NASA fikst issue waarbij Voyager 1 telemetriedata via kapotte computer stuurde

De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft een probleem bij Voyager 1 opgelost. NASA kreeg onbruikbare data over de status binnen, omdat de sonde de telemetriegegevens onverhoopt via een kapotte interne computer verstuurde. Dit is verholpen, maar de oorzaak blijft onduidelijk.

Eerder dit jaar begon het attitude articulation and control system, ofwel het AACS, verantwoordelijk voor de taak om de antenne van de sonde op de aarde gericht te houden, verwarrende informatie te verzenden. De Voyager 1-sonde leek wel gewoon in orde, omdat er werd doorgegaan met het verzamelen van wetenschappelijke data. Technici van NASA kwamen erachter dat het AACS de data via een interne computer verstuurde, terwijl deze computer al jaren geleden stopte met werken. Dit leidde tot corrupte data. Inmiddels is het AACS opgedragen de data via de juiste computer te verzenden en dat heeft gewerkt; de telemetriegegevens zijn weer te gebruiken.

Waarom dit systeem ertoe overging om een verkeerde computer te gebruiken, is nog onduidelijk. Technici denken dat dit kwam door een foutief commando dat door een andere computer aan boord van de sonde werd afgegeven. Als dat inderdaad de oorzaak blijkt te zijn, is er sprake van een probleem elders in Voyager 1. NASA zegt te blijven zoeken naar de onderliggende oorzaak, onder meer door het uitlezen van het geheugen van het AACS, maar de organisatie verwacht niet dat dit een bedreiging zal vormen voor de 'gezondheid' van de sonde op de langere termijn.

Voyager 1 en Voyager 2 bevinden zich beide al enige tijd in interstellaire ruimte, het gebied buiten de heliosfeer. Dat is de naam voor een beschermend gedeelte waar de zonnewind overheerst, met deeltjes en magnetische velden. In de buitenste laag van de heliosfeer wordt de zonnewind afgeremd door de druk van interstellair gas. Voyager 2 kon anderhalve week geleden zijn 45e verjaardag vieren; het was toen precies 45 jaar geleden dat deze sonde werd gelanceerd. Voyager 1 werd twee weken later gelanceerd en zal dus over enkele dagen deze verjaardag vieren.

Voyager 1

Door Joris Jansen

Redacteur

31-08-2022 • 12:59

176

Reacties (176)

176
157
80
8
1
40
Wijzig sortering
Bizar dat de satalieten het na 45 jaar nog doen en uberhaupt nog kunnen communiceren!
Klopt. Zal naar verwachting helaas niet lang meer duren.

De verwachting van NASA is dat tussen 2025 en 2030, met een uitloop naar 2035, zowel Voyager 1 als 2 niet meer zal functioneren, omdat de RTG, die beide sondes van stroom voorziet dan nog onvoldoende output genereert om de sonde te laten werken.

Dan is het dus écht einde verhaal.
Klopt. Zal naar verwachting helaas niet lang meer duren.

De verwachting van NASA is dat tussen 2025 en 2030, met een uitloop naar 2035, zowel Voyager 1 als 2 niet meer zal functioneren, omdat de RTG, die beide sondes van stroom voorziet dan nog onvoldoende output genereert om de sonde te laten werken.

Dan is het dus écht einde verhaal.
Zoveel data wordt er niet meer terug gestuurd. De camera's zijn uitgeschakeld, en de data wordt steeds onbetrouwbaarder (elke AU een factor ~9 onbetrouwbaarder).

Die beide Voyagers zijn gewoon nucleaire space-junk met rtg batterij en een thermo-elektrische radio-isotopengenerator, hoewel ze wel de eerste foto's van onze buitenste planeten terug stuurde.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 23 juli 2024 14:43]

Die beide Voyagers zijn gewoon nucleaire space-junk
Dat is ook weer een beetje populistisch gesteld. Beide Voyagers, samen met Pioneer 10, zijn ook een soort visitekaartje van onze planeet. Mochten ze ooit ergens door een buitenaardse intelligentie worden onderschept, is er op al deze vaartuigen iets te vinden over de makers, op Voyager zijn dat de gouden platen; Pioneer 10 bevat de plakkaat met tekeningen van onze positie, mannetje/vrouwtje enzo.
Áls die Voyagers ooit worden onderschept, lijkt mij de kans het grootst dat 'we' dat zelf gaan zijn.
Kijk, die dingen bewegen met ca. 60.000km/u van ons af. Da's ca. 500.000.000km/jaar.
Stel dat ze die kant op zouden gaan, dan hebben ze pas over 80.000* jaar de 4,25 lichtjaar tot aan de dichtstbijzijnde ster (Proxima Centauri) afgelegd.
Da's 800 eeuwen...
(* Licht doet ca. 9.5 biljoen km/jaar x 4,25 jaar = ca. 40 biljoen km --> delen door 500 miljoen km/jaar die die dingen afleggen = ca. 80.000 jaar. Beetje afgerond her en der.)
Tegen die tijd heeft de mensheid (hoop ik) wel een leuk systeem uitgevonden dat ons met veel grotere snelheid door de ruimte laat reizen.
Want ja, 800 eeuwen... Moet je zien welke stappen zijn gemaakt in de laatste 1 eeuw :)

Dus pikken onze nazaten die olde dingen onderweg gewoon lekker een keer op om ze op Aarde of op de planeet waar ze naartoe gaan in een museum te leggen :-)

'T is een beetje net zoals ik soms medelijden heb met de toekomstige mensen in 'ons' eerste interstellaire ruimteschip. Die zijn waarschijnlijk generaties lang onderweg. Ondertussen bakken ze op Aarde doodleuk véél snellere schepen, waardoor die eerste kudde volk onderweg vrolijk wordt ingehaald door die nieuwe schepen :P
Ff afremmen voor de leuk, vriendelijk zwaaien deur 't raampie naar die knakkers in dat oude schip die zitten te kijken alsof ze God zien, en weer door.
Zoiets zal 't waarschijnlijk worden.
Zal wel meevallen, de tijd gaat dan langzamer.
Deze worden niet onderschept, erosie zal in die tig duizenden jaren de satellieten langzaam laten verdwijnen door de minuscule botsingen op hoge snelheid.
V'ger zal ooit terugkeren!
V'ger is ontstaan uit Voyager 6
Slechts de nummers 1 en 2 zijn gelanceerd.
>Enig idee waarom er geen zelf destruction mechanisme is ingebouwd?

