'Productie van Tesla-dakpannen met zonnepanelen loopt vertraging op'

De productie van Tesla-dakpannen met zonnepanelen in Gigafactory 2 loopt vertraging op door problemen met de montagelijn en directe bemoeienis van Elon Musk; volgens verschillende bronnen zou hij veelal ontevreden zijn over de esthetische kwaliteit van de dakpannen.

Acht huidige werknemers en ex-werknemers van Tesla en Panasonic hebben tegen Reuters gezegd dat de eisen die Musk stelt aan de esthetische kwaliteit onder meer tot de vertraging hebben geleid van de productie in Gigafactory 2. Deze fabriek in de Amerikaanse staat New York is onderdeel van een joint-venture tussen Tesla en Panasonic. Hier worden naast reguliere zonnepanelen ook de Solar Roof-dakpannen gemaakt. De bronnen konden geen huidige productieaantallen van de dakpannen geven.

Tesla zou zonnecellen van het bedrijf JA Solar gebruiken vanwege een betere mate van reflectie, terwijl Tesla voor de productie van de dakpannen eigenlijk cellen van Panasonic zou afnemen. JA Solar wilde geen commentaar geven. Panasonic heeft bevestigd een deel van de geproduceerde panelen te verkopen onder de eigen merknaam, in plaats van ze aan Tesla te verkopen. Volgens twee bronnen zou Panasonic een groot aantal cellen verschepen naar eventuele kopers, vanwege de lage vraag van Tesla. Panasonic zegt echter dat het nog geen definitieve deals heeft gesloten met andere klanten dan Tesla. De Japanse fabrikant verwacht dat Tesla gewoon cellen van Panasonic zal gebruiken als Solar Roof op grote schaal wordt verkocht.

Niet alleen Panasonic lijkt zich zorgen te maken, ook politici uit de staat New York. De lokale overheid heeft in totaal zo'n 750 miljoen dollar in de fabriek in Buffalo geïnvesteerd. Als tegenprestatie moet Tesla in Buffalo 1460 werknemers in dienst nemen, waaronder 500 in de fabriek; dat dient te geschieden binnen twee jaar na de voltooiing van de fabriek. Tevens moet Tesla in tien jaar tijd 5 miljard dollar investeren. New York vindt dat Tesla vooralsnog aan de eisen van de deal voldoet, maar tijdens een eerdere tour door de fabriek stelde een politicus vast dat slechts een klein deel van de fabriek in gebruik leek te zijn. Volgens Tesla zijn er nu 600 werknemers aan het werk in de fabriek en ligt het bedrijf op koers om te voldoen aan de eisen van de deal.

Doordat Solar Roof-dakpannen van kwarts zijn gemaakt, hebben ze volgens Elon Musk een schier oneindige levensduur. De dakpannen zijn doorzichtig om het zonlicht te laten doordringen tot de zonnecel aan de binnenkant, maar dat kan een gebruiker alleen zien als hij er recht op kijkt. Het systeem is ook compatibel met Tesla's Powerwall-huisaccu's, waarin overtollige zonne-energie kan worden opgeslagen. Een Amerikaanse klant die een Solar Roof-systeem heeft besteld, moest ongeveer 100.000 dollar betalen, waarbij de benodigde drie Powerwall-huisaccu's waren inbegrepen. De installatie, waarbij ongeveer twaalf werklieden waren betrokken, duurde in totaal twee weken.

Reacties (209)

[Vriesdel]

Zie hier het Nederlandse alternatief /https://www.zepbv.nl/nl/

[bilgy_no1]

En Exasun biedt een volledig geïntegreerd systeem:
https://exasun.com/product/black-roof/#tab-description

Beste redactie: ik weet dat alles met 'Tesla' in de titel meer clicks krijgt, maar dat kunnen we overal lezen. Nieuws over Nederlandse technologie bedrijven is veel leuker om te lezen!

[Adri Frijters]

Eens! Redactie, werk aan de winkel.
Ook Monier heeft een soortgelijk systeem. Bij nieuwbouw of het vervangen van een pannendak is het een fraaiere optie. Maar jaar, mooi of lelijk, wie bepaalt het.

[Reactie gewijzigd door Adri Frijters op 23 juli 2024 18:44]

[D.oomah]

Dat was eigenlijk ook mijn eerste vraag: Zijn er ook andere bedrijven die dit maken?

Tesla is leuk en alles, maar hoe meer ik over Elon Musk hoor, hoe minder grootte fan ik ben.

[aval0ne]

Sorry maar dit trekt er in de verste verte nog niet op wat Tesla wil aanbieden.Hier wordt een zonnepaneel als dakpan gebruikt terwijl Tesla dakpannen als zonnepaneel wil gebruiken. Het esthetische is daar zeer belangrijk in.

[bilgy_no1]

Het hoeft niet precies hetzelfde te zijn; het is in ieder geval een product dat nu al verkrijgbaar is en in verschillende nieuwbouwprojecten gebruikt gaat worden. Het is bovendien flink goedkoper dan de Tesla oplossing.

Over het esthetische: we vergelijken foto's van een werkelijk geïnstalleerd systeem met vooral renders van een product dat nog niet breed verkrijgbaar is.

Het is overigens niet zo dat Tesla dakpannen als zonnepaneel gebruikt. Ook bij Tesla zijn het zonnepanelen als dakpan, alleen met een bepaalde afwerking waardoor ze meer op 'slates' lijken die in sommige delen van de wereld gebruikelijk zijn. Het zou me overigens niets verbazen als ook een bedrijf als Exasun aan een esthetische oplossing werkt.

Het gaat mij erom dat er een Nederlands product (of meerdere) zijn die dezelfde functie kunnen vervullen. Tesla krijgt (meer dan) genoeg media-aandacht met iedere scheet die Elon Musk laat. Voor een relatief klein Nederlands bedrijf is dat veel moeilijker, terwijl ze toch een werkend product hebben. Laat de Nederlandse tech JOURNALISTEN zich daarop focussen in plaats van de Amerikaanse persberichten over te typen.

Nu doet Tweakers het al heel goed met af en toe een leuke reeks artikelen of video's over NL tech bedrijven. Daar wil ik ze met mijn opmerking verder in aanmoedigen...

[Reactie gewijzigd door bilgy_no1 op 23 juli 2024 18:44]

[Tozz]

Het Tesla systeem is niet echt geschikt voor het meerendeel van de Nederlandse huizen. Wij hebben veelal die "gebogen/kromme" dakpannen, terwijl dit Tesla systeem is gemaakt als alternatief voor "shingles", platte vierkante/rechthoekige steentjes. Dus dit systeem gaat hier niet van de grond komen.

De Tesla dakpannen zijn echter wel een heel ander systeem dan wat andere partijen nu op de markt brengen. Het is een soort doorzichtige steen met daaronder een PV-cel, die je vanaf straatniveau niet kunt zien.

De oplossing van ZEP BV is in die zin weinig bijzonders. Het is gewoon een klein zonnepaneel op een aangepaste dakpan. Met genoeg tijd kan jij en ik dat ook maken. Daar is dus geen technologische vooruitgang geboekt, alleen een esthetisch voordeel.

Exasun doet eigenlijk hetzelfde als ZEP, maar gaat nog iets verder. Maar ook Exasun komt ook nog steeds neer op een traditioneel zonnepaneel verwerkt in een aantal esthetisch fraaiere oplossingen. Alleen zij weten daar nog bepaalde kleuren in aan te brengen.

Mijn punt is.. Ik weet niet of "Bedrijf plakt zonnepaneel op dakpan" nou een nieuws artikel waard is.

[La1974]

Veel nieuwbouwhuizen hebben tegenwoordig rechte dakpannen. In de wijk waar ik ga wonen, alle huizen. Ook bij veel andere nieuwbouwprojecten in de buurt zie ik dit.

[Tozz]

Ik woon in een huis van amper 2 jaar oud, heeft nog de 'traditionele' pan. Maar het verschilt wat per wijk (wat de uitstraling moet zijn). Echter! Een rechte dakpan is nog geen 'shingle' of lei, dat is wat anders.

[La1974]

Als ik Google op Shingle/Daklei dan is dit inderdaad anders dan de dakpannen bij mij in de wijk.

[InsanelyHack]

De oplossing van ZEP BV is in die zin weinig bijzonders. Het is gewoon een klein zonnepaneel op een aangepaste dakpan. Met genoeg tijd kan jij en ik dat ook maken. Daar is dus geen technologische vooruitgang geboekt, alleen een esthetisch voordeel.

Nou ze pretenderen [url="xhttps://www.zepbv.nl/nl/faq"]wel 20,22% rendement[/url] uit zo'n dakpan te kunnen persen i.t.t. de traditionele panelen die slechts 14-17% halen. Als dit echt zo is hoe doen ze dat dan? De rode pan (redline) die ze laten zien heeft een bijna transparante geïntegreerde PV. Ook redelijk uniek en nog nooit in een traditioneel PV paneel gezien. Zou best wel eens voordelig kunnen uitpakken doordat de transparantie zorgt voor een lagere warmte opname van het zonlicht waardoor het paneel koeler blijft en bij hogere temperaturen dus een hoger rendement kan geven.

[Reactie gewijzigd door InsanelyHack op 23 juli 2024 18:44]

[Tozz]

Dat is leuke marketing.

Een PV-paneel bestaat uit verschillende aan elkaar gekoppelde kleine PV-modulen. Die worden aan elkaar gekoppeld met een busbar (lees: een draad). Een PV-paneel is dus een in serie en parallel geschakelde hoeveelheid modulen op een frame.

