De Autoriteit Persoonsgegevens gaat zich in de komende jaren vooral richten op het tegengaan van datahandel, dataverzameling bij de overheid en kunstmatige intelligentie. De toezichthouder ziet daarin de grootste risico's voor privacyschending voor de komende jaren.
De AP gaat zich in ieder geval tussen 2020 en 2023 met die onderwerpen bezighouden, schrijft de toezichthouder in een visiedocument. Daarin staat dat de focus komt te liggen op datahandel, 'digitale overheid', en artificiële intelligentie en algoritmes. Data die in die velden wordt misbruikt, kan volgens de AP leiden tot 'foutieve beslissingen, uitsluiting van mensen en discriminatie'. Daarom is het belangrijk juist daarop te focussen.
Onder datahandel verstaat de AP vooral producten en diensten die data verzamelen die vervolgens aan derden wordt doorverkocht. Daardoor raken gebruikers van die producten en diensten de grip kwijt op waar hun data is en wat daarmee gebeurt. De toezichthouder wil in de toekomst dat 'verantwoord datagebruik' onderdeel wordt van het beleid voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dat betekent ook dat in de komende jaren niet zozeer wordt gekeken naar de vraag óf de AVG wordt geïmplementeerd, maar naar hóé dat gebeurt. De AP wil bij bedrijven vooral kijken of de grondslag om gegevens op te slaan in orde is en naar manieren waarop bedrijven datalekken proberen te voorkomen. De toezichthouder kijkt specifieker naar iot-apparaten en -diensten, naar profilering en naar 'behavioral advertising'.
De Autoriteit Persoonsgegevens wil ook meer aandacht besteden aan dataverzameling bij de overheid. Overheden en opsporingsdiensten verzamelen steeds meer gegevens over burgers en wisselen die ook vaker met elkaar uit, soms ongeoorloofd. De AP wil onder andere tegen dat laatste harder optreden. De waakhond noemt bijvoorbeeld databronnen die worden gebruikt om schulden te ontdekken of radicalisering in een vroeg stadium op te sporen. Ook het gebruik van data tijdens verkiezingen om burgers gericht boodschappen te sturen, komt meer onder een vergrootglas te liggen. Daarnaast richt de waakhond zich op de opkomst van smart cities, en de beveiliging van gegevens bij overheden. Die 'laat nog vaak te wensen over', staat in de richtlijn.
Tot slot wil de AP aandacht besteden aan kunstmatige intelligentie en algoritmes. "Omdat zowel private als publieke partijen ai en algoritmes gebruiken, en er veel maatschappelijke vragen rondom deze onderwerpen spelen, kiest de AP ervoor om er speciale aandacht aan te besteden", staat in het document. "Het vormt daarom een eigen focusgebied." Bij de inzet van ai en algoritmes wil de AP dat betrokkenen gemakkelijker inzicht kunnen krijgen in data en die data moet op rechtmatige wijze worden verkregen.
In de richtlijn erkent de AP dat de organisatie door onderbezetting soms 'niet alles kan aanpakken of alle risico's kan uitbannen'. Daarom is 'een slimme aanpak' nodig, waarvan deze risicogebieden een belangrijk onderdeel zijn. De AP blijft zich richten op zowel preventie als handhaving, waarbij de toezichthouder ook veel samenwerkt met sectoren en belangenverenigingen. De AP zegt dat zij sinds de invoering van de AVG 'ruimte heeft gegeven' aan bedrijven om aan de privacywet te voldoen. "In de komende jaren zullen wij partijen die hun verantwoordelijkheid niet nemen, vaker bestraffen", schrijft de toezichthouder. Daarbij worden klachten van burgers vaker aanleiding om een onderzoek te starten en uiteindelijk boetes op te leggen. Die belofte is al vaker gedaan, maar tot nu toe bleven echt grote bekeuringen uit.