geen rekening hoeft de houden met het draagvermogen van het dak, geen aanpassingen nodig zijn aan het gebouw om de geleverde stroom naar de meterkast te krijgen, geen kleinschalige omvormers, geen optimizers voor ongunstig gerichte panelen en schaduw, enz. Daarnaast kunnen panelen op de begane grond makkelijk schoon gehouden worden.

Ja, het kost groen, maar financieel is het aantrekkelijker dan bestaande daken gebruiken. Voor nieuwbouw kan het nog wel een optie zijn.

Dat valt denk ik wel mee. Zie bijvoorbeeld de ZonneWijde in Breda. Daar staan circa 7000 panelen op en grasveld twv 1.6 Mwh. Op de naastgelegen praxis/keuken boeren kun je daar schat ik zo'n 75% van kwijt. Er liggen ondertussen aardig wat panelen op die gebouwen dus aan de geschiktheid van de panden heeft het niet gelegen. Ik vind het dan zonde om open ruimte op die manier te vullen.

Betreft de kosten: het gaat het op platte daken erg snel. Je legt een aluminium frame neer met ballast en je schroeft de panelen op 4 punten vast. Infrastructuur technisch zit je dichter bij de verbruikers. Wellicht win je daar qua kosten tov een eigen aansluiting richting een willekeurig grasveld. Veel zal afhangen van de exacte locatie.

Maar al zou het duurder zijn, is dat erg? Die daken hebben we nu niets aan. Open grond wel! Denk aan milieu en waterhuishouding.

[Reactie gewijzigd door sdk1985 op 23 juli 2024 06:19]

[Pe Nis]

Dat wordt lekker warm in de zomer.

[litebyte]

Tegenwoordig kan de verwerking ook al als dakpanelen, wij hebben dat in ons huis in het buitenland en gebruiken het daar voornamelijk voor onze noodzakelijke airco

In Nederland pieker ik er niet over met een jaren 30 woning. Grootste nadeel is dat onze dakconstructie er niet op berekent is. Mede-straatbewoners die hun dak vol hebben liggen met panelen klagen over scheurvorming.

[killercow]

Als je dak niet 10x 30 kilo extra kan dragen was je dak hoe dan ook al aan vervanging toe. Die scheurvorming had je ook met een windje 3 of een beetje sneeuw wel gehad.

[litebyte]

De panelen die hier veel op de daken liggen zijn bijna 20 kilo per vierkante meter.

[killercow]

10 tot 13kg per m2 voor de panelen, en nog wat bevestigingsmateriaal. (doorgaans alu, en niet 7 kilo per m2), maar soit. 20kg per m2 dat is echt niet veel voor een dak in Nederland. De incidentele windbelasting en sneeuwbelasting is vaak vele malen hoger.
https://www.joostdevree.nl/shtmls/belastingen_op_daken.shtml

[litebyte]

Het heeft hier voor problemen van de oude dakconstructies gezorgd (aangetoond) Reden ook dat er hier nu veel op de platte schuurdaken worden gelegd. Ik neem ze niet, ik ga uit van de ervaringen hier in de straat, en in andere straten hier in de buurt.

[911GT2]

Isolatie subsidies halen weinig uit. De meeste huizen zijn in Nederland redelijk geïsoleerd, en degene die dat niet zijn is dat ook nauwelijks mogelijk.

Ik woon zelf in een jaren 30 woning. Ik kan geen isolatie doen in de spouwmuren, kozijnen staan veelal geen dubbel glas toe tenzij je het hele kozijn vervangt. Blijft alleen nog dakisolatie over waarvoor de halve zolder er vanaf moet.

Nee dank je.

[Jeroenneman]

Er zijn nog genoeg label D+ woningen, waarbij de bewoners wel zouden willen isoleren, maar waarbij de financiële middelen gewoon niet voorhanden zijn.

In jouw geval kies je ervoor om geen andere kozijnen te willen plaatsen of geen ingrijpende verbouwing te willen.

[911GT2]

Dat is een bewuste keuze, ik wil geen kunststof kozijnen in een authentiek huis plaatsen.

Ik heb daar ook geen probleem mee, totdat het wel een probleem wordt en die tijd lijkt niet heel ver weg. Ik zie de overheid er wel voor aan om gewoon een eis te stellen dat je woning minimaal label X moet zijn.

[Verwijderd]

ik zou het wel willen, maar loop op andere vlakken ook aan tegen gemeentelijke regels: beschermd stadsaanzicht dus ik mag niet zomaar vanalles veranderen/verbeteren
Zonnepanelen kan ik vergeten en het zou me ook niets verbazen dat kunststof kozijnen in mijn geval (1910-woning) ook gewoon niet eens mag 'want het moet hout bijven want historie'.

Ik doe dan ook vrij weinig groots aan mijn woning totdat ik het geld ervoor heb. Dan is het kozijnen kunstmatig maken met dubbelglas, en verhuizen naar een modernere woning. Laat de gemeente maar lekker hun eigen probleem oplossen.
Mijns inziens moeten we gewoon de binnensteden slopen en opnieuw opbouwen. Misschien dezelfde voorgevel voor het stadszicht maar voor de rest gewoon moderniseren. Want wat is belangrijker? Een krakkemikkig monument of een duurzame toekomst?

[Splitinfinitive]

ik ben persoonlijk van mening dat de "monumenten" kort en klein moeten kunnen worden geslagen.

met één grote maar er komt een welstandsverplichting die een architect/ontwikkelaar dwingt om in dezelde stijl terug te bouwen. En dan niet oh een beetje hetzelfde en dan cortenstaal voor een moderne look. maar gewoon op basis van foto's e.d goedgekeurde aangezichten.

je kunt van een drol geen diamand maken. zo kun je ook niet van een 200 jaar oud pand een A woning maken.

maar het wordt je ook verrekes moeilijk gemaakt om iets op te pakken. stel voor dat er een fonds komt dat betaald wordt door mensen die monumenten willen behouden waarvan de vaak te dure oplossingen om het energie zuinig(er) te maken kan worden betaald. en als er te weinig animo voor is dan gaat de voorgestelde regeling in van slopen en nieuwbouwen

[911GT2]

Want wat is belangrijker? Een krakkemikkig monument of een duurzame toekomst?

Een krakkemikkig monument.

Historie kun je nooit terug krijgen als je het eenmaal weg gedaan hebt.

[Verwijderd]

historie is ook verdwenen als er straks tsunami's en orkanen over de noordzeekust razen.
Zomaar een extreem voorbeeld.
We kunnen de gevel laten staan en zoveel mogelijk in dezelfde stijl herbouwen maar bij de tijd blijven is prio #1 wat mij betreft.
Dat argument gebruik ik ook altijd met reenactment van bijv. de viking-tijd. Allemaal leuk en aardig maar die lui waren inventief en modern. Als voorbeeld.
Teveel blijven vastklampen aan het verleden levert alleen maar problemen op (en dat zeg ik als historieliefhebber).

[EraYaN]

Om te isoleren hoeft het echt geen kunststof te zijn, hout kan ook prima. Daarbij is het dak altijd 1 van de belangrijkste dingen.

[cariolive23]

Dat is een bewuste keuze, ik wil geen kunststof kozijnen in een authentiek huis plaatsen.

Dan zet je er toch houten kozijnen in... Of ligt die oplossing teveel voor de hand?

[_Dune_]

Je hoeft ook geen kunstof kozijnen te plaatsen, dat kan prima met hout, Mijn ouders wonen in een monumentale woonboerderij uit 17xx. Daar zit gewoon dubbel glas in met behulp van houten kozijnen. Mijn 14 jaar oude woningen is ook geheel voorzien van houten kozijnen, met dubbele beglazing.

[watercoolertje]

Dat is een bewuste keuze, ik wil geen kunststof kozijnen in een authentiek huis plaatsen.

Wat relevant is is dat er dus veel huishoudens zijn waar het wel kan en een deel daarvan dus subsidie nodig heeft om dat voor elkaar te krijgen, dus daarom is subsidie wel degelijk nodig. Dat jij daar om welke reden (die niet boeit) niet binnen valt doet daar niks aan af.

Ik zie de overheid er wel voor aan om gewoon een eis te stellen dat je woning minimaal label X moet zijn.

En terecht, waarom zou zulke voor de hand liggende verspilling toegestaan moeten zijn?

PS kunstof kozijnen zijn geen plicht hoor, je kan prima houten hebben met 3dubbel glas.

[Reactie gewijzigd door watercoolertje op 23 juli 2024 06:19]

[killercow]

Ik wil ook graag mn afval in de tuin gooien, ik wil ook graag mn rioolwater zelf 'regelen'
Niet alles moet altijd maar mogelijk blijven. Sommige dingen (zoals in een jaren 30 woning wonen en niet willen issoleren) is gewoon verspillend, en belastend voor iedereen om je heen. Daar mogen we als democratie best beperkingen op leggen.