Bij een regulier paneel is de efficiëntie van een paneel afhankelijk van het slechts presterende module ("weakest link") per serie geschakelde string in het paneel. De gemiddelde efficiëntie daalt dus in een regulier paneel altijd, omdat je altijd de zwakste module als waarde pakt.

Bij deze ZEP BV pannen zit er maar 1 module per pan, en heb je dus altijd de daadwerkelijke efficiëntie van de module (en niet de efficiëntie van de slechts werkende module). Netto kom je hier dan dus uit op een hogere efficiëntie zonder dat je technisch een beter product hebt.

Stel: Je hebt modulen met een efficientie van gemiddeld 20% maar 1 op de 60 heeft een efficientie van 15%. In een beetje PV-paneel zitten ongeveer 60 modulen. Gemiddeld genomen heb je dan dus maar een efficientie van 15%.

In deze ZEP BV dingen heb je per 60 pannen er 59 die 20% halen, en 1tje die 15% doet. Gemiddeld stijgt hierdoor je efficientie flink.

In de praktijk echter koppel je deze ZEP pannen weer aan elkaar. En dan maak je in feite een groter paneel met deze pannen, en dan heb je weer hetzelfde euvel: De efficiëntie wordt bepaald door de zwakste schakel. En dan is de efficiëntie netto onder de streep dus niet anders dan een traditioneel paneel.

Kortom, mooi verkoopbabbeltje.. In praktijk geen verschil. Omdat deze pannen ook niet volledig bestaan uit PV maar ook nog gewoon klei hebben aan de randen hebben deze panelen onder de streep een lager aantal Wp per vierkante meter dan een traditioneel PV-paneel. Simpelweg omdat je minder PV-oppervlak hebt per m2.

[InsanelyHack]

Bedankt voor het helder uiteenzetten hoe men aan dit hoger percentage komt. Ik heb sowieso het idee dat het veel marketing is. Dat moet ook met dit soort prijzen. Vooral de 10% duurder uit zijn bij renovatie is natuurlijk een beetje een broodje aap als je al 25000 euro kwijt bent voor 3,5kWh aan capaciteit met deze pannen (dat is zelfs nog zonder arbeid, het zijn puur alleen de pannen). Voor dat geld zet ik een hele nieuwe schuur incl traditionele PV panelen en omvormer.

Ik snap dat als je naar 1 module kijkt die in die pan deze module idd een hoog rendement scoort. Maar tov een traditioneel paneel is er ook een nadeel. In een traditioneel paneel is er een duidelijke "bar" waar alle zonnecellen aan gekoppeld zitten. Nu moet dat met de Pan PV iedere keer gekoppeld worden met een connector. W

Een gewoon PV paneel heeft 60 modules per paneel. Deze leveren ca 4W / stuk op. Zep claimt 8W dus ik halveer de hoeveelheid even. Dus 30 pannen voor 240W. Als ik dan 3500kWh per jaar wil opleveren heb ik ca 440 pannen nodig = 44m2 maar dus 440X een overgangsweerstand. De weerstand is 5mOhm. De stroom is bij ca 3000W opbrengst en 400VDC 7,5A. Dus iedere module verliest 0,225W door de connector. Op de totale installatie is dat 100Watt. Dat is 3,33% verlies. Bij 13 PV panelen van 270W is dit slechts 3W dus 0,1% ipv 3,33%. Nu is het wel zo dat de "bar" ook een weerstand heeft maar die is echt geen 5mOhm. Er is trouwens nog een extra nadeel. Tegenwoordig gebruikt men geen koperdraad maar meestal een solar DC kabel met aluminium ader. Deze heeft ook een hogere weerstand. 440 X een dubbele verbinding van ca 30cm is ook 120 meter van deze "slechte" geleider. 13 panelen koppel je met een aanzienlijk kortere solar DC kabel. Dus ook hier zit ook een hoge verliesfactor. De weerstand is 3,39Ohm / km. Dus 440 X 0,3 X 2 = 264m = ca 0,9 Ohm. Pverlies = Iˆ2 X R = 50Watt tov max 10W bij traditionele panelen. Maw deze mooie pannen verliezen al 150W door de bekabeling en de connectors. Dit is ca 12-15W bij een traditionele installatie.

[Reactie gewijzigd door InsanelyHack op 23 juli 2024 18:44]

[Adri Frijters]

Als je de dakpan in de hand houdt zie je dat het geen paneeltje geplakt op een dakpan is. Ga naar een bouwbeurs en kijk, ruik, tast en lik (om het zo te zeggen) aan de producten. hi-tech? Misschien niet maar daardoor is de kans mogelijk groter dat het werkt. het gaat om het effect op het milieu en niet om het effect in de pers .
De meest kansrijke vernieuwingen zijn geen revoluties maar evoluties.

[InsanelyHack]

het gaat om het effect op het milieu en niet om het effect in de pers

Denk je dat echt? In dit geval denk ik dat mensen die dit écht willen één belangrijk ding uit het oog verliezen en dat is rendement van de investering. Natuurlijk gaat het om het effect van het milieu maar ik denk dat het grootste deel van de mensen die zonnepanelen overwegen dit doen op basis van het financiële voordeel wat je er mee kan behalen en niet zo zeer op het groene effect. Kijk naar je huis met hypotheek. Een hypotheekrente van 3% op een huis van 3 ton doet ongeveer 900 euro hypotheek in de maand en is in de meeste gevallen de hoofdmoot van je vaste lasten iedere maand. Voor een investering van 5000 euro kan je daar ca 80 euro in de maand van weg strepen van deze vaste lasten. Lees nu dit verhaal nog eens en plaats op de plaats van 5000 euro het bedrag 25000 euro. En als je veel zin hebt reken het nog eens uit door de 25000 van de 300000 af te trekken. Dan heeft het vrij weinig met revolutie en nog minder met evolutie te maken. Eerder met goede marketing en inspelen op mensen die in hun prachtige villa of monumentaal pand kunnen zeggen "kijk mij eens groen doen".

[demartijn]

Helemaal mee eens. En wat mij betreft mag het ook over Europese tech bedrijven gaan

[Durandal]

Daar zitten dan geen accu packs bij neem ik aan.

[InsanelyHack]

Ik begrijp dat deze dakpannen met name voor een ouder huis of monumentaal pand esthetischer zijn dan een standaard PV paneel. Echter weten we ook allemaal dat schaduw killing is voor ieder zonnepaneel of het nu gaat om een PV paneel of PV in een dakpan. Bij de zonnepaneeltjes ingebouwd in de dakpan heb je volgens mij altijd een slechter rendement doordat er een gewelf aan de zijkanten zit. Deze veroorzaakt eerder een schaduwlijn dan een vlak traditioneel PV paneel. In de huidige PV panelen gebruik je optimizers om de negatieve schaduw in bepaalde gebieden te isoleren van de optimaal presterende panelen. Bij dakpannen lijkt me dat ook ondoenlijk of nog prijziger omdat je dat dan per dakpan of groep dakpannen moet doen.

[D.oomah]

Op de website staat dat ze per 30 pannen (3m2) een optimizer hebben.

Daarnaast geven ze zelf aan dat het gehele kostenplaatje zo'n 10% duurder is dan een gewoon dak met losse zonnepanelen. Weliswaar rekenen ze hier mee dat je ook nieuwe pannen koopt dus eigenlijk alleen op toepassing voor renovatie of nieuwbouw.
Dat valt mij eigenlijk nog wel mee, zeker voor mensen die zonnepanelen lelijk vinden of vanwege bouwvoorschriften geen zonnepanelen mogen.

[InsanelyHack]

30 pannen dus, die allemaal in serie staan met 1 optimizer. Je zal maar eens een los contact hebben... en niet weten welk gedeelte op het dak bij welke optimizer hoort. Ik kan nu al wel zeggen dat 1 storing na de garantie die je op je installatie hebt een bak geld gaat kosten. 30 pannen nakijken kost nu eenmaal meer moeite dan een enkel paneel.

10% duurder? 300% duurder zie hier. Nieuwe pannen (en dan met name sneldek) kosten erg weinig. Voor een gemiddeld huis ben je ca 1000 euro kwijt voor de pannen alleen. De arbeid, bij vervanging, is in veel gevallen een veelvoud hiervan maar loopt natuurlijk nog verder op bij dit type pannen omdat het gewoon veel meer werk is en door gespecialiseerde mensen wordt gedaan. Het valt alles behalve mee. En daarbij komt dat zelfs bij oude rode pannen je echt wel kan zien dat het dus pannen zijn met geïntegreerde zonnepanelen. Dus het esthetische punt namelijk het aanzicht is nog steeds niet opgelost omdat een silicium PV paneeltje nu eenmaal niet rood is maar zwart blauwig. Hoe lichter ze van kleur zijn hoe lager het rendement. De 10% waar men het over heeft op hun website is de prijs bij renovatie waarbij zij wel een hele hoge prijs rekenen voor de renovatie van het dak. Het eerlijkste is het vergelijken in een nieuwbouw situatie waarbij je dus nieuwe dakpannen rekent met traditionele PV's en vergelijkt met nieuwe dakpannen met PV integratie.

Ik heb even een prijscheck gedaan op hun website en dan op basis van het nieuwbouw model.
Een installatie die 3400 kWh per jaar doet kost maar liefst 24.000 euro. Ik heb voor mijn installatie 5.000 euro betaald. Dat is dus bijna een factor 5 keer duurder. Je moet wel een heel groen hart hebben om dit dan te willen lijkt me. Je kan beter investeren in een schuur achter in de tuin en daar dan uit het zicht traditionele panelen op leggen als je de ruimte hebt of zoals ik al eerder zei jezelf inkopen in een coöperatief initiatief.

