De verkoop van tweedehands e-books mag alleen als de rechthebbenden daarvoor toestemming geven. Dat zegt het Europese Hof van Justitie. Aanleiding van de uitspraak is een juridisch conflict tussen twee uitgeversbonden en e-booksmarktplaats Tom Kabinet.
In de rechtszaak stond de juridische rechtspositie van e-books centraal. Volgens de Nederlandse Uitgeversbond (NUV) en Groep Algemene Uitgevers (GAU) zijn e-books 'mededelingen aan het publiek'. Simpel gezegd betekent dit dat bij de verkoop van een e-book, de boekverkoper de inhoud 'meedeelt' aan de koper en daarbij zelf bepaalt aan welk publiek dit wordt meegedeeld. Hiermee krijg de boekkoper niet het recht om het boek zelf weer door te verkopen.
Tom Kabinet betoogt dat e-books onder het distributierecht vallen. In dat geval zouden uitgevers na verkoop van een boek, niet meer het uitsluitende recht hebben om de verdere distributie toe te staan of te verbieden. Met andere woorden, onder dat recht zou een e-book wél doorverkocht mogen worden.
Tom Kabinet is een online marktplaats voor tweedehands e-boeken, die digitale boeken van onder meer particulieren koopt en deze weer verkoopt aan andere particulieren. Daarbij eist Tom Kabinet van de verkopende particulieren dat zij hun eigen kopieën verwijderen. In 2017 spanden de twee uitgeversverenigingen een rechtszaak aan tegen de handelswijze van Tom Kabinet. De Nederlandse rechtbank stelde daarna vragen aan het Europese Hof van Justitie.
Dit Hof oordeelt nu dat de doorverkoop van e-books gezien kan worden als een 'mededeling aan het publiek' en stelt de twee uitgeversorganisaties daarbij in het gelijk. Het Hof volgt hiermee het advies van advocaat-generaal Maciej Szpunar. Eén van de redenen voor dit besluit is dat digitale boeken - in tegenstelling tot fysieke varianten - in kwaliteit niet achteruit gaan, waardoor de tweedehandse e-boeken 'perfecte vervangers' vormen voor nieuwe exemplaren. Het Hof wijst ook op de gebruikerslicenties van e-boeken, waarin normaal gesproken staat dat een gebruiker het alleen mag lezen op zijn of haar eigen apparatuur.
Tom Kabinet schrijft op Twitter dat het Hof bij dit oordeel niet heeft gekeken naar de handelswijze van de site, waarbij er één kopie is voor één gebruiker. Vermoedelijk doelt Tom Kabinet op de eis dat verkopende particulieren hun eigen kopieën verwijderen.
De Mediafederatie, zoals NUV inmiddels heet, en GAU zeggen 'blij' te zijn dat er 'na vele jaren nu eindelijk duidelijkheid is over de toepassing van het auteursrecht op e-books'. De twee partijen gaan nu met auteurs en uitgevers onderzoeken of de schade die Tom Kabinet zou hebben veroorzaakt, verhaalbaar is. Na de uitspraak van het EU-Hof moet de Nederlandse rechtbank nog een beslissing nemen in de rechtszaak tussen de uitgeversbonden en Tom Kabinet.