[911GT2]

Ik zou je dat prima toestaan. Ik juich het zelfs toe.

Ik snap niet waarom je vindt dat 'we' als democratie dagen moeten regelen die privé eigendommen zijn.

Als ik gas wil affakkelen in mijn tuin op mijn eigen kosten, waarom zou ik dat dan niet mogen?

[vickypollard]

Nou ja, kiezen, kiezen... Ik kan niet kijken in @911GT2's huishoudboekje, maar al je kozijnen vervangen en dubbel (triple?) glas plaatsen is ook niet gratis.

[Jeroenneman]

911 kiest er duidelijk voor om niet te isoleren. Hij maakt echter als algemeen punt dat "isolatiesubsidies weinig nut hebben".
Daar ga ik niet in mee. Niet willen is niet hetzelfde als niet kunnen. Er zijn genoeg huizen waarbij wel kan worden geïsoleerd, maar het nu gewoon niet gebeurd door eigenaar/huisjesmelker/woningcorporatie.

[Splitinfinitive]

een verbetering is dat vanaf 2030 alle woningen zonder energielabel C niet meer verhuurt mogen worden of in iedergeval met boete voor de woningcoorporatie.

dus die gaan nu volop energie steken in in het verbeteren van de woningen natuurlijk

[vickypollard]

Toen ik mijn reactie schreef was 911's tweede berichtje - waarin hij expliciet aangeeft het niet te willen - er nog niet. Maar nu ik die zie ben ik het met je eens ja...

[Splitinfinitive]

je kunt ook een doos in doos principe toepassen, of de gevel van buiten isoleren gevel van buiten isoleren vergt meestal een vergunningsaanvraag.

kozijnen kunnen eventueel voorzien worden van vacuumglas. wat in sommige gevallen beter uit de test komt dan HR++ glas met een dikte van rond de 8-10mm

nadeel van deze zaken is dat het meerkost dan de gebruikelijke oplossing.

[911GT2]

Ik ben voor alle aanpassingen die geen afbreuk doen aan de authenticiteit. Dus vacuumglas klinkt als iets wat interessant zou kunnen zijn voor mij.

[Splitinfinitive]

hiervoor zijn de laatste jaren flink wat producten op de markt gekomen,

slanke hout/alu kozijnen die hetzelfde beeld terugbrengen maar dan energie zuinig.

doos in doos principe kan tegenwoordig doormiddel van isolatie die al een RC waarde behaald van 4.5 bij 2.5cm dik waardoor de verloren ruimte aan de binnenzijde tot een minimum beperkt wordt. mag je wel niet meer door je muren boren want dan verliest de isolatie zijn waarde

mag ik trouwens vragen wat je bedoelde met dat het halve dak eraf moet als je wilt isoleren?

er zijn namelijk tegenwoordig ook dampdichte platen die zich vrij eenvoudig tussen de gordingen aan laten brengen. en met een redelijk dunne dikte goede isolatiewaardes halen

[dwaallicht]

Dit is onzin. Isoleren is snel terugverdiend met de huidige energieprijzen en bij grootschalige aanpak zijn er bijna altijd technische oplossingen mogelijk.
Subsidie is nu vooral terechtgekomen bij koopwoningen terwijl er op de huurmarkt geen prikkel was voor de eigenaar. Door juist die groep aan te pakken is veel winst te halen voor de rest van de duur dat die huizen bewoond zijn..

De compensatie die nu geboden wordt is geld dat nooit meer terugkomt en landt deels bij een groep die het niet nodig heeft.

[hamsteg]

Het is onzin dat het niets uithaalt, we hebben o.a. enorm veel huurhuizen in de laagste beoordeling zitten. Ik ben ook geen voorstander van de huidige gas-cap. Je pakt de koe bij de staart in plaats van bij de hoorns. Ik snap dat men geen zielige foto's van babies in vijf jasjes wil zien en dit door de media in alle geuren en kleuren wordt belicht maar het is allemaal pleisters plakken.

Motiveer niet alleen met subsidie de laagste categorie huurhuizen om te verduurzamen maar zet daar ook een maatregel tegenover met een omslagpunt als dit niet voor bijv. 2025 gebeurd is, dan moet de huur naar maximaal 50% van de huidige waarde. Een zelfde actie met ander tijdschema voor de andere labels totdat alles minimaal op B zit.

Bij koopwoningen na 2025 het label omgekeerd evenredig als boete bij de WOZ opzetten. Dan wordt de motivatie wel anders om toch het dak een keer te vervangen en ramen meteen van tripple glas te voorzien (vaak binnen een week klaar en veel wordt vergoed en sowieso neemt de waarde van je huis onmiddellijk toe). Deze acties zorgen voor een enorme reductie van gas. Sorry maar een weekje troep is geen argument om geen dak of raamisolatie te doen en dus gemakzuchtig het gas er maar doorheen te stoken. We zijn ver voorbij het stadium van tochtstrips en kachel op 55 graden zetten, er moet veel meer gebeuren.

De oorzaak, het gebruik, moet naar beneden met subsidies maar ook met een omslagpunt als er geen gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheden waarmee je de rest van de samenleving dan opzadelt met extra uitstoot. Daarnaast vind ik een tijdelijke bijdrage in gas kosten goed maar het woordje tijdelijk betekent dat dit in maanden en niet in jaren moet worden afgebouwd. Je motiveert mensen niet als ze toch wel geld krijgen en het weekje troep inderdaad niet loont.

[Reactie gewijzigd door hamsteg op 23 juli 2024 06:19]

[hackerhater]

Op dit moment is bij mij het platte dak niet/jaren 80 niveau geïsoleerd.
Isolatie moet perse aan de buitenkant en daarvoor moet alles van het dak af.
Dus ja dat staat op de planning voor over 5 a 8 jaar wanneer het dak aan vervanging toe is.

De vloer is wel al gedaan, net als kieren gesloten.
Ergens volgens jaar ($$$) staan de ramen en na-isoleren spouwmuur op de planning.
Tenminste als we werklui kunnen vinden

We merken wel 1 groot probleem: ondanks de mechanische ventilatie en de ventilatie strips die 24/7 open staan wordt vocht wel een issue.

[Reactie gewijzigd door hackerhater op 23 juli 2024 06:19]

[hamsteg]

Controleer of je aanvoer wel goed is. Heb ooit een afvoer MV naast het raam gezien waar van die ventialtieroosters in zaten ... dan krijg je geen circulatie en blijft de rest van het huis lekker onfris. Speel met de ventilatie roosters en zet er een paar dicht die dicht bij de afzoer zitten. De roosters het verste weg wel open zetten, dan krijg je trek.Daarnaast kun je een gelijkstroom MV vrij makkelijk op stand 2 iets harder later draaien zonder de orkaankracht van stand 3. Kijk even in de handleiding.

[Reactie gewijzigd door hamsteg op 23 juli 2024 06:19]

[hackerhater]

Er is genoeg aanvoer. Het huis is simpelweg niet gemaakt op de mindere ventilatie

Binnenkort komt er een droger, dat zou het gros van het probleem/hele probleem al op moeten lossen.
Het probleem is vooral aanwezig wanneer we de was niet buiten kunnen drogen

Het is niet dat er schimmel of zo komt Gewoon dat de luchtvochtigheid nog wel eens naar de 70~75% wilt pieken. Op dagen als vandaag wanneer de ramen lekker open kunnen zakt dat naar 55~60%

[Reactie gewijzigd door hackerhater op 23 juli 2024 06:19]

[Z100]

Isolatie subsidies halen weinig uit. De meeste huizen zijn in Nederland redelijk geïsoleerd, en degene die dat niet zijn is dat ook nauwelijks mogelijk.

Ik merk toch echt een enorm verschil tussen het huis van mijn ouders (1990), en de mijne (2019). Zij moeten veel en veel harder stoken. De meeste huizen in NL zijn enorm slecht geïsoleerd. Vooral door jaren aan ratten die door de spouwmuren hebben gekropen.

Spouwmuren van jaren 30 woningen heb ik geen verstand van, maar er zijn ontzettend veel woningen waar het weldegelijk mogelijk is om nieuwe isolatie in te laten spuiten.

En je geeft zelf al aan dat ook voor de jouwe HR glas en nieuwe dakisolatie mogelijk is. Daarom zou er juist subsidie voor moeten komen, zodat wij gezamenlijk minder verbruiken, en dat gezamenlijk mogelijk maken.

[snoopdoge90]

Vanaf april 2022 dit jaar (?) is het al mogelijk om voor één zogenaamde maatregel subsidie in 2023 aan te vragen. Op dit momentje kun je al subsidie aanvragen voor 2 of meer maatregelen, bijvoorbeeld een isolatie maatregel en een (hybride) warmtepomp. Dit betreft de IDSE subsidie. Zie ook de website van MilieuCentraal.

