NASA doet op 3 september nieuwe poging SLS-raket te lanceren

NASA heeft laten weten dat het zaterdag een nieuwe poging zal doen om het Space Launch System te lanceren. Deze Artemis I-missie had maandag al tot een succesvolle lancering moeten leiden, maar die werd uitgesteld wegens koelingsproblemen in een raketmotor.

De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie meldt dat zaterdag om 20:17 uur Nederlandse tijd het nieuwe, twee uur durende lanceervenster begint. De weersvoorspellingen voor die periode zijn relatief gunstig; meteorologen van de Amerikaanse luchtmacht verwachten weliswaar buien, maar voorspellen dat die slechts sporadisch aanwezig zullen zijn tijdens het lanceervenster. Er is een kans van 60 procent dat het weer roet in het eten gooit, maar naar verwachting klaart het voldoende op tijdens de twee uur durende periode.

Tijdens een toelichting zei John Honeycutt, een manager van het SLS-programma bij NASA's Marshall Space Flight Center in Alabama, dat het probleem wordt toegeschreven aan een fout bij een temperatuursensor van de derde RS-25-motor. De drie overige motoren kwamen tijdens het aftellen dichtbij de gewenste temperatuur, maar motor 3 bleef op zo'n -230 graden Celsius steken en had meer moeten afkoelen. Tijdens de lanceerpoging kon men niet op tijd achterhalen waar dit door kwam en werd de lancering uitgesteld.

Honeycutt stelt nu dat men de natuurkundige werking van de waterstofbrandstof denkt te begrijpen en dat het gedrag van de vermoedelijk kapotte sensor niet overeenstemt met die werking. Er is ook data beschikbaar van andere sensoren en die gaven aan dat de derde motor voldoende hoeveelheden vloeibaar waterstof ontving en dus voldoende hadden moeten zijn afgekoeld. Het vervangen van deze sensor zou betekenen dat de raket moet worden weggerold van het lanceerplatform, terug naar het grote Vehicle Assembly Building. NASA denkt echter dat dat niet nodig is.

Wel worden er enkele aanpassingen doorgevoerd in de aftellingsprocedure. Zo wordt zo'n 30 tot 45 minuten eerder begonnen met het afkoelen van de motoren. Daarnaast zal NASA zich in de komende dagen over de beschikbare data blijven buigen. "We moeten een flight rationale samenstellen, in de verwachting dat we geen betere resultaten zullen krijgen met die Engine 3 bleed-temp sensor", zei Honeycutt.

Dit issue had tijdens eerdere tests naar voren kunnen komen, maar door technische problemen besloot men toen enkele stappen over te slaan. Daardoor is men tijdens de brandstoftests en gesimuleerde aftellingsprocedures nooit toegekomen aan de engine bleed-configuratie, waarbij het probleem afgelopen maandag aan het licht kwam. Tweakers schreef onlangs een achtergrondverhaal over de SLS-raket.

Reacties (59)

[Sebazzz]

De drie overige motoren kwamen tijdens het aftellen dichtbij de gewenste temperatuur, maar motor 3 bleef op zo'n -230 graden Celsius steken en had meer moeten afkoelen.

Volgens mij klopt dat niet, de motoren moeten 500 graden Rankine zijn wat ongeveer 4,6 graden Celcius is.

NASA officials provided some more context on the engine issue that led to today’s launch getting scrubbed. The launch team had trouble getting one of the four RS-25 engines to the proper temperature for liftoff, which led to the decision to delay. Temperatures for the engines need to register at 500 Rankine for a launch to be feasible, Sarafin said.

Wellicht is de auteur in verwarring dat 0 °R bijna -273 °C is - maar kennelijk heeft NASA dit eerder verkeerd gecommuniceerd.

Overigens denkt men dat het een kapotte sensor is.

[Reactie gewijzigd door Sebazzz op 23 juli 2024 02:30]

[Koekiemonsterr]

Dit is wat NASA officieel zegt: During that launch attempt, teams were not able to chill down the four RS-25 engines to approximately minus 420 degrees F.
Dus die 4,6 graden Celsius lijkt me onjuist. In een mondelinge toelichting is die -230 graden Celsius of -380 graden F genoemd, schrijven meerdere media.

[Ford Prefect]

Nee, wat @Sebazzz zegt is correct, ze moeten worden gekoeld tot 500 Rankine. Ook Eric Berger van Ars Technica zegt dit (en ik schat de kennis van Berger hierover hoog in):

"After this, the countdown proceeded reasonably smoothly for about an hour until a problem with one of the rocket's four main engines. As part of the pre-launch process, cryogenic propellant is "bled" from the fuel tanks into the engines to chill them to about 5° Celsius prior to flight. (In responding to a question about the engine temperature, Artemis I Mission Manager Mike Sarafin actually gave the temperature as "500 Rankine.")"

https://arstechnica.com/s...odays-sls-launch-attempt/

Nevermind, ik zie nu dat de NASA official die het had over 500 Rankine toegaf dat dat fout was. De RS-25's moeten tot 40 Rankine worden gekoeld:

https://twitter.com/Bubbinski/status/1564745747509022720

[Reactie gewijzigd door Ford Prefect op 23 juli 2024 02:30]

[Koekiemonsterr]

Dit is de nieuwste informatie van Berger. Die 500 Rankine was kennelijk dus niet correct
https://twitter.com/SciGuySpace/status/1564745876521865218

[The Third Man]

Waarom zit men eigenlijk nog met Rankine / Fahrenheit te klooien, ik dacht dat NASA ook gewoon SI eenheden gebruikte?