Ik was ook nog een ander nadeel vergeten. Een ouder huis, waar esthetische uitstraling belangrijk is heeft ook kanten aan het dak die in de schaduw liggen op het noorden / oosten en of westen waardoor je wellicht die zijdes niet wil voorzien van die pannen. Dan zie je toch erg snel verschil lijkt me. Ook lijkt me de plaatsen waar dakkapellen ed aanwezig zijn of waar dakvlakken elkaar snijden juist een afbreuk doen op het esthetische als je dan moet werken met twee soorten dakpannen en hoe past dat dan op elkaar? Of heeft men van deze pannen ook zelf de pannen zonder PV integratie?

En verder vertellen ze dat ze een rendement van 20,22% halen in tegenstelling tot traditionele panelen die maar 14-17% halen. Dan vraag ik me af, wat maakt het zo uniek dat het silicium zoveel rendement kan leveren in deze dakpan? Dat moet dan toch ook te halen in traditionele panelen?

[Reactie gewijzigd door InsanelyHack op 23 juli 2024 18:44]

[Grrrrrene]

Klopt, je moet de esthetische kant wel erg belangrijk zijn om een verschil in rendement te accepteren. Wat je zegt over het isoleren van minder ideaal gelegen panelen: ze liggen (bijna altijd) allemaal in hetzelfde vlak, dus ze zouden exact even goed moeten presteren. Alleen schaduw van een schoorsteen o.i.d. kan voor onderlinge verschillen in zoninstraling zorgen. De welving is immers voor alle pannen gelijk. Of zie ik hier wat over het hoofd?

[Haunting_Spirit]

De esthetische kant is juist de reden van ontwikkeling van Zep BV. Het is een bedrijf uit Urk waar in de oude dorpskern beschermd dorpsgezicht van toepassing is en dus huizen alleen in oorspronkelijke staat gebouwd of verbouwd mogen worden. Zonnepanelen mogen hier dus niet op het dak geplaatst worden.
Vandaar deze soort dakpannen. Zijn meer dorpen/steden met beschermd dorpsgezicht en/of monumentale panden.

Maar het zou zeker geen slechte ontwikkeling zijn als ze ook dakpannen maken die efficiënter zijn en voor elk daktype zonder verlies van de welving van de pan.

[InsanelyHack]

Ik denk dat dan een coöperatief initiatief op een stuk weiland met traditionele PV's in de buurt veel interessanter is dan behoefte om persé zelf energie op te wekken middels deze esthetische dakpannen. Ik zie toch erg veel nadelen.

• Zoals al gezegd, efficientie verlies door welving in de pan (als voorbeeld: oriëntatie 100% zuid dan wordt de breedte van de "Gaus - kromme" smaller omdat je met name in de morgen en in de avond last gaat krijgen van deze welvingen), dus minder oppervlak van je Gaus kromme, dus minder rendement,
• Een optimizer compenseert de inwendige weerstand van de verschillende PV's en zorgt dat deze overal hetzelfde wordt, de optimizers geven in tegenstelling tot hun naam ook een klein verlies als je puur kijkt naar PV-Out -> Optimizer - Out echter op heel de installatie is het rendabeler als je (tijdelijk) schaduwvlakken hebt. Er zijn meerdere cellen / dakpan PV's nodig om 1 optimizer te voeden (op dit moment). Dit maakt de installatie nog complexer tov een traditionele installatie. Er is dus vrij weinig te doen bij schaduwfactoren zoals bomen voor je huis. Het enige is terugvallen op verschillende lussen waar een aantal dakpan PV's zijn ondergebracht wat minder efficient is,
• zonder optimizers presteert de keten of de lus waar de dakpan PV's zijn onder gebracht zo goed als de slechtste dakpan PV. Ik zie bij mijn eigen installatie dat het rendement tussen de beste en het slechtste paneel een verschil heeft van 20%. Zonder optimizers presteert de rest dus net zo goed of slecht als de slechtste,
• Zeer kostbare troubleshooting wanneer er een probleem in paneel / of een connector zit. (door de hoge startspanning van een omvormer, ca 350 volt, zijn er veel dakpannen nodig om tot deze startspanning te komen. Eén onderbreking is fataal voor de werking van een flink aantal dakpannen in die groep. Ga maar is na waar de onderbreking zit, je moet er dan een hoop nakijken,
• Hoge aanschafprijs, ca 3 keer zo duur dus terugverdientijd ook, dus van ca 7 jaar naar ca 20 jaar

Update: De dakpannen met PV integratie kunnen worden uitgevoerd met optimizers. Blijft overeind dat ik denk dat het een complexe en dure operatie wordt om de installatie aan te leggen en te onderhouden. Ze zeggen zelf dat een kapotte dakpan dmv hun plug n play systeem makkelijk is te lokaliseren. Zal best maar hoe plug en play ook iets is in een serie keten kan je onmogelijk op voorhand weten welke dakpan het heeft begeven dus moet je ze toch iedere 30 controleren lijkt me.

[Reactie gewijzigd door InsanelyHack op 23 juli 2024 18:44]

[TimoDimo]

Maar als we even een kijkje in de toekomst doen, is dit dan allemaal niet op te lossen? Enkele ideeën:

• Miniatuuroptimizers voor elke dakpan die er juist voor zorgen dat het dak efficiënter wordt door precies voor de contouren van de schaduwval te corrigeren. Als je dit per cluster van dakpannen doet kan dit nu al.
• Mogelijkheid om de volledige dak te gebruiken versus alleen maar een beperkt aantal panelen met vaste grootte die precies op je dak moeten passen.
• Troubleshooting juist heel precies maken door nauwkeurig per paneel de opbrengst en lichthoeveelheid te kunnen meten. Wellicht eenvoudig op afstand draadloos uit te lezen per dakpan. Die beweerde plug and play lijkt me nu al best haalbaar.
• Gaat er één kapot kun je bovendien maar één goedkoper paneeltje vervangen. Wellicht kun je zelfs door precieze dakpanspecifieke rendementsbepaling en -rapportage dakpannen vervangen die slechter presteren.
• Als bijna alle huizen dit neerleggen gaat de prijs vanzelf omlaag. Daarbij spaar je de kosten van je gewone dakpannen uit.

[demartijn]

Ik zou die lelijke zwarte plaatjes echt niet op mijn mooie rode pannendak willen hebben. Ik wacht dus met het plaatsen van zonnecellen tot ik mijn dakpannen kan vervangen door uitontwikkelde goed ogende rode zonneceldakpannen. ZEP B.V. lijkt hiermee al aardig op weg.

[Menesis]

Tof! Maar bij dit alternatief zie je de panelen duidelijker zitten en deze lijken een minder beschermd tegen grote hagelstenen dan de tesla dakpannen?

[FlyingGameGuy]

Ja daar dacht ik ook aan:)
Bestaat al een poosje (in ieder geval eerder dan Tesla).
Maarja, zodra Tesla het doet, is het groot nieuws...

[Euronitwit]

Een Amerikaanse klant die een Solar Roof-systeem heeft besteld, moest ongeveer 100.000 dollar betalen, waarbij de benodigde drie Powewall-huisaccu's waren inbegrepen. De installatie, waarbij ongeveer twaalf werklieden waren betrokken, duurde in totaal twee weken.

Wat de schrijver hier vergeet te vermelden bij die $100.000 is het oppervlakte aan zonnecellen.
3,700 square feet wat gelijk is aan 343 m²
Bij een paneel afmeting van ~1,65 m² komt dat wel op 208 panelen.
Reken ongeveer $18.000 voor de accu's dan komt het op een €235 / m²
"Normale" zonnepanelen kosten ongeveer €170 / m² link

[Reactie gewijzigd door Euronitwit op 23 juli 2024 18:44]

[migjes]

oei, die prijzen zijn al weer aardig achterhaald.
veel gebeurd in PV land.

bij die link hebben ze het nog over: " bijvoorbeeld 290 Wp, kan tussen de € 290 en € 350 euro kosten"
prijzen van 0,42€/Wp voor zelfs een all-black paneel van 295Wp zijn mogenlijk.
dat maakt een +/-125€ ex en 150€ inc BTW al mogenlijk voor een 295Wp paneel.

en dan zit je al onder de 90€ inc BTW de m².
(maar die site is nogal lastig om een echte vergelijking te maken, zonder de juiste info is het al snel appels met peren vergelijken.)

[Reactie gewijzigd door migjes op 23 juli 2024 18:44]

[Euronitwit]

De link is ook alleen maar om te kunnen vergelijken.

Wat mij het meeste opviel is, dat men maar praat over $100.000,00 zonder het aantal m² te vermelden. Het blijft een hoog bedrag, maar 343 m² zijn ook veel vierkante meters.

[migjes]

die link is een beetje vreemd creatief rekenend clubje.
op de hoofd pagina stellen ze zelfs een +865% rendement in 25 jaar.
als iets te goed klinkt om waar te zijn wat zou het dan zijn.

ik zie verder ook niet in waarom iemand in Nederland die tesla panelen zou willen.
je kunt nog beter mee doen met een postcoderoos model (dus panelen op een ander dak als je eigen).
of mee doen met een SDE windmolen project.
dat heeft allemaal een stuk lager risico en een flink hoger rendement.
(dat soort projecten beginnen al bij de 250€, dus nog betaalbaar ook voor het gros van de bevolking)

[MadEgg]

100.000$ is nogal wat! 15k aan powerwalls gok ik, dus 85k voor dakpannen? Ik laat mijn dak volleggen met PV-panelen voor 10k, dus dit lijkt me niet heel economisch rendabel.