Ik denk dat dat simpelweg niet kan. Wat je er ook mee doet, je hebt nog een boel massa rondvliegen. Beter om dat in 1 geheel rond te laten vliegen dan in bijvoorbeeld duizenden stukjes lijkt me.

[Reactie gewijzigd door citruspers op 23 juli 2024 14:43]

Maar wat jij denkt is niet zo belangrijk voor NASA. Indertijd vond men dat een goed idee. De kans dat een alien dat ding vindt is natuurlijk astronomisch klein, maar aangezien dat ding toch al die kant uit ging, lijkt het een logische gedachte. Anders was ie pas écht doelloos doorgevlogen tot ie iets hards tegen zou komen.

Self destruct lijkt mij een slecht idee, want dan maak je van één projectiel ineens 10.000 projectielen. Dan heb je pas space junk.
Jij begon over space junk. En dan kom je later met een idee om het nóg erger te maken.
Als je hem self destruct maak je in feitte gewoon een heleboel kogels die met meer dan 60.000 km per uur gaan. Wat denk je dat diw met je sonde of wat dan ook doen 😂
Maar het voordeel van één sonde van een paar honderd kilo is dat je die makkelijker kan ontwijken dan een hele wolk van partikels die je sonde net zo hard slopen als was je tegen het hele ding aangevlogen.
Waar halen ze hun energie vandaan? Op die afstand is onze zon toch niet meer dan een heldere ster aan de hemel van voyager 1 en 2.
Nucleaire stroombron (RTG): https://en.wikipedia.org/wiki/Voyager_1#Power

Een thermo-elektrische radio-isotopengenerator, in goed Nederlands: https://nl.wikipedia.org/...e_radio-isotopengenerator

Een mini kerncentrale, dus.
Een mini kerncentrale, dus.
Niet helemaal. Een RTG gebruikt de warmte van het natuurlijke verval van radioactieve atomen, terwijl in een kerncentrale de (meeste) energie van het geïnduceerd splijten van atomen komt.
Beide Voyagers krijgen hun energie uit een nucleaire batterij, een zogeheten RTG

Dat zal nog een paar jaar duren. Volgens de verwachtingen zal ergen tussen 2025 en 2030 het door de RTG geleverde vermogen zo laag zijn geworden dat de beide sondes niet meer kunnen functioneren.
Een nucleaire batterij (RTG):
https://en.m.wikipedia.or..._thermoelectric_generator

[Reactie gewijzigd door warrior7 op 23 juli 2024 14:43]

Beide Voyagers hebben een nucleaire reactor aan boord. Zie de reactie van @wildhagen hierboven.
Een nucleaire batterij, geen reactor.
Nee, zeer groot verschil zelfs. Een nucleaire batterij gebruikt het verval van een hoogradioactieve stof om energie op te wekken terwijl een nucleaire reactor een kettingreactie gebruikt om energie op te wekken. Een reactor is veel ingewikkelder, groter en zwaarder en zou niet op een ruimtesonde passen.
Nee, zeer groot verschil zelfs. Een nucleaire batterij gebruikt het verval van een hoogradioactieve stof om energie op te wekken terwijl een nucleaire reactor een kettingreactie gebruikt om energie op te wekken. Een reactor is veel ingewikkelder, groter en zwaarder en zou niet op een ruimtesonde passen.
En als die tegen de Oort Cloud aan float, kan er dan een Nucleaire reactie ontstaan? Als kettingreactie met de batterij of zo?
Lijkt me niet. De Oortwolk bestaat vermoedelijk vooral uit steen en ijs. Ook is het niet iets waar je tegenaan komt, je vliegt er doorheen.

[Reactie gewijzigd door EnigmaNL op 23 juli 2024 14:43]

Lijkt me niet. De Oortwolk bestaat vermoedelijk vooral uit steen en ijs. Ook is het niet iets waar je tegenaan komt, je vliegt er doorheen.
Zonder sturing door een mijnenveld van stenen? Dat gaat gegarandeerd fout.

Zo'n botsing kan een impact van een paar gigaton hebben als je het mij vraagt.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 23 juli 2024 14:43]

Gelukkig vraagt NASA het niet aan jou en weet dat er enorm veel lege ruimte tussen die stenen is. Ook kun je nogal makkelijk uitrekenen hoeveel energie een sonde van een paar honderd kg heeft die met, ik meen, 12 km/s vliegt. Hint: het zijn geen gigatonnen aan TNT.
@_Pussycat_ hoeveel weegt die sonde dan? En heb je ook het precieze antwoord, en de bijbehorende unit dan?
Het wordt een beetje "een gek kan meer vragen stellen dan tien wijzen kunnen beantwoorden", dat wil zeggen jij maakt een statement en zodra iemand dat in twijfel trekt moet die ineens bewijzen hoe het zit. Zo werkt het normaliter niet.

Maar goed, jij je zin:

Voyager 1:
Massa : 722 kg
Snelheid : 61.500 km/h (17.000 m/s)

Kinetische energie = 1/2 mv^2 =>
1/2 * 722 * (17.000 * 17.000) = 104.329.000.000 Joule. Laten we zeggen 105x10^9 J (105 Gigajoule)

The "megaton (of TNT)" is a unit of energy equal to 4.184 petajoules (4.184×10^15 J) ofwel als jij zegt 'gigatonnen' dan nemen we even 1 Gigaton TNT aan voor de orde van grootte en dat zou dan ruwweg 4 x 10^18J zijn.

Je zit er dus een orde van 10 miljoen naast, give or take.

Maar dan nog: Een explosie van die orde van grootte is natuurlijk vrijwel irrelevant op de ruimtelijke schaal waarover we spreken. Niet alleen is het "heel ver weg" van alles en iedereen, als je het bekijkt op de schaal van de energie-productie van de zon (die ook nog eens veel dichterbij staat) dan zit je letterlijk miljarden en miljarden ordes van grootte er vanaf. Niks om je zorgen te maken.
Ik zag een aantal reacties waarvan ik echt denk... je ontbeert het nodige aan (basis-)kennis en inzicht.