[litebyte]

En het cliche pressiemiddel 'van het Russisch gas af willen. 'We' willen van putin af. zodra putin weg is zal er m.n. door een aantal oost-EUropese landen alles aan gedaan worden om de relaties (lees gas voorziening) zo snel mogelijk weer te herstellen.

[dwaallicht]

Fossiele brandstof zal sowieso opraken. Er komt niet meer bij. Leveranciers kunnen bij hoge vraag laag aanbod altijd de prijs opdrijven in eigen belang. Leveranciers zijn bijna altijd landen met grote problemen op mensenrechtengebied. Benutten van deze bronnen zorgt voor opwarming van de aarde.

Als land zelf voorzien in een groot deel van je energiebehoefte lijkt me een goede strategie. Verdere opwarming van de aarde zoveel mogelijk voorkomen lijkt me een bittere noodzaak.

[litebyte]

Nee dat klopt. Maar de voorraden gas in rusland zijn zo onnoemelijk groot dat ze alleen ruwe schattingen kunnen maken voor hoeveel honderden jaren aan gas er nog in de grond zit.

En voor een groot aantal landen is de afhankelijkheid van (industrieel gebruik) gas helaas nog voor vele jaren een feit.

[dwaallicht]

Dus inzetten op wind-, zon- en kernenergie met in de overgangsfase benutting van fossiele brandstof uit meerdere bronnen zodat er een onderhandelingspositie blijft. De Duitse strategie waarin een grote afhankelijkheid is van fossielen uit een bron lijkt mij niet handig.

[Immanent Ike]

Dan ga je ervan uit dat als Putin valt er iemand voor in de plaats komt die een stuk meer te vertrouwen is. Maar dat is koffiedik kijken. Ik denk juist dat de oost europese landen zo snel mogelijk van hun afhankelijkheid van Rusland afwillen.

[litebyte]

Koffiedik kijken doen we constant - zeker in relatie tot het klimaat en putin. De oost-Europese landen (en ook Italie gezien de recente uitspraken) willen zo snel mogelijk af van putin zodat ze hun bevolking weer zo snel mogelijk van goedkoper gas kunnen voorzien.

[LurkZ]

Geochemist Says Oil FieldsMay Be Refilled Naturally

https://www.nytimes.com/1...e-refilled-naturally.html

[ErikT738]

Iedereen die ooit nog volledig afhankelijk wil zijn van Russisch gas is een dwaas. Ik zou juist denken dat met name de Oost-Europese landen nooit meer in zo'n chantabele positie willen komen.

[vlaag]

Op dit moment eens. Wat als na Putin er een gast of vrouw komt die juist de vrede weer opzoekt.. dan moeten we wel sterk in onze schoenen blijven staan om al dat goedkope gas (en korte termijn oplossing) niet te accepteren.

[leecher]

op zich is afhankelijk zijn van het buitenland voor je gasvoorziening terwijl je zelf het grootste gasveld van het continent hebt ook niet echt briljant. De reden waarom de vraag en het aanbod in de grond niet bij elkaar komen hebben we te danken aan onze eigen dwazen.

[PcDealer]

Jij hebt dus geen voeling met de Groningers en de aardbevingen daar en wat het psychologische effect kan zijn op de mens.

[Reactie gewijzigd door PcDealer op 23 juli 2024 06:19]

[Johan1995]

Aardebevingen komen in Limburg ook voor. Ik heb er nooit onder geleden. Dat er wat krakkemikkige huisjes uit de 19e eeuw scheuren vertonen, die geen enkel constructief gevaar opleveren. Het is gewoon een spel om de financiele schadevergoeding te verhogen.

[JRvP]

Mijn god wat moeten al die arme zielen in California wel niet

[leecher]

das ook een manier om mijn tekst te interpreteren. Protip: Je interpretatie is niet goed

[litebyte]

Ik zeg ook niet volledige afhankelijkheid. Er zijn landen die nog lang niet zover zijn met electrificatie/overgaan op zogenaamde groene energie als wij in het westen. Met name landen in Oost-EU, maar ook Italie zie ik - zodra putler weg is- heel snel in onderhandeling gaan over gas.

[Klaus_1250]

We zitten nog steeds en altijd in een chantabele positie. Is het niet Rusland, dan is het wel een ander land. Qatar is een mooi voorbeeld, nu we daar al ons LNG vandaan halen, zullen we toch ons gezicht bij het WK moeten laten zien. 6000+ doden tijdens de bouw van de stadions of niet.

[Verwijderd]

gezien wat Oekraine momenteel doormaakt als slachtoffer van raketaanvallen was het juist een heel goed plan om een raketschild te plaatsen. Immers, Rusland toont zich nog steeds niet als goede buur.

[litebyte]

Na de invasie & bezetting van de Krim in 2014 was eigenlijk al duidelijk dat putin gewoon zijn eigen gang gaat en het gas als pressiemiddel gebruikte, eerst voornamelijk tegen Ukraine.

[gaskabouter]

Hm na de bezetting van Polen, de invasie in Finland, Afghanistan, Hongarije, Georgië, Tadzjikistan, Tsjetsjenië, toen de Krim.

Oh ja. En de de Varkensbaai, met dezelfde nucleaire dreiging

Ben er vast nog wat vergeten maar Rusland is een eeuwige agressor die zich niets aantrekt van internationale afspraken, soevereiniteit en mensenrechten.

[JRvP]

Uhhmm Varkensbaai was een door de Amerikanen gesponsorde invasie in Cuba, je doelt denk ik op de Cubacrisis

[gaskabouter]

Klopt. VS kunnen er natuurlijk ook wat van

[_Pussycat_]

Juist ja, het gemene Westen weer eens!!

Vraagje: ruslang heeft nu belarus compleet onder controle, zijn soldaten in belarus zitten, en verplaatst nucleaire wapens naar belarus.
Is het dan nu terecht als de NATO belarus gaat vernietigen? Overduidelijk hebben de russen hier de grens opgeschoven en zijn direct tegen de NATO aan gekomen.
En mocht het nu niet verdiend zijn dat de NATO belarus binnenvalt, waarom dan niet?

[watercoolertje]

Je weet duidelijk niet waar het woord chantage voor staat

[_Pussycat_]

De oosteuropese landen hebben al lang voor putin onder het russiche juk gezeten. Ik denk niet dat ze geloven dat als putin weg is, rusland ineens een goede partner is.
De enige tijd waar rusland niet gevaarlijk was, was toen het een complete chaos onder een bezopen president Jeltzin was. Daarvoor en daarna niet.

[litebyte]

Het gaat ze ook niet om een goede partner, het gaat erom dat ze weer snel goedkoop gas krijgen.

[_Pussycat_]

Okee, als je het puur over goedkoop gas hebt, ja, dat zullen ze snel terug willen - maar wel met een redundante verzorging.

[Retrospect]

We willen van Russisch gas af en vervolgens sluit de EU meerdere contracten af met andere scheurkestaten om gas te leveren. Heel logisch allemaal.

[Darksteel83]

Het is erg logisch hoor. Zeker omdat Rusland al voor de oorlog en de sancties de Europese gasmarkt aan het manipuleren was. Deze bron is interessant hoe Rusland/Gazprom/Poettin dit doet en deed. Bron is van november 2021. De bron heeft het wel helemaal verkeerd dat Rusland geen oorlog zou voeren in Oekraïne.

https://www.raamoprusland...nige-klant-is-van-gazprom

Rusland is en een schurk en onbetrouwbaar als leverancier gebleken.

[Retrospect]

Klopt, en de rest waar we nu nieuwe contracten mee hebben afgesloten is geen haar beter.

[litebyte]

Dat is een beetje het bekende punt van de westerse hypocrisy. Je ziet het bij het WK en de 'chantage' met gas Qatar. Je zag het destijds toen tegen Iran tijdelijk een groot deel van de sancties werden stopgezet, dat Frankrijk en Italie gelijk weer in de rij stonden om zaken te doen. Ondanks dat het tot op de dag van vandaag een relifascistisch regime met een hoger aantal (publieke) excuties dan China is.
Er zijn tal van voorbeelden, zoals de handel met Indonesie of Pakistan of een Saudi Arabia.

[DwightyAlmighty]

Hoezo we zijn al af van Russisch gas ? Nordstream 1 en 2 liggen plat dus opgelost. Gas komt uit USA en Quatar hoezee aarde gered [sarcasme modus uit]

[B64]

Er lopen nog wel wat meer pijpleidingen tussen Rusland en de EU hoor...

[Verwijderd]

we zijn voor deze winter verlost van Russisch gas want onze gasvoorraad zit vol met.... afgelopen zomer fors aangekocht Russisch gas.