[menke]

Zie hier het verhaal: https://www.teslarati.com...rice-maintenance-savings/

Huynh noted that the entire Solar Roof installation for his 1,000-square-foot roof totaled $100,000, which included the cost of all the tiles and three Powerwall 2 home batteries. The Solar Roof owner added that Tesla’s shingles became a reasonable investment for him since he was in the market for a new roof anyway, and his home is in Northern CA, where sunshine is abundant.

[Reactie gewijzigd door menke op 23 juli 2024 18:44]

[matroosoft]

Dit idd. Er zit ook een nieuwe dakconstructie bij.

Dus $100000 voor:
- nieuw dak
- nieuwe dakbedekking
- dak vol zonnepanelen
- 3x Powerwall
- installatie

[bamboe]

Ja als je de link leest, zie je dat zijn dak nomaal ook vervangen moest worden, dat zou hem 50.000 dollar kosten, met andere zonnepanelen was hij 70.000 dollar kwijt zonder battery packs.
voor die 100.000 dollar heeft hij er ook batterijen bij.

Zijn electra rekening is met 260 dollar per maand verminderd

[Grrrrrene]

Desondanks is de terugverdientijd zo'n 16 jaar, wat best lang is voor solar. Geen tijd om de link nu te lezen, maar ik vermoed dat hij met andere zonnepanelen meer rendement had gehad.

[D.oomah]

Bovendien is in Nederland zo'n powerwall qua kostenplaatje nutteloos. Je kan nog steeds stroom terugleveren tegen de aankoopprijs dus het kost alleen maar geld. Misschien handig als je compleet van het netwerk af wil.
Voor nieuwbouw bespaar je dan zo'n 1000 euro omdat je niet aangesloten hoeft te worden en iedereen bespaart dan ~270 euro per jaar aan vastrecht. Zelfs dan duurt het lang voor je het terug verdiend hebt en ik vermoed dat dit langer is dan de levenduur van zo'n powerwall.

Zelfs iemand in Australië, waar hij 22ct per kWh betaald en 7ct per kWh krijgt had een terugverdientijd van ruim 16 jaar.

[darkpluisje]

Qua terugleveren heeft het nu nog weinig nut. In de toekomst gaat dat echter wel veranderen. We krijgen op het net steeds meer problemen met grote stroomvraag in de vorm van elektrische auto's die opgeladen moeten worden en grote schommelingen op het net in wijken waar veel zonnepanelen liggen die daar oorspronkelijk niet voor waren ingericht.

Als iedereen om 6 uur thuiskomt en zijn auto vol op gaat laden levert dat een probleem op. Als de hele dag de zon vol staat te bakken zoals de afgelopen paar weken ook. Een powerwall kan in die vorm dus wel degelijk uitkomst bieden in Nederland door het nat te ontlasten. Het zou mij niks verbazen als je de komende jaren daar meer focus op gaat zien. Daarnaast zou het kunnen helpen met bijvoorbeeld het snelladen van je elektrische auto.

[Grrrrrene]

Als iedereen om 6 uur thuiskomt en zijn auto vol op gaat laden levert dat een probleem op. Als de hele dag de zon vol staat te bakken zoals de afgelopen paar weken ook. Een powerwall kan in die vorm dus wel degelijk uitkomst bieden in Nederland door het nat te ontlasten. Het zou mij niks verbazen als je de komende jaren daar meer focus op gaat zien. Daarnaast zou het kunnen helpen met bijvoorbeeld het snelladen van je elektrische auto.

Ik zou zeggen: laad die elektrische auto's overdag op werk op, als de zon schijnt. Heb je meteen een nuttige besteding van al die extra stroom van pv-panelen. Dipjes kun je, zodra de EV's een beetje grote capaciteit accu's hebben, opvangen met de accu's uit die EV's. Ik denk dat het die kant op gaat, i.c.m. een kleine powerwall die de zonne-energie van 1 dag kan bufferen.

[Tozz]

Die PV productie is niet zo'n issue als veel wordt gedacht. Het energieverbruik is overdag _fors_ groter dan 's nachts. Dus die PV-productie haalt juist mooi het grote verschil tussen dag/nacht wat weg.

De enige "kunst" is om al die PV-productie de wijken uit te krijgen en in de kantoorparken/industrie te krijgen. Dat vereist soms wat aanpassingen.

[TStick]

Powerwall. Ik geef een flowbatterij op wijkbasis een grotere kans in de toekomst.

Zoiets kan in een coöperatie met bewoners en gemeente / netbeheerder bijvoorbeeld. Interessant ook wanneer je straks moet betalen om stroom terug te leveren aan het net bij overcapaciteit.

[Anoniem: 120539]

Rendement hoeft niet het belangrijkste element te zijn.

In dit geval heeft de koper een dak dat én een nuttige bijdrage doet aan zijn/haar energiebehoefte, en toch geen ontsierende panelen op zijn dak liggen. Een dak gaat (hoop ik) langer mee dan de door jou berekende 16 jaar, dus effectief heeft het de koper niet eens extra geld gekost.
Lijkt me een prima optie dus!

[Grrrrrene]

Uiteraard, maar wat ik bedoel is dat een dak van 70k (wat de traditionele oplossing met vlakke panelen had gekost) meer had opgeleverd en meer had gerendeerd. Maar als je het geld hebt en normale panelen heel lelijk vindt: ik snap het wel hoor

[Reactie gewijzigd door Grrrrrene op 23 juli 2024 18:44]

[logix147]

12 man a 10 werkdagen bezig heb je ook een aardige hap uit dat budget hoor :-) maar het is veel geld ja.

[borbit]

12man×8uur×10dagen×50dollar=48.000dollar. Geen idee wat ze daar per uur krijgen. Maar je zit zo op de helft van het budget.

[bilgy_no1]

Het minimum loon in de VS is een lachertje: US$7,25 of zo. Hoewel het per stad of staat iets hoger kan zijn: 8,25 of 10 dollar bijvoorbeeld. Bouwvakkers zullen hier niet heel veel boven zitten. Kantuurlijk zijn dat zo'n installatiebedrijf het veel hoger doorberekent aan de klant.

[!dragon!]

Bouwvakkers in de VS verdienen gemiddeld zo'n $14,21 per uur
https://www.indeed.com/salaries/Construction-Worker-Salaries

In San Francisco waar dit huis van Tri Huynh ,senior manager bij NVIDIA, staat
is dat zelfs $18,50 per uur
https://www.indeed.com/sa...alaries,-San-Francisco-CA

[Jorwol]

De kosten voor een werkgever liggen natuurlijk een stuk hoger dan alleen het minimumloon, maar denk dat 50 USD inderdaad aan de hoge kant is ingeschat.

[Anoniem: 105188]

12 man zullen niet allemaal continu aan het werk geweest zijn. Zullen waarschijnlijk paar mensen zijn voor contructie, paar dakdekkers en een paar elektriciens. Aangezien het 2 weken heeft geduurd is het aannemelijker dat zijn dak is gerenoveerd en dat daar de kosten in zitten.

Tenzij het een gigantisch dak is, is dit niet een taak voor 12 man.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 105188 op 23 juli 2024 18:44]

[Frubelaar]

Inderdaad. 3 of 4 man werken sneller op een gemiddeld dak dan 12.

[SuperDre]

Dat moet dan wel echt een gigantisch dak zijn.

[WittiW]

Je weet toch niet hoe groot dit dak was? Lijkt me wat voorbarig voor conclusies.

[Sandwalker]

Want onder je zonnepanelen zit niks? Geen goede optie als je al een dak hebt, maar als je nog een dak moet bedekken, pakt het al iets voordeliger uit en het smoelt vaak ook wat beter. Natuurlijk is die €85k die jij noemt wat te veel om het economisch te rechtvaardigen. Drie power walls is ook geen kattenpis bijna $25k zag ik net bij Tesla op de site dus $75k voor het dak. Dan 12 man twee weken... 80h x 12man x 50 $/(man•h)= $48k. Ik denk dat er nog wel wat te verdienen valt op een goed montagesysteem. Dus nog $27k meer dan de panelenoptie, zonder correctie voor de arbeid en prijs igv normale pannen. Daar is markt voor, denk ik.Alleen die power walls zie ik in Nederland nog niet zitten met de salderingsregeling.

[Reactie gewijzigd door Sandwalker op 23 juli 2024 18:44]

[flippy]

vergeet dat het ook meteen je dakbedekking is. dus tel daar nog even een compleet dak bij.

[roundlet]

Las laatst een artikel van een huishouden die 40 panelen had gekocht inclusief montage voor 50.000 dollar. Als ik dezelfde set als hem hier samen stelde zonder montage . Kwam ik op nog geen 18.000 dollar. Mogelijk is men daar nogal duur door regels ofzo.

[Coolstart]

Er zit een dakconstructie en batterijen bij.

Een gewoon dak + lelijke standaard panelen (die trouwens een beperktere levensduur hebben) + batterijen akost ook 100.000 of meer. Waarom dan voor de lelijke niet geintegreerde oplossing gaan als er een mooier alternatief is dat langer meegaat?

[MadEgg]

Het dak van mijn nieuwbouwwoning kostte €15k, volleggen met PV-panelen kost €10k, en de Tesla Powerwalls kosten €6500 per stuk. Verder dan 45k€ kom ik niet.