Je poneert iets op uiterst stellige wijze (Zo'n botsing kan een impact van een paar gigaton hebben als je het mij vraagt.) terwijl je niet weet wat de eenheid van energie is. Dat is.. merkwaardig. Het is alsof je roept dat een auto wel 200 km/h kan, maar je niet weet hoe groot een kilometer is - en het begrip tijd is je onbekend.

Je roept "Zonder sturing door een mijnenveld van stenen? Dat gaat gegarandeerd fout." terwijl het overduidelijk zou moeten zijn dat als je bekend bent met de Oort-wolk/cloud de dichtheid enorm klein is en de kans op een botsing uiterst gering is.

Je vraagt waarom er geen self-destruct op de Voyager 1 en 2 zitten - waar je dus voorbij gaat aan allerlei basis-principes in ontwerp en ruimtevaart. Zeker omdat een self-destruct geen enkel zinnig doel heeft en je zelf ook geen reden lijkt aan te geven waarom een self-destruct zinnig zou zijn. Het lijkt meer een gedachtenspinsel te zijn om een in jouw hoofd bedacht probleem ("botsing met gigaton") op te lossen.

Je vindt de Pioneer-platen 'niet echt goed' - maar er is juist heel goed nagedacht wat er op die plaat gezet zou moeten worden. Je geeft geen reden 'waarom je het niet echt goed' vindt, maar ondertussen schrijf je 'ik vindT' - waardoor ik het beeld krijg dat je eenvoudige linguïstische constructies niet begrijpt - maar wel een ongefundeerde mening hebt over de Pioneer-platen die juist het gevolg zijn van het compleet ontbreken van een linguïstische basis tussen 'hen' en ons. Juist daardoor moet je terugvallen op elementaire zaken die identiek zijn in ieder taal- en cijferstelsel én bekend verondersteld mogen zijn voor de vinder. In dit geval wordt de hyperfijn-overgang van een waterstofatoom electron gebruikt, de zg. H-lijn. De golflengte van dit licht wordt als basis gebruikt om een basis van tijd en basis van afstand te definiëren. Dat is juist verdomde slim bedacht van Sagan.

Begrijp me niet verkeerd, maar in mijn ogen roep je maar wat zonder aanwezige kennis. En op het moment dat je iets niet weet, vraag je om hulp in plaats van eens zelf op onderzoek te gaan op het internet. Als iemand daar (terecht) over struikelt dan noem je ze azijn-zeikers in plaats van enigszins kritisch wat zelf-reflectie toe te passen. Dat is dodelijk vermoeiend, vandaar de '1 gek en 10 wijzen'-opmerking die ik maakte.
De Voyager 1 woog bij lancering slechts 825,5 kilogram.

Er zaten bij lancering 24 plutonium bolletjes in de RTG, in februari 2167 zullen die volledig vervallen zijn tot lichtere deeltjes en niet meer radioactief zijn.
Ben een beetje roestig met de cijfertjes…en dus kladblaadje sommetjes… dus met een klein voorbehoud;

Uitgaande van 719 kg / 17000 m/s kom ik op 103,9 Giga-Joule aan kinetische energie voor een Voyager.
1 Ton TNT is iets van 4,184 Giga-joule aan energie.

Dus 1 voyager heeft een kinetische energie van net geen 25 Ton TNT, geen giga-tonnen. Maar toch een leuke hoeveelheid. Net wat meer dan Fat-Man die was 21 Ton TNT.

Maar gelukkig is de ruimte zo verschrikkelijk leeg dat de kans op een botsing echt minimaal is. En als het al zou gebeuren is het zo ver van weg dat we er geen enkele last van zullen hebben.

Neem een bol met een straal van 20 miljard km (ongeveer de afstand van voyager tot de aarde). Dat is iets van 10^33 kubieke meter. Uitgaande van paar honderdduizend objecten in de kuipergordel van redelijk formaat is de kans de voyager iets raakt in de Kuipergordel in de orde van 1 op de 10^27 of zo. Wat redelijk klopt, want de kuipergordel hebben de voyagers al achter zicht gelaten. Dacht ik, ff geen zien om uit te rekenen.

De Oortwolk is nog een aantal keren groter, als je dan van uitgaat dat er een paar biljoen Oort objecten zouden kunnen zijn (10^12)
Dan is de kans dat voyager een stuk tegen komt 1 meter in doorsnede iets van 1 op 10^25.
Of wel een kans van 0,00000000000000000000001.

Dus die mega botsing gaat er denk ik niet komen, botsing met kleine deeltjes vast wel, want dat zie je nu ook bij satellieten al gebeuren. Al moet ik daar weer opmerken dat de ruimte binnen het zonnestelsel waarschijnlijk wat drukker is dan de interstellaire ruimte of de Oort wolk.

We zouden ook nog ff kunnen rekenen wat ze zouden kunnen zien/merken vanaf de Aarde, als de mega botsing zou plaatsvinden. Niet heel ingewikkeld, neem het oppervlak van een bol met straal van 20 miljard kilometer. Deel de energie (zie boven) van de botsing door het aantal vierkante meters van de bol van 20 miljard km en je weet hoeveel energie je zou kunnen opvangen met een telescoop/instrument van 1 vierkante meter, als energie van de botsing als elektromagnetische straling zouden worden uitgestraald.

Maar ook hier weer, de afstanden in de ruimte zijn zo onwaarschijnlijk, dat die botsing van voyager een beetje wegvalt in de schaal van het zonnestelsel.
Fatman was 21000 ton tnt
Ah, kilo ton, Idd. Dat krijg je met rekenen op een kladblaadje, fat-man toch 10^3 zwaarder.
Ach dat soort verschillen maken gelukkig niet heel veel uit op de schaal waar we overpraten.
Dat je de moeite er nog voor nam.
Begrijpen doet ie toch niet Xd,
Heb er wel erg om kunnen lachen
Ach, ff de grijze cellen ff laten werken. Altijd leuk. Niet heel veel werk.
Zonder sturing door een mijnenveld van stenen? Dat gaat gegarandeerd fout.
Mijn boerenverstand zegt: Als je er doorheen kan kijken, kan je er ook doorheen vliegen. Dus als je er voor 99% doorheen kan kijken, is de kans dat je er doorheen weet te vliegen ook ongeveer zo groot. Natuurlijk geldt dat als de Oort-wolk voornamelijk uit stofdeeltjes bestaat waar de voyager tegen kan, dat de kans nog veel groter wordt dat je er doorheen kan vliegen.