[beerse]

Als je bij de Amerikaanse standaard organisatie de standaarden op vraagt, dan zijn er veel 'dubbele' standaarden. Zo uit mijn hoofd weet ik dat de lengte maten daar gedefinieerd staan met hun US naam en de bijgaande iso definitie: 1 inch is 25,4 milimter. 1 mile is 1604 meter. Voor de temperatuur kan ik mij iets vergelijkbaars voorstellen.

En ja, volgens de amerikanen voldoe je dan daarmee aan de iso standaard...

[The Third Man]

Natuurlijk, de hele wereld is indirect wel aan SI gekoppeld, maar waar ik op doelde is dat (volgens mij) NASA is overgestapt naar daadwerkelijke SI eenheden. O.a. vanwege die affaire met Lockheed en de Mars Climate Orbiter. Maar wellicht gaat het hier slechts om de PR-afdeling die Amerikaan-vriendelijke communicatie wil verzorgen.

[Reactie gewijzigd door The Third Man op 23 juli 2024 02:30]

[beerse]

Er gaan verhalen rond over de amerikanen en si-eenheden en zo. Met de al-dan-niet conversie tussen de diverse eenheden zijn al meer raketten en vliegtuigen uit de lucht gevallen.

Helaas zie ik in de computer zaken ook veel te veel niet-si eenheden: Een tv-toestel had ooit een beeld diagonaal die in centimeters werd weergegeven. Maar een computerbeeldscherm, technisch een vergelijkbaar apparaat, heeft de beeld diagonaal al sinds de ibm en microsoft de pc uit brachten een beeld diagonaal in inch...

[mphilipp]

Amerikanen....

[Jooz]

Het bronartikel vermeldt toch echt dat de motoren op minus 420 Fahrenheit moeten zijn. Wat ook logisch is gezien er vloeibare waterstof doorheen gaat.

Leuk om hierbij te vermelden, de launch procedure van de Space Shuttle en vooral de RS25 motoren door Scott Manley:

https://youtu.be/PgT9-oMXgCU

[Reactie gewijzigd door Jooz op 23 juli 2024 02:30]

[Fermion]

Honeycutt stelt nu dat men de natuurkundige werking van de waterstofbrandstof denkt te begrijpen en dat het gedrag van de sensor niet overeenstemt met die werking.

Deze zin geeft alles behalve vertrouwen natuurlijk…

[84hannes]

Deze zin geeft alles behalve vertrouwen natuurlijk…

Dat is natuurlijk een kwestie van verwoording. Als mijn thermometer vanmiddag aangeeft dat het -20 graden Celcius is, dan durf ik ook te stellen de werking van ons klimaat te begrijpen en dat het gedrag van de sensor niet overeenkomt met die werking; ofwel ik ga gewoon zonder winterjas naar buiten.

[Ad_Astra]

Ik vermoed dat hier wat verloren is gegaan in de vertaling.

Wat hiermee wordt bedoelt is dat ze weten wat het gedrag van de brandstof, motor en temperatuur van die motor had moeten zijn, maar dat enkel de temperatuursensor niet overeenkwam. Dus dit lijkt mij (hopelijk) gewoon een geval van een kapotte temperatuursensor en niet veel meer.

[supertheiz]

Is dat roest op de hoofdraket, of is dat een vreemde kleurkeuze?
Ziet er zo uit alsof dat ding 10 jaar in de achtertuin van NASA heeft gelegen en nu er weer is bijgepakt.

[harmageddon]

Nee dit is een een isolatieschuim wat met de tijd meer oranje kleurt. Dit is geen roest

[T-men]

Het grappige is dat men dat 'vroeger' ook een rare kleur vond. De eerste vluchten had de spaceshuttle dan ook een wit geverfde tank. Later realiseerde men zich dat die witte verf slechts nutteloos gewicht was en heeft men die laag geskipt waardoor we in de latere vluchten de bruine laag van het schuim zagen.

Nu bij de SLS heeft men de verf van de core al bij het begin achterwege gelaten..

[Tiny]

dankjewel, ik vroeg het mijzelf ook al af.

[harmageddon]

Overigens waren de eerste 2 spaceshuttle lanceringen de tanks wit geschilderd, maar dit brengt ook 180kg aan gewicht met zich mee terwijl het niet noodzakelijk is. Dus dan laat je het uiteraard weg
Overigens heb ik dit gehoord afgelopen week bij een uitzending van 'Everyday Astronaut' op YT.

[3raser]

Dit issue had tijdens eerdere tests naar voren kunnen komen, maar door technische problemen besloot men toen enkele stappen over te slaan.

Bizar dat in een project waarin zoveel geld omgaat en waarin alles tot in detail wordt getest nu net dit stukje over wordt geslagen. En dat dit achteraf nog tot problemen leidt ook! Het is een prachtige raket maar ik zou er niet bovenop durven klimmen. Dit soort problemen maken het te onbetrouwbaar.

En dan kom je weer bij het alternatief, namelijk Starship, welke over de gehele linie veel eenvoudiger in elkaar lijkt te steken, veel goedkoper zou moeten kunnen worden geproduceerd en die motoren heeft die niet zo gevoelig zijn als de RS-25. Hopelijk slaagt SpaceX erin Starship tot het grote succes te maken wat we er van verwachten zodat de lanceringen niet zoveel uitgesteld hoeven te worden als bij SLS.