Die LNG uit de VS en Qatar duurt nog even want we moeten de infrastructuur daarvoor nog bouwe in onze havens.

[Zoidberg_AvG]

Die LNG uit de VS en Qatar duurt nog even want we moeten de infrastructuur daarvoor nog bouwe in onze havens.

Ehm, nee

We kunnen nu al op 2 locaties LNG invoeren, Rotterdam en de Eemshaven

https://nos.nl/artikel/24...ort-deze-winter-voorkomen

[Reactie gewijzigd door Zoidberg_AvG op 23 juli 2024 06:19]

[Verwijderd]

ik zeg ook niet dat ze er niet mee bezig zijn, maar klaar is het nog niet.
Deze drijvende oplossing is ook maar een tijdelijke oplossing.
En het lost het probleem niet in 1 klap op voor heel Europa.
Er staat dat het de huidige capaciteit verdubbelt.
Dat is mooi, maar we zijn er nog niet.
Voor de winter hebben we het tekort dus opgelost, maar het gaat mij om de lange termijn.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 06:19]

[Zoidberg_AvG]

ik zeg ook niet dat ze er niet mee bezig zijn, maar klaar is het nog niet.
Deze drijvende oplossing is ook maar een tijdelijke oplossing.

De 2e is een drijvende, Rotterdam is gewoon een fixed terminal. En wat maakt het uit dat de Eemshaven een gehuurde drijvende installatie is, zolang we blijven betalen blijft hij daar gewoon liggen.

En het lost het probleem niet in 1 klap op voor heel Europa.

Wij hoeven toch ook niet voor heel Europa LNG binnen te halen, zolang we maar voldoende hebben om ons eigen verbruik in te voeren + wat extra voor de landen die niet aan een zee liggen zoals Oostenrijk en Zwitserland.
De meeste Europese landen die aan zee liggen hebben al LNG terminals, met Duitsland als uitzondering. (Er staat een kaart in het door mij gelinkte artikel met de huidige en geplande LNG installaties van europa)

[Verwijderd]

Ja, we moeten wel de energieoplossing voor heel Europa oplossen. Iedereen in Europa moet dat doen, nee dus niet alles hoeft via Nederland maar heel Europa heeft de nodige verandering door te maken en daarvoor is LNG nog geen oplossing, want te weinig capaciteit. We haalden ons gas niets voor niets nog massaal uit Rusland.

[Darksteel83]

We halen nog ongeveer een achtste uit Rusland van wat we vorige jaar uit Rusland haalden op hetzelfde moment. 774 GW nu 5231 GW vorig jaar in dezelfde periode

Bron:
https://www.spiegel.de/in...d7-416b-a89e-5d91bdb0849f
Als je op see all klikt op diverse plekken op deze site, zie je echt veel.

Je kunt ook zien dat voor de oorlog begon de gasopslagen erg leeg waren. Het staat er bij deze bron niet zo duidelijk bij. Maar dit waren vooral de gasopslagen van Gazprom die leger waren als normaal en als de andere gasopslagen.

[SpoekGTi]

En dat gas uit Qatar en USA kan best nog steeds wel eens een flinke omweg hebben gemaakt vanuit de bron Rusland, maar zitten er nu wat meer suppliers tussen dus gaat de prijs omhoog mooi he hoe zo'n boycot werkt.

[bartje]

Daarnaast. Drijft subsidie de prijs niet juist extra op?

[theolice]

Ja

[Fluttershy]

Subsidies zijn bedoelt om bepaalde gedragingen aan te moedigen.

Eventuele indirecte gevolgen daarvan zijn andermans probleem.

[ari3]

Ja, subsidies maken de belastingdruk voor burgers en bedrijven hoger.

[killercow]

Nee, lekker gas blijven stoken omdat we nooit door de initiële opschaling heen zijn gesubsidieerd voor alternatieve duurzame opwekkingstechnieken is lekker goedkoop voor de burgers en bedrijven.

[killercow]

Dat is echt al een tijdje niet meer waar. Maar doe vooral wat bewijs bij je stelling.
https://www.wattisduurzaa...-molens-van-liefst-11-mw/

[Sloeber]

Lekker weer -1 op iemand die gewoon z'n mening geeft en +2 voor een misleidend verhaal van de rijksoverheid (zie hieronder waarom). Lees de moderatieregels nog eens door svp.

En om maar weer in herhaling te vallen waarom al die veelbelovende cijfers niets zeggen:

- x % van de elektriciteitsbehoefte != energiebehoefte. Wanneer je auto's elektrificeert, moet je natuurlijk de energie uit olie vervangen voor elektriciteit. Per saldo (totale energiebehoefte) doen die windmolens dus niks, het is louter (ontoereikende) substitutie.

- De subsidie op aanbouw van windparken is nul, maar de subsidie op de infrastructuur (verbinding met stroomnet) is nog steeds gesubsidieerd. Dit is enorm lastig te vinden op de site overigens, alleen via google zoeken op de steekwoorden vind ik de site: https://windopzee.nl/onde...agt%202%20miljard%20euro.

- De kosten voor aansluiting op het net bedragen 26 miljard en mogen doorverrrekend worden.
- De aansluiting gaat tot 2030 26 miljard euro kosten, en dat gaat 2,6-3,0 cent per kWh kosten.

- De talloze berichten over instabiliteit van het net door wind en zon hoef ik hopelijk niet een bron voor te geven, dat is bij iedereen wel duidelijk? En kom niet met het argument dat de energieleveranciers hier te laat mee zijn, al deze maatregelen zijn met betrouwbare energiebronnen dus niet nodig. De prijs wordt dus 100% door zon en wind opgedreven m.b.t. instabiliteit van vraag en aanbod.

[Thomas M]

Nu is het instabiel, omdat er geen/weinig batterijen (en andere opslagmethoden zoals waterstof) in ons systeem zijn die het systeem kunnen stabiliseren.

Maar het is nu nog niet aantrekkelijk om grid batterijen aan te leggen. Voor zover ik het begrijp, moeten daarvoor moeten de regels toch echt aangepast worden, zodat het winstgevend wordt om batterijen aan te leggen.

Zodra dat er is, kan je met zon+wind+batterijen+waterstof alles werkend krijgen:
1 zon+wind opwekcapaciteit rond 4x stroomgebruik
2 batterijen met een paar dagen opslagcapaciteit
3 waterstof om die paar dagen in het jaar dat er een dunkelflaute is op te vangen.

[Sloeber]

Ja, en dan kom je dus op mijn laatste punt. Weet je wel hoe afgrijselijk duur die opslag is? Je plaatst dus zonnepanelen, en die hebben per definitie een capaciteitsfactor van ongeveer 30% (70% van de tijd leveren ze niks op). Dit is echt bespottelijk voor energieproductie.

- Waterstof: Voor zover ik weet is het rendement op waterstofopslag maximaal 50-60%. Dus de nu al prijzige wind- en zonne-energie gaan we dan ook nog tijdens opslag 40% van weggooien?
- Batterijen kosten momenteel €120 / kWh, voor het gemak €100 / kWh. Onze energiebehoefte is 2 TWh, 20% daarvan is 0.4 TWh.

Dat is een batterij van €40 miljard. In 10 jaar lang tijd zijn puur de kosten voor aanschaf van deze batterij dus 700*0.25*10 = 1750, €40*10^9 / 1750 * 10^6 = €23 / MWh. Dat is wat we een jaar geleden nog voor louter de productie in een gascentrale betaalden.

Zelfs op een bierviltje kan je dit soort luchtkastelen nog ontkrachten, kom a.u.b. eens met reëele oplossingen.

[iMispel]

Dus de nu al prijzige wind- en zonne-energie

Zonne-energie is tegenwoordig zowat de goedkoopste vorm van elektriciteit. Overtollige zonne-energie nog goedkoper (soms negatief).
Het balanceren van het net met hernieuwbare energie kan op verschillende manieren (in volgorde van tijdsduur) :

• Interconnects met het buitenland
• Variabele tarieven
• Batterij opslag / opslag in stuwmeer
• Waterstof / synthetische koolstofverbindingen

Er is niet 1 heilige graal, er zal een combinatie van technologien nodig zijn.

[Zoidberg_AvG]

Toch wel

https://www.rijksoverheid...aan%20vermogen%20leveren.

[Fluttershy]

Een beetje accountant kan zo de subsidiestromen wegwerken in de overige financiële stromen.

De Rijksoverheid kan financiële ondersteuning leveren buiten subsidies om.

Er zijn zo veel manieren om iets voor elkaar te krijgen zonder subsidie op de jaarrekening maar wel degelijk met directe of indirecte financiële steun van de overheid.

Dat een belanghebbende organisatie (de Rijksoverheid) dus roept dat iets zonder subsidies gaat, is even geloofwaardig als een longarts in dienst van een sigarettenfabrikant die roept dat roken echt niet zo gevaarlijk is.