(En nu niet bijdehand gaan doen over ruiten)
Er zit enorm veel ruimte tussen de stenen, het is niet zoals in Star Wars. Beide Voyagers zijn ook zonder problemen door de Kuipergordel heen gekomen. De kans dat de sonde iets raakt is heel erg klein.
Dat is onjuist, de kans dat een sonde (Voyager 1, 2 of een andere) door de Oortwolk heen komt is juist bijzonder hoog (bijna 100%). Ik denk dat je onderschat hoe groot de ruimte is en hoeveel ruimte er tussen objecten zit. De kans dat een sonde geraakt wordt is astronomisch klein. Je zou duizend jaar door de Oortwolk kunnen vliegen zonder ook maar 1 komeet tegen te komen. De Oortwolk is net als de Kuipergordel voornamelijk lege ruimte.

Helaas zullen we het nooit zeker weten want tegen de tijd dat de Voyager 1 de Oortwolk bereikt zijn wij al lang dood, het zal nog een jaar of 300 duren. Daarnaast zal het enkele tientallen duizenden jaren duren voordat een sonde door de Oortwolk heen is.

Daarnaast, al zou de Voyager iets raken dan zou er nog steeds geen explosie plaatsvinden. Er zit een RTG in, geen atoombom. De RTG is een simpel ding waar een radioactief materiaal in zit. Er kan niets ontploffen.

[Reactie gewijzigd door EnigmaNL op 23 juli 2024 14:43]

Hopelijk vindt er bij impact geen kettingreactie plaats en het is enigszins gerustellend van jou te horen dat de kans dat de aarde door iets geraakt wordt, dus nog een factor van een paar honderd cubits kleiner is tov een sonde die door de Oort-Cloud float.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 23 juli 2024 14:43]

Maak je niet druk, het is letterlijk onmogelijk dat er een kettingreactie zal plaatsvinden want er is niets aanwezig om die kettingreactie op gang te brengen. Zelfs al zou er een enorme nucleaire explosie plaatsvinden dan zal de aarde daar helemaal niets van merken. Het is namelijk extreem ver weg.
Maak je niet druk, het is letterlijk onmogelijk dat er een kettingreactie zal plaatsvinden want er is niets aanwezig om die kettingreactie op gang te brengen. Zelfs al zou er een enorme nucleaire explosie plaatsvinden dan zal de aarde daar helemaal niets van merken. Het is namelijk extreem ver weg.
Nou, je hebt geen zicht op het object waar hypothetisch gezien tegen aangebotst wordt, en je weet natuurlijk de lange termijn effecten niet.

Maar waren echte mooie foto's van de Voyager! Geweldig, Saturnus met die ringen, die andere planeet die ondersteboven hangt, het manenspel met Triton, de vlammenzee op Jupiter, etc.
Astronomen weten ongeveer waar de Oortwolk uit bestaat, het is voornamelijk steen en ijs, weinig reactief dus. Mocht er wel iets gebeuren dan zal het niets voorstellen op astronomische schaal. Zelfs de allergrootste kernbom die de mensheid kan creëren stelt helemaal niets voor in de ruimte.
Je combinatie uit stelligheid en onkunde is echt ongehoord. Zelfs op tweakers. Iemand geeft je zelfs een exacte hoeveelheid van de kinetische energie van de Voyager en hoe dat geen gigatonnen TNT zijn maar 10.000.000 keer minder en nog blaat je meer achterlijke bullshit eruit.

99.99%.... mijn god, wat ben je ongelofelijk dom en arrogant.
Hoe kan je z'n zekerheid uitstralen met z'n enorm gebrek aan kennis.

Simpele Google opdracht lost het allemaal op.

Komt er ook nog eens bij dat die hele Oortwolk en dichte aanverwanten ook nogeens volledig theoretisch zijn.
Lijkt er niet op. Veel van de vragen die je stelt en opmerkingen die je maakt duiden namelijk op een zeer groot gebrek aan kennis als het hier om gaat.
Ik pretendeer niets te weten, ik baseer mij op de wetenschap en feiten.

Jij doet wilde veronderstellingen die (klaarblijkelijk) alleen gebaseerd zijn op fantasie of science-fiction, ze hebben namelijk geen enkele wetenschappelijke onderbouwing. Vandaar dat ze ook zeer eenvoudig te ontkrachten zijn, zelfs door een leek.

Misschien moet je je even wat meer gaan verdiepen in de materie, dankzij het internet is de benodigde informatie kinderlijk eenvoudig te vinden.
Nee hoor, slechts beter geïnformeerd op dit vlak. Daar is niets mis mee, een kennisgebrek is eenvoudig op te lossen.

[Reactie gewijzigd door EnigmaNL op 23 juli 2024 14:43]

Leg uit: welke onjuiste aannames heb ik gedaan?

Alle uitspraken die ik heb gedaan met betrekking tot de Voyager sondes en de Oortwolk zijn berust op wetenschappelijke feiten die publiekelijk beschikbaar zijn.

Waar energie is zijn inderdaad mogelijkheden, al zijn die in dit geval zeer beperkt en totaal ongevaarlijk. De Voyager is slechts een homp staal en kometen binnen de Oortwolk zijn hompen steen of ijs. Totaal ongevaarlijk. Ergens rond het jaar 2300 zal de Voyager de Oortwolk bereiken en zit er geen radioactief materiaal meer in de sonde.
Om te beginnen is de Oortwolk een hypothese (zie wikipedia), die zou beginnen vanaf 3.000AU van de zon, de voyagers zijn pas zo'n 130 en 150AU onderweg.
Verder lijkt me, dat als die wolk al zou bestaan, de dichtheid dan zodanig is dat de kans dat een voyager erdoor geraakt wordt minimaal is. Mocht het gebeuren, dan is het op kosmische schaal een miniscuul gebeurtenisje waar wij op aarde niets van merken, behalve dat de voyagers geen data meer sturen.

Een leuke link is de NASA missie status: https://voyager.jpl.nasa.gov/mission/status/

[Reactie gewijzigd door avlt op 23 juli 2024 14:43]

Ik weet niet helemaal zeker of je nou een enorme troll bent of met 10% kennis van natuur- en wiskunde 100% wetenschappelijke antwoorden probeert te geven..