[miitjohn]

Zonder enige kennis van zaken durf ik dit wel anders te interpreteren.

Als 1 klein onderdeel niet, of niet naar behoren, werkt wil dit wel zeggen dat 999.999 andere onderdelen wel werken. Tevens is het een klein probleem, het is niet van "de motor valt van de raket" ofzo. Vermoedelijk wil men de eerste launches ook gebruiken om meer data te verzamelen of eventueel zaken te testen. Kan mij voorstellen dat bepaalde testen uitvoeren misschien evenduur zijn dan een effectieve launch op te starten. Niet vergeten, dit is de eerste missie van een langdurend programma, waarom zou je daar ook maar enig onnodig risico nemen?

En dan de vergelijking met Spacex, hebben zij soms geen scrubs gehad wegens technische issues? Zou mij sterk verbazen. En dat artemis veel geld kost, dat kan wel, maar dat is waar ruimte vaart intersect met een economie en samenleving. Beide hebben niet altijd dezelfde interesses maar beide zijn wel nodig om ergens te komen. Dat belastinggeld dat nu naar NASA of US bedrijven gaat is indirect ook een injectie in technologie en de toekomst met mogelijks zelfs een beter effect dan dit in één zeer efficiënt bedrijf te pompen zoals spacex.

Is artemis de snelste en meest efficiënte manier om op de maan te raken? Nee, waarschijnlijk niet. Maar er zijn dus ook nog andere aspecten die meespelen en die zijn minstens even belangrijk in het grotere geheel

[Reactie gewijzigd door miitjohn op 23 juli 2024 02:30]

[mphilipp]

Dat belastinggeld dat nu naar NASA of US bedrijven gaat is indirect ook een injectie in technologie en de toekomst met mogelijks zelfs een beter effect dan dit in één zeer efficiënt bedrijf te pompen zoals spacex.

Het hoeft niet persé naar SpaceX te gaan, maar in mijn optiek is die hele SLS een desinvestering. Het is voornamelijk gerecycled spul van de Shuttle, wat ondanks dat nog een hele lange tijd en heel veel geld kostte om iets bruikbaars van te maken. Het is echt geen nieuwe technologie, en ook niet duurzaam. Alles wordt maar één keer gebruikt. En ik ben helemaal niet van de groene brigade, en ook niet van de SpaceX fanclub, maar het pad dat SpaceX in heeft gezet is én technologisch veel vernieuwender, duurzamer.én goedkoper (op termijn dan).
Nou is het SLS project al een hele poos geleden gestart, en toen was er nog helemaal niets van Starship te zien. Dus met de kennis van nu zou men denk ik nooit voor zo'n miljardenverslindend project hebben gekozen. En nogmaals: het hoeft van mij ook niet persé SpaceX te zijn. Er zijn ook anderen bezig met herbruikbare raketten, dus er zijn meer clubs die in staat moeten zijn zoiets neer te zetten.

Voorlopig is het wel spannend en ben ik benieuwd hoe het gaat lopen met SLS. Maar je kunt niet om die belachelijke beragen heen van $2mld per lancering. Ex ontwikkelingskosten. Die hadden (achteraf) veel beter besteed kunnen worden. Maar ik denk dat dat inmiddels ook wel doorgedrongen is tot de Senaat.

[RJG-223]

in mijn optiek is die hele SLS een desinvestering

Ik denk dat er ook wel voordelen aan zitten. Zowieso is op die manier de kennis en ervaring die er was behouden gebleven, in plaats van dat die mensen ander werk zijn gaan doen, en tevens is het dus ook zinvol gebleven om een ruimtevaartstudie te gaan doen. Als de werkgelegenheid in de ruimtevaart de afgelopen 20 (?) jaar een stuk minder was geweest, dan waren er ook minder mensen dat gaan studeren, en had dat misschien tot een tekort geleid ?

[mphilipp]

Ik denk dat er ook wel voordelen aan zitten.

Ja, voor de senatoren die dankzij de werkgelegenheid worden herkozen.

De manier waarop SLS is gebouwd, is puur gedaan vanwege de werkgelegenheid en politiek gemotiveerd. Ik ben daarom blij dat iemand ooit het inzicht had om het Commercial Crew/Resupply Program heeft ingesteld, want de manier zoals NASA project MOEST doen en de financieringsstructuur zorgde nou niet bepaald voor innovatie. Alles moest op safe omdat je aan mensen die er geen bal verstand van hebben geld moet vragen. Die mensen moeten worden voorgelicht door experts, die dan door de bedrijven worden ingefluisterd wat ze moeten zeggen. Zo hebben zelfs Neil Armstrong en Gene Cernan ooit geroepen voor een commissie dat het CRS niet verantwoord is omdat commerciele bedrijven zoiets nooit goed/veilig/verantwoord kunnen doen. Drie keer raden door wie zij ingefluisterd zijn?

Elon Musk moest er bijna om huilen in een interview toen hij geconfronteerd werd met die scene. Het waren nota bene zijn helden. Maar ja...de gevestigde orde zag de bui al hangen, hoewel velen dachten dat Musk nooit kon waarmaken wat ie zei.

[tmaniac]

Ergens ben ik het wel met je eens...

