Het gebruik van templates vind ik sowieso al een slechte zaak. Daarmee krijg je nooit een écht goede ondertiteling. Ook al is de vertaler nog zo kundig, hij blijft gebonden aan de voorgespotte tijden die soms totaal niet goed zijn. Neem bijvoorbeeld Netflix' nieuwe serie 13 Reasons Way. De ondertiteling is nauwelijks te volgen doordat de titels te kort in beeld staan, terwijl de vertalingen inhoudelijk - op wat contextuele fouten (waarschijnlijk door het ontbreken van beeld en geluid) - wel in orde zijn.
Ik heb een tijdje terug het volgende over templates/sjabloonvertalingen geschreven:
Normaal gesproken worden films en series door een echte ondertitelaar ondertiteld en vertaald. Dat houdt in dat de ondertitelaar niet alleen vertaalt wat er gezegd wordt, maar ook zelf bepaalt wanneer en hoelang titels in beeld komen. Daarbij moet hij rekening houden dat je niet zo snel kunt lezen als dat er gesproken wordt en dat hij maar zo'n 40 tekens (inclusief spaties) per regel mag gebruiken, dus eigenlijk is hij de film of aflevering in het Nederlands aan het samenvatten.
Al langere tijd wordt er veel bezuinigd op ondertiteling, vooral bij dvd's en VOD-platformen zoals Netflix en Amazon. Zelf ondertitelen is te duur, dus worden er nu extragoedkope vertalers gebruikt die simpelweg het Engelse ondertitelbestand vertalen. De timings liggen dus al vast. Dat is natuurlijk sneller en goedkoper, maar de indeling van de titels kan in een andere taal totaal onlogisch of onnatuurlijk zijn. Nederlands is langer dan het Engels, dus vaak is de tijd die een titel in beeld staat - die dus vaststaat - niet lang genoeg.
Inhoudelijk zijn de vertalingen ook niet goed. Vaak wordt er letterlijk vertaald en staan er veel fouten in. Door strakke deadlines en extreem lage vergoedingen is er gewoon geen tijd meer voor creativiteit of nacontrole.
Neem als voorbeeld deze dialoog uit de film A Girl Like Her. Met het origineel en de Nederlandse ondertiteling van Netflix. Een duidelijke sjabloonvertaling. Niet alleen zijn de timings (die ik even heb weggelaten) precies hetzelfde, ook qua indeling is het nauwelijks te volgen.
You know, it's not every day
that you get to come to a school
anywhere in America
and see this type of excitement
that doesn't surround sports.
Number Ten in the entire nation,
and they are more than proud here because,
whether or not they knew an award
was at stake or not, they did the right things.
We cannot go any further without interviewing
the man of the hour.
---
Het gebeurt niet elke dag
dat je op een school
in Amerika komt
en dit enthousiasme ziet
als het niet om sport gaat.
De nummer 10 in het hele land en ze zijn
meer dan trots, want of ze nu wel of niet
wisten dat er 'n award op 't spel stond,
ze deden al het juiste.
We kunnen niet doorgaan
zonder de man van 't uur te interviewen.
Ja, dit is echt van Netflix en geen fansub.
Zoals je ziet, klopt er niets van de zinsafbrekingen. Voordat de kijker "huh?" kan denken, zijn de titels weer uit beeld. Zo moet je dus erg je best te doen om het te volgen, terwijl je je aandacht eigenlijk bij het kijken van de film wilt houden. Een goede ondertiteling valt niet op.
Ook de algemene Nederlandse "huisstijl" wordt overboord gegooid; doorlopende titels eindigen in tegenstelling tot het Engels op "...".
"Man van het uur" is natuurlijk een letterlijke vertaling. En waarom is "award" niet vertaald?
Een betere ondertiteling zou bijvoorbeeld zoiets zijn:
Het is op scholen in Amerika
best ongebruikelijk...
dat leerlingen enthousiast zijn
over andere dingen dan sport.
Ze zijn trots op hun tiende plaats...
want wedstrijd of niet,
ze deden wat ze moesten doen.
We moeten natuurlijk degene interviewen
om wie het draait.
En dit is dan alleen inhoudelijk. De timings moeten waarschijnlijk ook op de schop.
Vermoedelijk hebben de vertalers het beeld en geluid er niet bij, waardoor sommige vertalingen niet kloppen met de context. In de Netflix-serie The OA hield iemand een ander eten voor. Die zei:
"I'm alright.", oftwel "Ik hoef niet.". In de ondertiteling stond:
"Ik ben in orde.".
Volgens mij wordt bij alle Netflix Original-series gebruikgemaakt van sjabloonvertalingen. Het Engelse origineel is meestal prima, dus valt het eindresultaat nog mee. De paar ondertitels van Amazon Prime die ik heb bekeken (Mr. Robot, StartUp), en die van de film uit het voorbeeld hierboven, zijn veel en veel slechter.
Misschien stoort het jou niet of kijk je zonder of met Engelse ondertiteling (dat doe ik ook weleens), maar als ze het aanbieden, mag je toch ook wel een béétje kwaliteit verwachten.
Hier kun je meer lezen over sjabloonvertalingen/voorgespotte ondertiteling:
https://ondertitelaar.wordpress.com/2015/03/20/spotten/
Over de afnemende kwaliteit van ondertiteling:
https://www.nrc.nl/nieuws...jna-niks-3481976-a1516344
http://www.volkskrant.nl/...-wat-onder-staat~a561423/
Interviews over ondertiteling in het algemeen, en waar een goede ondertiteling aan moet voldoen:
https://www.nrc.nl/nieuws...nederland-1350246-a843623
http://www.pro-test.nl/blog/?p=408
En voor degenen die vinden dat je geen ondertiteling nodig hebt:
https://www.youtube.com/watch?v=JLpUfUqWiPM
[Reactie gewijzigd door Flitskikker op 22 juli 2024 14:51]