Nu gaat het hier wel om een behoorlijk groot dak, dus de kosten zullen zeker wat hoger liggen maar 100k$ lijkt me nog steeds behoorlijk duur.

Overigens vind ik persoonlijk niets lelijks aan de 'standaard' zwarte PV-panelen. Mits het netjes en symmetrisch gelegd is. Dus dat is ook persoonlijk.

[Grrrrrene]

Het ligt voor mij nogal aan het gebouw waar het op komt te liggen. Iets ouds en karakteristieks: lelijk, maar een doorsnee woning in Nederland: ziet er prima uit, mits netjes gelegd en symmetrisch inderdaad. Sinds is het zo'n raar patroon dat het er alsnog niet uit ziet, maar ik denk dat veel mensen hun eigen panelen toch niet zien, dus dat interesseert ze niet.

[Tozz]

Het is geen geheim dat reguliere PV-panelen goedkoper zijn. Je moet het willen vanwege het uiterlijk.

[josvane]

Tesla, een bedrijf met een hoop ambities en mooie producten. Echter bij ieder nieuw product is er volgens mij vertraging.

Lijkt mij marktering technisch niet heel handig, aan de andere kant hoort dit wellicht bij hun businessmodel. Alles op basis van pre-orders.

[Deadsy]

Maar met die prijs vraag ik me af of het op het moment iets is voor de massa en of de investeringen ermee terug verdient worden.

[Geim]

6500 Wp kost €50.000. Jaaropbrengst is grofweg 6000 kWh, besparing van ongeveer €1500. Pannendak ipv solar pannen, zou je €10.000 hebben gekost. €40.000/€1.500 ~ 25 jaar.
Ach als je geld genoeg hebt.

[WhatsappHack]

Als bij die 50K die accu’s inbegrepen zitten kan de terugverdientijd wel een stukje omlaag gaan als de huidige salderingsregels worden stopgezet en vervangen voor een duurdere variant. In huis opslaan levert dan waarschijnlijk meer rendement op dan terugleveren op lange termijn.

Als je pannendak + conventionele zonnepanelen + powerwall aankoopt ben je denk ik ook snel zo’n 35K kwijt?
Dan is de vraag of die meerprijs van 15K het je waard is voor esthetische waarde of iets meer opbrengst.

[Geim]

Nee, zonder. Een powerwall zie ik niet echt als oplossing. Meen dat hij ongeveer 5 kWh kan opslaan. Afgelopen tijd zat mijn opbrengst zo rond de 30 kWh per dag. Mijn verbruik ligt op nog niet de helft daarvan. Zelfs met een powerwall lever ik nog terug aan het net.
Eerst maar eens kijken wat we terugkrijgen voor het salderen.

[flippy]

powerwalls kunnen 5kW leveren. ze hebben 13.5kWh opslag.

[Geim]

Top, dank je.
https://www.tesla.com/nl_NL/powerwall
Maar goed, dure oplossing om in de zomeravonden een lampje aan te doen

[flippy]

als de saldering de nek om word gedraait word het een ander verhaal, en een princiepekwestie voor velen.

er zijn in een paar jaar al meer dan 50.000 oude generatie powerwalls verkocht. dus verkopen doen ze wel. in veel landen zonder saldering worden ze goed verkocht en is het ook een vorm van backup stroom. vooral in amerika zie je dat veel.

[Reactie gewijzigd door flippy op 23 juli 2024 18:44]

[Geim]

Ik ben heel nieuwsgierig wat er voor terug komt. Maar een powerwall is niet de oplossing. In juli heb ik 800 kWh geproduceerd en ongeveer 300 verbruikt. Als ik die overige 500 wil opslaan in een powerwall heb ik er een stuk of 30 nodig.
Maarre zolang ik mijn ferraris nog heb, blijf ik salderen.

[flippy]

je produceert natuurlijk niet 500kWh in 1 dag. dus die rekensom klopt niet.

en 100% hoef je ook niet te halen, zolang je maar genoeg oplsaat om je de avond/nacht en deel van de ochtend door kan komen zit je al goed.

[Geim]

Dat klopt, maar maakt niet uit voor de berekening, tenzij jij het anders voorrekent.

Avand nacht prima, maar de rest dan? Wat moet ik daar mee?

[Reactie gewijzigd door Geim op 23 juli 2024 18:44]

[WhatsappHack]

Lijkt me dat je dat des te beter gaat merken in de winter dan? Tenzij je overdag thuis bent natuurlijk.

[Geim]

Hoe dan? 1 kWh per dag opbrengst. Wat wil je daar mee doen in ern powerwall? Sterker nog, mijn mechanische ventilatie is 40 watt, die soupeert de helft van de opbrengst al op. En dan stook ik nog op gas, laat staan dat er ooit nog eens een warmtepomp komt.

[flippy]

ik kan er niks aan doen dat je teveel panelen hebt.

[Geim]

Heb ik niet. Mijn verbruik is 5500 kWh per jaar en ik produceer 5000 per jaar. Prima in evenwicht. Alleen heeft de overheid besloten de spelregels aan te passen.

[flippy]

als de saldering eraf gaat over een paar jaar word het natuurlijk een ander verhaal.

[Geim]

Niet zolang ik mijn Ferrarismeter nog heb.

[Grrrrrene]

Koop een elektrische auto, probleem opgelost. Of installeer airconditioning, ik hoef dat nu niet vanwege het verbruik, maar in de zomer zou ik met panelen zoveel overproductie hebben dat het prima uit kan, zeker als ik beboet word voor terugleveren.

[Geim]

Of doe niets en wees tevreden met de terugleververgoeding van de energieleveranciers. Alle andere oplossingen die je aandraagt vergen een forse investering.

[Grrrrrene]

Die meter gaat binnenkort ongetwijfeld vervangen worden voor een slimme variant, tot die tijd snap ik je probleem niet zo. Jij vroeg wat je kon doen na het salderen... Ik geef je enkel opties om je teveel gebruikte energie nuttig in te zetten.

[TerraGuy]

13,5kWh is best wat, afhankelijk van je gebruik. Ik zit op 3,3kWh verbruik per dag en zou er 4 dagen op kunnen leven. Drie stuks zoals in het artikel en ik kan bijna twee weken offgrid zonder zon.

Alles opslaan is inderdaad nog geen optie, dan is een Ferraris-meter de beste optie Hopelijk gaat de capaciteit flink omhoog, zeg 30kWh voor dezelfde prijs (en grootte) zou al superinteressant worden voor veel huishoudens, helemaal als je dan op de zuinige toer gaat.

[Geim]

30 kWh is in mijn situatie niet gunstig. Voor de winter kan ik toch niet voldoende opslaan om het salderen te compenseren. De 13,5 is op zich interessant voor de avonden en de momenten dat de wasmachine aan staat en er net een wolkje voor de zon komt.

[Sorcerer8472]

Mensen die genoeg geld hebben kunnen er idd ook voor kiezen om dit te doen uit milieu-overwegingen of om dit type innovatie te steunen.

Verder weet je ook niet of de prijs van elektriciteit en fossiele energie niet ineens enorm zou kunnen stijgen in de toekomst, of dat er grote leveringsproblemen komen. Hiermee ben je er (in zonnige gebieden en met powerwall) redelijk van gegarandeerd dat je er in zulke gevallen geen last van zult krijgen.

Als je puur en alleen naar het geld kijkt hoef je dit iig niet te doen. In de toekomst bij efficiëntere productie etc. zal het verwacht ik wel rendabel gaan worden.

[Reactie gewijzigd door Sorcerer8472 op 23 juli 2024 18:44]

[Geim]

In zonnige gebieden wel, maar hier? Nee. Afgelopen december heb ik 28kWh opgewekt (6300 Wp). Genoeg voor 2 dagen verbruik.

[stresstak]

Ach als je geld genoeg hebt.

Als je geld genoeg hebt, denk je niet aan terugverdienen. Terugverdienen is een vreemd begrip.
Een auto en een koelkast verdienen ook niks terug.

[macnerd]

Juist degenen die geld genoeg hebben en daarvoor hard gewerkt hebben denken daar wel aan. Als je een aantal miljoen cadeau hebt gekregen denk je niet aan terugverdienen.

Overigens: het vervangen van bv een koelkast of diepvries van 10 jaar oud kan al rendabel zijn door de besparing.

[stresstak]

Overigens: het vervangen van bv een koelkast of diepvries van 10 jaar oud kan al rendabel zijn door de besparing.

Voor mij weegt de uitgave niet op tegen de besparing, dus op naar de 20 jaar.

[Geim]

Zowel aan een koelkast en een auto kun je een besparing hangen. Voedsel wat je langer kunt bewaren, of minder gebruik maken van b.v. een taxi. Maar grootste goed van deze 2 artikelen is gemak. Iets waar je bij PV nu niet meteen als eerste aan denkt. Daarom gaat je vergelijking iewat mank.
Het verschil tussen wel of niet een koelkast/auto is groter dan wel of geen PV. In het lastste geval is er effectief (energievoorziening) geen verschil tussen beide. Daarom zul je (in z’n algemeenheid) er een besparing aan moeten hangen om het aantrekkelijker te maken.