[watercoolertje]

En waarom zouden ze dat op z'n omslachtige manier dan toch stiekem willen doen en tegelijk de schijn geven dat het niet zo is?

De uitleg waarom ze dat doen mist compleet in je complot-theory

[SpoekGTi]

Precies dit, ow nee onze investering plannen komen nu niet meer uit dus doe maar weer bedelen.

[gp500]

Goedkope start-financiering nodig, dan spreid je de ontwikkelkosten wat uit nu het duurder is.

[Khatep]

Zonneparken zijn echt letterlijk zonde van de natuur man. Velden worden gewoon verpest.

[Z100]

Het is inderdaad een slecht idee om bedrijven zomaar een zak geld te geven om hun risico's in te perken.

Ik zie eerder brood in gerichte subsidies, om sneller meer vakpersoneel te werven. Juist in deze tijden is het lastiger voor mensen om een studie te kunnen betalen. En recessie of niet, het MBO kan sowieso meer steun gebruiken dan het HBO. Je ziet de tekorten nu in de bouw door jarenlang studenten te stimuleren om voor het HBO te gaan (was officieel beleid onder Rutte), en dat mensen neerkijken op het MBO (ondanks dat MBOers vaak meer verdienen dan HBOers, alsook vaak meer kansen hebben om een eigen bedrijf te beginnen).

[TheDudez]

Je kan beter windmolens bijbouwen. Er is nog zat plek op huizen. Daar heb je teminste savonds ook wat aan.

[Verwijderd]

Waarom zou je zonnepanelen op duur grond plaatsen terwijl er meer dan genoeg daken nog beschikbaar zijn?
De grond moet namelijk ook worden betaald wat een langere terug verdien tijd oplevert.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 06:19]

[Verwijderd]

ik vind zonneparken een fors misbruik van de oppervlakte.
Gooi eerst de daken van al bestaande gebouwen maar eens vol.
Maar ja, daar kunnen de eigenaren van de zonneparken niet van leven.
Zonne-energie is een goed idee maar met dit soort zonneparken een verkeerde toepassing.
Dus prima dat er minder worden aangelegd.

[multikoe]

We gaan helemaal niet "eerst" allerlei andere dingen doen, we gaan "ook" andere dingen doen.
Het volleggen van daken is veel minder rendabel dan het opzetten van zonneparken, alleen door de schaalvoordelen. Maar we hebbe *zowel* daken als zonneparken nodig. Zonneparken kunnen prima gecombineerd worden met landbouw, zeker voor gewassen die minder zon nodig hebben. En voorbeelden genoeg van boeren die hun schapen laten grazen tussen de zonnepanelen.

En over dat misbruik van oppervlakte: je kunt ook redeneren dat intensieve veeteelt misbruik van oppervlakte is. Waar je als burger tegenaankijkt is een kunstmatig in stand gehouden groene oppervlakte met productiegras en zo min mogelijk dingen met pootjes maar zonder uiers. Het zou me niet verbazen als de biodiversiteit onder een zonnepark groter is dan op een weiland.

[EliteGhost]

Een andere mogelijkheid voor zonnepanelen: over parkeerplaatsen. De Efteling is daar mee bezig. Van die grote parkeerterreinen zijn perfect op panelen bovenop te plaatsen. Je auto staat uit de zon, die lap beton(straatstenen) wordt minder heet en je krijgt er elektriciteit voor.

[multikoe]

Zo zijn er heel veel deel-oplossingen mogelijk. Er zijn enorme lappen grond (bijvoorbeeld langs snelwegen, of langs dijken) die geen landschappelijke of economische waarde hebben en waarop je zonnepanelen zou installeren.
Je zou bijvoorbeeld ook prima grote plakken zonnepanelen in het IJsselmeer kunnen leggen. Een vierkante kilometer zonnepanelen zie je niet terug op het totale oppervlakte, ze vervuilen de horizon niet en scheepvaart en pleziervaart kan er prima omheen. En ze worden automatisch gekoeld.

Ook parkeerterreinen zijn m.i. ideaal: je auto blijft koel, elektrische auto's kunnen direct opladen en het wordt er misschien ook nog mooier op.

[Verwijderd]

Je bedoeld toch niet dat schaarse land waar nu al die koeien op lopen die de natuur verpesten met het produceren van stikstof en methaan? Heb je laatst wel gekeken naar Arjen Lubach? Naar hoeveel van de oppervlakte van ons land gebruikt word voor de intensieve veeteelt? Zo nee, kijk daar dan maar even goed naar. Dan gaan je ogen wel open ten aanzien van hoe weinig grond er beschikbaar is in dit landje.
Nee zet daar maar voor een deel lekker zonnepanelen op in plaats van die gas uitstoters.
Uiteraard moeten we de daken ook blijven vullen, dat staat verder buiten kijf, maar dat doet niets af aan het bouwen van zonneparken.
Zonnepanelen produceren geen stikstof of methaan en maken stroom die we hard nodig hebben.
Laten die boeren maar over gaan op stroom productie in plaats van veeteelt dan snijd het mes aan twee kanten.

Overigens begrijp ik niet helemaal hoe zonneparken juist nu niet rendabel zouden zijn. Met deze ultra hoge stroomprijzen moet je er toch juist een kapitaal mee kunnen verdienen ondanks hogere kosten voor de aanleg. De prijzen op de termijnmarkt van stroom zonder belastingen zijn een factor tich hoger dan die vorig jaar nog was. En meestal betekend een hogere verkoopprijs in de economie toch meer winst (sterk vereenvoudigt uiteraard). Ik vermoed dat men bang is dat als die prijzen weer naar het normale niveau gaan zakken dat dan de rentabiliteit van zo een park sterk om laag gaat. Maar de verwachtingen die ik heb gezien voor de termijnmarkt voor de komende jaren laat alleen maar duurdere stroom zien.
Dus angst is hier weer een slechte raadgever.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 06:19]

[Bulls]

Koeien in de wei leveren minder stikstof dan koeien in de stallen, en dat komt omdat bij de mest en urine combinatie ammoniak ontstaat en dat heb je in de wei veel minder. Ze zijn weer bezig met symptoombestrijding.

Ook de koeien die alleen maar kuilgras krijgen met toegevoegde suikers omdat het anders bederft in de pakken, daardoor moet bij de melk ook weer van alles toegevoegd worden omdat er anders geen kaas van gemaakt kan worden.

Alles maar met middeltjes proberen op te lossen terwijl het heel eenvoudig is door een natuurlijk proces toe te passen.

Trouwens waarom ze de koeien liever dag en nacht op stal willen is omdat de opbrengst van de grasvelden dan een paar procent hoger ligt en ze dus een paar koeien meer kunnen houden. Wederom gaat winst weer voor welzijn.

Neem een paar minder koeien en laat ze buiten lopen, daarmee los je veel gecreëerde problemen op.

Trouwens is Lubach niet de beste bron van informatie en vooral geen onpartijdige linkse propaganda

[Reactie gewijzigd door Bulls op 23 juli 2024 06:19]

[Verwijderd]

Koeien in de wei leveren minder stikstof dan koeien in de stallen, en dat komt omdat bij de mest en urine combinatie ammoniak ontstaat en dat heb je in de wei veel minder. Ze zijn weer bezig met symptoombestrijding.

Koeien staan maar een deel van het jaar in de wei. Een groot deel van het jaar staan diezelfde koeien in de stal.

Trouwens is Lubach niet de beste bron van informatie en vooral geen onpartijdige linkse propaganda

Ik ben het niet altijd eens met Arjen Lubach (zeker niet over de Corona crisis en vaccineren) maar in dit geval presenteerde hij een aantal getallen over het oppervlakte gebruik van intensieve veeteelt en dan kijk je wel op hoe hoog het percentage is van de grond in ons landje wat daarvoor gebruikt wordt.

Boeren die over gaan op elektriciteitsproductie mogen van mij best een paar hobby koeien houden omdat ze dat in hun bloed zit en omdat ze zich anders vervelen omdat je aan een zonnepark niet zo veel werk hebt. . Lekker buiten op een stukje land dat ze daarvoor apart houden.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 06:19]

[Darksteel83]

Dat je eerst die zonnepaneel velden kreeg komt voor een deel ook door de SDE++ subsidie die ging in eerste instantie vooral naar het goedkoopste toe. Wat dus vaak die zonnepaneel velden waren.

Minster Jetten heeft deze nu aangepast zodat het dubbele ruimte gebruik voorrang krijgt op de velden. Dus op het dak, of boven het gewas krijgt nu voorrang boven zonnepaneel gewoon op de grond.

