Astron, het Nederlands instituut voor radioastronomie, heeft een supercomputer met tweehonderd Nvidia GeForce GTX 1080 Ti-kaarten in gebruik genomen. Het cluster gaat speuren naar lichtflitsen op afbeeldingen van de camera's van de Astron-telescoop.
Het cluster met de videokaarten bevindt zich in Westerbork, waar ook de schotels voor de Astron-radiotelescoop staan. Volgens Joeri van Leeuwen, astronoom en principal investigator bij Astron, gaat het om de krachtigste supercomputer van Nederland. "Het cluster biedt een rekenkracht van 2 petaflops." In theorie zou het cluster daarmee plek 84 in de wereldwijde Top500 van supercomputers in kunnen nemen. Momenteel is Cartesius 2 de krachtigste supercomputer van Nederland, met een piekrekenkracht van 1,3 petaflops.
De supercomputer in Westerbork zal echter geen Top500-notering krijgen en niet zo hoog eindigen als dit wel zo was. Van Leeuwen heeft geen interesse om de vereiste Linpack-benchmark te draaien en de gebruikte GeForce GTX 1080 Ti-kaarten blinken niet uit in FP64-berekeningen. Voor de meeste supercomputers is de FP64-rekenkracht juist belangrijk en de High Performance Linpack-, of HPL-benchmark is dan ook een FP64-benchmark. Het Astron-systeem kan hoe dan ook prima uit de voeten met de FP32-prestaties, waar de GTX 1080 Ti met zo'n 11tflops wel zijn mannetje staat.
"De afbeeldingen van de Astron-telescoop hebben 8bit-kleurdiepte, daar kunnen deze consumenten-gpu's goed op rekenen", vertelt Van Leeuwen aan Tweakers. Astron beschikt sinds kort over Apertif, een nieuwe set camera’s die in de schotels van de radiotelescoop in Westerbork zijn geïnstalleerd. Deze maken het mogelijk om gecombineerd in één opname een groot deel van de hemel vast te leggen. Daartoe maakt de telescoop 20.000 afbeeldingen per seconde.
"Die zorgen voor een datarate van 4Tbit/s, meer dan de AMS-IX, die 3,7Tbit/s verwerkt. We hebben verder 2 petabyte aan opslag", aldus Van Leeuwen. Het gpu-cluster gaat die datastroom aan afbeeldingen verwerken op zoek naar heldere flitsen van radiolicht. Die flitsen duren een fractie van een seconde en tot nu toe zijn er maar 25 van waargenomen.
Ze stellen astronomen voor een raadsel, want de oorzaak is onbekend. "We vermoeden dat ze worden veroorzaakt door zwarte gaten of ontploffingen op neutronensterren. De gpu's moeten de flitsen onderscheiden van achtergrondruis. Daar moeten ze steeds beter in worden. Bij een mogelijke detectie krijgen we een seintje en kunnen we de flits handmatig analyseren. Tegelijkertijd krijgen telescopen wereldwijd een melding, zodat ook zij hun beelden kunnen bekijken."