[TerraGuy]

Je kan best een nieuwe aanschaf terugverdienen toch? Wat is er vreemd aan? 7 jaar geleden mijn oude vriezer en koelkast verkocht voor een superzuinige koel/vriescombinatie. Deze aanschaf heeft ervoor gezorgd dat ik elke maand 8 euro minder aan elektriciteit kwijt ben. Derhalve heb ik de aanschaf binnen 5 jaar terugverdiend. Het is een goede investering geweest want ik heb nu 200 euro meer dan als ik de nieuwe koelkast niet had gekocht. Meer rendement dan een spaarrekening tegenwoordig Dat valt bij mij onder terugverdienen: meer overhouden dan als je de aanschaf niet deed. Hoe zou jij dat noemen?

[stresstak]

Je kan best een nieuwe aanschaf terugverdienen toch? Wat is er vreemd aan?

Dat schijnt voor te komen. Maar het zit niet in mijn denkraam. Sorry.

[FlaffTweakr]

Denk ook aan de belastingen. Op 25 jaar betaal je in België ongeveer €16.250,- aan het huidige prosumententarief. De premies (groenestroomcertificaten) zijn afgeschaft voor nieuwe installaties. Kwestie van zonnepanelen niet terugverdienbaar te maken voor particulieren.. Je gaat beter voor gewone dakpannen in België.

€40.000 / (€1500-€650) ~ 50 jaar

Er bestaan wel nog subsidies bij plaatsing, maar €16k zal het geloof ik niet zijn..

[Reactie gewijzigd door FlaffTweakr op 23 juli 2024 18:44]

[Geim]

Zotte regeling. ~€100 per kW omvormer per jaar. Zou mijn €580 per jaar kosten. Da’s ongeveer 70% van mijn opbrengst.
Hier betalen we per maand voor onze aansluiting, inclusief netbeheer
https://www.enexis.nl/con...0tarieven%20zoekt%20u_2_2

[harrytasker]

Niet zo vreemd als je op 10 of meer nieuwe producten tegelijkertijd inzet. Een kink in de kabel zit er zo, de oplossing duurt vaak wat langer,

[Jazco2nd]

Het probleem is dat jij geen vergelijkingsmateriaal hebt en daarom vergelijkt met een gemiddeld bedrijf. Dat klopt natuurlijk niet.

Er zijn vrijwel geen bedrijven die uit het niets massaproductie auto's kunnen realiseren, los van de gevestigde orde (waar vaak sprake was van staatsteun en die zelfs falliet zijn gegaan).
En al helemaal geen bedrijven die dit combineren met een visie om de hele molen volledig te voorzien, van energie-productie, transport opslag en vervoer.

Zelf heeft Tesla ook geen voorbeelden, ze moeten vaak het wiel uitvinden. Elk kwartaal realistische inschattingen geven aan de beleggers is dus niet makkelijk, zeker niet als experts je telkens voor gek verklaren.

Tesla moest helaas in 2010 wel naar de beurs, maar had veel eerder weer geprivatiseerd moeten worden. Dan hadden mensen die graag een duidelijk objectief beeld willen van het bedrijf daar echt moeite voor moeten doen ipv de media te volgen.

[Reactie gewijzigd door Jazco2nd op 23 juli 2024 18:44]

[SuperDre]

Maar dat elk kwartaal aan beleggers is hoogstwaarschijnlijk dadelijk niet meer aan de orde, juist daarom gaat tesla binnenkort prive..

[Tijger]

Moeten er wel even tientallen miljarden op tafel gelegd worden om dat te bekostigen.

[JanusJaap]

Meen van niet. Als de aandelhouders het er mee eens zijn, blijven hun aandelen de waarde houden, echter niet verhandelbaar op de beurs, maar 1x per halfjaar via Tesla zelf. Musk heeft er wat over getweet. De 420dollar die hij per aandeel biedt, is volgens mij, voor aandeelhouders die NIET prive willen gaan.

[SuperDre]

En die financiering waar nodig heeft hij blijkbaar dus al rond (zo niet, DAN heeft hij als ik zo begrijp een probleem met de SEC omdat hij dit dus wel gesuggereerd heeft in de tweet).

[Tijger]

Hoe kun je financiering rond hebben als je niet eens weet wie bereid is om als private investeerder te blijven?

[SuperDre]

Dat is iets dat JULLIE er van hebben gemaakt. Maar hij heeft dus blijkbaar vanuit andere bronnen genoeg private investeerders om Tesla van de beurs te kunnen halen (geruchten zijn dat het om een oliesjeik/groep of een club uit china).

[petervandamned]

ik denk toch dat dit iets voor de toekomst is

[Pinkys Brain]

Al die individuele pannetjes leggen en aan elkaar vastplakken is omslachtig. Ook in de toekomst gaat dat kostbaar blijven.

[Anoniem: 85014]

Kunnen ze niet modules van grotere stukken panelen machinaal prefabriceren om zo de kosten van het plaatsen te drukken?

[Ayporos]

het hele punt van dakpannen is nou juist dat als er een kapot gaat je die makkelijk kunt vervangen.
Wanneer heel je dak uit één geheel bestaat en er slaat ergens een steen of wat dan ook in dan moet je heel dat ding vervangen... plus pannetjes leggen is makkelijker en met de hand te doen. Een hele grote module moet voorzichtig met een kraan op z'n plek gehesen worden.

[Anoniem: 85014]

Die modules kunnen toch terug individuele plaatjes zijn? Gewoon een machine maken die die plaatjes machinaal op elkaar zet in platen van een paar meter op een paar meter. De werkmannen op mijn dak kunnen er dan plaatjes afpitsen om de grotere platen op maat te krijgen.

En als er stuk zijn, kan ik die individueel vervangen.

Blijkbaar is het toch moeilijk om het individueel te doen wanneer er twaalf man voor nodig is. Plus, die platen moeten hanteerbare grotes zijn. Geen tien meter op tien meter. Dat biedt inderdaad geen voordeel als men met kranen moet komen (hoewel, zo'n kraan staat er snel hoor).

Toen ze mijn dak legde was dat latjes timmeren, dakpannen leggen. Geen twaalf man, maar een paar gasten. Kostte geen ton, maar pak 20000 euro. Inclusief materiaal.

Ik denk dat men bij Tesla eens wat ervaring moet op doen in de bouw. Duitse bouwmaterialen zijn allemaal op zulke maten gemaakt dat ze handig en/of gestandarizeerd zijn om mee te werken.

[Zer0]

Toen ze mijn dak legde was dat latjes timmeren, dakpannen leggen. Geen twaalf man, maar een paar gasten. Kostte geen ton, maar pak 20000 euro. Inclusief materiaal.

Jouw dakpannen hoefden niet elektrisch gekoppeld te worden, en daar kan aardig wat werk in gaan zitten.

[Anoniem: 85014]

Men kan heus een systeem bedenken waarbij vastgeklipte plaatjes een elektrische koppeling maken.

Een beetje nadenken mag hoor. We zitten hier in Nederland (welja, ik in België. Maar morgenvroeg zit ik terug in Eindhoven!). Jullie staan er om bekend om met technisch vernuft af te komen. Daarom werk ik ook graag in Eindhoven.

Komaan. Dat lukt heus om dat te bedenken.

[Zer0]

Een beetje nadenken mag hoor.

"vast klippen" ..... niet handig op een dak, dergelijke verbindingen zijn lastig waterdicht te maken.
Moeten alle "tegels" parallel, of in serie? Waarschijnlijk een mix van beide om de juiste voltages te halen.
Alle verbindingen moet je dan ook nog eens controleren, liefst voor dat je het dak af hebt, zodat je niet weer een deel opnieuw kan doen.

Ik werk in de elektrotechnische installatie, even koppelen is niet altijd zo eenvoudig als je denkt, en er komt vaak handwerk bij kijken.

[Zer0]

Het milieu heeft geen tijd voor een bende installateurs die willen middenklasser-melken. Tijd dat we dit 'probleem' weg innoveren.

Die "bende installateurs" zijn middenklassers..... gewoon eerlijke hardwerkende middenklassers die geld willen verdienen zodat ze ook van die mooie tegels op het dak kunnen leggen. Als we al die "problemen" weg willen werken houden we geen middenklasser mee over.

[Anoniem: 85014]

Hey! Ik zeg niet dat jullie geen geld mogen verdienen. Natuurlijk wel. Maar $100000 is gewoon te veel voor de klant. We willen dit uitrollen bij meer dan enkel de supervilla's.

[Seth_Chaos]

Maar het maakt de woning op termijn goedkoper, want de dakpannen verdienen zichzelf terug. Dat doen traditionele dakpannen niet.

[SuperDre]

Naast dat ze sowieso in verhouding goedkoper zijn omdat ze schijnbaar lichter en robuuster zijn, waardoor transport ook scheelt, want bij normale dakpannen wordt ook een zwik bij transport gebroken pannen ingecalculeerd.

[Tijger]

Dat goedkoper valt nogal tegen

https://arstechnica.com/i...orks-and-where-it-doesnt/

[SuperDre]

Vastplakken? Deze panelen worden in principe op eenzelfde manier gelegd als normale dakpannen. Dat probleem met lijm gaat om de fabricage van de dakpan zelf.

[Zer0]

Afaik zijn het meer shingles , en niet de traditionele Europese dakpannen zoals wij hier kennen, en shingles worden genageld.

[Anoniem: 105188]

Nee hoor, als de constructie van het dak goed is kan je binnen een dag de pannen erop hebben. Ik snap niet waar je het vandaan haalt dat ze het "vastplakken", slaat nergens op. Pannen worden aan elkaar gehaakt.

[J.verhulst]

Tuurlijk is het iets voor de toekomst maar de toekomst is morgen, en wat ik daarzo mee bedoel is dat een bedrijf nu iets kan maken wat baanbrekend is en dat het morgen aan het daglicht wordt getoond voor het publiek, het is juist fijn om te weten dat zo'n bedrijf wel zijn best probeert te doen om een verbetering te maken of een innovatie.