[Timo002]

Ik begrijp wat je zegt wat betreft daken van bestaande gebouwen vol gooien. Dan ga je vooral naar de grote platte daken van bedrijven kijken. Maar ik denk dat op ruim 75% van die daken geen zonnepanelen gelegd kunnen worden, dit ivm met de strekte van de constructie. Misschien is dat getal nog wel veel hoger.

[Verwijderd]

dan versterken we de constructie, en waarschijnlijk is slopen en nieuw bouwen dan nog wel goedkoper.

[Quitzcused]

Echt niet goedkoper dan gewoon een zonnepark maken zonder al die onzin bij hoeven houden.

[multikoe]

De groene droom

Hou toch op, er is helemaal geen "groene droom". Er is simpelweg een noodzaak om van fossiele brandstoffen af te komen en zonnepanelen helpen daar bij. Tenzij je de mens als oorzaak van de klimaatverandering ontkent, dan hebben we opeens een heel andere discussie.
En die voedselvoorziening komt helemaal niet in gevaar. We exporteerden vorig jaar voor 120 miljard euro aan landbouwproducten. We importeerden overigens ook voor 72 miljard euro. Dat betekent dat we voor 50 miljard meer exporteren dan importeren. Ik geloof niet dat onze voedselvoorziening in gevaar komt omdat we weilanden gaan gebruiken voor zonnepanelen. Zeker niet als je weet hoeveel oppervlak we uiteindelijk nodig zouden hebben om onze energiebehoefte te dekken (weinig...)

[Reactie gewijzigd door multikoe op 23 juli 2024 06:19]

[Bulls]

De energie vraag zal alleen maar stijgen, dat is vergelijkbaar met het file probleem oplossen. Tegen de tijd dat de extra rijstrook klaar is, is het aantal voertuigen ook gestegen. We moeten er naar toe om minder energie te gebruiken of efficiënter er mee om te gaan. We spreken over 10 jaar wel weer.

[multikoe]

Dat is helemaal geen reactie op mijn post. Jij dacht dat de voedselvoorziening in gevaar zou komen vanwege een zogenaamde "groene droom". Ik had graag willen horen of je dat nog steeds gelooft.

[Bulls]

Je had het over oppervlak. Dat zal bij stijgende vraag van energie ook groter worden dan je huidige schatting. Dus daarbij neemt landbouwgrond ook verder af.

[Reactie gewijzigd door Bulls op 23 juli 2024 06:19]

[multikoe]

Even rekenen:
het totale elektriciteitsverbruik in Nederland is ongeveer 120.000.000.000 kWh per jaar. Een zonnepaneel levert ongeveer 120 kWh per m2 per jaar. Dat betekent dat we 1.000.000.000 m2 nodig hebben om de totale electriciteitsbehoefte van Nederland te dekken. Dat is dus ongeveer 1.000 km2.
Nederland heeft 30.000 km2 aan oppervlakte, wat betekent dat we 0,3% van onze totale oppervlakte in Nederland moeten bedekken met zonnepanelen en dan hebben we geen windmolens, geen kerncentrales, niets meer nodig. Alleen heel veel batterijen...
Maar nu komt het: het oppervlak aan landbouwgrond in Nederland is 54% van het totaal.
Met andere woorden: we hoeven maar ongeveer 0,6% van de landbouwgrond op te offeren om onze totale electriciteitsbehoefte te verzorgen.
Nu gaan er allerlei mensen roepen: jamaar, we gaan electrificeren, dus die we moeten meer zonnepanelen aanschaffen. Of: jamaar, zonnepanelen leveren niet altijd stroom, je moet er dus nog meer aanschaffen. Dat klopt allemaal. Maar je kunt lullen als brugman, het percentage landbouwgrond dat opgeofferd zou moeten worden blijft nog steeds minimaal t.o.v. wat er nu in gebruik is.

Dus ik vraag het nog een keer: geloof je nog steeds dat het bouwen van zonneparken ten koste gaat van onze voedselvoorziening?

[Bulls]

Met die berekening valt het inderdaad mee, maar zet die dingen dan op z’n minst op minder interessante plekken zoals in klaverblad constructies bij op en afritten bij snelwegen. De onbenutte oppervlakten een doel geven. En verder heb je het over batterijen en accu’s, ik vraag me echt af of er genoeg materiaal is om heel Nederland vanuit accu’s van energie te voorzien naast de problemen dat op de duur gaat geven als ze achteruit gaan in capaciteit. Wellicht op korte termijn een goed plan. Maar als dat permanent de oplossing moet zijn vraag ik me echt af of zoiets houdbaar is. Op een andere manier energie opslaan zou dan een betere optie zijn. Ik weet dat waterstof weinig rendement heeft aangezien bij het omzetten vrij veel verloren gaat en opslaan ook niet probleemloos is. We zullen zien wat de toekomst brengt. Al weet ik haast wel zeker dat het totale energieverbruik van Nederland niet op dat getal blijft maar zeer zeker binnen afzienbare tijd verdubbeld wordt. Helemaal als iedereen verwacht wordt elektrisch te gaan rijden etc.

[multikoe]

Je komt met steeds meer nieuwe problemen, op deze manier heeft een discussie natuurlijk geen zin...

[Bulls]

Dat komt omdat er overal ook nieuwe problemen ontstaan. Of denk je dat de energievraag en de bevolkingsdichtheid vanaf nu gelijk blijft. Zulke dingen moet je meenemen in de berekening.

Stel je voor alles gaat voorspoedig en we gaan daadwerkelijk alle energiebronnen vervangen door de door jouw gestelde oppervlakte zonnepanelen. Dat is voor nu misschien voldoende. Maar dat blijft niet zo. Het blijft een onhaalbaar doel nastreven tenzij er structureel iets gaat veranderen aan de efficiëntie en energievraag.

[multikoe]

Dat komt omdat er overal ook nieuwe problemen ontstaan. Of denk je dat de energievraag en de bevolkingsdichtheid vanaf nu gelijk blijft. Zulke dingen moet je meenemen in de berekening.

Jij voerde aan dat de oppervlakte een probleem was. Ik heb aangetoond dat dat op dit moment helemaal geen probleem is en als je naar de cijfers kijkt kun je ook concluderen dat het in vrijwel elk toekomstscenario nog steeds geen probleem is. Bovendien heb ik alleen gekeken naar zonnepanelen en niet eens rekening gehouden met andere energiebronnen (wind, kernenergie)
Mijn aanname (alleen maar zonnepanelen) was dus al zeer, zeer extreem, alleen maar om het punt te maken dat het helemaal geen probleem is.

[Quitzcused]

Zout toch op met je groene droom retoriek. Een bedroevend aantal van onze grond wordt ook daadwerkelijk benut door zonneparken. Echt heel weinig.

Dit gaat niks met onze voedselvoorziening doen. Nooit. En btw, we importeren al kei veel, dus daar zal niet veel veranderen.

[Bulls]

Het is een groene droom om volledig fossiele brandstof vrij te zijn. Ja terug in de tijd gaan Amish style. Als je met volledig Zon en wind energie alles wil blijven voorzien moet er wel heel wat gebeuren. Die windmolens op zee vergaan in rap tempo en dragen bij aan micro plastics. Ook bij branden van zonnepanelen worden glas stukjes in de wijde omgeving verspreidt. Zo groen is groene energie niet. Maar mensen willen graag in een waan leven. De verduurzaming is big business. Kijk eens hoeveel er in om gaat om alles om te zetten naar warmte pompen etc. Heel toevallig dat de gasprijs zo gestegen is.

[Quitzcused]

Ik was van plan om argumenten en bronnen te vragen, maar aan je laatste 2 zinnen zie ik dat dat niet de moeite waard is. Misschien proberen op Facebook proberen met je complotten.

[Bulls]

De foto’s dus niet gezien van de wieken die aan het vergaan zijn door het zoute zeewater en als het ware gezandstraald worden? Of daadwerkelijk al die stukjes Zonnepaneel glas wat weides onbruikbaar maken? En verder komt de hoge gasprijs de verduurzamingsdoelen anders heel goed van pas dat iedereen nu massaal voor de zonnepanelen en warmtepompen gaat. En dat doen ze allemaal niet vanwege het klimaat. Men is tot veel bereid als het om de centen gaat.

[Reactie gewijzigd door Bulls op 23 juli 2024 06:19]

[Darksteel83]

Ik snap eigenlijk niet zo goed wat we nu met de zonneparken moeten tenzij het grond is waar je toch niet veel mee kan zoals een oude vuilnisbelt of iets. We hebben nu nog voldoende ruimte op daken. Wanneer de zonnepanelen op een dak liggen heb je eigenlijk altijd ook wel een (beetje) eigen verbruik.

Die zonnepaneelvelden zonder opslag erbij hebben een hoge piekbelasting op het net. En het moment dat ze leveren is er soms al voldoende of zelf teveel aanbod door andere zonnepanelen.