Maar, als je na gaat dat 1 enkele SLS raket zo om en nabij de 2,1 miljard USD kost en NIET herbruikbaar is..
Hoe verantwoord je dat dan naar een Starship launch (als deze goed gaat werken) waar je ongeveer 5 miljoen USD per lancering kwijt bent? (fuel cost)

Het is de eindeloze discussie in de space-nerdom maar wel een interessant vraagstuk als Starhip eenmaal operationeel is.

Aan de andere kant: Go team space!

[RJG-223]

Hoe verantwoord je dat dan

SLS is niet primair een ruimtevaartprojekt, maar een werkgelegenheids- en subsidieprojekt voor bepaalde ruimtevaartbedrijven in de VS. Een ander belangrijk doel is om een deel van dat geld dan weer terug te laten vloeien naar de herverkiezingscampagnes van de senatoren die verantwoordelijk zijn voor het goedkeuren van het budget voor SLS.

[tmaniac]

Eens, maar als je naar kosten/baten kijkt is het gewoon absoluut niet goed uitgedacht /rendabel (weet niet zeker of dat het juiste woord is).

En...Cost+ Contracts.

De strop van (legacy) NASA.

Gelukkig hebben ze Commercial Crew niet onder Cost+ gehangen!

Onder aan de streep: NASA wilde zelf eigenlijk niet eens de SLS bouwen (als ik het goed heb tenminste) maar meer focussen op science en rides aanschaffen op commercial heavy lifters.
[ s] Lang leve de politiek zullen we dan maar zeggen [/ s] (!)

[Reactie gewijzigd door tmaniac op 23 juli 2024 02:30]

[Coolstart]

Dat is het verhaaltje dat veel linkse zielen u proberen wijs te maken maar gewoon een economisch leugen is. Alsof meer mensen met subsidies aan het werk zetten een investering is.

Uiteindelijk heb je een economisch nadeel is omdat je werkuren hebt gepresteerd met een geringe economische meerwaard die op termijn niet opbrengen —> bijvoorbeeld geen StarLink gebouwd die dan later geld opbrengen.

Subsidies zijn heel vaak een politieke oplossing, geen economische of ecologische oplossing en dat is erg spijtig. Onze westerse democratie kan dat moeilijk sturen omdat het de eerste 4jaar een ogenschijnlijk positief verhaal is maar het nadeel pas duidelijk wordt nadien.

Waarom SpaceX efficienter is dan Nasa:
https://medium.com/geekcu...vs-nasa-cost-4fae454823ac

https://qz.com/emails/spa...more-efficient-than-nasa/

[air2]

En waarom meteen linkse zielen hierbij halen? Het zijn immers vooral Texas Florida en Alabama, die gelobbied hebben voor de gesubsidieerde SLS. Dat zijn nou niet meteen de meest linkse staten. Dus please please probeer dit niet bij de linkse partijen in de schoenen te schuiven.

[RJG-223]

Dat is het verhaaltje dat veel linkse zielen u proberen wijs te maken maar gewoon een economisch leugen is. Alsof meer mensen met subsidies aan het werk zetten een investering is.

Je bedoelt dat jij de rechtse theorie aanhangt dat belastingverminderingen subsidies aan grote bedrijven gegeven moeten worden en dat op die manier de investeringen en de werkgelegenheid gestimuleerd worden ?

/s

Hou even op met de politieke links/rechts discussies cq. tegenstellingen in dit forum te berde te brengen en aan te wakkeren. Ga daarvoor naar een politiek forum. Kom jij uit amerika of zo ?

De economie is een stuk genuanceerder dan jij denkt, en het is niet zo simpel als: alles waar ik het niet mee eens ben is links en slecht, en alles waar ik het wel mee eens ben is rechts en goed (of andersom).

[blobber]

nvm

[Reactie gewijzigd door blobber op 23 juli 2024 02:30]

[i-chat]

Nee hier maak je echt een gruwelijke denkfout

En koe is geen paard
Een hond is geen paard dus een koe.

Ik denk dat je zelf ook wel door hebt wat hier mis gaat.

Feit is dat de sls launch is afgebroken op een bepaald punt. En dat alles na dat punt onzeker blijft
Feit is dat men denkt/hoopt (maar niet zeker weet) dat het probleem bij één enkele sensor ligt.

Ze gaan nu met deze ‘kapotte sensor’ toch lanceren en als het blijkt te werken dan kun je met redelijke zekerheid zeggen dat het idd alleen een sensor was.

Omdat er geen mensen in gaan kunnen ze een total fail wel riskeren

Over alle systemen die pas later in het proces spelen weten ze natuurlijk ook niks want de vorige poging is niet afgemaakt meer problemen zijn dus niet uit te sluiten
Maar ook niet ineens veel waarschijnlijker dan eerst kortom je kunt pas wat zeggen na een volledig succesvolle launch

[Reactie gewijzigd door i-chat op 23 juli 2024 02:30]

[Ford Prefect]

Die hele discussie over NASA vs. Space X slaat nergens op om eerlijk te zijn. NASA heeft Space X nodig en Space X heeft NASA nodig. NASA heeft Starship nodig als onderdeel van het Artemis project als HLS en Falcon Heavy om onderdelen van Gateway naar de maan te brengen. Space X heeft NASA nodig voor de financiering van Starship, daar betaald NASA aan mee.

Die hele discussie over welke van de 2 beter is, is een beetje raar. Ja SLS is niet herbruikbaar dat is jammer maar we zitten in een transitie periode dat ruimtevaartuigen herbruikbaar worden. Je ziet die ontwikkeling bij Blue Origin, ULA wil ook Vulcan gedeeltelijk gaan herbruiken in de de toekomst, ook Rocketlan doet hier aan mee en zo zijn er nog wel meer. We zitten midden in de transitie periode naar herbruikbare voertuigen, dat duurt een tijdje.