Beter nu dan later toch?

[govie]

Het is niet baanbrekend, het is gewoon een pv paneel.

[Reactie gewijzigd door govie op 23 juli 2024 18:44]

[PostHEX]

Met die definitie is een smartphone ook niet baanbrekend. Immers is het het maar sandwich van een li-ion accu, een PCB met wat ICs, een LCD of OLED, en een paar sensoren.

Als Tesla het voor elkaar krijgt dat PV dakpannen uiteindelijk de standaard zullen worden, dan zal de opwekking van duurzame stroom dus onzichtbaar worden, en dat is baanbrekend. Tesla is niet de eerste die PV dakpannen op de markt wilt brengen, maar tot nu toe hebben alle voorgangers gefaald. Tesla heeft de naamsbekendheid en hebben bewezen kosten te kunnen verlagen voor vrijwel alle producten die zij maken t.o.v. hun voorgangers of concurrenten. Dus ze maken een redelijke kans.

[turtles3]

Het is nog niet bewezen dat Tesla niet faals. Tot nu toe gaat er heel veel niet goed bij Tesla.

[kdeboois]

Vertel ? Innovatie zonder fouten bestaat gewoonweg niet. Tesla lukt het om zeer complexe producten uit te brengen. En ze leren van hun fouten, keer op keer.

[Tijger]

Gezien het dashboard van de Model 3 is dat bepaald niet het geval.

Het solar roof verhaal gaat mank aan alle kanten, vooral het opbrengst vs de kosten verhaal gaat helemaal nergens over. Zie dit artikel

https://arstechnica.com/i...orks-and-where-it-doesnt/

[mongkut]

Tesla,

Baanbrekend?
"Maar tot nu toe hebben alle voorgangers gefaald"?
Hebben bewezen kosten te kunnen verlagen voor vrijwel alle producten die zij maken t.o.v. hun voorgangers of concurrenten?
Sure...

Concurrente zijn al op de markt...
http://www.archiexpo.com/...er/pv-roof-tile-1665.html
https://www.solarteg.it/en/
https://flexsolsolutions.com/solar-roof-tile/

[govie]

pv dakpannen bestaan al 15 jaar als het niet langer is. Ze hebben een bestaand concept gepakt wat andere fabrikanten allang ooit hebben gelanceerd. Misschien lukt het ze wel doordat men de productie kan opschalen, met funding van autotesla (wat andere fabrikanten logischerwijs niet hebben). Dan nog verwacht ik niets baanbrekends, alleen meer concurrentie. Stop je fanboy waar de zon niet schijnt.

[Reactie gewijzigd door govie op 23 juli 2024 18:44]

[J.verhulst]

Het baanbrekende bedoelde ik meer als een voorbeeld ik heb het denk een beetje verkeerd neer gezet maar zoals @PostHEX het bedoeld van het baanbrekende was wel wat ik meer in me gedachte had toen ik die reactie maakte, want uit eindelijk moeten we op bepaalde manieren die nu worden ontwikkeld een bepaalde standaard in vinden zodat zowel wij er mee voordelen aan hebben als de aarde, zodat er bijvoorbeeld minder uitstoot gassen komen door bijvoorbeeld kolencentrales of minder radioactief afval door kerncentrales, dat was eigenlijk meer me hele gedachten van die reactie neer te zetten want nu moeten we werken aan de toekomst voor morgen, zodat er nog een morgen is voor onze kindere bijvoorbeeld. (Niet dat we ze op een dood-gaande planeet laten ).

[Reactie gewijzigd door J.verhulst op 23 juli 2024 18:44]

[Whaa]

het bestaat al! Nederlands bedrijf maakt ook dakpannen met paneeltjes erin. https://www.zepbv.nl/nl/nieuws

[J.verhulst]

Maar daarzo wist ik niks van. Nu moeten ze er alleen nog maar een standaard van maken dat het bijvoorbeeld in ieder nieuw bouw huis op het dak komt te zitten.

[petervandamned]

Bedoelde meer voor mijn toekomst
Hier zit ik echt op de wachten met een huis van 1940
Gelukkig komt het er aan ook met verschillende pannen dat het bij een oud huis blijft passen.
Zonnepanelen doen dat niet namelijk bij ons huis

[Ordon]

Is helemaal niet voor de toekomst, is al jaren beschikbaar... Het Belgische bedrijf Eternit heeft al enkele jaren een oplossing met zonnepanelen die tussen je dakbedekking past.
Neem hier gerust een kijkje.

[Jazco2nd]

Het is zeker niet hetzelfde, komt wel in de buurt.
De Eternit panelen zijn niet van kwarts, niet bedoeld om een heel dak te bedekken en.. het zijn duidelijk zichtbaar zonnepanelen.

Daarnaast zodra Tesla zover is met hun massaproductie kan Eternit of meeliften, maar moeten ze nog wel wat werk verrichten, of ze worden overrompeld.

[Yoshi]

Mja, de zonne paneel dakpannen bestaan al van voor tesla hoor. Maar ook dat bedrijf is er onderhand mee gekapt. Kan ff niet op de naam komen.

Édit: Dow chemical company.

[Reactie gewijzigd door Yoshi op 23 juli 2024 18:44]

[mjtdevries]

Waarom doe je alsof kwarts zo bijzonder is?

En wat mij betreft heeft Eternit een veel beter concept. In de fotos zie je amper het verschil met de normale dakbedekking en je plaats de panelen alleen op de gunstige plekken en niet op de noordkant van je dak. Dat lijkt me een veel betere oplossing dan overal dure zonnecellen plaatsen.

Mijn keuze zou op Eternit vallen.

[sypie]

De toekomst is nu... En zonnepanelen in dakpannen is niet nieuw, net zoals gevelbeplating met zonnepanelen er in. Het probleem is dat meneer Musk zich er mee gaat bemoeien, waar hij uiteraard alle recht toe heeft als opperhoofd.

[Dark_man]

Dat Musk zich er mee bemoeit is geen probleen maar juist goed.

Als je kijkt wat hij allemaal heeft teweeggebracht zou ik zijn bemoeienis juist als iets positiefs zien.

[Bor]

Als je kijkt wat hij allemaal heeft teweeggebracht zou ik zijn bemoeienis juist als iets positiefs zien.

Tot nu toe zijn dat economisch gezien ook vooral monster verliezen. Een duurzaam product heeft juist een stabiele toekomst nodig.

[jcnwillemsen]

Mee eens, maar mede gezien eerdere berichtgeving omtrent beursgang begin ik (helaas) wat twijfels te krijgen bij dhr. Elon Musk. De tweet over de privatisering tijdens handelstijden is zeer ongebruikelijk, en er zijn serieuze twijfels of hij deze financing wel rond kan krijgen, laat staan goedkeuring van alle huidige investeerders ect.. Juridisch gezien is dit ook alles behalve een slimme zet. Zie ook het stuk in Wired.

[selena81]

Tot dusverre is zijn enige economische succes PayPal geweest.
Hij lijkt heel graag een homo universalis te willen zijn, maar ik krijg de indruk dat dit imperium alles in zich heeft om te ontploffen zodra het vertrouwen in Musk weg is. Als een linkse Donald Trump start hij het ene na het andere twitter-relletje om de aandacht af te leiden van fundamentele problemen in de bedrijfsvoering.

Dat zijn ideeën niet nieuw zijn (herbruikbare raketten, dakpannen met zonnepanelen, electrische auto's) is dan wel weer verfrissend in de next-big-thing geobsedeerde Amerikaanse cultuur. Maar tegelijkertijd zijn Amerikanen en hun bedrijfscultuur niet waar ik aan denk bij het idee van 'een bestaand product goedkoper gaan maken'.

[Anoniem: 167912]

Tot dusverre is zijn enige economische succes PayPal geweest.

euh... toen musk paypal verkocht was het zwaar verlieslatend. Paypal is pas winstgevend geworden toen musk er al 10 jaar weg was.
Van zijn eerste bedrijf Zip2 zijn geen cijfers bekend en van SpaceX ook niet (ze beweren winstgevend te zijn, maar dat wordt betwijfeld) maar verder heeft hij werkelijk nog nooit een winstgevend bedrijf in handen gehad.

[Dark_man]

Hij heeft juist bedrijven opgericht die zijn tijd ver vooruit waren.

Nogal logisch dan als de markt dan nog zo klein is en er nog niet klaar voor is.

Kijk maar naar de electrische auto markt, zelfs toen Tesla er was werden ze niet serieus genomen maar pas toen Volkswagen werd aangepakt om het Dieselschandaal werden de autobouwers wakker geschud.

Anders lagen ze nog steeds te slapen.

[AndromedaM31]

Bemoeien met je eigen bedrijf is goed* Dat Musk kritisch is op journalisten is ook goed.

Misschien worden journalisten daar een beetje zuur van. Boeien.

[nils83]

Neen, micromanagement is helemaal de rol niet van een CEO, die moet de aandeelhouders tevreden houden. En net daarin doet Musk het de laatste tijd niet goed...

[SuperDre]

Tja, maar musk wil dus dat die pannen er mooi uit zien en niet te onderscheiden zijn van 'normale', wat totaal niet het geval is met de pannen van concurrenten, die er vask te glimmend oa uit zien. Goed dus dat hij zich daar mee bemoeid.