Met opslag erbij of als het waterstofgasnet er ligt waterstof productie erbij lijkt het me weer logischer. Maar op dit moment lijken extra zonneparken mij niet zo interessant ten opzichte van allemaal andere dingen die we nu ook kunnen en moeten doen.

[B64]

Plus: met zonnepanelen op het dak van een groot bedrijfsgebouw komt er ook minder direct zonlicht op de dakbedekking, waardoor het gebouw zelf minder snel opwarmt en je dus ook minder energie hoeft te stoppen in klimaatbeheersing. Win-win, lijkt me.

Laat die zonneweides maar lekker verwilderen (bomen, bloemen etc), dat is veel beter voor de biodiversiteit en uiteindelijk ook voor het klimaat. Echt doodzonde om braakliggende grond vol te plempen met zonnepanelen. Dat is een soort monocultuur die je echt niet moet willen.

[watercoolertje]

Dat is een soort monocultuur die je echt niet moet willen.

Bedoel je niet monocrystalline-cultuur

[Reactie gewijzigd door watercoolertje op 23 juli 2024 06:19]

[loekf2]

Klopt, in een land met schaarse grond, moet je geen zonneparken willen. Lijkt mij toch dat er genoeg platte daken (hoi distributie dozen, bouwmarkten etc) zijn om vol zonne panelen te "plempen".

(moet wel je dark constructie het aan kunnen)

[Verwijderd]

het idee is dat de gewone consument aan het infuus kan blijven hangen en minder zelfvoorzienend wordt.
Daarom snel allemaal zonneparken aanleggen en de stroom daarvan doorverkopen aan de consument. Dat is de enige methode waar nog het meest geld verdiend kan worden aan zonne-energie, niet ten gunste van de consument maar van de energiemaatschappijen.
Daarom kwam ook al vrij snel het probleem om de hoek kijken in bepaalde delen van het land: toen particulieren een vergunning aanvroegen voor spul op eigen dak kon dat niet want er was geen capaciteit meer op het stroomnet (immers allemaal snel volgegooid met zonneparken).
En nu ook met de salderingsregeling: terugleveren ja graag maar er geld voor krijgen ho maar.

Ik noem het wederom de groene leugen. Ik snap dat bedrijven geld willen verdienen maar dit werkt averechts als het puur gaat om klimaatmaatregelen en zit het de consument en de klimaatoplossing slechts in de weg.
Dring het verbruik terug en zorg dat huishoudens meer zelfvoorzienend worden: dus eerst de eigen daken vol en daarna pas een keer zonneparken.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 06:19]

[watercoolertje]

En nu ook met de salderingsregeling: terugleveren ja graag maar er geld voor krijgen ho maar.

Want 62 cent is geen geld?

Je hoeft nu niet met een voorbeeld te komen van een leverancier die maar 8 cent geeft, want je snapt toch wel dat iemand die te veel terug levert gewoon met een partij in zee gaat die wel goed betaald? Er zijn meerdere partijen waar je meer dan 50 cent per kwh ontvangt (na salderen)!

Heb dit jaar al bijna 3000 euro verdient, ongeveer 1000 is in mindering gebracht en 2000 euro op mijn rekening. Ben al bijna 5 jaar ontvanger van energiemaatschappijen ipv betaler. En dat voor maar 5400 euro die ik ergens in april volledig heb terugverdient! Vanaf april dus gratis geld/energie

Helaas dat leveringen/installatie op zich laat wachten maar heb deze zomer ook getekend voor een uitbreiding met 50% want ik zeg geen nee tegen gratis geld/energie.

[Reactie gewijzigd door watercoolertje op 23 juli 2024 06:19]

[Verwijderd]

ik zal ongeinformeerd zijn maar ik was in de veronderstelling dat ze het gingen afschaffen dat je wat terugkrijgt. Dus 0 cent.

[Immanent Ike]

Dat klopt inderdaad niet. Salderen wordt uitgefaseerd. Dus je opgewekte energie wordt niet meer 1 op 1 van je gebruik afgetrokken. In plaats daarvan moeten energiemaatschappijen een redelijke vergoeding betalen. Hoe hoog de redelijke vergoeding is hangt heel erg af van de energiemaatschappij. En er gaan nu stemmen op om een wettelijk minimum vast te stellen. De insteek vanuit de politiek is dat de panelen binnen 7 tot 10 jaar terugverdient moeten kunnen worden en dat daar niet langer subsidies voor nodig zijn.

[iwaarden]

Ik hoor verhalen over zonneparken die al 3 jaar liggen maar nog steeds niet aangesloten zijn op het net omdat het net niet toereikend is.

Ondertussen zijn er al een paar lui lekker rijk geworden door dit soort praktijken.

Zonneparken en windmolens worden gebouwd omdat je er met subsidies goed geld aan kan verdienen, niet omdat het goed is voor het milieu.

[reinierdewit]

Onderbouw die claim maar eens. Wat is er niet goed aan voor het milieu?

[iwaarden]

Ik zeg niet dat het niet goed is voor het milieu, ik zeg dat het vooral word gebouwd omdat er geld mee verdiend kan worden en dan vooral door subsidies.

Al betwijfel ik wel hoe goed het voor het milieu is wat betreft de vervuiling tijdens productie en recyclebaarheid van windmolens en zonnepanelen. Zelfde voor accu auto’s.

[lighting_]

Elk productie is vervuilend. Hoe kan je dat als argument op tafel leggen?

[Verwijderd]

en die vervuilende productie wordt op de koop toegenomen omdat het product in gebruik wordt genomen.
Als het product wel geplaats wordt maar niet in gebruik wordt genomen is dat kapitaalvernietiging voor de koper.

[lighting_]

Noem mij dan het verschil met olie industrie? Huizen/autos/vliegtuigen bouwen. Kleding industrie
voedsel verbouwen. Elk productie is vervuilend. Ja. Zelfs uw biertje. Wat een non argument.

Hoe komt u er bij dat het kapitaal vernietiging is als zonnepanelen en wind energie renewable zijn. Dus uw standpunt is nog steeds afhankelijk worden en blijven van fossiele brandstof (en dus afh van Arabische landen) tot het op is?

[Reactie gewijzigd door lighting_ op 23 juli 2024 06:19]

[Verwijderd]

het is kapitaalvernietiging als het niet gebruikt wordt.
Leg je een zonnepark aan dan moet je die zsm in gebruik nemen mijns inziens, anders heb je er niets aan.
Of wel?
Want dit alles is een reactie op een opmerking over zonneparken die er al drie jaar liggen en niet aangesloten zijn, en dus geen stroom leveren...

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 06:19]

[lighting_]

Em welke zonneparken zijn al 3 jaar niet actief.

[Verwijderd]

geen idee, vraag het:
iwaarden in 'Een derde minder zonneparken aangelegd in Nederland door ongunstige markt'

Maar daar ging het niet.
Als er een park is dat niet is aangesloten dan vind ik dat dus kapitaalvernietiging voor de koper.
Dat is alles wat ik zei.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 06:19]

[lighting_]

Zonder onderbouwing van je standpunt heeft een discussie geen enkel nut.

[Verwijderd]

het ging om zonnepanelen die er al drie jaar liggen maar niet aangesloten zijn.
Dan is alle productie natuurlijk vervuilend maar dat accepteren we omdat we het product gebruiken.
Dit product wordt dan dus niet gebruikt, derhalve zonde en kapitaalvernietiging.
Wat moet ik daar nog meer aan onderbouwen?

[Immanent Ike]

Natuurlijk zou dat zonde zijn, maar bestaan die zonneparken die drie jaar niets liggen te doen ook daadwerkelijk? Je hebt wel veel bedrijven die wachten met de bouw van een zonnepark omdat het net vol zit, en er is ook een hoop fout gegaan met subsidies, maar hier heb ik nog nooit van gehoord.

[Quitzcused]

Wat is je argument voor de wind en zonneparken die zonder subsidie worden gebouwd en alsnog makkelijk winstgevend zijn?

[Loei123]

Waar zegt hij dat?
Hij geeft alleen aan dat het milieu niet de reden is dat zonneparken gebouwd worden, uiteindelijk draait alles om en op geld.

[Uchy]

Dat is enerzijds heel jammer van idealen. En de andere kant van de medaille is dat als je een businessmodel kan maken van de wereld vergroenen, dat ook wel handig is omdat het mensen motiveert - al is dat niet per sé vanuit een prachtige moraal - om per ongeluk toch nuttige/goede dingen te doen.
Dat gaat idd ook gepaard met domme keuzes. Maar die 2 bij elkaar brengen kan soms ook lastig zijn.