[RJG-223]

Die hele discussie over NASA vs. Space X slaat nergens op om eerlijk te zijn

Te meer omdat het helemaal niet NASA vs. SpaceX is. NASA is niet degene die de SLS bouwt. NASA beheert alleen het projekt, en fungeert als doorgeefluik voor het geld. De opdracht om SLS te bouwen komt van het amerikaanse congres (of het huis van afgevaardigden ? of allebei ?), die ook het bugdet ervoor goedkeuren, en bepalen welke bedrijven de contracten moeten krijgen.

[3raser]

Het is een vergelijking die netjes past binnen dit topic. Namelijk het testen van je spullen voordat je gaat lanceren. NASA test blijkbaar zijn spullen als er verwacht wordt dat ze lanceren. Dat is in mijn opzicht nogal een flater. Vergeet niet dat de wereld toekijkt bij zo'n grote lancering. NASA heeft SLS meerdere keren getest en dat ging iedere keer fout maar dan gaan ze toch lanceren? Ik denk dat de astronauten blij zijn dat ze nog niet in de capsule zaten. Uren opgesloten zitten om er vervolgens achter te komen dat er iets niet getest was. Ik snap in ieder geval wel dat SpaceX een static fire uitvoert voor iedere lancering en ik had verwacht dat NASA ook wel iets consequenter zou zijn.

[Reactie gewijzigd door 3raser op 23 juli 2024 02:30]

[jj71]

Van wat ik heb begrepen is dat als volgt gegaan:

Bij de "wet dress rehearsal" een tijdje geleden hebben ze bijna alles geoefend tot aan de lancering zelf. Dus raket uitrollen naar het lanceerplatform en voltanken. Toen al was er een probleem met een bepaalde klep. Dat hebben ze opgelost, maar ze hebben niet getest wat er daarna moest gebeuren. Ze hebben toen de gok genomen dat de stappen die daarna moesten gebeuren zouden worden gecontroleerd op de lanceringsdag zelf.

Maar op de lanceringsdag is gebleken dat ze de gok verloren hebben, dus één van de stappen na dat ding wat fout ging bij de wet dress rehearsal bleek nog een probleem op te leveren. En daarom is de lancering dus uitgesteld.

Het is dus niet zo dat ze niet alle stappen hebben getest; ze hebben na dat probleem bij de wet dress rehearsal besloten om de rest op de lanceringsdag zelf pas te testen.

[YopY]

Ik ben een leek, maar ik krijg het vermoeden dat NASA veel formeler en strakker zijn; alles moet perfect zijn, precies gedocumenteerd, en uit den treure getest zijn. Terwijl het bij SpaceX veel meer als een kapitalistisch bedrijf aan toe gaat, het moet goedkoop en eenvoudig. En het werkt voor ze, ze hebben herbruikbare, relatief betaalbare raketten / lanceringen en hebben recent weinig incidenten gehad.

Ik denk alleen niet dat ze met die instelling op de maan of Mars gaan raken, maar we zullen het zien.

[RocketKoen]

Dat valt vies tegen.
De scrub afgelopen maandag was juist niet nodig geweest. Het probleem was namelijk normaal gesproken tijdens de wet-dress rehersal aan het licht gekomen. Maar nadat deze test al 3x was afgebroken vanwege andere problemen hebben ze bij de 4e test een aantal sensoren afgekoppeld zodat hij niet nog een keer halverwege zou worden afgebroken. En zelfs toen zijn ze niet verder gekomen van T-24s, terwijl de test moet lopen tot T-10s.

Ondanks dat deze raket dus zelfs niet door deze eenvoudiger gemaakte test kwam, wilde ze maandag toch proberen om hem te lanceren.

[RJG-223]

Ik ben een leek, maar ik krijg het vermoeden dat NASA veel formeler en strakker zijn; alles moet perfect zijn, precies gedocumenteerd, en uit den treure getest zijn

Ik weet niet of het alleen om NASA gaat hier, maar sowieso is het een ambtelijk apparaat. In een ambtelijke omgeving wordt niemand beloond voor het nemen van risico's en daarmee succes te hebben. Integendeel: risico's worden vermeden en tegenslagen worden afgestraft. De cultuur is dus om jezelf in te dekken, zodat fouten niet op jou teruggevoerd kunnen worden. Dan krijg je dus een ontwikkelproces zoals de SLS.

Neem daarbij dat de bedrijven werken op een 'cost-plus' basis, zodat ze in principe gemotiveerd zijn om het projekt zo lang mogelijk te laten duren, en de kosten zo hoog mogelijk op te laten lopen, omdat de winsten dan evenredig hoog oplopen. Niet dat ze dat onbeperkt kunnen doen, maar er is dus weinig motivatie om zo efficiënt mogelijk te werken, en om de kosten te beperken.

Edit: derde aspect is natuurlijk dat een SLS raket sowieso al erg duur is, en dat je dus wilt zorgen dat de kans op fouten minimaal is. SpaceX heeft het plan om héél véél starships te produceren, en heeft zich dus ook toegelegd op goedkope produktie. Dan kunnen ze zich ook meer fouten veroorloven - want zulke fouten zijn een stuk goedkoper...