[selena81]

Glimmend pannen lijkt me vooral een probleem qua opbrengst: het moet absorberen, niet reflecteren.
Maar voor de meeste kopers zijn zonnepanelen juist een prestige-object wat ze helemaal niet willen verbergen (hoogstens in een paar monumentale gebouwen).

De mensen die ze nu niet kopen gaan ze volgens mij echt niet kopen omdat ze meer op een gewoon dak lijken. Want de reden was niet 'lelijk' maar 'duur' of 'fuck op met je liberal nonsense'

[Stiggy]

Uh nee. Het is gewoon te lelijk. Van mij zouden gewone panelen alleen toegestaan mogen worden indien ze uit het zicht geplaatst worden.

[Dark_man]

Dat is een mening.

Als ik je 2 foto's zou laten zien zou je het verschil niet eens zien, het is dat je het nu weet en denkt dat het lelijk zou kunnen zijn.

Gewone zonnepanelen zijn pas lelijk omdat die totaal niet passen op het design van het dak.

[JanusJaap]

Daarom heb ik de muren van mijn huis verder doorgetrokken, 60cm hoger dan het eigenlijke platte dak, zodat die lelijke panelen en whatever er nog meer op het dak kan niet zichtbaar is.

[Stiggy]

Dat zeg ik

[Dark_man]

Dan moet je het duidelijker schrijven.

[Stiggy]

" Van mij zouden gewone panelen alleen toegestaan mogen worden indien ze uit het zicht geplaatst worden." --> Of jij beter lezen.

[wica]

nevermind

[Reactie gewijzigd door wica op 23 juli 2024 18:44]

[menke]

ik denk toch dat dit iets voor de toekomst is

Ik denk juist dat het een overgangsperiode is. Amerikanen zijn gewend aan deze ‘leien’, of shingles. Dus willen ze iets dat er op lijkt, ook als het minder efficient is. Kleine pannen zijn minder efficient vanwege interconnectie, randjes, productiekosten, arbeid, etc.
En bij Nederlandse gecurvde pannen zal de efficientie nog lager zijn, vanwege de curve/invalshoeken.

De echte revolutie zit erin als we daken gewoon vervangen door grote in-roof zonnepanelen. En nieuwe huizen direct zo bouwen.
Maar daar zouden veel mensen nogal aan moeten wennen. Kan dus nog wel een generatie duren.
In mijn appartementencomplex (VvE) onderzoeken we vervanging van het versleten dak door in-roof zonnepanelen. 2 jaar terug nog een stuk duurder dan panelen op een nieuw dak. Ondertussen is het verschil al veel kleiner. Nog even, en het is goedkoper.
Met nog een voordeel: minder materiaal, dus in principe minder grondstoffen, energie en milieu-impact.

Bijv.
https://www.mijnenergiefa...em-zonnepanelen-easy-roof

[Reactie gewijzigd door menke op 23 juli 2024 18:44]

[sjaool]

100.000 Dollar...

Leuk omdat het kan maar die prijs zal nog flink naar beneden moeten om het rendabel te maken voor zowel de koper als Tesla zelf.

[Navi]

Ligt maar net aan de grootte van het dak. Ook zaten er 3 powerwalls bij.

[Anoniem: 105188]

En 2 weken werk, wat waarschijnlijk inhoudt dat zijn dak geheel is gerenoveerd.

[polthemol]

geen idee wat de bouwstandaard in de VS is, maar hebben die niet heel veel houtbouw? Kan betekenen dat het dak helemaal anders moet worden gemaakt om die pannen te dragen?

[Anoniem: 105188]

een idee wat de bouwstandaard in de VS is, maar hebben die niet heel veel houtbouw?

Schuine daken worden ook van hout gemaakt, en platdaken van damwanden en dakleer.

Kan betekenen dat het dak helemaal anders moet worden gemaakt om die pannen te dragen?

Dat zeg ik.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 105188 op 23 juli 2024 18:44]

[matroosoft]

De dakconstructie van de beste man moest toch vervangen worden dus dat is gelijk gebeurd

[sjaool]

@Navi @Anoniem: 105188 Dat is allemaal leuk en aardig maar die investering verdien je nooit meer terug. Dus of je hebt gewoon geld teveel of je bent een ontzettende idealist.

[Anoniem: 105188]

Men probeert de kosten van de panelen in te schatten door de rest te elimineren.

[Crp]

Ik kan het mis hebben maar toevallig zag ik een gister dit filmpje. De omschreven configuratie lijkt hier wel op.
https://youtu.be/uujmXmWZwoY

[SuperDre]

Nee, dat zijn normale panelen, niet die dakpannen

[init6]

Vraag mij af of er ook levenslange garantie is.

[Crack]

Garantie zolang Tesla (Solarcity) bestaat.

Tot nu toe liepen investeerders massaal achter guru Musk aan. Maar de investering moet ook rendement opleveren. Met al die tegenvallers de laatste tijd kan het zomaar over zijn met het imperium.

[SuperDre]

Maar dat is dus allemaal geen probleem meer binnenkort, want tesla gaat hoogstwaarschijnlijk weer terug naar prive ipv public.

[Tijger]

Geloof toch niet alles klakkeloos wat Musk zegt, man. Het kost tientallen miljarden om Tesla van de beurs te halen.

[SuperDre]

Het is dus niet klakkeloos, dit is al besproken met de board voordat hij de tweet deed, en zoals de tweet suggereert is de financiering al rond (zo niet, DAN heeft hij dus een probleem met de SEC aangezien hij dat wel heeft aangegeven in zijn tweet, wat dus op beursmanipulatie zou kunnen komen en zelfs mogelijk gevangenisstraf kan opleveren).

[Lekker Ventje]

Ook als Tesla van de beurs verdwenen is zal Tesla winst moeten maken want er zijn nog steeds investeerders die hun geld terug willen zien.

[SuperDre]

Dat zal allemaal meevallen, JA uiteindelijk zal Tesla winst moeten gaan maken, maar dat is dan op langere termijn, en zit hij dus niet met het financiele gezeur dat nu per kwartaal is, en waar zelfs traders gokken op dat Tesla kapot gaat en daarmee de koers van het aandeel manipuleren als het ware, van deze onzin is het bedrijf dan af, waardoor ze zich op langere termijn kunnen richten ipv telkens met korte termijn visies te maken te hebben. Het werkt voor Space-X ook goed, en hij (en zijn board) hoopt dat dat voor Tesla ook op de langere termijn gaat werken.

[Sten Vollebregt]

Ja, maar alleen op het feit dat de tegel niet uit zichzelf stuk gaat: https://www.tesla.com/nl_NL/solarroof.

Er zit 30 jaar vermogensgarantie weer garantie op, vergelijkbaar met dat van de duurdere klasse zonnepanelen. De tegels zullen vast ook wat beter bestendig zijn tegen weersomstandigheden. Aangezien het hart van het paneel een silicium cell is zal de degradatie waarschijnlijk vergelijkbaar zijn als dat van de beste merken, maar getallen hierover kan ik zo snel niks vinden.

Voor de terugverdientijd hoef je het met de hoge genoemde prijzen voorlopig niet te doen.

[ASS-Ware]

Ik zou ze graag nemen, omdat ik wel de lusten van zonnepanelen wil, maar niet de ladten (ze zijn zo lelijk), dus deze dakpannen lijken me perfect.
Maar die prijs ... het zou toch net zo duur zijn als normale dakpannen?
Althans, dat was de eerste schatting.
Ik wacht nog maar even.

[AMARONE]

Die dakpannen bestaan al heel lang in Nederland. Zoek er Mar op

[Soldaatje]

Tegenwoordig kan je ook zonnepanelen huren ipv kopen. De volgende stap zou dan zijn dat je je dak verhuuurt voor een vast bedrag per maand.

[HKLM_]

Vertraging is toch normaal bij tesla

[totaalgeenhard]

Een Amerikaanse klant die een Solar Roof-systeem heeft besteld, moest ongeveer 100.000 dollar betalen, waarbij de benodigde drie Powewall-huisaccu's waren inbegrepen. De installatie, waarbij ongeveer twaalf werklieden waren betrokken, duurde in totaal twee weken.

Je moet echt geld overhebben voor specifiek dit systeem als ook 2 weken 12 mensen over je vloer willen hebben.

Of je gaat naar elke IKEA en krijgt het binnen enkele weken geleverd, installatie in hooguit 2 werkdagen voor rond de 15.000 inclusief installatie.

[Jeroenneman]

Krijg je bij de IKEA dan zonnepanelen in dakpannen? En krijg je daar ook het systeem bij om overtollige energie op te slaan?

Die lelijke standaard zonnepanelen hoef je niet bij de IKEA te halen, die worden overal gelegd.

[totaalgeenhard]

Kijk jij de gehele dag naar je dak?

Want de enige die zullen klagen zijn de vogels en die laten witte tekens achter over hoe ze het vinden.

Bovendien op een plat dak zie je reguliere zonnepanelen niet.


Met dit weer zou ik liever "losse" panelen hebben omdat die er voor zorgen dat zonnestralen niet mijn "dak" raken en derhalve huis kouder blijft, wat weer minder energie kost ivm koeling.

Ik weet niet hoe goed deze "kristallen" hitte en kou buiten houden.

En als ik de keuze had, wil ik liever een proven technology hebben, die ik 6 keer kan vervangen gedurende me leven... Hoelang gaan die WALL BATTERY mee?

[Jeroenneman]

Mag ik je dak dan knalroze verven?

[totaalgeenhard]

Graag, dak is hemelsbreed wel 2500km vanaf Amsterdam.

Op eigen gelegenheid en ik eis kwaliteitsverf.