Auteursrechthebbenden mogen zelf bepalen of e-boeken op de tweedehandsmarkt doorverkocht mogen worden of niet. Dat adviseert advocaat-generaal Maciej Szpunar aan het Europees Hof. Aanleiding is een rechtszaak tussen Nederlandse uitgevers en marktplaats Tom Kabinet.
Tom Kabinet is een online marktplaats voor tweedehands e-boeken. De site koopt de digitale boeken van officiële distributeurs of particulieren en verkoopt deze weer door aan andere particulieren. Tom Kabinet eist daarbij van particulieren dat zij hun eigen kopieën verwijderen. Twee Nederlandse uitgeversverenigingen, NUV en GAU, spanden in 2017 een rechtszaak aan om de praktijken van Tom Kabinet tegen te gaan. De rechtbank zei toen nog geen beslissing te willen nemen, maar van het Europese Hof van Justitie te willen weten of er sprake is van een 'distributiehandeling'.
In zijn advies aan het Hof stelt Szpunar dat, volgens Europees recht, auteursrechthebbenden zelf mogen bepalen of de digitale boeken tweedehands verkocht mogen worden. Volgens de advocaat-generaal is er namelijk geen sprake van een distributiehandeling, maar van 'een mededeling aan het publiek'. Hij baseert dit op het idee dat een digitaal bestand niet tastbaar is en daarom geen goed is. Daarom is het volgens de advocaat-generaal moeilijk om over eigendom te spreken. Hij zegt dat een bestand 'eerder kan worden gelijkgesteld met pure informatie', en dus niet onder het eigendomsrecht valt. Hij concludeert daaruit dat het niet onder het distributierecht valt en het een 'mededeling aan het publiek' is.
Hij geeft daarbij aan dat het digitaliseren van content de balans tussen de belangen van rechthebbenden en de belangen van de eigenaren heeft verstoord. Zo is het voor een koper van een digitaal product mogelijk om perfecte kopieën van de bestanden te maken. Dat is volgens Szpunar een bedreiging voor de belangen van de auteursrechthebbenden om een fatsoenlijk bedrag te krijgen voor de producten. Een particulier kan een eerder aangeschaft boek immers voor een lager bedrag doorverkopen dan een uitgeverij kan doen. Daarnaast is het volgens Szpunar lastig om bij doorverkopers na te gaan of zij hun digitale kopie daadwerkelijk hebben verwijderd.
Aan de andere kant stelt moderne technologie volgens Szpunar rechthebbenden in staat om 'zeer uitgebreide controle uit te oefenen op het gebruik dat de kopers van hun werken maken'. Zo kunnen de rechthebbenden 'bedrijfsmodellen' ontwikkelen die 'het volledige genot van de kopie van een werk omzetten in een beperkt en voorwaardelijk louter gebruiksrecht'.
Het bericht van de advocaat-generaal is een advies; het Hof kan het opvolgen of naast zich neerleggen. Wanneer het Hof met een uitspraak komt, is nog niet bekend.