[Reactie gewijzigd door RJG-223 op 23 juli 2024 02:30]

[Ford Prefect]

Engine bleed was volgens mij gewoon getest bij de Green Run test op NASA Stennis een tijd geleden. Daarna is het volgens mij nooit meer getest, kan best zijn dat er dus tijdens transport een sensor kappot is gegaan ofzo.

[Sleepkever]

Ik ben ook een groot fan van Starship maar ik ben het hier niet helemaal mee eens.

Falcon 9 word als zeer betrouwbaar gezien maar die lanceringen worden ook nog af en toe afgeblazen door een "out of family reading from sensors". En die doen vaak niet alleen wet dress rehersals maar ook nog eens static fires. Dit soort dingen voorkom je gewoon niet.

Wat belangrijker is en wordt is hoe vaak na de lancering het goed gaat. Een abort herinner je tot de succesvolle lancering, een gefaalde lancering nog voor jaren.

[3raser]

Ik zeg niet dat bij SpaceX iedere lancering of test van een leien dakje gaat. Het gaat er alleen wel om dat de problemen op tijd worden gevonden en ook te verklaren zijn. NASA dacht na meerder foutief verlopen testen de SLS alsnog te kunnen lanceren en zie hier de uitkomst. Dit had makkelijk voorkomen kunnen worden en het valt me eigenlijk best wel tegen dat een bedrijf dat zo binnen de lijntjes loopt zo'n slechte prestatie levert. Het is alsof ik mijn software test in de productieomgeving. En deze lancering is dan ook nog eens zulk groot nieuws dat iedereen je op je bek ziet gaan. Al die mensen die voor niets naar de Cape zijn gekomen. Had die test gewoon volledig uitgevoerd en je had een prachtige lancering gehad.

[mavaros]

Ik hoop serieus dat de lancering zaterdag doorgang gaat krijgen, maar heb er door alle perikelen best een hard hoofd in.

Ik ga in ieder geval zaterdag wel kijken, zoals ik heel veel lanceringen toch iedere keer kijk op/via internet.

Hup NASA!

[beerse]

Zoals al voorzichtig aangegeven kan ook het weer nog roet in het eten gooien: Volgens mij was het zomer 2010 dat ik in Florida op vakantie was en er een lancering zij zijn vanaf het Kenedy space center (Cape Canaveral). Daar stonden wij op de datum en tijd die 1 week van te voren nog op de site stond.

Helaas, vanwege het weer, met name onweer, was deze lancering op het laatste moment een dag uitgesteld en heb ik die niet van dichtbij kunnen zien. Vanaf Disney-Orlando zagen we een dag later tegen de strak blauwe hemel een vreemde vliegtuigstreep omhoog klimmen: De lancering.

Detail: In de zomer kan je er in Florida de klok bijna op gelijk zetten dat het ergens tussen 12:00 en 15:00 een onweersbui over trekt. Vooral bij een bepaalde combinatie van zeewater temperaturen oost en west van Florida en weer-systemen in de lucht. In de week dat wij daar waren was het op 4 dagen het geval.

[snah001]

Allereerst hoop ik dat de launch slaagt omdat anders giga veel kapitaal wordt vernietigd.
Zoals al eerder gemeld heeft de NASA nog NOOIT de "wet dress rehearsal" van deze SLS succesvol voltooid en dus was het wachten op problemen tijdens de launch.
Er werd maandag zelfs 1 lekkende umbilical uit de software geprogrammeerd zodat die de launch niet meer kon afbreken.
Hoe mooi het streven om weer naar de maan te gaan is, als deze launch fout gaat is er geen vervolgprogramma want alles hangt af van het slagen van deze launch.
Ten tijde van Apollo lagen de volgende Saturnus raketten al klaar voor de volgende onbemande testvlucht mocht de allereerste mislukken en dat is dus een plan B hebben.
Voor de geïnteresseerde lees dit artikel maar eens:

https://arstechnica.com/s...t-such-visible-hostility/

[Reactie gewijzigd door snah001 op 23 juli 2024 02:30]

[RocketKoen]

Als het faalt dan kan het NASA juist miljarden besparen. NASA wil namelijk al een hele tijd van de SLS af. Die kopen de taxi veel liever in zodat ze zich kunnen focussen op de payload. Denk aan een nieuw ISS of een maanbasis.
Maar de politiek wil SLS koste wat kost in leven houden. Net als bij de Space Shuttle is er een enorme tegenvaller nodig om van zo'n project af te komen.

Stel dat SLS goed werkt dan zal er politieke druk blijven om $2 miljard per lancering van deze raket te betalen, terwijl bijvoorbeeld SpaceX het voor 100 miljoen kan.

[RJG-223]

Als het faalt dan kan het NASA juist miljarden besparen

NASA bespaart dan geen miljarden. Ten eerste zal een tegenvaller niet leiden tot het schrappen van het projekt. Er zijn te veel politieke belangen mee gemoeid dat het door gaat. Pas als SpaceX en Blue Origin zo ver voor liggen dat voortzetting van SLS politiek niet meer te rechtvaardigen is, dan zal het gestopt worden. En misschien dan nog enkel nadat er andere projekten bedacht zijn om de geldstroom naar de betrokken bedrijven in stand te houden.

Tweede reden waarom NASA geen miljarden bespaart, is omdat ze het geld specifiek gekregen hebben om het aan de SLS te spenderen, en dan nog specifieker: aan Boeing etc. Als SLS gestopt wordt, dan valt ook dat budget voor NASA weg.