Desondanks ben ik entertained ;)


Overigens is die AU vanaf de aarde of vanaf de zon maar 1tje verschil he, dus dat maakt ook niet zo heel veel uit
Apart dat er niet gehypotiseerd wordt in AU's vanaf de aarde gezien.
De aarde staat letterlijk één enkele AU van de zon verwijderd, dus veel zal het niet schelen.

Er is eerst de Kuipergordel.

De Kuipergordel en Oortwolk zijn trouwens (relatief tot hun grootte) ijler dan de ruimte rondom de aarde met al die satellieten, zó leeg is het daar.
Ik heb altijd het idee dat ze nooit goed rekening houden met de snelheid van het uitdeien van het Universum. Die moet je er natuurlijk wel van aftrekken.
Probeer je echt zoveel mogelijk de onzin uit te kramen om maar een antwoord te krijgen?

Preventieve edit: ja ik weet dat het universum zich uitdeit. Maar niet op een relevante schaal voor deze sonde.

[Reactie gewijzigd door _Pussycat_ op 23 juli 2024 14:43]

En als je inhoudelijke contributies hebt, dan lees ik het wel. Ik bedoel, wat had zo'n zeiltje nou extra gekost? Misschien een paar kilo extra gewicht, en 2x zo snel bij het einde. Best kans dat met een beetje betere engineers dat ding al lang halverwege geweest zou zijn.
Nee, ik ga niet meedoen aan je spelletje "ik verzin willekeurige quatsch, gooi er wat uit de duim gezogen cijfers bij, en iemand anders moet vervolgens met een berekening komen om te bewijzen waarom het niet werkt".
Best kans dat met een beetje betere engineers dat ding al lang halverwege geweest zou zijn.
Wauw..... de ingenieurs afzeiken die een sonde gemaakt hebben die sinds 45 jaren de grenzen van de menselijke kennis vergroot en maar niet ophoudt te functioneren, ondanks dat het officiële doel van de missie na een paar planeten al voorbij was. Ik neem aan dat je met de "een beetje betere engineers" jezelf bedoelt?
Je verzint maar wat onzin die ik niet gezegd heb. Nadat je eerst beweert dat de sonde destijds slecht gemaakt was, beweer je nu dat hij tegenwoordig beter gebouwd zou kunnen worden.

Je bent een irritant kneusje en ik antwoord niet meer op je. hoppa. Zo geregeld.
Hij amuseert zich veel te hard met mensen geambeteerd krijgen lijkt het, het kan bijna niet anders dan dat hij aan het trollen is.
Een satelliet kun je het echter niet noemen, ze vallen niet in een baan om een hemellichaam maar gaan rechtdoor. Inderdaad bijzonder knap dat die dingen het na zo'n lange tijd nog doen en dat er op zo'n afstand zelfs iets hersteld kan worden.
Niet alle banen om een hemellichaam zijn daadwerkelijk elliptisch, maar een parabool: https://en.wikipedia.org/wiki/Parabolic_trajectory
In astrodynamics or celestial mechanics a parabolic trajectory is a Kepler orbit with the eccentricity equal to 1 and is an unbound orbit that is exactly on the border between elliptical and hyperbolic. When moving away from the source it is called an escape orbit, otherwise a capture orbit.
De Voyagers zijn dus satellieten met een escape orbit.
Is de snelheid gelijk aan de ontsnappingssnelheid dan is de baan een parabool. Is de snelheid groter dan is de baan een hyperbool, is die kleiner dan is de baan een ellips.
Ja, waanzinnig.

Het toont aan hoe formidabel de menselijke geest is alleen al qua voorstellingsvermogen, daar lijkt de gehypte hedendaagse AI nog niet eens een slap aftreksel van.

Ik ben dan ook benieuwd hoe lang het gaat duren voordat we weer iemand op de maan kunnen zetten, sommige expertise is gewoon weg.
Een IFO?
Identified Flying Object?

Edit:
Identified Floating Object is beter.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 23 juli 2024 14:43]

Een ruimtesonde (space probe)
En al helemaal dat zo'n oud systeem op die afstand kan worden opgedragen om een andere computer te gebruiken voor het verzenden van de gegevens....
Gezien de straling, temperatuur en het weinige overgebleven vermogen, is dit zeker een prestatie.
Het zijn geen satalieten. Zelfs geen satellieten.
Dit is misschien muggenziften, maar de Voyagers zijn geen satellieten. een satelliet is een "kunstmaan", ofwel; iets wat in een baan om een hemellichaam zit. De voyagers zitten niet in een baan om iets heen en zijn daarom geen satellieten. Het zijn onbemande ruimteschepen. :)
Robuuste en vooral antieke oude hardware. Is vaak nog antieke 486's ofzo die shielded zijn tegen radiatie in de ruimte. De stroomvoorziening is gewoon nucleare energie dat warmte c.q hitte omzet in energie. Daar functioneert het ding op. En dat nucleare houdt op na 50 jaar.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 14:43]

Technisch gezien zijn het geen satellieten maar sondes. Satellieten draaien in een baan rond een hemellichaam, b.v. Een planeet, een maan of een ster, maar deze worden juist naar buiten geslingerd, weg van ons zonnestelsel.

Edit: spuit elf.

[Reactie gewijzigd door Gethijsem op 23 juli 2024 14:43]

Wat een robuust systeem hebben ze toen gebouwd. En dat nu nog steeds te beheren is.

Vraag me wel af, hoe lang het zou duren voordat de opdracht die wij versturen, aankomt bij de Voyager.
Volgens een NYTimes artikel van vorig jaar

A round-trip communication with Voyager 2 takes about 35 hours — 17 hours and 35 minutes each way
Of 35 uur heen en gelijk terug, we weten niet hoe snel licht reist aangezien het onmeetbaar is.
Het zou dus kunnen dat licht de ene kant op sneller gaat dan de andere kant op.
Het zijn toch radiogolven en geen lichtsignalen...?
Klopt, maar radiogolven verplaatsen zich ook met de snelheid van het licht, dus zo'n 300.000 kilometer per seconde.

[Reactie gewijzigd door wildhagen op 23 juli 2024 14:43]

Ja, dat moet ook wel natuurlijk.
Anders zou het ook ontzettend lang duren.

Het blijft allemaal lastig voor te stellen hoor, dat iets zó ver weg kan zijn en toch nog gewoon kan communiceren.
Je bedoelt per seconde...