[Immanent Ike]

Het milieu is niet de reden dat de bedrijven zonneparken bouwen, maar de vraag naar duurzame energie komt wel voort uit de zorg voor het milieu. Dus ja nogal een holle frase, iedereen weet tenslotte al dat bedrijven geen liefdadigheidsinstellingen zijn.

[Quiller]

Mea culpa maar een reactie die als 'bewijs' begint met 'ik hoor verhalen' is toch niet serieus te nemen?

[iwaarden]

Hierbij dan het ‘bewijs’:

Stroom 'weggooien'

Want duurzame opgewekte stroom 'weggooien' gebeurt met enige regelmaat. Dat heeft alles te maken met het overvolle elektriciteitsnetwerk. Nederland heeft grote ambities en wil in 2030 70 procent van de energie duurzaam opwekken. De realiteit is dat in grote delen van het land wind- en zonneparken niet aangesloten kunnen worden.

Op dit moment wachten volgens netbeheerder Alliander bijna 3.000 duurzame projecten op aansluiting. Daarnaast worden wél aangesloten zonneparken en windmolens uitgezet als er op zonnige en winderige dagen meer stroom wordt opgewekt dan verbruikt.

Bron: https://eenvandaag.avrotr...n-voor-benzine-en-diesel/

Ook interesant hoeveel ruimte er nog is op het net, of het gebrek daaraan: https://capaciteitskaart.netbeheernederland.nl/

[Reactie gewijzigd door iwaarden op 23 juli 2024 06:19]

[Immanent Ike]

Je had het over verhalen over parken die al 3 jaar klaar liggen om aangesloten te worden. Verhalen die je dus niet kunt hardmaken.

[iwaarden]

Ik had gehoord van 1 project dat bijna 3 jaar klaar was voordat het op productie overging (Zonnepark Oosterwolde) en ze zijn ondertussen zelfs een waterstoffabriek aan het neerzetten omdat ze daar te stroom niet kwijt kunnen.

Er word daar zelfs gesproken van 3000 duurzame projecten, dat vind ik eigenlijk nog erger dan 1 project bijna 3 jaar.

[Mathijs22]

Zonneparken en windmolens worden gebouwd omdat je er met subsidies goed geld aan kan verdienen, niet omdat het goed is voor het milieu.

Twee maal onzin. Er is al vele jaren geen tot minimale subsidie voor wind en zonne parken. Is ook helemaal niet nodig want ze zijn zeer winstgevend. Het gaat hier over zeer specifieke toepassingen die problemen hebben. Daarnaast lijkt het er steeds meer op dat wind energie (op zee) gewoon de beste oplossing is. Er gaat op dit moment veel geld van zon naar wind.

Natuurlijk niet voor daken ,maar het gaat hier over 'parken', dus op grote schaal.

[SkiFan]

De branche draait door winstbejag zichzelf de nek om. Als je dit gaat subsidieren, wat de branche wel wil, maak je de terugverdientijd alleen maar groter, doordat er kunstmatig nog meer vraag gecreëerd wordt.

[Cergorach]

Elke branch wil meer geld en ze nemen elke aangelegenheid om dit te bepleiten, waarom mensen zoveel aandacht besteden aan dergelijk nietszeggende statements is mij een raadsel. Wij van WC Eend willen meer geld...

Maar er wordt toch niet kunstmatig meer vraag gecreëerd? We wilden al decennia lang over van gas en andere brandstoffen naar elektra... De vraag is er dus wel gewoon, het probleem is het aanbod. En als je meer aanbod gaat creëren dat stroom levert op de verkeerde momenten van de dag, krijg je later inderdaad issues...

Ik verwacht eerlijk gezegd dat, tenzij we massa energieopslag goedkoop kunnen produceren, we eerder zonneparken zien verdwijnen dan dat ze erbij gaan komen. Er is namelijk heel veel ruimte op daken en juist met deze enorm hoge energieprijzen zijn meer mensen zonnepanelen gaan plaatsen als investering. Wanneer de teruglevering regelingen gaan verdampen, zal je ook meer mensen zien die zelf energie opslag gaan installeren in huis/bedrijf.

[Tadango]

Die lokale opslag thuis is een slecht idee, maar logisch als de flinke schommelingen zijn per dag. Ik zie dat opkomen op korte termijn en later weer verdwijnen als er centrale buffers komen. Dat is de enige kost efficiente oplossing. Ik wil thuis geen grote opslag van energie (vanwege de aanschaf en de risico's) maar zou best willen meebetalen aan een grote opslag nabij ons dorp bv.

[Cergorach]

Die opslag thuis is ideaal omdat de stroom die je produceert niet (allemaal) meer over het stroom netwerk hoeft. Je hoeft niet alles op te slaan, maar zolang je het meeste kan opslaan ben je relatief zelfvoorzienend. Wat ik al aangaf, ik zie namelijk dat die teruglever regeling zal komen te vervangen of je extra geld gaat kosten. Waardoor je het gros van je zelf opgewekte stroom verdampt.

[Tadango]

Dat moet dus naar een centrale buffer bij het dorp, niet naar een opslag in mijn huis. Ik denk niet dat het net van het dorp de bottleneck is maar eerder het centrale netwerk. Er zal een lokale terug lever regeling gaan komen dan.

[_Pussycat_]

Ik denk dat je hjet zo kunt zien: Op het moment kan deze industrie hun orderboeken compleet vullen met 20% hogere prijzen. Als je iedere huiseigenaar nu 1000 euro in de hand drukt om zonnepanelen te kopen, weet je dus zeker dat je je offerte 1000 euro hoger kunt maken en je orderboeken nog steeds vol krijgt.

[gertrudi]

Dat de EU de prijs van Gas en electriciteit wil loskoppelen van elkaar maakt het er ook niet aantrekkelijker op om hierin te investeren.

[Bulls]

In principe is het prima los te koppelen, dat elektra duur is omdat de gasprijs hoog is slaat nergens op. Dat er ook gas gebruikt wordt voor elektra op te wekken hoeft daar geen invloed op te hebben. Eigenlijk net zo belachelijk als dat de olieprijs aan de dollar gekoppeld is.

[AMARONE]

Verschrikkelijke oplossing, plant liever meer groen op die locaties. Schakel pas naar die zonneparken over als alle bedrijventerrein vol zitten met panelen.

[SpoekGTi]

Of bouw het vol met nieuwe bedrijven die dan weer zonnepanelen hebben liggen, win win win win.

[Verwijderd]

Of heb een daadwerkelijk langetermijnvisie.
https://xkcd.com/1162/

We lopen in cirkels…

[Cowamundo]

Als de markt zo is ingestort zullen er straks ook wel weer veel van die installatiebedrijven omvallen die 2-3 jaar geleden als paddestoelen uit de grond schoten.

Laat woningbouwverenigingen eens ECHT inventariseren welke huizen een gatenkaas zijn en breng daar subsidies/hulp naartoe ipv elke keer geld met een hagel geweer schieten en maar hopen dat het goed terecht komt.

[Reucht]

"Juist in een tijd dat we zo snel mogelijk van het Russisch gas af willen, is de zon de oplossing daarvoor."

Gas is ook bruikbaar tijdens de nacht en de winter, zon is niet de zaligmakende oplossing. Die rol is voor energie-opslag, in eender welke vorm.

[Darksteel83]

Dit moet je niet beantwoorden met een of maar en.

Dus EN meer isoleren EN energie opslag EN meer zon EN meer windmolens.

[watercoolertje]

Gas blijft nog wel even nodig maar er zijn meer leveranciers dan rusland, dat gat wat dat oplevert in gas-tekort is prima op te vullen met stroom uit duurzame bronnen. Elke kuub gas die je tijdens zon/winduren niet met gas hoeft op te wekken kan je dan weer gebruiken voor tijden dat het nodig is. Zolang er onderaan de streep minder gas nodig is bespaar je dus gas.

[Reactie gewijzigd door watercoolertje op 23 juli 2024 06:19]

[anboni]

Ik kan hier totaal niet rouwig om zijn. Dat soort zonneweides zijn misbruik van kostbare en waardevolle grond. Zolang nog niet alle daken vol liggen met panelen is er daar nog ruimte genoeg.

[oef!]

Als ik van Gelderland naar Overijssel rijd dan zie ik anderhalf uur lang praktisch niets anders dan weilanden afgewisseld met akkers. Het valt nog wel mee met die waardevolle grond.

[Adinias]

Het verschilt ook per provincie hoor.
Zuidoost Drenthe heeft best veel en vrij grote zonneweides, daar is ook bevestigd dat er een wildgroei is ontstaan door teveel subsidies. Veel van deze zonneweides staan waar eerder landbouwgrond was, en bij de snelweg, autoweg of bij het spoor in de buurt.

Moet eerlijk zijn dat ik liever windmolens zie dan zonneparken omdat je dan meer over het weiland kan kijken. Maar dat deel is mijn eigen mening natuurlijk.