[kimborntobewild]

$2 miljard ... ...terwijl bijvoorbeeld SpaceX het voor 100 miljoen kan.

$4.1 Miljard, respectievelijk 255 miljoen:
https://www.space.com/art...launch-system-rocket-cost
https://www.nu.nl/tech/62...ring-ruimtetelescoop.html

[robertlinke]

er werd eerst gezegd dat er een klep vast zat waardoor er geen koeling kon doorstromen toch?
is het nu duidelijk dat die eerste vermoedens niet klopten of is dit een 2e losstaand probleem?

[Verwijderd]

Raketten lanceren moet je overlaten aan mensen, niet aan ambtenaren.
De NASA is een dinosaurus die zonder belastinggeld al lang zou uitgestorven zijn. Er is voldoende durfkapitaal aanwezig op de markt om de ruimtevaart volledig te privatiseren. Privé-bedrijven leveren ook veel sneller resultaat af. Sommigen nemen daarbij wat meer risico, maar risicoloze ruimtevaart bestaat niet.

[RJG-223]

De NASA is een dinosaurus die zonder belastinggeld al lang zou uitgestorven zijn

Ja en ?

Die redenering geldt ook voor tal van andere organisaties die door de overheid gefinancierd worden. Bijvoorbeeld het KNMI. Zonder geld van de overheid valt dat ook om. En wat denk je van het (amerikaanse) leger. Zonder belastinggeld valt dat ook om.

SLS heeft niet echt veel met de NASA te maken. Het is geen projekt van de NASA. Het is een projekt van de amerikaanse regering, die NASA heeft opgedragen het te doen uitvoeren en te overzien. De uitvoering ligt bij commerciële bedrijven. Een belangrijk doel van het projekt was om belastingcenten naar die bedrijven (o.a. Boeing) te sluizen. Daar kan NASA niets aan doen.

Een belangrijke taak van NASA is wetenschappelijke missies. Die zijn belangrijk, en nuttig, en de behoefte daaran zal blijven. Dus zolang er geld is voor en behoefte aan eenmalige wetenschappelijke ruimtemissies, heeft NASA bestaansrecht. Je kunt niet eenvoudigweg een zak geld aan een commerciëel bedrijf geven met de opdracht om 'een wetenschappelijke missie' te gaan doen. Dat is veel te vaag. Een commerciëel bedrijf moet een concrete opdracht krijgen. De taak van NASA is om die opdracht concreet te maken.

[Verwijderd]

Fundamenteel onderzoek, allemaal goed en wel. Ik ga akkoord dat dit een beetje belastinggeld mag kosten, al vind ik 25 miljard USD per jaar toch wel érg veel. Maar wat levert het concreet op? Als je op de site van de NASA kijkt is er baanbrekend medisch onderzoek verricht, met o.a. resultaten voor de behandeling van osteoporose en de Ziekte van Duchenne. Alleen jammer dat degenen die aan deze ziektes lijden helemaal niks merken van die zogezegde doorbraak.
Waar we wél nuttige resultaten van krijgen zijn de vele satellieten die bestuderen hoe we onze aarde naar de knoppen helpen. Maar dat is nauwelijks onder de noemer 'ruimtevaart' te plaatsen.

[RJG-223]

Fundamenteel onderzoek, allemaal goed en wel. Ik ga akkoord dat dit een beetje belastinggeld mag kosten, al vind ik 25 miljard USD per jaar toch wel érg veel.

Die 25 miljard is zowel voor jou als voor mij moeilijk te beoordelen als we niet weten hoe en waaraan dat precies besteed wordt. Dat het geld voor SLS (2.5 miljard in 2021) weinig zinvol is, dat ben ik met je eens, maar voor de rest is het de vraag.

Overigens is die 25 miljard geloof ik ongeveer een half procent van het amerikaanse federale budget. Dat is dus hetzelfde als jij van bijv. 30000 netto-inkomen, 1500 euro zou besteden aan ruimteonderzoek. Geen bedrag om zo maar weg te gooien, maar waarschijnlijk minder dan jij per jaar besteedt aan vakantie. Dus dan valt die 25 miljard toch wel weer mee.

Maar wat levert het concreet op? Als je op de site van de NASA kijkt is er baanbrekend medisch onderzoek verricht, met o.a. resultaten voor de behandeling van osteoporose en de Ziekte van Duchenne. Alleen jammer dat degenen die aan deze ziektes lijden helemaal niks merken van die zogezegde doorbraak.

Je bedoelt dat ze leugenaars zijn ?

Of ben je niet bekend met het feit dat baanbrekende resultaten nog steeds enige tijd (dwz soms jaren, of decennia) nodig kunnen hebben om omgezet te worden in een produkt of een therapie waar jij en ik direkt wat aan hebben. Maar toch moet dat onderzoek gedaan worden, want anders is die vooruitgang er helemaal niet. Commerciële bedrijven kunnen zich zelden veroorloven om jarenlang te investeren, en te wachten op een (mogelijke) doorbraak, en daarna nog eens jaren extra te investeren voordat het uiteindelijk geld op gaat leveren.

Waar we wél nuttige resultaten van krijgen zijn de vele satellieten die bestuderen hoe we onze aarde naar de knoppen helpen. Maar dat is nauwelijks onder de noemer 'ruimtevaart' te plaatsen.

En wat dacht je van Hubble, JWST, Parker Solar Probe, de Mars-karretjes, de Voyagers, etc. etc. etc. En überhaupt het in stand houden van het ruimtestation. Dat valt ook allemaal onder dat budget.