Anders zou de snelheid van het licht maar 83 km per seconde zijn. *Thank Alex*

[Reactie gewijzigd door thetakman op 23 juli 2024 14:43]

Anders zou de snelheid van het licht maar 83 km per seconde zijn.
300.000 kilometer per uur.
300.000 km per seconde!
Radiogolven en lichtsignalen zijn fundamenteel hetzelfde, namelijk elektromagnetische golven. Het enige verschil is de frequentie, die is bij licht ruwweg een ordegrootte of 5 hoger.
...we weten niet hoe snel licht reist aangezien het onmeetbaar is.
Het zou dus kunnen dat licht de ene kant op sneller gaat dan de andere kant op.
Hoe kom je daar nou bij? De snelheid van het licht is wel meetbaar en we weten precies hoe snel het is: 299.792.458 meter per seconde.

En het licht gaat niet de ene kant sneller op dan de andere kant.
Als je de lichtsnelheid, dus dat grote getal, opsplits in coördinaten en je voert dat in op google eurth/maps, kom je bijna op het Gizeh complex uit. De plek waar dus de grote pyramides staan en de Sfinx.

Het zou toeval kunnen zijn, maar er zijn meer wiskundige foefjes te vinden op dat complex. Zo is Pythagoras zijn "gestolen"stelling terug te vinden en kan je meten hoe groot de Aarde is.

Het wordt vaak als complottheorie gezien, maar als je goed rondsnuffelt vind je nog meer wonderbaarlijke getalletjes. Dit fenomeen vind je overigens bij meer van die stokoude bouwwerken terug.

Het is uitermate curieus.

[Reactie gewijzigd door mavaros op 23 juli 2024 14:43]

Oi, ik kan het ook gewoon iet laten:
Als je de lichtsnelheid, dus dat grote getal, opsplits in coördinaten en je voert dat in op google eurth/maps, kom je bijna op het Gizeh complex uit. De plek waar dus de grote pyramides staan en de Sfinx.
Nope. Het verhaal waar jij in getrapt bent beschrijft een methode waarbij de lichtsnelheid één van de coordinaten oplevert die nodig zijn voor een positie. Daarbij wordt niet uitgelegd waarom ze dan de breedtegraad bekijken en niet de lengtegraad. De breedtegraad 29.9792458°N loopt inderdaad door de piramide van Gizeh, maar niet eens precies door het centrum. Dat is namelijk 29.9791750N.
Maar goed : Coordinaten die bedoeld zijn voor een plat vlak bestaan altijd uit twee componenten. Waar is die tweede component? Op die breedtegraad bevinden zich waarschijnlijk nog heel veel andere interessante objecten. Waaronder overigens de noord- en de zuidpool :)
Het zou toeval kunnen zijn, maar er zijn meer wiskundige foefjes te vinden op dat complex. Zo is Pythagoras zijn "gestolen"stelling terug te vinden en kan je meten hoe groot de Aarde is.
De stelling van Pythagoras werkt op elke rechthoekige driehoek. De connectie met de piramide van Giza is dat die specifieke piramides zouden kunnen zijn gebouwd (men weet dat niet) m.b.v. driehoeken die de verhouding hadden 3:4:5. Pythagoras zou dat gezien hebben en getriggerd zijn om zijn stelling te ontwikkelen. Dus, zoals elke echte wetenschapper, werd de nieuwsgierigheid van Pythagoras gewekt en kwam daar iets moois uit. Het is me volslagen onduidelijk waarom het voor jou belangrijk is om te zeggen dat die stelling gestolen is.

Je kunt m.b.v. de piramides van Giza helemaal niet meten hoe groot de aarde is. Dat deed Eratosthenes, inderdaad toevallig in Egypte. Dat is dan ook de enige connectie met de piramides.

Het is een leuk tijdverdrijf, het zoeken naar dit soort verbanden. Het probleem ontstaat als je deze verbanden vervolgens van een verhaal voorziet. Dan belandt je in complot-land.
Dank voor de reactie.

Als u gelijk heeft, ben ik inderdaad in een gek verhaal getrapt. Het is wel een leuk verhaal, maar als het niet klopt, dan klopt het niet.

Ik zal de volgende keer dit soort dubieuze zaken niet meer tikken. Als je teveel Ancient Aliëns kijkt, ga je kennelijk niet meer helder denken.

Ik zal mijn eerdere reactie doorstrepen.
En die "het is wel heel toevallig" verhalen hangen ook nogal slap aan elkaar. Stel dat de lichtsnelheid precies die coördinaten levert, dan hebben die Egyptenaren (of de alien-overlords) dus exact gepland op:
- de definitie van de meter (uit 1800 ofzo)
- de locatie van Greenwich (die ze vast niet kenden)
- het kiezen van Greenwich als nul-lijn (in 1800 ofzo)
- de definitie van de seconde (die ze vast nog niet hadden)

Nogal duidelijk dat hier niks "heel bijzonders" aan kan zitten. En inderdaad zullen de samenzweringslui wel die coördinaten over de hele wereld afgezocht hebben todat ze deze piramide vonden.
Ik heb mijn reactie doorgestreept. Ik ben geen complotgekkie en ga dus netjes terug mijn hok in om verder onderzoek te doen.

Ik denk namelijk wel dat mensen duizenden jaren geleden niet helemaal achterlijk waren. Onze kennis komt niet uit de 17e eeuw.
Nee ze waren zeker niet achterlijk, en ik weet dat ze zonsverduisteringen konden berekenen terwijl ik zelf geen flauw idee heb hoe het gaat.

Ik wilde benadrukken dat er een paar dingen zijn waaraan je meteen had kunnen zien dat dit gewoon een grappig toeval is, zodat je er de volgende keer op kunt letten. Het maakt namelijk niet uit of de Egyptenaren slim waren; zij konden onmogelijk weten hoe iemand duizenden jaren later de meter zou definiëren.
Luister: dat soort verhalen zijn leuk en interessant en ik ga jou niet vertellen dat je ze niet meer mag lezen. Maar zie ze ook als niet meer dan dat: entertainment.

En, belangrijker: als je zoiets leest, probeer dan meer informatie te zoeken. Wat ik in mijn post schrijf had ik in vijf minuten gevonden via een paar Google zoekopdrachten.
Het is niet meetbaar. Deze snelheid is berekent, niet gemeten.

Hoe ik daar nou bij kom? Deze video, zeer informatief.
https://www.youtube.com/watch?v=pTn6Ewhb27k
Precies de video waar ik dat van heb!
Zeker het kijken waard
Waarop de wetenschappelijke literatuur reageert: Yeah, right.

Laat ons de moeilijkste theorie nemen als basis in plaats van de meest eenvoudige, dan kunnen we tenminste nog even blijven bewijzen dat we "slim" zijn. Slimmigheidjes dus, geen houdbare theorie.

Er is vooralsnog geen enkele reden om aan te nemen dat licht in verschillende richtingen zich met verschillende snelheden verplaatst. En omdat we het niet kunnen meten, gaan we uit van een constante.
Het is toch juist een constante? Dan zal dat toch niet varieren onderweg?

(En we kunnen het niet meten, maar we kunnen het wel berekenen en zeker ook observeren)

[Reactie gewijzigd door Keypunchie op 23 juli 2024 14:43]

Waar @clique naar refereert is naar voren gebracht in een video van Veritasium, namelijk dat er geen meting of observatie is waarbij de snelheid tussen punt A en punt B gemeten is, maar dat het eigenlijk altijd de snelheid is tussen punt A, punt B en punt C (wat samen kan vallen met punt B ). Het is namelijk niet mogelijk om klokken te synchroniseren tussen twee punten zónder de aanname te doen dat de lichtsnelheid constant is onafhankelijk van de richting.

[Reactie gewijzigd door gday op 23 juli 2024 14:43]

Wat uiteindelijk veel gebakken lucht is, omdat Occam's Razor gehakt maakt van die video.
Occam's razor is een principe en geen wetmatigheid. Einstein was hier redelijk duidelijk over:
If at the point A of space there is a clock, an observer at A can determine the time values of events in the immediate proximity of A by finding the positions of the hands which are simultaneous with these events. If there is at the point B of space another clock in all respects resembling the one at A, it is possible for an observer at B to determine the time values of events in the immediate neigh- bourhood of B. But it is not possible without further assumption to compare, in respect of time, an event at A with an event at B. We have so far defined only an “A time” and a “B time.” We have not defined a common “time” for A and B, for the latter cannot be defined at all unless we establish by definition that the “time” required by light to travel from A to B equals the “time” it requires to travel from B to A.
Wellicht vind je deze papers ook interessant om te lezen:
* Synchronization Gauges and the Principles of Special Relativity
* The One-Way Speed of Light and the Milne Universe

[Reactie gewijzigd door gday op 23 juli 2024 14:43]

I know, I know.
Ik heb de video gezien en de background gelezen. Echter, zolang men niet kan bewijzen dat de lichtsnelheid fluctueert, heeft het geen zin om die aanname in te bouwen. Dat zou namelijk alle calculaties onnodig complex maken (en conspiracy-theorists voldoende voer voor speculatie bieden; dan zou bv. de ruimte die wij zien wel eens 6000 jaar oud kunnen zijn, in hun onnavolgbare logica)
Maar het is juist een aanname dat de lichtsnelheid isotroop is, ongeacht richting. Wat betreft het zichtbare deel van het heelal: daar gaat juist één van die papers over. Tijdsdilatatie is ook anisotroop als de lichtsnelheid anisotroop is.

Uiteindelijk is het punt niet dat beargumenteerd wordt dat de lichtsnelheid niet isotroop is. Het punt is dat we ons moeten realiseren dat het juist een aanname is dat ie wél isotroop is en dat zonder die aanname geen natuurwet getart wordt.

[Reactie gewijzigd door gday op 23 juli 2024 14:43]

Vertel dat de fabrikanten van laser afstandsmeters, dat hun apparaatjes niet kunnen werken :+
Is nog steeds geen enkele meting, een dubbele meting kunnen we inderdaad doen en dan /2 maar wie zegt dat dit ook zo werkt met lichtsnelheid?
De eerste meting van de lichtsnelheid was een "enkele" meting, nl de vertraging in waarneming van eclipsen van Io.
we weten het nauwkeurig genoeg om te weten dat de snelheid op de terug weg niet (veel) anders is dan op de heenweg.

Dus 'gelijk terug' is hier niet van toepassing.. En dat weten we en kunnen we ook prima meten. Nogmaals, niet absoluut met wel met voldoende nauwkeurigheid.
Ik snap dat je de link stuurt, maar in onze macro wereld ligt dit nu eenmaal anders. We kunnen wel met zekerheid zeggen dat de snelheid van het ligt nagenoeg heen en terug aan elkaar gelijk is.
Ook is het zo dat de snelheid van het licht in alle directies gelijk is.
Wat we niet kunnen is de snelheid van het licht een kant op meten ( dus met twee klokken) wel met een spiegel. Dat wil nog niet zeggen dat het licht anders reageert in verschillende kanten..
Of 35 uur heen en gelijk terug, we weten niet hoe snel licht reist aangezien het onmeetbaar is.
Het zou dus kunnen dat licht de ene kant op sneller gaat dan de andere kant op.
Nee, dat kan niet, zowel ontvanger als zender werken op een specifieke golflengte en frequentie.

Wanneer één kant sneller/trager zou zijn (een soort doppler effect op welke manier dan ook) veranderen golflengte/frequentie (kleur) waarmee communicatie onmogelijk wordt.

De door @HolaGanz aangemerkte video is dan ook meer een what-if dan een wetenschappelijk betoog; we kijken hier letterlijk naar een empirische bevestiging.
Het dopplereffect treedt wel degelijk op, ook bij gelijke snelheden heen en terug. Het hangt van de selectiviteit van de ontvanger af of je hier rekening mee moet houden. Ook bij gelijke snelheden zijn de tijden heen en terug niet gelijk, want in die 35 uur is de aarde al weer verplaatst.
Volgens een NYTimes artikel van vorig jaar