[Verwijderd]

Ik bedoel helemaal niks anders dan wat ik schrijf. Laat ons osteoporose als voorbeeld nemen, vermits dit een zeer groot deel van de bevolking treft. Reeds sinds het prille begin van de ruimtevaart wist men dat dit voor astronauten een probleem ging zijn, en daarom zijn fitness-toestellen gebruikt om de botten zoveel mogelijk te belasten. Dat is geen uitvinding. Dat hadden we hier op aarde al toen de ruimtevaart begon, ter bestrijding van osteoporose. Benieuwd wat de NASA denkt hieraan toegevoegd te hebben.
Dat het soms enkele jaren duurt vooraleer we als burger het resultaat zien, dat begrijp ik wel, maar na bijna 50 jaar ruimtevaart zou je toch iets mogen verwachten, en er is helemaal niets.
De mooie plaatjes die de Hubble of de Mars-karretjes ons leveren, dat is fijn om aan de muur te hangen. Naar de andere voordelen ben ik nog op zoek.
Verder denk ik dat we dankzij onze politici ook zonder raket allemaal naar de maan gaan.

[RJG-223]

[...] en er is helemaal niets.

[...] Naar de andere voordelen ben ik nog op zoek

Ik kan helaas niet zo een aantal voordelen oplepelen, en ik heb eigenlijk ook helemaal geen zin om iemand te proberen te overtuigen die overkomt als een zelfovertuigde scepticus. Als jij geen voordelen gevonden hebt, betekent dat waarschijnlijk dat je niet (of niet oprecht) op zoek bent geweest, of dat je geluisterd hebt naar iemand anders die zich er ook niet in verdiept heeft.

Verder is het eigenlijk ook helemaal niet belangrijk of jij het geldverspilling vindt of niet, of dat jij er voordelen in ziet. Het gaat erom dat de mensen die het geld ervoor ter beschikking stellen het voordeel ervan zien, het het geld waard vinden. Ik zie ook het voordeel er niet van in als jij geld uitgeeft aan een vakantie. Toch geeft jij daar je geld aan uit. Ieder z'n meug.

[kimborntobewild]

...al vind ik 25 miljard USD per jaar toch wel érg veel. ...
Waar we wél nuttige resultaten van krijgen zijn de vele satellieten die bestuderen hoe we onze aarde naar de knoppen helpen. Maar dat is nauwelijks onder de noemer 'ruimtevaart' te plaatsen.

25 Miljard veel? Dat valt mee; het is slechts $75 per inwoner. Aan het leger geeft de US zo'n $800 miljard per jaar uit (dat getal groeit elk jaar hard).
Puur omdat er gevaarlijke gekken zoals Trump, Putin en anderen zijn die alleen aan zichzelf denken of graag land willen veroveren of dreigen anders-denkenden (zoals Moslim-radicalen die iedereen op de hele wereld die geen Moslim is) om te brengen, is het nodig dat we uberhaupt geld aan het leger moeten spenderen.
Zonder het leger zou je dus zo'n $825 per jaar uit kunnen geven aan de ruimtevaart, i.p.v. een schamele $75.
Terwijl het vrij makkelijk is op te lossen: gewoon elke import (dus ook gas en olie) vanuit bijv. Rusland gewoon bij wet verbieden, en gewoon veel sneller de 'energie-transitie' doen i.p.v. te blijven willen investeren in fossiele brandstoffen.

[snah001]

Ik zie in de reacties dat het voor velen niet duidelijk is hoe het nu tot de keuze van SLS gekomen is.
Hier nog een stukje (vertaald) uit het recente interview met Lori Garver Deputy Director Nasa destijds

Garver: Het was september 2011, de dag voordat ze het grote persevenement hadden om het SLS-ontwerp te onthullen. We ontmoetten elkaar in het kantoor van senator (Kay Bailey, van Texas) Hutchison. Charlie (Bolden, NASA-beheerder) en ik waren erbij. Jack Lew van het Witte Huis Office of Management and Budget. Senatoren Hutchison en Nelson (Bill, van Florida) en hun staf. En we zaten daar en werden vermaand - wij in de regering - door senatoren Hutchison en Nelson voor het voorstellen van een menselijk ruimtevluchtplan dat tot grote ondergang zou leiden. Er was net zo'n zichtbare vijandigheid van de kant van de senatoren jegens ons. Zoals ik het in het boek beschrijf, zeg ik dat we een full house hadden en zij een paar tweeën, en we liepen weg van de tafel. Het waren pestkoppen, en ze zorgden ervoor dat we achteruit gingen. En de volgende dag rolden ze het uit. Ze hadden van die grote posters met afbeeldingen van kunstenaars van hoe het SLS-voertuig eruit zou zien, en toen wist ik dat dit was gedaan met NASA's buy-in, veel eerder dan de dag ervoor. En tijdens de persconferentie moest ik me letterlijk aan de muur vasthouden. Ik kon gewoon niet geloven dat we het zouden doen.

[Texhnolith]

Nu hopen dat het wel gaat lukken. Ik zat maandag ochtend bij het Apollo V center bij Kennedy Space Center om de launch te zien. Mocht het niet zo zijn, helaas. Het was al een hele ervaring om er zo dicht bij te zijn en de spanning mee te maken. Zaterdag terug naar KSC voor poging 2. Je weet altijd dat het bij een nieuw type raket als dit vaak in scrubs eindigd.