A round-trip communication with Voyager 2 takes about 35 hours — 17 hours and 35 minutes each way
Dus een ping vanaf die Voyager 2, die heeft ~35 uur nodig om een antwoord te krijgen?
de snelheid is eigenlijk nog erger, men zit nu onder de 150bps (bits per seconde) ontvangen (naar aarde toe) en ergens rond de 10 verzenden. dat icm met de 35+ uur die je kwijt bent maakt dat al een hele onderneming om te beslissen welke bits je wilt sturen.
Volgens een eerder artikel hier op de site duurt het ontvangen van data van Voyager 2 ongeveer 18 uur. Niet slecht...
Volgens een eerder artikel hier op de site duurt het ontvangen van data van Voyager 2 ongeveer 18 uur. Niet slecht...
Communicatie één kant op duurt op dit moment inderdaad net geen 18 uur, maar nadat jij een commando verstuurd hebt ("stuur deze data") duurt het dus net geen 18 uur voordat Voyager dat commando ontvangen heeft en dan nog eens bijna 18 uur om het antwoord terug te sturen. Dus in werkelijkheid, ongeveer 35 uur.
Ik dacht dat het ongeveer 17 uur duurt alvorens de opdracht verstuurd vanop aarde aankomt bij Voyager.
Heen en weer communicatie duurt al gauw 34 uur!
Geduld is een schone zaak.
Kan je nog gewoon bekijken bij de NASA:
https://voyager.jpl.nasa.gov/mission/status/

One-Way Light Time:
V1: 21:48:17 (hh:mm:ss)
V2: 18:06:03 (hh:mm:ss)
One-Way Light Time:
V1: 21:48:17 (hh:mm:ss)
V2: 18:06:03 (hh:mm:ss)
15% verschil tussen v1 en v2? Zit er een disclaimer bij?

En is de heenweg net zo snel als de terugweg? Houden ze wel goed rekening met cosmische winden?

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 23 juli 2024 14:43]

De Voyagers zijn verschillende kanten op gestuurd.
Plaatje
Lichtsnelheid x 22,3 miljard km, reken maar uit :) .
afstand / snelheid = tijd. ;) Anders krijg je m^2/s
4 jaar terug al 19 uur enkele reis. Dus nu meer. Je wilt iig. geen telnet sessie doen naar voyager :+
Ik vind die hele voyager 1 en 2 missies toch wel een indrukwekkend voorbeeld van menselijke inuiniteit.
Zeker als je kijkt hoe snel de twee zijn gemaakt en tegenover welke kosten, vergeleken met tegenwoordig bv de JWST.
Het is wel dat ze in de jaren 60 van de vorige eeuw een grote incentive hadden, namelijk dat ze altijd probeerden de Sovjet-Unie voor te zijn, om de wereld te laten zien dat het Westen/democratie/Kapitalisme beter was dan het Oosten/Totalitaire/Communisme.
Dat wedstrijdelement haalde het beste naar boven van de mensen. Door het wegvallen van de Sovjet-Unie en een groot deel van het Communisme is ook dat wedstrijdelement weggevallen en zie je dat de projecten ineens vele malen duurder werden en een langere doorlooptijd hadden.
Zeker als je kijkt hoe snel de twee zijn gemaakt en tegenover welke kosten, vergeleken met tegenwoordig bv de JWST.
The Voyagers zijn totaal niet vergelijkbaar met JWST. Ruimte telescopen zijn sowieso duurder dan andere ruimtetuigen, en dan nog de grootste en beste ruimte telescoop - en dus de duurste; heel wat anders dan de Voyagers.
De verwachting is dat Voyager1 tot 2025 nog data kan versturen. Daarna is de energie op en is het helaas dus gedaan met de data.

Voor de huidige missiestatus kan je op deze pagina van Nasa kijken: https://voyager.jpl.nasa.gov/mission/status/
Dit beantwoord veel van de vragen die ik kon lezen van andere commenters.

Wat een mooi voorbeeld van menselijk vernuft is deze missie.
De verwachting is dat Voyager1 tot 2025 nog data kan versturen. Daarna is de energie op en is het helaas dus gedaan met de data.

Voor de huidige missiestatus kan je op deze pagina van Nasa kijken: https://voyager.jpl.nasa.gov/mission/status/
Dit beantwoord veel van de vragen die ik kon lezen van andere commenters.

Wat een mooi voorbeeld van menselijk vernuft is deze missie.
Kool, hij gaat nog best hard :? Wind mee of zo?

Voyager 2 voegt nog altijd Plasma Wave Subsystem (PWS) data toe. Enig idee wanneer dat stopt?

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 23 juli 2024 14:43]

super knap, was ook wel benieuwd wanneer de 1e V'ger opmerking kwam 8-)
Die dingen hebben een heel oude processor, die mensen die dat levendig houden zijn de creme de la creme op IT-vlak. Dat is wat anders dan die prutsers van Apple, Google, Microsoft die een paar Mega Bytes nodig hebben om een OS te laten draaien! De voyagers zijn het levend bewijs dat als men wil - efficiënt programmeren KAN - maar dat kost veel moeite. Heel veel moeite. Daarom ook dat we die goeie oude protocollen uit de mainframe-tijd maar niet uitgeroeid krijgen!
Dat is een belachelijke vergelijking. Dat is precies hetzelfde als zeggen dat mensen die in staat zijn om een T-Ford rijdend te houden heel veel meer respect verdienen dan de mensen die een 2022 Volkswagen ID.3 rijdend weten te houden.
Dat "vroeger was alles beter" is zo verschrikkelijk simpel.
Vroeger was niet alles beter. Vroeger was alles simpeler. De Voyagers waren veertig jaar geleden het toppunt van techniek, inventiviteit en complexiteit. Naar huidige maatstaven zijn het relatief simpele systemen en ze zijn qua complexiteit onvergelijkbaar met bijvoorbeeld Cassini. De huidige ruimtesondes kunnen heel veel meer en daarom zijn de systemen complexer.

Veertig jaar geleden kocht ik mijn eerste programmeerbare rekenmachine, ik kon daar met heel veel moeite de stelling van pythagoras in programmeren. Dat kostte me inderdaad ontzettend veel moeite. Ik was trots op mezelf en terugkijkend ben ik dat nog steeds.

Maar ik kan nu in een apparaat dat minder dan de helft van de grootte is, een compleet navigatiesysteem bouwen. Dat is ongelooflijk veel complexer. Ben ik daarom nu een mindere programmeur dan toen?
"Nieuw" is niet altijd "beter"...
...en al die Apple-fanboys zo trots op de 5 jaar ondersteuning die ze krijgen op hun mobiel... Laat Apple een voorbeeld nemen aan NASA! ;)

* vanaalten is stiekem ook wel een beetje Apple fan...
Toch maar mooi dat ze die data met een kapotte computer konden versturen!
If it ain't broke, don't fix it. :)
NASA repareert probleem waarbij Voyager 1 telemetriedata via kapotte computer stuurde.

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.